EUROPA: ER ZIJN GRENZEN
Verkiezingsprogramma
Partij voor de Dieren
Europese verkiezingen 2009
De Programmacommissie Europa 2009 bestaat uit:
Ton Dekker, voorzitter
Natasja Oerlemans, secretaris
Esther Ouwehand
Elleke Draaisma
Inhoudsopgave
SAMENVATTING ...3
1 EUROPA: HOE KWETSBARE WAARDEN VERLOREN GAAN...9
Die ren: het lijde nd voorwe rp van Europa ... 9
Europa: koehandel regee rt ... 10
Wat wil de Partij voor de Die ren in Europa? ... 11
De mocratie, transparantie en rechtvaardighe id ... 12
2 VEEHOUDERIJ EN VOEDSEL ... 14
Inleiding ... 14
Die renwelzijn in de veehouderij... 15
Transporten van leve nde diere n ... 18
Die rzie kten ... 19
Foie gras ... 21
Rituele slacht ... 21
Bontproductie ... 22
Ge ntechnologie ... 23
Verduurzaming van productie en consumptie ... 23
Afschaffing Ge meenschappe lijk Landbouwbe leid ... 26
Wereldhande l en ontwikke lingslanden ... 27
3 VISSEN EN VISSERIJ ... 29
Inleiding ... 29
Visbestanden en marie ne ecosysteme n... 29
Viskweke rije n ... 32
Dodingmethode n van vis... 33
Visserij buiten de Europese Unie ... 34
Walvisjacht... 34
4 DIERPROEVEN EN BIOTECHNOLOGIE... 36
Inleiding ... 36
Die rproeven... 36
Biotechnologie bij diere n ... 40
5 TRADITIES EN VERMAAK MET DIEREN ... 42
Inleiding ... 42
Die renmishandeling als volksve rmaak ... 43
Die rentuinen, circussen en dolfinaria ... 45
Gokwe dstrijden met die ren... 46
6 GEZELSCHAPSDIEREN, ZWERF DIEREN EN EXOTISCHE DIEREN ... 48
Inleiding ... 48
Zwerfdie ren ... 48
Malafide hande l in huisdie ren ... 49
Coupe ren van staarten en oren ... 49
Ezels en werkpaarden... 50
7 NATUUR, BIODIVERSITEIT EN DIEREN IN HET WILD ... 52
Inleiding ... 52
Natuur en in het wild levende diere n ... 53
Jacht ... 54
Biodiversiteit in Europa ... 55
Biodiversiteit buiten Europa ... 56
8 KLIMAAT EN ENERGIE ... 57
Inleiding ... 57
Re ductie broeikasgasse n ... 58
Veehoude rij en klimaat ... 59
Ene rgie besparing ... 60
He rnieuwbare ene rgie ... 61
Duurzaam hout ... 62
Onde rsteuning ontwikke lingslanden in klimaatbeleid ... 63
Bescherming van bode m, water en lucht... 63
9 EEN RECHTVAARDIG EUROPA... 65
Inleiding ... 65
Verdrag van Lissabon ... 65
Organisatie van de Europese Unie ... 65
Burgerrechten... 66
Justitie, migratie en ve iligheid... 66
Werkge legenheid, onde rwijs en sociaal be leid ... 66
Vervoer en mobiliteit ... 67
Samenvatting
Partij voor de Die ren beziet c rises in samenhang
De huidige crises op het gebied van klimaat, voedsel, biodive rsiteit,die rgezondheid, energie en economie laten zie n dat we de grenzen van wat de aarde aankan ruimschoots hebben ove rschreden. Het is hoog tijd voor een radicale koersw ijziging en een duurzame wederopbouw. Juist de grenze loze exploitatie van diere n is desastreus geble ken voor mens, milieu, natuur en diere nwelzijn. De grootschalige veehouderij is een belangrijke veroorzake r van honge r en dorst in de wereld, de opwarming van de aarde, en het onomkee rbare verlies van natuurlijke hulpbronnen. Zolang Europa leve nde diere n blijft behande len als handelswaar, omdat dat nou eenmaal het goedkoopste is, zal er niets verande ren. De Partij voor de Die ren wil de wurggreep van het korte termijn de nken en de focus op economisch gewin doorbre ken. We zetten ons in voor de waarden die er écht toe doen: schone lucht, schone aarde, schoon drinkwater en een respectvolle omgang met mens en die r. Niet het recht van de sterkste, maar het belang van de zwakste moet centraal staan in onze afweginge n. Duurzaamhe id e n mede dogen zijn uitgangspunten die letterlijk van levensbe lang zijn voor onze kleine planeet.
Speerpunten Pa rtij voor de Diere n in Europa
• De grootschalige bio-industrie is funest voor me ns, die r en milieu. De Europese landbouw moet dierv riende lijk, duurzaam, kleinschalig en regionaal worden.
• Het gesleep met diere n in dagenlange veetransporten is onacceptabel. Die rtransporten moeten worden bepe rkt tot maximaal twee uur.
• Grootschalige uitbrake n van die rzie kten kunne n niet worde n opge lost door het
massaal doden van gezonde diere n. Europa mag wat ons betreft geen gezonde die ren mee r doden tijdens uitbrake n.
• Een gezondere levensstijl met minder v lees is niet alleen goe d voor diere n, maar le idt volgens het Planbureau voor de Leefomgeving ook tot een besparing van 50% op de kosten voor het mondiale klimaatbele id. En het kost niets. Europa moet daarom volop inzetten op duurzame consumptie: plantaardig en dierv rie nde lijk.
• Voor barbaarse tradities is in een beschaafd Europa gee n plaats. Stierengevechten, foie gras en onve rdoofde ritue le slacht moeten worden verboden.
• Zwerfdie ren moge n niet langer be hande ld worden als oud vuil. Er moeten goede opvangmoge lijkheden komen en programma’s om de ve rde re voortplanting van zwerfdie ren te voorkomen.
• Experimentere n op levende die ren is moree l verwerpelijk. Dierproeven moeten zo snel als moge lijk is beë indigd worden. Proefdie rvrije wetenschap wordt de norm en alternatieven voor die rproeven flink gestimulee rd.
• Ge netisch geknutsel met planten en diere n vormt ee n grote bedre iging voor onze toekomst. De Partij voor de Die ren w il een ge ntechvrij Europa.
• Europa moet stoppen met de overbevissing en ve rvuiling van de zeeën. Een netwerk van zeereservaten is daarbij onontbeerlijk.
• Natuur moet de ruimte krijge n. Er moet vaart ge maakt worden met een groot, Europees natuurnetwerk waarin die ren zich vrij kunne n bewegen en waarin natuurlijke evenw ichten kunne n ontstaan. Het jachtgeweer speelt bij de totstandkoming van die evenwichten géén rol.
• ‘Schoon, veilig en 100% duurzaam’ moet het credo zijn van het Europese
energiebe leid: zon, wind en waterkracht moeten in de plaats kome n van ke rnene rgie, kolencentrales en opslagve lden voor CO2.
• Europa werkt allee n als haar de mocratie op orde is. Te beginnen bij initiatiefrecht voor het Europees parle ment, deugde lijke controle op de Europese ministerraad en de Europese Commissie.
Er zijn gre nzen
De were ld is in crisis. De stijge nde welvaart heeft diepe sporen getrokken in de vorm van grootschalige ve rvuiling van onze natuurlijke leefomgeving, het verlies van biodiversiteit en de uitbuiting van die ren in de veehouderij. Inmidde ls blijkt dat we de grenzen
ruimschoots hebben overschrede n: mee r dan een miljard mensen lijde n honger, terwijl in het westen mee r dan 1 miljard mense n lijden aan overgewicht. De toegang tot schoon drinkwater is nu al een problee m voor 1, 1 miljard mense n. Het zijn met name de alle rarmsten in de were ld die het hardst worde n getroffen door de gevolgen van
klimaatverandering. Onze natuurlijke leefomgev ing wordt onomkeerbaar aangetast door grootschalige ontbossing, milieuve rvuiling en de opwarming van de aarde. En voor de honde rde n miljarde n die ren in de veehouderij is het leven doorgaans niet mee r dan een voortdure nd lijden. Wij ple iten voor een drastische omslag van ons handele n, ook in Europa. Het roer moet om, voordat de wal het schip keert.
Het lukt de mens maar niet om het vermoge n waarin hij zich onderscheidt van diere n - het vermoge n tot het maken van ethische afwegingen en het overzie n van de
consequenties van zijn handele n op de lange termijn - aan te wenden voor een duurzame toekomst. Kee r op keer worden keuzes ge maakt die ons steeds dichter bij de afgrond brengen. Inmidde ls woedt er naast de voedselcrisis, de klimaatcrisis, de watercrisis en de biodive rsiteitcrisis ook een economische crisis. De afgrond komt nu zo dichtbij dat een stap terug, weg van de afgrond, moet worde n gezie n als de enige stap in de goede richting.
Het is daarom tijd voor bezinning ove r ons handele n en de impact die wij als Europese burgers en consumenten hebben op de were ld om ons hee n. We kunne n geen duurzame oplossing v inde n als we voorbij gaan aan het feit dat de crises alleen in samenhang op te lossen zijn. Juist het bankroet van onze westerse same nlev ing biedt kansen voor ee n duurzame wederopbouw. Het is dé kans om met respect voor mense n, die ren en onze natuurlijke leefomgev ing maatre gele n te neme n.
Ook Europa kan niet zonder dit geluid. Het verkiezingsprogramma van de Partij voor de Die ren luidt ‘Europa: e r zijn grenze n’. We bedoe len daarmee dat er grenze n zijn aan economische groe i, gre nzen aan ve rvuiling, gre nzen aan diere nlee d en gre nzen aan overconsumptie. Wil Europa bew ijzen wat het waard is, dan zal het roer 180 grade n om moeten. Het model waarin de marktposities en ande re korte termijnbe lange n van de indiv idue le lidstaten centraal staan, moet van tafel. Dat betekent een ambitieus klimaatpakket, werkelijke solidariteit met de armsten in de were ld, een beter die renwe lzijn en harde afspraken over het behoud van biodiversiteit.
Naa r ee n duurzaam en die rvriende lijk Europa
De Europese Unie drukt al decennialang een ste mpel op de voedselproductie en consumptie in Europa. Jaarlijks wordt mee r dan 42 miljard e uro uitgegeven aan inkomenssubsidies voor boe ren, reclames voor v lees en zuive l en exportsubsidies op agrarische producten. Dat is veertig procent van de totale Europese begroting. Met desastreuze gevolge n. Terwijl we op de radio naar kipreclames moeten luistere n die nota bene zijn gesponsord door de Europese Unie, wordt in deze lfde me dia steeds duidelijker dat deze bio-industrie op onge ke nde wijze die ren mishandelt en een grote aanslag plee gt op onze natuurlijke hulpbronnen, de tropische regenwouden en het klimaat.
stimule ren. In plaats van miljoe nen te steken in de promotie van v lees en zuive l, zoals nu nog ge beurt.
De Partij voor de Die ren gaat naar Brusse l als aanjage r van de beweging die met écht duurzame oplossingen de crises te lijf gaat. Maar ook als voorvechter om de rechten van die ren hoger op de Europese agenda te krijge n.
In Europa lijden en sterven miljarden diere n per jaar. Ze worden gebruikt voor de
productie van vlees, eieren, zuivel, dons en bont en worde n in die ronterende transporten door hee l Europa gesleept. Er worden e xpe rime nten op ze verricht en ze worden
getreiterd voor volksvermaak zoals in stie rengevechten. Van de vele gezelschapsdie ren die Europa telt, zwerft een aanzienlijk deel op straat waar ze als afval worden beschouwd en bestreden. Die ren in de natuur worden be jaagd, of worde n in hun voortbestaan bedre igd omdat hun leefgebiede n worde n aangetast en ingepe rkt.
De huidige Europese besluitvorming blijkt een ramp voor die ren. Diere n hebbe n in veel Europese besluiten slechts de status van handelswaar en hun welzijn wordt structureel ondergeschikt ge maakt aan de macht van de markt. Ambities worden naar be neden bijgesteld, eenmaal vastgestelde richtlijnen worden niet nageleefd en controle hierop blijft veelal uit. Europa is een alibi geble ken om naar elkaar te kunne n blijven wijzen zodat lidstaten zelf geen maatrege len hoeve n te neme n voor de bescherming van die ren. De maat is vol. Een beschaafd Europa be hande lt zijn die ren niet alsof ze al dood zijn, maar als leve nde wezens met bewustzijn en gevoel. Het huidige handje klap tussen de lidstaten moet krachtig worden bestre den. Die ren hebbe n recht op een respectvolle behande ling. Voor grootschalige e xploitatie van dieren is in een duurzaam Europa geen plaats. Wij zullen van binnenuit werken aan een de mocratisch en transparant
functionerende Europese Unie waarin het alge meen belang van een duurzame en die rvriendelijke samenwe rking centraal staat.
In het Europees parle me nt zulle n we ons sterk make n voor een ve rschuiv ing van de prioriteiten: de belangrijkste opdracht is het veilig stelle n van een duurzame omgang met het leven op aarde. Die opdracht vraagt nú de volle aandacht van ons alle maal. Europa stimuleert een duurzame productie en cons umptie
De veehoude rij in Europa legt een onevenre dig zwaar beslag op onze natuurlijke hulpbronnen en het milie u. Maar liefst 18% van de were ldw ijde broe ikasgasuitstoot wordt veroorzaakt door de veehoude rij, tegenover 13% door verkee r en vervoe r. Tachtig procent van de landbouwgronden we reldwijd wordt ingezet ten behoeve van de veehoude rij, voornamelijk voor de vleesproductie voor het westen. Dit gaat ten koste van een eerlijke voedse lverdeling. Doordat er vele kilo’s plantaardige e iwitten en vele duize nde n liters drinkwater nodig zijn om ee n kilo vlees te produceren, is de veehoude rij een zeer inefficiënte vorm van eiw itproductie.
Met het huidige landbouwareaal zouden we met ge mak alle monde n van de wereld kunne n voeden, maar de overproductie van vlees, eieren en zuive l in het westen staat dat in de weg. Daar komt bij dat de Europese veehoude rij verantwoorde lijk is voor de grootschalige kap van tropische regenwoude n en verwoesting van bossavannes elders in de wereld voor de productie van veevoer. De productie van vlees, zuivel en eie ren legt een onevenre dig groot beslag op onze natuurlijk hulpbronne n. Een radicale omslag kan daarom niet uitblijve n, in het belang van mens, dier, natuur en milieu.
de aarde en zulle n we in staat zijn de monde n van de wereld te voeden. In Europa zullen we pleiten voor stimule ring van een meer plantaardig en dus dierv riende lijk
voedselpatroon.
Duurzaam regionaa l ge produceerd voedse l is de toe komst
De productie van voedsel, onze eerste levensbehoefte, moet zo veel mogelijk regionaal worden georganiseerd. Dat biedt niet alleen meer ruimte voor voedse lproductie voor de lokale markt in kwetsbare gebiede n in de wereld, maar maakt Europa ook minde r afhanke lijk van landbouwgronden e lde rs. Stimule ring van regionale productie en seizoensge bonde n consumptie vormt ook een goed uitgangspunt voor een nieuwe Europese landbouw koers ge richt op duurzaamhe id.
Dieren moete n hun natuurlijke gedra g kunnen uiten
In de veehouderij moet het welzijn van het die r weer centraal komen te staan zodat er een einde komt aan het slachtofferen van die renbe langen op het altaar van de economie. Als die ren voor productie worden ge houden moet in iede r geval in hun natuurlijke
behoeften worden voorzie n. Kippen moeten kunnen scharre len, varkens moeten kunnen wroeten en koe ien moge n graze n in de we i. Wij willen dat in heel Europa de biologische veehoude rijnorme n gaan ge lden voor wat betreft huisvesting en vrije
uitloopmoge lijkhede n.
Dieren zouden geen pijnlijke ingrepen meer hoeven te moeten ondergaa n
We pleiten er voor om de pijnlijke ingrepen die nu nog veehoude rijbreed zijn toegestaan, zoals het onthoorne n van koe ien en castreren van bigge n te verbiede n. Lidstaten die voorop lopen worden door de Europese Unie be loond, bijvoorbee ld door een deel van de vrijkomende gelde n na afschaffing van het Ge meenschappe lijk Landbouwbele id in te zetten voor een omschake ling naar een duurzame en dierv rie nde lijke landbouw.
Bove ndie n mag Europa niet langer een e xcuus zijn om als lidstaat af te wachten en stil te zitten totdat anderen meedoen.
Einde aan la ngdurige diertrans porte n
Miljarde n die ren worden jaarlijks leve nd door hee l Europa gesleept alsof het om dingen gaat. Veel van de dieren e indigen na een dage nlange rit in een slachthuis aan de ande re kant van Europa. Aan deze die ronterende transporten moet zo snel moge lijk een einde komen.
Geen ruim ingen meer van gezonde diere n
Ruim zeven jaar na de uitbraak van Mond- en klauwzee r waarbij miljoene n koeie n op de brandstapel be landden omdat vaccinatie uit economische overwegingen niet was
toegestaan, kan bij een volgende uitbraak hetzelfde gebeuren. Wij v inde n het
onaanvaardbaar dat miljoene n gezonde die ren worden gedood bij een uitbraak van een besmettelijk die rzie kte zoals MKZ, Varke nspest en Vogelpest. Die ren worden letterlijk geslachtofferd op het altaar van de economie. In Europa zulle n we eisen dat het
Europese die rzie ktenbele id geen onschuldige en onnodige slachtoffers mee r maakt. Dat betekent in de eerste plaats geen lange afstandstransporten mee r, in de tweede plaats kleinere en minde r intensieve bedrijven en in de derde plaats het stimule ren van
natuurlijke weerstand in plaats van de grootschalige toediening van antibiotica. Daarmee kan ook de vorming van multiresistente ziekteverwekke rs die schadelijk zijn voor mens en die r, worde n tegengegaan. En om grootschalige uitbrake n en massale ruiming van gezonde diere n te voorkomen moet preventief worden gevaccineerd.
Genetisch gemanipulee rde ge wassen hore n niet thuis in een duurzaam Europa De gevolge n van het genetisch geknutsel met planten en die ren op ons ecosysteem en op de lange termijn zijn niet te overzien. De grenze n van de natuur verdiene n ons
respect. Onder druk van de veevoerindustrie en de grote levensmiddele nfabrikanten lijkt de toelating van genetisch ge manipuleerde gewassen steeds verder te worden
argume nten worde n nauwe lijks mee genomen in het huidige toelatingsbele id. Vanuit het voorzorgsprincipe wille n we dat de teelt en de import van gentechgewassen in Europa niet mee r wordt toegestaan.
Een verbod op stie renvechten en andere barbaarse tradities in Europa
Het meest bloedige volksve rmaak van Europa is het stierenvechten, maar ook in andere volksrituele n, zoals het afrukke n van de hoofde n van levende kippe n en ganze n, worde n die ren letterlijk doodge marteld. De Europese Unie laat het nog steeds toe dat dieren worden mishandeld als volksve rmaak. We willen zo sne l moge lijk een einde make n aan deze barbaarse tradities. De verklaring dat de Europese Unie ‘ten volle re ke ning houdt met de welzijnsve reisten van die ren als wezens met gevoel’ wordt steevast gevolgd door het voorbehoud voor godsdie nstige riten, culturele tradities en het regionale culturele erfgoed. Dat dient te worden verande rd. De vrijhe id tot het uitoefenen van tradities houdt op waar mensen- of diere nleed be gint. In landen als Spanje en Frankrijk is sprake van een groe iend ve rzet tegen stierenvechten en het martelen van diere n tijde ns
dorpsfeesten. Wij wille n deze beweging krachtig steunen vanuit het Europees Parle me nt. Ook zullen we strijden voor een verbod op de ‘traditionele ’ productie van foie gras. Europa moet streven naar een e inde aan alle die rproeven.
Per jaar worde n in Europa naar schatting 12 miljoe n gewerve lde diere n gebruikt in expe rime nten. En een veelvoud daarvan aan ongewervelde die ren. De Partij voor de Die ren vindt dat de Europese Unie moet streven naar een einde aan alle die rproeven. Als eerste stap dient er flink geïnvesteerd te worden in alternatieven voor die rproeven. Naast het feit dat wij het verrichten van experime nten op levende diere n moree l verwe rpelijk vinde n, zijn diere n ook simpe lweg geen goed model voor me nsen. Zelfs als proefdierv rije technie ken een betere voorspe lling geven van de effecten van een product op de me ns, zijn die rproeven in veel gevalle n voorgeschreven door wet- en regelgev ing om te ‘bewijzen’ dat producten en medicijnen veilig zijn. Dat is onterecht. De Partij voor de Die ren vindt dat Europa de re gelgeving voor de acceptatie van stoffen en
geneesmiddele n moet herzie n, zodat goede proefdiervrije technieke n snel kunne n worden geaccepteerd als veilige testmethode. Daarnaast vinden w ij dat Europa kritisch moet durve n kijke n naar nut en noodzaak van dierproeven. Die ren worden niet allee n ingezet voor de ontwikkeling van medicijne n, maar ook voor het testen van
schoonmaakmidde len, diervoe ders en voedingsmiddele n met gezondheidsclaims, zoals yoghurtjes die de darmwerking bevordere n. Wij vinden dat die rexperimenten voor weinig belangwekke nde doe len direct moeten worden verboden.
Zwe rfdie ren moge n in Europa niet la nger als oud v uil worde n beha ndeld
In veel Europese landen zwerve n grote populaties honden e n katten op straat. De dieren worden aange merkt als veroorzake rs van overlast en worden op de meest gruwelijke manie ren mishandeld en afge maakt. Wij v inde n het onbestaanbaar dat in een zich beschaafd noe mend Europa diere n letterlijk als oud vuil worden be handeld. De Europese Unie moet inzetten op het voorkome n van proble me n door de zwerfdiere npopulaties op die rvriendelijke w ijze terug te dringe n en behee rsbaar te houden.
De Europese overbeviss ing moet direct worden gestopt
De zeeën zijn van oorsprong rijke natuurgebieden, waarin volop v is en ande r zeeleven aanwezig is. Europa heeft deze natuurge biede n zeer ernstige schade toegebracht. Veel vissoorten worden zwaar ove rbev ist: de paling is vrijwel uitgestorven en de
Europa moet inzetten op écht schone e nergie: zon, wind en waterkracht
De opwarming van de aarde en de verande ring van het klimaat vormen een be dre iging voor miljarde n me nsen, diere n en planten. Wij willen ee n stevig en dwingend Europees klimaatbele id om de opwarming van de aarde te beperke n en erger te voorkome n. Europa zal mee r dan nu in moeten zetten op drastische reductie van broeikasgassen, energiebesparing en het stimulere n van de ontwikke ling van groe ne en he rnieuwbare vormen van ene rgie. Een massale omschake ling naar he rnieuw bare schone
energiebronnen zoals wind, waterkracht en zonne-energie is noodzake lijk. Europa kan via ge mee nschapsgelde n die dee ls vrijkome n door afschaffing van het Ge mee nschappelijk Landbouwbe leid, de ontwikke ling e n imple mentatie van deze duurzame en he rnieuwbare energiebronnen stimule ren.
Europa moet zorgen voor mee r natuur in ee n aa neengesloten netwe rk
Het is noodzake lijk de natuur in Europa beter te beschermen. Veel natuurgebieden zijn al verloren en bestaande natuurgebieden staan onde r grote druk. Leefgebieden van wilde die ren worden kle ine r en zij kunnen letterlijk geen kant op. Ondanks de Europese
Vogelrichtlijn e n de Habitatrichtlijn komt er van natuurbescherming nog maar weinig van terecht. Zo blijft het Europese natuurbeschermingsbele id een papie ren be lofte waar de natuur niets mee opschiet. Wij willen dat in Europa mee r werk maakt van de
bescherming van natuurgebiede n. Wij ple iten voor een netwerk van aaneengesloten natuurgebieden zodat wilde die ren zich door hee l Europa kunne n bewegen. Op deze wijze zal de populatie he rstelle n en kunnen diere n zich aanpassen aan de klimatologische verande ringe n.
Het democ ratisch ge halte van de Europese Unie m oet bete r
Veel Ne derlanders he bben een onge makkelijk gevoe l over Europa. Wij denke n dat dat terecht is. In de halve eeuw die achter ons ligt, is de Europese Unie immers uitgegroeid tot een steeds ingewikke lde r kluwe n van besluitvorming waar de burge r nauwelijks zicht op heeft. Die besluitvorming ligt buiten ons be re ik, maar raakt ons wel in steeds grotere mate: meer e n mee r zake n worden door Europa ge rege ld. De Europese same nwerking moet een goede de mocratische basis krijgen. Wij zullen de huidige koehande l om economische belangen tussen de lidstaten krachtig bestrijde n. Van binne nuit zullen we werke n aan een de mocratisch en transparant functionerende Europese Unie waarin het alge meen be lang van een duurzame en die rvriendelijke samenwe rking centraal staat. Het Europees parle ment moet één vergaderple k krijgen en de wense n van Europese burgers zoals bij het referendum over de EU grondwet, dienen te worden ge respecteerd. Burgerrechten mogen niet verde r worde n aa ngetast onde r het m om van
antite rrorisme
1 Europa: hoe kwetsbare waarden verloren gaan
In Europa lijden en sterven miljarden diere n per jaar. Ze worden gebruikt voor de
productie van vlees, eieren, zuivel, dons en bont en worde n in die ronterende transporten door hee l Europa gesleept. Er worden e xpe rime nten op ze verricht en ze worden
getreiterd en gedood voor volksvermaak zoals in stiere ngevechten en tijdens traditionele dorpsfeesten. Van de vele gezelschapsdie ren die Europa telt, zwerft een aanzienlijk dee l op straat waar ze als afval worden beschouwd en bestreden. Diere n in de natuur worde n bejaagd e n gedood, of worde n in hun voortbestaan bedre igd omdat hun leefgebiede n worden aangetast en ingeperkt.
De huidige Europese besluitvorming blijkt een ramp voor die ren. Kwetsbare waarden als die renwe lzijn en milieu legge n het in de meeste gevallen af tegen economische belange n of verschijnen nauwe lijks op politie ke agenda’s van lidstaten. Met het overhevelen van verantwoorde lijkheden naar de Europese Unie wordt het lidstaten nog makke lijke r ge maakt om deze onderwe rpe n te laten liggen. Europa is een e xcuus gebleke n om naar elkaar te kunnen blijve n wijze n; een alibi voor lidstaten om ze lf geen maatre gele n te hoeven ne men voor de bescherming van diere n. Marktbescherming en hande lsbelange n domine re n en iede re lidstaat probeert boven alles voor zijn eige n land zoveel moge lijk economisch voordee l te slepen uit de Europese samenwe rking.
Op geen enke l ande r bele idsterrein heeft de EU zoveel te vertellen als op het gebied van landbouw en v isserij. Nog steeds slokke n landbouwsubsidies, same n met de subsidies voor visse rij bijna de helft van de totale EU-begroting op. Diere n hebbe n in veel
Europese besluiten slechts de status van handelswaar en hun welzijn wordt structureel ondergeschikt ge maakt aan de macht van de markt. Ambities worden naar be neden bijgesteld, eenmaal vastgestelde richtlijnen worden niet nageleefd en controle hierop blijft veelal uit.
De Partij voor de Die ren vindt dat dit nu lang ge noeg heeft geduurd. Ee n beschaafd Europa behande lt zijn die ren niet als kisten tomaten, maar als de levende wezens met bewustzijn en gevoel die ze zijn. Die ren he bben recht op een respectvolle behandeling. De voedse lcrisis, de klimaatcrisis en de biodive rsiteitscrisis die vooral de meest
kwetsbaren treffen, dwingen tot een stevig overhe idsingrijpen. Ook daar laat Europa het afweten. De Europese Unie heeft tot nu toe slechts halfslachtige maatrege len
voortgebracht die onvoldoende zijn om de crises het hoofd te bieden, laat staan dat ze poginge n onde rnam het tij daadwe rke lijk te kere n. Het is tijd voor een omme kee r. Hie r gaat de Partij voor de Diere n zich voor inzetten in Brusse l.
Dieren: het lijdend voorwerp van Europa
Het is droev ig gesteld met het welzijn van het overgrote deel van de diere n in Europa. In theorie zou de Europese Unie het leven van al deze die ren in één klap flink kunne n verbeteren, door goede beschermingsmaatre gele n af te kondige n die in al haar lidstaten moeten worde n opgevolgd. In de praktijk is Europa echter een sterke vertrager ge ble ke n van de omslag die nodig is om diere n tot hun recht te laten komen. Het welzijn van die ren komt maar mondjesmaat op de agenda en als dat al gebeurt is de besluitvorming daarove r stroperig en sterk economisch gekle urd. De uit komst van een
die renwe lzijnscompromis tussen de 27 lidstaten ligt steevast op het laagst denkbare niveau, zoals de recent vastgestelde vleeskuikenrichtlijn die bepaalt dat er maar liefst 21 vleeskippen op een vie rkante meter mogen worde n gehouden. En wannee r zo’n richtlijn eenmaal is vastgesteld, is de discussie weer voor jaren gesloten.
zich zo ge makkelijk kunne n verschuilen achter het argument dat dierenwe lzijn op
Europees niveau ge regeld zou moeten worden. Zo hoeve n ze zelf niet in actie te kome n. De machtige veehoude rij- en visserijlobby’s zorgen e rvoor dat dit argument voortdurend wordt gevoed. ‘Voorlopen’ op Europa, het ‘braafste jongetje van de klas’ zijn, er is gee n rege ring die dit stempel opgedrukt wil krijgen. Het resultaat is dat de lidstaten naar elkaar blijven w ijze n en zelfs hun eige n nationale welzijnseise n naar benede n bijstelle n. Ze houden e lkaar daarmee in een houdgreep die iede r nationaal
die renbeschermingsinitiatief effectief in de kie m kan smoren.
En dat terwijl juist in nationale initiatieven mogelijkhede n ligge n voor echte doorbrake n die zich als oliev lekke n over ande re lande n kunne n verspre iden. Zo heeft Zwitserland, een land dat geen lid is van de EU, vorig jaar een vooruitstrevende diere nwelzijnswet aangenome n, die veel verder gaat dan de halfzachte Europese richtlijnen die die ren moeten beschermen.
Vijftig jaar Europa heeft laten zien dat de EU he laas geen aanjage r is van een beter die renwe lzijn maar juist een flinke re m zet op poginge n om het leven van die ren te verbeteren. Die re m moet er af.
Europa: koehandel regeert
Veel Ne derlanders he bben een onge makkelijk gevoe l over Europa. De Partij voor de Die ren denkt dat dat terecht is. In de halve eeuw die achter ons ligt, is de Europese Unie immers uitgegroeid tot een steeds ingewikke lde r kluwen van besluitvorming waar de burger nauwe lijks zicht op heeft. Die besluitvorming ligt buiten ons bere ik, maar raakt ons wel in steeds grotere mate: meer en mee r zake n worde n door Europa ge rege ld. Niet allee n het landbouw- en visserijbe le id, maar ook klimaatdoelstellingen,
natuurbescherming en de aanpak van milieuve rvuiling.
Europa’s onvermogen om het gezamenlijk belang van duurzaamheid te dienen
De Partij voor de Dieren vindt dat Europese samenwerking op zichzelf een goed idee is. Maar niet zoals het nu gaat. De huidige Europese Unie is, ondanks een verbetering hier en daar, nog steeds een log bolwerk van achterkamertjespolitiek. Belangrijke besluiten w orden genomen in besloten onderhandelingen tussen ministers van de lidstaten en de Europese Commissie. Door het getouw trek tussen de lidstaten voor hun eigen economische belangen, delft het maatschappelijk belang daarbij voortdurend het onderspit.
Misschien wel het meest illustratief voor Europa’s onvermogen om het maatschappelijk belang op lange termijn veilig te stellen, is haar gemeenschappelijk visserijbeleid. Officieel heeft dit beleid sinds 1983 als uitgangspunt dat de Europese visbestanden duurzaam moeten worden beheerd. Maar aan zulke gezamenlijke doelen werken de individuele lidstaten in de praktijk niet mee. Bij de jaarlijkse onderhandelingen over de visquota worden de adviezen voor verantwoorde
vangsthoeveelheden (van zowel visserijbiologen als de Europese Commissie) steevast in de w ind geslagen. Het is iedere lidstaat maar om één ding te doen: een zo goed mogelijk resultaat bereiken voor de eigen visserijsector. Jaar na jaar worden de vangstquota door de Raad van Ministers van Landbouw en Visserij op onverantwoord hoge niveaus vastgesteld.
Het resultaat is dat Europa haar eigen zeeën heeft leeggeroofd. 88% van de Europese
visbestanden is inmiddels overbevist. Zelfs wanneer de Europese Unie een algemeen belang als duurzaamheid tot uitgangspunt van beleid heeft verklaard, lukt het haar dus niet om daar in de praktijk daadwerkelijk naar te handelen.
De Nede rlandse re gering heeft desondanks door ratificatie van het Verdrag van Lissabon alles op alles gezet om de verworpe n Grondwet er alsnog door te drukken. Het welzijn van die ren wordt hiermee wede rom in de wachtkamer gezet. Productieverhoging en intensive ring blijve n het uitgangspunt van het landbouwbe leid, in plaats van het streven naar duurzaamhe id en diere nwelzijn. Een ramp dus voor diere n, natuur en milie u. Ook blijft in het Verdrag van Lissabon het welzijn van diere n onde rgeschikt aan culturele en religieuze ge bruike n waarmee wrede tradities als stiere nvechten en de productie van foie gras blijvende wettelijke bescherming zullen ge nieten. Daar komt bij dat Europa opnieuw ruimere bevoe gdhe den krijgt, terwijl de de mocratische controle nauwelijks wordt
verbeterd. De Partij voor de Diere n is dan ook tegen dit verdrag.
De Partij voor de Die ren staat dus kritisch ten opzichte van het huidige Europa. Deze Europese Unie is niet transparant en weinig de mocratisch te noemen. Bove ndie n kome n kwetsbare waarden als die renwelzijn en een schoon milieu pe r definitie niet of nauwelijks aan bod. Dit moet ande rs.
Wat wil de Partij voor de Dieren in Europa?
De Partij voor de Die ren streeft naar een rechtvaardige samenlev ing, waarin een respectvolle omgang met mens, dier en natuur centraal staat. De vernietiging van ons leef milie u en de schending van rechten van levende wezens moet een halt worden toegeroepen. Daartoe is een beschavingsoffensief noodzake lijk dat verge lijkbaar is met de strijd tegen de onde rdrukking van vrouwen, kindere n en slaven.
De aanpak van de Partij voor de Diere n –via politieke actie aandacht vragen voor de kwetsbare waarden in onze same nleving- is succesvol geble ken. Het is de eerste partij ter wereld die in een nationaal parle ment exclusief opkomt voor natuur, milieu en de rechten van dieren. Sinds de komst van de Partij voor de Die ren in de Tweede Kame r, de Senaat, de Provinciale Staten en de Waterschappen staat dierenwe lzijn promine nt op de politieke age nda. Andere partije n wille n en kunnen niet meer achter blijve n. Het is hoog tijd om die renwe lzijn ook in Europa een stevige plaats te geven in het politie ke en publie ke debat. De Partij voor de Die ren is er klaar voor.
De Partij voor de Die ren vindt dat nationale overheden in de eerste plaats een eigen, belangrijke verantwoordelijkheid hebbe n ten aanzien van de bescherming van de die ren in hun land. Die verantwoordelijkhe id moet ook nationaal genome n worde n. Dat nee mt niet weg dat de realiteit is dat veel bevoegdheden die het welzijn van die ren rake n, allang aan Europa zijn ove rgedrage n. De rege ls die daaruit voortgekome n zijn, moeten dringe nd worden verbeterd en vooral ook worden nageleefd. De Partij voor de Diere n zal zich hier sterk voor maken in het Europees Parle ment.
Er moet een steen in de Europese vijve r worden gegooid, die een flinke golfslag opleve rt voor de verbetering van de positie van het die r. Die ren he bben een ste m nodig in
Europa, om tegenw icht te kunne n bie den aan de eenzijdige blik op economische belangen op de korte termijn. Dat is hard nodig, zeke r niet alleen in het belang van de die ren. De Europese landbouwpolitie k en de grootschalige Europese veehoude rij hebben een belangrijk aandee l in de drie grootste crises van onze tijd: de structurele honge r in de wereld, de opwarming van de aarde en het enorme en onomkee rbare verlies aan biodive rsiteit.
armsten in de were ld en harde afspraken over het behoud van biodiversiteit. Voor grootschalige e xploitatie van diere n is in een duurzaam Europa geen plaats.
De Partij voor de Die ren w il een radicale wijziging van de Europese koers. Zij zal in het Europees Parle ment funge ren als de haas in de marathon die ande re partijen en de overhede n van nationale lidstaten harde r laat lope n voor een daadwerke lijk duurzame en die rvriendelijke samenleving. Veel partijen schermen imme rs wel met duurzame beloftes, maar laten zich in de praktijk van alle dag weer snel afleiden door de korte termijn
proble men die de politie ke agenda domine ren. Op het gebied van de klimaatverande ring en de steeds snellere uitputting van natuurlijke hulpbronne n ne men zij ge noegen met halve maatregele n, boterzachte afspraken en ellenlange invoertermijnen. De Partij voor de Die ren wijst met kle m op het feit dat we het ons niet kunnen ve roorloven om
weifelend bele id te voeren. De Partij voor de Die ren richt al haar ene rgie op de omslag die nodig is voor een duurzame toekomst.
De recente en nog voortwoekerende crisis in de financiële were ld stelt ons voor
proble men die om ee n oplossing vragen. Maar we moeten deze crisis wel durven zien in het perspectief van de andere crises die onze same nlev ing teisteren. In dat licht is het ineenstorten van de financiële graaicultuur niet mee r dan een sy mptoom van een
diepe rliggend problee m: de voortdure nde focus op korte termijn gewin, waarbij het veel grotere be lang van duurzaamhe id op lange termijn uit het oog verloren wordt.
Typerend is de manier waarop de financiële crisis de were ld in zijn greep houdt, terwijl verontrustende rapporten over veel grotere proble men nauwelijks de krant halen, laat staan de top van de Europese politie ke agenda. Zo hebben wetenschappers –nota bene in opdracht van de Europese Commissie- bereke nd dat de schade die we lijde n als gevolg van de kredietcrisis in het niet zal vallen bij de kosten voor het terugdringe n van de CO2-uitstoot en het behoud van schoon drinkwater wanneer we de wereldwijde ontbossing geen halt weten toe te roepen. Een de rge lijke waarschuw ing wordt nauwelijks opgepakt. De gevestigde politie k, in Nede rland en in Europa, gedraagt zich als een aanne mer die bij een vervallen huis het schilde rwe rk van de kozijnen aanpakt, terwijl zijn aandacht
alle ree rst uit zou moeten gaan naar de funde ring.
De Partij voor de Die ren maakt zich sterk voor een verschuiv ing van de prioriteiten: de belangrijkste opdracht is het veilig stellen van een duurzame omgang met het leven op aarde. Die opdracht vraagt nú de volle aandacht van ons alle maal.
Democratie, transparantie en rechtvaardigheid
De Partij voor de Die ren w il dat de Europese same nwerking een goede de mocratische basis krijgt. De partij zal het huidige handjeklap ove r economische belange n tussen de lidstaten krachtig bestrijden. Het enige de mocratisch gekozen orgaan in Europa, het Europees Parle ment, heeft op dit moment nog veel te weinig macht om de
besluitvorming te controleren. De Partij voor de Die ren zal van binnenuit werken aan een de mocratisch en transparant functionerende Europese Unie waarin het alge mee n belang van een duurzame en dierv riende lijke same nwerking centraal staat.
De Partij voor de Die ren gaat er in het alge meen vanuit dat me nsen ‘zich jegens elkande r in een geest van broede rschap (behoren) te gedrage n’ (Unive rsele verklaring van de Rechten van de Mens, artikel 1). De standpunten van de partij vloe ien voort uit haar beginselve rklaring die stelt dat respect voor de lichamelijke en mentale integriteit van alle levensvorme n op aarde de basis vormt voor de wijze waarop me nsen met elkaar, met de diere n en met de natuur horen om te gaan.
en die ren, duurzame economische ontwikke ling e n (internationale) same nwerking
2 Veehouderij en voedsel
Inleiding
Het Europees landbouwbe leid is een ramp ge ble ke n voor diere n, natuur, milieu e n voor een eerlijke ve rde ling van voedsel ove r de were ld. Maar juist op het gebied van de landbouw en v isserij heeft de Europese Unie, meer dan op welk ande r be leidsterre in ook, vrijwel alle touwtjes in hande n.
Het landbouwbe le id van de lidstaten en daarmee ook het diere nwelzijn in de veehoude rij wordt al decennialang grotendee ls door Brussel bepaald. Diere n zijn voor de Europese Unie niet veel meer dan handelswaar en hun positie in het Europees be leid is niet veel beter dan die van een kist tomaten. Hoewe l Europa erke nt dat dieren wezens met gevoel zijn, worde n zij in de veehoude rij stelselmatig ondergeschikt ge maakt aan de Europese doelstelling om de landbouwproductie te verhogen en te intensiveren. Deze doe lstelling uit de jare n vijftig is in het Verdrag van Lissabon ze lfs ongewijzigd opgenomen. Diere n hebben van Europa vooralsnog niets te verwachten.
Zo worden iede r jaar miljoe nen varke ns, kalvere n, paarde n, kippen en schapen in
die ronterende transporten vervoerd omdat duizenden kilometers verde rop een paar cent mee r te verdienen valt of omdat zo de consument kan worde n misleid. Het grootste deel van de Nede rlandse schapen wordt bijvoorbee ld in Frankrijk geslacht, zodat ze als Franse waar aan de man kunnen worden ge bracht. Miljoenen jonge kalvere n worde n iede r jaar binnen een paar dage n na hun geboorte ruw van hun moede r gescheiden om in kale betonnen hokken op een ijze rarm dieet opgefokt te worden tot blank kalfsv lees. Ook moge n in Europa nog volop pijnlijke ingrepen onverdoofd worde n uitgevoerd zoals het knippen van varke nsstaarten en het kappen van kippensnavels.
Als het welzijn van diere n de Europese age nda al haalt, wordt na jare nlang vergade ren een compromis gesloten op het laagst denkbare niveau. Wannee r uiteinde lijk een maatrege l is vastgesteld nee mt de invoe ring opnieuw jaren in beslag. Daarbij worden voortdure nd uitvluchten gezocht én gevonden. Legkippen zulle n zelfs na het Europees legbatterijverbod in 2012 nog gewoon in kooitjes worden ge houden onder de noe me r verrijkte kooi: de le gbatterij ‘met een behangetje’. Ook de Europese Commissie vertraagt rege lmatig de invoering van de richtlijnen door wetgeving niet op tijd af te hebben. De Partij voor de Die ren w il dat het welzijn van die ren in de veehoude rij hoge r op de Europese agenda komt te staan. In het Europees Parle me nt zal zij waken voor uitsteltactieken.
Jaarlijks wordt mee r dan veertig miljard euro uitgegeven aan inkomenssubsidies voor boeren, promotiesubsidies voor vlees en zuivel en exportsubsidies op agrarische producten zoals varkensv lees. Het Ge mee nschappelijk Landbouw bele id bedraagt ongeveer 40% van de Europese begroting. Deze jare nlange ondersteuning van de productie heeft geleid tot intensivering, schaalve rgroting en ove rproductie en grootschalig lijde n van miljarde n die ren. Aan boeren zijn decennialang ruimhartige
Europese subsidies verstre kt waar nauwelijks e nige voorwaarden aan zijn ge koppe ld voor een schoner milie u en een beter die renwe lzijn. Dat moet ande rs.
gedumpt op de lokale markten in ontwikke lingslanden waardoor kleine boere n aldaar massaal failliet gaan.
De Partij voor de Die ren ple it voor een radicale omslag in het Europees landbouw bele id. Het huidige stelsel van directe en onvoorwaarde lijke subsidië ring van boe ren moet onmiddellijk worden afgeschaft. Deze gelden moeten ten goede komen aan de samenleving als geheel; bijvoorbeeld voor de omschake ling naar een duurzame en die rvriendelijke landbouw en de bescherming van de natuur. De partij streeft er naar dat voedsel duurzaam wordt geproduceerd, dat diere n hun natuurlijk gedrag kunnen uiten en dat boeren een eerlijke prijs krijge n voor hun product.
Voedsel is onze eerste levensbehoefte. Voor de productie ervan make n we gebruik van natuurlijke hulpbronnen, van biodiversiteit en van diere n. De w ijze waarop ons voedse l wordt geproduceerd getuigt helaas niet van een respectvolle omgang met onze
leefomgeving. Meer dan een miljard mense n lijden honge r terwijl voedse lprijzen blijven stijgen en de biodiversiteit onomkee rbaar wordt aangetast. De toegang tot schoon
drinkwater wordt voor steeds mee r me nsen een problee m e n de opwarming van de aarde zal steeds grotere gevolge n hebbe n. Het is tijd voor bezinning op ons handele n.
De Europese politie k, die al decennialang een groot ste mpel drukt op de productiewijze n in de landbouw en veehouderij, moet haar bake ns verzetten. Zo is de productie van vlees en zuive l zeer inefficiënt en bovendie n een belangrijke veroorzake r van de opwarming van de aarde. De teelt van veevoergewassen binnen en buiten Europa nee mt een onevenre dig groot deel van de wereldwijd beschikbare landbouwgrond in beslag. Deze gronden kunne n ook worden ingezet voor de productie van plantaardige eiw itten: het is beter voor natuur en milie u en het vermindert de honger in de were ld. De Partij voor de Die ren wil dat Europa een stimuleringsbele id inzet voor de productie van plantaardige eiwitten en de consumptie van dierlijke eiw itten ontmoe digt.
Dierenwelzijn in de veehouderij
Dieren worden behande ld als levende wezens, kunnen hun natuur lijk gedrag uiten en hoeven geen pijnlijke ingrepen meer te ondergaan.
In Europa worde n jaarlijks mee r dan 10 miljard die ren ge houde n voor de productie van vlees, zuive l en eie ren. De jarenlange intensivering e n schaalvergroting in de veehoude rij hebben ge le id tot dieronwaardige omstandighede n en houderijsyste men. Diere n zijn in de bio-industrie ve rworden tot dingen die via alle rle i ingrepen worden aangepast aan hun omgev ing. Manne lijke varke ns worde n (zonde r verdoving) gecastreerd omdat een kle in percentage van het vlees anders een sterke geur zou kunnen bevatten. Legkippe n worden in zulke kle ine hokken gestopt dat zij elkaar tot bloedens toe verwonden. Als oplossing wordt niet hun leefruimte ve rgroot, maar worden hun snave ls ge kapt. Koe ien worden in stalle n gehouden die geen ruimte bieden aan hun hoorns. Deze worde n daarom op jonge leeftijd weggebrand. De Partij voor de Diere n vindt deze pijnlijke sy mptoombestrijding ontoelaatbaar.
Die ren in de bio-industrie worden sterk be perkt in het kunne n uiten van hun natuurlijk gedrag. Zo moge n varkens in krappe betonne n hokken zonder daglicht worden gehouden en krijge n zij geen kans om buiten te lopen. Zelfs een handje stro is teveel gevraagd. Varkens hebben op de gladde e n kale vloe ren geen moge lijkheid om te wroeten
De miljarden kippen die in Europa worde n gehouden voor hun vlees worden in zes weken tijd van enkele grammen opgefokt naar twee kilo. Door deze groeisnelheid krijgen veel kippe n last van pootproble men en ade mhalingsmoeilijkhe den of valle n zij plotseling dood neer. In 2007 is er na jarenlang gesteggel een Europese welzijnsrichtlijn voor
vleeskippen opgesteld. Maar deze stelt nauwelijks wat voor. Kippe n krijge n in Europa dus nog steeds nul op het re kest en worden weer voor jaren in de wachtkame r geplaatst. Nu burge rs steeds mee r ke nnis krijgen over de omstandighe den waarin landbouw die ren worden ge houden, wordt de weerstand tegen de bio-industrie steeds groter. De
Eurobarometer laat zien dat burgers het welzijn van die ren in de veehouderij hoge r op de Europese agenda wille n plaatsen. En dat niet alleen. Zij wille n dat de welzijnsregelgeving in Europa eindelijk wat op gaat leveren voor de dieren.
De Partij voor de Die ren w il dat in de veehoude rij het welzijn van het die r centraal komt te staan. Er moet een einde komen aan het economisch gewin over de ruggen van
die ren. Als die ren voor productie worden gehoude n moet in iede r geval in hun natuurlijke behoeften worden voorzie n. Die ren moeten daarom altijd de mogelijkheid hebbe n hun natuurlijk gedrag te uiten. Kippen moeten kunne n scharre len, varke ns moeten kunnen wroeten en koe ien moeten kunne n graze n. Bovendien moeten landbouwhuisdie ren vrij zijn van honger en dorst. Al in 1965 heeft de commissie Brambell (zie kade r) in opdracht van de Britse overhe id de voorwaarden vastgesteld waaronde r diere n gehouden zouden moeten worde n. He laas is e r nog een lange weg te gaan. De Partij voor de Die ren wil dat de vijf vrijheden van Brambe ll in de he le Europese Unie worde n nage leefd.
Vijf vrijheden van Brambell (1965) Dieren zijn vrij:
1 van dorst, honger en onjuiste voeding; 2 van fysiek en fysiologisch ongerief; 3 van pijn, verw ondingen en ziektes; 4 van angst en chronische stress;
5 om hun natuurlijke (soorteigen) gedrag te vertonen.
De Partij voor de Die ren w il dat in hee l Europa minimaal de biologische veehoude rijnorme n gaan ge lden voor wat betreft huisvesting en vrije
uitloopmoge lijkhede n. Aan de pijnlijke ingrepe n die nu ook nog in de biologische
veehoude rij zijn toegestaan, zoals het onthoorne n van koe ien en castreren van bigge n, moet onmiddellijk een einde komen. Om een omschake ling te realisere n naar een veehoude rij waarin de biologische normen worden ge hanteerd wordt een koe rs ingezet waarbij indiv idue le nationale lidstaten het goede voorbeeld geven door voorop te lopen. Voorlope rs worde n door de Europese Unie beloond. Europa mag niet langer een e xcuus zijn om als lidstaat af te wachten en stil te zitten totdat anderen meedoe n.
De veehoude rij heeft niet alleen grote effecten op het welzijn van diere n, maar ook op milieu, klimaat en natuur. Zolang Europa miljarden die ren pe r jaar over de kling blijft jagen, zullen de enorme negatieve effecten van de veehouderij niet zijn op te lossen. Een van de fricties in het huidige be le id is de botsing tussen milie u- en
die renwe lzijnsmaatrege len. Zo worden vuistgrote pille n ontwikkeld voor koeie n om hun broe ikasgasuitstoot te verminde ren. De Partij voor de Die ren vindt dat milie u- en die renwe lzijnsnorme n niet tegen elkaar moge n worde n weggestreept.
Maatregelen
Europa schaft de bio-industrie af:
2.1 De bio-industrie maakt plaats voor een kleinschalige dierv rie nde lijke landbouw. 2.2 Er komt een stappenplan voor de omschakeling naar een die rv rie nde lijke en
duurzame veehouderij.
2.3 Europese lidstaten die voorop lope n in de omschake ling worde n beloond. Achterblijvende lidstaten worden gesanctioneerd.
2.4 Megastallen e n die renwe lzijn gaan niet samen. Er komt ee n Europees verbod op de vestiging e n ontwikke ling van grootschalige veehoude rije n.
2.5 Lande n die zich niet houden aan de reeds ge maakte Europese rege lgev ing op het gebied van die renwe lzijn, zoals Hongarije waar nog steeds ganzen leve nd worden geplukt voor hun dons, worde n via hoge boetes en andere sancties streng
aangepakt.
Die ren kunnen hun soorteigen ge drag weer uiten:
2.6 (Melk)koeie n staan in de wei. Ze hebbe n daarbij beschutting tegen zon, wind en regen; en v rije uitloopmogelijkheid vanuit de stal. In de stal ligge n ze in het stro. 2.7 Productieverhoging is niet langer onderdeel van het fokke rijbe leid.
2.8 Kalvere n lopen weer in de wei bij hun moede rs. Het houden van kalve ren in hokke n op een ijzerarm dieet voor de productie van blank kalfvlees wordt verbode n.
2.9 Varkens worden niet lange r gecastreerd en ingre pen aan staart en tanden zijn niet lange r toegestaan. Zij worden op stro gehouden e n hebbe n een vrije uitloop naar buiten waar zij ge lege nhe id hebben om te wroeten en een modde rpoe l tot hun beschikking hebbe n.
2.10 Kippen hebben een vrije uitloop naar buiten, lopen op zand en hebben natuurlijke beschutting. Het kappen van snave ls is verlede n tijd.
2.11 In de pluimveehouderij wordt gebruik ge maakt van natuurlijke kippe nrasse n die zowel kunnen worden gehoude n voor eie ren als voor de productie van vlees. Massale versnippering en vergassing van miljoe nen eendagshaantjes vindt daarmee niet lange r plaats.
2.12 Er komt een verbod op het fokken op e xtre me groe isne lhe den, zoals bij kippe n en varke ns.
2.13 Er komt een verbod op het fokken van diere n op louter productiekenme rken, zoals dikbilkoe ien die nu nog in bijna 90% van de gevallen met een keize rsne de worde n gebore n omdat een natuurlijke bevalling fysie k niet meer moge lijk is.
Er komt een verbod op het houde n van bepaalde diersoorten voor productie: 2.14 Het houde n van konijne n voor v lees en bont wordt vanwege de zeer ernstige
aantasting van het welzijn verboden.
2.15 Er komt een verbod op onnatuurlijke en vaak pijnlijke voortplantingsmethode n bij koe ien zoals e mbryospoe ling, e mbryotransplantatie en hormonale
vruchtbaarhe idsbe hande lingen. Ontwikke ling van nieuwe re productie methode n wordt niet toegestaan als deze de integriteit en het welzijn van die ren aantasten. 2.16 Het klonen van die ren voor productiedoele inde n blijft verboden. (Zie ook het
hoofdstuk ‘Die rproeven en biotechnologie ’.)
Toetsen Europees beleid aan gevolgen voor dierenwelzijn
Het Protocol Dierenwelzijn dat onderdeel is van het Europees Verdrag van Amsterdam (1997) en daarmee ook van het Hervormingsverdrag van Lissabon schrijft voor dat alle Europese
Transporten van levende dieren
Dieren worden zo min mogelijk en zo kort mogelijk getransporteerd.
Miljarde n die ren worden jaarlijks leve nd door hee l Europa gesleept alsof het om ladingen bloe mkolen gaat. Het overgrote deel van deze transporten betreft het vervoer van diere n naar een slachthuis. Omdat in het slachthuis elde rs een paar centen mee r te verdiene n valt, worden varkens van een half jaar oud soms dage nlang op transport gezet.
Nede rlandse transporteurs hebbe n onlangs ze lfs een vergunning aangev raagd om levende varke ns te mogen e xporteren naar een slachthuis in Rusland. Op grond van de Europese rege lgev ing kon de vergunning niet worden gewe igerd. Dit is voor de Partij voor de Die ren onbestaanbaar.
Daarnaast worde n iede r jaar talloze die ren van het ene naar het ande re bedrijf getransporteerd waar ze verde r worden opgefokt om na een paar maande n alsnog te worden geslacht. Zo worden vanuit heel Europa jaarlijks honde rdduize nden kalvere n binnen een paar dage n na hun geboorte van hun moeder gescheide n en op transport gezet naar Nede rland. Daar verblijve n ze enke le maande n in kale betonnen hokke n, vaak lijde nd aan bloedarmoede om vervolgens als blank kalfsvlees in de winke lschappen te verschijnen. De Partij voor de Diere n vindt dat het verplaatsen van jonge die ren van het ene naar het ande re bedrijf zo snel moge lijk die nt te worden beperkt.
Een ande re re den voor transport van levende die ren naar slachthuizen in ande re
lidstaten is de herkomstaanduiding op het product in het winke lschap. Die ren krijgen de herkomstaanduiding van het land waarin zij worde n geslacht, ook al hebben ze het grootste deel van hun leven in een ande r land in de stal gestaan. Omdat de Fransen lieve r Frans schapenv lees eten, worden jaarlijks honde rdduizende n Ne derlandse schapen levend naar Franse slachthuizen ve rvoerd. Puur consume ntenbedrog dus, ten koste van die ren.
Niet alleen landbouwdie ren worden aan e rbarmelijke omstandighe den onderworpe n. Elk jaar worden duizende n afgedankte paarde n uit Ne derland op de beruchte
salamitransporten naar slachthuizen in Zuid-Italië gezet. Het is geen uitzondering dat er twee keer zoveel die ren worden vervoe rd dan is toegestaan en dat de dieren meer dan een dag geen eten of drinke n krijgen.
Varkenstransporteur weer in de fout
11 september 2008. Partij voor de Dieren wil duidelijkheid over aanpak veelplegers Vandaag is bekend geworden dat de Oostenrijkse politie een Nederlandse transporteur van speenbiggen heeft aangehouden omdat meer dan het dubbele aantal dieren werd vervoerd dan wettelijk toegestaan. In plaats van 900 biggen had de transporteur 1850 biggen op elkaar gepakt. Veetransporteur VAEX heeft een lange lijst van overtredingen op zijn naam staan die door Varkens in Nood zijn geinventariseerd. Desondanks is de transporteur nog altijd in het bezit van zijn vergunning. De minister heeft de Kamer toegezegd in oktober uitleg te geven over hoe zij omgaat met transporteurs die meerdere overtredingen begaan.
De Partij voor de Dieren heeft de minister via Kamervragen nu al om opheldering gevraagd.
Marianne Thieme: ‘Het is voor mij volstrekt onduidelijk waarom de VWA dit transport niet afdoende heeft gecontroleerd. Bovendien vraag ik mij af w aarom de transporteur nog steeds een vergunning heeft terw ijl hij alleen al in 2007 zes overtredingen heeft begaan. De minister heeft de Kamer al eerder toegezegd dat zij transporteurs die in de fout gaan harder zal aanpakken. Het lijkt erop dat er in de praktijk nog weinig van terecht is gekomen. Ondertussen zijn de dieren nog steeds de dupe.”
Bron: www .partijvoordedieren.nl
rust en worde n onde r extre me weersomstandigheden vervoerd. De huidige transportre gels die die re n moeten beschermen worden in hoge mate overtreden. Re gelmatig worden Nede rlands varkenstransporten van de weg gehaald. Ondanks herhaaldelijke ove rtredinge n worde n vergunningen niet ingetrokke n. Transporteurs kunne n dus gewoon hun gang blijven gaan. De Partij voor de Diere n vindt dat dit afgelopen moet zijn en wil dat transporteurs in heel Europa bij welzijnsovertre dingen meteen hun vergunning kw ijtrake n.
De controle van diertransporten is weinig effectief omdat internationale samenwe rking tussen handhav ingsautoriteiten te wensen overlaat en er onvoldoe nde
opsporingscapaciteit beschikbaar is. De Partij voor de Diere n vindt het gesleep met die ren ontoelaatbaar e n wil een einde aan alle lange die rtransporten.
Maatregelen
2.17 Die rtransporten worde n bepe rkt tot een maximu m van twee uur.
2.18 Transporten van leve nde diere n naar landen buiten de Europese Unie waar de EU norme n niet gelden zijn niet lange r toegestaan.
2.19 Het aantal vervoersbewe gingen pe r dier moet aan bande n worde n gele gd. 2.20 Misleide nde he rkomstaanduiding van die rlijke producten wordt verboden. 2.21 Er komt strenge re controle en handhav ing van de Europese transportrege ls.
Dierziekten
Preventie en dierenwelzijn vormen de uitgangspunten voor het Europees
dierzie ktenbe leid; grootschalige ruim inge n van gezonde dieren zijn niet meer toegestaan. Europa heeft de afgelopen jaren vee lvuldig te make n gehad met uitbrake n van
die rzie kten zoals Varkenspest, Mond- en Klauwzee r (MKZ) en Voge lpest. Daarbij zijn miljoene n gezonde die ren afge maakt, louter uit economische overwegingen. Het Europees non-vaccinatie bele id is ingevoe rd in 1986 omdat uit bereke ninge n blee k dat het goedkope r was gezonde die ren in een straal rond besmette bedrijven te doden, dan de veestapel te vaccineren. Ook w ilde me n de export van vlees naar landen buiten Europa niet in gevaar brengen want Japan en de Verenigde Staten houden vooralsnog hun de ure n gesloten voor vlees van gevaccineerde die ren.
Het welzijn van diere n en ethische afweginge n vormde n gewoonweg gee n onde rdee l van de Europese besluitvorming. De uitbraak van de varkenspest in 1997 en de MKZ crisis in 2001 hebben ons op gruwe lijke wijze laten zie n wat de gevolgen zijn van een be leid dat allee n re kening houdt met sectorbelangen. Iede reen he rinne rt zich de grijpe rs waarmee miljoene n dode varke ns in v rachtwagens werden gegooid en de brandende stapels koe ienkarkasse n. Sindsdien wordt in Europa gediscussieerd ove r afschaffing van het non-vaccinatiebeleid, maar concrete resultaten zijn nog steeds niet geboekt. Bij ee n volge nde uitbraak kunne n we dus weer geconfronteerd worden met de harteloze slachting van miljoene n gezonde die ren.
De Partij voor de Die ren vindt het moedwillig dode n van gezonde die ren om die rzie kten te bestrijden ontoelaatbaar. Die rzie kten zijn vooral een groot risico in gebiede n waar veel die ren dicht op elkaar worden ge houden, zoals in Nede rland. De Partij voor de Diere n vindt dat grootschalige verspre iding van die rzie kten eerst en vooral met een preventieve aanpak voorkome n moet worde n.
Die rzie kten zijn van alle tijden en ook in de toekomst kunnen we uitbraken van
moet komen voor natuurlijke genezingsprocessen en dat alleen vanuit het welzijn van het dier moet worden overgegaan op e uthanasie.
Bij uitbrake n van die rzie kten is het zaak verde re verspreiding zo sne l mogelijk te voorkomen. Preve ntie is daarbij een be langrijk instrume nt. En het stimule ren van de natuurlijke weerstand van die ren. Een effectieve preventie maatrege l is het vermijden van grote concentraties dieren op een ple k. Grote stallen vol met opeenge pakte dieren
vormen een bijzonde r explosieve factor. Diere n die dicht op elkaar leven, hun natuurlijke gedrag niet kunne n uiten en niet buiten komen, raken eerde r verzwakt en zijn vatbaar voor zie ktes.
Ook daarom is in het dichtbevolkte Europa geen plaats voor megabedrijven en voor een grote concentratie van veehouderije n in een klein gebied. Niet allee n om die ren gezond te kunne n houde n, maar ook om besmetting bij me nsen te voorkome n, zoals bij de vogelpest kan ge beuren. In een kle inschalig systee m met minder die ren zijn eventue le zie kte-uitbraken beter in de hand te houden. De kleinschalige biologische veehouderij waarin de natuurlijke wee rstand van het dier centraal staat, biedt dan ook betere preventie moge lijkheden. Ve rde r kan preve ntieve vaccinatie worden ingezet zodat het doden van gezonde diere n niet mee r zal plaatsvinde n.
Het gesleep met diere n over lange afstanden is een be langrijke verspre idingsbron van die rzie kten. Ook uit het oogpunt van dierzie ktenpreve ntie zal het transport van levende die ren dus drastisch aan bande n moeten worden ge legd.
Een groeie nd problee m is het grootschalige en ongecontrolee rde gebruik van antibiotica in de veehouderij. Er worden jaarlijks miljoene n kilo’s antibiotica gevoerd aan kippe n en varke ns in de bio-industrie. Veehouders probe ren daarmee te voorkome n dat diere n zie k worden van de e lle ndige omstandighede n waarin zij verke ren. Door dit veelvuldig en explosief toegenomen ge bruik van antibiotica worden bacteriën steeds vaker resistent. De antibioticaresistente bacteriën uit de bio-industrie zoals MRSA, zijn zee r besmettelijk voor me nsen en die ren. De besmetting kan niet worden behandeld en vooral zwakke en oudere mense n lopen het risico aan de besmetting te overlijde n. Inmiddels is in
Nede rland 30% van de varke nshoude rs besmet met de resistente MRSA bacterie en zij kunne n de zie kte verspre iden naar andere burgers. Dit is een groot risico voor de volksgezondhe id. Het veelvuldige en grotendeels preventieve gebruik van antibiotica zal dan ook een halt moeten worden toegeroepe n, in het belang van mens én die r.
Maatregelen
2.22 Het Europees non-vaccinatiebele id wordt afgeschaft en er worden preventieve die rvriendelijke maatrege len ge nomen om uitbraken van dierzie kten tegen te gaan.
2.23 Bij uitbrake n van niet-dodelijke die rzie kten wordt de norm dat dieren kunne n uitzie ken en he rstellen. Zij mogen niet lange r om louter economische redenen worden afge maakt.
2.24 Massale vernietiging van gezonde die ren wordt verboden e n waar nodig wordt preventieve vaccinatie toegepast.
2.25 Kle inschalige veehouderijsyste men waarin de natuurlijke weerstand van het die r centraal staat worden de norm.
2.26 Grootschalige vestigingen van intensieve veehouderije n zijn verbode n, mede omdat zij grote risico’s vorme n voor de uitbraak van voor de mens gevaarlijke die rzie kten.
Foie gras
Dwangvoederen van dieren voor de productie van vlees is barbaars en uit de tijd. Voor de productie van foie gras worden ganzen en eende n letterlijk en doe lbewust ge marteld. De diere n worde n voor deze kenne lijke delicatesse wekenlang
gedwangvoede rd v ia een lange buis die in hun slokdarm wordt geduwd. Als gevolg van deze dwangvoede ring (gavage) ve rvet de lever van het dier en is die lever binnen drie weken vergroot tot 10 keer zijn normale omvang. Veel die ren lopen e rnstige
verwondingen op aan hals en strot en kampen met ademhalingsproble men.
Honde rdduize nden eenden en ganzen worden jaarlijks op deze weerzinwe kkende w ijze vetgemest in Frankrijk en Hongarije. Beide landen noe me n de productie van foie gras een onde rdeel van hun culturele en traditione le erfgoe d, in Frankrijk is dat enke le jare n gelede n zelfs wettelijk vastgelegd. Europa beschermt deze ‘traditionele ’ productie van foie gras en maakt het lot van de eenden en ganzen daaraan onde rgeschikt (Zie ook hoofdstuk 5, ‘Tradities en vermaak met die ren’). De Partij voor de Die ren v indt dat onacceptabel en wil pe r direct een Europees verbod op de productie van foie gras. De import van ganzen- en eendenleve r uit bijvoorbee ld Israë l moet eveneens onmidde llijk worden ve rbode n.
Maatregelen
2.28 Europa verbiedt per direct de productie van foie gras (ganze n- of eendenlever) en stelt een handels- en importverbod in.
Rituele slacht
De vrijhe id van godsdie nst en het uitoefenen van rituelen houdt op waar het lijden van mensen of dieren begint.
Iede r jaar worde n in Europa miljoene n die ren onve rdoofd ritueel geslacht. Deze die ren worden niet bedwelmd e n krijge n dus bij vol bewustzijn een halssnede toegediend. Het duurt soms minuten voordat die ren het bewustzijn verlieze n. Uit wetenschappelijke onderzoeke n blijkt dat het onverdoofd ritueel slachten volgens de joodse en islamit ische traditie grote dierenwe lzijnsproble men veroorzaakt zoals stress, pijn en leed voorafgaand aan en gedurende de slacht. Die renartsenorganisaties zoals de Federation of
Veterinarians in Europe (FVE) en de Koninklijke Nede rlandse Maatschappij voor Die rgeneeskunde (KNMv D) spre ken van onaanvaardbaar diere nleed.
De Partij voor de Die ren is van me ning dat de vrijhe id van godsdienst en het kunne n uitoefenen van rituele n ophoudt waar onaanvaardbaar lijde n van me nsen of die ren in het geding is. Ze ker wannee r voldoe nde alternatieven voorhande n zijn die in verschille nde religieuze ge mee nschappen al worden toegepast zoals ele ktronische bedwelming. Binnen de Europese Unie zijn al lande n waar onbe dwelmd ritueel slachten verboden is, zoals Luxe mburg, Finland, Zweden en delen van Oostenrijk. In Spanje mogen runde ren niet onbedwe lmd worden geslacht. In de niet-lidstaten Noorwegen e n Zwitserland ge ldt eveneens een verbod op het onbedwelmd slachten.
In Nede rland heeft de Partij voor de Die ren in de Tweede Kamer een
initiatiefwetsvoorstel ingediend dat de uitzonderingsbepaling voor het onverdoofd ritueel slachten opheft. De Partij voor de Diere n wil dat de Europese Unie alle lidstaten verplicht het onverdoofd ritueel slachten te verbieden.
Maatregelen
2.31 Zolang het onverdoofd slachten nog niet is verbode n, geldt er een verplichting tot het etiketteren van vlees van onve rdoofd geslachte dieren.
Bontproductie
Bont is een overbodig luxeproduct: dieren worden niet langer gefokt en gedood voor hun pels.
Europa is een zee r grote spele r op de were ldmarkt als het gaat om de hande l in bont. In mee r dan 6. 500 fokkerijen leve n honderden miljoenen nertsen, vossen, konijne n,
chinchilla’s en ande re die ren in veel te krappe kooie n zonde r de moge lijkhe id om natuurlijk gedrag te vertonen. Maar liefst 70% van de ne rtsenpelze n en 63% van de vossenpelze n is afkomstig uit Europa. Dit ondanks het feit dat 72,2% van de Europeanen van mening is dat het zeer slecht is gesteld met het welzijn van die ren die voor hun pe ls worden ge houden. Bijna drie kwart van de Nede rlandse bevolking ve roordeelt het doden van die ren voor hun vacht. De Partij voor de Diere n beschouwt bont als een overbodig luxeproduct in onze mode rne samenleving. Dit kan het lijden van die ren nooit
rechtvaardige n. Ne rtsen en vossen zijn wilde diere n die niet gewend zijn aan mense n en in de natuur een groot territorium he bben om te jagen. In de kleine kooie n vertonen ze door verve ling en stress zelfbeschadigend e n stereotype gedrag. Een dee l van de jongen sterft vroegtijdig. Na een ellendig leven worden de diere n gedood e n gevild, waarna hun pels wordt verwerkt voor de mode-industrie.
De Partij voor de Die ren vindt dat Europa als belangrijk centrum in de internationale modewe reld een ethische daad moet stellen en een algehee l verbod moet invoe ren op het houden, fokke n en doden van die ren voor hun pels. Ook de import van
bontproducten mag niet langer worden toegestaan.
De bontindustrie past slinkse strategieën toe om consume nten op het verkeerde been te zetten. Consumenten wordt wijsge maakt dat bont een restproduct is van de
vleesindustrie. En door midde l van verschille nde bewerkingen van pe lzen, zoals het scheren en verven van bont maakt de industrie het lastig echt bont te onderscheiden van nepbont. Hie rdoor kopen consumenten vaak ongewild vesten en jassen met randjes van bijvoorbeeld konijne n- of vossenbont. Er bestaat geen etiketteringplicht voor
bontproducten. In het gunstigste geval kan -na goed zoeke n- soms een labe l worden gevonden waarop staat dat ‘de pels die nt te worden verw ijderd voor het wassen van het kledingstuk’.
Europa heeft per 31 dece mbe r 2008 een importverbod ingevoerd van producten van honde n- en kattenbont, veelal afkomstig uit China. De Partij voor de Die ren vindt dit een goede eerste stap, maar is van me ning dat Europa ook haar eige n bontproductie moet aanpakken. Daar komt bij dat de handhav ing van het verbod op honden- en kattenbont zeer lastig zal worde n als bontproducten niet worden geëtiketteerd. De Partij voor de Die ren vindt het onbegrijpelijk dat er wel een etiketteringplicht geldt voor textiel, maar niet voor bont dat afkomstig is van die ren die op wre de wijze n zijn ge houden en gedood. Zolang bont op de Europese markt verkrijgbaar is, moet er een duidelijk etiket aan
hange n zodat consumenten worde n geïnformee rd over de he rkomst van hun kledingstuk. Maatregelen
2.32 Europa verbiedt het houden, fokken en dode n van diere n omw ille van hun pe ls. 2.33 Het importeren van bontproducten in Europa wordt verboden.
2.34 Er komt een totaal importverbod voor producten van zeehonden.
2.35 Zolang de productie en import van bont is toegestaan, geldt een Europese verplichting tot het etiketteren van bontproducten.
Gentechnologie
Ge ngewassen horen niet thuis in een duurzame landbouw.
De e rfelijke eigenschappen van planten en diere n hebben zich ontwikkeld in een langdurig proces. Genetische manipulatie van planten en diere n vormt een drastische breuk met het natuurlijke ecosysteem. Het tast niet alleen de integriteit van planten en die ren aan, maar vormt ook grote risico’s voor hun voortbestaan en het evenwicht van het ecosysteem als gehee l. Ook blijkt dat multinationals die gengewasse n op de markt brengen zoals Monsanto hun macht misbruike n om boere n uit te buiten. Bijvoorbee ld door het afsluiten van wurgcontracten en de koppelve rkoop van pesticiden. De Partij voor de Die ren w ijst het gebruik van gentechgewassen af.
In Europa is een hev ige discussie losgebarsten over de toelating en het gebruik van gentechgewassen. Europese burgers staan afwijzend tegenover gengewassen, maar hun argume nten worde n nauwe lijks mee genomen. Onde r druk van de veevoerindustrie en de grote levensmidde lenfabrikanten wordt geple it voor een soepele toelating van gentech-soja en gentech-maïs. Deze gewassen zijn namelijk goedkope re grondstoffen dan de gangbare variëteiten. Inmidde ls worden al 17 gengewassen geïmporteerd in Europa. Ook wordt er druk gelobbyd om in Europa ge ngewassen te moge n telen. Eén variëteit
gentech-maïs is al toegestaan.
Het enige criterium waarop nu de toelating van gengewassen in de Europese Unie wordt getoetst is de voedselveilighe id voor me ns en die r. De effecten van de gentechgewassen op het milie u, het ecosysteem en de gevolgen voor de lange termijn worde n niet
meege nomen. Ook wordt niet geke ken naar de sociaal economische gevolgen voor boeren. Het voorzorgsprincipe wordt dus met voeten getreden.
De Partij voor de Die ren vindt dit een zorge lijke ontwikkeling, vooral omdat de politieke besluitvorming ove r de toelating van gentechgewassen grotendee ls achter gesloten deure n plaatsvindt. Europese burge rs wijzen de teelt en het gebruik van gentech
gewassen af maar worden in de besluitvorming nagenoeg monddood ge maakt. De Partij voor de Die ren w il dat op basis van het voorzorgsprincipe een einde komt aan de
toelating van gentechgewassen in Europa.
De ge netische manipulatie van levende organisme n in de landbouw heeft zich inmidde ls ook uitgebre id naar diere n. Zo lope n er proeven met het klonen van die ren voor een verhoogde productie van vlees en zuive l. De Partij voor de Die ren w ijst genetische manipulatie van die ren om principië le rede nen sterk af. Zie hie rvoor hoofdstuk 4, Die rproeven en Biotechnologie.
Maatregelen
2.37 Europa verbiedt de import van gentechgewassen.
2.38 Er komt een verbod op de teelt van gentechgewassen in Europa.
2.39 Zolang er geen Europees totaalverbod op ge ngewassen is ge realisee rd, moeten indiv idue le lidstaten de vrijhe id houden om (producten van) gentechgewassen te weigere n. Er komt ve rplichte etikettering voor v lees, zuive l en eie ren afkomstig van die ren die zijn gevoed met gentechgewassen.
2.40 Het importeren van (producten van) gekloonde die ren wordt niet toegestaan (zie verder hoofdstuk 4, Die rproeven en Biotechnologie).
