Voertuigeisen CDE. Voertuigen CDE. januari 2021 << [of] >> ccv

(1)

Voertuigeisen CDE

Deze voertuigeisen zijn van toepassing op voertuigen die gebruikt worden voor C, D, CE en DE examens. Examenvoertuigen moeten voldoen aan alle actuele wettelijke eisen betreffende hun categorie zoals genoemd in het Reglement Rijbewijzen en de Regeling Voertuigen.

Het Reglement Rijbewijzen geeft het CBR ook de ruimte om aanvullende eisen te formuleren die noodzakelijk zijn om het voertuig geschikt te maken voor het afnemen van valide en betrouwbare examens. Een groot deel van deze eisen richt zich op eisen wat betreft de ergonomie van de zitplaats. De wijze van meten en verantwoording voor deze eisen is opgenomen als bijlagen bij dit document (voor categorie C onder bijlage 1, voor de categorie D onder bijlage 2).

Vooruitlopend op de aanpassing van verschillende artikelen in het Reglement Rijbewijzen (verwachte publicatiedatum hiervoor is 1 juli 2021), maakt het CBR ook gebruik van deze ruimte om andere in dit documenten opgenomen eisen te stellen.

Er zijn verschillende ingangsdata en overgangstermijnen van toepassing op deze eisen.

Een gedetailleerde uitwerking hiervan is opgenomen onder bijlage 3.

ccv.049.0121

(2)

Inhoud

Eisen examenvoertuigen voor het praktijkexamen C A. Reglement Rijbewijzen - artikel 73

B. Reglement Rijbewijzen - artikel 81 C. Reglement Rijbewijzen - artikel 82, lid 1 Eisen examenvoertuigen voor het praktijkexamen E achter C

Vrachtauto met aanhangwagen A. Reglement Rijbewijzen - artikel 76 B. Reglement Rijbewijzen - artikel 81 Opleggertrekker met oplegger A. Eisen Reglement Rijbewijzen B. Reglement Rijbewijzen - artikel 81 C. Reglement Rijbewijzen - artikel 82, lid 1 Eisen examenvoertuigen voor het praktijkexamen D A. Reglement Rijbewijzen - artikel 74

B. Reglement Rijbewijzen - artikel 81 C. Reglement Rijbewijzen - artikel 82, lid 1 Eisen examenvoertuigen voor het praktijkexamen E achter D

A. Reglement Rijbewijzen - artikel 77 B. Reglement Rijbewijzen - artikel 81 Bijlage 1: pogramma van eisen en wijze van

meten categorie C

Bijlage 2: programma van eisen en wijze van meten categorie D - maatwerk Bijlage 3: ingangsdata en overgangsregelingen

Inhoud

1. Eisen examenvoertuigen voor het praktijkexamen C 5

A. Reglement Rijbewijzen – artikel 73 5

Massa’s en afmetingen 5

Techniek 5

Overige eisen 6

B. Reglement Rijbewijzen – artikel 81 6

C. Reglement Rijbewijzen - artikel 82, lid 1 6

Aanvullende eisen examenvoertuigen 6

Cabine en zitplaatsen 6

Spiegels en/of camera/monitorsysteem 8

Overige eisen 8

2. Eisen examenvoertuigen voor het praktijkexamen E achter C 9 2.1. Vrachtauto met aanhangwagen 9

A. Reglement Rijbewijzen - artikel 76 9

Massa’s en afmetingen samenstel 9

Massa’s, lading en afmetingen lading aanhangwagen 9

Type aanhangwagen 9

Techniek aanhangwagen 10

B. Reglement Rijbewijzen - artikel 81 10

2.2. Opleggertrekker met oplegger 10

A. Eisen Reglement Rijbewijzen 10

Techniek 10

Overige eisen 11

C. Reglement Rijbewijzen - artikel 82, lid 1 11 3. Eisen examenvoertuigen voor het praktijkexamen D 12

A. Reglement Rijbewijzen – artikel 74 12

Techniek 12

B. Reglement Rijbewijzen – artikel 81 12

C. Reglement Rijbewijzen - artikel 82, lid 1 13

Aanvullende eisen examenvoertuigen 13

Dubbele bediening en voorzieningen examinator 13

Cabine en zitplaatsen 13

Spiegels en/of camera/monitorsysteem 15

Overige eisen 15

4. Eisen examenvoertuigen voor het praktijkexamen E achter D 16

A. Reglement Rijbewijzen - artikel 77 16

Algemeen 17 Eisen tweede zitplaats C 17 Werkruimte 17

(3)

Inhoud

meten categorie C

Hoofdruimte 17

Ruimte tussen stoel en portier 18

Kniediepte 18 Voetdiepte 18 Beenbreedte 18

Dubbele bediening 19

Stoel bijrijder 19

Positie stoel 19

Zithoogte 19 Lendensteun 19

Helling zitting 20

Hoek zitting rugleuning 20

Breedte zitting 21

Diepte van de zitting 21

Hoogte rugleuning 21

Breedte rugleuning 22

Hoofdsteun 22 Zicht 22

Kwaliteit en veiligheid 22

Comfort 22 Eisen derde zitwerkplek C 23 Hoofdruimte 23 Kniediepte 23 Voetdiepte 23 Beenbreedte 24 Positionering 24 Zithoogte 24 Zitdiepte 24

Ondersteuning zitting 24

Rugleuning 24

Overige eisen 24

Bijlage 1: programma van eisen en wijze van meten categorie C 25 Verantwoording eisen werkplek 2e zitplaats categorie C 25 Verantwoording eisen derde zitwerkplek categorie C 28 Bronvermelding 29 Bijlage 2: programma van eisen en wijze van meten categorie D - maatwerk 30 Algemeen 30

Eisen werkplek ‘maatwerk-oplossing’ 30

Werkruimte ‘maatwerk-oplossing’ 30

Hoofdruimte 30

Vrije ruimte voor de arm 31

Positie stoel 32

Helling zitting 33

(4)

Inhoud

meten categorie C

Breedte zitting 33

Comfort 35 Eisen werkplek ‘klapstoel’ 35 Werkruimte 35 Hoofdruimte 35

Vrije ruimte voor de arm 36

Positie stoel 37

Helling zitting 38

Breedte zitting 38

Verantwoording eisen ‘maatwerk-oplossing’ 41

Verantwoording eisen ‘klapstoel’ 43

Bronvermelding 46 Bijlage 3: ingangsdata en overgangsregelingen 47

Categorie C - massa’s en afmetingen 47

Categorie C en D - ADAS 47

Categorie C - werkruimte en zitplaats 2e zitplaats 48 Categorie C - werkruimte en zitplaats 3e zitplaats 49 Categorie C+ E (autonome en middenasaanhangwagen) – massa’s

en afmetingen 50

Categorie C+ E (oplegger - opleggertrekker) – massa’s en afmetingen 51

Categorie D - massa’s en afmetingen 51

Categorie D - werkruimte en zitplaats bij plaatsen nieuwe stoel 52 Categorie D - werkruimte en zitplaats bij gebruik klapstoel 53

(5)

Inhoud

meten categorie C

1. Eisen examenvoertuigen voor het praktijkexamen C

Voertuigen die worden ingezet voor de praktijkexamens dienen te voldoen aan alle genoemde eisen. Vanaf 1 januari 2021 moeten alle nieuwe voertuigen geschouwd worden voordat deze mogen worden ingezet voor praktijkexamens.

A. Reglement Rijbewijzen – artikel 73

Toegelaten zijn vrachtauto’s die voldoen aan de eisen die gesteld worden in het Reglement Rijbewijzen artikel 73

Massa’s en afmetingen ¹: - Lengte: ten minste 9 m - Breedte: ten minste 2,50 m

- Afstand gerekend vanaf hart voorste as tot de hart aangedreven as:

ten minste 5,20 m

Maximaal 1 aangedreven as

- Toegestane maximum massa: ten minste 12.000 kg - Feitelijke totale massa: ten minste 15.000 kg.

- Lading: ten minste 5.000 kg, waarbij de lading in IBC’s of verpakkingen van vergelijkbare afmetingen op de laadvloer is geplaatst.

- Een werkende aslastmeter op alle assen of

een weegbrief van maximaal 1 jaar oud.

Techniek²:

- Navigatieapparatuur.

- Goed werkende Cruise control.

- Een toerenteller.

- Een tachograaf (= controle-apparaat als bedoeld in Verordening (EU) nr. 165/2014 van het Europees Parlement van de Raad van 4 februari 2014 betreffende tachografen in het wegvervoer, tot intrekking van Verordening (EEG) nr. 3821/85 van de raad betreffende het controleapparaat in het wegvervoer en tot wijziging van de verordening (EG) nr. 561/2006 van het Europees parlement en de Raad tot harmonisatie van bepaalde voorschriften van sociale aard voor het wegvervoer).

- Anti-blokkeersysteem.

- Een versnellingsbak met ten minste acht voorwaartse versnellingen - Indien het een praktijkexamen betreft voor de rijbewijscategorie C met het

oog op de aanvraag van een rijbewijs voor die categorie, bedoeld in artikel 18a, eerste lid, is het in het eerste lid bedoelde motorrijtuig voorzien van een schakelaar of hendel, waarmee de bestuurder invloed kan uitoefenen op de gangwissel van het motorrijtuig.

- Snelheid van ten minste 80 km per uur.

1 Een voertuig wordt gezien als nieuw voertuig als de tenaamstellingsdatum wijzigt.

2 Voor ingangsdata en

overgangsregelingen zie bijlage 3

(6)

Inhoud

meten categorie C

Overige eisen:

- Een slaapcabine³.

- Minimaal 3 zitplaatsen op kenteken.

- Gesloten opbouw dan wel een gesloten huif, ten minste even breed en hoog als de cabine en met een lengte van nagenoeg de lengte van de laadvloer.

B. Reglement Rijbewijzen – artikel 81

Toegelaten zijn vrachtauto’s die voldoen aan de eisen die gesteld worden in het Reglement Rijbewijzen artikel 81:

- inrichtingen die zo zijn aangebracht dat de examinator daarmee de bedrijfsrem en, indien het een motorrijtuig met handschakeling betreft, de koppeling vanaf zijn zitplaats doeltreffend kan bedienen;

- twee of meer buitenspiegels, dan wel een goedgekeurd zichtveldverbeterend systeem of zichtveldverbeterende systemen, waarmee de examinator het rechts en links naast en achter hem gelegen weggedeelte kan overzien;

- een bij ministeriële regeling vastgestelde aanduiding, aangebracht op de wijze als bij die regeling is voorgeschreven. (L-bord).

C. Reglement Rijbewijzen - artikel 82, lid 1.

Aanvullende eisen examenvoertuigen

Het CBR heeft op grond van artikel 82 lid 1 reglement rijbewijzen de bevoegdheid om aanvullende eisen te stellen aan vrachtauto’s. De aanvullende eisen staan hieronder weergegeven.

Cabine en zitplaatsen

Het voertuig dient te zijn voorzien van:

- een goed werkende verwarming en airconditioning;

- een stoel⁴ voor de examinator die:

- deugdelijk aan het voertuig is bevestigd (conform de regeling voertuigen);

- voorzien is van een goed werkende mechanische of lucht vering;

- zodanig geplaatst is dat het zicht van de examinator en de feitelijke bestuurder op geen enkele wijze worden gehinderd;

- voorzien is van een ECE R16 goedgekeurde driepuntsgordel;

- voldoet aan onderstaande eisen⁵: Zitting⁶:

- De lengteas van de stoel ligt in de lengterichting van het voertuig.

- De zithoogte is minimaal verstelbaar tussen de 40 en 50 cm, gemeten vanaf de vloer tot bovenzijde zitting (midden voorzijde).

- Er is een lendensteun aanwezig. De lendensteun heeft een straal (G) van 30 +/- 1 cm.

- De helling van de zitting (H) van de stoel is tussen de -3° en -10°

(achterover) of verstelbaar in dit bereik.

- De hoek tussen de zitting en de rugleuning is verstelbaar tussen minimaal 95˚ en 115˚.

- De zitting is ter hoogte van de zitbeenknobbels minimaal 48 cm breed.

- De zitting is minimaal 43 cm en maximaal 50 cm diep.

- De rugleuning is minimaal 60 cm hoog zijn.

3 Eisen slaapcabine: de ruimte voor en bed met een lengte van ongeveer 2,05 m en een breedte van ongeveer 0,75m (eisen conform Arbocatalogus 4 De kwaliteitseisen van de stoel zijn

omschreven in de bijlage voor de wijze van meten

5 De wijze van meten is opgenomen als een aparte bijlage 1

(7)

Inhoud

meten categorie C

- De rugleuning is minimaal 48 cm breed (dit is de afstand tussen de linker en rechterkant van de rugleuning).

- Er is een in hoogte verstelbare hoofdsteun aanwezig of de rugleuning heeft voldoende lengte zodat er sprake is van een geïntegreerde hoofdsteun.

- De zitting en de rugleuning moeten gestoffeerd en gepolsterd zijn.

- De stoel moet enerzijds ondersteuning geven en anderzijds zorgen voor een goede verdeling van de drukkrachten op het lichaam.

Werkruimte:

- De vrije hoofdruimte is minimaal 108 cm.

- De ruimte tussen het hart van de stoel en de ruit in het portier is minimaal 32,5 cm. Er is daarmee voldoende vrije ruimte om de arm te ondersteunen.

- De kniediepte is minimaal 70 cm.

- De voetdiepte is minimaal 35 cm.

- Voor de stoel is er, over de gehele breedte van de zitting, vrije beenruimte aanwezig. Over de gehele breedte van de stoel wordt voldaan aan de knie- en voetdiepte eis.

- een deugdelijke en een naar voren gerichte derde zitplaats, volgens de definitie zitplaats uit de Regeling voertuigen. De gedetailleerde eisen voor de derde zitplaats zijn omschreven in bijlage 2⁷.

- de volgende gegevens van het motorvoertuig (en de combinatie indien van toepassing) op een voor de examinator duidelijk zichtbare plaats aanwezig in de cabine van het motorvoertuig:

- het feitelijke totale gewicht;

- de hoogte;

- de lengte;

- de breedte;

- de feitelijke hoogste asdruk.

- dubbele bediening en voorzieningen die voldoen aan onderstaande eisen:

- Het pedaal / De pedalen van de dubbele bediening moet(en) voor examinatoren van verschillende lichaamslengtes bereikbaar zijn.

- Het pedaal / De pedalen van de dubbele bediening moet(en) dusdanig te bereiken zijn dat deze in een vloeiende beweging in één richting (hiermee wordt bedoeld voor-achter of links-rechts) te bedienen is. Hiermee is een ongehinderde bediening van het pedaal zonder belemmeringen mogelijk. De dubbele bediening voldoet niet aan de eis wanneer het pedaal / de pedalen alleen te bereiken is / zijn door het been eerst achterwaarts te brengen voordat het naar voren verplaatst kan worden.

- de examinator moet dezelfde dashboardinformatie kunnen aflezen als de feitelijke bestuurder; dit zijn minimaal:

- de snelheid;

- het toerental.

(8)

Inhoud

meten categorie C

Spiegels en/of camera/monitorsysteem Deze moeten voldoen aan onderstaande eisen:

- de examinator kan het rechts en links naast en achter hem gelegen weggedeelte overzien met minimaal het wettelijk voorgeschreven gezichtsveld van de feitelijke bestuurder;

- het voertuig heeft zogenaamde ‘oogspiegel’;

- als er gebruik wordt gemaakt van een camerasysteem ter vervanging van front en/of dakspiegel moet dit ook zichtbaar zijn voor de examinator;

- alle spiegels/camera’s zijn voorzien van goed werkende (spiegel)verwarming - wanneer gebruik wordt gemaakt van een goedgekeurd camera-/monitorsysteem

dan moet dit systeem voldoen aan onderstaande eisen:

- het systeem is vanaf de fabriek ingebouwd en heeft een typegoedkeuring;

- er wordt gebruik gemaakt van 1 en hetzelfde camera/monitorsysteem, door zowel kandidaat als de examinator (de buitenspiegels worden dus volledig vervangen).

In aanvulling op de eisen zijn onderstaande adviezen van toepassing:

- Als de monitor horizontaal niet verstelbaar is, wordt de rechter monitor op een

“Engelse” steun gemonteerd.

- Als de monitor verticaal niet verstelbaar is, kan het noodzakelijk zijn de monitor of steun omhoog te plaatsen.

Overige eisen

Opnameapparatuur in het examenvoertuig is toegestaan, onder voorwaarde dat deze is uitgeschakeld. De examinator moet zich hiervan kunnen vergewissen.

Ieder gebruik van deze opnameapparatuur tijdens het rijexamen is verboden.

Tevens moet de opnameapparatuur zo zijn geplaatst dat deze het gezichtsveld van de examinator en de bestuurder niet belemmert en de veiligheid van de examinator niet in gevaar brengt.

(9)

Inhoud

meten categorie C

2. Eisen examenvoertuigen voor het praktijkexamen E achter C

Voertuigen die worden ingezet voor de praktijkexamens dienen te voldoen aan alle genoemde eisen. Vanaf 1 januari 2021 moeten alle nieuwe voertuigen⁸ geschouwd worden voordat deze mogen worden ingezet voor praktijkexamens.

2.1. Vrachtauto met aanhangwagen

A. Reglement Rijbewijzen - artikel 76

Toegelaten zijn combinaties die voldoen aan de eisen die gesteld worden in het Reglement Rijbewijzen artikel 76.

Als het trekkende motorvoertuig zijn alleen motorvoertuigen toegelaten die voldoen aan de eisen die gesteld worden aan een examenvoertuigen voor het praktijkexamen van de categorie C (artikel 73) onder punt A, B en C.

Massa’s en afmetingen samenstel⁹ - Lengte: ten minste 17 m - Breedte: ten minste 2,5 m

- Toegestane maximum Massa ten minste: 20.000 kg - Feitelijke totale massa: ten minste: 25.000 kg Massa’s, lading en afmetingen lading aanhangwagen

- met een lading van tenminste 5.000 kg waarbij deze in IBC’s of verpakkingen van vergelijkbare afmetingen op de laadvloer is geplaatst;

- en werkende aslastmeters op alle assen of een weegbrief van maximaal 1 jaar oud;

- met een breedte van tenminste 2,50 m;

- met een lengte van tenminste 7,50 m.

Type aanhangwagen

- Autonome aanhangwagen of

- Middenasaanhangwagen

- Met minimaal twee starre assen die tijdens het examen op het wegdek moeten staan.

- Waarbij de hoogte van het hart van de onderbouwkoppeling van het trekkende voertuig zich op niet meer dan 0,55 m boven het wegdek bevindt.

- die zijn voorzien van een gesloten opbouw dan wel een gesloten huif ten minste even breed en hoog als de cabine van het trekkende voertuig en een lengte van nagenoeg de lengte van de laadvloer.

(10)

Inhoud

meten categorie C

Techniek aanhangwagen - Anti-blokkeersysteem.

- Het samenstel dient een snelheid van ten minste 80 km per uur te kunnen bereiken.

B. Reglement Rijbewijzen - artikel 81

De aanhangwagen is voorzien van een bij ministeriele regeling vastgestelde aanduiding, aangebracht op de wijze als bij de regeling is voorgeschreven (L-bord).

2.2. Opleggertrekker met oplegger

Voertuigen die worden ingezet voor de praktijkexamens dienen te voldoen aan alle genoemde eisen. Vanaf 1 januari 2021 moeten alle nieuwe voertuigen¹⁰ geschouwd worden voordat deze mogen worden ingezet voor praktijkexamens.

A. Eisen Reglement Rijbewijzen

Toegelaten zijn combinaties die voldoen aan de eisen die gesteld worden in het Reglement Rijbewijzen artikel 76.

Massa’s en afmetingen¹¹ Samenstel:

- Lengte: ten minste 15,50 m - Breedte: ten minste 2,5 m

- Toegestane maximum Massa ten minste: 20.000 kg - Feitelijke totale massa: ten minste 25.000 kg De oplegger:

- Heeft een lading van tenminste 10.000 kg waarbij deze in IBC’s of verpakkingen van vergelijkbare afmetingen op de laadvloer is geplaatst.

- Heeft werkende aslastmeters op alle assen of een weegbrief van maximaal 1 jaar oud.

Techniek:

De opleggertrekker is voorzien van:

- Goed werkende Cruise control . - Een toerenteller.

- Een tachograaf (= controle-apparaat als bedoeld in Verordening (EU) nr.

165/2014 van het Europees Parlement van de Raad van 4 februari 2014

betreffende tachografen in het wegvervoer, tot intrekking van Verordening (EEG) nr. 3821/85 van de raad betreffende het controleapparaat in het wegvervoer en

overgangsregelingen zie bijlage 3.

(11)

Inhoud

meten categorie C

tot wijziging van de verordening (EG) nr. 561/2006 van het Europees parlement en de Raad tot harmonisatie van bepaalde voorschriften van sociale aard voor het wegvervoer).

- Een versnellingsbak met ten minste acht voorwaartse versnellingen.

- Indien het een praktijkexamen betreft voor de rijbewijscategorie CE met het oog op de aanvraag van een rijbewijs voor die categorie, bedoeld in artikel 18a, eerste lid, is het in het eerste lid bedoelde motorrijtuig voorzien van een schakelaar of hendel, waarmee de bestuurder invloed kan uitoefenen op de gangwissel van het motorrijtuig.

De oplegger is voorzien van:

- Een Antiblokkeersysteem

Overige eisen De opleggertrekker:

Is voorzien van - een slaapcabine¹²

- minimaal 3 zitplaatsen op kenteken.

- ten hoogste 3 assen waarvan maximaal 1 aangedreven is.

Oplegger:

- Heeft een gesloten opbouw dan wel van een gesloten huif, ten minste even breed en hoog als de cabine van het trekkend motorrijtuig en een lengte van nagenoeg de lengte van de laadvloer.

- Heeft ten minste twee assen en ten hoogste drie assen waarvan ten minste één starre as. Tijdens het examen moeten ten minste twee assen waarvan een starre as op het wegdek staan.

B. Reglement Rijbewijzen - artikel 81

Als trekkende motorvoertuigen zijn alleen motorvoertuigen toegelaten die voldoen aan de eisen examenvoertuigen voor het praktijkexamen C onder punt B (pagina 6-7 in dit document).

De oplegger is voorzien van een bij ministeriële regeling vastgestelde aanduiding, aangebracht op de wijze als bij die regeling is voorgeschreven (L-bord).

C. Reglement Rijbewijzen - artikel 82, lid 1

Als trekkende motorvoertuigen zijn alleen motorvoertuigen toegelaten die voldoen aan de eisen examenvoertuigen voor het praktijkexamen C onder punt C (pagina 7-8 in dit document).

12 Eisen slaapcabine: de ruimte voor en bed met een lengte van ongeveer 2,05 m en een breedte van ongeveer 0,75m (eisen conform Arbocatalogus.

(12)

Inhoud

meten categorie C

3. Eisen examenvoertuigen voor het praktijkexamen D

Voertuigen die worden ingezet voor de praktijkexamens dienen te voldoen aan alle genoemde eisen. Vanaf 1 januari 2021 moeten alle nieuwe voertuigen¹³ geschouwd worden voordat deze mogen worden ingezet voor praktijkexamens.

A. Reglement Rijbewijzen – artikel 74

Toegelaten zijn bussen die voldoen aan de eisen die gesteld worden in het Reglement Rijbewijzen artikel 74.

Massa’s en afmetingen¹⁴ Lengte: ten minste 11,50 m Breedte: ten minste 2,5 m

Afstand gerekend vanaf hart vooras tot hart aangedreven as: ten minste 5,40 m Techniek:

- Goed werkende Cruise control.

- Een toerenteller.

- Een tachograaf (= controle-apparaat als bedoeld in Verordening (EU) nr.

165/2014 van het Europees Parlement van de Raad van 4 februari 2014

betreffende tachografen in het wegvervoer, tot intrekking van Verordening (EEG) nr. 3821/85 van de raad betreffende het controleapparaat in het wegvervoer en tot wijziging van de verordening (EG) nr. 561/2006 van het Europees parlement en de Raad tot harmonisatie van bepaalde voorschriften van sociale aard voor het wegvervoer).

- Een versnellingsbak met ten minste vijf voorwaartse versnellingen.

- Indien het een praktijkexamen betreft voor de rijbewijscategorie D met het oog op de aanvraag van een rijbewijs voor die categorie, bedoeld in artikel 18a, eerste lid, is het in het eerste lid bedoelde motorrijtuig voorzien van een schakelaar of hendel, waarmee de bestuurder invloed kan uitoefenen op de gangwissel van het motorrijtuig.

B. Reglement Rijbewijzen – artikel 81

Toegelaten zijn bussen die voldoen aan de eisen die gesteld worden in het Reglement Rijbewijzen artikel 81:

- inrichtingen die zo zijn aangebracht dat de examinator daarmee de bedrijfsrem en, indien het een motorrijtuig met handschakeling betreft, de koppeling vanaf zijn zitplaats doeltreffend kan bedienen;

- twee of meer buitenspiegels, dan wel een goedgekeurd zichtveldverbeterend systeem of zichtveldverbeterende systemen, waarmee de examinator het rechts en links naast en achter hem gelegen weggedeelte kan overzien;

- een bij ministeriële regeling vastgestelde aanduiding, aangebracht op de wijze als bij die regeling is voorgeschreven (L-bord).

(13)

Inhoud

meten categorie C

C. Reglement Rijbewijzen - artikel 82, lid 1 Aanvullende eisen examenvoertuigen

Het CBR heeft op grond van artikel 82 lid 1 reglement rijbewijzen de bevoegdheid om aanvullende eisen te stellen aan vrachtauto’s

De aanvullende eisen staan hieronder weergegeven.

- de volgende gegevens van het motorvoertuig en van de combinatie (indien van toepassing) op een voor de examinator duidelijk zichtbare plaats aanwezig in de cabine van het motorvoertuig:

- het feitelijke totale gewicht;

- de hoogte;

- de lengte;

- de breedte;

- de feitelijke hoogste asdruk.

Dubbele bediening en voorzieningen examinator

- een goedwerkende ‘dubbele bediening’ die voldoet aan onderstaande eisen:

- Het pedaal / De pedalen van de dubbele bediening moet(en) voor examinatoren van verschillende lichaamslengtes bereikbaar zijn.

- Het pedaal / De pedalen van de dubbele bediening moet(en) dusdanig te bereiken zijn dat deze in een vloeiende beweging in één richting (hiermee wordt bedoeld voor-achter of links-rechts) te bedienen is. Hiermee is een ongehinderde bediening van het pedaal zonder belemmeringen mogelijk.

De dubbele bediening voldoet niet aan de eis wanneer het pedaal / de pedalen alleen te bereiken is / zijn door het been eerst been achterwaarts te brengen voordat het naar voren verplaatst kan worden.

- de examinator moet dezelfde dashboardinformatie kunnen aflezen als de feitelijke bestuurder; dit zijn minimaal:

- de snelheid;

- het toerental.

Cabine en zitplaatsen

Het voertuig dient te zijn voorzien van:

- een goed werkende verwarming en airconditioning;

- een stoel¹⁵ voor de examinator die:

Ingeval van een zitplaats die nieuw is of is aangepast in de bus (geen klapstoel)¹⁶: - deugdelijk aan het voertuig is bevestigd (conform de regeling voertuigen) - de zitplaatsen en rugleuningen van bussen moeten deugdelijk aan het

voertuig zijn bevestigd;

- de van fabriekswege aangebrachte verstelinrichtingen van de zitplaatsen en rugleuningen moeten goed kunnen worden vergrendeld;

- voorzien is van een goed werkende mechanische of lucht vering;

- zodanig geplaatst is dat het zichtveld van de examinator en de feitelijke bestuurder op geen enkele wijze worden gehinderd;

- voorzien is van een ECE R16 goedgekeurde driepuntsgordel - voldoet aan onderstaande eisen¹⁷:

15 De kwaliteitseisen van de stoel zijn omschreven in de bijlage voor de wijze van meten.

17 De wijze van meten is opgenomen als een aparte bijlage 2.

(14)

Inhoud

meten categorie C

Zitting:

- De zithoogte is minimaal verstelbaar tussen de 40 en 50 cm.

Indien zithoogte te groot is, dient een voetensteun te worden toegepast om een adequate ondersteuning te verkrijgen.

- Er is een lendensteun aanwezig. De lendensteun heeft een straal (G) van 30 cm.

- De helling van de zitting (H) van de stoel is tussen de -3° en -10°

(achterover) of verstelbaar in dit bereik.

- De zitting is minimaal 43 cm en maximaal 50 diep.

- De rugleuning is minimaal 60 cm hoog.

- De rugleuning is minimaal 48 cm breed.

Werkruimte:

- Aan weerszijden van het hart van de stoel moet 32,5 cm vrije ruimte zijn om de armen in een ontspannen houding te kunnen houden en/of te ondersteunen middels een armsteun.

- Voor de stoel is voldoende ruimte om de voeten te ondersteunen. Hiermee wordt bedoeld dat deze onder het gehele voetoppervlak steun hebben van de vloer (en dus niet in het trapgat hangen).

Ingeval het een (aangepaste) klapstoel betreft die al in de bus aanwezig was (klapstoel)¹⁸:

- deugdelijk aan het voertuig is bevestigd (conform de regeling voertuigen).

- de zitplaatsen en rugleuningen van bedrijfsauto’s moeten deugdelijk aan het voertuig zijn bevestigd.

- de van fabriekswege aangebrachte verstelinrichtingen van de zitplaatsen en rugleuningen moeten goed kunnen worden vergrendeld.

- zodanig geplaatst is dat het zichtveld van de examinator en de feitelijke bestuurder op geen enkele wijze worden gehinderd

- voorzien is van een ECE R16 goedgekeurde (driepunts)gordel.

- voldoet aan onderstaande eisen¹⁹: Zitting:

- De zithoogte is tussen de 40 en 50 cm, gemeten vanaf de vloer tot bovenzijde zitting.

- Indien zithoogte te groot is, dient een voetensteun te worden toegepast om een adequate ondersteuning te verkrijgen.

overgangsregelingen zie bijlage 3 19 De wijze van meten is opgenomen als

een aparte bijlage 2

(15)

Inhoud

meten categorie C

- Er is een lendensteun aanwezig. De lendensteun heeft een straal (G) van 30 cm.

- De helling van de zitting (H) van de stoel is tussen de 0° en -6° (achterover) of verstelbaar in dit bereik.

- De zitting is minimaal 40 cm en maximaal 50 diep.

- De rugleuning is minimaal 60 cm hoog.

- De rugleuning is minimaal 40 cm breed.

Werkruimte:

- Aan weerszijden van het hart van de stoel moet 32,5 cm vrije ruimte zijn om de armen in een ontspannen houding te kunnen houden en/of te ondersteunen middels een armsteun.

Indien de ruimte tussen het portier en de klapstoel wordt gebruikt voor opslag of andere doeleinden (bijvoorbeeld een koelkast), dan geldt dat de vrije ruimte tot dat object 32,5 cm dient te zijn.

- Voor de stoel is voldoende ruimte om de voeten te ondersteunen. Hiermee wordt bedoeld dat deze onder het gehele voetoppervlak steun hebben van de vloer (en dus niet in het trapgat hangen).

Spiegels en/of camera/monitorsysteem

- de examinator kan het rechts en links naast en achter hem gelegen weggedeelte overzien met minimaal het wettelijk voorgeschreven gezichtsveld van de feitelijke bestuurder;

- die zijn voorzien van een zogenaamde ‘oogspiegel’;

- alle spiegels/camera’s zijn voorzien van goed werkende (spiegel)verwarming;

- wanneer gebruik wordt gemaakt van een goedgekeurd camera-/monitorsysteem dan moet dit systeem voldoen aan onderstaande eisen:

- het systeem is vanaf de fabriek ingebouwd en heeft een typegoedkeuring;

- er wordt gebruik gemaakt van 1 en hetzelfde camera/monitorsysteem, door zowel kandidaat als de examinator (de buitenspiegels worden dus volledig vervangen).

Overige eisen

- Opnameapparatuur in het examenvoertuig is toegestaan, onder voorwaarde dat deze is uitgeschakeld. De examinator moet zich hiervan kunnen vergewissen.

Ieder gebruik van deze opnameapparatuur tijdens het rijexamen is verboden.

Tevens moet de opnameapparatuur zo zijn geplaatst dat deze het gezichtsveld van de examinator en de bestuurder niet belemmert en de veiligheid van de examinator niet in gevaar brengt.

(16)

Inhoud

meten categorie C

4. Eisen examenvoertuigen voor het prak- tijkexamen E achter D

A. Reglement Rijbewijzen - artikel 77

Toegelaten zijn combinaties die voldoen aan de eisen die gesteld worden in het Reglement Rijbewijzen artikel 77. Vanaf 1 januari 2021 moeten alle nieuwe voertuigen²⁰ geschouwd worden voordat deze mogen worden ingezet voor praktijkexamens.

Als trekkend motorvoertuig zijn alleen motorvoertuigen toegelaten die voldoen aan de eisen examenvoertuigen voor het praktijkexamen D onder punt A, B en C Massa’s en afmetingen

Massa en lading aanhangwagen

- met een toegestane maximum massa van ten minste 3.000 kg;

- met een lading van tenminste 800 kg;

- waarvan de lading gelijkmatig verdeeld en deugdelijk vastgezet moet zijn.

Afmetingen aanhangwagen

- met een lengte van tenminste 5 m;

- met een breedte van tenminste 2,40 m;

- die is voorzien van een niet-doorzichtige, gesloten doosvormige opbouw of huif, met een minimale breedte en lengte van de laadvloer en een hoogte van tenminste 2,00 m.

Snelheid

B. Reglement Rijbewijzen - artikel 81

Een bij ministeriële regeling vastgestelde aanduiding, aangebracht op de wijze als bij die regeling is voorgeschreven (L- bord).

(17)

Inhoud

meten categorie C

Algemeen

In dit document vindt u de eisen rondom ergonomie voor de werkplekken in voertuigen in de categorie C. In dit document zijn twee sets eisen beschreven, te weten:

- Eisen aan de zitwerkplek voor de bijrijder.

- Eisen aan de derde zitwerkplek.

Deze eisen zijn opgesteld om te waarborgen dat de persoon op de beschreven werkplek zo comfortabel mogelijk zijn/haar werkzaamheden uit kan voeren.

Werkplekken dienen te allen tijde te voldoen aan de geldende wettelijke eisen zoals omschreven in de Regeling Voertuigen. Daarnaast dienen voertuigen die worden ingezet voor examens, te voldoende aan de eisen voor ergonomie, zoals omschreven in dit document.

Indien er in het voertuig aanpassingen gedaan moeten worden om de ergonomie-eisen te waarborgen, dient er rekening mee gehouden te worden dat dit mogelijk invloed heeft op andere geldende weten regelgeving.

Eisen tweede zitplaats C

Werkruimte Hoofdruimte

1. De vrije hoofdruimte is minimaal 108 cm, gemeten boven de zitting (in hoogste stand), vanaf de bovenkant van het zitvlak tot aan de binnenzijde van het dak.

Wijze van meten

- Zet de zitting in de hoogste stand.

- Bepaal een punt in het midden aan de achterzijde van de zitting. Daar waar de zitting de rugleuning raakt.

- Meet de verticale afstand (A) vanaf dit punt op de zitting tot aan het plafond.

- Deze afstand is beschikbaar over een oppervlakte met een diameter van 50 cm (vanuit het punt gezien over een oppervlakte met een straal van 25 cm).

Bijlage 1: programma van eisen en wijze van meten categorie C

(18)

Inhoud

meten categorie C

Ruimte tussen stoel en portier

2. De ruimte tussen het hart van de stoel en de ruit in het portier is minimaal 32,5 cm. Er is daarmee voldoende vrije ruimte om de arm te ondersteunen (op armsteun in het portier).

Wijze van meten

- Bepaal een punt in het midden van de zitting, 10 cm vanaf de rugleuning.

- Meet de horizontale afstand (B) vanaf dit punt op de zitting tot aan de ruit.

Kniediepte

3. De kniediepte (diepte ter hoogte van de knieën, X1) is minimaal 70 cm, gemeten vanaf de achterzijde van de zitting.

Wijze van meten

- Zet de stoel zo ver mogelijk naar achteren.

- Bepaal een punt op de overgang zitting / rugleuning.

- Meet de horizontale afstand vanaf dit punt tot aan het meest uitstekende gedeelte aan de voorzijde van de cabine (bijv. het kastje).

- Meet deze afstand ter hoogte van de knieën (X1).

Voetdiepte

4. De voetdiepte (X2) moet minimaal 35 cm zijn.

Wijze van meten

- Zet de stoel zo ver mogelijk naar achteren.

- Bepaal een punt op de vloer loodrecht onder de voorrand van de stoel.

- Vanaf dit punt moet er een minimale vrije ruimte zijn van 35 cm lang. Dit kan voor de pedalen of naast de pedalen zijn.

Beenbreedte

5. Voor de stoel is er, over de gehele breedte van de zitting, vrije beenruimte aanwezig. Over de gehele breedte van de stoel wordt voldaan aan de knie- en voetdiepte eis.

(19)

Inhoud

meten categorie C

Dubbele bediening

6. Het pedaal / De pedalen van de dubbele bediening moet(en) dusdanig te bereiken zijn dat deze in een vloeiende beweging in één richting (hiermee wordt bedoeld voor-achter of links-rechts) te bedienen is. Hiermee is een ongehinderde trap op het pedaal zonder belemmeringen mogelijk.

De dubbele bediening voldoet niet aan de eis wanneer het pedaal / de pedalen alleen te bereiken is / zijn door het been eerst achterwaarts te brengen voordat het naar voren verplaatst kan worden.

Stoel bijrijder Positie stoel

7. De lengteas van de stoel moet in de lengterichting van het voertuig liggen.

Zithoogte

8. De zithoogte is minimaal verstelbaar tussen de 40 en 50 cm, gemeten vanaf de vloer tot bovenzijde zitting (midden voorzijde).

Wijze van meten

- Bepaal aan de voorzijde van de stoel het hoogste punt van de stoel.

- Duw de zitting zover in, dat het net is alsof er iemand op de stoel zit.

- Meet de verticale afstand (E) vanaf dit punt tot aan de vloer.

Lendensteun

9. Er is een lendensteun aanwezig (het diepste punt van de lendensteun is punt S). De lendesteun is gepositioneerd op een hoogte van 18 ± 1 cm.

(20)

Inhoud

meten categorie C

10. De lendensteun moet een straal (G) hebben van 30 +/- 1 cm.

Wijze van meten

- De vorm van de lendensteun kan gemeten worden met een houten mal met de betreffende straal. De vorm van de lendensteun dient aan te sluiten op de kromming van de mal.

Helling zitting

11. De helling van de zitting (H) van de stoel is tussen de -3° en -10° (achterover) of verstelbaar in dit bereik.

Wijze van meten

- Bepaal het hart van de zitting.

- Plaats hierop een hoekmeter om de hoek (H) van de zitting ten opzichte van de horizontaal te bepalen.

Hoek zitting rugleuning

12. De hoek (I) tussen de zitting en de rugleuning (punt S) is verstelbaar tussen minimaal 95° en 115°.

Wijze van meten

- De helling van de zitting is hierboven bepaald.

- De helling van de rugleuning wordt bepaald door een loodrechte lijn door het diepste punt (S) van de lendensteun. Plaats een hoekmeter op deze lijn.

- De hoek zitting rugleuning (I) is het verschil tussen beide hoeken.

(21)

Inhoud

meten categorie C

Breedte zitting

13. De zitting moet ter hoogte van de zitbeenknobbels minimaal 48 cm breed zijn.

Wijze van meten

- Meet de breedte van de zitting, incl. zijwangen, op ca. 10 cm vanaf de rugleuning.

Diepte van de zitting

14. De zitting moet minimaal 43 cm en maximaal 50 diep (K) zijn, gemeten vanaf het diepste punt van de rugleuning (punt S) tot voorzijde zitting.

Wijze van meten

- Bepaal het diepste punt van de lendensteun (punt S).

- Bepaal een punt aan de voorzijde van de zitting.

- Meet de afstand tussen beide punten.

Hoogte rugleuning

15. De rugleuning moet minimaal 60 cm hoog zijn, ook i.v.m. veiligheid.

Wijze van meten

- Meet de afstand (L) vanaf onderzijde rugleuning tot bovenzijde van de rugleuning.