ICS: 27.080, 27.200
Bureau voor Normalisatie Jozef II-straat 40 bus 6 1000 Brussel
T. +32 2 738 01 11 F. +32 2 733 42 64 info@nbn.be
BTW BE0880.857.592 IBAN BE41 0003 2556 2110 BIC Code BPOTBEB1
www.nbn.be
© NBN 2019
Belgische norm EN 378-4:2016+A1:2019
NBN EN 378-4:2016+A1:2019
Koelinstallaties en warmtepompen - Veiligheids- en milieu-eisen - Deel 4: Operatie, onderhoud, reparatie en terugwinning
Geldig vanaf 23-10-2019 Vervangt NBN EN 378-4:2016
De Nederlandstalige versie is uitgegeven onder de verantwoordelijkheid van het NBN en heeft dezelfde status als de officiële versies. Hoewel de grootste zorg is besteed aan deze Nederlandstalige uitgave, kunnen fouten en onvolledigheden niet geheel worden uitgesloten. Het NBN kan dan ook niet
aansprakelijk worden gesteld voor rechtstreekse en/of onrechtstreekse schade, ontstaan door of verband houdend met de toepassing van deze uitgave.
©2020 NBN. All rights reserved - PREVIEW 10 eerste pagina’s
©2020 NBN. All rights reserved - PREVIEW 10 eerste pagina’s
NBN-i
Nationaal voorwoord
Deze norm is opgesteld door de Europese technische commissie CEN/TC 182 “Refrigerating systems – Safety and environmental requirements”. Verdere details wat dat betreft worden verstrekt in het Voorwoord bij deze norm.
De internationale norm werd door het Bureau voor Normalisatie (NBN) ongewijzigd geregistreerd en gepubliceerd als Belgische norm.
De Nederlandstalige versie van deze norm is opgesteld door het NEN.
Nederlands voorwoord (NEN)
Dit document bevat de vertaling in het Nederlands van de Europese norm EN 378-4:2016+A1:2019.
De Europese norm EN 378-4:2016+A1:2019 heeft de status van Nederlandse norm.
Deze NBN-versie is grotendeels gebaseerd op de NEN-versie, maar houdt tegelijk rekening met een aantal verschillen op het vlak van terminologie tussen Nederland en Vlaanderen. De onderstaande synoniemenlijst vermeldt de termen waarvoor het NBN een afwijkende keuze heeft gemaakt.
Synoniemenlijst
Engelse term Nederlandse term
in de NEN-versie Nederlandse term in de NBN-versie
test beproeving test
addressed opgepakt opgevangen
assembly samenstel geheel
samenstelling hele installatie
capacitance (loads) capacitatief capacitief
non-sparking (leak detection
equipment) niet vonkend vonkvrij
permit for hot work vergunning voor heet werk vuurvergunning
shall be subjected to
preventive maintenance (moet preventief onderhoud
worden) gepleegd (moet preventief onderhoud
worden) uitgevoerd
supported (by evidence) (bewijs te) overleggen (bewijs te) voorleggen
tightness test dichtheidsbeproeving dichtheidsproef
voltage voltage elektrische spanning
weather resistant weervast weersbestendig
In dit document worden de volgende werkwoorden gebruikt:
‒ ‘moeten’ duidt op een eis;
‒ ‘behoren te’ duidt op een aanbeveling;
‒ ‘mogen’ duidt op een toestemming;
‒ ‘kunnen’ duidt op een mogelijkheid of een vermogen.
NBN EN 378-4:2016+A1:2019
©2020 NBN. All rights reserved - PREVIEW 10 eerste pagina’s
NBN-ii
©2020 NBN. All rights reserved - PREVIEW 10 eerste pagina’s
EUROPESE NORM
EUROPEAN STANDARD NORME EUROPÉENNE EUROPÄISCHE NORM
EN 378-4:2016+A1
september 2019
ICS 27.080; 27.200 Vervangt EN 378-4:2016
Nederlandstalige versie
Koelinstallaties en warmtepompen – Veiligheids- en milieu-eisen – Deel 4: Operatie, onderhoud, reparatie en
terugwinning
Systèmes frigorifiques et pompes à chaleur - Exigences de sécurité et d'environnement - Partie 4: Fonctionnement, maintenance,
réparation et récupération
Refrigerating systems and heat pumps - Safety and environmental requirements - Part 4: Operation, maintenance, repair and
recovery
Kälteanlagen und Wärmepumpen- Sicherheitstechnische und umweltrelevante Anforderungen - Teil 4:
Betrieb, Instandhaltung, Instandsetzung und Rückgewinnung
Deze Europese norm is door de CEN aangenomen op 3 september 2016 en omvat het amendement A1 dat door CEN op 26 augustus 2019 werd goedgekeurd. De Nederlandstalige versie is uitgegeven onder verantwoordelijkheid van het NBN en heeft dezelfde status als de officiële versies.
De CEN leden zijn verplicht zich te houden aan het huishoudelijk reglement van CEN/CENELEC waarin is vastgelegd onder welke voorwaarden aan deze Europese norm, zonder veranderingen, de status van nationale norm moet worden gegeven. Bijgewerkte lijsten van en bibliografische gegevens betreffende zulke nationale normen kunnen op aanvraag worden verkregen bij het managementcentrum van CEN-CENELEC en bij elk CEN-lid..
Deze Europese norm bestaat in drie officiële versies (Duits, Engels en Frans). Een versie in een andere taal, die onder verantwoordelijkheid van een CEN-lid in zijn landstaal is gemaakt en die is aangemeld bij het managementcentrum van CEN- CENELEC, heeft dezelfde status als de officiële versies.
Leden van CEN zijn de nationale normalisatie-organisaties van België, Bulgarije, Cyprus, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Ierland, IJsland, Italië, Kroatië, Letland, Litouwen, Luxemburg, Malta, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Polen, Portugal, Republiek Noord-Macedonië, Roemenië, Servië, Slovenië, Slowakije, Spanje, Tsjechië, Turkije, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland.
EUROPESE COMMISSIE VOOR NORMALISATIE C O M I T É E UR O P É E N DE N O R M A L I SA T I O N EUROPEAN COMMITTEE FOR STANDARDIZATION E UR O P Ä I SC H E S KO M I T E E F ÜR N O R M UN G
CEN-CENELEC Managementcentrum: Wetenschapsstraat 23, B-1040 Brussels
© 2019 CEN Alle rechten van gebruik, in welke vorm en op welke wijze dan ook, zijn
wereldwijd voorbehouden aan CEN- en CENELEC-leden. Ref. No. EN 378-4:2016+A1:2019 N
NBN EN 378-4:2016+A1:2019
©2020 NBN. All rights reserved - PREVIEW 10 eerste pagina’s
©2020 NBN. All rights reserved - PREVIEW 10 eerste pagina’s
EN 378-4:2016+A1:2019 (NL)
3
Inhoud
Europees voorwoord ... 5
1 Onderwerp en toepassingsgebied ... 6
2 Normatieve verwijzingen ... 7
3 Termen, definities en afkortingen ... 7
4 Algemene eisen ... 7
4.1 Bedieningsinstructies ... 7
4.2 Documentatie ... 8
5 Onderhoud en reparatie ... 8
5.1 Algemeen ... 8
5.2 Onderhoud ... 9
5.3 Herstelwerkzaamheden ... 9
5.4 Overschakeling naar een ander type koudemiddel ... 11
5.4.1 Algemeen ... 11
5.4.2 Plan voor het overschakelen naar een ander type koudemiddel ... 11
5.4.3 Uitvoering van de overschakeling naar een ander type koudemiddel ... 11
6 Eisen voor terugwinning, hergebruik en afvoer ... 12
6.1 Algemene eisen ... 12
6.1.1 Afvoer ... 12
6.1.2 Personeel ... 12
6.1.3 Onderdelen van koelinstallaties ... 13
6.1.4 Koudemiddelen ... 13
6.1.5 Verwerking ... 13
6.2 Eisen voor terugwinning en hergebruik van koudemiddel ... 14
6.2.1 Algemeen ... 14
6.2.2 Terugwinning voor algemeen hergebruik ... 15
6.2.3 Terugwinning voor hergebruik in hetzelfde of een vergelijkbare installatie ... 16
6.2.4 Eisen voor apparatuur en procedures voor het terugwinnen en recyclen van koudemiddel ... 17
6.2.5 Regenereren ... 17
6.3 Eisen voor overbrengen, transport en opslag van koudemiddel ... 17
6.3.1 Algemeen ... 17
6.3.2 Overbrengen van koudemiddel ... 18
6.3.3 Transport ... 19
6.3.4 Opslag ... 19
6.4 Eisen voor terugwinapparatuur ... 19
6.4.1 Algemeen ... 19
6.4.2 Bediening met betrekking tot het milieu ... 20
6.4.3 Prestaties ... 20
6.4.4 Bediening en onderhoud ... 20
6.5 Eisen voor afvoer ... 20
6.5.1 Koudemiddel dat niet voor hergebruik is bestemd ... 20
6.5.2 Geabsorbeerde R-717 (ammoniak) ... 20
6.5.3 Koelmachineolie ... 20
6.5.4 Overige componenten ... 21
6.6 Eisen voor documentatie ... 21
Bijlage A (normatief) Aftappen van olie uit een koelinstallatie ... 22
A.1 Algemeen ... 22
A.2 Ammoniaksystemen ... 22 NBN EN 378-4:2016+A1:2019
©2020 NBN. All rights reserved - PREVIEW 10 eerste pagina’s
EN 378-4:2016+A1:2019 (NL)
4
Algemeen ... 22
Aftapprocedure ... 22
Bijlage B (informatief) Specificaties als leidraad voor gerecycled koudemiddel ... 23
Bijlage C (informatief) Verwerking en opslag van koudemiddelen ... 24
C.1 Algemeen ... 24
C.2 Verwerking ... 24
C.3 Opslag ... 26
C.4 Speciale voorzorgsmaatregelen voor de omgang met ammoniakdamp tijdens onderhoud of buitengebruikstelling ... 26
Algemeen ... 26
Beperkingen aan de absorptie van ammoniakdamp ... 26
Procedure voor de absorptie van ammoniakdamp ... 27
De ammoniakoplossing afvoeren ... 28
Bijlage D (informatief) !Inspectie tijdens bedrijf... 29
Bijlage E (informatief) Richtlijnen voor reparatie van apparatuur met brandbare koudemiddelen ... 33
E.1 Algemene eisen voor apparatuur ... 33
E.2 Reparatie van elektrische componenten ... 33
Reparatie van elektrische componenten ... 33
Reparatie van afgedichte componenten ... 33
Reparatie aan intrinsiek veilige componenten ... 34
E.3 Reparaties aan de koelinstallatie ... 34
E.4 Eisen aan de competente personen ... 35
Bibliografie ... 36
©2020 NBN. All rights reserved - PREVIEW 10 eerste pagina’s
EN 378-4:2016+A1:2019 (NL)
5
Europees voorwoord
Dit document (EN 378-4:2016+A1:2019) is opgesteld door de Technische Commissie CEN/TC 182
‘Refrigerating systems, safety and environmental requirements’, waarvan het secretariaat door DIN wordt gevoerd.
Aan deze Europese norm moet uiterlijk in maart 2020 door publicatie van een identieke tekst of door bekrachtiging de status van nationale norm worden gegeven en strijdige nationale normen moeten uiterlijk in maart 2020 worden ingetrokken.
Er wordt gewezen op de mogelijkheid dat sommige elementen van dit document onderhevig kunnen zijn aan patentrechten. CEN mag niet verantwoordelijk worden gehouden voor het identificeren van enige of alle van zulke patentrechten.
Dit document bevat Amendment 1, dat is goedgekeurd door CEN op 26 augustus 2019.
Dit document vervangt !EN 378-4:2016".
Begin en eind van tekst die als gevolg van Amendment 1 is toegevoegd of gewijzigd, is aangegeven in de tekst met ! en ".
EN 378 bestaat uit de volgende delen onder de algemene titel Refrigerating systems and heat pumps – Safety and environmental requirements:
— Part 1: Basic requirements, definitions, classification and selection criteria;
— Part 2: Design, construction, testing, marking and documentation;
— Part 3: Installation site and personal protection;
— Part 4: Operation, maintenance, repair and recovery.
De belangrijkste wijzigingen in deel 4 ten opzichte van de vorige editie zijn:
— harmonisatie voor zover mogelijk met ISO 5149:2014;
— toevoeging van vacumeerprocedure in 5.3.8;
— toevoeging van de bepaling van het watergehalte in 6.2.3.
Overeenkomstig de Interne Richtlijnen van CEN-CENELEC zijn de nationale normalisatie-organisaties van de volgende landen verplicht deze Europese norm te implementeren: België, Bulgarije, Cyprus, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Ierland, IJsland, Italië, Kroatië, Letland, Litouwen, Luxemburg, Malta, Nederland, Noord-Macedonië, Noorwegen, Oostenrijk, Polen, Portugal, Roemenië, Servië, Slovenië, Slowakije, Spanje, Tsjechië, Turkije, het Verenigd
Koninkrijk, Zweden en Zwitserland.
NBN EN 378-4:2016+A1:2019
©2020 NBN. All rights reserved - PREVIEW 10 eerste pagina’s
EN 378-4:2016+A1:2019 (NL)
6
1 Onderwerp en toepassingsgebied
In deze Europese norm worden de eisen uiteengezet die verband houden met de veiligheid van personen en eigendommen, worden richtlijnen gegeven voor milieubescherming en worden
procedures vastgesteld voor bediening, onderhoud en reparatie van koelinstallaties en terugwinning van koudemiddelen.
De term koelinstallatie omvat in deze Europese norm ook warmtepompen.
Deze norm is van toepassing op:
a) stationaire en mobiele koelinstallaties van alle afmetingen, met inbegrip van warmtepompen;
b) secundaire koel- of verwarmingsinstallaties;
c) de locatie van de koelinstallaties;
d) vervangen onderdelen en toegevoegde componenten na het aannemen van deze norm indien deze niet identiek zijn qua functie en capaciteit.
Volgens productnormen zoals ISO 13043 geconstrueerde ‘airconditioners voor motorvoertuigen’
vallen niet onder deze norm.
Installaties waarin andere dan de in bijlage E van EN 378-1:2016 genoemde koudemiddelen worden gebruikt, vallen niet onder deze norm, tenzij ze zijn toegewezen aan een veiligheidsklasse volgens ISO 817.
Deze norm is niet van toepassing op goederen in opslag.
Deze norm is niet van toepassing op koelinstallaties die zijn geproduceerd voor de publicatiedatum ervan als Europese norm, met uitzondering van uitbreidingen op en wijzigingen aan de installatie die na publicatie zijn geïmplementeerd.
Deze norm is van toepassing op nieuwe koelinstallaties, uitbreidingen van of wijzigingen aan bestaande installaties en op bestaande stationaire installaties die worden overgebracht naar en bediend op een andere locatie.
Deze norm is ook van toepassing bij de conversie van een installatie naar een ander type koudemiddel;
in dat geval moet worden beoordeeld of er wordt voldaan aan de desbetreffende hoofdstukken van de delen 1 tot en met 4 van de norm.
Dit deel 4 van de Europese norm bevat eisen voor de veiligheids- en milieu-aspecten met betrekking tot bediening, onderhoud en reparatie van koelinstallaties en terugwinning, hergebruik en afvoer van alle typen koudemiddelen, koudemiddelolie, vloeistoffen voor warmteoverdracht, koelinstallaties en onderdelen hiervan.
Deze eisen zijn bedoeld om de risico’s van letsel voor personen en schade aan eigendommen en het milieu te minimaliseren die het gevolg zijn van de onjuiste behandeling van koudemiddelen of van verontreinigende stoffen die storingen in de installatie veroorzaken waardoor koudemiddel kan vrijkomen.
De paragrafen 4, 5.1.1 t/m 5.1.4, 5.2, 5.3.1, 5.3.3 en 6.6 van deze Europese norm zijn niet van toepassing op installaties die uit losse eenheden bestaan die voorzien zijn van een voedingskabel, fabrieksmatig duurzaam zijn gesloten en voldoen aan de EN 60335-reeks.
