Over stemmen bij volmacht

VB.IJHEID IN DEMOCIATIE

Zaterdag 6 Maart 1954 - Na. 294

Over stemmen bij volmacht

(Zie pag. 3)

WEEKBLAD YAH DE YO·!KSPARTIJ YOOR ·vRfJHEID EN DEMOCRATIE

PAPIEREN SPIEGEL

Een goede pen 18 dikwijls even zooveel

" waard als eene halve armee", - in- drukwekkender getuigenis aangaande de in- vloed welke de pers op de publieke opinie kan hebben is wel nimmer gegeven. Zij treft te meer, waar zij afkomstig i's van onze eerste Koning, uit een tijd dus waarin de dagbladpers te onzent nog maar in haar kinderschoenen stond, terwijl bovendien ons volk zich maar al te gemakkelijk voègde in het landsvaderlijk bewind van de Vorst die inderdaad meer dan een van zijn tijdgenoten 's lands zaken behar- tigde, maar wiens regeringsperiode desniette- min uitliep op bittere ontgoocheling, allereerst voor hemzelf.

* * •

W ij vonden dit woord in het prachtige gedenkboek, dat het Algemeen Han- delsblad het licht deed zien ter gelegenheid van zijn honderd-vijf-en-twintig-jarig bestaan.

H~t werd door Willem I gericht tot de oprich- ter van het blad, J. W. van den Biesen, in feite · tevens. zijn eerste hoofdredacteur. Deze had zich uit zijn blad teruggetrokken, toen hem op pijnlijke wijze duidelijk was gemaakt, dat zijn journalistiek beleid conflicten schiep met een deel van zijn lezers.

Min of meer als balling vertoeft hij dan in Frankfort. Dat bevredigt hem blijkbaar ook niet en wanneer hij dan, zijn weinig militaire constitutie ten spijt, de Koning zijn diensten heeft aangeboden in het gewapend conflict met de Zuidelijke Nederlanden, krijgt hij uit 's Konings mond het antwoord: "Schrijf gij dan, mijnheer, een goede pen is dikwijls even zooveel waard als eene halve armee".

* * *

Het is niet onze bedoeling, hier een recen- sie te geven over "De Papieren Spie- gel" onder welke sprekende titel de auteur, de Handelsblad-redacteur de heer W. Visser zijn boek de wereld inzond. Wij hopen dat later te doen, het werk is breedvoeriger bespreking meer dan waard. Wij bepalen ons thano uit- sluitend tot het Koninklijke woord over de goede pen.

· Die van Van den Biesen was wèl-versneden.

Dàar wist het Gouvernement van mee te spre- ken! Herhaaldelijk rapporteerde de "Gouver- neur" der provincie Noord-Holland in weinig gunstige zin over het Handelsblad dier dagen, dat toch niet anders deed dan hetgeen van een onafhankelijke pers mocht worden verwacht.

Eén keer gaat de Gouverneur zelfs zo ver, de Regering een middel aan de hand te doen om Van den Biesen in het gareel te krijgen: "Of geld ... (hem omkopen dus, De R.) of door het groot aantal exemplaren, waarvoor men zegt dat het gouvernement geabonneerd zou zijn op te zeggen" (de broodkorf dus wat ho- ger hangen, De R.).

Dit ene staaltje van het licht, waarin men toen de verhouding tussen overheid en pers zag, dunkt ons voldoende. Wat slinkse .paden destijds de vrije pers daarbij soms moest betreden, blijkt uit enkele opdrachten, die Van den Biesen gaf aan zijn Haagse corresponden- ten, de gebroeders Belinfante. Bijvoorbeeld:

één, ten hoogste twee artikelen per week, die enigszins critisch van toon zijn, want "ons doel is eene bescheiden en gematigde oppositie te- gen sommige handelingen der regeering ... . Ik zoude een mijner vertrouwde geheime mede- arbeiders belasten de correspondentie te dezen te voeren ... " ( ! ) Bij een andere gelegenheid waarschuwt hij zijn correspondent, dat deze zich wat de strekking van zijn artikel betreft dient te houden aan "hetgeen U voorkomt de vermoedelijke opinie varrtle meerderheid der Kamer te zijn. Verzuim dus ook geen der mid- delen geschikt ·om die kennis te bekomen, on- · gebruikt te laten".

De sêhrijver van het gedenkboek noemt dit terecht een merkwaardig en niet geheel onbe- denkelijk staal van publiciteitspolitiek.

• • •

nat intussen een vrijzinnig blad het ook met zijn lezers wel eens moeilijk kon hebben, blijkt uit het volgende:

Wanneer onder het bewind van Koning Wil- lem II de kwestie van het Concordaat weer ac- tueel wordt, is het voor Van den Biesen, zelf rooms-katholiek, uiteraard moeilijk daar ip het

· Handelsblad over te schrijven. Hij bericht dan ook aan Belinfante "De concordaatskwestie zal ik in het H.B. en om goede redenen, vol- strekt onaangeroerd laten". Maar voorzichtig- heidshalve heeft hij dan enkele dagen tevoren reeds gevraagd: "Weet gij geen natuurlijke aanleiding te vinden tot een gepast artikeltje om duidelijk te doen blijken, dat het H.B. geen bepaald Roomseh-Katholiek blad is?"

* * *

Dat intussen de krant - als 't er op aan kwam - haar zegje wel durfde zeg- gen, blijkt alweer uit een rapport van Noord- Hollands gouverneur d.d. 18 Oct. 1841. Daar lezen we: "De advocaat Lipman beroemt zich de schrijver te zijn van de artikelen in het Handelsblad van 13 en 16 October tegen de

· ministers gericht en zou de wens hebben ge- uit, "dat de Heer Van Maanen mogt besluiten hem op grond van die artikels te vervolgen".

De redacteur van het Hbl. is volgens de gouverneur "zwak genoeg om kwaadaardige artikels als de twee bovengenoemde op te ne- men". (Hij zou zich in deze door concurrentie- vrees hebben laten leiden! De R.)

Dat anderzijds Van den Biesen zijn journa- listieke onafhankelijkheid zo krachtig mogelijk wilde handhaven, lereh ons een paar regels, geschreven vlak na zijn benoeming tot ridder

in de Orde van de Eikenkroon. "Het zal nu vooreerst wederom nodig zijn dat het Handel~­

blad met artikelen optrede, die de ondubbelzin- nige blijk geven dat de eerbekroning van des·

zelfs Hoofdredacteur in geenen boegenaamden deele afbreuk doet aan de onafhankelijkheid en onpartijdige vrijmoedige aanwijzing en gis- ping der bestaande gebreken, dwalingen en misbruiken in ons regeringsstelsel of bij de onderscheidene takken van het openbaar be- heer".

• • *

Hier zijn we dan toch weer aangeland bij het woord van onze eerste Koning over de betekenis van een goede pen. Hij moge deze misschien ook al niet in alle omstandigheden even hoog gewaardeerd hebben, in principe had Willem I gelijk: een goede pers is voor een' volk van onschatbare betekenis, waarlijk niet alleen in internationale vragen.

Persvrijheid, onafhankelijke, zelfstandige

· publiciteitsorganen zijn een levensbelang ook voor de de.mocratie. Zowel wat volksvoorlich- ting als opinievorming betreft.

Beseft men dit ook in onze tijd wel voldoen- de? ·

Regeringsvoorlichtingsdiensten houden hier even grote gevaren in als de volstrekt eenzij- dige voorlichting die men vaak aantreft in bladen, welke sterk aan politieke partijen zijn geliëerd, reeds doordat zij aan uiteenzettingen van anderen geen of weinig aandacht wijden.

Wie in De Papieren Spiegel leest hoe een vrije, zelfstandige pers zich slechts moeizaam ook in ons vrije land heeft kunnen ontwikke- len, kan slechts hopen dat in alle kringen van ons volk haar betekenis worde begrepen.

* * •

En wanneer wij misschien wel eens zuch- ten over heel wat "sensatie" in onze moderne kranten, zij het ons tot troost te zien, hoe ook Van den Biesen een eeuw.geleden de kunst verstond te "ruiken" wat de lezers en vooral de lezeressen lèkker nieuws zouden vin- den. V oor het geval Koning Willem I afziet van zijn voorgenomen huwelijk met Gravin d'Oultremont, moeten de Belinfantes al vast een stuk schrij\ en met "het luidste vreugde- trompettengeschal" dat zij in staat zijn "uit te galmen... Het moet een allerschoonst, tref·

fend stuk zijn, waarbij de mensen tranen met tuiten huilen". En wanneer Koningin Victoria trouwt, verwacht Van den Biesen omstandige berichten betreffende ceremoniën, kleding etc.

"daar zulks hier het publiek, vooral de dames, altijd bijzonder interesseert".

Er verandert in een eeuw toch niet zo heel veel als we vaak denken. Zeker niet in· positie en taak der pers.

deR.

t IIAABT 1N1 - PAG. J

Verslag Onderwijscongres van de V. V. D. te Den HOOI{ (11)

Vooral de problemen van het Lager Onderwijs deden een geani~eerde discussie ontstaan

"Het onderwijs dient op de eerste plaats te staan", aldus prof. Oud

Prof. o.t, h l WMft1 W IN'4

ee~~p~~~~

l'lei*IMie, IN'!ftle liet ep

~lep

prijs te stelleR, dat, mede dank zij de activiteit van de vereniging, ook tussen de partij-vergaderingen IR, welke nu eenmaal weinig gelegenheid bieden tot behandeling van speciale onder- werpen, actuele vraagstukken aan de orde kunnen worden gesteld.

het laatstgenoemde, dat een veer zwaar- der lee!'plan heeft. Daarom is een apar- te opleidingsschool gewenst.

· De heer drs L. Leopold (Amersfoort) is het een.s met mej. Boekhoff_ Van een grote zeSlle klas gingea sleehts vijf leerlingen verder atuderen. Zij kregen daartoe een extn.-dosis. ir1 een apart hoekje. Tegên bet ldaal'lltomen op de opleidingsscholen bestaan terecht grote bezwaren. Beter is de selectie al in de vierde klas te beginnen.

Onze partij ga-.t

~-.-ruit,

oek iD·fnvleed. Herian-d aan de moti&o Fortanler Inzake àe atlllll.ebe~ COIII!Itaallerde apr., da& de wee -~ - in de politiek dikwijls geplav.W la -.e& v~ moties. (geblllb). De ~i-acties stel- len bet op prijs, dat - I e lleJ--csteàende ea ~ partijleden ~ terzijde

IJf;aa,n.

Spr. is steeds een groot voorstander van bet openbaar onderwijs geweest, omdat dit algemeen is; bet kan gevolgd worden door kinderen van de meest verschiliende :dehiblg en milieu ea het ftlnte&'kt lloeë saamlwr'PeWsgeveel - - vollt (instela- llling).

Dr M. P. Vrij (Eindhoven) zou er te- gen gewaakt willen zien, dat het pro- gram zo ver gaat, dat het leertempo wordt voorgeschreven. Invoering van de schoolradio moet niet imperatief worden geateld. Men moet de kinderen Ieren luisteren. Hoeveel uren zijn nodig voor goed verkeersonderwijs en wan- neer moet dit beginnen? Spr. bepleit grotere vrijheid bij het samenstellen van het leerplan.

De indeling in hokjes fl!l funest; tereebt zeide de C.H. ·minister Slatemaker tie :Bruine indertijd bij liet radieclebat, dat men niet alles moet etiketteren. Men moet lillet steeels ia de krinl'

YtUl

~erwanten verkerea. Dit behoeft geenszi~M te doen

~-de goillllli~ ~.

De fotU; van :Kappeijoe ea de zijlleD w-. dat zij de opeldlllre IICIIeol met pweld aan ons volk wilden opdringen. De tegenwoordige liberalen willea vrijlleid Iatea -

over de openbare school anders te denken; zij laten de keuze bij de ouders. _De heer H. Bali (Ede) is voorstander van een grotere differentiatie van het ondet'Wijs; de uniforme leerplannen hou- den geen rekening met de verscheiden- heid der leerlingen. Doel moet zijn hen gereed te maken voor de maatschappij en daaraan ontbreekt nog veel.

Als bestuurslid van Volksonderwijs betoogde spr. indertijd al, dat de bestrij- ders de openbare school niet kennen. Hij ondervond haar grote betekenis, toen hij als jong politicus in zijn geboortestad met de pastoor in debat kwam, die hem voorhield, dat hij dan toch na de open- bare school te hebben bezocht geestelijke was geworden. Er was echter ook een communist, die kwam vertellen, dat hij de katholieke school gevolgd had. De conclusie bij de repliek was gemakkeli:Jlt:

de openbare· school belet geenszins be- houd van de godsdienstige overtuiging, de bijzondere biedt daarvoor geen ga- rantie.

Wij willen allerminst de rechten van :het bijzqnder onderwijs verkorten, maar wij zien wel de openbare sdiooi in het gedrang gebracht. De pacificatie bete- kent volgens de Grondwet alleen finan- dële gelijkstelling, maar handhaait de openbare school als primaire instelling.

Dit is een liberaal beginsel. Het onder- wijs dient op de eerste plaats te staan en daarom hoopt spr., dat dit congres zal mogen slagen (Applaus}.

Het Lager en voortg~t

orulerwijs

Nadat de veor:düer pral. Oudhad dank gezegd, kwam aan de orde het lager en YUOrtgezet Jager onderwijs, welk onder- werp werd ingeleid door de heer J .. Ma- cbielsen. inspecteur van het L.O. te Lei- den, die verklaarde niet in kwaliteit, - a r als voorzitter van de subcommissie te zullen spreken.

Spr. wees op de noodzaak van beper- Jdng tot de hoofdzaken, omdat het vraag- lltuk zo veelomvattend is_

Met het bouwvolume voor scholen ataan wij er dit jaar gunstiger voor en ook de grote achterstand in de bouw yan gymnastieklokalen zal met ± 150 worden ingelopen.

o·p het platteland is de toestand dik- wijls nog zeer slecht en in de steden pat veel tijd verloren met de verplaat- IÏD& van de leerlin&ee tijdens de lesuren.

Spr. acht 6 à 8 klassen wenselijk, omdat tlan ruimte blijft voor een bruglr;Jasse.

Bet vakonderwijs dient, behalve clan 8Jmnaatiek,

~

de leerkradlten zelf

~eceven

te worden, zowel uit paedago- _ - - - ... fiDaDdële overwegingen.

De zadio a. HU plllats krijgen bij het onderwijs, doch dan dienen de lessen tij- 411 t. worden voorbereid en door een MbetradltiDc te WGl"deD pvo)2d.

Zeaiari& lager onderRijs i& voldoeode als basis; determineer- of brugklas is YUOr pede JeeliiD&m overbodig. Uitfte- ri& besprak apr. het V.G.LO., dat wemiJ

resultaat afwerpt en bij oudera en leer- liqen niet populair ia,

Wel verdieut de vormiq van een nor- bereidende klasse aan de lagere land- of tuinbouwschool en ambachtsschool de aandacht. Voor DCII'IIIaal tielaafde leer- lingen is aansluiting aan het M.O. na zes leerjaren mogeliJk,

Intellectueel minder begaafden zoudea na bet zesde leerjaar een brugklas Gt U.L.O.-school kunnen bezoeken, waar- door een geruisloze aansluiting wordt verkregen. Voor de c.a. 150.000 jongelui.

die niet verder leren en een plaats in het bedrijfsleven willen innemen, betekent dae klas een goed sluitstuk.

In onderwijskringen lopen de meningen op dit punt uiteen. Inderdaad schept de schakelschgol op het platteland veel pro- blemen; het zijn kleine scholen met wei- nig leerkrachten. Er zijn c.a.

24()

V.G.L.O.- scholen, verdeeld over 60 inspecties en daarnaast nog V.G,L.O.-klassen, maar de betekenis is niet groot.

Spr. bepleit toelating tot het M.O. op verklaring van het schoolhoofd.

Hij is een groot voorstander van ver- plicht verkeersonderwijs, ook op de kweekscholen,

Tenslotte besprak spr. de onderwiif,.

vernieuwing, waarover veel is getheorl- tiseerd. Men zal met de sleur moèten brekep., maar wat men er voor m de plaats stelt moet behoorlijk gefundeerd en praeüsch uitvoerbaar zijn met de be- schikbare leerkrachten, die zich dus eerst zullen moeten aanpassen door middel van cursussen.

De heldere uiteenzetting van de inlei- der werd met een warm applaus beloond, waarna werd gepauseerd.

Uitvoerige discussie

Mej. S.

~oekboff

(Apeldoorn} deelt mede, dat

In

haar woonplaats geen openbare opleidingsscholen bestaan. Te- gen het denkbeeld van de commissie om leerlingen van het L.O. eerst een jaar naar het U.L.O. te laten gaan, alvorens zij het M.O, volgen, heeft zij bezwaar.

H.i. verschilt het U.L.O., vooral wat de exacte vakken betreft, teveel met het M.O.

De heer mr H. S. Siebers (Gronin- gen) zoekt de moeilijkheden van de aan- sluiting van het L.O. bij het M.O. bij'

De heer J. Rozeman (Amsterdam} V<!r- heugt zich er ovoc, dat uit de grote be- langsteliing voor dit congres blijkt, dat nog anderen dan onderwijzers zich met de onderwijsproblemen bezig h6uden, In onze kring bestaat veel voorkeur voor het bijzondere (neutrale) onderwijs.

Een vaste onderwijscommissie zal door de partij moeten· worden ingesteld.

Spr. heeft geen bewondering ·voor het V.G,L.O. Wel is een primaire klasse aan de huishoud- en technische scholen ge- weest. doch deze dient onder toezicht van de L.O.-inspectie

¹

te staan.

Zonder voldoende medewerking van de ouders helpt verkeersonderwijs niet-

Mevrouw M. Holthui-Den Hartog (Rotterdam) bepleit contact met het Nederlands Cultureel Centrum. Ook zij meent, dàt het L.O. te weinig dj.fferen- tiatie biedt. Vakonderwijzeressen in het

handwerken acht zij noodzakelijk. Aan- dacht moet worden geschonken aan een tussenschool tussen L.O. en B.L.O. Ko- ken, huishoudkunde en naaldvakken worden bij het V.G,L.O. onvoldoende verzorgd. Onderwijsvernieuwing zal al- leen slageri bij kleinere klassen.

De heer S. Breebaa.rt (Middenmeer) merkte op, dat in kleine gemeenten verdere differentiatie

onmogel~jk

is. De salarissen op het platteland zijn nog te laag, zodat goede krachten gauw af·

vloeien naar de .steden en moeilijk te vervangen zijn.

DEZE BURGER

denkt, om deze tijd van het taar, altijd .zéér intens aan het stadje van zijn jeugd, want c!at stoncJ dan in lichter laaie van vreugde en jolijt, van kleiD' en opgetogenheid, van zang en dans en bovenal van de Blijde Broederschap.

Het was dan Carnaval.

De dochter van de notaris, die alle andere dagen van het jaar de zoon van·

de slager niet zàg als hij rakelings langs haar ging, wierp zich vrolijk aan zijn borst om een walsje te wagen.

De freule. die alle .burgers maar buxgerlijl: vond. had elk onderscheid van rang en stand met één reuzenzwaai vér van zich geworpen en hoste in 't :rond met heren zonder één druppeltje blauw in. 't bloed.

Het patriciaat omhelsde de ellde skmd en zeJis de vrouw van de Jcruidenie:r met twee grote spiegelruiten hupste de polka met de zoon van de kruidenier mei ftle smalle.

Het was YerhefJend en prachtig om te zien, mits ge vergeten l:ondt hoe alles één dag tevoren geweest was en hoe alles één dag erna weer worden zou.

Het was een beetje vals, doch het was bizonder verrukkelijk.

En daarom denlrl deze burger om deze tijd vcm het jaar, altijd: zou zuJI: een blij feest in de po 1i tie k e arena nu 66k niet passen?

Twee dagen in •t jaar; zou dat niet nuttig zijn voor de overige driehonderd

-drie-en-zeslig? ·

Dat Romme zich in de armen van van Lier zou storten? En Beaufort zou dansen arm in arm met Rgygers? En Oud zou polkaaien met Schouten? En van Leeuwen zou

h~n

met Holstra? En Drees (goeie, ouwe Drees) hand in hand met Gortzak.?

En zo maa:r door?

AHéén moor t w e e dagen in een heel jaar?

Zou dat niet een feest zijn? Een reiniging? Een purgato1iu:m'r Een beetje vals?

Wel, dat was dat van de freule en de ruiten-vrouw van de huidenieT ult mijn jeugd 66.1c.

.En twee dagen later zàgen zij elkaar niet meer, al passeerden zij rakelings.

Mam twee dagen vrijbeid en menselijèheid :zijn véél meer dan niets, Dat is een les uit de Carnavalsjeugd van DEZE BURGER.

De heer dr E. A.. M. Speter ('s-Ga"a- venhage) is eveneens voorstander van een permanente onderwijscommissie van de partij. Deze zal in de eerste plaats de opleiding van de leerkrachten in stu- die moeten nemeu. Academische vor- IDing is geweDliL

Ook aan de opvoeding tot staatsbur- gerscllap zal meer zorg moeten worden besteed. Het rapport is een goede pro- paganda voor de partij. Er is een nieuw programma voor de H.B.S. in wording met een splitsing tussen eindonderwijs en

voor~eidoend

hoger onderwijs. De Linguaphone acht spr. nuttiger dan de açhoolradio.

Ds P. D. ,.._ Boijea (Driebergen) meent, dat het geven van gQdsdienston- derWijs m de praJrtü'k yeeJ moeilijkbe- den oplevert. Koet het door de kla.s&e- onderwijzer, een godsdienstonderwijzer of door een predikant worden gegeven?

Een leerkracht buiten de :.chool mist het contact met de leerlingen en kan soms moeilijk aandacht en orde houden.

De klasse-onderwijzer

ZtOU

moetea proberen neutraal te blijven t.o.v. de theologische tegenstellingen, maar dat gaat niet, Daarom late men het goda- dienstonderwijs aan de kerken over en geve het niet op de openbare school.

Mevrouw dr M. Hart.,erink-Koo..- (Groningen) wil een lans breken voor het V.G.L.O., dat mits goed ver- zorgd - meer kan meegeven voor bet leven. Men late de onderwijzers vrij- heid om aan te passen aan de levensbe- hoeften. Bij het godsdienstonderwijs mag van een evangeliserende bedoeling geen sprake zijn, bekendbeid met de geschiedenis en de grondbeginselen van het Christendom zij het doel.

Mogelült kan het worden aangepast aan. het vak geaebiedeaia Zö ia het niet eens met ds Van Roijen, dat het valt niet op school thuis hoort,

Mej. A. C. der K.indenn (Amsterdam) merkte op, dat goede leerlingen van het L.O. dikwijls moeilijk het M.O. kunnen volgen; zij zijn te speels van aard en de verscheidenheid van leerkrachten belem- mert hun concentratie.

Drs Y. P.W. van der Werff (Breda) vraagt naar algemene normen voor de klassenlokalen. Wat het godsdienston-

derwijs betreft is hü het eens met ds Van Roijen. De aansluiting van L.O.

aan M.O. is nog slecht. Laat men nor- men stenen, wam-aan het L.O. moet voldoen. Het verkeersonderwijs dient al bij de kleuters te beginnen.

De heer A. E. A. Buyn (Rijswijk) is teleurgesteld over hetgee:n t.a.v. bet gymnastiekonderwijs wordt voorgesteld;

hij bepleit uitbreiding.

Mevr. J. C. Goudstnit--Koster (Go- rinchem) acht meer vakonderwijzera aan de lagere school gewenst,

Mevr. G. Wijsmuller-Meijer (Am- sterdam) critiseert het slechte ondel"·

houd der schoollokalen. In Amsterdam krijgen deze maar éénmaal per twee jaar een grote beurt.

De heer

~.

c. G. Hoppeoer (Scheve- ningen) acht grote scllolen met ruimte voor 12 klassen gewenst. Voor tekenen en handwerken dienen er vake •derw:ij- zers te zijn. Het hoofd JnOet minder door lesgeven gebonden zijn en aan- dacht Jrunnen

sehenke~~

aan- de

lefdin~

en de psychologie der 1eerliDpo. Ook bij het UL.O. behoren meer vakonder- wijzers te komen.

(Wordt venolgd)

REISJE IIAAR STRAATSBURB

Men meldt ons Yan de zijde van *

Vrouwen van de V.V.D.:

0 ok op deze plaats willen wij noc

eens herinneren aan het voorie- nomen reisje naar Straatsburg; 15 dagen in de tweede helft van Mei. Geraamde·

kosten totaal 1110.-.

Aanmelding vóór 15 Maart is nood- zakelijk.

Er is gebrek aan hotelruimte ia Straatsburg en wij moeten dan laten we- ten of wij van de resenoerin1 al of niet gebruik zullen maken.

Als U het nog niet deed, schrijf dan nu meteen naar mej. dr C. H. Kool, Schou- tenkampweg 16. Soest.

Waarschuwt bok niet-lezers en niet--

lezeressen van dit blad.

De Hawoma-affaire in de Haagse gemeenteraad en de motie

Mens Fier& Smeding

Eerste fase met Commissie van Onderzoek af~esloten

De eerste fase van de Hawoma-affaire- behandeling in de Haagse Gemeenteraad is in de Raadavergadering van 1 Maart af&esloten, toea de Baad het voorstel aanvaardde

YBD

B. en W. 1Dt het beDoe- men in eell Oommissie van Onderzoek

Yan

de heren prof. mr P. J. Oud, prof.

mr D. Simons en ir E. H. Kraayvanger.

Wij hebben het volste vertrouwen in de- u commissie en vooral ook in de vaart.

welke zij }>ij dit on4erzoek zal betrach- teR en welke voor het V<irmen '9'an een totaal oordeel over deze zaak nodig is.

In dit verband willen wij als onze me- lliog naar vorea. breagen, dat hiermede ait het sta..'ld.punt van de V.V .D. fractie Y«kreg- ila hetgeen, gezien de moge- lijkheden ea verhoudingen ia de Ge- meenteraad, optimaal verkregen kon worden.

Hawoma in het liquidatiebesluit, over- eenkomstig het bepaalde in artikel 23 der Statuten dier N.V., zal besluiten tot de aanwijziDg van een of meer l.iquida- teuren, die mede tot taak zullen hebben alle maatregelen te nemen om te voor- zien in de onverwijlde afbouw van de woning-complexen K. 5. en K. 6."

Deze motie werd met algemene stem- men aanvaard.

Wellicht is er gelegenheid ia breder verband nog . eerui naar aanleiding van de Hawoma-affaire en o.m. ook de tram- zaak in Amsterdam, op enige punten vaa beleid van colleges van B. en W. en van gemeenten1den terug te komen, maar dat vereist oJ. een afzonderlijk en meer al- gemeen ingesteld artikel.

Inzake Europese integratie

Wij hebben wel enige stemmen ge- hoord, die van mening waren, dat een motie van afkeuring had moeten worden Jngediend,

ma&'Z'

van te voren stond wel vast, dat deze motie in de vergadering van 8 Februari geen meerderheid zou

kunnen verkrijgen, daar enige fracties Agrarische verschillen zijn niet

tieze motie zeker niet zouden steunen het grootst

(de K.V.P. en de P.v.d.A fracties, als-

mede vermoedelijk de C.P.NJ De heer Ch. F. Tromp Meesters schrijft Was dit reeds een practisch bezwaar, ons:

daarnaast kwam nog een bezwaar, dat Naar aanleiding van het artikeltje in op dat moment de verantwoórdelijkhe- het nummer van 6 dezer, getiteld "Euro- den voor de verkeerde gang van zaken, pese Integratie", waarin U min of meer die - gelijk de heer Nieukerke zeide - om reacties vraagt, wil ik een opmerking ten grondslag lagen aan de oprichting maken, die overigens zo in het oogsprin- van deze gemeentelijke korrelbetonbouw gend is en ook al wel van zovele zijden maatschappij, nog niet vaststonden en is geuit, dat het eigenlijk overbodig is.

voor een ieder, die zich enigszins in de- Maar minister Erhard gaat er blijk- ze materie had ingewerkt, onoverzichte- baar van uit, dat voortdurende herhaling )ijk waren. van zijn stellingen wel effect zal hebben Thans is er de Commissie van Onder- en zijn inconsequentie onopgemerkt zal zoek, wier samenstelling op een zodanig blijven; het is dan wellicht toch nuttig niveau ligt, dat men vol vertrouwen dit ook onzerzijds in herhaling te vervallen.

onderzoek naar de faits et gestes van de Wat is immers het geval'? Ook U ei- Raad van Toezicht, de Raad van Com- teert zeer gezonde en zelfs forse taal van missarissen en de voormalige directeur minister Erhard om de onvrijheid en de

Yan

de Hawoma kan afwachten. belemmeringen van het economische Ie- Een enkele krant, n.l. de N.R.C. be- ven op te heffen.

tuigt in zijn nummer van 2 Maart, ach- Maar wanneer hij dan tetloOIPS op- teraf, wel zijn instemming met de rede merkt, dat er natuurli,jk verschillen zijn Ylln het C.H. raadslid mr De Lint, maar tusileQ landen,

Voot'

sommige waarvan eok deze diende na zijn scherpe rede de Schepper zelf verantwoordelijk is en

!een motie van afkeuring in en daardoor die men dus niet geheel kan liberaliseren, werd deze rede in feite een slag in de dan noemt hij notabene alleen de agrari- lucht, zonder tot concrete zaken te ko- sche omstandigheden.

men. Maar, mijnheer de redacteur, het is

Wel bleek er een meerderheid te ver- toch wel wat erg naïef om te veronder- krijgen te zijn voor moties inzake liqui- stellen, dat juist de agrarische verschil- 4atie van de Hawoma en voor het opdra- len de grootste zijn, die door de Schep- gen van deze liquidatie, met uitsluiting per tussen de landen van West-Europa van de Raad van Commissarissen, aan zijn gevormd.

afzonderlijke liquidateurs. De eerste mo- De natuurlijke verschillen i11 delfstof-

Apeldoom hield geslaagde jaarvergadering

Dezer dagen werd de jaarvergadering gehouden van de afdeling Apeldoorn van de V.V.D. De oplkomst was zeer goed.

Uit het jaarverslag vernamen de aanwe- zigen, dat er een behoorlijke activiteit in de afdeling heerst. Het stijgende ledental ligt thans iets boven 450 •

Het bestuur is als volgt samengesteld:

H. W. Semmelink, voorzitte!'.

Mej. dra G. Boekhoff, seeretaresse.

Mevr. A. v, Dodewaard-Zoutman, penningmeesteres.

A. M. de Weerd, vice-voorzitter.

P. Schagen, 2de secretl!ris.

w. L. H. Janssen, 2de penningmeester.

A. Klein Bussink; N. Niessin.k; W. Pie- pen broek.

Mr. H. van Riel sprak

te Eindhoven

Voor een aandachtig gehoor sprak mr H. van Riel op Vrijdag, 26 Februari j.l., op een openbare vergadering van de af..

deling Eindhoven over de buitenlandse politiek.

Op heldere w:ijze zette spreker zijn liberale visie op de verschillende hier- aan veroonden problemen uiteen, waar- bti bij in het bijzonder de E.D.G. en de Europese integratie belichtte. Na cle pauze ontwikkelde zich een levendige discussie.

Jaarvergadering afdeling Den Haag

De afdeling Den Haag van onze partij heeft op Vrijdagavond 26 Februari onder voorzitterschap van mr C. Greve in Pul- chri Studio een goed bezochte jaarverga- dering gehouden. -

De secretaris, de heer J. C. Mansse11, deelde mede, dat het ledental van de af- deling Den Haag sinds het einde van het vorige jaar met ruim 40 % is gestegen.

Het jaarverslag van de penningmeester, mr C. M. Seret, werd daarna goedge- keurden hem werd onder applaus van de vergadering, décharge verleend. Tot le- den van de kascommissie voor 1954 wer- den benoemd de heren H. Ch. J. van Ede van de Pais, J. J. Vurtheim en mr H. v.

Riel.

Hierna werd de beschrijvingsbrief voor de Jaarlijkse algemene vergadering van de V.V.D. op 19 en 20 Maart te Arn- hem, besproken.

De aftredende bestuursleden mej. A. J.

Steffelaar en de heren mr C. M. Seret en F. Rietveld werden bij acclamatie her- kozen.

Bij de rondvraag werd o.m. het vraag- stuk van de Hawona-debaelè ter sprake gebracht, waarbij van de kant van de Raadsfractie toelichting op het stand- punt van de V.V.D.-fractie werd gege- ven. In het tweede gedeelte van de avond heeft de heer M. C. van Keule een inleiding gehouden over taak en werkwi,ize van de Provinciale Staten.

tie inzake de liquidatie werd ingediend fen zijn immers veel en veel groter en weet ik heel goed, dat dit dan niet alleen door de nestor van de Raad, de heer ingrijpender en ik kan als agrariër het of speciaal het gevolg is van de natuur- Smltskamp en was mede ondertekend slechts kinderachtig vinden (en erger) lijke gunstige omstandigheden, maar ook door onze fractievoorzitter, mr Mens als op een zo grove wijze bij zulke "open- van de decennia lange scherpe concur- l'iers Smeding. hartige" taal de waarheid geweld wordt rentiestrijd en noeste vlijt en organisatie-

De tweede motie, ingediend door onze aangedaan bij een besc!louwing over een vermogen van de betrokkenen.

fractievoorzitter en mede ondertekend bevoorrechting van het ene volk boven Men pleit aldus van beide kanten zo door àe heren Smitskamp, De Lint en het andere. duidelijk voor eigen parochie (en dat is Van Lissa Nesse). luidde als volgt; Het is anderzijds natuurlijk even naïef Biet verwerpelijk), dat

eeR

beetje meer

"De Raad der· gemeente 's Gravenhage, wanneer wij Nederlanders, en vooral oog voor de noodzakelijke belangen en la vergadering bijeen op 8 Februari 1954 agrariërs, met de minister aan het hoofd, problemen van anderen toch wel gepast aodigl: Burgemeester en Wethouders uit het zaligmakende van een liberaal agra- is.

te bevorderen, dat de gemeente 's Gra- risch Groen-Plan propageren, wetende, (Dankbaar voor deze aanvullende re- wnhage als eaig aandeelhoudster in de dat dit juist het terrein is waarop wij de actie op ons artikel geven wij aan het

8 KA&It'l' 1114: - PAG. I Mr. H. F. van Leeuwen

spreekt te Zeist

Op Vrijdag 12 Maart '54 komt de heer mr H. F. van Leeuwen, lid van de Tweede Kamer der- Staten-Generaal iR Hotel Hermitage te Zeist een lezing h~

den over "Belasting-politiek".

De vergadering zal 8 uur 's avond8 aanvangen. Leden en geestverwanten uit de omringende gemeenten zijn mede vaa harte welkom.

Stemmen bij volmacht en stemmen in een andere

gemeente

Bij de aanstaande

verkiezin~n

voor de Provinciale Staten be- staat wederom de mogelijkheid tot .temmen ->ij volmacht. indien men tengevolge van zijn lich;nnelijke

·

~nd

vennoedelljk niet in staat zal zijn pexsoonlijk zijn (of haar) stem uit te brengen of indien men op de <lag der stemming vermoede- lijk buiten de gemeente zal vertoe- ven.

De Kieswet heeft echter op dit punt twee wijzigingen ondet'gaan, namelijk:

a) de kiezer, die tengevolge van zijn lichamelijke toestand ver- moedelijk niet in staat zal zijn in penoon aan de stemming deel te nemen, behoeft geen geneeskundige vertdaring meer over te le«gen;

b) als

~e:maehtigde

kan slechts worden aangewezen de echt- genoot of echtgenote, een ë -r - bloed- of aanverwanten in de eerste tot en met de derde graad, de echtgenoot van een schoonzuster of de echtgenote van een zwager, dan wel een der huisgenoten van de vol- machtgever.

Een kiezer mag niet meer dan één aanwijzing als gemachtigde aannemen, behoudens dat hij een tweede aanwijzing mag aanvaar- den indien beide zijn geschied doo~ personen, die tot zijn huisge- noten behoren.

De verzoeken tot het stemmen bij volmacht kunnen worden inge- diend tot en met Woensdag '1 April, ter secretarie nm de ge- meente, waarin

m.< .

in het !de- zersregister is opgenomen. Formu- lieren kunnen ter gemeentesecre- tarie

won·~n aan~aagd.

Ook bestaat de mogelijkheid zijn stem in een andere gemeente dan die van zijn woonplaats uit te brengen, maar die andere gemeen- te moet gelegen zijn binnen de- . zelfde provincie.

Zij, die van deze mogelijkheid gebruik willen maken, moeten hiervan uiterlijk Woensdag 7 April a.s., in

per~

ter secretarie van een gemeente mededeling doen.

Dit is vooral van belang voor hen, die buiten hun woonplaats in een andere gemeente binnen dezeUde provincie werkzaam zijn. Zij be- hoeven dan minder tijd te verzui- men!

aand ____ ee __ Ih_o_uder ____ •_v_er_g_a_d_e_nn_·_g __ v_a_n __ d_e __ N __ .v_. ___ ~ _____ ^{ste ___} t_ro_e_ven ____ i_n __ h_a_n_d_e_n __ h_e_b_b_e_n_,_a_I ____ b_o_v_en_s_ta __ a_n_d_e_g_a_a_r_ne __ plaats~.~----~R~e~d~.~>---'~=====================:=:=:::~~~

,,GEHEEL WAAR KAN SLECHTS EEN VRIJ MAN ZIJN" ^De ruimere papiervoorziening van de laatste jaren heeft het de r.edactie mogelijk gemaakt méér plaats te besteden aan het binnenlandse nieuws en aan kunstrecen$ies uit alle centra des lands. zodat de lezer meer profijt heeft uan de Amsterdamse, Haagse. Utrechtse ^e11 Rotterdamse redacties, 11an plaatselijke en streekcorrespondenties. Om landelijk goed ge ..

informeerd te zijn. is de N .R..C. thans ^ee11 .VOOTtreffelijke gids.

Deze woor~ zij.u toepasselijk op de ^leden

9'éUl

de redactie van de N.R.C., die onafhan- kelijk van commerciële of politieke invloeden, Yrij zijn Daal' eec en geweten, met ill achtne- Jiling van de liberale beginselen. de inhoud

YaB de krant te redigeren. Vrije mensen, dit lo nauwe samen~erking streven naar verwe-- zenlijking van het devies van de N .R.w

LICHT EN WAARHEID

Een staf van deskundigen, redactieleden en vaste medewerkers op allerlei gebied, dcaagt bij tot de vervullin!il vaa dat streven; redac·

teuten. . veelal academisch gevormd, die erva-- ring en scholing hebben in een onafhankelijke YetZorging van hun rubrieken. De parlemen- taire overzichten wordea geschreven door staatkundig geschoolde juristen. De leturkua-- dige rubriek woedt geleid door eea li.tteratoc,

cüe ook als schrijver zijn sporen heeft verdïett-c!.

De kerkelijke rubriek wordt behartigd door een universitair opgeleid theoloog, die als predi- kant praktische kennis e.a ervaring ia het kerkelijk leven heeft opgedaan.

Zo is het ook met de leiding van de anàere kunstrubrieken, van de rubrieken nijverheid ea techniek, sport, scheepvaart, financiën eD economie.

De buitenlandse correspondenties bevorderen in hogf; mate begrip voor achtergronden van de iDtemat:ionale politiek.

Bent U niet op de N.R.C. geabonneerd? Laat dan de krant enige wekeR bij U bezorgen e11

lees haar ia die tijd regelmatig om tot eet~

juiste waardering te komen van hetgeen de N.R.C. voor· U en de Uwea zou kunnen betekenen.

Schrijf NU even een kaartje en post dat VANDAAG ft09 of belt U ineens evea op Rotteedam 111.000.

NIEUWE ROTTERDAMSE COURANT

Witte de W...ithstraat 7l.

6 MAART 19ä4-

PAG.~

, parieme

Li-berale VISie ^{• •} op· de problemen

V. V.D. ook ^{zn •} de Eerste Kam

Er gaan, vooral van 100lalistische zijde, nogal eens stemmen op, om de woningbouw te temperen of althans niet op te voeren met het oog op de . moeilijkheden, welke op de arbeidsmarkt in 1960 zouden kunnen ontstaan, wanneer, volgens de (optimistische) schatting, de eigenlijke woningnood zou zijn verdwenen.

Onze woordvoerder In de Eerste Kamer bij de behandeling van de begro- ting van Wederopbouw en Volkshuisvesting, mr De Vos van Steenwijk, heeft daarover een hartig woord gesproken, dat ons uit het hart is ge- grepen

De heer De V os van Steenwijk zei: Wij kunnen daarvoor geen qualifi- catie gebruiken, die krachtig genoeg is. Ik zou haast zeggen - maar mis- schien is dat niet parlementair - dat het misdadig is, ter wille daarvan thans minder woningen te bouwen.

Met genoegen hebllen wij dan ook gezien, dat de minister op dit denk- beeld niet ingaat. Wanneer wij, hopelijk in 1960 of daarna, het woning- tekort zullen hebben jngehaald, dan zullen wij - zo stelde onze woord- voerder terecht vast - moeten beginnen aan de krotopruiming en ook meer aandacht kunnen wijden aan de bouw van grote gebouwen en dan zal men voorts door een omschakeling van de arbeiders en een omscholing voor andere bedrijven kunnen voorkomen, dat er op grote schaal werk-

lootö~heid zal ontstaan.

En, zo voegde hij daar aan toe, als dit dan toch nog (ten dele) het geval mocht zijn, dan hoop ik, dat wij op dat moment voldoende knappe mensen in bet Kabinet hebben, die dan wel de nodige middelen zullen vinden om dat euvel op te heffen.

-0 p die krotopruimi.ng in fe tÓekomst, kwam de heer De Vos van Steenwijk.

aan het einde van zijn rede nog eens terug en oolk dat willen

w~j

hier in het bijzonder naar voren halen. Om te beginnen deed hij een historisch belangwekkende nanhaling uit het rapport van een 100 jaar geleden door het KoninkliJk Instituut van Ingenieurs in- gestelde commissie; welke in dat ·rapport- aan de Koning tot de volgende · conclusie- ,kwam:

"Alles schijnt er op aangelegd, om het ze-' delijk leven, hetwelk in die holen wordt ge- leid, op den dierlijken voét te

han~haven

en zoo doenden staan die holen als onuit- puttelijke bronnen· van verderf, alle ver- standelijke, vooral zedelijke ontwilkkeling tegen en belemmeren den vooruitgang van eene gewichtige klasse der maatschappij".

Een conclusie als deze getuigt van een tlberale vooruitstrevendheid, waarvan ook de heer De Vos in zijn recente Kamerrede blijk gaf, toen hij, in aansluiting aan deze door hem gedane aanhaling, zei: -Wij staan met volle kracht achter de plannen van de minister ten aanzien van de krotopruiming, al zal het nog wel enige tijd duren, voordat dit probleem op ruime schaal zal worden aangevat.

Spreker merkte ook op, dat hij met

be~

langstelling had kennis genomen -van het werk van zlin mede-afgevaardigde, de heer In 't Veld, inzake de krotopruiming en de kernvernieuwing en hij moest wel zeggen, dat hli bekeerd was tot de gedachte, die de heer In •t Veld het vorige jaar naar vore_n bracht, namelijk dat het beter was, dlar- voor een commissie in te stellen.

De krotopruiming, zo zei de heer De Vos, kon tot nu toe wel zonder commissie ge- schieden, maar wanneer men er ook de kern- vernieuwing bij aanvat, is het goed, dat deze zaak van alle kanten wordt bekeken 'en dat daarover een goed rapport komt.

Er zal natuurH1'k veel geld voor nodig zijn, Geraamd wordt f 200 millioen. Maar onze woordvoerder aarzelde niet vast te stellen:

dat geld is goed besteed en wij hopen, dat, als het woningtekort is ingehaald, dit vraag- stuk met kracht zal worden aangevat.

Als een van de noodzakelijke vereisten, die bij de krotopruiming aan de orde ko- men, noemde onze woorc'voerder een wijzi- ging van de Woningwet, welke het boven alle twijfel stelt, dat ook voor de bebouwde kommen uitbreidingsplannen kunnen wor- den vastgesteld.

En het is zeer gewenst, dat met die wijzi- ging van de Woningwet niet wordt gewacht op de grote algemene herziening volgens het rapport van de commissie-v. den Bergh, welk rapport een Ruimtewet, een nieuwe

MR DE VOS VAN STEENWIJK ... krotopruiming ...

Woningwet en een wijziging van de Ont- eigeningswet heeft voorgesteld.

Men ikan nu wel zeggen, dat wij pas in 1960 de krotopruiming gaan aanpakken en dat het dus niet nodig is, met genoemde maatregel haast te maken.

Onze geestverwant kon daartegenover echter wijzen op de lange tijd, welke ermede gemoeid is, eer een uitbreidingsplan is goed- gekeurd. Als voorbeeld noemde hij Amers- foort. De raad dier gemeente had in 1949 een uitbreidingsplan vastgesteld en pas in 1953 was de goedkeuring afgekomen.

Wanneer. zo merkte de heer de Vos van

Steenw~jk

bovendien op, de Woningwet op dit punt wordt gewijzigd, zouden er ook en- kele gedachten in kunnen worden opgeno- men, die de heer In 't Veld in zijn recente boekwerk heeft genoemd, bijvoorbeeld een stedellike ruilverkaveling.

* * *

Jn het begin van zijn rede had de heer De Vos van Steenwijk herinneni aan 's ministers nogal optimistische schatting, dat de woningnood in 1960 zou zijn opge- heven.

De minister had zelf echter toch ook wel een reserve gemaakt, waar hij in zijn M.v.A.

daaraan had toegevoegd, de vrees wel te kurtnen delen, dat "vooral in de grote ste- den het tijdstip, waarop het aantal wonin- gen gelijk zal zijn aan het aantal woning- behoevende huishoudingen, in 1960 nog niet zal zijn bereikt''.

De; nota van de- ^bee1

De minister. had op zijn eigen optimisme dus wel een kleine domper gezet en daar was, zoals de heer De Vos van Steenwijk de Kamer voorrekende, ook wel reden voor.

Onze geestverwant rekende namelijk voor, dat wanneer men er van uit zou gaan, dat in 1960 de woningnood zou moeten zijn op·- geheven, voor Rotterdam een jaarlijks to- taal van 6000 nieuwe woningen nodig zou zijn en voor Den Haag 4500 woningen; dat is voor deze beide steden in totaal dus een behoefte van 10.500 nieuwe woningen per jaar. En nu is het woningcontingent voo:r de gehele provincie Zuid-Holland voor dit jaar gesteld op 12.300 woningen.

Het is duidelijk, dat het nan de hand van dit contingent onmogelijk is, beide stede11 dit aantal te verschaffen, want dan zou er voor de rest van de provincie, waartoe ook gemeenten als Go•.tda, Leiden, Delft, Dor- drecht behoren, te weinig overblijven.

De heer Kraayvanger (K.V.P.) had ge- zegd: help eerst de grote steden, want die hebben het allereerst nodig. Daarmede was de heer De Vos van Steenwijk het echter niet eens.

Men zal in het oog moeten houden, dat in verschillende streken van het platteland de woningtoestanden veel slechter zijn dan in de grote steden, De heer De Vos was na- tuurlijk niet tegen hulp aan Rotterdam en

Pe~~J;~~~;~t't&ät;~~,~~!~~~a

het contingent van andere prov_incies zou worden afgenOI_nen.

En in. dat verband richtte hij zich dan te- vens tegen _hen, die, zoals wij 'in het. begin van dit overzicht hebben vermeld, de wo- ningbouw zouden willen afremmen op grond van mogelijk gevolgen: op de arbeidsmarkt in 1960.

_Onze geestverwant. haalde ook cijfers aan van :de woningbouw. in Duitsiand, ten . be, wijze, dat men daar, in. verhoudingscijfers uitgedrulkt; _ aanmerkelijk meer woningen aanbouwt dan in eins "land.

De minister had dat erkend en als een van de redenen daarval}. gaf de minister, dat het almtal bouwvakarbeiders groter. ·is en dat de werkweek langer is, terwijl hij de in- druk verklaarde te hebben, dat "het tempo van de arbeid daar hoger is dan het onze".

Ik vraag mij af - aldus de heer De Vos - of het eigenlijk niet beschamend is voor onze volksaard, dat onze lagere woningpro- ductie in vergelijking met Duitsland ook voortspruit uit een kortere gemiddelde ar- beidsweelk en een lager arbeidstempo.

.. * *

G eheel verenigen kon spreker zich met de mededeling van de minister, waar- bij hij de particuliere bouw primair heeft gesteld en de woningbouw de tweede plaats heeft gegeven.

De heer Woudenberg (Arb.) was het daarmede niet eens. Deze had gesteld, dat de woonbehoeften van de- grote ·massa des - volks van zo dominerende sociale en cultu.

rele betekenis is, dat zti niet aan particu- liere exploitatie mocht worden toever- trouwd.

In de eerste plaats stelde onze woord- voerder hier tegenover, dat niet was in te zien, waarom de arbeiderswoningbouw (die had de heer Woudenberg bedoeld) domi- neerde en niet Oök de middenstandswoning- bouw.

Trouwens - de minister gaf dat ook toe - het verschil tussen arbeiderswoningen en middenstandswoningen is niet zuiver te trekken. In tijden van dalende conjunctuur trekken middenstanders in arbeiderswonin- gen; bij stijgende conjunctuur trekken ar- beiders in middenstandswoningen. ·

Ons, zo zei onze geestverwant, gaat de hele volkshuisvesting ter harte en ook voor de middenstand moet gezorgd worden, dat een voldoend aantal woningen wordt ge- bouwd.

Er wordt ook gezegd: particuliere bou- wers maken er een winstobject van. Is dat verkeerd? Voor een ook morele rechtvaar- diging van het winstbegrip citeerde onze woordvoerder o.a. enige arti-kelen, in Sep- tember 1953 door ir. S. H. Stoffel in het Re-

monstrantse Weekblad aan de ite de ondernemerswinst gewijd,

De heer De Vos van Steenwijl verder nog diep op in, daarbij c op gewijzigde opvattingen in on

!kringen, waar men de ondernemi meer ziet als een autonome were zelf, maar als een onderdeel van maatschappelijke bestel.

Men beroept er zich van se kant daarbij tevens op, dat in de ' se jaren door particuliere bouw arbeiderswoningen zijn gebouwé hand van de cijfers bestreed or voerder deze stelling,

Neemt men de woningen met prijs beneden f 400 per jaar, dan jaren 1930/'39 door de particuliel ongeveer 36.000 woningen gebot tegenover ongeveer 11.500 wor ningen staan.

De heer De Vos van SteenVI gaarne zeggen: Het is goed, dat ningwetwoningen hebben. Zij zijr geweest en zij hebben altijd een 1 plaats in ons bouwsysteem inger

Wij moeten zorgen, dat wonir zal blijven bestaan, maar daarm wij zeker dankbaar gebruik moe van wat de particuliere bouw- bi' Maar wanneer men de partiel wers gelegenheid wil geven mede aan- de ophetnng 'Van' het woning moet men hun ook een "fair char

Het grote bezwaar is echter - het daarover al vaak gehad, - d miebouw financieel achterstaat t ningwetbouw. De huren voor wo met premie !kunnen wordén geb per week nog f 2.- hoger dan d woningwetwoningen.

Het is daarom van het allermee, dat ook de premie zal worden

VE

dat er althans dusdanige maatrel den getroffen, dat de particwiel financieel niet meer achter staat meenten en de woningbouwverer

IR KRAA YVANGER . ... suggesties ...

De heer Kraayvanger <K.V.P.) enkele suggesties aan de hand

ged~

mede onze woordvoerder zijn adt tuigde. Maar hoe het ook zij - en van de bezwaren, die onze fractie nister Witte heeft, met wiens b zich overigens in het algemeen verenigen - in ieder geval zal nu een spoedige opheffing van dit moeten worden gewerkt.

Nu heeft de minister verzekere opheffing van de financierlngsv bij het Departement een voorwerp ciale studie is. Moge met deze sl de grootst mogelijke spoed wor maakt!

• • •

0 p gelijke gronden als onze

Kamerfractie heeft ook oru

in de Eerste Kamer haar stem o

aan de jongste wijziging van de Ki

De heer De Vos van Steenwijk

het ikort de bezwaren van de V.V.l

uiteen, waarbij hij - al was de af

daarvan op dat ogenblik dan ook

de orde - op de voorgrond stelde,

het stemmen b\i volmacht toch v

bezwaren verbonden zi.in.

6 MAART 1954- PAG. 5

Nederopbouw en Volkshuisvest ^• •ng

de jongste Kieswetwijziging over de dijkzorg

ster Beel had nog eens betoogd, dat

~lnsel

van de geheimhouding bij het ht natuurl\ik niet betekent, dat men lf vertellen mag, op wie men stemt ft gestemd. Uiteraard ontkende ook r De Vos van Steenwijk dat niet.

~

daar gaat het de bezwaarden niet

~

diezelfde grond, die minister Beel

·rde, zou men, zoals de heer De Vvs tte, ook de regeling van het kies- zoals die was vóór de Kieswet-Van 1 van 1896, kunnen verdedigen.

-is toen echter juist tot het "couloir- ' -overgegaan, omdat men . meende,

toch talrijlke kiezers waren, die zou- ijken voor vrees en intimidatie en 1gevolge hun Stem anders zoudèn uit- n dan zij gedaan zouden hebben, wan- lj hun stem in een geheel afgesloten

hadden kunnen uitbrengen.

beschouwen, zo zei de heer De Vos teenwijk, dat geheimhouden van de .Is een zeer groot goed. Door de stem- tlij volmacht is men daarvan afgewe- wij zien, dat bij de stemming in 1953 de gemeenteraden) 122.380 kiezers bij :ht hebben gestemd, dan zeggen wij:

•rdt toch wel zeer gevaarlijk om voor kiezers de mogelijkheid open te stel- t men zijn (haar) stem laat beïnvloe- or anderen.

tad ·de minister betoogd, de bezwaren, de laatste tijd waren gebleken bij het 1gen van stemmen bij volmacht, te

beperken, door het niet meer moge- màken, dat men zijn volmacht geeft ie men wil. Die mogelijkheid wordt

>aaide categorieën beperkt: alleen de 11oten en de bloed- en aanverwanten

met de derde graad zullen hiervoor.

aanmerking komen.

daartegen zijn echter weer bezwa-

l

de eerste plaats de zeer vele werk- eden, welke dit voor de Gemeente- tneen zal medebrengen. En een

~

bezwaar is het feit, dat bepaalde rieën willekeurig van dat stemmen

!macht worden uitgesloten, zoals de ers en de vissers.

ninister had toegezegd, daarvoor een e regeling te zullen overwegen; maar nen dat, dan zullen er ook weer an- :ategorieën komen, die in omstandig-

verkeren, waarvoor men eveneen;, itzondering wil hebben. Wij !komen or tot een perfectionisme, aldus onze voerder, dat de_ gehele Kieswet hoe

· hoe ingewikkelder maakt.

derde bezwaar is, dat verschil van g zal komen te bestaan over de inter- e van het begrip "huisgenoot". Wie die interpretatie tenslotte moeten ge- lat zijn B. en W. en in eerste instantie btenaren van de secretarie.

r juist bij het kiesrecht heeft men er villen waken, dat niet het politieke wu beslissen, ·wie kiezer zal zijn.

·egeling, zoals zij thans wordt, zal, zo e onze woordvoerder, aanleiding

1

geven tot allerlei geknoei en tot een Ulende wijze van interpretatie in de

chei~ne

gemeenten.

was er bovendien betoogd, dat dit ttwerp ondanks bezwaren toch in geval· wet moest worden, omdat het 1dere bepalingen inhield, waarvan het llt was, dat die in werking zouden

vóór de (Staten)verkiezingen, die in

l1'

gehouden zullen worden.

~eer

De Vos verwierp dit argument, hij heel wel de mogelijkheid zag om, mtuele verwerping van dit ontwerp ieze Kamer, binnen zeer korte tijd 1n nieuw ontwerp te behandelen, met

~oud

de overgebleven punten, waar- geen of minder bezwaren bestonden.

de hand van voorbeelden uit het ver- toonde onze geestverwant aan, dat ng en Kamers best in staat z'ijn, in m, waarin dat moet, zeer snel een l1l af te handelen.

ver;et heeft echter niet mogen baten.

1twerp werd aanvaard met alleen de .ën van onze V.V.D.-fractie en die der egen (2§ tegen 9 stemmen).

de zijde der Christelijk-Historische

fractie werd in deze Kamer niets gezegd, doch anders dan haar geestverwanten in de·

Tweede Kamer, stemde zij n i e t tegen het ontwerp.

* * *

Z oals wij de vorige week reeds aankon- digden, willen wij thans nog iets ver- melden uit het betoog van onze geestver- want, de heer L o uw e s, waarin deze, bij de algemene beschouwingen, in aansluiting aan zijn desbetreffende nota, van een afwij- kende visie blijk gaf op het stuk van de problemen, samenhangend met de waters- nood van 1 Februari 1953 en de dijkzorg.

Voor zover die afwijkende visie betreft sprak de heer Louwes dus niet voor onze fractie, maar uitsluitend voor zich persoon-

lijk. •

De heer Louwes wilde, voor hij van die visie blijk gaf, echter beginnen met uit- drukkelijk vast te stellen, dat hij groot res- pect heeft voor de wijze, waarop de Rege- ring en haar waterstaats-ambtenaren na de ramp van 1 Februari 1953 hebben gewerkt.

Hij had de instelling van de Delta-com- missie met grote vreugde begroet en hij had volledig vertrouwen in de deskundigheid, waarmede deze commissie de vraagstukken onder de ogen zal zien, en in de verbeterin- gen, welke zij zal voorstellen.

LOUWES

verdediging tegen de zee .... _ Wanneer men de redenen, waarom hij zijn nota had ingediend, wilde verstaan, dan moet men, zo zei de heer Louwes, uitgaan van het feit, dat ik, zoals ik ook in mijn nota heb gezegd, aan de kust geboren en getogen ben en steeds in nauw contact ben geweest met de zee en met alle daarmee samenhangende vraagstukken van bedijking, waterschappen en

~tormvloeden.

Ook het besef van het in dit alles ge- mengde gevaar was hem zijn hele leven ingescherpt. En dat niet alleen, hij had ten deze ook de ervaring van zijn ouders en zijn voorgeslacht meegekregen. Daaruit was voor hem omhoog gekomen deze gedachte - die hij vroeger ook wel eens in het par- lement had geuit - dat de zee altijd méér kan.

Hij had aan die gedachte altijd en overal, waar hij daartoe de gelegenheid had, uiting gegeven zoveel hij kon, teneinde . het Ne- derlandse volk erop te wijzen, dat het nooit gerust moet zijn tegenover de gevaren van de zee.

Dat was niet een ervaring, die alleen de provincie Groningen betreft. De geschiede-:

nis van de overstromingen in Nederland van de laatste eeuwen heeft bewezen, zo zei spreker, dat niet het noorden van het land daarvan het meest te lijden heeft gehad.

Na de laatste noodlottige catastrofe in de provincie Groningen van 1717 en na de laatste grote overstroming in de provincie Friesland van 1825 is aan het dijkwezen al- daar grote zorg besteed en het was dus al- lerminst zo, dat hij zich juist over de dijken van Friesland en Groningen bijzondere zor- gen maakte.

Wel zijn ook die dijken niet absoluut vei- lig, zo meende de heer Louwes, maar zij zijn naar zijn mening veiliger en verkeren in een betere toestand dan de dijken in het zuidwesten van het land waren.

Wanneer ik deze nota heb ingediend, is dat, zo kon hij verklaren, dus gebeurd op grond van het algemeen besef, dat de zee altijd méér kan en dat wij niet veilig zijn.

En daarbij kwam dan nog de gedachte, dat na al het prachtige werk, dat na 1 Fe- bruari is geschied en dat is geeindigd met het dichten van het gat bij Ouwerkerk, het Nederlandse volk a.h.w. heeft gezegd: Oef!

Nu is deze nachtmerrie voorbij! Dat is, zo merkte spr. op, natuurlijk niet waar.

En nu was het juist zijn bedoeling, om dat besef van nog bestaand gevaar, het besef ook van de grote taak, die ons nog wacht, niet alleen bij de Regering - daar is men · wel wakker, zo merkte hij op - maar ook bij het volk levend te houden.

Ik geloof, zo verklaarde de heer Louwes, dat een leger het land niet goed kan verde- digen, wanneer het niet gegrondvest is in het besef van het volk en niet gedragen wordt door de belangstelling en de mede- werking van het volk.

Welnu, onze verdediging tegen de zee is ook een nationaal leger, dat ingezet moet worden. De waterschappen, de provinciale waterstaatsdiensten en het Departement van Verkeer en Waterstaat kunnen hun taken niet goed vervullen, wanneer niet de blij- veml.e belangstelling van het volk er achter staat.

* * *

M r Kolff (C.H.) had de nota van de . -hêer Louwes nogal -b'!!streden, o.a.

omdat deze daar ·een bedreiging ·van de wa- terschappen in zàg en hij hila zich ook be- roepen óp ëen ander· lid van .de v.v.n.-

fractie, ·mr· De Vos van Steenwijk, voorzitter van de --Raad- v. d. Waterstaat.

Niet onaardig merkte de heer Louwes naar aanleiding hiervan· o.a. op: "Ik heb mij afgevraagd, toen de heer 'Kolff met zoveel stelligheid uitspraken van mijn geachte col- lega en vriend de heer De Vos van Steen- wijk voorhield, of hij wel goed reformato- risch was en of hij mij niet het geloof in het gezag van personen en instellingen heeft willen opdringen, dat wij in wezen als kin- . deren der reformatie niet kennen".

Spreker had zich ook afgevraagd, of de heer Kolff !n deze niet wat conservatief was en of deze de autonomie van de waterschap- pen niet zodanig had verheerlijkt, dat hij in strijd dreigde te komen met een der Tien Geboden, waarin wordt gezegd, dat wij geen afgoden mogen dienen.

Vervolgens concreet ingaande op de nota- wisseling tussen de Regering en hem, meen- de de heer Louwes te moeten vaststellen, dat hij er door het antwoord van de Rege- ring niet van overtuigd was, dat onze dijken in een· goede toestand verkeren.

Hij meende, dat dit door de Regering ook wel werd toegegeven, wanneer zij bijv.

spreekt over de dijken van de Hollandse IJssel en zegt, dat deze 1 tot 3 c.m. per jaar zakken. De heer Louwes begreep dat het een geweldig probleem is, wanneer men be- bouwde dijken moet verzwaren. Dit neemt echter niet weg, dat de dijkèn, 1 tot 3 c.m.

per jaar zakken.

Toen de heer Kolff hier interrumpeerde:

"Maar zij zijn niet bezweken", antwoordde de heer Louwes: Inderdaad, maar men moet niet met het noodlot spelen. De ondergang van het hart van ons land is zo dichtbij ge- weest, dat men het lot tart, wanneer meri zegt: de dijken daar zijn niet bezweken.

De heer Louwes meende, dat hij een zeker recht had om dit te zeggen, omdat hij inder- tijd ook reeds in de Tweede Kamer hetzelf- de had gezegd, namelijk bij de behandeling van de begroting van Waterstaat voor 1934.

Hij had toen erkend, dat sedert 1825 de toenmaals bereikte vloed van 4.44 M. plus N.A.P. nooit meer was bereikt, maar hij had gewaarschuwd, dat de zee nog altijd een grotere hoogte in petto had.

Hij had toen ook aangehaald, hetgeen prof. Gallé naar aanleiding van de herden- king van de storm van 3 Februari 1825 ·in het "Algemeen Handelsblad" van 3 Februari 1925 had geschreven: "Dat deze ongunstige astronomische en meteorologische omstan- digheden zich sinds 1825 niet dermate . heb- ben herhaald, is toeval, evenals het feit, dat zulks toen wel geschiedde, maar het kan na- tuurlijk weer gebeuren. En al zijn nu de

dijken waarschijnlijk beter tegen zo'n volle krachtproef bestand dan toen, het is zo goed als zeker, dat ook nu weer geweldige over- stromingen met al den aankleve van dien daarvan de gevolgen zullen zijn":

D'e heer Louwes had daarbij ook de reme- die aangegeven. In die vergadering van 3 December 1933 had hij gezegd: "Wij hebben dan toch in die dijkverzwaring, als de nood- zakelijkheid daarvan blijkt, waaraan ik voor mij niet twijfel, een prachtig object voor werkverruiming, dat wij nu niet ongebruikt voorbij mogen laten gaan.

Wij zouden in deze moeilijke tijd de ge- legenheid te baat kunnen nemen om het weerstandsvermogen van de zeedijken voor een 50 jaren weer op veilige basis te stellen."

Aan het feit, dat ik dit zo uitdrukkelijk heb gesteld, aldus de heer Louwes, en dat ik heb gezegd: hier moet de werkgelegen- heid bij gebaat worden, ontleen ik het mo- rele recht, om nu met een vrij forse nota voor de dag te zijn gekomen.

Daarna komend tot de waterschappen, merkte de heer Louwes o.a. op, dat de stel- regel: "Wien water deert, die water keert"

wel goed is, maar dat men hem een andere toepassing dient te geven.

Het water deert het g e h e 1 e volk en het gehele volk is dus geroepen tot het keren van het water.

Het vraagstuk, zo zei spreker, dat de wa- terschappen hun taak niet meer aan kunnen en dat er daarom een volledige omvorming van het waterschapswezen en een wijziging van de financiële verhouding met Rijk en provinciën moet komen, is een vraagstuk, dat mij ertoe heeft gebracht, al 20 jaar lang onophoudelijk de Regeringen voor te hou- den: Deze toestand is onhoudbaar, hier .is ingrijpen noodzakelijk.

In het vervolg van zijn rede erkende de heer Louwes, dat het in de eerste plaats een pijnlijke vraag is voor de waterschap- pen, die zu.llen moeten erkennen, dat de met ére gedragen autonomie. ten einde moet zijn;

dat ons volk als geheel geroepen moet wor- den tot de verdediging van Nederland tegen de Noordzee en dat, wanneer dit volk als geheel geroepen wordt te betalen, het ook door zijn overheden van provincie en Rijk invloed moet hebben.

Als een vorm, een traditie, zijn tijd heeft gehad, moeten wij de moed en de durf heb- ben, nieuwe waarden te scheppen, aldus de heer Louwes.

De belangen, zo constateerde hij nogmaals, worden gediend, zijn zo uitermate groot, dat het niet meer verantwoord is, deze aan hen over te laten. Als de dijk van de Hollandse IJssel was doorgebroken, was Nederland ongeveer failliet geweest.

Als de gehele Hollandse ruimte was vol- gelopen, had de millioenenbevolking der randstad Holland gezeten en had zij kunnen hopen, dat van overzee voedsel werd aan- gevoerd, daar dan alle spoorwegen en auto- snelwegen in dit gebied waren uitgevallen.

De belangen zo constateerde hij nogmaals, die in het hart van het lanà achter de dij- ken van de hoogheemraadschappen zijn ge- concentreerd, zijn zo groot, dat wij die niet langer op de wijze van nu kunnen laten be- hartigen.

• • :!•

De minister-president, dr Drees, merkte bij zijn beantwoording o.a. op, dat de heer Louwes over de autonomie der water- schappen bepaald iets anders denkt dan ve- len van degenen, die nog in de waterschap- pen werkzaam zijn.

Hij gaf echter toe, dat de verdediging te- gen het water voor ons volk een levens- vraag is, een centraal probleem en niet uit- sluitend een technisch probleem, Voor het overige meende hij erop te kunnen wijzen, dat het vraagstuk van de Hollandse IJssel volledig in behandeling was en dat ook voordat de ramp had plaats gehad reeds verscheidene . maatregelen w!!ren genomen, die verband hielden met het feit, dat de dij- ken niet alle voldoende

k~'!.•\lt:n

worden ge- acht.

Bovendien was reeds opdracht gegeven door de minister van Verkeer en Water- staat, om de gehele afslultiugsmogelijkheid onder het oog te zien. 1

^~

En wat de waterschappen betreft, .ook h er geldt - aldus minister Dree1 - dat dit vraagstuk volop in behandeling is en dat de Raad voor de Waterstaat (waarvan mr De Vos van Steenwijk voorzitter is) opdracht

·heéft gekregen, daarover wetsontwerpen

voor te bereiden.