Koningin Wilhelminalaan 5 | 3527 LA Utrecht Postbus 2758 | 3500 GT Utrecht
T 030 - 233 2337 | info@divosa.nl NL75 INGB 0000194416 | KvK 40532318
Tweede Kamer der Staten-Generaal
Vaste commissie Sociale Zaken en Werkgelegenheid Postbus 20018
2500 EA 'S-GRAVENHAGE
Datum: 25 september 2018
Onderwerp: Inbreng VNG, NVVK en Divosa voor Rondetafelgesprek ‘De overheid als schuldeiser’
Van: Erik Dannenberg | T 030 – 233 2337 | info@divosa.nl
Geachte woordvoerder,
Op 1 oktober neemt u deel aan het rondetafelgesprek 'de overheid als schuldeiser'. De leden van Divosa, VNG en de NVVK hebben veel te maken met de overheid als schuldeiser en wij brengen graag de volgende knelpunten uit de uitvoering onder uw aandacht.
Ruimte nodig voor innovatie en aanpassingen
Uit de rol van de overheid vloeit voort dat zij schuldeiser kan zijn van burgers. In de meeste gevallen betreft dit legitieme vorderingen die op tijd betaald worden en geen problemen veroorzaken. In sommige gevallen kan iemand de vorderingen echter niet voldoen, vanwege armoede of
schuldenproblematiek. In die gevallen is het nodig dat wordt gekeken naar de situatie van de inwoner en de mogelijkheden om de vordering te voldoen.
Divosa, VNG en de NVVK maken zich zorgen over het gebrek aan snelheid waarmee de overheid haar rol als schuldeiser aanpakt. Achterstanden worden verrekend met lopende toeslagen, waardoor mensen hun huur of zorgverzekering niet meer kunnen betalen. Het inkomen waarop de toeslagen worden berekend wordt achteraf vastgesteld, waardoor grote vorderingen ontstaan wanneer een onjuist inkomen bekend is. Ook moeten mensen wijzigingen in hun inkomen op verschillende plekken doorgeven in plaats van dat er een centrale plek is die wijzigingen in de verschillende systemen van de uitvoerders aanpast.
Wij zien goede wil bij de grote uitvoerders (DUO, CJIB, Belastingdienst, UWV, CAK en SVB) om te innoveren en er worden verschillende pilots in samenwerking met gemeenten uitgevoerd. Maar om deze pilots uit te breiden, vast beleid te maken of experimenteerruimte te hebben, zijn de uitvoerders afhankelijk van het ministerie waar zij onder vallen om belemmerende wetgeving aan te passen. Wij willen er aandacht voor vragen dat er ruimte wordt geboden en dat de ministeries zich flexibel
opstellen om belemmerende wetgeving aan te passen. Zij zijn degenen die de opdracht moeten geven aan de uitvoerders om eenvoudige systemen te organiseren die burgers ondersteunen.
De uitvoerders zouden bevraagd kunnen worden op de belemmeringen die zij ervaren bij het ontwikkelen van innovatieve methoden voor het aanpakken van schulden of bij het aanpassen van processen om de kans op schulden te verkleinen.
Onduidelijkheden gegevensuitwisseling en privacy wegnemen
Er heerst in de uitvoering veel onduidelijkheid over de rol van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) en de mogelijkheden en beperkingen die de AVG kent bij het samenwerken, bijvoorbeeld op het thema vroegsignalering. Staatssecretaris van Ark geeft aan de verschillende wetten langs de AVG te houden om te bekijken waar de kansen en onmogelijkheden zitten. Snel duidelijkheid hierover zal in de uitvoering veel vragen wegnemen en leiden tot meer samenwerking en innovatieve aanpakken. Duidelijkheid hierover zal eerder leiden tot het gewenste resultaat: er vroeg bij zijn!
2
Systeemvereenvoudiging is de beste preventie
De overheid heeft nog steeds een grote rol in het veroorzaken en verergeren van schulden.
Bijvoorbeeld door het verrekenen van achterstanden met lopende toeslagen door de Belastingdienst en de onmogelijkheid om bepaalde vorderingen (boetes, fraude) mee te nemen in het minnelijk traject. Opzettelijke fraude moet worden bestreden, maar onopzettelijke fouten zijn snel gemaakt in een ingewikkeld systeem. Gemeenten en de ketenpartners werken aan (de verbetering van)
schuldhulpverlening, maar dit kan alleen effectief en efficiënt gebeuren als aan de voorkant de systemen en processen zo zijn ingericht dat mensen daardoor niet in de problemen komen. Dit verdient meer snelheid en prioriteit.
Schulden veroorzaken veel leed en maatschappelijke schade en kosten. Voorkomen ervan is beter dan genezen!
Voor meer informatie verwijs ik u graag naar onze eerdere gezamenlijk brief samen met VNG, Sociaal Werk Nederland, LCR en de NVVK:
https://www.divosa.nl/sites/default/files/nieuwsbericht_bestanden/20180601_gezamenlijke_reactie_v oor_ao_brede_schuldenaanpak_op_donderdag_14_juni_2018.pdf
En het gezamenlijk pamflet 'naar een betere aanpak van armoede en schulden'.
https://www.divosa.nl/sites/default/files/nieuwsbericht_bestanden/naar-een- betere_aanpak_20160309.pdf
En de recente position papers
https://vng.nl/files/vng/publicaties/2018/20170212_position_paper_schulden_vng_divosa_rondetafel gesprek_12_februari.pdf
https://www.nvvk.eu/k/n323/news/view/7680/3816/speerpunten-nvvk-voor-rondetafel-schulden-12- februari-tweede-kamer.html
Ik ben van harte bereid een toelichting te geven op bovenstaande punten, u kunt mij bereiken op 06- 53234066 of de procesmanager bestaanszekerheid van Divosa via msmit@divosa.nl.
Mede namens Marco Florijn (voorzitter NVVK) en Jantine Kriens (algemeen directeur VNG),
Erik Dannenberg voorzitter
