Tabel B1: Analyse krant 1969 Opmaak Regionaal referentiekader Hoeveelheid regionaal nieuws t.o.v. nationaal en regionaal nieuws Hoeveelheid stakingsnieuws t.o.v. ander nieuws Analyse-tabel Niveau: krant Foto’s Rubriek & Rubrieks-pagina’s en katernen

(1)

Tabel B1: Analyse krant 1969

Opmaak Regionaal referentiekader

Hoeveelheid regionaal nieuws t.o.v. nationaal en regionaal nieuws Hoeveelheid stakingsnieuws t.o.v. ander nieuws Analyse-tabel Niveau: krant

(2)

*

Verklaring afkortingen: Stadsnieuws (SN), Deze Stad (DS), Strips (ST), Feuilleton (FT), Woord aan de lezer

(WL), Sport (SP), Beurs (BN), Film (FI), Televisiepagina (TV), Commentaren (CT), Noorder Rondblik (NR), Nader Nieuws (NN), Weer (WR), Agenda (AG), Logboek der Wetenschap (LW), Cultuur (CU), Binnenskamers (BK), Kunst (KU), Overig Nieuws (OV)

In de krant geen gespecificeerde rubriek, maar hier vanwege de duidelijkheid wel als zodanig vermeld: Regionaal nieuws (RN), Binnenland (BN), Buitenland (BU), Voorpagina (VP). Verder op zaterdag een Zaterdagbijlage en op maandag zeer veel sport.

(3)

Tabel B2: Analyse artikel 26 september

Analysetabel Niveau: artikel

26 september 1969

Genre Nieuwsbericht (‘van onze redactie te Winschoten’)

Inhoud

Oorzaken/gevolg Er wordt in de berichtgeving een vergadering aangekondigd van de kartonarbeiders. Over de achterliggende oorzaak van de vergadering (en de gevolgen) wordt niets bericht. Het artikel is vooral een aankondiging.

Analyse Nvt

Perspectief Notulerend: ‘Van onze redactie te Winschoten’, laat wel duidelijk zijn dat de verslaggever zijn oor goed te luister heeft gelegd. Duidelijk is wel dat het bericht uit de wereld van de arbeiders komt: het is hun vergadering en de fabrikanten worden niet genoemd.

Genoemde actoren Actiecomité stakers,

Niet-genoemde actoren fabrikanten

Plaats actoren in krant Eerst de stakers, dan de fabrikanten

Gebruik/inhoud citaten Nvt

Gebruik foto’s Geen

Wat staat er op foto Nvt

(4)

Tabel B3: Analyse zin 26 september Analysetabel Niveau: zin 26 september 1969 Stijl Wollige/formele/ informeel/luchtig

Formeel en licht genuanceerd : ‘men kwam overeen morgenmiddag in hetzelfde hotel een grote vergadering voor alle arbeiders uit de karton- en kartonnage-industrie te beleggen, om overleg te plegen omtrent de verder aan te nemen houding’.

Denkbeelden, waarden en normen en kleuring

Toonzetting (in citaten en in artikelen zelf)

De toonzetting is zeer genuanceerd. Er wordt alleen gezegd dat er een vergadering wordt gehouden. Geen scherpe werkwoorden of bijv. naamwoorden. Bijvoorbeeld: ‘men kwam overeen morgenmiddag in hetzelfde hotel een grote vergadering voor alle arbeiders uit de karton- en kartonnage-industrie te beleggen, om overleg te plegen omtrent de verder aan te nemen houding’

Houding journalist

Onthulling/verhulling Verhulling: waarom er een vergadering is, wordt nergens vermeld. Alleen het feit dat er door het actiecomité is besloten tot een vergadering is wat extra nieuws.

Gebruik krantenkoppen Ja

Aantal (onder)koppen 1

Inhoud koppen ‘Morgen vergadering van kartonarbeiders’ (richtinggevend)

Actoren in koppen Kartonarbeiders

(5)

29 september 1969

Genre Nieuwsreportage (van onze verslaggever)

Inhoud

Oorzaken/gevolg De gevolgen van de staking komen aan de orde (zes fabrieken liggen stil) en ook de

oorzaak (men wil loonsverhoging en een verbetering van het werkklimaat). Verder komt de verzwakte positie van de vakbonden aan de orde, die hun ‘greep op de leden in Oude Pekela’ heeft verloren. In het tweede deel van het bericht wordt er vooral in een reportageachtige setting een sfeer neergezet die er heerste bij de stakingen.

Analyse N.v.t.

Perspectief Vooral de stakers en actiecomité worden aan het woord gelaten. De journalist laat merken dat hij ter plekke was (‘opmerkelijk was dat’), maar de meningen over de stakingen gaat de aandacht toch voor 100 procent uit naar de stakers (zie gebr.citaten). Genoemde actoren Actiecomité, Vakbonden, Arbeiders (vakbonden komen echter niet in citaten aan de

orde, dus kunnen zich niet verweren!)

Niet-genoemde actoren Fabrikanten(!) Fabrikant kan zich niet verweren op citaat!

Plaats actoren in krant Begin van het artikel: comité. Daarna: de stakende arbeiders (vrijwel het gehele deel) Gebruik/inhoud citaten Gebruik citaten: Fré Meis: (1) (“Het gaat er niet om de fabrieken kapot te maken en de

vuren dienen opgestookt te worden om morgen het werken weer mogelijk te maken…Alle stokers zijn na hun taken te hebben verricht, weer uit de fabriek gegaan’). Arbeiders: (3)(‘Men kan zien dat we het hier in Oude Pekela goed met elkaar eens zijn’ )(‘Ze hebben een totaal nieuwe fabriek gebouwd, maar de toiletten zijn niet aangepast: het is daar een zwijnekeet…herhaaldelijk is er geklaagd, maar verbetering komt er niet), (men kan er uit zien dat we het hier in Oude Pekela goed eens zijn).

Gebruik foto’s 2 foto’s

Wat staat er op foto 1) Het actiecomité dat er tevreden uitziet 2)Alle aanwezigen op de vergadering van de arbeiders steken hun vinger op.

(6)

Tabel B5: Analyse zin 29 september Analysetabel Niveau: zin 29 september 1969 Stijl Wollige/formele/ informeel/luchtig

Begin: nieuws bericht: is vrij formeel. Het tweede deel van het bericht is voornamelijk luchtig en informeel (met citaten) en betrokken (ruimte voor emotie)

De toon wordt best scherp gezet, vooral dat de stakers de situatie meer dan zat zijn: ‘Het is een zwijnekeet’, ‘Men kan zien dat we het hier in Oude Pekela goed eens zijn’ en ‘het kwam sporadisch voor dat een werkwillige zich meldde’. Verder wordt de toon gezet dat de arbeiders erg redelijk zijn: ‘Het gaat ons er niet om de fabrieken kapot te maken. Verder wordt de positie van de vakbonden flink ter discussie gezet: ‘zij kregen dus ongelijk’.

Onthulling/verhulling De journalist is duidelijk aanwezig. Hij gebruikt veel citaten (laat zien dat hij met de stakers gesproken heeft en zijn betrokkenheid blijkt uit: ‘opmerkelijk was het dat niemand moeite deed de fabriek binnen te komen’ en ‘het viel tevens op dat de ploegen lang niet volledig opkwamen’. Oorzaak, gevolgen, achtergrond en gevoelens bij de staking worden genoemd: onthullend en redelijk volledig (m.u.v. fabrikanten!: houding is eenzijdig).

Aantal (onder)koppen 1 kop, 2 bovenkoppen, 1 tussenkop

Inhoud koppen ‘Strokarton in Oost-Groningen in Staking’ (zeer groot en richtinggevend),

‘Zeventienhonderd man van negen fabrieken leggen werk voor 24 uur neer’ ‘Vanmiddag verder beraad’, “Zwijnekeet”

Actoren in koppen Niet direct: arbeiders indirect: ‘Strokarton in staking’ en ‘Zeventienhonderd man’ Citaten in koppen Ja, ‘Zwijnekeet’ is een citaat van één van de stakers: zeer scherp woord waarin de

(7)

30 september 1969

Inhoud

Oorzaken/gevolg Het bericht is voornamelijk weer een vooraankondiging voor een bijeenkomst van de

stakers. Over de gevolgen of oorzaken wordt eigenlijk niets gezegd. De vooraankondiging is gedaan door Fré Meis zelf.

Analyse Nvt

Perspectief Duidelijk is dat het perspectief van de journalist weer naar voren komt: ‘Hij vertelde

nagenoeg hetzelfde, wat hij jl. zaterdag heeft gezegd’. Geen gebruik van citaten en weinig aanwezigheid actoren (alleen Fré Meis). Daardoor voornamelijk aanwezig dat de journalist ter plaatse is geweest.

Genoemde actoren Meis, kartonarbeiders

Niet-genoemde actoren Fabrikanten

Plaats actoren in krant Kartonarbeiders in kop en eerste alinea. Meis in tweede alinea.

Gebruik/inhoud citaten Geen citaat, maar er staat: ’Meis wenste de arbeiders geluk met hun voorbeeldige eensgezindheid en discipline’. Meis noemt de arbeiders dus op een goede manier. Met deze laatste zin wordt het artikel beëindigd.

Gebruik foto’s Er staat een foto op de voorpagina, hoewel deze niet bij het artikel hoort. De foto staat bij de vooraankondiging.

Wat staat er op foto Op de foto spreekt Meis de stakers toe, wat op zich wel in het artikel wordt gezegd. Het draagvlak(‘tussen de zeven- en achthonderd stakende arbeiders’) waarover er in het artikel gesproken wordt, wordt op de foto verbeeld.

(8)

Tabel B7: Analyse zin 30 september Analysetabel Niveau: zin 30 september 1969 Stijl Wollige/formele/ informeel/luchtig

Aan de ene kant is het begin (de mededeling) vrij formeel: ‘zaterdagmiddag a.s. om 5 uur zullen de strokartonarbeiders uit Oude Pekela en omgeving weer samenkomen in hotel Gemeentewapen te Oude Pekela. Dan zal men beslissen of men verder gaat en zo ja, op welke manier’. Aan de andere kant ook wel weer beschrijvend wat de journalist zelf ziet: ‘Meis, die op het Marktplein in Oude Pekela de toegestroomde stakende arbeiders, naar schatting tussen de zeven- en achthonderd, toesprak’)

De toonzetting is positief over de stakers die ‘veel geluk met hun

voorbeeldige eensgezindheid en discipline’ krijgen van Fré Meis. Door met een dergelijke zin te eindigen, blijft deze positieve gedachte bij de lezer hangen. Echt harde taal komt er in het bericht niet voor.

Onthulling/verhulling Aan de ene kant best verhullend: beschrijvend wat er besproken gaat worden en verslag van hoe het er op het Marktplein aan toe gaat, aan de andere kant is er nog steeds niets bekend over de fabrikanten en geeft de journalist de fabrikanten in het NvhN geen ruimte. Houding journalist is dubbel.

Inhoud koppen ‘Strokartonarbeiders zaterdag weer bijeen’ (richtinggevend)

Actoren in koppen strokartonarbeiders

(9)

Tabel B8: Analyse artikel 1 oktober

1 oktober 1969

Genre Nieuwsbericht (‘van een onzer verslaggevers’)

Inhoud

Oorzaken/gevolg Eén van de gevolgen van de stakingen wordt zichtbaar in dit artikel: de studenten verklaren zich solidair aan de arbeiders (‘De Groninger Studenten Raad heeft zich achter de (beëindigde) staking in de Oostgroninger strokartonfabrieken gesteld en zich solidair verklaard met de door de arbeiders nagestreefde doeleinden’). De studenten willen graag iets betekenen voor de arbeiders, zo leggen ze uit. Ook de oorzaak van de staking (‘gemeenschappelijke strijd voor een rechtvaardige maatschappij’) krijgt hierbij de aandacht.

Analyse

Perspectief In het artikel wordt alles uit perspectief gebracht van Gronstra, die solidair is met de arbeiders: ‘Om de daad bij woord te voegen zou de Gronstra graag van de arbeiders willen vernemen dat…’. Dit verklapt wel dat het artikel geschreven is door de journalist. Toch staat voornamelijk het perspectief van de studenten centraal.

Genoemde actoren Arbeiders, studenten (Groninger Studenten Raad)

Niet-genoemde actoren De fabrikanten, werkgevers dus, en vakbonden worden wederom niet gehoord Plaats actoren in krant

Gebruik/inhoud citaten Een citaat van de studenten, waar de arbeiders twee keer worden genoemd: ‘Men heeft het idee ‘dat de belangen van arbeiders en studenten gemeenschappelijk zijn in de strijd voor een rechtvaardiger maatschappij’. Het citaat staat wederom aan het einde van het bericht.

(10)

Tabel B9: Analyse zin 1 oktober Analysetabel Niveau: zin 1 oktober 1969 Stijl Wollige/formele/ informeel/luchtig

De schrijfstijl is niet formeel, maar ook niet formeel. Er zijn voornamelijk kortere zinnen en opvallend weinig bijzinnen. Door het gebruik van een citaat wordt het wat luchtiger: ‘Dit omdat men het idee heeft ‘dat de belangen van arbeiders en studenten gemeenschappelijk zijn in de strijd voor een rechtvaardiger maatschappij’’.

De toonzetting is vrij pre-arbeiders, vooral door het gebruik van het sterke woord ‘solidair’: ‘De Groninger Studenten Raad heeft zich achter de (beëindigde) staking in de Oostgroninger strokartonfabrieken gesteld en zich solidair verklaard met de door de arbeiders nagestreefde doeleinden’ In de kop wordt ‘solidair’ genoemd en in het bericht ‘strijd voor een rechtvaardiger maatschappij’. Beide termen hebben een positieve benadering over de arbeiders, helemaal als beide termen met elkaar worden verbonden en geassocieerd. Verder zijn er geen krachtige werkwoorden terug te vinden.

Onthulling/verhulling Het nieuws is vrij onthullend, omdat duidelijk naar voren komt dat de arbeiders er niet alleen voor staan. Aan de andere kant wordt verhuld hoe de fabrikanten in de staking staan. De houding van de journalist lijkt echter dat deze zich daardoor achter de (zwakkere) positie van de arbeiders schaart.

Inhoud koppen ‘Gronstra solidair met Oostgroninger strokarton’ (richtinggevend)

Actoren in koppen Studenten (‘Gronstra’) en de arbeiders (‘Oostgroninger strokarton’)

(11)

3 oktober 1969

Inhoud

Oorzaken/gevolg De gevolgen van de staking worden duidelijk neergezet: er dreigen nog meer stakingen en de eenheid van de stakers/arbeiders begint scheurtjes te vertonen.. Analyse

Perspectief Nog steeds zijn het vooral de stakers en arbeiders die hun mening mogen/komen geven.

Het artikel eindigt ook met hun: ‘Momenteel wordt er door de stakers druk met steunlijsten gewerkt. Volgens de opgaven loopt deze actie boven verwachting en komen er grote bedragen, waarmee men de stakers kan steunen, binnen’. Toch is in dit artikel voor het eerst ook (zij het kort) aandacht voor de fabrikanten en hun positie (in de eerste alinea: ‘een der voornaamste punten is wel de toezegging van de fabrikanten om de stakingsdag uit te betalen’). De journalist lijkt er dus voor te kiezen de perspectieven van beide partijen ruimte te geven. Zijn eigen perspectief valt soms toch door de regels heen te lezen (‘de eenheid…zo duidelijk aan de dag gelegd…dreigt te worden onderbroken’).

Genoemde actoren Arbeiders, stakers, fabrikanten, actiecomité, vakbonden

Niet-genoemde actoren Meis

Plaats actoren in krant In de eerste alinea: fabrikanten en actiecomité (evenwichtig dus). In de verdere alinea’s zijn vooral de arbeiders aanwezig met de houding die zij hebben t.o.v. elkaar en de staking.

Gebruik/inhoud citaten Nvt

(12)

De stijl begint een tikkeltje formeel (‘Een der punten is wel…niet verder staakt’). Toch is het artikel verder vrij luchtig, vlot en direct geschreven, met korte zinnen en zonder veel bijzinnen. Voorbeelden zijn: ‘Een bedrijf…zal staken als de arbeiders hun zich krijgen. De genuanceerdheid van het artikel valt daarmee erg mee.

De toonzetting (van enige welwillendheid onder de fabrikanten: ‘een der voornaamste punten is wel de toezegging van de fabrikanten om de stakingsdag uit te betalen’) is mild (niet uitgesproken positief, maar ook niet negatief). Verder wordt voor het eerst in de krant duidelijk dat de eenheid onder arbeiders niet vanzelfsprekend is (‘de eenheid van de arbeiders in Oude Pekela, zo duidelijk aan de dag gelegd, dreigt ook te worden doorbroken’ en ‘Dit besluit…wordt echter ondermijnd door eigen leden’. De toonzetting blijft echter voor gunstig voor de arbeiders (niet gezien de uitgesprokenheid, maar vooral dankzij de hoeveelheid aandacht)

Onthulling/verhulling De journalist doet in dit verslag op een redelijke onthullende manier verslag van de onenigheden die bestaan tussen de stakers en arbeiders. Gekleurd door voorbeelden (‘als sommige arbeiders hun zin krijgen’ en ‘wordt ondermijnd door de eigen leden’). Ook de stakingsvoorbereidingen komen aan de orde. De verspreiding van ‘steunlijsten’ en ‘pamfletten’, verwachtingen en houding van de stakers komen namelijk uitgebreid aan de orde. De houding van de journalist ten op zichte van de staking is niet echt duidelijk, hoewel er wel een licht cynisme zit in (‘de eenheid van de arbeiders in Oude Pekela, zo duidelijk aan de dag gelegd, dreigt ook te worden doorbroken).

Inhoud koppen ‘Stakingscomité strokarton beraadt zich over nieuwe ontwikkelingen’

(richtinggevend)

Actoren in koppen Stakingscomité

(13)

Tabel B12: Analyse artikel 6 oktober(I)

6 oktober 1969

Genre Achtergrondartikel (‘van onze redactie in Winschoten’)

Inhoud

Oorzaken/gevolg Allereerst wordt gemeld dat er besloten is om te gaan staken. Daarnaast wordt er in het artikel zeer uitvoerig stil gestaan bij de gevolgen van de staking. Zowel de gevolgen voor de fabrikanten (‘men zou een langdurige staking niet volhouden’ en ‘beseffen jullie wel welk een loonbedrag met één dag staking door 1500 man, zoals de vorige week, is gemoeid?’) als de arbeiders (‘de waarheid is dat wij niet op een staking zitten te wachten. De ondernemers roken er geen sigaar minder om, maar uw gezin zit ermee’ en ‘dat kost de arbeiders op deze fabrieken hun werk. En wij als vakbonden hebben er ook voor te waken, dat de wekgelegenheid geen afbreuk wordt gedaan, speciaal niet in dit kwetsbare gebied’) komen aan de orde. Meest prominent is de frictie tussen de stakers/Meis en de vakbonden.

Analyse Nvt

Perspectief Het verhaal wordt vanuit verschillende perspectieven gebracht. Zowel de fabrikanten,

vakbonden, studenten en stakers komen aan het woord. Zeer opvallend is dat in het grote middenstuk van de reportage (dat het grootste deel van het artikel omslaat) vooral het perspectief van de vakbonden aan de orde komt).

Genoemde actoren Zowel de studenten, arbeiders, vakbonden, stakers als fabrikanten worden genoemd. De fabrikanten krijgen voor het eerst de mogelijkheid om te reageren op alle aantijgingen. Dat gebeurt in een citaat, maar ook uit monde van de journalist (de heer Meis had er op gewezen dat de werkgevers bereid waren…mits men niet meer zou staken’)

Niet-genoemde actoren Nvt

Plaats actoren in krant In de eerste helft krijgen vooral het actiecomité en de vakbonden de kans om te reageren. In het tweede deel reageren de fabrikanten en de scholieren. Het middenstuk lijkt vooral te worden gedomineerd door de vakbonden.

Gebruik/inhoud citaten Actiecomité/Meis (1): (Gistermiddag is er contact geweest...zouden kunnen beginnen) Vakbonden (6): (‘Van de zijde van de bonden zijn we bereid…., dat kost 20.000 gulden, maar dat nemen we wel). Fabrikanten (1): (‘We hebben…dus niets van de kaart geveegd).

In de citaten krijgen de actoren de mogelijkheid om direct op elkaar te reageren. Dat betekent dat er of gal over elkaar gespuwd wordt (‘eerst had hij het over 25 en 30 gld en later over een aantal procenten. Dat is niet duidelijk en wijst erop dat men zich probeert terug te trekken’) of het eigen straatje probeert schoon te vegen (‘Van de zijde van de vakbonden zijn we bereid de eerste stakingsdag bij Union voor onze rekening te nemen’). De personen in het nieuws krijgen dus voor het eerst ook de mogelijkheid om te reageren, hoewel de mogelijkheden voor de één groter zijn dan voor de ander.

(14)

Tabel B13: Analyse zin 6 oktober (I) Analysetabel Niveau: zin 6 oktober 1969 Stijl Wollige/formele/ informeel/luchtig

De stijl is erg losjes door het gebruik van citaten. Deze worden op een vlotte manier tegen elkaar afgesneden (dus: tegen de ene mening wordt die van een ander afgezet: ‘Hekelde de heer Meis de fabrikanten, de heer Liefaards maakte gewag van het gedrag van de fabrikanten’). Geen extreem lange zinnen, soms wel: ‘Daaruit vloeide….kunnen beginnen’.

De toonzetting in het stuk is scherp. Duidelijk wordt dat de onderlinge relaties tussen de actoren behoorlijk verziekt zijn. Dit gebeurt d.m.v. het gebruik van citaten (‘ik wijs erop dat deze man de laatste tijd vervelende en akelige uitspraken over u ons naar buiten heeft gebracht’, door de journalist zelf (‘Liefaard maakte gewag van het gedrag van de voorzitter van de vereniging van Strokartonfabrikanten’) en door de tussenkopjes (‘Halve ton per dag’). Andere scherpe toonzettingen: ‘Dat kost de arbeiders hun werk’, ‘zaterdag wilden de stakers daar niet van weten. We staken weer, was het parool’

Onthulling/verhulling De journalist is echt als verslaggever aanwezig. Meningen en citaten van de actoren worden mooi door de journalist aan elkaar vast gebreid (zoals ook al bij Stijl vermeld). De journalist komt daarbij over als een getuige van het nieuws die zichtbaar met alle betrokkenen heeft gesproken. Door de citaten lijkt de afstand tussen lezer en journalist en lezer en actor te zijn verkleind. De journalist toont een zekere betrokkenheid. De verslaggeving van het nieuws en de fysieke aanwezigheid van de journalist blijkt wel uit het volgende: ‘De vergadering verliep niet helemaal geruisloos, maar de interrupties en ook de enkele sprekers in de zaal of op het podium, brachten ook geen wanorde teweeg’. De journalist lijkt erg onthullend bezig te zijn (de stemming wordt uitvoerig gepeild). De journalist lijkt betrokken bij het nieuws.

Aantal (onder)koppen 1 kop, 1 bovenkop, 2 tussenkopjes

Inhoud koppen ‘Arbeiders van strokartonfabrieken andermaal een dag in staking’ (groot en

richtinggevend), ‘Besluit viel op vergadering:’ (onderstreept), ’20.000 gulden’ en ‘Halve ton per dag’ (gevolgen – vrij scherpe bewoordingen!)

Actoren in koppen Arbeiders

(15)

Tabel B14: Analyse artikel 6 oktober(II)

6 oktober 1969

Genre Nieuwsverslag (‘van een onzer verslaggevers’)

Inhoud

Oorzaken/gevolg De gevolgen van de staking (dat veel fabrieken stil liggen, er weinig problemen en onrusten zijn bij de fabrieken en vooral de wrevel tussen de arbeiders) worden voornamelijk onder het voetlicht gebracht. Er wordt vermeld dat er veel politie is, maar dat deze verder niet voor problemen zorgt. Dus niet de oorzaak, maar de gevolgen spelen weer een grote rol!!!

Analyse Nvt

Perspectief Het perspectief van de stakers en de niet-stakers onder de arbeiders (de

sympathisanten van de vakbonden) komen vooral weer aan de orde. Het perspectief van de fabrikanten speelt geen rol, maar de journalist heeft het in het artikel ook vooral over de wrevel tussen de arbeiders onderling en daar spelen de fabrikanten geen rol bij.

Genoemde actoren Arbeiders (stakende en niet-stakende) en de vakbonden. Dit gebeurt niet in citaten maar in het verslag van de journalist.

Niet-genoemde actoren Fabrikanten

Plaats actoren in krant De actoren komen om en om aan het woord (of worden genoemd)

Gebruik/inhoud citaten Er komen twee citaten voor in het artikel. Het gaat hierbij om één citaat van arbeiders die wel willen staken (‘We moeten zien dat we een front vormen…’) en één van een tegenstander van de stakingen (‘er is nog nooit een strijd gewonnen zonder offers’). De citaten zetten dus de toon.

(16)

Tabel B15: Analyse zin 6 oktober(II) Analysetabel Niveau: zin 6 oktober 1969 Stijl Wollige/formele/ informeel/luchtig

De stijl van het artikel is vrij zakelijk aan de ene kant. De journalist geeft in het eerste deel namelijk op een betrokken manier een overzicht van wat er speelt in de provincie en waar (‘op de strokartonfabrieken in Hoogezand, Appingedam, Hoogkerk en Oostwold wordt nog gewerkt’ en ‘In Oude Pekela bleven vanmorgen alle fabrieken dicht, evenals De Dollard in Nieuweschans’). Aan de andere kant maakt het gebruik van de twee korte citaatjes het ook wel weer redelijk luchtig (en direct en betrokken)

De toonzetting van het artikel is wederom scherp. Allereerst in de citaten (‘er is nog nooit een strijd gewonnen zonder offers’), door de journalist zelf (‘Er waren onvoldoende mensen om aan het werk te gaan. Slechts een enkeling kwam aan de poort) en in de koppen (‘Geen moeilijkheden bij de fabriekspoorten’ en ‘in Nieuweschans was het wat roeriger: er ontstond een felle discussie’). De toon wordt vooral gezet in de spanning die er tussen de arbeiders heerst. Toch valt de toon redelijk positief uit, want de kop (‘Geen moeilijkheden bij de fabriekspoorten’) pakt gunstig uit voor de beeldvorming.

Onthulling/verhulling De journalist is in principe onthullend bezig: er wordt precies uit de doeken gedaan waar er gestaakt wordt, maar nog interessanter: de arbeiders zijn het hier niet allemaal over eens. De houding van de journalist richting deze problemen is overigens best gunstig voor de arbeiders. Zijn conclusie is immers: ‘Geen moeilijkheden bij de fabriekspoorten’. De journalist doet dus duidelijk zelf verslag van het nieuws (blijkt ook uit in Nieuweschans was het wat roeriger: er ontstond een felle discussie’)

Aantal (onder)koppen 1 kop, 2 tussenkopjes

Inhoud koppen ‘Geen moeilijkheden bij de fabriekspoorten’ (richtinggevend, cursief en redelijk groot), ‘dicht’ en ‘discussie’ (maken nieuwsgierig, maar zijn niet echt richtinggevend).

Actoren in koppen Nvt

(17)

Tabel B16: Analyse artikel 6 oktober(III)

6 oktober 1969

Inhoud

Oorzaken/gevolg Gevolgen van de staking komen aan de orde: Fré Meis vertelt dat er in andere sectoren nu ook gestaakt wil worden om hogere lonen te krijgen.

Analyse Nvt

Perspectief Het enige perspectief dat aan de orde komt is dat van Fré Meis. Het artikel begint zelfs met: ‘De heer Fré Meis, stakingsleider bij strocartonarbeiders in Oude Pekela, heeft zaterdagmiddag verklaard, dat hij ook was benaderd door arbeiders uit andere bedrijfstakken in het Noorden om te komen tot hogere lonen’. Duidelijk is dat de verslaggever daar verslag van doet op een redelijk afstandelijke stijl (De heer Fré Meis heeft verklaard dat…’ en ‘Hij wou niet zeggen dat…’)

Genoemde actoren Arbeiders in fabrieken, Meis

Niet-genoemde actoren Fabrikanten, vakbonden

Plaats actoren in krant Fré Meis krijgt een plaatsje in een citaat: erg opvallend dat personen een grotere rol spelen bij het nieuws. Het artikel eindigt ook met een artikel van Meis.

Gebruik/inhoud citaten Meis (2): (kop) ‘Ook arbeiders van andere bedrijven willen meer loon’ en ‘Men wil intern de zaak eerst verder bespreken en uitwerken’

Wat staat er op foto Nvt

(18)

Tabel B17: Analyse zin 6 oktober(III) Analysetabel Niveau: zin 6 oktober 1969 Stijl Wollige/formele/ informeel/luchtig

Redelijke afstandelijke en lange zinnen: ‘De heer Fré Meis, stakingsleider bij strocartonarbeiders in Oude Pekela, heeft zaterdagmiddag verklaard, dat hij ook was benaderd door arbeiders uit andere bedrijfstakken in het Noorden om te komen tot hogere lonen’.

Toonzetting is wel dat de stakers veel sympathie hebben onder de bevolking, omdat nu ‘ook arbeiders van andere bedrijven meer loon willen’. De populariteit van Meis wordt hier ook tentoongespreid: ‘Fré Meis…heeft verklaard, dat hij ook was benaderd door arbeiders uit andere bedrijfstakken’.

Onthulling/verhulling Onthulling: het artikel is gemaakt na een uitspraak die Fré Meis gedaan heeft. Aan de andere kant verhullend, omdat er weinig gezegd kan worden om welke sectoren het gaat (‘Welke bedrijven dit waren wilde hij nog niet zeggen’). De journalist heeft dus iets van Fré Meis vernomen, maar ‘helaas’ niet alles. De journalist is dus op zoek naar ‘de waarheid’ (de journalist heeft wel gevraagd, maar geen antwoord gekregen).

Inhoud koppen ‘Fré Meis: Ook arbeiders van andere bedrijven willen meer loon’ (richtinggevend)

Actoren in koppen Fré Meis en arbeiders

(19)

13 oktober 1969

Genre Nieuwsverslag (‘van onze redactie in Winschoten’)

Inhoud

Oorzaken/gevolg De gevolgen van de staking komen een beetje en de oorzaken komen niet aan de orde.

Het is meer de staking zelf die aan de orde komt. Er wordt bericht op welke fabrieken er gestaakt wordt en hoe de stakingen verlopen (‘rustig’). De feiten komen in het eerste deel naar voren, een verslag van de staking in Hoogezand in het tweede deel.

Analyse Nvt

Perspectief Het is moeilijk te zeggen welk perspectief aan de orde komt. In het eerste deel gaat het voornamelijk om het perspectief van de journalist. Hij geeft een opsomming van fabrieken waar er gestaakt wordt. Zijn aanwezigheid in het artikel blijkt uit: ‘In tegenstelling tot beide voorgaande maandagen kwamen de posters vanmorgen pas tegen vieren bij de fabrieken in Oude Pekela, Veendam, Nieuweschans en Stadskanaal. Alle bleven hier dicht’. Het tweede deel komt voornamelijk vanuit het perspectief van de arbeiders: ‘De opkomende stakers verklaarden zich meteen solidair….’.

Genoemde actoren Arbeiders, stakers

Niet-genoemde actoren Fabrikanten, Meis/Actiecomité, vakbonden

Plaats actoren in krant De actoren worden voornamelijk aan het einde van het stuk genoemd.

Gebruik/inhoud citaten De citaten komen voor in het laatste deel van het verslag. Het gaat om één citaat van een niet staker. Hieruit blijkt dat de stakers het beste voor te lijken hebben met arbeiders, ook met de niet-stakers: Bij Scholten zei de enige werkwillige: “Ik wil naar binnen”, waarop de posters riepen: “Ruim baan voor meneer”, zodat hij zonder overlast het fabrieksterrein op kon fietsen’.

(20)

De mededelingen in het artikel zijn vrij formeel en nauwkeurig (beheerst) geschreven: ‘Pogingen om ook De Eendracht in Appingedam in de staking te betrekken mislukten, omdat men daar eerder opkomt en de posters iets te laat waren’. De andere zinnen waarin de situatie wordt beschreven zijn juist erg kort: ‘Alle poorten bleven dicht’ en vlot geschreven: Bij Scholten zei de enige werkwillige: “Ik wil naar binnen”, waarop de posters riepen: “Ruim baan voor meneer”, zodat hij zonder overlast het fabrieksterrein op kon fietsen’

De toonzetting in het verslag lijkt best scherp. De bovenkop ‘Ook fabriek in Hoogezand ‘plat’’ is natuurlijk best scherp. Het beeld over de stakers en het verloop is ook vrij positief: ‘De opkomende arbeiders verklaarden zich meteen solidair. In beide fabrieken ging slechts één man naar binnen. Bij Scholten zei de enige werkwillige: “Ik wil naar binnen”, waarop de posters riepen: “Ruim baan voor meneer”, zodat hij zonder overlast het fabrieksterrein op kon fietsen’.

Onthulling/verhulling De journalist is vrij onthullend bezig, omdat precies wordt vastgelegd wat de gevoelens van de stakers zijn (‘opkomende arbeiders…solidair’, en de citaten). De verhouding met de journalist en de arbeiders is betrokken en niet afstandelijk (blijkt uit de quotes en het gesprek dat hij daarmee dus met de arbeiders heeft gehad).

Aantal (onder)koppen 1 kop, 1 onderkop

Inhoud koppen ‘Uitbreiding staking in strokarton’ (hoofdkop, groot en richtinggevend), ‘Ook

fabrieken in Hoogezand ‘plat’’ (bovenkop: de toon wordt gezet)

(21)

14 oktober 1969

Genre Nieuwsverslag (‘van onze redactie te Winschoten’)

Inhoud

Oorzaken/gevolg Het verloop van de stakingen staat vooral centraal hier. Fré Meis stelt dat de cao-onderhandelingen slecht gevoerd zijn door de vakbonden en dat het draagvlak onder de vakbondsleden voor het CAO erg laag is. Wat dit betreft gaat het dus ook over de oorzaak van de stakingen (de slechte cao’s). Het tweede deel van het artikel gaat vooral over de aankondiging van een vergadering over de besprekingen van de vakbonden en de opvattingen die de jongerenafdeling van de PvdA daarover heeft.

Analyse Nvt

Perspectief Op de eerste plaats en belangrijkste plaats komt het artikel vanuit het perspectief van

Meis (in citaten (‘we gaan door met de strijd…’ en de eerste alinea is in het geheel een citaat), de bovenkop (‘Fré Meis:’) en door de journalist genoemd (‘Met voldoening maakte hij er gewag van dat ook de fabrieken in Hoogezand dicht waren gegaan’). Ook het perspectief van de vakbonden en hun leden komt aan de orde (genoemd: ‘De leden waren het met die dag niet eens en wilden op een zaterdag vergaderen opdat iedereen er bij kan zijn’) en de Federatie van Jongerengroepen. Hun aandacht is qua plaats en hoeveelheid minimaal.

Genoemde actoren Arbeiders, Stakers, Federatie van Jongerengroepen in de PvdA, vakbond (negatief door Fré Meis, gematigd en genuanceerd door de jongeren van de PvdA: ‘De FJG verklaart zich er bewust van te zijn dat de vakbonden niet achter de stakingen kunnen staan, mede doordat de CAO nog van kracht is…’

Niet-genoemde actoren Fabrikanten (logisch: nieuws gaat ook over ruzie vakbond en Fré Meis. Plaats actoren in krant Fré Meis in kop, bovenkop en eerste alinea.

Gebruik/inhoud citaten De eerste alinea van het artikel is in z’n geheel citaten van Fré Meis, die hiermee een behoorlijk groot verhaal uit de doeken mag doen. In het eerste citaat veegt Meis de vloer aan met de vakbonden. De toonzetting is dus vrij pro-Meis en anti-vakbonden (‘Het arbeidscontract is geen contract van de vakbonden, het is er een van de vakbondsbesturen en de ondernemers. De leden van de bonden hebben hem niet goed kunnen keuren. Indien er gestemd zou zijn was de CAO niet aanvaard. Het contract is jullie voorgelegd en de leden konden ‘slikken of stikken’’. Ook de kop is een citaat: ‘CAO strokarton zou bij stemming niet zijn aanvaard’ en een derde citaat van hem staat in de tweede alinea, ook deze alinea sluit aan bij de eerste twee. De citaten worden dus gebruikt om vooral het gal te spuien over de nader (de vakbonden in dit geval).

(22)

Zeer luchtig. Komt waarschijnlijk door vele gebruik van citaten. De opening is ook met een citaat. Alleen de alinea over de bijeenkomsten van de vakbond is wat formeel: deze is ook meer een mededeling (‘De vakbonden zullen op 25 oktober aanstaande in Concordia in Oude pekela de leden bijeenroepen om te praten over de wensen en verlangens van hun kant bij de komende onderhandelingen voor de nieuwe CAO in de strokartonindustrie’)

De toonzetting is erg scherp: in koppen (‘CAO strokarton zou bij stemming niet zijn aanvaard’), in citaten (‘de leden konden ‘stikken of slikken’’, ‘rechtvaardig CAO’, ‘Offers zo klein mogelijk’) of genoemd door de journalist (‘Zijn woorden werden met een donderend applaus uit de zaal onderstreept’, ‘solidair verklaard met de stakers’). De toonzetting is vooral gunstig voor de stakers en reputatie van Fré Meis. Er wordt alleen gezegd dat de vakbonden gaan praten met de leden. Zij worden niet d.m.v. citaten gehoord. Daardoor kunnen zij geen verweer maken en kunnen zij niets tegen de toonzetting van Meis en consorten inbrengen.

Onthulling/verhulling Onthulling aan de ene kant: de exacte woede onder de stakers en Fré Meis wordt nauwkeurig uit de doeken gedaan. De houding van de journalist (Meis krijgt veel aandacht, andere actoren weinig) is daarmee ook redelijk typerend. Aan de andere kant verhullend: hoe staan vakbonden en fabrikanten in deze discussie. Kleuring vindt immers vooral plaats vanuit de vakbonden.

Inhoud koppen 1 kop (‘Cao strokarton zou bij stemming niet zijn aanvaard’) (richtinggevend), 1 bovenkop (‘Stakingleider Meis:’) en 1 tussenkop (‘Bespreking nieuwe CAO Strokarton op 25 oktober’) (richtinggevend)

Actoren in koppen Fré Meis

(23)

Tabel B22: Analyse artikel 20 oktober(I)

20 oktober 1969

Genre Nieuwsreportage (‘van een van onze verslaggevers’)

Inhoud

Oorzaken/gevolg In het artikel wordt voornamelijk over de gevolgen van de staking gepraat. De ruzie tussen de vakbonden en Fré Meis/stakers en hun onvrede staan centraal. Verder komen ook de oorzaken aan de orde: ‘Ze moeten zien wat er in die bedrijven gebeurt. Op deze wijze word je geen vijfenzestig’. Het artikel is een reportage van de kaderbijeenkomst.

Analyse Nvt

Perspectief Het meest voorkomende perspectief is dat van de vakbond. Het eindigt ermee, het begint ermee en de citaten gaan erover. Het is in ieder geval ook een erg groot artikel, dus dat betekent veel aandacht voor de vakbonden. Het perspectief van de PSP en enkele arbeiders komt ook aan de orde, maar dat is wel minder. Het perspectief van de journalist is ook erg minimaal. Aan bepaalde zinnen is goed te zien dat hij verslag heeft gedaan voor deze reportage: (‘De heer Boon, wees erop dat…’, Tijdens de rustige en matig bezochte voorlichtingsvergadering…’).

Genoemde actoren Liefaard/vakbonden, Studenten, Politici, Arbeiders, Stakers

Niet-genoemde actoren Fré Meis, fabrikanten

Plaats actoren in krant Door het hele artikel heen krijgt iedereen wel een keer aandacht. Opvallend is dat de vakbonden als laatste en de vakbonden als eerste aan het woord komen. Veruit de meeste aandacht is voor de vakbond.

Gebruik/inhoud citaten In het artikel worden erg veel citaten gebruikt. Op de eerste plaats door Liefaard/vakbonden (6). Hij geeft hierbij zeer duidelijk zijn mening over de houding van de vakbonden en Fré Meis in de staking: ‘De staking vind ik een drama voor de goedwillende mens’, ‘Ik lust het niet op mijn donder te worden getrapt’, ‘Hij heeft het nooit kunnen waarmaken, omdat de achtergrond niet was de omstandigheden voor de arbeiders te verbeteren’. De andere actoren laten zich kritisch uit over de vakbonden. Studenten (1): ’Ze moeten zien wat er in de bedrijven gebeurt. Op deze wijze word je geen 65’. Stakers/arbeiders (2): ‘Wij als arbeiders hebben geen welvaart in Nederland’ en ‘De bond had een tussenoplossing moeten vinden’. Politici (1): ‘Het hele noorden moet in opstand komen’. Kortom, de citaten worden weer ingezet om de tegenstander zwart te maken en je eigen verhaal goed te praten. Een groot gedeelte van dit artikel bestaat uit citaten alleen!

Gebruik foto’s Ja

Wat staat er op foto 1) (zeer grote foto!!!) overzicht aanwezigen ‘matig bezochte’ kadervergadering vakbonden 2) emotionele aanwezigen in discussie met Fré Meis

(24)

Tabel B23: Analyse zin 20 oktober(I) Analysetabel Niveau: zin 20 oktober 1969 Stijl Wollige/formele/ informeel/luchtig

De stijl van het artikel is erg luchtig en informeel. Het gaat natuurlijk ook om een nieuwsreportage met veel citaten. De journalist gebruikt veel citaten en daardoor zijn de zinnen kort en krachtig. Er zit niets genuanceerds aan wat dat betreft: ‘Ik lust het niet, op mijn donder te worden getrapt’ en ‘Alleen een hardere en strijdbare houding is nodig’

De toonzetting is erg scherp. In koppen (‘Geen welvaart’, ‘Ik lust het niet op mijn donder te worden getrapt’), citaten (‘Je hebt zelfs geen tijd om te schaften’, ‘De ABC hoeft zich geen enkel verwijt te maken’ en ‘Alleen een hardere en strijdbare houding is nodig’) en door de journalist (De heer Boon wees erop dat 44 procent van het machinepark twintig tot dertig jaar oud is’ en ‘Op niet mis te verstane wijze hebben de bonden zich voor de zoveelste maal gedistantieerd van de staking en de activiteiten van het communistische Statenlid Meis veroordeeld’). Het zijn dus zowel werkwoorden (‘lust niet’, ‘griezelt’) als bijvoeglijke naamwoorden (‘hardere’, “strijdbare’) en zelfstandige naamwoorden (‘drama’). De denkbeelden van de verschillende partijen komt dus zeer nauwkeurig aan het licht.

Onthulling/verhulling De houding van de journalist is vrij afzijdig. Weliswaar zijn het vooral de vakbonden die aan het woord komen, alle actoren krijgen hun kans hun hart te luchten. Aan de citaten en manier van schrijven is goed te zijn dat de journalist betrokken en emotioneel aanwezig was. Het brengen van emotie wordt niet gemeden. Er vindt echt een onthulling plaats van de gebeurtenissen tijdens de kadervergadering.

Aantal (onder)koppen 1 hoofdkop, 1 bovenkop, 3 tussenkopjes

Inhoud koppen ‘NVV blijft tegen de staking in de strokarton’ (groot en richtinggevend), ‘W. Liefaard: ik lust het niet, op mijn donder te worden getrapt’ (emotioneel en toonzettend) en ‘Geen welvaart’, ‘Legenden’ en ‘Verkeken kans’ (nieuwsgierig makend, niet echt richtinggevend)

Actoren in koppen Vakbond, Liefaard (van de vakbond)

(25)

Tabel B24: Analyse artikel 20 oktober(II)

20 oktober 1969

Genre Nieuwsbericht (‘van een van onze verslaggevers’)

Inhoud

Oorzaken/gevolg Meis gaat tegen alle aantijgingen in tijdens een stakingsbijeenkomst die hij als gevolg van de staking naar zijn oren kreeg vanuit de politiek. Verder wordt er gemeld dat de stakingskas ook al zijn dienst heeft gedaan (gevolg van de staking dus).

Analyse Nvt

Perspectief Het perspectief van Meis komt ruim aan de orde. Bijna het hele bericht is bestaat uit de drie citaten van hem. Het PvdA-kamerlid dat alle kritiek over zich heen krijgt, krijgt verder geen aandacht. Ook van de journalist is tussen de zinnen door weinig van te horen.

Genoemde actoren Fré Meis, politici, stakers

Niet-genoemde actoren Vakbond

Plaats actoren in krant Fré Meis komt in de kop, het begin en de staart van het bericht voor. Zijn plaats is dus prominent en veel aanwezig.

Gebruik/inhoud citaten Drie citaten van Meis. Daarnaast is ook de hoofdkop zijn citaat (bijv. ‘Ik voel me nog steeds geen misdadiger…en zo lang jullie dit niet van mij zeggen heb ik er schijt aan’, ‘Van der Ploeg stelt dat er weinig wordt gestaakt’).

Wat staat er op foto Stakers halen hun stakingsvergoeding op bij Meis.

(26)

Tabel B25: Analyse zin 20 oktober(II) Analysetabel Niveau: zin 20 oktober 1969 Stijl Wollige/formele/ informeel/luchtig

De stijl is erg informeel en betrokken. Er worden geen doekjes gewonden om de situatie (‘en zo lang jullie dit niet van mij zeggen heb ik er schijt aan’). Deze zinnen zijn dus absoluut niet genuanceerd en beheerst. De zinnen zijn kort.

De toonzetting is scherp. Zowel in de kop (‘Ik ben geen misdadiger’) als in de citaten (‘ik heb er schijt aan’). De journalist zelf kiest deze bewoordingen niet, maar dat komt wellicht doordat daar geen ruimte voor is, omdat de citaten een groot deel van het artikel omvatten.

Onthulling/verhulling Zeer onthullend. De journalist geeft Meis zeer duidelijk het woord: hij is de enige die in het artikel de ruimte krijgt te reageren.

Aantal (onder)koppen 1 kop en 1 bovenkop

Inhoud koppen ‘Ik voel me nog geen misdadiger’, ‘Fré Meis:’

Actoren in koppen Meis

(27)

Tabel B26: Analyse artikel 24 oktober Analysetabel Niveau: artikel 24 oktober 1969 Genre Nieuwsbericht Inhoud

Oorzaken/gevolg Het eerste deel gaat over de gevolgen van de staking voor de fabrikanten. De staking in de strokartonindustrie blijkt de fabrieken als een miljoen gulden te hebben gekost. Het tweede deel van het artikel gaat op over het feit dat het actiecomité als gevolg van de staking veel sympathisanten heeft (zowel onder kartonarbeiders als onder arbeiders in andere industrieën).

Analyse Nvt

Perspectief Het perspectief van de fabrikanten krijgt in dit artikel voor het eerst in de vier weken dat de staking duurt echt aandacht. D.m.v. citaten komt hun perspectief op de zaak (dat ze veel verlies lijden en dat onverantwoord vinden) aan het woord. In het tweede deel komen de perspectieven van de stakers en het actiecomité weer aan de orde. Hier wordt ook mee afgesloten.

Genoemde actoren Fabrikanten (de eerste alinea begint met hun mening die genoemd wordt: ‘De schade, die de strokartonindustrie als gevolg van de stakingen heeft opgelopen, bedragen al meer dan één miljoen gulden. Dit verklaarde gisteren de heer H.J. Rijnveld, directeur van de Strokartonfabriek Brittania in Oude Pekela.’. Geen citaat, maar wel uitgebreid genoemd. Voor de rest worden de stakers ook genoemd en wordt ook datgene dat zij zeggen genoemd: ‘Over de sympathiestaking wenste men zich nog niet uit te spreken’. De actoren worden dus weer een beetje ‘tegen elkaar afgezet’ (op de ene mening volgt een andere).

Niet-genoemde actoren Vakbonden

Plaats actoren in krant Fabrikanten in het begin (en hun verhaal prominent in de kop) en eerste deel, de arbeiders en stakers in het tweede deel.

Gebruik/inhoud citaten Fabrikanten (2): ‘Overigens bestaat er tussen de werkgevers, in tegenstelling tot de andersluidende geluiden, geen enkel meningsverschil….Unaniem zeggen de wekgevers neen’.

(28)

De zinnen zijn betrokken (door de citaten blijkt een mate van betrokkenheid tussen journalist en actor), niet lang of kort (in de citaten zijn ze kort) en beheerst en direct.

De toonzetting is scherp. Allereerst doet de kop het goed (‘Staking in strokarton kostte al f 1 miljoen’) om de gevolgen scherp neer te zetten. Andere scherpe toonzettingen zijn te vinden in de citaten: (‘Unaniem zeggen de werkgevers neen’) en in de tekst (‘Volgens hem betekent één dag sluiting van de hele strokartonindustrie in Noord-Nederland al een verlies van f 250.000’). De harde toon zit hem dus vooral in de citaten en in bepaalde venijnige wen sterke woorden (‘unaniem’, ‘neen’, ‘geen enkel meningsverschil’.

Onthulling/verhulling De journalist is zeer onthullend bezig: hij probeert uit te leggen wat er precies leeft onder de bevolking, nu inclusief de fabrikanten. Voor de rest worden de stakers ook genoemd en wordt ook datgene dat zij zeggen genoemd. Juist uit dat laatste blijkt dat de journalist aanwezig is geweest om zelf actief op zoek te zijn naar de waarheid: ‘Over de sympathiestaking wenste men zich nog niet uit te spreken’ (hij heeft dus zijn best gedaan om achter de waarheid te komen).

Aantal (onder)koppen 1 kop en 1 bovenkop

Inhoud koppen ‘Staking in strokarton kostte al f 1 miljoen’ (grote kop en richtinggevend) en ‘Stakingsdagen niet betaald

(29)

27 oktober 1969

Genre Nieuwsverslag (‘van een onzer correspondenten’)

Inhoud

Oorzaken/gevolg In het artikel wordt verslag gedaan van de onderhandelingen die gaande zijn tussen de werkgevers en de vakbonden en de mening van de stakers hierop. Eén van de oorzaken van het conflict komt dus aan de orde (de lonen).

Analyse Nvt

Perspectief Het perspectief van de arbeiders/stakers (‘als we f 200 krijgen, hebben we niets verdiend’) en dat van de fabrikanten (‘De uitkering zal aan alle werknemers…worden uitbetaald’) komen beide aan de orde. Ook het perspectief van de journalist komt aan de orde: er is goed te zien dat hij het artikel geschreven heeft: ‘Het lijkt echter niet meer waarschijnlijk dat vanmiddag…op deze basis een eind aan de staking wordt gemaakt’. De journalist komt dus op conclusies op basis van zijn waarnemingen. Genoemde actoren Fabrikanten, Stakers/Arbeiders. De fabrikanten en vakbonden worden weliswaar niet

geciteerd, zij krijgen wel de nodige aandacht. De journalist noemt hun mening namelijk aldoor: ‘Als met ingang….worden uitbetaald. Vertegenwoordigers van de vakbonden hebben dit….meegedeeld’ en ‘de wekgevers menen dat de door de stakingen verloren….moet worden ingehaald’.

Niet-genoemde actoren Meis

Plaats actoren in krant Fabrikanten in het begin, de stakers aan het eind

Gebruik/inhoud citaten Citaten van alleen de vakbonden ‘Als we f 200 krijgen hebben we niets verdiend’. Zij laten hiermee zien dat zij het niet eens zijn met de fabrikanten. De mening van de andere actoren wordt genoemd door de journalist, maar zelf reageren, lijkt niet te kunnen. Citaten zijn namelijk toch sterker, dan wanneer de journalist de mening van een actor geeft.

(30)

De stijl van de artikelen is vrij informeel en betrokken en direct (dus niet beheerst). De eerste alinea begint namelijk al direct met de overeenkomst tussen de fabrikanten en de vakbonden. De zinnen zijn vooral in de citaten kort. In de bewoordingen van de journalist niet lang en niet kort (‘De werkgevers menen dat de door de stakingen verloren gedane productie-uren door middel van arbeid in overwerk tijdens de weekenden moet worden ingehaald’.

De toonzetting van het artikel is direct, maar niet ontzettend scherp. De directe en betrokken toon zit hem in citaten (‘Als we f 200 krijgen hebben we niets verdiend’), de kop (‘Stakers slaan aanbod werkgevers – f 200.- voor ‘iedereen’ – af) en woorden van de journalist (‘een overeenkomst…onaanvaardbaar’). De toonzetting zit hem dus in zowel werkwoorden en bijvoeglijke naamwoorden.

Onthulling/verhulling Je ziet duidelijk dat de journalist ter plaatste was. Hij maakt conclusies ‘Het lijkt echter niet meer waarschijnlijk dat vanmiddag…op deze basis een eind aan de staking wordt gemaakt’. Hij probeert dus te onthullen hoe de partijen in deze discussie staan en legt de moeilijke relatie tussen de vakbonden en werknemers weer bloot. Ook komt de moeilijke relatie met de vakbonden aan de orde.

Inhoud koppen ‘Stakers slaan aanbod werkgevers – f 200.- voor ‘iedereen’ – af (richtinggevend en groot)

Actoren in koppen Stakers en wetgevers

(31)

28 oktober 1969

Genre Nieuwsverslag (‘van onze redactie te Winschoten’)

Inhoud

Oorzaken/gevolg Het bereikte CAO wordt uitgebreid besproken m.b.v. citaten van Fré Meis.

Analyse

Perspectief Het is voornamelijk het perspectief van Meis dat hier centraal staat. Alle citaten (en die zijn over het gehele stuk verspreid) zijn van Fré Meis en de stakers. Daardoor wordt de staking positief in beeld gebracht vanuit het perspectief van stakers (‘We hebben nu bereikt dat de CAO is opengebroken en de tweede fase zal de voorbereiding voor de nieuwe CAO zijn). Af en toe doet ook nog de journalist een duit in het zakje door Meis te noemen, hoewel het perspectief van Meis centraal staat: ‘Nadat nog enkele stakers op het podium hun zegje hadden gedaan, liet Meis bij handopsteken stemmen. Bij voor gingen nagenoeg alle handen de lucht in. Bij het ‘tegen’ bleken de rijen van de doorzetters aardig gedund, sporadisch ging een hand omhoog.’

Genoemde actoren Meis (door de journalist), Fabrikanten (door Meis), vakbonden (door Meis) en arbeiders/stakers (door journalist en Meis)

Niet-genoemde actoren Nvt

Plaats actoren in krant Fré Meis en z’n akkoord gedurende het hele stuk: ook in het begin.

Gebruik/inhoud citaten Meis (IIIIIIIII). Fré Meis laat zich in de citaten uitgebreid uit over het door hem bereikte akkoord. Hij zegt hierin vaak dat de stakingen goed geweest zijn (‘We staken niet om te staken, maar om een goede CAO’), iedereen achter de stakingen stond (‘Spreker memoreerde, dat de publieke opinie op de hand van de stakers was geweest. “Laten we dat dan zo houden”.’), dat de vakbonden de lonen moeten uitbetalen (‘De vakbonden hebben de staking immers herkend’). Meis gebruikt zijn ruimte dus om de sympathie naar de stakers te krijgen. Het enige venijn dat hij uitspreekt is richting de vakbonden en de fabrikanten: de arbeiders werden door iedereen gesteund en hebben hun gelijk gehaald. Ook blijkt dat Meis erg verstandig is: ‘We moeten nu echter niet met ons gemoed maar met ons verstand verder gaan. Op kiene wijze moeten we vechten’

Stakers (I).De stakers voelen zich oppermachtig met Meis achter hun (‘We hebben ze in hun macht’).

Wat staat er op foto Stakers die tijdens een vergadering hun vingers allemaal opsteken.

(32)

De stijl van het artikel is erg betrokken en de zinnen zijn redelijk kort (wat mede komt door de vele citaten).

De toonzetting van het stuk is vooral subtiel direct, niet zozeer erg fel: koppen: ‘Dicht bij eisen’, citaten: ‘we hebben ze nu in onze macht’, ‘Nou, dat konden ze wel afschrijven en dat hebben we hen aan hun verstand gebracht’ en door de journalist genoemd: ‘Bij het ‘tegen’ bleken de rijen van de doorzetters aardig gedund, sporadisch ging een hand omhoog’, ‘de stemming was zeer verdeeld’ en ‘Laten we dat zo houden…en nu maandag weer als één man naar binnen gaan’.

Onthulling/verhulling De journalist komt erg onthullend over. De stakingen en het verloop ervan zijn exact aan de orde gekomen. Er wordt precies vermeld waarom de stakers staken. Opvallend is dat de mening van de fabrikanten en de forse ruzie tussen vakbonden en Fré Meis zeer minimaal aan het woord komen. De houding van de journalist lijkt daarmee redelijk pro-stakers. De sympathie voor Meis wordt nog groter door het feit dat uitgebreid gemeld wordt dat Meis ook de ongeorganiseerden laat delen in de stakingskas.

Aantal (onder)koppen 1 kop (groot, onderstreept en richtinggevend), 1 bovenkop (richtinggevend), 2 tussenkopjes.

Inhoud koppen ‘Strokarton-arbeiders in Oost-Groningen weer aan het werk’, ‘Akkoord met een

uitkering ineens van f 200,-‘, ‘Staking erkend’, ‘Dicht bij eisen’

Actoren in koppen Strokarton-arbeiders