Vraag nr. 254
van 5 september 2001
van de heer ERIK MATTHIJS
Waterbodemverontreiniging – Maatregelen
Onderzoek van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) bevestigt dat bij systematische ontleding van de bodem van onze waterlopen de helft van de meetpunten ronduit giftig zijn voor levende orga-n i s m e orga-n . De bodem bevat oorga-nder aorga-ndere chroom, l o o d ,c a d m i u m , k o p e r, minerale olie, resten pestici-den en pcb's (polychloor bifenyl).
De vervuiling van de waterbodem heeft effect op de algemene gezondheidstoestand van een water-loop : als de kwaliteit van het water verbetert, k o m t de opgehoopte vervuiling langzaam vrij doordat het water meer zuurstof bevat. De bodem wordt zo een nieuwe bron van verontreiniging. Leven is er niet meer mogelijk, met sterfte of groeiafwijkingen tot gevolg. Zo komen bij een derde van de waterlo-pen geen muggenlarven, bloedzuigers of pissebed-den meer voor, soorten die nochtans tegen veel be-stand zijn.
1. Welke maatregelen worden genomen om verde-re vervuiling tegen te gaan ?
2. Welke maatregelen worden genomen om de bo-dems te saneren ?
3. Wat gebeurt er met het verontreinigde slib ?
Antwoord
1. De maatregelen die genomen werden en zullen worden genomen, zijn verschillend naargelang de doelgroep.
Het stedelijk afvalwater (rioolwater) wordt in overeenstemming met de bepalingen van de Europese richtlijn voor de zuivering van stede-lijk afvalwater behandeld in rioolwaterzuive-ringsinstallaties (RW Z I ) . Voor de uitbouw van ontbrekende zuiveringsinfrastructuur draag ik investeringsprogramma's op aan de NV A q u a -f i n . Subsidies voor de aanleg van ontbrekende riolen en kleinschalige zuiveringsinstallaties zijn beschikbaar als aansporing en steun ten aanzien van gemeenten.
Huishoudens die niet op een RWZI aangesloten (zullen) zijn, dienen zelf in te staan voor de zui-v e r i n g. Wie een indizui-viduele behandelingsinstal-latie (IBA) installeert en goed beheert, k r i j g t
een vrijstelling van afvalwaterheffing. Het ge-bruik van gevaarlijke stoffen in het huishouden, in de tuin of bij het beoefenen van een hobby zal worden teruggedrongen door sensibilisering en productbeleid. Dat laatste gebeurt – gezien de bevoegdheidsverdeling – in samenspraak met het federale niveau.
Bedrijfsafvalwaters dienen te voldoen aan strenge lozingsvoorwaarden. Het accent ver-schuift daarbij gaandeweg van de zuurstofbin-dende stoffen en nutriënten naar de gevaarlijke s t o f f e n . De implementatie van de IPPC-richtlijn is daar niet vreemd aan (IPPC : I n t e r g ov e r n -mentel Panel on Climate Change – red.). B e-langrijke bedrijven moeten – indien de moge-lijkheid daartoe voorhanden is – zelf instaan voor de zuivering van hun afvalwaters.
De land- en tuinbouwsector zal steeds voorzich-tiger moeten omspringen met bestrijdingsmid-d e l e n . De nieuwe procebestrijdingsmid-dure voor bestrijdingsmid-de erkenning van bestrijdingsmiddelen voortspruitende uit een Europese richtlijn terzake, zal een betere bescherming van het milieu bewerkstelligen. Een belangrijke bijdrage moet door de sector geleverd worden in de strijd tegen de erosie. D e bulk van het sediment in onze waterlopen is komstig van (onnatuurlijk hoge) erosie. De af-spoelende delen kunnen bovendien belast zijn met pesticiden en eventueel zware metalen. Ook de overheden en nutsbedrijven dienen zorgzaam tewerk te gaan bij het gebruik van mi-lieubelastende producten en materialen.
Het globale pakket van deze beleidsmaatrege-len zal de emissie van gevaarlijke stoffen gevoe-lig terugdringen. Ook de waterbodemkwaliteit zal erdoor verbeteren.
2. Om een integrale aanpak van het probleem te kunnen garanderen, heb ik een strategisch pro-ject "waterbodems" opgestart.
Op basis van goede inventarisaties kunnen dan prioriteiten bepaald worden.
Indien uit de prioriteitsbepaling blijkt dat een waterbodem zeer dringend gesaneerd moet w o r d e n , kan de regelgeving van het bodemsane-ringsdecreet toegepast worden. Deze is echter specifiek uitgewerkt om een oplossing te formu-leren voor specifieke verontreinigde locaties. Een strikte toepassing is niet altijd vanzelfspre-kend bij de problematiek van de waterbodems. Ik heb dan ook aan de Openbare A f v a l s t o f f e n-maatschappij voor het Vlaams Gewest (OVA M ) gevraagd om, bij het bestuderen van knelpunten in het bodemsaneringsdecreet en het uitwerken van voorstellen tot wijziging, specifiek aandacht te besteden aan de waterbodems. Ik zal aan het Vlaams Parlement voorstellen om een eigen re-geling voor sanering van waterbodems te inte-greren in het bodemsaneringsdecreet, zodat de sanering optimaal kan verlopen, met een dege-lijke wettedege-lijke basis. Een nota is ondertussen bezorgd aan de voorzitter van het Vlaams Parle-ment.
3. Het waterbodembeleid steunt momenteel op de toepassing van het Vlarea (Vlaams Reglement voor Afvalvoorkoming en -beheer – red.). B a g-gerspecie en ruimingsspecie kunnen volgens het Vlarea nuttig gebruikt worden als secundaire g r o n d s t o f, met name als bodem (bijlage 4.2.3) of in of als bouwstof (bijlage 4.2.2). Voor de water-loopbeheerders van de onbevaarbare waterlo-pen geniet hergebruik als bodem (deponie op de oever) de voorkeur.
Indien geen nuttige toepassing mogelijk is we-gens de vervuilingsgraad, wordt de specie ge-stort in een monodeponie voor baggerspecie of v e r w e r k t . Beleidsmatig geniet verwerking de v o o r k e u r. Verwerking is vooralsnog duurder en de capaciteit in Vlaanderen is beperkt. E v e n-eens dient vermeld te worden dat monostort-plaatsen eigenlijk impliciete kosten met zich m e e d r a g e n , zoals onder andere ruimtegebruik, maatschappelijke weerstand en gevaar voor d o o r s l a g. Binnen het strategisch project "bag-g e r- en ruimin"bag-gsspecie" wordt een nieuwe visie u i t g e w e r k t . Deze dient gepaard te gaan met een uitbreiding van de verwerkingscapaciteit en een verhoging van de middelen.
Nu reeds heb ik een extra budget gereserveerd voor 2002 om een aantal belangrijke en drin-gende saneringen met een duidelijke ecologi-sche meerwaarde te kunnen realiseren. De rui-migsspecie zal dienen te worden verwerkt
