Psalmen Davids na d'Ebreeusche waerheit

(1)

Lucas de Heere

bron

Lucas de Heere, Psalmen Davids na d'Ebreeusche waerheit. Ghileyn Manilius, Gent 1565

Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/heer001psal01_01/colofon.php

© 2012 dbnl

(2)

(3)

[Approbatie]

DEse naervolghen Psalmen Dauids, zijn ghevisiteert, en gheapprobeert, by Meester Laurens Metsium, Deken ende Plebaen van Sinter Goedelen Kercke, binnen der stadt van Bruessele: Ende zijn toeghelaten ende ghepermitteert in den Rade vā Brabant ons Conings, Ghileyn Manilius, ghezworē drucker, de zelue te moghen drucken en vercoopen, allõme daert hē belieft. Verbiedende allen anderē druckers, ende bouckvercoopers, de zelue na te drucken, oft vercoopen, binnen den tijdt van drye naestcommende Iaren, vp pene, breeder verhaelt int Priuilegie. Ghedaen te Bruessele, den iij. Octob. 1564.

Onderteeckent

I. de Perre.

(4)

Den Drucker, tot den goedwillighen Lezer, oft Zangher.

AL hebben de Psalmen Dauids van ouerlangh in nederlandsche spraecke ghemaeckt ghevveest, nochtans en zal men desen nieuvven aerbeit niet te vergheefs achten. Ten eersten, om dat eenighe van d'oude Psalmen ghemaeckt zijn op lichtvaerdighe voysen, daer by theyligh vvoord Gods dickmael is mesbruuct ghevveest, in danssen en ander vvulpschedē. Ten anderen (onder correctie) zijnder veel zaeckē in bevonden

vvijckende den zin van den Text: ia die niet vry en zijn van erreuren. Ander hebben gheenē reghel in de dichten ghehouvvē, daer nochtans de materie alle d'eere diemen haer doen magh vvel vveerdigh is. Al vvelcke fautē desen Autheur hem heeft ghepooghet te beteren: Nemende de voysen van Marots Psalmen die deghelic ende ghestadelic zijn, volghende dat de materie heescht. Ten anderen heeft hy ghevolghd de translatiē, die voor de beste ghehouvven vverden by alle gheleerde: Als die van S. Hieronimus, Augustinus, Arnobius, ende meer ander: Ende daer hy om tdicht te vulcommen, oft om eenighe duuster zaecken te verclaeren, heeft moeten vvat buyten den Text gaen, heeft hy oock ghevolghd de Paraphrasen ende verclarijnghe der Doctoren van der kercken als van de voorseide ende onder de nieuvve Titelmanus, Flaminius, Cā

Lucas de Heere, Psalmen Davids na d'Ebreeusche waerheit

(5)

penses, en de zulcke: zoo dat het zelfde datter buytē den Text gaed, diend voor verclarijnghe, en zoo en isser niet te vergheefs: Maer ick vvil den simpelē Lezer vvel vvaerschuvvē dat hy hem niet en behoort te quetsen al vind hy erghens dese Psalmen vvat different luudende van sommighe texten: vvant daer vverdē uut d'Ebreeusche spraecke (alzo ooc uut an der) veil zaeken op diuersche manieren ghelesen, en ghetranslateert: die nochtans meest al op eenen zin uutcõmen. Ooc is d'Ebreeusche tale zulck, dat in sommighe zaecken vvel tvvee diuęrsche zinnē moghen verstaē zijn zonder mesdoen: zo zy vvel vveten en bekennē die daer in gheoeffent zijn. Angaen de dichten, die hemlien dies recht verstaen, ende de svvaerheit der materie anmercken, zullen die (hope ic) goed vinden: In de vvelcke hy heeft meer moetē onderdanigh zijn den zin oft de vvoordē van text, en de zeker maten van de versen oft reghels, dan de Rhetorijcke, oft bequaemicheit om d'oore te payē. Al tvvelcke (beminde Lezer) is ghedaē tot dier meeninghe, op dat hier mede zouden ontvvent vvordē vele onstichtelicke, en ketterlicke liedekins, die hedēsdaeghs (God betert) zeer ghemeē zijn: en op dat zy (die lusten vvat gheestelix te zijnghen) zoudē heml. vermaken met de Psalmen Dauids, daer dē heilighē gheest eerste oorspronc af is: Daer neffens niet vergheten met alder reuerentien, en deuocien, te eeren, en te beminnen tguent datmen in de kercke zijnght ten loue Gods. Dit doen zullē vvy achten van onsen aerbeit vvel gheloont te zyne: en zullē ons pooghen om met der tijdt de reste int licht te brijnghen.

Vaert vvel.

(6)

Psalmen-Davids.

Beatus vir, qui non abijt.

Psalme. I.

Desen Psalme zijnght dat zy zalich zijn, die (verwerpen de wercken ende den raed der booze) haer begheuen te kennen, ende te wercke te legghen, de Wet Gods: En dat zy onzaligh zijn die anders doen.

WElhē die niet en wādelt in dē raed Van de menschen Goddeloos, ende quaed, Noch en terd ooc vp den wech der zondaren, Die ooc en zitt onder der spotters scharen:

Maer diēs lust draegt tot Gods ghebodē naect,

(7)

VVaer in hy hem dach ende nacht vermaect.

Desen zal zijn, als eenen boom plaisant Die gheplantt is ontrent der beken cant, En zijn vruchten voortbrijngt naer de terminen VViens bladeren nemmermeer en verdwinen, Al dat zulck een meinsch' anslaet ende doet Zal ghelucken, en hebben groot voorspoet.

Maer zules en zal den boozen niet gheschien VVant hy beschaēt zal voor Gods anschijn vliē, Ghelijckmen ziet t' caf vanden wind wegdriuen:

Daerom en zal ooc gheensins staende bliuen De Godloos' in Gods oordeel excellent Noch int ghemeent' der vprechter bekent.

VVant God die kend en bevestight zeer staerck S'gherechtighen weghen doen ende waerck:

Maer der boosen weghen, waerck, ofte cueren Zullen vergaen ende niet moghen dueren.

Quare fremuerunt gentes?

Psalme. II.

Hier ziet men hoe dat Dauid en zijn Rijcke, warachtighe figueren Iesu Christi zijn,

ende ontwijfelicke Prophetien vā hem en zijn Rijcke.

(8)

+Actũ. 4. e.

WAerõ loopen d'Heydenē t'hoope toch?⁺ VVat roert dē volck' aldus nu dwaes te zine?

Dat zij beroerlick murmureren noch Onderwindend' haer een verloren pine.

De Conijnghen, en Princen van aerd'rijcke Hauden raed, en steken haer onbeschaemt Ieghens God den Heer' en oock desghelijcke

(9)

Ieghens zijnen Coninck Christũ ghenaemt.

Zizegghen, laett ons nu breken een paer Al haer banden, en haer ioc van ons keeren:

Maer die in die hemelen woond voorwaer Zal daer mede lachghen t'haerder oneeren.

God zal spotten met haer, en met haer treken, Dan zal hy oock in alder gramschap bloot Haer zeer straflick angaen, en toe spreken En makense vervaert met anxte groot.

Zegghende, ick heb mijn Coningh in ghestelt Op Syon mijnen baergh, heiligh en reene:

Gods ordonanci' werdt van my vertelt Dat is dat de Heere my zeyde alleene:

+Actũ. 13. e. Hebrę. 1. b Ende. 5. b

+Ghy zijt mijn zone die ick voort broght' en Beghaerd van my, en ick gheue u gheheel D'Heydenen voor u bezittingh' met vreden En d'houcken der aerden voor u erfdeel.

+Apoc. 2. g. Ende 19. c

+Ghy zultse met d'yseren roede slaen En breken, als zaken van cleender waerde, Ia murselen ende nietighen zaen

Zoo aest alsmen breeckt eenen pot van aerde.

Daerom ghy Coninghen, hooghe verheuen

(10)

Verstaet, en zijt toch nu voorsichtigh wel:

En ghy aerdsche Iugen, wilt u begheuen Te leeren, en u te beteren snel.

Diend den Heere ghewilligh van nu voort In zijnder vreese, en met obedienci'

Verblijdt u, om dat ghy hem toebehoort Vreesende quaed te doen in zijn presenci'

En cust den zone in teecken van eerbieden.

Op dat ghy hem tot gramschap niet verwect En op dat ghy dit groote quaed meught vlieden Gheel te vergan' in dijn weghen bevlect.

VVant zijn gramschap ontsteect en ooc antast Haestelick, en eer men is op zijn hoede:

Maer alle die in hem betrauwen vast Ogh hoe zaligh zijn die, zoo ick bemoede?

Domine quid multiplicati sunt?

Psalme. III.

Dauid ommeringhd zijnde met een groote armeye volx is int eerste verschrict: maer daer naer neemt hy zulc een betrauwen tot G

OD

, dat hy (dien angheroupen hebbende) hem zeluen verzekert van de victorie.

HEer' hoe veil' int ghetal, Zijn mijn vian-

(11)

den al? Hoe sterck commen ter bane Die hemlien maken reed Om (deur middelen wreed) Alteghen my te stane? Veil die zegghen hier by Van mijn ziel' ofte my, Zijn sterct' is t'onderbleuen: VVant hy niet meer en vindt In God (die hy bemindt) Eenigh' hulpe in dit leuen.

(12)

Nochtans ô Heere mild Ghy zijt my eenen schild, Ghy zijt oock al mijn eere, Ia zijt (alsmen ghelooft) Opheffende mijn hooft My groot makende zeere.

Ick riep sijnde inden noot Tot onsen Heere groot Die verhoorde my clachtigh Zoo hy oock altijt doed Van Syons baergh zeer goed Dit bevinde ick warachtigh.

Ick was in slaep gheraect En bem weder ontwaect Sonder vrees' alst my paste:

VVant God my onderhaut Op wien mijn hert' betraut Als op een lene vaste.

Dies en versaegh'ick niet VVat my nu oock gheschiet Al wilden my bestriden (Omringhende als een perck) Thien dusent Mannen sterck Ick en vrees' haer gheen tiden.

Staet op ô Heere noch Helpt en behoudt my doch

(13)

Die ghewent zijt te smiten Mijn vyanden zeer boos, En zijt brekende altoos Haer tanden die my biten.

Tis van u datmen magh Verbeyden met verdragh Ons zalicheit alleene:

Ghy zijt oock die daer zend Den zeghen excellent Op u volck int ghemeene.

Cum inuocarem, exaeudiuit me.

Psalme. IIII.

In de laghen die hem Absalon leyde roupt hy G

OD

an, en berispt de Princen van Israël, die ieghens hem raedslagh hielden, haer roupende tot berau, en besluutt dat hy hē wel bevindt met in den H

EERE

hem te verlaten.

ANhoort my als ick roup' en keere Tot u mijn gherechticheit groot: Verlost mijn benaudt herte zeere Hebt met my mélijden

(14)

(ô Heere!) Verhoort mijn ghebed inden noot.

Hoe langhe zuldy meinschen waerlic Zijn zoo begheerigh en snel Om minen Naem' t' ont-ee ren daerlick? En sijn tot ydelheit beghaer- lick Beminnende leughenen fel?

VVeett dat de Heer' heeft uutvercoren Ghelijck naer sijn hert' eenen man Den welcken hy nu zal verhoren (Ghelijck hy oynt dede hier te voren) VVanneer ick hem sal roupen an.

+Ephe. 4. f.

VVilt God vreesen en voor hem beuen,⁺ En sondight niet t'eenigher tijt:

(15)

VVilt by u seluen, u begheuen T'ouerdincken u sondigh leuen Op u bedde en als ghy stil' sijt.

Dan offert God den Heer' almachtigh Een offer gherechtigh, en goet

En dat met een berau warachtigh Stellende u betrauwen eendrachtigh Op den Heere, zoo elck wel moet.

Vele zegghen, wie salt togh wesen Die ons nu doen ghebruucken sal Veel aerdtsche rijckdommen ghepresen?

Maer Heere verlicht ons in desen Met t'licht dijns aenschijns ouer al.

Ick hebbe zeker vanden minen

Meerder blyschap ghenought' en vreught, Dan zi hebben, of t'hebben schinen, Als haer cooren, en al haer winen Ouervloedigh sijn inder ieught.

Zo sal ick in rust' paeys en vrede My voughen tot slapen voorwaer:

VVant ghy Heer (alleen goed van zede) Sult my doen wonen (hop'ick mede) Met alder zekerheit eenpaer.

Verba mea auribus percipe.

Psalme. V.

(16)

Dauid vluchtigh zijnde, en hebbende veel gheleden, oock verwachtende noch meer te lijden, deur d'oorstekers die by Saul waren, voughd zijn ghebed tot G

OD

, en ghetroost hē met te ghedijnckene, dat den Heere altijd de boose haete, en de goede gheionstich is.

HEere zijt mijn woorden gha' slaen V ooren te bughen verneert, Op dat ghy mijn propoost noteert Sijt mijn heym'lic gheclagh ontfaen , Ende verstaende.

Anhoort togh mijn roupen, en claghen Mijn God, en Coningh, ouer al:

VVant u (en niemand el) ick zal Dese mijn ghebeden toedraghen Ende ghewaghen.

Ghy sult my verhooren met staci'

(17)

Van den morghen stond (weet ick wel) VVant seer vrough sal ick schicken snel V te doene (Heere) mijn oraci'

En wachten graci'.

VVant ghy sulck een God sijt beuonden Die gheene boosheit en bemindt,

Noch met wien, die ghy quaed bevindt En sal wonen: noch oock de zonden T'eenighen stonden.

Dwase of verkeerde (zoo wy maercken) En durfuen u niet commen by,

Ofte voor dijnen ooghen vry:

VVant ghy haett all' die boosheit waercken En daer in staercken.

Ghy sult alle die lueghens spreken Te niet' doen, en verderfuen nu, Oock hebdy (ô Heere!) eenen gru Van die als doodslaghers haer wreken En valschaertstreken.

Ick zal commen (rustende eendrachtigh Op u seer milde goetheit bloot)

Tot uwen Temple, en huuse groot, Anbidden met u vreese crachtigh V God almachtigh.

(18)

O Heere beschict my van deghen En dat deur u gherechticheyt Om die my laghen heeft gheleyt En effent voor my dijne weghen Al naer v pleghen.

In haren mond is niet beseuen Rechtsinnicheyt: maer is altoos Haer binnenste gheel aergh en boos:

+Rom. 3. b.

Haer kele een open graf ghebleuen⁺ Smeekende hier neuen.

VVilt haer opstel ter aerden slechten En maects' in haer zaken confuus Verwerpts' om haer zeer groot abuus VVant ieghens u alleen zi vechten En haer vprechten.

Maer wild al die in u betrauwen Gheuen eewighe goede vreught, En bedect haer med dijner deught:

Die dijnen naem' in eeren hauwen Laett vreughd anschauwen.

VVant ghi dijnen seghen laett strecken Ouer d'oprecht' ende zijn deel,

Hem croonende med weldaet gh'eel Soo den schild yemand magh bedecken In alle plecken.

(19)

Domine ne in furore tuo arguas me.

Psalme. VI.

Dauid zieck tot der dood zijnde, vreest te steruen, ende beghaert voor zijn dood Gods name te verheffen, dan verheugt hy hem terstont van zijn ghezondheyt, ende van de schande der gheenre die na zijn dood wachten.

EN wilt my niet (ô Heere!) Be- grijpen nau en zeere In dijnen thoorne zwaer: Noch oock castyen mede (Dit is altijd mijn bede) In dijn gramschap een paer.

Maer zijt my eer ghenadigh VVant deur ziecte ghestadigh Ben ick verwonnen man:

Mijn beenderen die beuen Mijn cracht heeft my begheuen Heere gheneest my dan.

(20)

Mijn ziel' is vul turbaci' En groote tribulaci' O god in goedheyt groot:

Hoe langhe zalt noch wesen Dat ghi my onghenesen Zult laten in den noot?

Keert weder, wilt u spoeden Om mijn ziel' te behoeden Van dees benaudtheyt fel:

En wilt my toch bevryen Ooc helpen t'allen tyen Duer dyne goetheyt snel.

VVant in de dood (warachtigh) Is men dijns niet ghedachtigh Noch dijns doen de ghewagh:

En wye zal u doch prysen Of eenigh' eer' bewysen In d'helle nacht of dagh?

Ick aerbeyde in mijn treuren En baede t'alder heuren Mijn slaepstede al den nacht:

Ende met tranen spoedich Maec'ick mijn bedde vloedich Al deur des droufheyts cracht.

Mijn oogh' is gheel verstoruen Veraudt ende bedoruen

Ziende rondsomme my Die my in alder vauwen

(21)

Als vianden benauwen En bespotten daer by.

+Matt. 7. d. ende. 25. d.

Lucae. 13. f.

+Vertrect van my al tsamen Boosdoenders vol van blamen:

God heeft verhoort voor al De stemme van mijn weenen, En mijn bede med eenen Welck' hy ontfanghen zal.

Dat al dees mijn vyanden Commen tot grooter schanden, En zijn zeer verturbeert:

Dat zij te rugghe vlieden Als zeer beschaemde lieden Die haest zijn ghemineert.

Domine Deus meus, in te speraui.

Psalme. VII.

Hy bidt om te moghen bewaert zijn vande groote perfecutie van Saul, en leght voor ooghen zijn onnooselheit, beghaerende tRijcke dat hem belooft was, ende de schande, zijn der vianden, hy sijnghd dat zy zullen vergaen deur haerselfs sweerd, ende looft God.

Mijn God ick heb' in u betrauwen Bescheremt my in alder vauwen Van die

(22)

my vervolghē constāt, En verlost mi vā haer- der hand. Op dat mijnē viand mordadigh My niet an en grijp' ongenadigh Noch verschuer' als een Leeu seer boos, En ghelaten werd' hulpeloos.

O God op wien' ic hope vaste VVaert datt bleke te minen laste Dat ic ghedaen had' dat hy zeght En met mijn hand hem dede onrecht:

Indien ick oynt quaed docht' of dede, Ieghens die met my hadde vrede Verlost' ick oock niet op een pas Die t'onrecht minen viand was.

(23)

Ick wil dat hy vervolgh' mijn ziele, Die griip', en teenemael verniele, En werp' mijn leuen ondervoet Also hy oock mijn eere moet.

VVild u ieghens dees boos' op maken In dijn gramschap, en voor my waken, Op dat ick gheniete mids dien

T'recht, daer toe ghy my hebt voorsien.

Dan sal het volck commen gheloopen En u oock omrijnghen med hoopen:

Om haren wille weder keert.

T'uwen throon', als haer Coningh gh'eert.

Daer zuldy Heere tvolck iugieren, Dan recht my in alle manieren Naer mine gherechticheit bloot, En naer mijn onnooselheit groot.

Dattet tquaed de boose verslinde, Maer versterct de recht ghesinde Rechtuaerdigh God, die (talder stond) Zouct de nieren, en shertsen grond.

In God den Heer' is mijn beschermen, Die sal helpen ende oock ontfermen De ghuene die van herten sijn Oprecht en goed t'allen termijn.

God is eenen iuge eerwaerdigh

(24)

In al zijn ordeelen rechtvaerdigh, Die dreeght ende wordt (allen dagh) Vergramt, alsoo men maercken magh.

VVild mijn viand niet keeren snellick God sal zijn zwaerd gaen schaerpen fellick Die spand zinen boghe zeer staerck Om te schieten med goed bemaerck.

De Heer' heeft hem bereed zeer wijslick Dood'licke wapenen afgrijslick,

Ende maeckt oock pilen bereed Om schieten mijn veruolghers wreed.

De boos' aerbeyt, en heeft verlanghen Om quaed baeren, heeft pijn ontfanghen, Voor de goede, en sal onbedacht

Baersen loghenen zonder cracht.

Een diepen put om mijn verstricken Heeft hy ghemaeckt deur sijn beschicken:

Maer in de gracht is hy (eylaes!) Zelue ghevallen als aerm' dwaes.

Tquaed dat hy andren wilt bedriuen Zal op zijn hooft keeren en bliuen, En sijn lasteringh' alder meerst Zal op zijnen cop vallen eerst.

Daer om wil ick God van hier bouen Van sijnder gherechticheit louen,

(25)

Ende zinen Naem' ick oock zal Zijnghen, en verbree'n ouer al.

Domine dominus noster.

Psalme. VIII.

Dauid recht hier uut, en oeffent med groot verwonderen de groote macht van den Schepper alder dinghen, ende de groote goetheyt, die hy hem ghewaerdicht heeft te ghebrukē voor den mensche, hebbende hem ghemaect zulck als hi is.

HOe wonderbaer, en eerelick van fame Is (eeuwigh God) dinen helighen name Ouer gheheel d'aerde, zoo men beseft Die dine macht bouen d'Hemelen heft!

+Matt. 21. b

+In als condy ons dijn groote cracht betooghen Ia oock an de ionghe kinders die zooghen:

(26)

Daer mede ghy beschaemt maect, en verwind Al die ghy dijn viand en nider vind.

Maer als ick wil gade slaen en anmaercken Die hemelen uwer vingheren waercken, Als Mane, Sterre, en gh'eel het Firmament Zoo wel gheschict, bequaem en excellent.

+Hebr. 2. b.

Dan dinck'ick als die hem verwondert zeere'⁺ VVat ist oock toch vanden mensche (ô Heere!) Dat ghy u zijns te ghedincken verneert, Hem gade slaet, beweeght, en assisteert?

VVant, ghy hebt hem zoo edelick gheschepen Dat hem (voorwaer) niet en faelt, onbegrepen, Dan God te sijn', dwelck ghy alleene zijd Die hem verciert met veel eeren altijd.

En ghy hebt hem ghesteld in alle landen Meester, op al de waercken dijner handen:

+1. Cor. 15. d Hebr. 2. b.

Stellende onder zijn voeten gh'eel subiect,⁺ Alle zaken, zoo verre als d'aerde strect.

Schapen, Ossen, en Lammers al te male, Beesten des velds, ende oock int generale Voghels der lucht, zee vissch' en zulck ghediert Med alle dat de wateren anthiert.

(27)

O Heere God, onsen regierder crachtigh Hoe triumphant, en eerelick warachtigh Is dinen Naem', nu ende t'alder stond Verbreedt ouer gheheel aerderijck rond.

Confitebor tibi Domine in toto corde.

Psalme. IX.

Dit is een Triũphelic Liedekin, by dwelcke Dauid G

OD

danct van zeker slaghen die hy wan, in de welcke dat bleef zijn hooft viand: Eenighe zegghen twas Goliath. Daer na verheft hy de gherechticheyt G

ODS

, die de zyne vvreect in plaetse en stonden.

IC salts Heeren lof maken cond VVt alle mijnder herten grond, Vertellende (ô God vul ghenaden) Al dine wonderlicke daden.

In u, ende in gheen ander, vreught, Zal ick zijn vroylic, en verheught, Zinghende in Lie'kins zeer bequame (O alder hooghstē) dinen Name.

(28)

Om dat mijn vianden ghemeen Zijn ghevloden deur u alleen, En zijn te nieten al ghebleuen

Deur t'ansien dijns anschijns verdreuen.

VVant mijn zaeck' ghy in handen naemt, En voerdet mijn recht zoodt betaemt, Zittende in dinen zetel waerdigh Als rechter goed, ende rechtvaerdigh.

Ghy straft al t'Heydensche ghebroed En briinght de boos' onder den voet:

Haeren naem' die zi hier verweruen Doedy inder eeuwigheit steruen.

O viand t'iammer is vervult!

Inder eeuwicheit deur u schult:

VVant de steden hebdy bedoruen, Maer is haer fame mé ghestoruen?

Neen, neen, den Heer' diedt al bestierd En in der eeuwigheit regierd

Bereedt zinen throon autentijcke Om elcken t'oordeelen publijcke.

Daer sal hy vonnessen gheheel Al naer het recht des aerdrijcs deel:

Ende tvolck oock iugieren mede In alder goede oprechtighede.

(29)

En God zal wesen een toevlucht Van d'aerme die hier weend en zucht, Ia sal oock zijn een consolaci' In midden van zijn tribulaci'.

Dan zal die uwen name kend Hem betrauwen op u ten hend':

VVant ghy en laett niemend in zwaerheit Van die u zoucken naer der waerheit.

Zinght den Heere die resideert In Syon dat so schoon floreert, En vercondight sijn groote waercken Onder tvolc, tot zijns lofs verstaercken.

VVant hy ghedincken en heesschen zal Tbloed van zijn verdructe armen al:

Ende en vergheett tot gheenen daghen Haer roupen, weenen, ende claghen.

O Heer' zijd mijns ghenadigh dogh, Anmaerckt mijn groot' allende noch Die ick lide van die my haten

VVilt my uut sdoods poorten vry laten.

Op dat ick vertelle dijn lof, In Syons dochters schoon voorhof, En alle vroylicheit bewyse In u zalicheit die ick pryse.

(30)

D'Heydenen sijn selue gheraect Inden put by hem lien ghemaect Haren voet die is oock ghevanghen Int net dat zi voor andre hanghen.

Zoo is bekend den Heere bloot Om dat hy doed zulck oordeel groot Dat de boos' is verstropt med schanden Deur dat eyghen waerck zijnder handen.

VVeett dat dees meinschen boos en dwaes Ter hellen zullen keeren, iae's,

Daer zi oock moeten al verzincken, Die om den Heere niet en dincken.

Maer die van gheest sijn aerm' en teer Die en vergheett God nemmermeer, Noch d'hope van al die hier liden En sal vergaen tot gheenen tiden.

Staet op ô Heere, en comt ons by Dat de meinsch niet de staercst' en sy, En laett d'Heydenen gh'oordeelt wesen Voor u anschauwen hoogh ghepresen.

O Heere doed haer een vrees' an, Op dat de boose kennen dan Dat zi niet en zijn van nature

Dan meinschen cranck tot elcker hure.

(31)

Domine, vt quid recessisti.

Psalme. X.

Desen Psalme is een ghebedt ieghens d'hinderlicke boose menschen, die deur fortse en gheweldt, de goede en crancke verdrucken: Daer wordt bescreuen wat

hooghmoedighe en valsche middels de quade ieghens de goede oeffenen.

HEere God waerom haudt ghy u absent?

VVaerom verberghdy u van ons eenpaer?

Bysonder als wy liden dit torment?

VVant de boose deur zijn hoogmoed (voorwaer) Vervolght den aermen med benaudtheit zwaer:

(32)

Maect dat zulck'heur zeluen strecken en binden Deur den handel, die zi maken en vinden.

Den boosen hem glorieert en verheft Om dat hy heeft zijns herten wellust zoet:

En prijst den ghierighen zoomen beseft, Maer hy lastert den alderhooghsten goet:

En is so hoogh in alle sijn ghemoed Dat hy op God den Heere noynt en paste, Ia datter gheen God is ghelooft hy vaste.

Sijn weghen ghelucken wel, hoe datt gaet, Maer u oordeelen sijn verre verscheen Van alle sijn ghedachten boos en quaet, Hy acht alle zijn vianden so cleen' Dat hyse waent wegh te blasen alleen':

zegghende in zijn hert': my zal niet ghebeuren Inder eeuwigheit hinder ofte treuren.

Sijnen mond is vul van quaed en bedroch Vul valscheyts ende vervlouckinghe boos:

Onder zijn tonghe, light bouen dien noch

(33)

Vermoeytheit en hinderlickheit altoos.

De verwoeste plaetsen hy oyt vercoos:

Hy doodt d'onnoosel' in verborghen steden, zijn ooghen bespien de bedructe leden.

Hy lourt int heymelicke, dagh en nacht zoo eenen Leeu hem in zijn hol bedect, Om den aermen te beclippen, hy wacht Dien hy grijpt, en oock in sijn netten trect:

Hem seluen hy sluutt, en buught, en langh strect:

Maer med zijn groue leden, zonderlinghen Can hy veel aerme meinschen t'onder blinghen.

Dan zeyt hy oock in zijn herte (deur nijd) Dat de Heere, dit al tsamen vergheett, En dat hy bedect zijn anschijn altijd

Om zulx niet t'anschauwen, zo ghy wel weett.

O Heere, ieghens die hem zulx vermeett Staet op, en heft u handt om hem te slane, Ende vergheett, d'aermen niet by te stane.

Hoe darf den boosen hem kennen so clouck Dat hy u terght, en zeyt in zijn hert' snood Dat ghy dies niet en zuld doen onderzouck?

Maer ghy merct den last en t'onghelijck groot Ende neemt de zaeck' in dijn handen bloot, Dies de bedructe altijd op u betrauwen Als der weesen hulper in alder vauwen.

(34)

Dus breect en beneemt de crachten ô Heer Van de boos', en zijn waerck examineert Op datter gheen ouer en bliue meer:

VVant de Heer' is een Coningh gh'estimeert, Die inder eeuwichede triumpheert,

Van wiens aerde is vergaen ende verdreuen Dat ongheloeuigh gheslacht' quaed van leuen.

O Heere God ghi hoord (alzoo ghi pleeght) De beghaerte van d'oodmoedighe net Haer herte ghi verstaerct, ende beweeght, En u ooren ontfanghen haer ghebed Om wreken, en te doene recht en wet

Den weeskens en verdructe, vp dat de scharen Der aerdscher meinschē, haer niet meer veruarē.

In Domino confido.

Psalme. XI.

Hy beclaeght hem, van die hem verdreuen uut al dland vā Israël, dan zinght hi tbetrauwen dat hi in G

OD

heeft, ende t'oordeel des selfs ouer goede en quade.

HOe dorfdi mijn ziel' aldus dicmaels terghen Als ic my vast rust' op den Heere goed

(35)

Zegghende dat ic zau vlien op de berghen Ghelijck de mussch' oft ander voghel doed?

Al spannen de boos' haer boghen vā smerten, En bereen haer pilen, om metter spoed By doncker te deurschieten de goed' herten.

Zeer haest zal verdwinen ende begheuen De meeninghe van dese meinschen blend:

VVant wat heeft de gherechtighe bedreuen?

VVeett dat God is in zijn Pallaeys present VViens throon den hemel is, die zal anmaercken Med zijn ooghschelen (diet al zijn bekent) Der meinschen kindren bedrijf ende waercken.

(36)

God die prouft, med liden buten en binnen Den vprechten: maer zijn hert' haert voor al De boose, die wreedheyt en quaed beminnen:

Op de welck' hi laten reghenen zal Stricken, solpher, vier, wind, ende tempeesten Ziet daer haer deel, tot haren grooten val Dits haren loon, en dranck, minst med dē meestē.

VVant de Heer' is rechtuaerdigh in zijn wesen En heeft alle gherechticheyt ooc lief:

Zijn anschijn dat begracijt bouen desen Al dat recht uut is zoomen oyt besief.

Saluum me fac Domine.

Psalme. XII.

Dauid spreect hier teghen de pluumstrikers van Sauls hof die met gheueynst ghelaet en vermetenheyt, elcken hinderlic waren, ende bidt G

OD

, daer in te willen voorziene.

HElpt ons Heere God, het is tijd en huere VVant wy zijn vā veel goe' meinschē berooft,

(37)

Ende onder de meinschelicke natuere Is qualick een goed, ofte die ghelooft.

Ieghens elc anderen zi altijdt spreken Leughens, en ydelheyt, d'welc voor God stinct:

Heur leppen zijn vul pluumstrijckers ghebreken Zegghende dat haer herte niet en dinct.

God wille dan al dees leppen afgrijslick VVt roeyen, en te niet doen van nu voort:

Alzoo ooc alle de tonghen misprijslick Daermen niet dan hoouerdy' af en hoort.

Zi zegghen: wy zullen toch domineren Ouer hemlie'n, deur onze tonghen fijn:

Ons leppen kuennen wy, te will' uzeren, VVye zal kuennen ons Heer' oft Meester zijn?

Maer ic zal vpstaen om tzuchten der armen En des benooghden druck (zoo d'Heere zeyt) Stellende in vriheyt, en in mijn ontfarmen Hem, dien de boose vele laghen leyt.

(38)

S'Heeren woorden (troostelic bouen maten) Zijn woorden, gheheel zuuer ende net Als ziluer ghezuuert in aerden vaten, En dat ghefijnt is zeuen warf of bet.

VVilt dā (ô Heere God zeer groot vā machte) Bewaren u volc, zoo ghi hebt gheseyt:

Ende van dit alder booste gheslachte VVild ons verlossen inder eeuwicheyt.

De quade wandelen, ende verkeeren Onder de goede, zouckende haer dangier, Als de booste zijn verheuen in eeren Bouen de kinderen der meinschen hier.

Vsquequo Domine obliuisceris.

Psalme. XIII.

Dauid veel slaghen verloren hebbende, beclaeght hem dat G

OD

zo langhe touft vā hē t'helpen: Dan bidt hi hem te willen gheuene de blischap der victorien alreede vercreghen.

ZAlt dueren noch langhen termijn Dat ick gheel sal vergheten zijn Van u (ô mijn Hee-

(39)

re ghepresen?) Hoe langh' zuldi deckende wesen Voor mi (laes) dijn Godlic anschijn?

Hoe langhe zal hem minen gheest Beraeden, ende zijn bevreest?

En daeghlicx lijden sdroufheyts banden?

Hoe langhe zullen mijn vianden Dogh, ouer my heerschappen meest?

Anschaut my med dijn goedbeyt groot, En verhoort my in minen noot:

Verlicht mijn ooghen, ô goed' Heere, Op dat ic niet en slape zeere Inden boosen slaep vander doot.

Ende op dat, die my d'lijden doed Niet zegh': ick hebb' hem onder voet, Oock vp dat die my persequeren Haer vreught dus niet en dobbeleren Ziende my weer' in ieghenspoet.

Maer ick betrau' vast vp u deught In u bistant, mijn hert' verheught,

(40)

Ende zal God den Heere zinghen Om dat hi my (na mijn verlinghen) Heeft vp gheholpen in mijn ieught.

Dixit insipiens in corde suo.

Psalme. XIIII.

Hi zeyd, t'isser alom vul ongheloouighe en ongoddelicke, beschrijft haer bedoruen verstant, weynscht en voorzeyt haer verderuinghe: en tverlossen des volcs G

ODS

dat zy verslindē.

DEn boosen zeyt (als een die is onvroed) Daer en is gheen God: en is zoo bedoruen In gruw'licke boosheyt de deught verstoruen

+Roma. 3.b Dat niet een vā hemliē weinscht noch en doed⁺

Deught ofte goed.

(41)

God vernam van zinen Hemel bescheet Oft onder de meinschen zoo hoogh ghepresen Niet een zoo verstandigh en zaude wesen Die om God te zoucken ware bereed VVt liefden heet.

Maer hi vādse (als tghuent dat qualic beclijft) Afgheweken, haudende quade weghen,

Bedorfuen, bevlect, ende van ondeghen Zoo datter niet een is oft' ouer blijft Die goed bedrijft.

Hoe bliuen zi dan aldus onbekent

Die quaed doen, ende en willent gheēssins wetē?

Dat zi (als brood) mijn arme volcxken eten, God t'anroupen zijn zi gh'eel onghewent Als meinschen blent.

Zeker zi zullen verscricken eenpaer Als zi sheeren gramscap zullen anmaercken:

VVant dē Heere wonderbaer in zijn waercken Zal wesen med de gherechtighe daer

Haude ic voorwaer.

O boos', altijd ghi pooght ende studeert Om den raed van d'aermen, in alle plecken, Te beschamen, en zeer te beghecken Om dat hi vp God staed vast ghefundeert D'welc ghi blameert.

(42)

Ogh of God wt Syon nu gaue suel Verlossinghe zoet Israel ter eeren?

Ende trocke zijn volck uut tgroot verzeeren Zo zau Iacob hem verheughen zeer wel En Israël.

Domine quis habitabit.

Psalme. XV.

Desen Psalm zijnght, en leert, met welcke dueghdelicke zeden dat behoorden verciert te zijne, de rechte borghers des Hemels.

WIe isser (ô God bouen al) Die zal in u hutte verkeerē? VVie ist onder t'meinsch'lic ghetal Die wonen ende blyuen zal Op uwen baergh, heligh vul eeren?

Tsal zijn de mensche goed en slecht Die wandelt in vprechtichede

(43)

En niet en doed, ten zi wel recht, Ia die niet en spreect of en zeght

Dan tghuent daer in waerheit heeft stede.

Die med zijn tonghe (als een onvroed) Gheen achterclap doed t'anders blame, Die zinen naesten niet mesdoed, Noch en tijdt (zoomen ooc en moet) Zijns naesten hinder in zijn fame.

Die hem zelfs cleen acht naer den gheest En versmaedt die boosheyt vseren,

Maer verheft die den Heere vreest Die houdt (al hinderet hem meest) Zijn beloften zonder frauderen.

Die zinen naesten niet en stroopt Med woucker croos, oft eyghen bate, Noch eens anders recht en vercoopt:

Die dit doed (hoe zijn zake loopt) Zal vast bliuen in goeden state.

Conserua me Domine.

Psalme. XVI.

Dauid roupt om hulpe tot G

OD

, verhalende zijn ghelooue, ende belijdt dat zijn

vvaercken niet zijn, voor of bi G

OD

: Dan vertooght hi, een vvalghe t'hebbene van

alle afgoderic, Ende neemt G

OD

voor zijn al, zijnde zoo verzekert van zijn ghebet

verhoort te zijne, dat hi dies G

OD

danct, en hem verzekert te leuen hier ende hier

naermals inder cracht vander

(44)

verrisenesse van Messias, de vvelcke hy expresselie voorzeyt, zoot vutgheleyt is Actuum 2. 13. Eenen Psalm inhaudende een recht ghebed der versuchtende gheloouighen.

O Heer' almachtigh mijn bewaerder zijd, VVant op u hebb' ic mijn betrauwen zeere Ogh mijn ziele doed Gode dit belijd Segghen- de hem, ghy zijd mijn Meester en Heere:

Mijn goed noch al dat myn' is t'estimeren Can niet u toecommen of profiteren.

(45)

Alle mijn beghaert' is t'helpen eenpaer Die deur een goed leuen haer laten kennen:

Maer quad op quaed, zal hemlien volghen naer Die naer vremde Goden loopen en rennen, Haer bloed-offerande ic niet en ghenake

Noch ooc haers naems ic gheē ghewagh en make.

Den Heer' is van mijn bezittingh' het deel, En desghelijcs het deel van minen beker, Mijn deel, d'welcke my is ghevallen gh'eel Vinde ic an u goed, als mijn rente zeker.

Het lot viel my in plaetsen zeer bequame De bezittingh' is voor my anghename.

Den Heere zal ic gheuen lof en prijs

Die my raedt gheeft, en dat nood is laett weten:

Ooc gheuen my leeringh' en onderwijs (Al den nacht) mijn inwendighe secreten K'heb' God altijd in d'ooghe die (t'magh blijckē) T'mijnder rechter hand is: hoe zoude ic wijckē?

Dies verheughd mijn herte, mijn tonghe lacht En mijn vleesch zal in hope rust' vseren:

+Actu. 2.d. Ende. 13.d

+VVant ghi en zuld mijn ziel' in d'helssche cracht Gheenszins verlaten, noch oock consenteren Dat uwen helighen, in een'gher vauwen Zaude de bederfuelickheyt aenschauwen.

(46)

Maer ghy zuld my veel eer maken bekent Den wegh die daer leedt tot het eeuwigh leuen, VVant by u, ofte, daer ghy zijd present

Is verzadinghe van bliscap voorschreuen:

En ghenoucht' en wellusticheyt alleene Zijn t'uwer rechter hand altijd ghemeene.

Exaudi Domine iustitiam.

Psalme. XVII.

Dauid veruolghd zijnde bidt G

OD

, stelt zijnder vianden vvreetheit by zijnder onnooselheyt: nochtans bekend hy dat dit liden bevveeghd vvord van den vville G

ODS

. Daeromme acht hy hē selfs veel gheluckigher dan zijn vianden, om d'hope die hy heeft vā te ghebrukē de ieghenvvoordicheyt G

ODS

.

ANhoort mijn gherechticheit dogh, O Heer' ende lett vp mijn claghen, Buught u ooren (in dese daghen) Tot mijn ghebed rein van be- drogh, VVilt van mijn zake vonnis gheuen:

(47)

Laett u ooghē oordeelē t'recht, Ghy hebt ghe- prouft mijn herte stecht, En snachts ondersocht en beseuen.

VVanneer ghi my hebt ondersocht Zo en hebdi, t'eenighen stonden, In mijn herte niet anders vonden

Dan den mond sprack, als recht bedocht.

En nopende der meinschen daden Ghedinckende u Godelick woord Ic heb my ghewacht (zoodt behoord) Van de weghen der Tirans quaden.

Verzekert minen gangh en keer In u paden daer ic ben gaende, En zijd my zoo wel gade slaende Dat minen voet niet slibber meer.

Tot u mijn God ic addressere Al mijn ghebeden, ende belijd,

(48)

Om dat ghy my verhoort altijd Buught u ooren, anhoort my wére.

O zalighmaker wonderbaer Van die in u betrauwen zeere Die haer steken ieghens u eere Onttrect u ghenade van haer.

VVilt my verberghen en ghedooghen Onder de schaduwen zeer vry

Van u vlaercken: en bewaert my Ghelijc den appel diner ooghen.

Op dat ic alzoo magh ontvlie'n De boose die my dus zeer dwinghen, En oock als vianden omringhen Naer mijn leuen staende by dien.

Die haer in wellust zoo verdwasen Dat sy schinen te zine stom:

Maer sy kuennen wel spreken zom Schamper woorden, en vpgheblasen.

Zi omringhen en speuren snel Om ons verderfuen, als die slachten De Leeuwen die den roof verwachten En t'Leeuwelp in zijn holen fel.

Staet vp Heere, en wilt toch voortcommen, VVerpt ter aerden den meinsche boos, Ende verlost mijn ziel' altoos

Van hem diemen u zwaerd magh nommen.

(49)

En van die zijn u gheessel-hand Verlost my: ooc van d'aerdsche meinschen VViens deel dat al is naer haer weinschen In dit leuen zeer abundant.

Ghy vult haren buuck med dijn gauen Zoo dat haer kinders zijn verzaedt:

En zulcke ghenough achter laett Voor sijn gheslacht' in goed en hauen.

Maer ic zal zien u aenschijn goed Leuende inne gherechtichede, En sal zijn verzaedt, (als ic mede Ontwect ben) van u wesen zoet.

Exaudiat te Dominus.

Psalme. XX.

Tvolck ziende haren Conijnck gaen naer eenen grooten strijd, roupt G

OD

aen, dan dancken zy hem, als alreede verzekerdt zijnde van de victorie. Eenen Psalme seer eyghen om de ghemeente, beuochten sijnde van alle syen, van de ongheloouighe Princen.

DEn Heer' verhoor' u ghebed crachtich In des benautheits dagh, Den naem' van Iacobs

(50)

God almachtich Verhef u zo hy plagh.

Hy wil u sterckt' en hulp'verleenen Van zijn stad heligh vonden, En onderhouwen u med eenen Van Syon t'allen stonden.

Den Heere ghedinck' u offranden (Als die hem bequaem zijn)

Laete dijn offre in asschen branden Tsi zo t'allen termijn.

Hy wil u gheuen zonderlijnghen Naer dijns herten begheeren, Ende gheluckelic volbrijnghen Al u doen en affeeren.

Den Heere die wil doch verhoren Dijn ghebed menichfaut

(51)

Op dat wy mueghen vrueghd oorboren Midts dijn zaligh behaud.

Ende dan oprechtende wezen De bannieren van vreughden Ende dat inden naem gheprezen Van onsen God vul deughden.

Segghende nu heb'ick beseuen Dat den Heer' heeft bewaert, En bystant of hulpe ghegheuen Sinen Coninck vermaert.

Hy verhoort hem van d'helighe stede Des Hemelsch t'allen tyde

Deur de zalighe deughd'lichede Van zijnder rechter syde.

Onse vianden die ons deerden Betrauwen op cranck riet,

D'een op waghen d'ander op Peerden Elc hem altoos verliet.

Maer wy sullen naer den betaeme Altijdts ghedincken louen

Den grooten en helighen naeme Van God den Heere hier bouen.

Siet zi zijn vutgheworpen alle En zijn t'onder ghegaen:

Sy meenden ons bringhen te valle

(52)

Die sullen bliuen staen.

Verlost ons altijd ô goed' Heere Den Coninck hoor' ons claghen Als wy sullen roupen so zeere Tot hem in alle daghen.

Deus deus meus respice in me.

Psalme. XXII.

Prophetie Iesu Christi, in de vvelcke dat Dauid sijnght eerst zijn nedere en beschaemde verlatentheit, daer naer tverheffen ende tverrestrecken van zijn Rijcke tot den hende der eerdē, ende t'eeuwigh dueren van tzelfde.

+Mat. 27.b. Marc. 15.c.

Mijn God, mijn God waerom hebdy my toch⁺ Dus verlaten? ende vervremt u noch Van mijn hulpe suchten en claghen och D'welck ick u dede? Eylaes daegh'lics roup' ic tot u ooc

(53)

mede! Maer ghy en verandwort niet op mijn bede Al en heeft rust' alsoo in my gheen ste- de Den gh'eelen nacht.

Nochtans zidi dat helighe gheacht VVonende onder t'Israëlsche gheslacht' Daer ghy wild datmen u met alder macht Zal exalteren.

Men heeft ons voorvaders zonder cesseren Haer hope zien altijd vp u fonderen Die ghy daer omme wildet preserueren Van al t'dangier.

Zi riepen tot u God med moede fier En ontvloden alzoo sviands bestier Zonder eenighsins bescaemt te zijne hier Deur t'vast betrauwen.

Maer ic en ben voor gheen meinsche te hauwen Bet worme ghelijck' in alder vauwen:

(54)

Ia ben den dreck van mannen ende vrauwen, En svolcx versmaen.

VVant al die my aldus zien staen en gaen Verachten ende bespotten my zaen

Schuddende haer hooft altijd, als vanden quaen Heb ic beseuen.

Zi zegghen: hy heeft zijn zaeck' op ghegheuen Zijn God die hy heeft zo hooghe verheuen:

Maer bemind hy hem al zoo bouen schreuen Verlos' hem dan.

Nochtans zidi Heer' (als ic mercken kan) Die my bewaerde van als ic beghan

Te sooghen mijns Moeders burst, troct my van Des buucx bezwaeren.

Ic was ghegheuen in u goed bewaeren Van de baermoeder, en ooc voor het baeren Oft vā mijns Moeders buuc (moet ic verclaeren) Mijn God ghy zijt.

En vervremdt u van my niet dan gheen tijd, VVant nu naect aest den alder meesten strijd Daer en is niemand die my tot bevrijd Magh' hulpigh wesen.

Veel als ionghe kaluers my teghen rezen, En vette ossen van Basan vutghelezen Hebben my van allen kanten in desen Nau ommestelt.

(55)

Zi hebben haer muul gh'opent med gheweld Ieghens my ghelijck een Leeu in het veld Die om roof wt gaed briest en elcken queld Ic ben besweken,

Ghelijc water, en al mijn beenders weken:

En zoomen twas zied in de hitte leken Zoo smelt mijn herte deur al zulck versteken Int inghewand.

Mijn cracht is zoomē een drooch vat oyt vād, Mijn tonghe cleeft an mijnder kaken kant, Gh'ebt my ghesteld om in het staeruens bant Dus te gheraken.

VVant d'hondē om rijnghdē my, en moest smakē Den anstoot der boosen hoop in dees zaken, Die my mijn handen en voeten deur staken Med lijden groot.

Ic zau wel tellen alle mijn beenders bloot Dus mismaect zaeghen my dees nijders snoot

+Mat. 27.d Ioan. 19.d

+Lootten op mijn rocxkin, en zonder nood Deelden mijn cleeren.

wild di niet vervremden Heer' der Heeren Die mijn sterckte zijd, wild niet van my keeren:

Maer aest u my t'helpen wt het verzeeren Mijn ziell' behoett.

Verlost mijn leuen, verlaeten ontgoedt

(56)

gheplant Ende verciertse an elcken cant Omringhende haer med schoon riuieren.

VVie zal zoo gheluckigh zijn toch Die zal commen en clemmen noch Vp des Heeren bergh hoogh verheuen?

En wie zal oock hebben hier by Een woonste zeker ende vry

In die plaets' heligh bouen schreuen?

Tsal zijn die van handen is net, In zijn hert' ende wercken med, En die oock niet en steld zijn herte Vp ydelheyt (naer mijn aduijs) Noch en zwaert in eenigher wijs Tot bedrogh of tot iemands smerte.

Zulck' zal van God den Heer' ontfaen Sijn ghebenedidinghe zaen,

En gherechticheyt desghelijcke Van God zijn zaligheyt expeert:

Sulck is tvolc d'welc zouct en begheert T'aenschijn van Iacobs God publijcke.

(57)

Poorten u hooft vp t'heffen pooght Eeuwighe deurren u verhooght Nu comt in den Coningh der eeren:

VVie is desen Coningh ghehacht?

Tis den Heere vul sterct' en macht Ten stride staerck niet om vermeeren.

Poorten, u hooft vp t'heffen pooght Eeuwighe deurren u verhooght Nu comt in den Coningh der eeren:

VVie is desen Coningh ghehacht?

Tis den Heere God der heyrcracht Coningh der glorien en Heeren!

Ad te Domine leuaui.

Psalme. XXV.

Den meinsche verdruct by zijn zonden, en van de quaetheit zijnder vianden, bidt den Heere voor hem zeluen, ende int ghemeene voor al het volck.

TOt u clemt mijn hert' ô Heere In u

stel'ic mijn hoop' vry Bewaert my dan wel en

(58)

zeere Dat ic niet beschaemt en zi. En op dat ooc mijn viand Niet en verblijde midts desen: Die u verbeyden constant En zullen niet beschaemt wezen.

Maer zullen tot schanden commen Die ghy onghetrauwe vind

Zonder cause ofte waerommen O Heere die dueghd bemind:

Leert my kennen en verstaen Dijne gherechtighe weghen, En wild my vroed maken zaen Al u schoon paden ter deghen.

VVilt my leeren en regieren In u waerheyt excellent

(59)

Die zijt in alle mannieren Mijns zalicheyts God bekend.

Ic wacht u Heere' allen dagh:

Ghedijnct dan u medelijden, En u goedheit met verdragh By u g'hoefent t'allen tijden.

Dijnct niet op mijn quaed voorleden Van mijnder ioncheyt zeer snoot, Noch om al mijn ouertreden VVelck veel is ende groot.

Maer wt dijn ghenade wel, En om dijn goedheit ghestadigh VVild my nu (ô Heere) snel Ghedijncken en zijn ghenadigh.

Recht en goed is God almachtich Dus zal hy dan wysen claer Vele zondaeren waerachtich Den rechten wegh openbaer.

En d'oodmoedighe hi ooc zal De rechte weghen doen hauwen, En den aermen wysen al Zijn paden in alder vauwen.

Goedheit en trauwe zijn vonden Al de weghen onzer God

Voor die bewaert t'allen stonden

(60)

Zijn verbond ende ghebot.

Maer om dijns naems wille toch (O Heere God hoogh verheuen) Vergheeft mi mijn zonden noch, VVant zi groot zijn bouen schreuen.

VVie is den meinsche voor ooghen, Eist dat hi den Heere vreest,

Ofte God en zal hem tooghen Den wegh dien hi moet kiesen meest?

Zijn herte zal leuen vet In vele goeden van waerde:

En veel vā zijn kinders med Zullen altijd zijn op d'aerde.

God openbaert zijn secreten Die hem vreest als goede knecht, Den welcken hy ooc laet weten Tinhaudt zijns verbonds te recht.

Dies ic neme my bemerck Een paer op God (zoo wy moeten) Die als eenen hulper sterck VVt het net zal doen mijn voeten.

VVilt naer my u aensicht wenden En hebt mede lijden med my Die alleen is, in ellenden En niemand en staet my by.

(61)

En ic ghevoel' dat vermeert De benautheit mijnder herten:

Och Heere my trect en keert VVt dees mijn druckighe smerten!

Vergheeft mijn zonden te male, Ende zied mijn lijden an:

Merckt oock hoe groot van ghetale Dat mijn vianden zijn dan.

+Ioan. 15.d.

+Z'ebben vp my eenen haet Zeer dood'lic, hoett van haer handen Mijn ziel', verlost my van quaed, Op dat ic niet comm' in schanden.

VVant in dy ic vast' betrauwe:

Dat mijn oprechtigheyt nu My bewaer' en onderhauwe, VVant ic ben verwachtende u.

O God des hemelsch bevangh VVilt toch Israël beschermen Van alle zijn lijden strangh, Deur dijn ghenadigh ontfermen.

Afferte Domino filij Dei.

Psalme. XXIX.

Een vutnemende Liedekin daer in Dauid beschrijft de maiesteit G

ODS

, deur den blixem en tempeesten die alle creaturen veruaren, hoe vvel hy ondertusschen tot de zyne goedertieren is. Psalme bequame als G

OD

ons vermaent deur sulcke

vervaerlicheyt.

(62)

AL ghy heerschappen die leeft Den Hee- re lof en prijs gheeft Van zijnder sterck- te zeer groot, Gheeft den Heere glori' bloot VVelcke zinen naem' is weerdich: En zijd om t'anbidden veerdich Den Heer' med ood moedichede In zijn groot' helighe stede.

Des Heeren stem' drijft med spoed Op de waters, die oock doed In de locht den donder slaen

(63)

Theeft God der Heeren ghedaen.

VVant an sHeeren stem wy mercken Hoe crachtich dat hy can wercken, Des Heeren voeys, en vermonden Is vul groot-dadicheits vonden.

Des Heeren voeys sterck voorwaer Breect en morselt Ced'ren zwaer, Ia den hoochsten die daer groeyt Op den bergh Libaen ghebloeyt.

Hy doedse als een kalf vp sprijnghen Libanen kan hy zo dwijnghen

En Sirion uut vercoren Als eenen ionghen Eenhoren.

Des Heeren stem splijtt zeer snel Vlammen viers straf ende fel, Doed beuen de wildernes En twoud datmen naemt Cades.

Ende doed (als wy bevinden) Van vreesen misvallen d'Hinden, Menighe wilde Landauwe VVord ontdect in zulcker vauwe.

Onder tusschen gaed elc een In zijnen Temple ghemeen Daer gheeft v dit volcxkin wijs Alle eere lof ende prijs.

(64)

God den Heere presideerde Doent water op elc passeerde, En zitt als Coninck ghepresen, wiens rijck' blijft eeuwigh in wesen.

Dies den Heere gheuen sal Sijn volck groot vermoghen al, En zalse zeghenen met Paeys ende alle ghoeden net.

Beati quorum remisse sunt.

Psalme. XXXII.

Dauid ghestraft sijnde met siecten om sijnder sonden vville, sijnghd dat sy saligh sijn, die duer haer schuld niet en vallē inden val daer hy is, belijdt sijn sonden, die G

OD

hem vergheeft: vermaent de quade tot vvel te leuene, ende de goede om hemlien te verhueghen in Gode.

ZAlich is hy, wiens ouertredigh leuen Is vutghedaen, en mildelic vergheuen: Wiens zonden zijn vanden Heere perfect Wt ghena

(65)

den verborghen en bedect. Saligh is hi welc- ken God vol ghenaden Niet toe en schrijft de boos heit nochte quaden: Oock in wiens gheest ende binnensten grond Men noynt valscheit noch eenigh bedrogh vond.

Om dat ic zweegh mijn mesdaet niet en kende Mijn ghebeenten zijn gh'eel vergaen ten hende Deur mijn daeghelicx gheween ende beclagh:

Want my dijn handt verzwaerde nacht en dagh Dus verdrooghde ooc als inder zonnē claerheit Mijn vochticheit, ende cracht inder waerheit,

(66)

Ic heb' u dan ontdect mijn zonden al V niet verborghen mijn quaed en mesval.

VVant ic doen dacht, en sprack: ic zal belijdē Mijn zonden voor den Heere t'allen tijden, En ghy hebt terstond van my gheweert reyn De schulden van al mijn zonden certeyn.

Daer om zullen ooc alle helighe lieden Ter goeder tijdt, tot v med bidden vlieden:

En al waert dat zulcker een straf caem' an Veel waters vloeds, t'mocht hem niet letten dan.

Ghy Heere zijt mijn stercke plaets' en stede Die my bewaert, engheeft my oorzaeck' mede Om van alle sijen te zijn' verhueghd

Midts tverlossen' gheschiedt duer dijne dueghd.

Comt al hier dan ic zal ulieden leeren En doen verstaen, den rechten wegh des Heeren Deur den welcken ghylien moet henen gaen En zal v med mijn ooghen gade slaen.

En zijd toch niet als muulen ende peerden Die zonder reden gaen hier lancxt der eerden:

VViens mule datmen moet breydelen wel Op datse v niet en zouden byten snel.

Veel lijdens zal de Godloose benauwen:

Maer veel weldaeds ghebuert die God betrauwē Ghy gherechtighe, ende van herten goed Verblijdt v in Gode met eenen moet.

(67)

Domine ne in furore tuo.

Psalme. XXXVIII.

Dauid hebbēde de peste, of eenigh seer in zijn dgye, claecht Gode de groote pijne die hi daer in heeft, ooc deur het afwijcken sijnder vrienden, en al de vvreedheyt sijnder vyanden: daer om begheert hy seer vierich de bistandicheyt G

ODS

.

EN begrijpt mi tot gheē stondē Van mijn zõ den In dynen toren ô Heer': Noch wild my oock niet castyen Noch doen lyen In dijn groote gramschap meer.

Want dijn pylen my deurdringhen En ombringhen:

Oock heeft my dijn hand gheraect:

In mijn vleesch is niet gh'eels bleuen Hier beneuen

Deur dijn dreeghen alst my naect.

(68)

In mijn beenders en is ooc mede Rust of vrede

Deur mijn quaed zeer dick ghetast:

Mijn zonden my ouerterden Ende werden

Een pack van te zwaeren last.

Mijn wonden stijncken en rotten Deur mijn verzotten,

En ic buughe my zeer crom, En wandel zo in die pijnen Veel termijnen

Med droufuen ghelaet hier om.

Mijn inghewant is verstoruen Gheel bedoruen

Niet gheels is an my voorwaer:

Ic ben al te zeer ghesmeten En verbeten

Ic huul' deur sherten mesbaer.

O Heer' al dat ic arm' mensche Aldus wensche

Is u wel kendelic nu,

Ooc al mijn weenens gheruchten Ende suchten

Is niet verborghen voor u.

(69)

Mijn herte heeft bouen maeten, En verlaeten

Heeft my mijn cracht en virtuut:

Zelfs d'licht van mijnen ooghen (Moet ic'dooghen)

Is my vergaen, en gheel wt.

Van verren stonden en zaeghen Vrienden maeghen

Schuuden mijn wonde en torment, Die my bestonden ten naesten (Als med aesten)

Vloden al van myten hend'.

Maer die mijn zielle versoucken An all' houcken

Hanghen my streck ende slagh, Die my quaed willen anrichten Valscheit stichten

En spreken quaed allen dagh.

Maer ic slachte hier gheel de dooue Gheen ghelooue

Gheue ic haer zaecken onvroed:

Ben by den stommen gheleken Die om spreken

Synen mond niet open doed.

(70)

Ic ben als een creature Op dees hure

Die niet en hoort noch begrijpt, In wiens mond es gheen wee'r spraecke In de zaecke

Die hem nochtans zeere nijpt.

VVant ic stell' (int sarucx benauwen) Mijn betrauwen

Op dy Heer' en altijd zal:

En ghy zuld (weet ic te voren) My verhoren

O mijn God Heere en mijn al!

VVant ic zeyde ic wil' swijghen Soo en krijghen

Zi gheen vrueghd med my als noch Die teghen my haer op blasen Ende rasen

Als mynen voet wanckelt toch.

Ic ben ghemaect tot verdriete Ic gheniete

Druck die voor my staed zeer langh:

VVant ic beken' mijn mesdaden Om mijn quaden

Ben ic in sorghens bedwangh.

(71)

Ooc leuen ende verstercken Machmen mercken

Alle mijn vianden zeer:

En die my nijdich bevechten (VVel t'onrechten)

Vermenighen lancxom meer.

Die ic weldede my loonen En betoonen

Quaed ende viandscap snood, Om dat ic volghe voor tbeste Tot int leste

Dat voor dy is goed en groot.

Heere God wilt my niet laeten Als verwaeten,

En vervremt u niet van my, Helpt my, en die dijns behoeuen Zonder toeuen

O Heer' mijns zalicheyts vry.

Quemadmodum desiderat.

Psalme. XLII.

Dauid beclaeghd hem om dat hy verhindert vverd vander ghemeente G

ODS

, vvaer

naer hy heeft groot verlanghen: te kennen gheuende zijn ellendicheyt, en hem

vertroostende op de goedheit G

ODS

, hoopt noch by de ghemeente G

ODS

te commen,

om hem aldaer te dancken.

(72)

GHelijc men hoort den Hert zeer tierē Naer de verschz des waters zoet, Zo haect en schreit in dier manierē Mijn ziele naer dy Heere goed.

Mijn herte dat dorst lanx õ meer Naer dy leuē dich God en Heer, Als ic dijnck', wanneer zal ic muegē Gods anschijn ziē tot mijn verhuegē?

Dach ende nacht hebben mijn tranen My onderhauwen als het brood Als ic hoorde dit my vermanen

(73)

VVaer is dijn God en Heere groot?

Mijn hert smalt in my als ic docht Dat ic med den hoop te gaen' plocht Naer Gods woonste med blijden gheeste Med lof en sangh haudende feeste.

Maer waerom queldy u hier neuen Mijn ziel' ontrust, in God betraut?

VVant hy zal my noch oorzaeck' gheuen Om hem te louen menichfaut:

VVanneer hy my behauwen zal Deur zijn anschauwen ouer al,

Nochtans eyst thert' deur zulc beweghen In my beroert ende versleghen.

Ghedijnckende om de weldaed crachtich Die ghy deedt int land der Iordaen, En van Mizar den bergh cleenachtich Tot Hermonem zeer hoogh ghestaen, Hoe dat d'een diepte d'ander riep Deur swaters gheluut dat daer liep Doen u baeren en sluusen vloedigh, Ouer mijn hooft dreuen zeer spoedigh.

God heeft my zijn goedheit en dueghden Sdaeghs claer betoont ende belast

Dies sijngh ic hem snachts lied met vruechden Den God mijns leuens bid ic vast:

(74)

Ic zeg' tot hem mijnen rotssteen VVaerom vergheett ghy my alleen?

Hoe langh' zat ic in dezer vauwen Treurigh gaen deur sviands benauwen?

Mijn nijders gheuen my doodwonde Als zulcker een my blaemt en vraeght, VVaer is dyn God ten desen stonde?

Maer mijn ziel' hoe zijdi versaeght Ontrust in my? betraut God toch VVant ic zal hem belijden noch De welvaert mijns aensichts te zijne Ende ooc mijn God t'allen termijne.

Iudica me Deus.

Psalme. XLIII.

Dauid bidt om verlost te zine van die met Absalon anghe spānen vvaren, vp dat hi mochte in naerste vercondighen den name ende lof G

ODS

in d'helighe vergaderinghe.

WReect my, ende voert ooc mijn clachte (O Heere God mijn toeuerlaet) Ieghēs het wreede

(75)

valsch ghestachte, Ende verlost my oock met crachte Van alle menschen opstinaet Vul van bedrogh en quaed.

Ghy zijd altijd den God en Heere Van mijn vermoghen zeer constant, VVaer om versteect ghy my dus zeere En ghedooght dat ic ga en keere In verdriet deur des lidens band Van minen dood viand.

VVilt u licht zenden en verbreeden En ooc u waerheyt excellent

Vp dat die my altijd gheleeden, Ende bringhen onder hem beeden Tot uwen bergh heligh bekent In u woonsten present.

Ic zal commen ten zeluen tijen Vlitigh, tot des Heeren Aultaer,

(76)

Tot den God mijns vreughds en verblijen, En u daer louen en belijen

Med mijn harp' ô Heere voorwaer Die mijn God zijd eenpaer.

Mijn ziele waer voor wildi beuen?

En zijn zoo verturbeert in my?

Betraut in den Heere al u leuen VVant ic zal hem lof en prijs gheuen VVelcken mijn God is, en daer by Ooc mijn aenzicht maect vry.

Deus deorum Dominus.

Psalme. L.

Dauid voorseyt dat G

OD

zaude tot hem roupen alle natien deur t'Euangelium, beghaerende van de zine (voor sacrificie) belijd ende vercondinghe zijnder goetheyt, vervverpen die haer berõmen, t'onderhauvven zinen Godsdienst, vviens herte nochtan niet gheraect is met de liefde G

ODS

.

DEn staercken God, d'Heere van Israël Heeft ghesproken, ende gheroupen snel Gheel