liederen
Jodocus van Lodenstein
bron
Jodocus van Lodenstein, Uyt-spanningen, behelsende eenige stigtelyke liederen. Willem Clerck, Utrecht 1676
Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/lode002uyt_01_01/colofon.php
© 2013 dbnl
Eph.5:19.
Sprekende onder malcandren met Psalmen, ende Lof-sangen ende Geestelijcke Liedekens: singende ende psalmende den Heere in uw herte.
Jodocus van Lodenstein, Uyt-spanningen, behelsende eenige stigtelyke liederen
Christen Sangers,
HEt is seldsaam te bemercken, wat op des menschen herte in 'tgemeen vermag de Digt- en Sang-const. Het maackt de bewegingen wonderlijck gaande, en voert door dat middel de sake selve diep in t' herte. 't Schijnt dat 't Redelijck schepsel uyt der aard in maat en ordre een genoegen heeft.
Het heeft de H. Godlijke Majesteyt behaagt dickwijls Hare geheymenisssen op so een wijse aan 't schepsel voor te dragen insonderheyd om 't selve van sijn plicht (op een ongemene wijse) te vermanen, en 't Godlick regt te verdedigen, ofte ook om des Heeren ondoorgrondelijcke Grootheyd, de Heerlijkheyd der Eere sijner Majesteyt, ende sijne wonderlijcke daden te vermelden, ende het volgende geslagte in
geheugenisse toe doen houden. Dit middel behaagde die H. Wijsheyd te gebruiken (die aller herten in sijn hand heeft) om met den Mensch na sijnen aard te handelen.
Begaafde ook en gebruyckte daar toe sijne Dienaren: somtijds geringen onder de menschen; oock wel groote en aansienlijcke, ja Coningen selve, die hare digten dan aan and're overgaven, en selve wel onder en met de geringste des volx al springende en spelende opsongen. Dit weet de Vyand van 'tmenschelijck heyl oock wel: ende daarom (gelijck hy veeltijds de H.
Jodocus van Lodenstein, Uyt-spanningen, behelsende eenige stigtelyke liederen
Godheyd na-aapt) vervatede van ouds sijne Afgod-spraken in 't gemeen mede in versen, gelijck hy oock sijne Propheten so doen spreken en schrijven heeft. Hier door heeft hy groot veld gewonnen in de werelt. 't Was soo wonder niet in de duystere tijden en plaatsen der onwetenheyd. Maer dat het hem nu geluckt menschen van groote bequaamheyd dese maniere van schrijven t'sijnen diensten, tot opweckinghe van onkuysche bewegingen, en and're Begeerlijckheden te doen aenleggen, sou meer wonderlijck sijn, had niet de Heere Jesus sulx van onsen tijden voorsegt: Nu is het wel seer beclagelijck, maar ons min aanstotelijck. Ik moet bekennen, dat gelijck mijne genegentheyt tot het digten, my mijne rust- of uyt-span-tijd dickwijls daar in heeft doen besteden, en sulx voort gebragt heeft als ghy hier siet: also de vorige aanmerckinge dit my aan U l. heeft doen gemeen maken, om u l. het ydele uyt de hand te doen vallen vertrouwende dat dese stoffe by u l. de kunst van d'andren opwegen sal.
Tot de Sang-lust behoev ick u l. niet aan te manen. Laat ick u maar eenig onderrigt doen. Dit is Gode te singen in den Geest, en derhalven,
1. 't Herte dient tot den sang opgeligt door eenige sugtingen of gebeden tot den Heere, 't sy dan eensame of gesellige, gestelde of uytgeschotene.
2. Daar moet grooten aandagt, opmerckinge en Eerbied tot dit werck toe gebragt werden, niet te onderlaten door voor-of tusschen-vallen van burgerlijcke beleeftheden of diergelijcke.
Jodocus van Lodenstein, Uyt-spanningen, behelsende eenige stigtelyke liederen
3. Dat men versta dat sulcke by-een-comsten der Christenen allenthalve tot stigtinge van elcanderen beleydt moet werden: ende derhalven dient na yder gesang yder der leden vryheyd en tijd te hebben vrymoedig voort te brengen 't geen de H. Godtheyd in 't singen hem door den Geest geopenbaart of doen gevoelen heeft, op dat dit een vrugtbare oeffeninge sy.
4. Dit moet sonder aensien van personen geschieden, gemerckt de vrye Godt wel dickwils de cleynste het nuttigst openbaret. Weshalven de cleyne niet schroomig sijn en moeten voor te stellen t'geen de Heere haer geeft, want sulx al veeltijds uyt eergiericheyd, of schanden-vrees voor comt. Ende en moeten oock de meerdere, in kennisse, ordinaire openbaringe, welsprekentheyd &c. die cleyne niet cleyn- of ver-agten, ofte haar spreken na de regulen van eenige conste siften, en haar so enigsins te schande maken: eene boose greep van de Nydicheyd, daar den waren Geest geen lust toe en heeft, Jac.4:5.
5. So in 't singen als in 't spreken moetmen seer agte geven dat alles ordentlijck geschiede. Den sang, gelijck sy juyst niet en behoeft al de kunstige swieren van de sang-const, so met de selve evenwel toon en maat houden, op dat het geen ongeschickt geroep en sy. Een moet den voorsang hebben, en (is de stem daar na) so den
bovensang dat alle sig daer na, en onder voegen, op dat men niet alleen gelijck beginne en uyt come, maar oock men in yder syllabe gelijcke toon en maat houde. Men moet wel vry uyt de borst (alsmen segt) singen, dat is, de woorden niet binnes-monds mompelen, maar in
Jodocus van Lodenstein, Uyt-spanningen, behelsende eenige stigtelyke liederen
't singen claar uyt-spreken: dog 't hardste schreeuwen en is het beste singen niet.
Dit al segge ick, (oock wel op dat de Sang-const ordentlijck gaande, haer cragt en hulp tot der Sielen opgetogenheyd geve, dat van boven seyde, maar) insonderheyd, op dat het waarlijck een daad der Christen-propheteringe sijn soude, in welcke men elcander stigtinge moeste spreken, en geen onverstandelijck geluyd maken, of in de lugt spreken, gelijk d'Apostel van de vreemde talen segt 1.Cor.14:9. Welcke gantsche verhandelinge vers 5,6,7,8 &c. op dese sake seer toepasselijck is. Die daar by sijn, ende, of geen gelegentheyd en hebben om in een boeck in te sien, ofte niet lesen en connen, die moesten alle de woorden duydelijk connen verstaan (gelijck ik dat in Burgerlijcke gesangen wel somtijds heb hooren toegaan op dat syl. ook hare stigtinge daar van crijgen mogten: ende die ons beluysteren, (dat wy in desen seer wel lijden mogen)al waren het onregtsinnige, wereldsche, Vleeschlijcke mensche, desgelijcx;
op dat sy overtuygt mogten sijn; wanneer sy onse by eencomsten lasteren; ja (de Heere het soo bestellende) het verborgene van haar herte aan haar eens openbaar mogte werden, ende sy op haar aangesigte vallende, Godt aanbidden en vercondigen dat Godt waarlijk onder ons is. Ick en kan niet ontveynsen dat ick nog yet anders hier in voor hebbe. T.W. De Grond-deugd van Nedericheyd was een Christen te leeren in den claren onder-sang te houden. De Hooft-deugd van Verloochening in den Buyg-samen maat- na sang. De Band-deugd van Eendragt in de voeglijke stemme-menginge van den
Jodocus van Lodenstein, Uyt-spanningen, behelsende eenige stigtelyke liederen
mede-sang. ende de Hemel-deugd van Hallelu-jah, of s' Heeren-loff, in het duydlijck singen van wel-verstanelijcke woorden.
6. Nopende de ordre in 't spreken over het gesongene, den Apostel geeft ons daar ontrent seer claar berigt 1.Cor.14.Cap. Dat het geschiede van die, dien de Heere thans yet tot stictinge geeft vers 26, dat het maar door eene gelijck geschiede, vers 30. En derhalven dat niet in een geselschap, verscheydene t'samenvoegingen sijn, daar uyt een onordentlijck gemurmel en onaangenaam en onverstanelijck geraas ontstaat, veel min, dat verscheydene gelijckelijck elcander overroepen, maar dat de eerste swijge als den tweden spreken sal, ibid. het sy dan dat hy wat nieuws op te heffen, ofte tot bevestiging of beproeving van 't gesegde yet by te brengen heeft.
Ende dit alles so in den sang als in 't spreken moeste alsoo in ordre geschieden, juyst niet altijd door eenen Voor-ganger of beleyder van 't geselschap, maar, 's Heren Geest van Nedricheyd, Goedgunsticheyd, Leersaamheyd, Sagtmoedicheyd, Vriendlijckheyd, &c. daarvoorgaande, moeste en soude dat alles leeren. 't welcke dan een naam-cundige vervulling van de goede Belofte, en een Heerlijck bewijs van de magtige Heerschappye onses Conings Jesus soude sijn, sig vertoonende met ons, Math.28:20. onder ons, Math.18:20. in ons Eph.3.17. Gal.2:20. in de regeringe van al onse bewegingen, woorden en sangen na de wijse en mate, die in den Hemel gehouden werd, dat is in de voorñ. Deugden.
Ick soud u te lang op-houden, Christen-sanger,
Jodocus van Lodenstein, Uyt-spanningen, behelsende eenige stigtelyke liederen
woud ick my in desen na den eysch uyt-laten: 't gedrage my tot 't gene somtijds in 't publijck dat doe gesegt is, en werd. Laat ick u nog maar over twee dingen onderrigt geven.
't Eerste is, Dat ick met mijn gesangen te voorschijn come, als de tijden treuricheyd schijnen te vereyschen om des Heeren roeden, die niet alleen ons Vaderland t'hans so harde treffen, maar Zyon dermaten raken, dat des Heeren Geest als van ons geweken sijnde, al des selfs cieraad (in welcken het behoort uyt te steecken) by na vergaan is, en sy door 't drincken van de swijmel-wijn in so een dood-slaap geraackt, dat sy haars Bruidegoms gestalte nauwlijcks meer kennet. Dog weet, dat als de Heere in so een geval vreugde in het volck wraackt, verstaat Hy de vleeschlijcke of ydele, als Jes.22:12,13. De uyterlijcke castijdingen en raken de Verligteden (wiens deel op aarde niet en is) so niet; of sy connen en moeten, oock als de kudde uyt de hoye afgescheurt werd &c. in den Heere (die haar genoegsaam Deel is) van vreugde opspringen, en haar verheugen in den Godt haars heyls, als Hab.3:17,18. En de breucke van Zyon smertet haar wel seer, en doet haar treur-sangen singen, Evenwel, sy erkennen dat de H. Godlijcke Hoocheyd altijd weerdig is en blijft (hoe het oock met ons en Zyon staat) om met gesangen verheerlijckt te werden. Sy aan-bidden het Godlijck H. Regt in desen, en prijsen het. Sy gelaten de comste van Jesus Coningrijck aan de Wijsheyd van sijnen H. Wille onbepaaldelijck; ende het dunckt haar genoeg Wagters op so een Heere, en Lief-hebbers
Jodocus van Lodenstein, Uyt-spanningen, behelsende eenige stigtelyke liederen
van sijne verschijninge te sijn. Ondertusschen singen sy een Lied in die Nagt om wakende te blijven, en gaan haren Bruydegom also tegemoet, weldroevig sijnde, dog ook altijd blijde, 2. Cor.6:10. Phi.4:4. 1.Thess.5:16.
't Ander is, dat ick sommige mijner Liederen gedigtet heb, en late voor-comen op sang-wijse die de werldsche vleeschlijcke menschen op hare ydele liederen gebruycken. Maar stoot u daar niet aan,
De voys en weegt Godt niet of die is swaar of ligt
Segt D. Bushoff, Sommige die soo wat de aanstotelijckste schenen, heb ick andre voysen op- en by- laten stellen, daar mense op singen can, lust het ymand soo. My aangaande, ik houde het daar in met mijn voorñ. Voorsaat, en meene soo een argernis is enckel genomen. Gelijck alle dingen, soo is de soeticheyd van de Maat-trant den Christen eygen. Heeft de werld yet soets gevonden en gebruyckt, sy besitten het onregtveerdig; wy nemen het onse. De swacken (hoop ick) sullen dit verstaan, of wy (als by 't weten) haar op- en aan- nemen en verschonen. Die lasteren, hebben wat na by te comen, en de woorden van onsen sang verstaande, sullen Sy Gode de eere geven; of (gaan sy voort) ons gelegentheyd van dulden, meedlijden met haar te hebben, en den Heere biddende haar te segenen, gelijck sy horen sullen, verdriet het haar maar niet onse by-een-comsten ten
Jodocus van Lodenstein, Uyt-spanningen, behelsende eenige stigtelyke liederen
eynde toe te beluysteren. Dit sal al onse wraack sijn. want als wy onder 't beleyd van ons aller-sagtmoedigst Hooft, de sang-const oeffenen, werden daar door onse gemoederen versagtet: en gelijck wy leeren moeten onse herten gelijck onse stemmen onder een te menglen, so en moet'er oock geen bitterheyd overblijven, self tegen onsen lasterenden naasten.
Sangers, ick wensche ul. de Harmonye van de Eeuwige Waarheyd, 't Heyl van de Salige Engelen en Zielen, t.w. Gods Al en 't Schepsel Niet, dat gyl. die hier moogt leeren, om sonder Eynde te singen, en daar in u selven en alle Eygen eewiglijck te verliesen.
Vl. Dienstw. tot die Salicheyd Utregt 7/17 Julii 1676.
J. van Lodensteyn.
Jodocus van Lodenstein, Uyt-spanningen, behelsende eenige stigtelyke liederen
Anagrammatismus.
IODOCUS A LODESTEIN:
Vnde, literarum ordine transposito, resultat, 1.
SOLIUS DEI DONO CANET.
Dulce melos dulcis peto, quod promisit, amici;
SOLIUS DONO nam CANET ille DEI.
SOLIUS CANET ille DEI peramabile DONO Carmen. Adulantum non ita dona placent.
II.
CONDOLEAT DÈUS SIONI.
QVam nomen placidum tuum dat omen, Prodens, CONDOLEAT DEUS SIONII Cum threnos canis, & tuum recusas Author appositum rei & diei, Sparsis literulis quod inde manat, Votum, CONDOLEAT DEUS SIONI.
III.
DEO CUSTODE, NON ALIIS.
Servamur CUSTODE DEO, qui cuncta gubernat, NON ALIIS. Sine eo nil vigilare juvat.
In mutuae φιλαδελφιας signum, Debam Eibergis, 18. Kal.
Sept cl l c LXVI.
W. SLUITER.
Jodocus van Lodenstein, Uyt-spanningen, behelsende eenige stigtelyke liederen
Op de Uitspanningen, Van de Hr. Jodocus à Lodenstein.
WAt lieffelijk geluit komt daar mijn' ooren strélen Dat door een zoete kragt mijn logge Geesten wekt, En dat bekoorlijk dringt door al d'ondeilbre délen Van mijne Ziel; die zy ten Hémel voert en trekt.
My dunkt het is 't gezangh van Scharen zaalig' Eng'len, Gedaalt op Aarde ne'er, uit 't Heilrijk Hémel-Hof, Die op een wondre wijz' haar stemmen t'zamen meng'len, Tot stigtingh van den Mensch, en Godes hoogste lof.
O neen ik mis, het zijn geheill'gde Wederboornen (Ik oordeel na de liefd, zoo schijn niet gaat voor 't zijn;
God kent de herten van Geveinsd' en Uitverkoornen, Bezonder in dees Eeuw, daer Wezen wijckt voor Schijn.) Die hoor ik onder een, en by'er zelfs, uitgalmen, Gedigte Liederen op maat en maat-gezangh;
En onderment met Gode-toegedigte-Psalmen, Door Izr'els Dichter op gezonden over langh.
Het zijn de vrugten van d' Heer Lodensteins a'emhalingh En zoet Uitspanningen; ô Geestig Tijdverdrijf!
O bézig Ledig zijn, en speelen gaans bepalingh!
Wat doet den Man al dienst in zijn Niet-doens bedrijf.
Dan als zijn Geest vermoeit door 't Leerzaam overdenkken Van iet hoogwigtigs, dat God of Gods-zaak betreft;
Jodocus van Lodenstein, Uyt-spanningen, behelsende eenige stigtelyke liederen
Om 't zwak en sterff'lijk brein niet al te zeer te krenkken, In 't rusten van dat werk, hy een zoet Lied op heft.
Of als hy af-geslooft door 't woelende bezoeken Van Christi Léden in (ja bu ten zelfs) zijn Wijk;
(Zoo die hem sméken of die hem des niet verzoeken) Dan rust hy werkend' in de Dicht-Kunst op Musijk.
Zie daar het Ziel-bankket dat ons de Lédig uren, Van déze waarde Man, verschaft, vol lekkerny;
Waar van het Zap, het Mergh, de kragt en smaak zal duuren Tot inder Eeuwigheid. Gods Kind'ren kom, Sta by.
Sta by, en luister toe, hoor hoe Gods Lievelingen, Haar Zielen, op'er stem geleunt, doen Hémelwaart Op vliegen, vol van vreugd; en lust u me'e te zingen, Vervoeg u by haar, in hunn' Hémel vreugd op Aard'.
Maar gy onbandigh volk, baldadig' Aardsche Wichters, Met enkkel dertelheid gevoed en vet gemest,
Loop tot de Werkken van onkuissch' en geile Dichters:
Raak aan dit Heill'ge niet, maar vlied dat, 't is u 't best.
Want zoo 't geviel dat gy 't gehoor maar quaamt te leenen, Na dit zoet Ziel-vervoerend Dicht-werk, och gy wierd Onfeilbaarlijk verrrukt! Uw Geest vloogh ligt daar heenen Door heel een ander Geest gedréven en gestiert.
Maar yd'le Werreldlingh wat zou 't u kunnen schaden Dat eens uw Geest een ander zwier en vlugt nam? Och!
'k Herroep mijn zeggen; neen k wil u wat béters raden, Verwerp dees' Lied'ren niet: maar leest en zingt-ze togh.
'k Zegh, lees en zingt-ze togh met aandagt en opmerkkingh, 't Zal wonder zijn zoo niet uw Ziel word aangeraakt En lieffelijk gestreelt, door een verborge werkkingh, En proef een zoeter zoet als zy ooit heeft gesmaakt.
Die smaak zal u vry meer behagen en gevallen,
Als 't schijn zoet dat men in de wulpsche Dicht-kunst proeft Die vunsse Lied'ren zullen u uit d'handen vallen:
Als iet af-kérigs, dat de Ziel ter dood bedroeft.
Dank heb, Godzaal'ge Man die in dees nare tijden En schuim der Eeuwen aller ramp en gruw'len vol,
Jodocus van Lodenstein, Uyt-spanningen, behelsende eenige stigtelyke liederen
Ons leert gematigt zijn, en ons in God verblijden, Terwijl den Werreldlingh als zinneloos en dol, Wanhopend', hier en daar, zijn hertzeer zoekt te tillen, Met dert'le Zangen, in 't Gezelschap, bij de wijn:
Wy wraken dat vermaak Heer Lodenstein, en willen Dat uw' Uitspanningen ook zullen d'onze zijn.
A. Godart.
Jodocus van Lodenstein, Uyt-spanningen, behelsende eenige stigtelyke liederen
Uyt-Spanningen, 1. Deel.
Behelsende eenige Bybel-Stoff, of Bedenckingen over, en
Uyt-breydingen van eenige plaatsen der H. Schrifture of Psalmen.
Jodocus van Lodenstein, Uyt-spanningen, behelsende eenige stigtelyke liederen
Mis-stellingen.
In de Musijck
P.8. de laatste noot moet sijn P.14. de laatste noot moet sijn
P.155. op de vierde mysijck linie de laatste noot moet sijn
P.272.§. op d'eerste musijck-linie de twee laatste noten moet dus staan In de woorden.
voor staat leest staart.
P. 40. l 25.
voor soeck leest soeckt.
116. l. 14.
voor 48 leest 68.
119.l.10.
voor 1651 leest 1671.
136.l.19.
stelt IX.
141.l.1.
voor weseloos leest vreseloos.
167.l.6.
voor verbeyded leest veleyded.
ibid.l.23.
voor gulde leest hulde.
168.l.3.
Stelt B. voor aan.
183.l.1.
voor onweerdeerlijcke leest onweerderelijcke:
187.l.31.
voor B. lees A. in 't midden van de regel.
205.l.15.
voor 'tjorst leest tjorst.
261.l.5.
voor Sg leest Sy.
241.§.l.21.
voor tree leest tee.
250.§.l.10.
voor Lonisap leest Lo-niesaph.
361.l.19.
Jodocus van Lodenstein, Uyt-spanningen, behelsende eenige stigtelyke liederen
Morgen-ligt Ofte Jesus onsen Morgen-Son, dat is, Aandagt op 2.
Sam.23: vers.4.
Can oock gesongen werden als Ps.117. en 127.
I.
WAt voert de lieve Morgen-stond Hem leckernyen in den mond!
Die sonder lust tot leckerny, En sonder sugt na staat off eer, En sonder sorg voor altijd meer, Altijd leeft aller sorgen vry.
Jodocus van Lodenstein, Uyt-spanningen, behelsende eenige stigtelyke liederen
II.
Te nagt bedeckten hem gewis De vlercken van de duysternis, En braken sijn vermoeytheyd aff:
De wijl de heylig' Eeuwigheyd De vleuglen van voorsienicheyd (In 't schut der Englen) om hem gaff.
III.
Sijn leden door zijn arbeyd moed (Dien hy gewillig sorgloos doet) De nagt, de rust, de slaap verquickt;
Dewijl geen droom van Tessel-scha, Of vrees voor Groter-ongena
Sijn dunne slaap steurt, of verschrickt.
IV.
Hy vreest niet dat hem 'tampt met smert Ontkuypt, of ondercropen werdt,
Die 't ampt niet, maar dien t'ampt behoeft.
Hy vreest niet dat sijn naam of eer Door clapperts wert ontrooft, dien meer Het smaad'lijck, dan de smaad bedroeft.
V.
Hy vreest nog schrickt voor Roverij, Door listen nog bedriegeij,
Nog voor een dubbel-diepen treck Van Gierigaarts, en Woeckeraars;
Nog voor sijn handel vol gevaars:
Dien Schatt en Gout niet is dan dreck.
VI.
Ontwakend eer de sonne rijst (Want hem nog spoock nog duyster yst) Reyck-halst hy na des werelds Oog;
Dat hem in 't onbedwelmt gesigt Niet is dan door-en-weer-door Ligt, En rijsend ligtt sijn hert om hoog.
I. Rust.
Jodocus van Lodenstein, Uyt-spanningen, behelsende eenige stigtelyke liederen
VII.
So breeckt door al mijn duysternis, (Daar in ick 's Hemels gunste mis, En af-dwaal van des Levens Bron) Door al mijn hersenlose rêen,
So breeckt door al mijn dwaasheyd heen Mijn Jesus, denck hy, als die Son VIII.
Mijn Jesus, als de Son ontdeckt Het vuyle dat mijn hert bevleckt;
En doet my sien des Hemels gunst:
En dat mijn wijsheyd, dwaasheyd wis, En 't geen my dwaas scheen wijsheyd is:
Ia toont my al mijns vyands kunst.
IX.
Die Mergen-Son te schonen schijnt, Om dat op sijne comst verdwijnt De logge slaap, de lossen droom:
Mijn Jesus met sijn opgang breeckt Den sluymer daar de siel in steeckt, En weck haar leden laff en loom.
X.
De slapend' ongevoelijckheyd, Het reedloos dromend onbescheyd Weert Jesus met sijn Sonne schijn;
En toont ons dat al swerelds schoon Van lust, magt, pragt, ja Conings croon Schouwspelen slegs van dromen sijn.
XI.
Hy siet in 't ligt ten morgenstond Het Heerlijk dat hy nergens vond, Het Oog des werelds open gaan:
En vat in Jesu vol gena
Een schoonheyd sonder wederga, Daar lust, en rust, gerust op staan:
Jodocus van Lodenstein, Uyt-spanningen, behelsende eenige stigtelyke liederen
XII.
Een Schepper van al 't Herelijck, Een Coning van der Englen rijck, Uyt liefd en nedricheyd, een mensch;
Het lichaam van all 't hoge schoon, Van Priesters-Ephod, Conings-croon;
Des werelds enig Heyl, en wensch.
XIII.
Sijt welcom lieflijck Morgen-ligt (Seyt hy) in 't nieuw-ontwaackt gesigt:
So sie ick (als de schaad'wen vlien) Mijn Heer met nieuwe cragten van 't Herschapen oog, dat altijd can In Jesu nieuwe schoonheyd sien.
II. Rust.
XIV.
Daar steeckt dien Held, den Bruydegom, Sijn hooft te bedd uyt! wellecom!
Roupt al wat sig op d'aarden houdt;
Den nugtren mensch hem danckbaar groet, Het telgje recht hem in 't gemoet,
't Gevogelt schettert door het woud.
XV.
So juygten 't al doe 't Hemelsch Lam Van 't Heyl'ge vat ter wereld quam, Dien opgang uyt der Hoogte seeg;
Den Hemel scheurde, en 't Heylig Hoff Song 's Hemels Wijsen Goed-heyd loff, En d'aard in vreugd ten Hemel steeg.
XVI.
't Gesigt van gistren avond laat Stond truyrig; daar de dageraad Aen alles blijder aansien toont:
Den dauw-drop glinstert aan het gras, Het groen staat groener als het was, Het morgen-schoon het alles schoont.
Jodocus van Lodenstein, Uyt-spanningen, behelsende eenige stigtelyke liederen
XVII.
Mijn schonen Jesus geeft het al Wat schoon en on-schoon is een val:
Ons voor-soed maackt hy tot een blijck Van 's Hemels gunst, ons enig goed;
Ons on-spoed maackt hy enckel spoed;
Self schoon, de Schoonheyd wesentlijck.
XVIII.
Des werelds lig en ligt sijn ligt Nauw boven onsen kim, of 't swigt In holen wat verslindend was:
Dus wat mijn siel vervaarlijck schijnt Op Iesus heldre comst verdwijnt, En blijckt maar tandeloos gebas.
XIX.
Het dreygen scheen my schrickelijck, De werelt, en 't vleesch aan-lockelijck, Dewijl ick in het duyster lag:
Maar by dit ligt is al dat deert, Of soet is, niet een bone weerd, By dat ick in mijn Jesu sag.
XX.
Dat Rijsend Ligt is enckel soet;
Met fellen straal, nog heten gloed En deert het, als de Middag-Son;
Waar is dat enckel vreugde geeft Dat niet een pijnlijck' angel heeft Van al dat oyd het herte won?
XXI.
Maar Jesus maackt het Heerelijck Ons door en door genouchelijck, Als d'eeuwige Regtveerdicheyd (Hoewel door sonden opgereuyt) Door Hem versoend, haar weder-steuyt Van wraack niet over ons en spreydt.
Jodocus van Lodenstein, Uyt-spanningen, behelsende eenige stigtelyke liederen
XXII.
Gaat voedt u dan met draf en stanck (Die wil) op aard uw leven lanck, En sport met mijn hoop (seg hy) vry.
Val ick, dees doet my weder staan;
En moet ick in het duyster gaan;
Mijn Jesus is een ligt om my.
III. Rust.
XXIII.
Mijn Siel, waackt op, dit Ligt en siet Den mensch met slapend' ogen niet.
De werelsch-wijse mensche ronckt In soete dromen! dies ontwaackt!
Waackt op! dees morgenstond genaackt, En siet hoe s' in Smaragden pronckt.
XXIV.
Die Son is in 't gemack van Rust, In 't nutten van des Vleesches lust, In 't sagte bedde niet te sien.
Wil op die nog in weelde weydt!
Want siet! des Heren Heerlijckheyd In groter lust sig an comt bien.
XXV.
Werpt af dat warme dexsel, daar Gy meed omringt laagt in 't gevaar Van wat u naar het herte mickt:
Doet cleedren, en doet waapnen aan, Gy sult na 't Rijsend-ligt toe gaan, En vlieden al wat 's nagts verschrikt XXVI.
Best sietmen buyten Stads-gerugt Het Morgen-rood in d'open lugt.
+
Hebr.13.12.v.23.
+
Ons Heer leed buyten meest sijn pijn:
Beleeftheyd stapt en eer verby, Want buyten Stad, in spotterny Moet Jesus smaad gedragen sijn.
Jodocus van Lodenstein, Uyt-spanningen, behelsende eenige stigtelyke liederen
XXVII.
Daar buyten wandelt niet onwis, Maar lett op wan in Jesus is Met aandagt, en op yder saack:
't Bedrog is in het los gemeen, Het wesen steeckt in een voor een, In d'aandagt leven en vermaack.
XXVIII.
Ons' eygen hert ons lusten doet;
Ons' eygen mond en maag ons voedt;
Ons' eygen bloed in d'aders woelt;
Ons' eygen voeten staan en gaan;
Ons' eygen hersenen verstaan;
Ons' eygen long ons herte coelt:
XXIX.
Mijn siel, 't gelovige gesigt Alleen uyt eygen hert dit ligt Reyn sien, en eyden-maken kan:
Elck leeft van sijn geloof: Het ligt Dat ons in and'rer voorbeeld stigt, Daar leertmen, maar en leeftmen van.
XXX.
Nu die Son opgaat Iuygh ick bly En segg nog; werld verblijd u vry In uw heyl, en bespott het mijn':
Dit Heyl me op-helpt, als ick vall, En, sit ick in het duyster, sal Dit ligt mijn ligt voor eeuwig sijn.
Sprokkelmaand 1665.
Jodocus van Lodenstein, Uyt-spanningen, behelsende eenige stigtelyke liederen
De Algenoegsaamheyd Of Aandagt op Ps. 73:25. en Luc. 10:42.
I.
HOe hijgt mijn ziel amegtig moed!
Van 't eind- en vrucht-loos soecken, Door al des Hemels heerlijck goed, Door d'aard en al haar hoecken, Na 't Goed dat mijn beswijckend hert Ten vasten suyl soud vougen
Na 't Deel dat, als het al genomen werd, Mijn ziel nog can genougen!
O Deel! mijn Deel! O Deel! mijn Deel, waar sijt gy dog?
Had Asaph, en Mary my niet geleert, ick sogt het nog.
II.
De schepsels hadden diesgelijck En quamen 't haar my aan bien,
Jodocus van Lodenstein, Uyt-spanningen, behelsende eenige stigtelyke liederen
Dog 't was maar diesgelijck, en slijck En stof, hoe schoon in 't aansien.
Veel vrienden dagten my een rots, Tot s' inden nood begaven:
Op Heerschappyen was ick moedig trots, Dog Heerschers sijn maar slaven,
En waarlijck niet, dan breucklig riet de schepters al, Een brose gunst, een bose cunst, my hier, en bragt ten val.
III.
Wat lachten my de Rijckdom toe!
My dagt, daar soud' ick rusten;
Eerst maackte my het soucken moe, En steuytde schier mijn lusten;
Al lang gesogt, en creeg ick niet Daar toe mijn ernst besteedt was;
En al gecregen, was het doe wel yet Daar in mijn siel te vreed was?
Aard was maar aard, en niet meer waard, en eer ick 't wist Vloog d'aarden heen, en liet m'alleen den na-roup waar! waar ist?
IV.
Tis niet dan enckle dullicheyd De lust sijn deel te noumen:
Die troont met schijn van soeticheyd Maar loont met eeuwig doumen.
De Schoonheyd is een lieflijck glas, S' ont-breeckt ons in't genieten.
Gesonde sterckt' een weelderig gewas, Wat can ons eer ontschieten!
Wat blinckt haast sinckt, wat gaat haast hinckt, wat smaackt haast stinckt:
En 't blijde vry; mijn lichaam sterft, en siel het al ont-sinckt.
V.
Kom Asaph! segt my wat uw siel
Jodocus van Lodenstein, Uyt-spanningen, behelsende eenige stigtelyke liederen
Kond' als uw Deel vernougen?
Maria! wat u so beviel, Dat gy u steeds woud vougen Aan Iesus voeten, en geheel Dat een' alleen woud leeren?
Dat is ons Deel ons segenrijcke Deel, Dat niemand ons can weren.
'T oneyndig onbegrepen Goed, dat enige Al,
Dat, watter hinckt, en sinckt, en stinckt, ons eeuwig troosten sal.
VI.
Ons God ons Goed is, die al 't goed Van d' aarden in sijn magt heeft;
Die, wat hy wil, ons geeft, en doet Dat, wat Hy geeft, sijn cragt geeft;
Het weynig dat Hy geeft is veel Die 't vergenoegen meed brengt;
Weet ymand rijcker deele dan het deel Dat aller lusten vreed brengt?
Ia d'ongeschapen volheyd geeft sig self in 't soet
Van 't schepsel, welker lieflijckheyd Hy eyndeloos rijsen doet.
VII.
Ons Godt ons Goed is: als de schijn Van alle Goedicheden
Op aarden ons ontgaan sal sijn, Is Hy ons rust, ons vrede:
Ons Vriend, om aller vrienden schut Gemacklijck te verlaten:
Ons Hoocheyd ons onwanckelbaar Stut, Verr boven Croon en Staten:
Ons Rijcdom, daar nog moordenaar, nog dief nog mot Door-breken, nog bycomen can, en roven ons 't genot.
VIII.
Ons Godt ons Goed is, en de rust Die schepselen ons boden:
Jodocus van Lodenstein, Uyt-spanningen, behelsende eenige stigtelyke liederen
Ons Godt ons lust is, en het lust Ons d'aardsche lust te doden:
Ons Iesus is ons schoon genoug;
O! Schoonheyd! O! Volmaacktheyd!
By so een Schoon, dat alles overwoug, Is alle Schoon Mis-maacktheyd.
Hy selv, Hy selv, Hy selv, Hy selv is al het goed Wat oyt ons siel begeren can, of ons vernoegen doet.
IX.
Spot niet, die dit Deel niet en siet Met domme lichaams sinnen;
Men siet, men hoort, men voelt het niet, Met siet het maar van binnen:
Steeckt eens 't oog dat u ergert uyt, Dit's sigtbaar voor de blinden;
Die d'aarde dooff sijn horen het geluyd;
Dit 't al verliesen, vinden
Dit Heyl, verr boven alle Heyl aansienelijck,
Onsienelijck nogtans, en door't geloov maar crijgellijk.
X.
O! costelijck geloov! dat in Dit pand ons geeft genoegen:
Laat vry de wereld lachen in De Lust die na sal wroegen.
Wy singen onbekommerd heen In 't wanckelloos vertrouwen,
En vresen voor geen na-slag van geween Die op een Rots-steen bouwen.
O! Rots! O Rust! doet hert, en lust, en hand, en mond, Dien gy versadigt, u ten dienst staan eewig in 't verbond.
20. Herfstmaand 1663.
Jodocus van Lodenstein, Uyt-spanningen, behelsende eenige stigtelyke liederen
Symeons Lof-sang, Uytgebreydet.
Op de wijs van Repicavan.
I.
NU laat gy Heer Uw knegt in vrede gaan, Den weg van al het sterfelijcke vleesch Den weg van al het sterfelijcke vleesch, Die al mijn heylge Vaderen traden:
Ik ben dees' aarden en dees moeyte sat, Ick ben dees aarde
Ick ben dees aarde en dees moeyte sat.
II.
So ga ick dan
Na 't woord aan my geschiet,
Want ick uw salicheyd nu heb gesien:
Want ick uw etc.
Dat Heyl, so heylig, so salig, so claar, Dat sig verwondert al het hemelsch Heyr.
Dat sig verwondert etc.
Jodocus van Lodenstein, Uyt-spanningen, behelsende eenige stigtelyke liederen
III.
Godt self vertoont Sig in 't veragte vleesch,
En deckt sijn heerlijckheyd met so een wolck:
En deckt etc.
Om heerlijckheyd en leven te geven Aan alle Volcken, daar de Sonne rijst.
Aan alle etc.
IV.
+
