Bezonningsstudie woongebouw
Panamalaan
INLEIDING
Tussen de Panamalaan en het spoor, ter hoogte van de Cruquiuskade is VORM Ontwikkeling voornemens een nieuw woongebouw te realiseren. Om de effecten van deze nieuwbouw op de woningbouw in de omgeving zorgvuldig te kunnen beoordelen in een bezonningsstudie uitgevoerd. Het voorliggende rapport bevat deze studie, waarin eerst ingegaan wordt op de schaduwwerking op de gehele omgeving op verschillende maatgevende momenten. Vervolgens wordt gedetailleerd ingegaan op de situatie bij het Sporenboogblok, waarbij wordt bezien of de bezonningssituatie van de afzonderlijke woningen blijft voldoen aan de zogenaamde TNO-norm. Afsluitend vindt een afweging plaats of de beoogde ontwikkeling vanuit bezonning acceptabel is, mede in relatie tot de woningbouwopgave en de (hoog)stedelijke context.
Overigens is in het kader van de keuze voor de bouwmassa op de locatie eerder in het proces ook naar de bezonningssituatie gekeken, zowel in relatie tot de te realiseren woningen als de omgeving. Daarbij is geconcludeerd dat de uiteindelijk gekozen gebouwvorm met een oplopende hoogte in noordelijke richting de beste condities voor een goede inpassing biedt.
Rapportage opgesteld in opdracht van VORM Ontwikkeling Civic Architects & Rho adviseurs voor leefruimte 29 oktober 2018
Ivm afwezigheid van een formele daglicht-norm is, zoals gebruikelijk, de TNO-norm schaduwhinder gehanteerd.
SAMENVATTING
Uit het uitgevoerde (computer simulatie) onderzoek is gebleken dat de schaduwwerking van de in het bestemmingsplan mogelijk gemaakte bouwmassa voor het appartementengebouw Fibonacci uitsluitend op de naastgelegen appartementen in het Funen plaatsvindt in de ochtend.
De in het bestemmingsplan maximaal mogelijk gemaakte opbouw met oplopende hoogte naar de noordzijde heeft daarbij een positief effect omdat de schaduw van de hogere bouwdelen vooral op delen van appartementen valt die geen directe verblijfsfunctie bevatten. Het betreft de beglaasde (gesloten) geluidsbelaste galerijen. De belangrijkste verblijfruimtes van deze woningen zijn gericht op de westzijde, waar geen effecten van het nieuwe gebouw zijn. De dakterrassen waar ook schaduw op valt hebben bezonning vanuit alle richtingen.
Alle onderzochte appartementen in het sporenboogblok blijven voldoen aan de zogenaamde lichte TNO norm, waarbij dus ook moet worden bedacht dat veel van de appartementen juist hun relevante zonlicht aan de westzijde van het gebouw ontvangen, waar geen wijziging in de bezonningssituatie optreed.
Het nieuwe appartementengebouw voorziet in een fors aantal betaalbare woningen waar grote vraag naar bestaat, gelegen op korte afstand van het historische centrum. In deze (hoog)stedelijke omgeving zijn zaken als uitzicht en bezonning natuurlijk belangrijke randvoorwaarden, maar
GEVOLGEN VAN DE BOUWENVELOP
VOOR BEZONNING OMGEVING
Om inzicht te krijgen in de gevolgen van het plan voor de bezonning en de schaduweffecten is met behulp van een 3D-computermodel een simulatie gemaakt. Op drie verschillende in het beleid vastgestelde data in het jaar is op vier tijdstippen een projectie van de schaduwen berekend (de situatie op 21 maart staat gelijk aan die op 21 september er is alleen tijdverschil vanwege zomertijd). Het planlocatie is gunstig gelegen in relatie tot bezonning en woonbebouwing in de omgeving. Er is geen woningbouw op relevante afstand aan de noord- en oostkant. Ten westen ligt het Sporenboogblok op een afstand van 65 meter. Bij dit blok is wel sprake van schaduwwerking gedurende de ochtend.
Uit de simulatie, die hiernaast is afgebeeld, komen verschillen in voorjaar-, zomer- en wintersituatie naar voren. In de zomer zijn de beschaduwde oppervlakken rondom de voorgestelde nieuwbouw klein. Het Sporenboogblok wordt dan uitsluitend vroeg in de morgen voor een klein deel beschaduwd. In voor en najaar zijn de schaduwvlakken groter, maar is nog steeds sprake van een beperkte schaduwwerking in de ochtend op het Sporenboogblok. Aangezien deze situatie maatgevend is wordt deze in het volgende hoofdstuk van dit onderzoek gedetailleerd onderzocht, beschreven en beoordeeld. In de winter worden beduidend langere schaduwen geworpen ten gevolge van de lage stand van de zon. Het nieuwe gebouw heeft in deze periode overigens nauwelijks invloed op de beschaduwing in het Funengebied achter het Sporenboogblok, omdat dit blok dan zelf ook lange schaduwen werpt op het maaiveld. De schaduw van de nieuwbouw verplaats zich in deze periode gedurende de ochtend van de zuidzijde naar de noordzijde van het Sporenboogblok, waarbij telkens een (klein)deel van de appartementen in de schaduw komt.
Uitgaande van deze onderzoeksresultaten wordt geconcludeerd dat de effecten van de nieuwbouw op de omgeving over het algemeen beperkt zijn. De situatie op het Sporenboogblok vraagt echter wel om een nadere analyse. Waarbij overigens wordt opgemerkt dat de appartementen in dit blok juist (ook) gericht zijn op het westen (middag/avondzon) waar geen effecten van de nieuwbouw aan de orde zijn.
42
N
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
21 mrt 9:00
21 juni 9:00
21 sept 9:00
21 dec 9:00
21 mrt 12:00
21 juni 12:00
21 sept 12:00
21 dec 12:00
21 mrt 15:00
21 juni 15:00
21 sept 15:00
21 dec 15:00
21 mrt 18:00
21 juni 18:00
21 sept 18:00
21 dec 18:00 42
N
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
21 mrt 9:00
21 juni 9:00
21 sept 9:00
21 dec 9:00
21 mrt 12:00
21 juni 12:00
21 sept 12:00
21 dec 12:00
21 mrt 15:00
21 juni 15:00
21 sept 15:00
21 dec 15:00
21 mrt 18:00
21 juni 18:00
21 sept 18:00
21 dec 18:00
42
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
21 juni 9:00
21 sept 9:00
21 dec 9:00
21 juni 12:00
21 sept 12:00
21 dec 12:00
21 juni 15:00
21 sept 15:00
21 dec 15:00
21 juni 18:00
21 sept 18:00
21 dec 18:00 N
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
N
N
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
N
N
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
N
N
O
Z W
N
O
Z W
N
O
Z W
N 21 mrt 9:00
21 juni 9:00
21 sept 9:00
21 dec 9:00
21 mrt 12:00
21 juni 12:00
21 sept 12:00
21 dec 12:00
21 mrt 15:00
21 juni 15:00
21 sept 15:00
21 dec 15:00
21 mrt 18:00
21 juni 18:00
21 sept 18:00
21 dec 18:00
AANVULLENDE DETAILSTUDIE
SPORENBOOGBLOK
VERLOOP BESCHADUWING DOOR DE DAG
De reguliere bezonningsstudie zoals beschreven in het beleid van de gemeente Amsterdam laat zien dat een deel van het sporenboogblok in de toekomst minder zon zal ontvangen, zoals te zien is op de vorige pagina’s.
In aanvulling op deze standaard studies zijn enkele gedetaileerdere analyses uitgevoerd, om de impact van deze beschaduwing op de omgeving goed in beeld te kunnen brengen. Bijgevoegde beelden laten globaal zien waar, en op welke momenten van de dag, extra schaduwmomenten verwacht kunnen worden. Tevens zal hierna dieper ingegaan worden op de impact die het nieuwe gebouw naar verwachting zal hebben op het aantal zonuren van de individuele woningen op de door TNO genormeerde dag(en).
3
07:00
08:00 09:00
10:00 11:00
21 juni
5
09:00
10:00
11:00 12:00
10:00 11:00
12:00
21 september
21 december
DETAILSTUDIE
SPORENBOOGBLOK
Het sporenboogblok bestaat uit koopappartementen en huur-appartementen. Enkelen hiervan hebben tevens een dakterras of -patio. Nagenoeg alle appartementen langs het spoor hebben een dubbele oriëntatie en hebben hun voorname zonzijde aan de westkant, waar ook de buitenruimtes gesitueerd zijn. Het nieuwe gebouw aan de Panamalaan beïnvloedt de bezonning aan deze zijde niet. De oostzijde van het Sporenboogblok bestaat voor een groot deel uit inpandige galerijen en voor een deel uit een geluidwerende gevel, met daarachter een houten gevel met raamopeningen. Om een goede indruk van de schaduwwerking op de afzonderlijke appartementen en dakterrassen te krijgen, is het gebouw in een 3d model gezet.
Om te beoordelen in hoeverre de bezonningssituatie na realiseren van de beoogde nieuwbouw acceptabel is, is gebruik gemaakt van de TNO normering (zie uitleg in kader), waarbij overigens geen rekening gehouden is met de (zeer relevante maar niet wijzigende) situatie aan de westzijde. Per woning is bezien hoeveel uur zon er in de huidige situatie op de oostgevel valt en hoeveel uur dit is na realisering van de bouwmassa zoals mogelijk gemaakt in het bestemmingsplan. Dit is hierna eerst gevisualiseerd en vervolgens op huisnummer samengevat in een tabel.
TNO-norm voor bezonning
Binnen Nederland worden er geen formele eisen gesteld aan de bezonning van woningen of andere bouwwerken. Wel bestaan er de zogenaamde TNO-normen. Volgens de lichte TNOnorm is er sprake van een voldoende bezonning bij tenminste 2 mogelijke bezonningsuren per dag in de periode van 19 februari t/m 21 oktober (gedurende 8 maanden) ter plaatse van het midden van de vensterbank aan de binnenkant van het raam. Volgens de strenge TNOnorm is er sprake van een goede bezonning bij tenminste 3 mogelijke bezonningsuren per dag in de periode 21 januari t/m 22 november (gedurende 10 maanden) ter plaatse van het midden van de vensterbank aan de binnenkant van het raam.
De lichte TNO-norm is het meest gangbaar. Er heeft een toetsing plaatsgevonden volgens deze richtlijn. Daarbij is niet per raam getoetst, maar beoordeeld of de (hele) gevel voldoet aan het minimum aantal zonuren.
DETAILSTUDIE
SPORENBOOGBLOK
Om een goede indruk van de beinvloedde appartementen te krijgen, is het gebouw in een virtueel model gesimuleerd.
De gearceerde delen zijn de gallerijen die toegang geven tot de woningen.
BESCHRIJVING RESULTATEN
De meeste appartementen ontvangen op de relevante toetsdag (19 februari) aan de oostzijde ongeveer 5 tot 7 uur zonlicht per dag in de huidige situatie. Het minste zonlicht valt op elf appartementen op de begane grond. Deze ontvangen 3 tot 4 uur zon op 19 februari.
In de toekomstige situatie blijven alle appartementen boven de TNO-norm van minimaal 2 uur zon. De meeste appartementen ontvangen ongeveer 4 tot 6 uur zon per dag (dus gemiddeld 1 uur minder zon). Het minste zonlicht valt op drie appartementen op de begane grond. Deze ontvangen 2 tot 3 uur zon per dag.
Dit valt echter ook nog binnen de TNO-norm.
Geconcludeerd wordt dat alle appartementen, terwijl uitsluitend de oostzijde wordt bezien, blijven voldoen aan de TNO norm. De nieuwbouw levert ongeveer 1 uur schaduw op, afhankelijk van de ligging van het appartement in de vroege, late of midden op de ochtend.
HUIDIGE BEZONNING OOSTGEVEL
19 februari
Het gemiddelde appartement ontvangt ongeveer 5 tot 7 uur zonlicht per dag in de huidige situatie.
Het minste zonlicht valt op elf appartementen op de begane grond. Deze ontvangen 3 tot 4 uur zon op de toetsdag 19 februari.
In de toekomstige situatie blijven alle appartementen boven de TNO-norm van minimaal 2 uur zon. Het gemiddelde appartement ontvangt ongeveer 4 tot 6 uur zon per dag.
Het minste zonlicht valt op drie appartementen op de begane grond. Deze ontvangen twee tot drie uur zon per dag. Dit ligt nog binnen de TNO-norm.
TOEKOMSTIGE BEZONNING OOSTGEVEL
19 februari
Galerijzones Sporenboogblok
TOEKOMSTIGE BEZONNING OOSTGEVEL
19 februari
Onderstaand beeld toont de zones die beinvloed worden door de bouw van het nieuwe gebouw. Het grootste deel hiervan behoud op de toetsdag 4 tot 6 uur zon. Een kleiner deel behoudt 3 tot 4 uur zon, en een klein aantal (3) woningen 2 tot 3 uur zon.
VERANDERINGEN
DOOR FIBONACCI
19 februari
Galerijzones Sporenboogblok
VERANDERINGEN
DOOR FIBONACCI
19 februari
INTEGRALE AFWEGING EN CONCLUSIE
De appartementen in het Sporenboogblok zullen ongeveer 1 uur schaduw ontvangen van de beoogde nieuwbouw en blijven allemaal voldoen aan de TNO norm. Daarbij moet worden bedacht dat voor een fors deel van de appartementen sprake is van schaduwwerking op de (gesloten) galerijzijde waar geen belangrijke verblijfsruimen och buitenruimten aanwezig zijn. Verder is de onveranderd blijvende bezonning aan de westzijde niet meegenomen in de beoordeling, terwijl daar juist wel buitenruimtes en belangrijke verblijfruimtes aan liggen.
Ook moet worden bedacht dat een beperkte mate van schaduwhinder hoort bij de (hoog)stedelijke context waarbinnen ook het Funen ligt. Het beoogde plan levert door de beoogde massaopbouw juist ook maar beperkte schaduw op bestaande woningen.
Tot slot is de noodzaak voor verdichting in de stad, gelet op de grote vraag naar woningen, een belangrijk gegeven.
Verdichting zonder (beperkte) effecten op de omgeving is een onmogelijke opgave.
Uitgaande van de voorliggende studie en het bovenstaande wordt geconcludeerd dat ten aanzien van bezonning sprake van een zorgvuldige en goede ruimtelijke inpassing in de bestaande omgeving.
