[Dit is de tekst van een artikel dat zal verschijnen in de
eerstvolgende uitgave van Connecties. Aan deze tekst kunnen geen rechten worden ontleend]
Project Marktanalyses van start
Op 11 februari van dit jaar heeft de Europese Commissie de langverwachte Aanbeveling betreffende relevante producten- en
dienstenmarkten in de elektronische communicatiesector vastgesteld. De aanbeveling vormt het sluitstuk van het nieuwe Europese
reguleringskader dat dit jaar in nationale wetgeving moet zijn
geïmplementeerd. De vaststelling van de aanbeveling geeft tevens het startschot voor het veelomvattende project Marktanalyses.
In de aanbeveling worden de relevante markten geïdentificeerd die
volgens de Europese Commissie voor regulering op basis van het nieuwe Europese reguleringskader in aanmerking komen. De Europese Commissie identificeert deze markten aan de hand van een drietal criteria. Deze
criteria zijn: het aanwezig zijn van hoge en structurele
toetredingsbarrières, de afwezigheid van een autonome ontwikkeling naar effectieve concurrentie op de markt en de effectiviteit van ingrijpen op grond van ex-ante regulering ten opzichte van de effectiviteit van
algemene mededingingsregels. Aan de hand van deze criteria identificeert de Europese Commissie 18 relevante markten (zie kader) die voor ex ante regelgeving in aanmerking komen.
Onderzoek relevante markten
Nu de Europese Commissie de aanbeveling heeft vastgesteld is het aan de nationale regelgevende instanties (NRIs) om de geïdentificeerde relevante markten te onderzoeken. De NRIs hebben op grond van de Europese regelgeving de verplichting om te onderzoeken of de door de Europese Commissie aanbevolen marktafbakening ook passend is voor de nationale situatie, of er op de relevante markten sprake is van partijen met
aanmerkelijke marktmacht en, als dat het geval is, te bepalen welke passende verplichtingen aan partijen met aanmerkelijke marktmacht worden opgelegd. Deze analyses dienen zo spoedig mogelijk na de vaststelling van de aanbeveling te worden uitgevoerd. Nieuw is dat de afbakening van de relevante markten en de vaststelling van aanmerkelijke marktmacht moet worden uitgevoerd volgens de principes van het
algemene mededingingsrecht. De marktanalyses zullen een prospectief karakter hebben, dat wil zeggen dat sterk rekening zal worden gehouden met de toekomstige ontwikkelingen in de markt. De Europese Commissie heeft richtsnoeren gepubliceerd waarin deze principes uiteen worden gezet ten behoeve van marktpartijen en NRIs.
Europese Harmonisering
Eén van de doelen van de aanbeveling is de geharmoniseerde toepassing van het nieuwe Europese regelgevingskader binnen de Europese Unie. Dit
betekent echter niet dat het niet mogelijk is om af te wijken van de aanbeveling. Indien uit onderzoek blijkt dat de relevante markt op
nationaal niveau anders afgebakend dient te worden kan een NRI afwijken van de aanbeveling. In dat geval moet de marktanalyses inclusief de
voorgenomen maatregelen wel aan de Europese Commissie ter toetsing worden voorgelegd. De Europese Commissie kan in bepaalde gevallen een NRI vragen om de voorgenomen maatregel in te trekken of aan te passen.
OPTA begonnen
De opdracht om de in de aanbeveling geïdentificeerde relevante markten zo spoedig mogelijk na vaststelling van de aanbeveling te analyseren betekent veel werk voor zowel OPTA als voor marktpartijen. Al de in de aanbeveling genoemde relevante markten moeten immers onderzocht worden door OPTA en de medewerking van marktpartijen bij dat
onderzoek is onontbeerlijk. Om na inwerkingtreding van de nationale wetgeving waarmee de Europese richtlijnen worden geïmplementeerd (de gewijzigde Telecommunicatiewet) een snelle implementatie van deze nieuwe wet te realiseren heeft OPTA besloten om de
marktanalysewerkzaamheden in het jaar 2003 uit te voeren. Hierna wordt uiteengezet op welke wijze OPTA van plan is die werkzaamheden te gaan uitvoeren.
In februari 2003 is binnen OPTA de projectgroep Marktanalyses van start gegaan. Dit project bestaat uit een aantal deelprojecten. De belangrijkste deelprojecten vormen de analysetrajecten van de verschillende relevante markten. De verschillende relevante markten zijn ingedeeld in een zestal clusters van markten. Deze clustering is gebaseerd op de horizontale en verticale relaties tussen de markten. Met de indeling in clusters wordt tevens beoogd de werkzaamheden en de daaruit voortvloeiende belasting van marktpartijen te spreiden in de tijd. In het kader wordt de start van de analyses van de verschillende clusters aangegeven.
Op hoofdlijnen bestaat een marktanalysetraject uit drie fasen: de afbakening van de relevante product- en geografische markt, de vaststelling of er partijen zijn met aanmerkelijke marktmacht op de relevante markt en, indien dat het geval is, de bepaling van passende en proportionele verplichtingen voor de partijen. Bij de eerste twee stappen zal OPTA gebruik maken van de richtsnoeren van de Europese Commissie.
OPTA zal bij de afbakening van de relevante markten de markten uit de aanbeveling als startpunt van de analyse hanteren. Dat neemt niet weg dat afwijkingen van de aanbeveling mogelijk zijn. Als uit het onderzoek volgens de principes van de richtsnoeren blijkt dat afwijkende conclusies getrokken moeten worden kan dat, maar zal OPTA deze conclusies goed onderbouwd aan de Europese Commissie moeten voorleggen.
Bijdrage marktpartijen
Voor het uitvoeren van de marktanalyses zal OPTA gebruik maken van bestaande onderzoeksrapporten, vragenlijsten aan vragers en aanbieders
op de markten, extern onderzoek en indien nodig
consumentenonderzoeken. Met name de informatie van vragers en aanbieders zijn van groot belang om te komen tot goed onderbouwde analyses. Aangezien de analyses de basis vormen voor de besluiten tot aanwijzing van partijen met aanmerkelijke marktmacht is het in het
belang van alle betrokken partijen om deze informatie te verstrekken. De vragenlijsten aan vragers en aanbieders zullen in de tweede maand van de analysetrajecten worden uitgestuurd (zie planning in kader). Bij de beantwoording van de vragen zullen marktpartijen tevens in de
gelegenheid worden gesteld hun visie op de relevante markten kenbaar te maken. Daarnaast zullen de ontwerpbesluiten tot aanwijzing van partijen met aanmerkelijke marktmacht ter consultatie aan belanghebbenden worden voorgelegd. Deze officiële consultaties zullen starten op het moment dat de gewijzigde Telecommunicatiewet in werking treedt. Het Wetsvoorstel ligt momenteel ter behandeling voor bij de Tweede Kamer (Kamerstukken II 2002-2003, 28 851, nrs. 1 en 3)
x Cluster Vaste telefonie (augustus 2003 – december 2003)
Aansluitingen voor eindgebruikers op het vaste net (markten 1+2)
Diensten aan eindgebruikers op het vaste net (markten 3 t/m 6)
Gespreksopbouw in het vaste net (markt 8)
Gespreksafgifte op individuele vaste netten (markt 9)
Gespreksdoorgiftediensten in het vaste net (markt 10) x Cluster Huurlijnen (september 2003 – januari 2004)
Afgevende segmenten van huurlijnen (markt 13)
Bundelsegmenten van huurlijnen (markt 14)
De minimum verzameling van huurlijnen aan eindgebruikers (markt 7)
x Cluster Mobiele telefonie (maart 2003 – augustus 2003)
Gespreksafgifte (spraak) op individuele mobiele netten (markt 16)
Gespreksopbouw op en toegang tot mobiele netwerken (markt 15) x Cluster Breedband (maart 2003 – augustus 2003)
Ontbundelde toegang op wholesale niveau (inclusief gedeelde toegang) tot metalen netten en subnetten ten behoeve van de levering van breedband- en spraakdiensten (markt 11)
Wholesale breedbandtoegang (zoals bitstream toegang) (markt 12) x Cluster Omroep (april 2003 – september 2003)
Distributiediensten voor het afleveren van omroepsignalen aan eindgebruikers (markt 18)
x Cluster Internationale mobiele roaming (afhankelijk van afstemming binnen IRG/ERG)
De nationale wholesalemarkt voor internationale roaming (markt 17)
