a [h) ~ .D @ ra 1e ~ IT:JJ

c c

'Wl~D

a ^{[h) ~ .D @} ra 1e ^{~ IT:JJ}

•

Eerste stap pen op s l echte weg

door

drs. G. M. V. van Aardenne,

Vakantie

In verband met de zomervakan- tie verschijnt Vrijheid en De- mocratie deze maanden minder frequent. Het eerstvolgende nummer zal gedateerd zijn vrij- dag 17 augustus. DaaTna ver- schijnt ons blad op vrijdag 14 september. Vervolgens wordt de veertiendaagse verschijning hervat: 28/9, 12/10, 26/10 etc.

Uit de inhoud

• Van Mierio's aftocht onder de loep {pagina 3).

• Mr. H. van Riel over eigen standpunten (pagina 5).

• Farmacie in Zweden (pa-

gina 7).

Financieren is moeilijker dan je denkt, zal wel de gedachte geweest zijn van de bewindslieden van het kabinet- Den Uyl, die eind juni in de laatste vergaderdagen (en -nachten) van de Kamer het financiële regeringsbeleid en de verhoging van de benzine-accijns moesten verdedigen.

De afloop is bekend: de Kamer ver- wierp die verhoging en het kabinet zette zich mokkend aan de voorbereiding van de begroting-1974.

Wij zijn nu drie weken \"erder. Er is echter alle reden om een terugblik te werpen op die financiële debatten, om- dat zij een prélude vom1den op wat ons op Prinsjesdag te wachten staat.

Voorjaa rsnota

Daarbij is het nodig in de herinnering te roepen, dat de ,.voorjaarsnota" een de laatste jaren gebruikelijke tussentijdse opname is van hoe het staat met de begroting. Deze nota wordt gewoonlijk opgesteld ongeveer een half jaar vóór de miljoenennota en geeft een beeld van de afwijkingen, die ten opzichte van de in de vorige miljoenennota opgenomen begrotingen zijn opgetreden. Dergelijke afwijkingen zijn natuurlijk niet te ver- mijden. Indien, zoals meestal het geval is, de tegenvallers de meevallers over- treffen, beYat de voorjaarsnota. ook een opgaaf van de posten, waarop het kabi- net alsnog heeft weten te bezuinigen om het eindcijfer van de begroting op het- zelfde peil te houden.

Daar hoort een aantal ingewiltkelde spelregels bij, over het al dan niet rele- vant zijn van begrotingsposten, waar ik hier nu niet verder op inga. Wel is van belang in gedachten te houden dat het zgn. stringent begratingsbeleid - dat ook het kabinet-Den Uyl zegt te willen hanteren - uitgaat van een tot 5 pct.

beperkte stijging van de ,.relevante"

uitgaven (vroeger, toen onze economi- sche groei groter was, was dit 6 pct.).

Dat sluit dan aan bij de eveneens ge- middeld ongeYeer 5 pct. bedragende reë- le stijging van de belastingontvangsten, wanneer de belastingtarieven niet wor- den verhoogd. De inflatie telt hierbij dus niet mee; wat daardoor nominaal méér binnen komt, dient voor dekking van de inflatiecorrectie in de loon- en inkomstenbelasting en van de loonkos- tenstijging van de overheid zelf (de sa- larissen van de ambtenaren, die dan ook niet ,.relevant" zijn). Ook meevaners door een gunstige en tegenvallers door een ongunstig·e conjunctuur worden zo geëlimineerd.

Stijgen nu die ,.releya.nte'' uitgaven met méér dan 5 pct. - en is het niet mogelijk gebleken om door bezuinigin- gen elders compensatie te vinden - dan moet door belastingmaatregelen dek- king worden gevonden om het begro- tingstekort niet te doen groeien, wat immers de inflatie bevordert.

Tot zover de theorie. Het is onze stel- ling dat door het afwentelingsmechanis- me ook belastingverhogingen inflatie- bevorderend werken en dat de eerste

taak van de overheid op financieel ge- bied dan ook is om binnen die 5 pct. te blijven. Als er incidentele tegenvallers zijn, waarvan vast staat dat zij niet in volgende jaren zullen doorwerken, is het beter deze - mits het om relatief gerin- ge bedragen gaat - niet te dekken. Zo was het ook vorig jaar, toen de D'66-er De Goede groot misbaar maakte over een ongedekt gat ln de begroting, dat hij tot tegen het miljard zag uitgroeien.

Minister Nelissen bleek echter toen ge- lijk te hebben: het gat bleef beperkt en incidenteel. Dit jaar zat dezelfde heer

De Goede als staatssecretaris aan de andere kant van de tafel en was hij bezig zijn eigen gaten te maken (zonder misbaar overigens).

Brief

Behalve de voorjaarsnota ontving de Kamer deze keer ook een brief van de minister-president met een lijstje van

"beleids-ombuigingen". Nu betekenen de bezuiniging·en ter compensatie in de voorjaarsnota zelf óók beleidsombUigin- gen, maar die van de brief hadden een speciaal karakter. Daarmee namelijk meende het kabinet zichzelf en "Keer- punt" te moeten waarmaken. Dat bleek dan ook Uit het lijstje: allemaal zaken waarmee groepen tevreden gesteld moesten worden en bezuinigingen op de- fensie. Het lijstje leek in het licht van de voorjaarsnota ietwat belachelijk.

Als er op volkshuisvesting door het zachte winterweer (méér bouw!) een .,tegenvaller" is van i 126 miljoen, die o.a. gecompenseerd wordt met i 41 mil- joen door een gunstige prijsontwikke-

Huwelijk van

drs. D . J. D . Dees

Het lid van de Tweede Kamer voor de VVD, drs. D. J. D. Dees, zal op 17 augustus te Breda in het huwelijk treden met mejuffrouw M. E. Maas. Wij wensen het jonge paar, dat zich in Breda zal vestigen, veel geluk.

L ibera le

burgemeesters

Tot ons genoegen kunnen wij be- richten dat wederom drie liberale burgemeesters zijn benoemd, en wel de heer mr. J. G. 0. Wiebenga tot burgemeester van Eelde, de heer drs. 0. van Diepen tot bur- gemeester van Slochteren, en de heer W. Oattel tot burgemeester van St. Maarten.

\\'ij wensen hun een goede ambts- periode toe.

veertiendaagse uitgave van de volkspartij voor vrijheid en democratie

ling, dan valt een Uitgaaf van f 10 mil- joen voor individuele huursubsidie daar- bij in het niet. Dat vond minister Gruy- ters zelf kennelijk ook, want tijdens de debatten werd zijn uitlating bekend, dat hij die t 10 miljoen ook nog wel in zijn begroting door bezuiniging zou kunnen vinden! Het verhoogde de kansen van het regeringsvoorstel niet, maar illus- t.t·eert goed, hoezeer de brief Yan Den Uyl de krenten uit de pap bevatte, die verder in de voorjaarsnota bleef kle- ven.

Nog zoiets: f 25 miljoen voor de ver- laging van de collegegelden - waarover de Kamer zich nog niet heeft uitgespro- ken! - stond in de beleidsombuigende brief, maar verdere beperking van de post ,,werkende jongeren" was netjes verstopt in de voorjaarsnota.

Om de hulp aan de hongergebieden in Afrika als ,.beleidsombuiging'' voor te stellen zou, als het niet om zo'n droe\-i-

ge zaak ging, ronduit belachelijk zijn.

Nu is het ergerlijk: het kabinet-Bies- heuvel zou daar, zo wordt door deze opstelling gesuggereerd, niets aan heb- ben gedaan! En dan moet je ook van goeden roden huize zijn om de beper- king met f 27 miljoen van het Rijkswe- genfonds alleen in de voorjaarsnota te noemen en de beperking van de verho- ging van de pensioenpremie voor de ambtenaren, door het demissionaire ka- binet op grond van het Kamerdebat in feb1uari voorbereid, als beleidsombui-

ging voor te stellen!

B enz ine-a ccijns

Intussen had het kabinet al een paar dagen vóór de nota en de btief van Den Uyl kwamen, een ,·oorstel ingediend om de benzine-accijns te verhogen en daar- mee f 75 miljoen dekking te vinden.

Waarvoor was toen nog niet duidelijk.

En dat moest allemaal in vliegende haast worden afgehandeld. Van in- spraak van betrokkenen (de vervoer- ders-organisaties bijvoorbeeld) kon zo natuurlijk niets terecht komen. Mis- schien is dat ook een beleidsombui- ging ...

De Kamer werd dus gevraagd f 15 miljoen te voteren voor zaken die deels nog moesten worden beslist - zoals het collegegeld - of om veranderingen aan te brengen in reeds vastgestelde begro- tingen - zoals ,-an CRM, om indertijd verworpen amendementen alsnog uit te voeren. En dat zonder een goede toelich- ting op bijvoorbeeld de effecten die van deze accijnsverhoging te verwachten zijn. De buit moest binnen!

Het is duidelijk dat onze fractie tegen was, zoals de heer Koning, die de ac- cijnsverhoging behandelde (ik nam de voorjaarsnota en de brief van Den Uyl voor mijn rekening) onder woorden bracht.

Beide confessionele regeringspartijen stelden zich verschillend op. De KVP aanvaardde de bezuiniging op defensie, maar vond dan een verhoging van de accijns met 1,5 cent genoeg, omdat over een aantal .,ombUigingen" pas later een beslissing zou worden genomen. De ARP meende dit laatste ook, maar bleef met ons van mening, dat zulks ook voor de defensiebezuiniging moest gelden en zocht het dus - ter deklting van de mindere pensioenbijdragen der ambte- naren - in een tijdelijlte verhoging. De 1,5 cent werd verworpen, de tijdelijk- heid van de ARP werd aangenomen.

Maar toen stemde de KVP tegen het wetsontwerp zelf, dat zo sneuvelde. Den Uyl ,.sadder and wîser" achter1a.tend.

Het onderlinge klimaat tussen de rege- VERVOLG OP PAGINA 5

nummer 1090 2.0 juli 1973

2 · vriidag 20 juli 1973

Voor VAKKUNDIG

OVERTREKKEN van uw BANKSTEL

of andere meubelen naar

. het betere binnenhuis

DA~IPLEIN 48 LEIDSCHENDAi'\1

TEL. 01761 -5295 NA 18.00 UUR 01 761 - 41 15

VRIJHEID EN DEMOCRATIE I

W. F. Borgesius jubileert

De Asser VVD-wethouder Willem Fre- derik Borgesius ( 62) gaat een gedenk- waardig jubileum vier·en. Op 15 juli na- melijk lfaS hij maar liefst een kwart eeuw lid van de gemeenteraad van As- sen. Wethouder is de heer Borgesius sedert 9 december 1964. Ten aanzien van de jubileumviering is hij wel een beetje over tijd, "maar", zegt hij, "ik ga er nog wel iets aan doen". Het is zijn be- doeling in de loop van deze maand met een receptie aandacht te schenken aan deze voor hem zo belangrijke periode in zijn leven.

In de Drents Groningse Pers is uit- voerig aandacht besteed aan de jubile- rende wethouder Borgesius. Een citaat:

,.Voor mij het absolute hoogtepunt is geweest, dat het nieuwe provinciehuis buiten het centrum gebouwd is. Dat is mijn onemanshow geweest. Waarom de NAM wel buiten de stad en het provin- ciehuis niet, heb ik destijds gesteld.

Iedereen, ook de commissaris van de koningin, heb ik daarvan kunnen over- tuigen. Het gemeentehuis hoort in het centrum te staan en het provinciehuis niet".

Willem Frederik Borgesius zegt ook:

,.Er is een tijd van komen en van gaan.

Als men mij zou vragen na de huidige periode nog een paar jaar te willen blij- ven, zou ik dat zeker doen. Ik vind ove- rigens wel, dat je op moet stappen, als je vijfenzestig jaar bent geworden. Ik heb dus nog drie jaar de tijd".

Jongste burgemeester

Eelde krijgt de jongste burgemeester van Nedel'iand: de 26-jarige VVD'er mr. J. G. C. Wiebeng-a uit Leiden. Hij is nog voorzitter van de VVD-fractie in de gemeenteraad van Leiden en weten- schappelijk medewerker van de Rijks-

universiteit ter plekke. Op 1 augustus zal hij in Eelde als burgemeester wor- den geïnstalleerd.

Mr. Wiebenga: "Het geeft mij geen speciaal gevoel de jongste burgemeester van Nederland te zijn. Ik vind overigens, dat het criterium leeftijd er niet toe doet. Je moet iemand op zijn merites beoordelen en ik hoop, dat men over een jaar of zo kan zeggen, dat ik het in me heb. Ik heb altijd burgemeester· willen worden. Mijn hele studie heb ik daar op afgestemd. Het lijkt me ontzettend fijn werk".

Drentse geschiedenis

Niet uitgesloten is dat op vrij korte termijn een begin wordt gemaakt met het schrijven van een boek over de ge- schiedenis van Drenthe. Als het zover zal komen, is dat niet in de laatste plaats te danken aan de heer A. J. Even- huis, die namens de VVD zitting heeft in de provinciale staten van Drenthe.

Gezien de snelle ontwikkeling van Drenthe vindt de heer· Evenhuis de tijd rijp, dat de geschiedenis van de provin- cie in een lijvig boek wordt vastgelegd.

.,Niet simpel van opzet, maar een goed doorwrocht werk", aldus de heer Even- huis. Volgens hem mag daarvoor best een historicus worden aangetrokken in tijdelijke dienst. De heer Evenhuis: "Een dergelijk handboek mag wel een ton kosten".

Groningen

In de gemeenteraad van Groningen. is het VVD-raadslid mevrouw S. A. van der Laan-Koppius opgevolgd door mr.

G. Kroeb, voorlichter van de Rijks- universiteit in Groningen. Met een korte onderbreking van een half jaar heeft

mevrouw Van der Laan vijftien jaar deel uitgemaakt van de gemeenteraad van Groningen. Mevrouw Van der Laan heeft gekozen voor het hoofdbestuurs··

lidmaatschap van de Nederlandse Ver- eniging van Huisvrouwen. Beide func- ties kostten haar zoveel tijd, dat er niet langer gecombineerd kon worden.

Afdeling Zuidwolde

Zuidwolde - De plaatselijke VVD-af- deling heeft tijdens een bestuursvergade- ring eenparig haar grote bezorgdheid uitgesproken over wat zij noemt "de steeds feller wordende links gerichte agressie.ve radio- en televisieprogram- ma's". Vooral de NOS maakt zich vol- gens de Drentse afdeling schuldig aan eenzijdig gerichte programma's. De VPRO vestigt volgens haar met nadruk de aandacht: op bepaalde groeperingen en maakt misbruik van radio en televi·

sie door meerdere personen te beledigen en in een kwaad daglicht te stellen. Ge- zien het beleid dat in Nederland wordt gevoerd wat de verdeling van luister- en kijkgelden betreft, meent het bestuur van de VVD-afdeling Zuidwolde dat iedere burger recht heeft op verant- woorde en zo mogelijk onpartijdige voorlichting, vooral door instellingen die door luister- en kijkgelden worden gt'fi- nancierd.

Aankondigingen

31 AUGUSTUS

H. J. L. Vonhoff (lid Tweede Kamet·J spreekt op het Fries scheidsrechters- weekend over "Leiders maar geen heer- sers gevraagd" (20.00 uur, jongensinter- naat Aekinga te Appelscha).

Stadsvernieuwing Arnhem

De gemeentet·aad van Arnhem is 21 juni in een :;peciale vergadering bijeen- gekomen om de nota Stadsvernieuwing Klarendal en St. Marten te bespreken.

Ook het beschikbaa:- stellen van een krediet voor de renovatie van vier proefpanden in de wijk Klarendal kwam tijdens die vergadering aan de orde.

Van de twee genoemde wijken is Kla- rendal de oudste. Er staan voor het me- rendeel zeer oude woningen. De kwali- teit van de huizen in St. Marten is iets beter. Het hele gebied telt nog 2809 wo- ningen na de afbraak van 625 krotten.

Van de nog staande huizen, is een com- plex van 316 nog goed. Van de resteren- de 2493 woningen zijn er 51 goed, 1712 matig en 730 uitgesproken slecht vol- gens de normen die zijn opgesteld door een projectgroep. Nieuwbouw van 2500 woningen is binnen dit gebied onuitvoer- baar. Bij een dichtheid van 45 woningen p.er hectare is er plaats voor ongeveer 1200 woningen, zodat dan 1300 gezinnen naar elders zullen moeten doorstromen.

Bij een dichtheid van 60 per hectare, zul- len ongeveer duizend gezinnen bereid

moeten zijn te verhuizen.

De woningen worden voor het meren- deel bewoond door de min::;t draag- krachtigen die dus aan andere woningen in de. lagere· huurklasse moeten worden geholpen. Van de bovengenoemde groep van 2493 huizen is ongeveer de helft het eigendom van de gemeente Arnhem.

Ongeveer 250 zijn in het bezit van een woningbouwvereniging en de rest is in handen van kleine beleggers en enige huurdersjeigenaren. De problematiek van Klarendal en later ook die van St.

Marten, heeft de raad van Arnhem ja- renlang beziggehouden. De VVD die pas sinds 1970 in het Arnhemse colle:;·e. van B. en \V. is vertegenwoordigd, heeft steeds voorgesteld dat de oorspronkelijk voorgestelde aanpak onjuist is. Die kwl;ll)l. erop neer dat eerst de hele wijk ge:,;loopt zOu moeten worden om verval- gem; e'ei1 cû1npleet nieuwe wijk te bou- wen. Volgens de VVD zou dat tot grote

problemen voor de plaat:"'lijke bev,;onen;

en middenstand leiden. Zij heeft altijd betoogd dat alleen een partiële aanpak met bloksgewijze sloop en gelijktijdige nieuwbouw een aanvaardbare oplossing biedt. Tegen de té ambitieuze plannen van d.e diverse Arnhemse colleges vim B. en W. in het verleden. is door de VVD aangevoerd dat een iets minder mooie wijk - gebaseerd op het oude stratenplan -- de voorkeur verdient.

Deze oplossing van het probleem Kla- rendal zou minder ellende veroorzaken en een snelle verpaupering tegengaan.

Pas de laatste jaren, toen de toestand voor de bewoners van Klarendal snel slechter was geworden. ging het college óm en ging het meer voelen voor een partiële aanpak. Dat gebeurde mede on- der invloed van een inmiddels ingestelde projectgroep en. de opvatting van het wijkcentrum. Er werd gedacht aan nieuwbouw op de kaalbeslagen st11kken, tijdelijk herstel (ten dele gevolgd door afbraak en nieuwbouw in fasen, ten dele gevolgd door renovatie in fasen) en aan rehabilitatie. Het raadsvoorstel hield naast de nota stadsvernieuwing (waarin de mogelijkheid van renovatie van pan- den in ·Klarendal niet werd uitgesloten),

·een ·voorètel in tot renovatie van· vier proefpanden ( àcht Wóningert). Daat·voor werd een' krediet gevraagd vari 230.000

gulden. ·

Ofsc}loon net ging om de renovatie .v.an. zeer oude, slechte woningen die ook na renovatie .slechts verbeterde krotten zouden zijn met 'de"effde g·ebrekldge in- deling, was. dè fractie aarivanl{elijk be- reid de proéf te nemen, omdat de uitslag daarvan kon bijdragen tot het antwoord lp de vraag of renovatie haalbaar zou zijn. Essentieel voor de beantwo<;>rding van die vraag was nnar de mening van de VVD-fractie de wetenschap in welke mate de eigenaren 20.000 tot' 30.000 gul- den op ·tafel zouden kunnen of willen leggen voor het opknapp-en van hun

VERVOLG OP PAGINA 7

Aankondigingen

9 AlJGUSTUS

:\Ir. H.E. Koning (lid Tweede K:nnel'l' spreekt op een door het ministel'ie van.

onderwijs en wetenschappen gem·gani-i seerde zomercursus voor Nede1·landse:

taal en cultuur ten behoeve van buiten.l landers (16.00 uur, internaat De \Ves-¹

terhelling, Sophiaweg 8 te Nijmegen).

vrijheid en democratie

• De redactie van Vrijheid en Democratie is gevestigd te Hil- versum, Pi eter de Hooghlaan 87.

HoofdredaéfiiuE en ·voorzitter van de redactieoommissie is de heer Ph.

c.

• De abonnementen-administratie wordt verz~II'gd door het alge- meen secretariaat van de VVD, KoninginDegracht 57 te Den Haag . (telefoon 070 - 604803). Voor adreswijZigingen etc. wende men :ûch dus tot het algemeen secreta- riaat. ·

• De advertentie-exploitatle wordt verzorgd door de Nederlandse Dagblad .. Unie, Westblaak I80 (postbus 824) te Rotterdam, tele- foon 010. •· 147211.

algemeen secretariaat

• Het algemeen secretariaat van de VVD is gevestigd te Den Haag, Koninginncg·racht 57, tele- foon (070) - 604803. Postreke- ning: 67880 ten nanie van de al- gemeen secretaris

van

D~n Haag.

. ^.

;·'

.

i: i'

r

I VRIJHEID EN DEMOCRATIE

'==~~====~==~~==~======~==~==~~======~~~====~==~===

nder de loep

door onze politieke redacteur A.W. Abspoel

Prikkels

• Redacteur Th. W. Westerwoudt in NRCjHandelsblad naar aanlei- ding van de persconferentie van mr. Van Mierlo: "Iedereen ver- wachtte de aankondiging van een nieuw .,krankzinnig avontuur", een strategisch plan om bijvoor- beeld het partijbestel en staats- bestel om te turnen. Als een don- derslag bij heldere hemel kwam de mededeling, dat deze relatief jeugdige, sympathieke, impulsie- ve., intellectuele en soms wat abstract-vage en verstrooide poli- tieke leider er de brui aan geeft".

• VVD-fractievoorzitter H. Wie- gel in een rede te Dokkum, eind juni: .,De maand juni kan voort- aan in plaats van hooimaand be- ter blundermaand worden ge- n<:>emd. Het kabinet-Den Uyl heen

iR de korte tijd dat llet aan het bewind is een reeks van goedkope stunts, verkeerde beslissingen en gevaarlijke blunders uitgehaald".

• Uit een artikel van de parle- mentaire redactie van "De Volks- krant": "Er zijn vele goede rede- nen te bedenken om niet te haastig te zijn met districtenstelsels en gekozen ministers-presidenten. De meest praktische is, dat een twee- derde meerderheid nog niet in zicht is".

• Uit een hoofdartikel in De Tijd naar aanleiding van het aftreden van mr. Van Mierlo als fractie- voorzitter: "Men heeft hem met gretigheid het zand onder de voe- ten weggegraven. Van Mierlo heeft D'66 groot gemaakt en D'66 heeft Van Mierlo klein gekregen".

• Van Mierio's aftocht

Er zit een groot stuk politieke en per- soonlijke dramatiek in het heengaan van mr. Hans van Mierlo als leider van de Tweede-Kamerfractie van D'66. Toen vooral dank zij zijn onverdroten ijveren D'66 zich in het zicht der verkiezingen van november 1972 samen met de PPR aan de PvdA verbond (om het onvrien- delijker .,uitleverde" maar niet te bezi- gen), kreeg Van Mierlo in het "scha- duwkabinet"-Den Uyl zitting als vice- minister-president. Dat lag ook voor de hand. Mr. Van Mierio's fractie telde se- dert apl'il 1971 elf zetels, tegenover de schamrle twee zetels van de toen nog onbetekenende PPR.

De Kamerverkiezing van november 1972 leidde voor D'66 echter tot een de- bácle. Zij verloor 40 pct. van haar aan- hang en viel dienovereenkomstig van elf op zes zetels terug. De PPR van De Gaay Fortman jr. schoot van twee naar zeven zetels omhoog en overtrof daar- mee in één klap D'66 zelfs in zeteltal.

Reeds op deze grond kwam dat vice-pre- mierschap van de heer Van Mierlo eigenlijk al in de lucht te hangen. En toen, tegen alle stellige verzekeringen in. de links-radicale drie en twee van de drie confessionele partijen (de KVP en de ARP) &!.kaar na veel kromme spron- gen toch in een kabinet-Den Uyl wisten ti! vinden, was deze post voor de fractie- leider van D'66 uiteraard geheel verke- ken. Zij viel toe aan de KVP-er mr. Van Agt. Kaar dat niet alleen. Mr. Van Mierlo kreeg zelfs in het geheel geen zitting in het kabinet. De voor de nu zo geslonken club van D'66-ers slechts be- schikbare ene zetel werd bezet door drs.

Gruijter·s.

Desg<•vraagd lichtte de heer Van Mierlo op vragen van journalisten en televisit>-commentatoren toe, dat hij zich als lijsttrekker verantwoordelijk voelde voor het échec bij de verkiezingen Yan november. Daarom vond hij zich de aangewezen man om zich terug te trek- ken. Bovendien echter was,hij van me- ning dat in de komende regeerperiode de Kamer een zeer grote macht zou hebben. Hij achtte het derhalve "de moeitt> waard" om fractievoorzitter te blijVt'll.

Tegt•n de achtergrond van deze laat- ste. begin mei afgelegde verklaring kwam ?.ijn op 26 juni verschenen aan- kondiging, dat hij zich in september a.s.

niPt h<•rkiesbaar zou stellen als fractie- leider. opnieuw als een donderslag, zij het zorHI<•r de spr·eckwoordelijke heldere hemel.

Spanningen binnen de fractie, die voor een gmot deel in de persoonlijke sfeer liggen. waren de oorzaak ,-an dit be- sluit. Anders dan hij gehoopt en ver- wacht had. bleek de "onderlinge irrita- tie" t01·h nog niet verdwenen. Mr. Van Miedo. die wel Kamerlid zal blijven, wot·dt nu als fractievoorzitter opgevolgd door dr. J.C. Terlouw, die sinds 1971 lid is van de Tweede Kamer.

Oud. de ervaren politicus, wist het al:

de politiek is (dikwijls) een hard be- drijf.

• "Christen-democratiscb Appèl"

KVP-partijvoorzitter dr. De Zeeuw heeft het van stonde a.t aaa als zijn taak beschóuwd, samen met de ARP en de CHU een nieuwe, "open partij" tot stand te brengen. Een partij met een uitgesproken voorkeur voor samenwer- king met links (daarmee bedoelend de PvdA en haar bondgenoten) en waarin naast het evangelie ook andere inspira- tiebronnen (zoals het "humanisme") als gelijkwaardig zouden worden erkend.

Wij hebben dat laatste altijd een grote illusie genoemd, gezien de op,·attingen in de ARP en de CHU. En op de partij ( raads) vergaderingen van de drie con- fessione-le partijen van 22/23 juni jl. is zijn droom dan ook in rook opgegaan.

Althans voor wie schijn en wezen weet te ondl•rscheiden.

Naar de schijn is het geconstrueerde

"Christen-Democratisch Appèl" (CDA) de aanzet tot die ene nieuwe partij en is, mcl kunst en vliegwerk, op de drie -··- afzonderlijke - vergaderingen de in ons vorige nummer reeds besproken re- solutie aangenomen.

Ht>t ontwerp voor die resolutie, geba-

seerd op de eerdere nota getiteld: "Op weg naar een verantwoordelijke maat- schappij," liet in wezen al weinig van de beoogde "openheid" en "gelijkwaardig- heid" heel. Maar om alle twijfels uit te sluiten is in de anti-revolutionaire par- tijraadsvergadering nog een amende- ment aanvaard, waardoor aan de desbe- treffende passage uit de resolutie nog is toegevoegd: "En die zich daartoe Iaat gezeggen door c'e verplichtende norm van het evangelie, zodat er geen sprake kan zijn van gelijkwaardigheid van an- dere inspiratiebronnen."

Als altijd wordt tegelijk toch weer op twee paarden gewed, doordat het "Chris- ten-democratisch Appèl", als voorlopig

"samenwerkingsorgaan" van de drie partijen, zich tot .,het gehele Nederland, se volk" richt en het mogelijk maakt om ook rechtstreeks (dus niet via het lidmaatschap van een der drie samen- werkende partijen) als lid van het CDA toe te treden.

Wie van een zo gewrongen en politiek dubbelzinnige figuur nog enig werkelijk succes verwacht en op enigszins grote schaal tweede-rangs leden of aanhan- gers ziet komen, is wel een erg grote optimist! Ongeloofwaardig doet ook het beroep aan, dat de resolutie doet op de fracties ,-an de drie partijen, om hun werkwijze dusdanig te integreren, dat tussen nu en het najaar 1973 (wanneer de volgende stap zou moeten word~

gezet) "de eensgezindheid van de drre partijen wordt weerspiegeld in het be- leid van de fracties."

Van die drie fracties staan immers twee in beginsel achter het kabinet-Den Uyl, terwijl de derde (de CHU) tot de oppositie behoort. En enkele dagen ~a

de aanvaarding van bedoelde resolutie stonden zelfs beide confessionele rege- ringspartners in een voor het kabinet politiek belangrijke kwest_ie als ?~e van de verhoging van de benzlDe-acCIJns te- genover elkaar: de ARP-fractie stemde unaniem voor, de KVP-fractie even una- niem tegen het regeringsvoorstel.

De in de resolutie gevraagde eensge- zindheid was dus. meteen alweer zoek!

• Defensie-narigheden

Dat de defensie het grote slachtoffer zou worden van het optreden van het nieuwe Kabinet-Den Uyl, kon men op zijn vingers natellen. Dat minister Vre- deling zeker niet tot de uiterste linker- vleugel van de PvdA behoort, verandert daar nauwelijks iets aan. Hij kan geen stap verzetten of hij wordt voor de voe- ten gelopen door socialistisch~ linker~

vleugelaars. fanatieke PPR-heden of sinds het optreden van dit kabinet als

"overwinnaar·s" rondstappende VVDM- ers.

Onder de druk van die défaitistische achterban werd het verbod tot het bun- keren door schepen van de Koninklijke Marine in een Zuid-Afrikaanse haven uitgevaardigd. De in de gehele Navo en overal elders bestaande militaire groet- plicht werd afgeschaft. Het vliegfeest bij Arnhem kon het nog ter nauwerno~d

halen dank zij het feit dat het al m zo'n ~ergaande staat van voorbereilllng was. Een VVDM-delegatie werd zo on- geveer het eerst door de minister ont- vangen en kreeg volgens de lezing van deze delegatie (door de minister, enigs- zins aangedikt" genoemd) van de minis- ter de verzekering dat "harde acties"

van de Vereniging van Dienstplichtige Militairen voor hem "volstrekt geen re- den vormen" om het (herstelde) overleg te verbreken.

Het zijn ook deze zelfde heren van de VVDM die de krankzinnige theorie zijn komen verkondigen, dat wanneer aan ambtenaren het stakingsrecht zou wor- den toegekend, dat .,recht" ook aan mili- tairen moet worden gegeven. Een reden te meer m.i. om dat stakingsrecht voor ambtenaren (die ten slotte in dienst van de gemeenschap zijn) af te wijzen.

Eveneens heeft de VVD zich uitge- sproken tegen een deelnemen van de krijgsmacht als zodanig aan de viering van het regeringsjubileum van Koningin Juliana. Minister Vredeling, wederom onder druk gezet schijnt als compromis aan te sturen op een beperking tot een .,aanvaardbaar minimum" aan militair vertoon. We onderschrijven hier volko- men een hoofdartikel in het "Algemeen Dagblad" (en "Het Vaderland"), waarin betoogd werd dat het toch te ver gaat om de krijgsmacht weg te stoppen alsof

die er eigenlijk niet bijhoort. "De defen- sie was en is nog steeds een van de waarborgen van onze vrijheid en zelf- standigheid en alszodanig een uiterst belangrijk en ook wezenijk deel van on- ze samenleving."

Men kan het veilig zien als een de- monstratie tegen de negatieve krachten die zich steeds rumoeriger en driester tegenover ons defensie-apparaat opstel- len, dat het Arnhemse vliegfeest van de jubilerende Koninklijke Luchtniächt, waar 100.000 bezoekers werden ver- wacht, in werkelijkheid door naar schatting het dubbele aantal mensen (in tegenwoordigheid ook van koningin Ju- liana en prins Bernhard) werd be- zocht.

En ondertussen blijft het kabinet bij zijn voornemen, om nog voor het lopende begrotingsjaar en dus op een door het parlement reeds aanvaarde begroting, alsnog f 63,5 miljoen te bezuinigen. We zijn benieuwd of de ARP en de KVP ook dat zullen slikken.

• Pikant vraaggsprek

Op de anti-revolutionaire prof. De Gaay Fortman drukt de zware en niet te benijden verantwoordelijkheid, dat hij het kabinet-Den Uyl in feite heeft moge- lijk gemaakt. De heer Den Uyl heeft dat in de "Haagse Post" onlangs nog eens erkend. En zelf zegt de heer De Gaay Fortman hierover: "Ik achtte het in het landsb-elang ( ! ) dat het kabinet-Den Uyl, dat Burger voor ogen stond, er .zou komen. Ik heb hem gezegd, in principe niet afwijzend te staan tegenover een ministerschap, om "een daad te stellen".

Ik was het niet eens met het beleid van de Tweede-Kamerfractie van de ARP."

Of hij achteraf veel plezier heeft - en verder zal hebben - van zijn besluit, lijkt echter de vraag. Uitlatingen in een vraaggesprek, dat de "Haagsche Cou- rant" onlangs met hem had, doen daar namelijk sterk aan twijfelen. In de eer- ste plaats bevestigt hij daarin de des- tijds reeds circulerende berichten, dat hij zich bij de minister-president be- klaagd heeft over het "uitlekken" van discussies in de ministerraad. Hij zegt daarover woordelijk: ,.Kort geleden zat ik hier tegenover een wethouder een standpunt te verdedigen. De man keek wat meewarig. Hij wist mij te vertellen dat enkele collega-ministers een ander standpunt hadden. Mijn onderhande- lingspositie was ondergraven. Daar ben ik verrekt nijdig om geworden."

Pikanter nog is de wijze waarop de minister in zijn gesprek met het Haagse blad reageerde op enkele stokpaarden van regeringsbondgenoot D'66. In ver- band met de voorbereiding van de alge- hele herziening van de Grondwet, waar- aan vóór hem onder de ministers Toxo- peus en Geertsema al is gewerkt, herin- nerde de ondervragende journalist, P.

Riemersma. de minister eraan, dat de gekozen minister-president zich mag verheugen in de zeer bijzondere belang- stelling van D'66. Vlak voor zijn aftre- den als fractievoorzitter in de Tweede Kamer verklaarde mr. Van Mierlo nog publiekelijk, dat zijn partij met een ini- tiatiefvoorstel zou komen als de rege- ring op dat punt te lang zou dralen.

Ook gaf deze te verstaan, dat de nieuwe staatssecretaris van justitie, prof. Glas- tra van Loon, namens D'66 "impulsen"

zou uitzenden naar Binnenlandse Zaken.

Minister De Gaay Fortman reageerde hierop droogjes, dat het .,meneer Van Loon" natuurlijk vrij stond om een brief te sturen, maar, zo voegde hij daaraan toe: "Tijdens de formatie heb ik na- drukkelijk gezegd, dat ik niet bereid ben verantwoordelijkheid te delen met een andere bewindsman op het punt van de verandering van de Grondwetsherzie- ning." Daarmee was die post voor kan- didaat-minister Van Mierlo ook verke- ken.

Het is duidelijk: minister De Gaay . Fortman is niet van plan zich te laten opjagen door qe haast, welke D'66 op dit punt met de . Grondwets}lerziening zou willen maken.

De algehele herziening zou, zo meent de minister daardoor wel eens in gevaar kunnen komen. Hij hoopt in februari volgend jaar met een nota te komen.

·;,Maar als je de algehele herziening ~ilt frQsteren, moet je er één punt uitliclt- . teJl." .Aldus de· bewindsman van Binnen-

landse Zaken aan het adres van D'66.

4 - vrijdag 20 juli 1973

Zweelo (Dr.) te huur

woonhuis-boerderii

nà 4 aug. Tevens 3 sl.kamers, logies met ontbijt. Warme maaltijd mogelijk in dorps- hotel.

Brugstraat 8 - Telefoon 05917-612 of 264.

Kopij voor deze rubriek zenden aan:

mevr. mr. E. de Roock-Bedding, Stadhoudersplantsoen 212, Den Haag.

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Ongerustheid 1n ^• Limburg

In Limburg weet men nog steeds niet goed wat men van het kabinet-Den Uyl nu allemaal wel mag verwachten. Na- tuurlijk is het nog een beetje vroeg en moet men de nieuwe club de kans geven op adem te komen. Maar van de andere kant zal men toch moeten kunnen be- grijpen dat men in Limburg van on- geduld staat te trappelen. Niet voor niets hebben Den Uyl c.s. diverse keren duide-

lijk gesteld dat "het in Limburg toch veel anders zou kunnen". Niet voor niets toch werd voor de jongste verkiezingen herhaalde malen een voor Limburg ge- heel nieuwe aanpak voorspeld als de PvdA maar eens regeringsverantwoor- delijkheid zou krijgen. Die nieuwe aan- pak zou dan vooral betrekking hebben op de herindustrialisatie en de ruimte- lijke ordening. Er was sprake van de oprichting van een Fonds voorzieningen herindustrialisatie, er zou een onderzoek worden ingesteld naar de stand van za- ken op het punt van de nieuwe werk- gelegenheid en afhankelijk van de resul- taten van dat onderzoek zou het besluit ten aanzien van de laatste mijnen op- nieuw worden bezien.

En dat alles onder het motto dat er in Limburg nog veel te redden zou zijn, mits maar de nodige haast zou worden betracht.

Minister Lubbers, op oriëntatiebezoek in Heerlen, hield de boot echter nog een beetje af. "Het is niet zo dat Den Uyl nu al tegen mij gezegd zou hebben dat he.; zo of zo moet. Ik ga datgene wat ik hier gehoord heb eerst eens goed bestuderen. Maar het is niet uitgesloten dat de visie van de heer Den Uyl op een gegeven moment de doorslag zal geven", zei hij.

Vice-premier Van Agt toonde zich enkele dagen daarvoor, eveneens in Heerlen, al even voorzichtig. "Natuur- lijk doen wij iets voor het zuiden. Maar we zijn pas enkele weken bezig en de algemene formule moet nog worden uit- gewerkt. Ik wil best over een jaar nog eens terugkomen als er meer plannen zijn ontwikkeld. Want tal van zaken moeten nog worden ingevuld. Ook die

Na ja arsconferentie

Van vele zijden ontvingen wij het ver- zoek te willen overwegen de Najaars- conferentie op vrijdagavond te beginnen en te eindigen op zaterdagmiddag. Het zou n.l. voor de vrouwen met kinderen moeilijk zijn het hele weekend van huis te zijn. Voor de werkende vrouwen zal het daarentegen juist weer bezwaarlijk zijn om op vrijdagavond te beginnen, daar zij dan eventueel de middag vrijaf moeten nemen.

Het bestuur zou graag aan de wensen van beide categorieën VVD-vrouwen te- gemoet willen komen, maar dat kan nu eenmaal niet tegelijk. Wij hebben beslo- ten bij wijze van proef dit jaar de con- ferentie te laten beginnen op vrijdag- avond 19 oktober a.s. en te beëindigen op zaterdagmiddag 20 oktober a.s.

Aangezien de accommodatie op de Pie- tersberg niet meer toereikend is, zal de conferentie worden gehouden in het con- grescentrum "De Blije Werelt" te Lun- teren. Van het station Lunteren is geen verbinding met het openbaar vervoer naar het conprescentrum; wel zijn er enkele taxies aan het station beschik- baar. Wij willen trachten nm van het station Lunteren om bijv. 17.20 uur een busje te laten rijden naar het congres- centrum zodat de treinreizigsters tijdig voor het diner aanwezig kunnen zijn.

Dit busje zal dan zaterdagmiddag de deelneemsters weer naar het station brengen. Er zullen ongetwijfeld deel- neemsters zijn die per auto naar Lunte- ren gaan en nog plaatsruimte hebben.

Larense wethouder van Schooneveld overleden

LAREN - Het afgelopen weekeinde is in een Amsterdams ziekenhuis de Larense wethouder A. J. van Schoone- veld overleden. Hij is 53 jaar geworden.

De politieke loopbaan van de heer Van Schooneveld was nog maar betrekkelijk kort. In 1969 werd hij lid van de La- rense gemeenteraad voor de VVD nadat twee fractieleden binnen korte tijd over- leden waren. Hij werd onmiddellijk frac- tievoorzitter en in 1970 lijsttrekker

van het te voeren regionale beleid. U zult trouwens begrijpen dat ik prak- tisch precies dezelfde vragen luijg in Brabant, Twente, enz.".

De aanwezige "KVP-vrienden" namen dat niet, natuurlijk. Men maakte hem duidelijk dat Limburg nauwelijks nog genoegen kan nemen met beloften die afhankelijk zijn van eventueel nog in te stellen commissies. Waarop Van Agt:

"Ik houd niet van beloften doen waar- van ik niet zeker weet of ik ze voor 100 procent kan waarmaken, maar als dat u geruststelt wil ik wel zeggen dat ik van mening ben dat het regeringsbeleid t.a.v. Zuid-Limburg onverkort moet worden voortgezet".

Enfin, daar kan deze provincie het dan weer mee doen. Maar intussen zal in 1975 de laatste mijn gesloten zijn en zullen nog 7000 mijnwerkers onderdak moeten vinden. Intussen blijft de pendel toenemen. Intussen is er nog steeds geen volledige zekerheid over hoe het nu ver- der gaat met de 'Achtste Medische Fa- culteit' en met de overplaatsing van het CBS. En intussen is een nieuwe industrie in geen velden ot wegen te bespeuren.

Terwijl het aangrenzende Belgisch-Lim- burg in de eerste helft van dit jaar bijna 4000 nieuwe arbeidsplaatsen wist te claimen, haalde Nederlands-Limburg er nauwelijks vijftig. Kortom het ziet er allemaal niet zo rooskleurig uit en voor mensen die in Limburg nog veel willen redden, is erge haast dus wel geboden.

De Limburgse KVP-Kamerleden Bre- men en Notenboom, de enigen die geen steun hebben verleend aan de totstand- koming van het nieuwe kabinet, waren samen met hun twee andere Limburgse collega's aanwezig tijdens de bijeenkomst in Heerlen waarop Van Agt en De Zeeuw

"v..xantwoording" kwamen afleggen, hoewel zij alle vier in eerste instantie nog niet eens op de hoogte waren ge- steld van deze partijbijeenkomst.

De heer Bremen maakte van de ge- legenheid gebruik door de ongerustheid van Limburg nog eens duidelijk ken- baar te maken. "De komende maanden zal moeten blijken of de uitspraken die

Zou u dan zo vriendelijk willen zijn mede-congressisten uit uw woonplaats een lift aan te bieden ?

Het programma en nadere bijzonder- heden zullen tijdig worden bekend ge- maakt in onze rubriek in Vrijheid en Democratie.

Vakantie

In verband met mijn vakantie 24 juli juli tjm 10 aug. a.s. verzoek ik u vrien- delijk gedurende deze periode dringende correspondentie en kopij voor deze ru- briek te willen toezenden aan de 2e secretaresse, mevr. A. F. Bonthuis-Wun- derl, Hugo de Grootlaan 41 te Middel- ):mrg, tel. 01180 - 3872.

E.d.R.-S.

Vragenlijsten

De door mevr. mr. E. Veder-Smit op- gestelde vragenlijst over euthanasie is thans rondgezonden. De antwoorden die- nen vóór 1 nov. a.s. bij de secretaresse, mevr. mr. E. de Roock-Bedding, Stad- houdersplantsoen 212 te Den Haag, te worden ingezonden.

In september a.s. zal een eveneens door mevr. Veder opgestelde vragenlijst over

"de huisarts" worden rondgestuurd; de antwoorden hiervoor worden vóór 1 jan.

1974 verwacht.

Voorts ligt het in de bedoeling om begin 1974 een vragenlijst over "Het basisonderwijs" .te doen uitgaan.

Het bestuur zal· het bijzonder op prijs

voor de VVD in Laren. Op 1 september werd hij tot wethouder van de gemeen- te benoemd. Tijdens zijn ambtsperiode als wethouder is hij twee maal lang- durig ziek geweest. Sinds het begin van dit jaar was hij reeds grotendeels op non-actief door de slopende ziekte, waaraan hij overleed.

Afdeling Rotterdam

Het secretariaat van de VVD-afdeling Rotterdam zal wegens vakantie gesloten zijn van 30 juli tot 12 augustus.

destijds door de PvdA zijn gedaan over

"dat het in Limburg ook anders kan"

bewaarheid zullen worden. Maar er rij- zen bij mij toch wel ernstige vragen en ik maak mij toch wel ernstige zorgen, juist gezien de internationale ligging van deze provincie, over de verdere ontwik- keling van het fiscale klimaat in Ne- derland, bijvoorbeeld op het punt van de vennootschapsbelasting", zei de heer Bremen.

Hij kreeg die avond verreweg het meeste applaus ... .

Staten en raadsleden

Het bestuur van de vereniging van staten- en raadsleden van de VVD heeft 21 juni in Amersfoort een bijeenkomst gehouden met de voorzitters van de lan- delijke statenfracties van onze partij.

De bijeenkomst was belegd om het con- cept-provincieprogramma 1974 vast te stellen en om de komende verkiezing van de Eerste Kamer (2 juli 1974) te bespreken.

Het provincieprogram dat in eerste concept is besproken op de bijeenkomst in Den Bosch met de statenleden op 11 mei, geeft niet meer dan richtlijnen voor de verschillende provincieprogram- ma's. Het is een rompprogramma dat per provincie eventueel kan worden aangevuld. De opmerkingen die in Am- stersfoort werden gemaakt, zullen wor- den verwerkt. Daarna zullen de richtlij- nen aan het dagelijks bestuur worden aangeboden ter goedkeuring.

Aankondigingen

24 AUGUSTUS

H. J. L. Vonhoff en mej. mr. A. Kap- peyne van de Coppello (leden Tweede Kamer) spreken op de oprichtingsver- gadering van de afdeling Geleen (café d'Heremiet, Kluis 50 te Geleen).

G. W. Keja (lid Tweede Kamer) spreekt voor de afdeling 's-Hel'togen- bosch (te Sint Michielsgestel).

stellen als in de vrouwen- en discussie- groepen alle 3 lijsten in het komend sei- zoen behandeld worden en er geen keus van één of twee uit gemaakt wordt.

Uiteraard kunnen de lijsten ook indivi- dueel worden beantwoord.

Het is voor ons zeer belangrijk om te weten hoe onze VVD-vrouwen over bepaale vraagstukken denken.

Confectie-cao's

Het Nederlandse Vrouwen Comité, waarbij aangesloten 22 landelijke vrou- wenorganisaties, totaal omvattende ± 1 miljoen leden, verzond de volgende brief aan de minister van sociale zaken:

Het Nederlandse Vrouwen Comité heeft met bezorgdheid kennis genomen van de ontwerp cao's en de vastgestelde cao's van de confectie-industrie, waarin het principe van gelijke beloning van mannen en vrouwen voor gelijkwaar- dige arbeid niet wordt toegepast.

Met verwijzing naar art. 119 van het Verdrag van Rome, de VN-resolutie 3010 (XXVII) op 18 december 1972 aange- nomen in de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties en naar conventie nr. 100 van de IAO, welke door Neder- land op 16 juni 1971 is geratificeerd en die voor Nederland van kracht is ge- worden op 16 juni 1972, verzoeken wij Uwe Excellentie en alle andere betrok- kenen dringend te bevorderen, dat bo- . vengenoemd principe betreffende gelijke

beloning in alle cao's wordt opgenomen.

Het bestuur van de afdeling bestaat thans uit: jhr. mr. G. 0. J. van Tets (voorzitter), mevrouw N. v.d. Pol-v.d.

Dorpel (vice-voorzitter), drs. J. A. Dort- land (secretaris; adres: Sibeliusplein 240, Schiedam) en mr. J. de Monchy

1 penningmeester).

Aankondigingen

De districtscentrale Rijnmond belegt op 15 oktober een regionale bijeenkomst in het ontmoetingscentrum In de Speel- man (20.00 uur, Duikerlaan 1, Capelle ajd IJssel).