De draagkracht van zeeën en oceanen staat centraal. Er wordt niet gevist, tenzij
onomstotelijk kan worden aangetoond dat een (beperkte) vangst met het oog op behoud van vispopulaties en biodiversiteit verantwoord is
Het visserijbele id van Europese lidstaten wordt bepaald in Brussel: sinds 1983 ge ldt het Ge mee nschappelijk Visserijbe leid (GVB). Het resultaat van 25 jaar Europese
samenwe rking op het gebied van visse rij is weinig opwe kkend. 88% van de visbestanden is inmiddels ove rbevist en verschille nde soorten staan op de rand van uitsterven. Van de oorspronke lijke ecosystemen in zee (marie ne natuur) is vrijwel niets meer ove r.
Visserijbiologen voorspellen dat de zeeën en oceanen bij ongew ijzigd be le id uiterlijk in 2050 letterlijk zullen zijn leeggev ist. Vermoe delijk ze lfs nog eerde r. Alles wat dan rest is een zee vol kwallen e n plankton, de enige soorten die in kaalgeslage n wateren kunne n overleve n. De Partij voor de Die ren zal er alles aan doe n om het niet zover te laten komen.
Structurele overbeviss ing
Europa heeft grote schade toegebracht aan het leven in zee. Officieel is een verantwoord beheer van de comme rciële visbestande n het uitgangspunt van het Europees
visserijbele id. In de praktijk komt het echter neer op jaarlijks getouwtrek tussen lidstaten voor zo hoog moge lijke vangstquota voor de visserijsector in eigen land. De lobby van v issers is sterk en de handelsbelangen wege n zwaar, zo constateerde onlangs ook de Alge mene Re kenkame r. Het gevolg is dat de vissersvloot van de Europese
lidstaten structureel veel te veel vis vangt. Quota komen maar liefst 42 tot 57% hoge r uit dan onafhankelijke wetenschappers adv isere n voor een duurzaam behee r van de visbestanden.
De toegestane vangsthoeveelhede n zijn dus onverantwoord hoog. De ove rbev issing die daar het gevolg van is, wordt verde r in de hand gewe rkt door falende controle. De kans dat een frauderende visse r wordt gepakt is minimaal. Daarbij zijn de boetes absurd laag. Ook de Europese Commissie heeft dit moeten erkenne n en heeft inmidde ls voorgesteld de boetes voor fraudere nde visse rs fors te verhogen en bij herhaalde overtredingen de vergunning van een visser in te trekke n. De Partij voor de Diere n onde rschrijft de voorgestelde aanpak van de Europese Commissie, maar voorziet –net als bij de quota-onderhandelingen- uitholling van het voorstel door de lidstaten. De partij zal daar scherp voor wake n, zowel vanuit de Tweede Kame r als vanuit het Europees Parle me nt.
Onderhandelingen over de vangstquota: eigen sector eerst
De EU legt jaarlijks de toegestane vangsthoeveelheden (Total allowable catches oftewel TAC’s) voor commerciële vissoorten vast en deze worden in de vorm van quota over de EU-lidstaten plus Noorwegen verdeeld. Eerst doet de Europese Commissie een voorstel op basis van
wetenschappelijke adviezen van visserijbiologen. Het Europees Parlement mag adviseren, maar de Raad van Ministers van Landbouw en Visserij neemt de uiteindelijke beslissing als uitkomst van de onderhandelingen tussen de ministers van de individuele lidstaten over de vangsthoeveelheden. In deze onderhandelingen voeren economische argumenten de boventoon. Elke lidstaat w il een zo goed mogelijk resultaat voor de eigen visserijsector bereiken. Daarbij speelt de lobby van de visserijsector een grote rol, zeker in grote visserijlanden. Het effect is dat TAC’s doorgaans hoger uitkomen dan het voorstel van de Commissie, soms ook hoger dan passend bij de instandhouding van het zogenoemde ‘voorzorgsniveau’.
Bron: Algemene Rekenkamer 2008
De Europese visse rij heeft zo’n enorme aanslag ge plee gd op de visbestande n en de marie ne natuur, dat herstel de eerste prioriteit moet zijn. De Partij voor de Diere n vindt dat de plunde ring van de zee onmidde llijk moet stoppen. Europa zal het
voorzorgsbeginsel strikt moeten toepassen. Gezien de uiterst zorge lijke visstand
betekent dit dat er in principe niet meer kan worden gev ist. Alleen wanneer kan worde n aangetoond dat een (beperkte) vangst verantwoord is en binnen de draagkracht blijft van de marie ne ecosysteme n, kan visserij nog worden toegestaan.
Bijvangst
Het problee m van overbevissing wordt aanzie nlijk verergerd door ongewenste
bijvangsten ('discards'). Vissers v issen doorgaans op één bepaalde vissoort maar vangen in hun netten ook veel ande re soorten vis. Deze visse n hebbe n ze ‘niet nodig’ en worden in grote hoeveelhede n op zee over boord gegooid, in de meeste gevallen dood. Ook vis die niet de gewenste maat heeft en dus slecht verkoopbaar is wordt (dood) teruggegooid in zee.
Bijvangsten kunnen oplope n tot wel 90% van de totale vangst. En naast vissen sterven jaarlijks vele zeezoogdie ren als dolf ijnen en zeehonden op gruwelijke w ijze in
vissersnetten. Ook schaal- en schelpdie ren zijn veelvuldige bijvangstslachtoffers van de visserij.
Hoewe l het problee m van de bijvangsten al jare n gele den is onde rke nd en e r rege lmatig over wordt vergade rd, heeft Europa nog gee n oplossing gepresenteerd. De individue le
lidstaten weigeren zelf in actie te komen. Zij wachten af tot er een Europese aanpak komt. Daarbij steekt de daadkracht van Noorwe gen scherp af. Noorwegen is geen lid van de EU, maar bev ist samen met de Europese lidstaten de Europese wateren. Zij maakt daar afsprake n over met de EU. Hoewe l ook Noorwege n een flink aandee l heeft in de overbevissing van de Europese wateren, heeft zij laten zie n een deel van de proble men te willen oplossen door met wetgeving te komen die een einde maakt aan de
dramatische verspilling van de bijvangsten. Noorse visse rs moeten sinds kort alle vis die zij gevangen he bben aan wal bre nge n (aanlande n) en mogen gee n bijvangsten meer overboord gooien, met uitzonde ring van nog levende vissen en zeediere n die een goe de overlev ingskans hebbe n. De Partij voor de Diere n vindt dat Europa tenminste het Noorse voorbee ld moet volgen.
Bescherming mariene ecosystemen
Een belangrijke tekortkoming in het Europees visse rijbe leid is dat het zich alleen richt op comme rcieel interessante vissoorten. Er wordt geen re kening gehouden met de
negatieve effecten van de visserij op andere vissoorten, zeezoogdiere n, schaal- en schelpdie ren, voge ls en het bode mleven.
De Europese visse rsvloot heeft het bode mleven gedecimeerd. Vooral de boomkorvisse rij op platvissen, waarbij een metalen balk met een net eraan over de zeebode m wordt gesleept, heeft een verwoestend effect op de biodive rsiteit. Zeebode ms die een
gevarieerd leven kende n, zijn op grote schaal veranderd in levenloze modde rvlaktes. Ook de diepzeev isserij heeft grote invloed op kwetsbare ecosysteme n en soorten die op de bode m leven zoals koralen en sponsen. Met bijna 400 schepen is de EU verantwoordelijk voor 60% van de die pzeevisse rij met sleepnetten.
De Europese Unie onderzoekt op dit mome nt de moge lijkhede n van minde r schadelijke vangsttechnieke n, maar werke lijke verbeteringen lijken nog niet in zicht. Zo lopen op dit moment proeve n met de zogenaamde pulskor, waarbij ele ktrische schokken in het water platvissen uit de bode m moet opschrikken, waarna ze kunnen worden opgev ist. Het is nog lang niet duide lijk of de pulskor als een duurzaam en die rvriendelijk alternatief voor de boomkor kan worden geaccepteerd. De proeven w ijze n uit dat de elektrische pulsen in het water de rug van kabe ljauw –een v issoort die veelv uldig sneuve lt als bijvangst in de platvisvisse rij- kunnen knakke n.
De Partij voor de Die ren vindt dat destructieve vormen van v isserij zoals de boomkor en de diepzeev isserij hoe dan ook verboden moeten worde n. Eventuele alternatieve
vangst methoden moge n pas worde n toegelaten wanneer zij aan strenge duurzaamhe idscriteria voldoen. Het welzijn van diere n vormt daarbij een randvoorwaarde.
Visserijbiologen wijzen e rop dat de massale aantasting van de visbestanden en de biodive rsiteit in zee alleen kan worden gestopt als er grote gebieden gesloten worde n voor visse rij. Alleen dan krijge n ecosysteme n de kans zich te herstellen. Ter illustratie van hun bev indingen hebbe n wetenschappers laten zien dat het bode mleven in zee inde rdaad opbloeit op ple kke n waar visse rsschepen niet mee r kunnen komen: rondom windmolens in zee.
De Europese Voge l- en Habitatrichtlijne n schrijven voor dat beschermde soorten en habitats in een ‘gunstige staat van instandhouding’ moeten worden gebracht door beschermde gebie den in te stellen (zie ook hoofdstuk 7, Natuur). Op basis van deze richtlijne n zoude n de Europese lidstaten niet alleen natuurgebiede n op land, maar ook op zee moeten bescherme n. Daar wordt echter nauwelijks werk van ge maakt. De
Vogelrichtlijn is al 30 jaar oud, de Habitatrichtlijn stamt uit 1992. En toch is er nog geen enke l gebied beschermd.
De Partij voor de Die ren vindt het treurig dat op dit mome nt de enige beschermde natuurgebieden op zee worden gevormd door de vie rkante meters rondom windmolens. Europa moet werk gaan make n van een Europees netwerk van natuurgebiede n op zee. Verschillende Europese lande n, zoals het Verenigd Koninkrijk, Ie rland, Duitsland,
Nede rland, Noorwegen en De ne marke n hebbe n in 1992 het OSPAR-verdrag geteke nd. Dit verdrag heeft tot doel het maritie me milieu in de Noord-Oostelijke Atlantische Oceaan (inclusief de Noordzee) door internationale samenwerking te beschermen. Het verdrag gaat uit van het voorzorgsbeginse l en heeft als belangrijkste doelstelling “het
bescherme n van het zeegebied tegen nade lige effecten van mense lijke activiteiten ten einde de gezondheid van de mens te bescherme n en het mariene ecosysteem in stand te houde n en, wannee r uitvoerbaar, aangetaste zeegebieden te herstellen”.
Het beschermingsniveau van OSPAR voe rt verder dan dat van de Europese richtlijnen. Volge ns de OSPAR-criteria komen meer marie ne ecosysteme n in aanmerking voor bescherming dan de Europese Vogel- en Habitatgebiede n. De Partij voor de Die ren v indt dat Europa het OSPAR-verdrag moet omarmen en de beschermingsve rplichtingen die eruit voortvloeien moet opleggen aan haar lidstaten.
Maatregelen
He rstel van het leven in zee:
3.1 Europa past het voorzorgsbe ginsel toe. Gezien de uiterst lage visstanden, betekent dit dat er in principe niet mee r kan worde n gevist. Allee n wannee r onomstotelijk kan worden aangetoond dat (beperkte) vangst met het oog op behoud van vispopulaties en biodiversiteit verantwoord is, kan v isserij worde n toegestaan. 3.2 De Europese Unie werkt met spoed aan de realisering van een groot Europees
netwerk van natuurge bie den op zee door strikte toepassing van de Vogel- en Habitatrichtlijn en de omarming van het OSPAR-verdrag.
3.3 Er komt een verbod op de diepzeevisse rij.
3.4 Destructieve vangsttechnieke n, zoals de boomkorvisse rij, worden verboden. 3.5 Visserijsubsidies worde n afgeschaft. Europese middelen worden ingezet voor een
sociaal plan voor visse rs, voor omscholing en he rplaatsing van visse rs in duurzame sectoren.
Bijvangsten en controles:
3.6 Europa maakt een einde aan de bijvangsten in de visse rij
3.7 De EU schrijft alternatieve vangst methoden voor om te voorkomen dat zeezoogdie ren komen vast te zitten in de vissersnetten
3.8 De boetes voor fraudere nde visse rs moeten fors worden ve rhoogd, evenals de pakkans.
Viskwekerijen
Viskweker ije n vormen een nieuwe bio-industrie en worden vooralsnog niet toegestaan Nu de zeeën en oceanen zijn ove rbevist, springen overal ter wereld viskwe kerije n als paddenstoele n uit de grond. Ook in Europa. Viskwe kerije n zijn verre van duurzaam e n verre van die rvriende lijk. De visse n worde n in hoge dichtheden gehouden en krijgen hormonen en antibiotica toegediend. Vissoorten die zich niet goed blijke n voort te planten in gevange nschap worde n op verschille nde maniere n ge manipulee rd om voortplanting en groe i te bevorderen. Voor de kweek van palinge n wordt zelfs
geëxpe rimenteerd met stamceltherapie, waarbij de die ren worden ingespoten met de stamcelle n van zebrav issen.
Er heeft zich, zonder dat daar veel ruchtbaarhe id aan is ge geven, een nie uwe visbio-industrie ontwikke ld, die krachtig wordt gesteund door de Europese Unie. Een oplossing
voor de overbev issing van de zeeën biedt de viskweek niet, omdat veel gekwee kte vissen uitsluitend of overwegend met (producten van) zeevis worden gevoed. De viskwe kerij vormt daardoor een extra aanslag op de zeevisbestanden.
Van kwe ke rijen die hun vissen houde n in afgescheiden stukken ope n water is inmiddels beke nd dat zij een groot gevaar vorme n voor de biodiversiteit. Hormonen en antibiotica komen in de natuur terecht en ontsnapte kweekv is kruist zich met vissen uit het wild. Dit richt ravages aan onde r de wilde populaties.
De Partij voor de Die ren is van me ning dat het niet mee r van deze tijd is om zich een nieuwe be drijfstak te laten ontwikke len zonder strenge randvoorwaarde n op het gebied van duurzaamhe id en die renwe lzijn. Het creëren van een nie uwe vorm van intensieve die rhoude rij is gezien het te verwachten lijde n van de die ren onacceptabel. Ook criteria op het gebied van de were ldw ijde verde ling van voedse l en het gebruik van (fossie le) brandstoffen zouden in een Europa dat duurzaamheid se rie us nee mt, bepalende randvoorwaarde n moeten zijn.
Maatregelen
3.9 Europa hanteert voor viskwe ke rij een nee, tenzij-principe: het kweke n van vis is vooralsnog niet toegestaan. Pas wanneer er integrale duurzaamheidscriteria, waaronde r diere nwelzijn, zijn opgesteld en is aangetoond dat bij het kwe ken van vissen aan deze criteria kan worde n voldaan, kan een afweging plaatsvinden ove r de toelaatbaarheid van het kweke n van vis.