VRIJHEID IN
DEMOCRATIE
Zaterdag 4 Sept. 1954 - No. 917 ·
Middenstandsnota weldra in debat
(Zie pag. 51
WEEK B L A D V A N DE Y 0 L· K SP A R TIJ V 0 (') I? VRIJHEID EN DE M 0 CR A TIE
NAAR EEN ALTERNATIEF?
De Franse Nationale Vergadering heeft met de Europese Defensie Gemeenschap korte met- ten gemaakt. Zonder het tot een gedachtenwisse-- ling over het verdrag zelf te laten komen, heeft zij het verwarde debat, dat drie dagen lang van weinig meer dan stuurloosheid blijk gaf, doen verzanden in een motie die verdere behandeling onmogelijk maakte. Daarmede is - hoe men de zaak ook kere of wende - de E.D.G. van de baan, niet alleen voor de heer Mendès~France,
die er vermoedelijk niet om treuren zal en voor Frankrijk, dat de E.D.G. slechts kende als een van de grootste struikelblokken ook in zijn interne politiek,. doch ook voor F rankrijks deelgenoten in de Westerse volkengemeenschap, d~e méér is dan een kwestie van internationale ver.dragsregelin~
gen. Dit laatste vooral vergete men niet onder de teleurstelling die Frankrijks verwerping van de E.D.G. teweegbrengt.
* • *
De vorjge week stelden wij de vraag, of ook . ten aanzien van de Europese integratie van een totaal gewijzigde situatie gesproken moest worden. Wij liepen daarmede wel enigszins op de feiten vooruit, maar dit is door de gang van zaken in Frankrijk volkomen gerechtvaardigd. Er was trouwens weinig profetische gave vóor nodig om reeds toen met wat thans een feit geworden is ernstig rekening te houden. En dat ·feit, nog eens, is: de E.D.G. is van de baan, óók voor Nederland, dat zich J:O enthousiast bij het thans de facto vervallen verdrag had aangesloten. Er zal buiten de kringen der communisten wel nie~
mand gevonden worden die de betekenis van dit feit zal willen ontkennen of ook maar onderschat~
ten. Immers dit verdrag vond zijn oorsprong in de volstrekte noodzaak om een Westelijk ver~
dedigingsstelsel, als in de N.A.T.O. was be0ogd, te verwezenlijken met vermijding van de moeilijk~
heden, die men van D\litslands toetreden tot de N.A.T.O. vreesde.
• • •
N u kan men dit alles niet los zien van het
g~hele probleem de; Eu~opese integratie. Die integratie is uit een veel weidser visie geboren maar ongelukkigerwijze eerst door twee wereld~
oorlogeh tot zekere adualiteit gekomen en, helaas, juist daardoor van stonden aan naar wezen en bedoeling geschonden. Immers het is in de hui~
dige situatie haast onmogelijk over een verenigd Europa ook maar te denken zonder daarbij tege~
lijk de helft van ons werelddeel wèg te denken.
En het is al haast even onmogelijk over de één- wording van (West) Europa te denken zonder daarbij in de eerste plaats te denken aan de militaire verdediging ervan.
zo is, noodlottig maar onvermijdelijk, wat uit een hoge idee geboren werd, een speelbal der harde en nuchtere politieke berekeningen ge- worden. En die politieke berekeningen zijn - ook in onze democratische tijd! - zaak van enke~
lingen.
Niemand zal het Churchill kwalijk nemen, dat hij, die na afloop van de oorlog het eerst tot een verenigd Europa opriep, zijn land buiten de E.D.G. laat. Niemand ook mag het Mendès~
F rance euvel duiden dat hij de laatste weken niet met meer vullr van overtuiging voor de E.D.G.
in het krijt getreden is. Niemand mag dat, ten eerste om de eenvoudige reden dat Churchill en
Mendès~France in laatste instantie de verantwoor- delijkheid dragen voor wat er met hun land ge~
schiedt. Niemand mag dat ten andere, omda_t he- laas juist in onze moderne parlementaire demo~
cratieën ook de buitenlandse politiek van een land telkens weer doorkruist wordt door binnenlandse politieke tegenstellingen en intriges (in Duits~
land bijv. Ollenhauer tegen Adenauer). En nie- mand mag dat ten derde omdat ook de volken zelf heel het probleem der Europese eenwording - voorzover zij er zich druk over maken! - enk.el zien in het licht der politieke berekeningen van het ogenblik.
• .. *
concreet doet zich thans het Europese defensie probleem in een geheel nieuw aspect aan ons voor, nu de E.D.G. van de baan is. Daarin ligt al dadelijk iets vertroostends, hoezeer men de recente verwerping van de E.D.G. door Frank~
rijk moge betreuren. Immers tot dusver zag men voor de E.b.G. geen alternatief. Maar zelfs on~
der de verwarde discussies in de Nationale Ver~
gadering is één ding toch wel duidelijk geworden, nl. dat toch ook Frankrijk de noodzakelijkheid van een samengaan op d~fensie~gebied van alle W es~
telijke mogendheden erkent en Duitsland daarbij op een of andere wijze ingeschakeld wil zien.
En na de fatale beslissing van de Nationale Ver~
gadering is anderzijds even duidelijk geworden, dat ook de overige Westerse landen nog wel mogelijkheden zien om een gemeenschappelijke Westerse defensie op te bouwen en in stand te houden, nu de E.D.G. van de kaart verdwenen is.
• • •
Juist waar wij de E.D.G. steeds gezien hebben als een - op zichzelf wellicht noodzakelijk - compromis, dat echter zijn betekenis eerst kon krijgen, wanneer het dienstbaar bleek aan de idee der Europese integratie, zien wij in de thans ontstane situatie à'arileiding te meer om ook ten aanzien van dèze laatste de hoop· uit te spreken, dat zij niet al te zeer in de sfeer der-politieke he~
rekening betrokken zal blijven.
Wat men de Franse Nationale Vergadering ook verwijten moge, een ding staat voor ons wel vast: zij is in haar van stuurloosheid getuigende debat vermoedelijk toch wel een zuivere afspiege~
ling geweest van hetgeen er ten deze in het Franse volk zelf leeft. En wij vrezen met grote vreze dat het met de meeste andere volken in onze Westerse wereld op dit punt niet zo heel veel anders gesteld is. Grote ideeën kunnen slechts verwezenlijkt worden, wanneer de men~
sen er zich in volle bezieling aan geven. Daartoe is allereerst nodig, dat zij duidelijk weten, waar~
om het pu eigenlijk gaat.
En wie- zou durven zeggen, dat dit voor de volken van West~Europa zo is ten aanzien van de integratie? En is niet juist dit het probleem, dat in betekenis ver uitgaat boven alle andere, waar~
mede wij het ook in ons politieke leven zo druk hebben? Ja, beheerst niet juist dit probleem heel
onze toekomst? de R.
' ·~
Beste bri~f van de week ?
D e Volkskrant kiest meestal in haar Zaterdag~
editie uit de ingezonden stukken er één uit, die zij betitelt met de "Beste brief van de week".
Zeer onlangs werd het volgende epistel tot beste brief van de week uitverkoren, hetwelk als volgt luidde:
Het Rijk gaat zijn ambtenaren een studie~
toelage geven tot de helft van de studiekosten.
Uiteraard moet die studie dienen ter verbetering van de positie der Rijksambtenaren.
Maar als een gewone burger, geen Rijksamb~
tenaar zijnde, ook gaat studeren om zijn positie te verbeteren, mag hij van zijn studiekosten geen cent in mindering brengen voor de vaststelling van zijn zuiver inkomen voor de inkomsten~belas,..
ting.
Het Rijk is evenwel wèl zo vriendelijk om te willen mededelen in de verhoogde inkomsten, die het gevolg zijn van de door de studie bereikte betere positie en wel in de vorm van een hogere aanslag in de inkomstenbelasting.
De rechtvaardigheid hiervan lijkt mij in het licht van de nieuwe· Rijksregeling ver te zoeken", Toegegeven zij, dat hier inderdaad iets scheef zit. Aannemende, althans, dat iemand, die geen Rijksbetrekking vervult, geen studiekosten voor de belasting mag aftrekken. Maar overigens klopt deze redenering van de "beste briefschrijver"
~~~~ ~
Immers, de Rijksambtenaar, die zijn positie ver~
betert, dus een hoger salaris ontvangt, moet toch evengoed van dit hogere salaris meer inkomsten~
belasting betalen en bevindt zich dus in dezelfde positie als de niet~Rijksambtenaar.
In elk geval heeft de briefschrijver een belang~
rijk en interessant probleem aangeroerd, waar ..
over - naar wij mogen hopen - het laatste woord nog niet is gesproken,
J1W11E1D ICN DEMOORATDD I SEPTEMBER 1954 - PAG.. 2
EEN GEVARIEERD PROGRAM- IN DE EERSTE KAMER
Verdrag betreffende de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden De rechterlijke salarissen Nadere verhoging van penswenen met een
toeslag - Wijziging Kweekschoolwet Prof. Molenaar vroeg een interpellatie aan
Hebben wij de vorige week wat de Tweede Kamer betreft, een schone lel kiumen maken, thans is de Eerste Kamer nog aan de beurt. Ook zij heeft nog veel willen afdoen en wij zullen daar in dit en. in het volgende nummer van ons blad gaarne nog enige aandacht aan wijden.
te brengen, maar ik wil toch even vast- leggen, dat ook dit mij volslagen in strijd lijkt met de geest van deze tractaten.
En zelfs wat ons eigen land betreft zou men de vraag kunnen opwerpen, of bij- voorbeeld zekere discriminaties tegen- over het Humanistisch Verbond niet in strijd zijn met de geest van dit Verdrag.
Wij kunnen ons daarbij ontslagen achten van een uitvoerige toelichting op de betekenis van het daar verhandelde, aangezien wij daaraan nog niet zo lang releden bij de behandeling in de Tweede Kamer de nodige aandacht hebben geschonken.
Daar was dan in de eerste plaats het wetsontwerp goedkeuring van het Ver- drag van Rome van 4 November 1950, betreffende de bescherming van de rech- ten van de mens en de fundamentele vrijheden, alsmede het te Parijs op 20 Maart 1952 ondertekende Protocol bij dat Verdrag.
Evenals onze geestverwanten in de Tweede Kamer betreurde de heer Wen- delaar het bovendien, dat het individue- le klachtenrecht voorlopig was geëcar- teerd. Dat bleek trouwens een grote meerderheid van de Eerste Kamer te be- treuren.
Wü; liberalen, zo kon mr Wendelaar terecht verklaren, zijn natuurlijk vóór de aanvaarding van dit verdrag, omdat hier in een Europees tractaat de vanouds liberale vrijheden worden vastgelegd: geen slavernij, noch dwangarbeid,_ geen foltering, noch onmenselijke of vernederende behandelingen, recht op vrijheid en veiligheid, recht op openbare rechtsprahk, vrijheld van geweten, godsdienst en cOO&chte, van vereniging en wrgaderlng en . van briefgeheim, zijn dat niet alle rechten en vrijheden, waarvoor de liberalen te allen tijde met warmte en over- tuiging zijn opgekomen'?
Uitzonderingen vormden in deze slechts prof. Anema, sprekend voor de A.R.- fractie en mr Sassen (K.V.P,), die echter alleen een persoonlijke mening vertolkte.
De heer Wendelaar kon zich er echter mede troosten, dat de Regering dit indi- viduele klachtrecht niet definitief heeft afgewezen, zodat t.z.t. deze sluitsteen in dit schone gebouw zal kunnen worden aangebracht.
Natuurlijk hebben ook anderen dat wel gedaan en doen dat - gelukkig - nog, maar niemand zal kunnen ontkennen, dat de liberalen in de voorste gelederen heb- ben gestaan en dat men altijd op de libe-
r~en kan rekenen, wanneer een dezer reèhten ook maar· dreigt te worden aan- _getast.
Er was nog een andere reden, waarom · de heer Wendelaar zich, mede namens zijn politieke vrienden, voor dit wetsont-
werp uitsprak. · ·
' Het is n.l. een Straatsburgs initiatief en wel van Straatsburg op zijn best. Het is immers de West-Europese geest, de West-Europese beschaving, waarvan deze vrijheden mede en in belangrijke mate het kenmerk uitmaken.
Veel behoefde mr Wendelaar over dit wetsontwerp dus niet te zeggen. Maar enkele opmerkingen heeft hij zich toch veroorloofd. Opmerkingen, waaruit w~l
bleek, dat hij toch met beide voeten op de grond bleef.
Er kunnen - en dat is ook nodig, wil het verdrag meer betekenen dan een verzameling sententiae declaratoriae - op grond van dit verdrag sancties wor- den gesteld.
Maar de heer Wendelaar was wel zo nuchter - mede gezien ervaringen in het verleden bij de toepassing van sancties - te doen uitkomen, dat dit toch altijd een heel moeilijk punt zal blijven, en dat een Staat er niet gemakkelijk toe zal overgaan, een andere wegens schending
MR WENBELAAR
•••..• dankbetuiging ••••••
van een dier rechten in gebreke te stel- len. In ieder geval zal een Staat dat niet gemakkelijk individueel doen.
Een tweede opmerking was deze, dat de ondertekenaren het over r'e verschil- lende rechten wel eens waren geworden, maar aan de hand van het al eens eerder (door de heer De Vos van Steenwijk) aan,sehaalde voorbeeld· vaa -de rede.Daar··
op-een-zeepkist in Hyde Park (toen ook in deze rubriek vermeld), zei de heer Wendelaar:
Ik zou de Kamer de vraag willen voor- leggen of deze geschiedenis, die zich in Hyde Park heeft afgespeeld, ook op Un- ter den Linden zou kunnen geschieden.
Het antwoord laat ik aan de heren zelf over.
•••
Boven dien: in de Tweede Kamer was . gesproken over concentratiekam- pen in Griekenland. De heer Wendelaar wist helemaal niet, of er inderdaad van dergelijke kampen in Griekenland zijn
<ook minister Beyen bleek daar niets van te weten), maar àls dat zo zou zijn, dan zou dat, voor een Staat-ondertekenaar, naar de heer Wendelaar opmerkte, ten enen male ontoelaatbaar zijn.
Bij deze conventie is er in voorzien, dat sommige landen bij hun toetreden een voorbehoud kunnen maken. Erg veel gebruik is daar gelukkig niet van ge- maakt.
Noorwegen echter heeft een voorbe- houd gemaakt ten aanzien van de Je- zuieten. Nu zal niemar..d de heer Wende- laar ervan verdenken, een bijzond;ere vriend van de Jezuïeten te zijn, maar hij kon toch principieel niet nalaten te zeg- gen:
Ik begrijp, dat, nu Noorwegen dat voor- behoud heeft gemaakt, er voor onze Re- gering en andere Regeringen geen moge- lijkheid meer bestaat, daartegen iets in
Bij de replieken verkreeg de heer Wendelaar van minister Beyen nog de toezegging, dat het verdrag nog vóór 1 September zou worden geratificeerd, met het oog op de begin September te hou- den vergadering van de Raad van Europa.
Het zou, zo meende de heer Wendelaar terecht, voor de Nederiandse "Straats- burgers" een voldoening zijn, wanneer zij tot hun internationale collega's· zou- den kunnen zeggen: Nederland heeft het nu óók geratificeerd.
Het goedkeuringsontwerp werd zonder hoofdelijke stemming aanvaard, met de gebruikelijke aantekening voor de com- munisten.
* • •
Bij de behandeling van het ontwerp tot vaststelling van een nieuwe re- geling van de samenstelling van de Hoge Raad, de gerechtshoven, de arrondisse- ments-rechtbanken en de kantongerech·
ten en van de bezoldiging der rechterlij- ke ambtenaren, kon voor onze V.V.D.•
fractie mr De Vos van Steenwijk zijn in- stemming met de daarin aanhangig ge- maakte salarisverhoging betuigen.
In de stukken was gesproken over een zekere correlatie en was een vergelijking gemaakt met andere functies in over- heidsdienst.
De heer De Vos van Steenwijk ~chtte
DEZE BURGER
verheugt zich voor de P.v.d.A.-heren dat zij een uitnodiging van Z.E. Tito hebben gekregen om zijn land te komen bekijken. Een mens kan niet genoeg reizen en niet genoeg van de wereld zien. En zeker geldt dit voor politieke mensen, ·die, zeker tegenwoordig, een wereldwijde blik nodig hebben. Er is geen landspoli:tiek meer denkbaar, die bij de-landsgrenzen ophouçit, want er is geen land meer, dat niet, als zodanig, deel van de wereld is.
Toch heb ik wel een beetje bezwaar tegen dit soort reizen. Want het zijn ge I ei de reizen. Tegen alles wat ge I e i d is heb ik een beetje bezwaar, maar tegen zulke reizen vooral. Want er is geen reiziger-invité die, hoe snug- ger hij ook is (of denkt te zijn), hoe onafhankelijk zijn oordeel ook is (of ge- dacht wordt te zijn) die niet "geleid" wordt. Zijn Excellentie Tito heeft een do e 1 met zijn uitnodiging en het zou tegen hem pleiten, wanneer hij dit doel niet trachtte te bereiken.
De heer Altlee en zijn vrienden hebben 66k een reisje gemaakt. Hebt u alle foto's gezien? Haai9vinnen-soep, lotus au gratin, koek en ei. Allemaal vriendelijk-glimlachende gezichten. Aneurin Bevan vertederd. Tsjoe En-lai helemaal blij met zijn nieuwe speelkameraadjes. Leuke plaatjes. Of niet?.
Misschien niet. Misschien eigenlijk helemaal niet.
Wij zullen over enige tijd 66k van die plaatjes uit Beograd krijgen. De kr~nt behoeft het groepje niet eens af te drukken, wat .mij betreft. Ik zie het nu reeds voor mijn geestesoog. Eén en al glimlachje. En charmantheid. En hoffelijkheid.
Zo'n invitation au voyage is een mooi geschenk. Er is een klassiek spreek- woord: "timeo danaas et dona ferentes" - ik vrees de danaïden 66k -
i u i s t - als zij geschenken geven.
Zul.ke leuke geleide reisjes kunnen, alles in het nette en goedbedoelde,
vreeswekkend zijn. '
Man denkt zu schieben, aber man wird geschoben.
Men denkt te leiden, doch men wordt geleid.
Goede reis en grote sterkte toegewenst door DEZE BURGER.
dergelijke vergelijkingen wel erg moei- lijk en in ieder geval meende hij, dat het toch wel vaststond, dat voor de ambtena- ren van de rechterlijke macht bijzondere kwaliteiten worden gesteld wat betreft capaciteit, rechtskennis, karakter, men- senkennis en kennis van maatschappelij- ke verhoudingen.
Nu was de heer De Vos-bet met de mi- nister eens, dat het onmogelijk is, voor de rechterlijke macht zulke hoge tracte- menten vast te stellen, dat de inkomsten van advocaten met een grote praktijk of van bedrijfsjuristen kunnen worden be- naderd.
Voor de ambtenaren van de rechterlijke macht zal er bij moeten komen een ze- kere liefde voor het ambt van rechter en ook het feit, dat men als rechter een minder gejaagd bestaan heeft dan de ad- vocaten met een grote praktijk of de be- drijfsjuristen doorgaans hebben.
Dit argument, dat men een enigszins rustiger bestaan heeft en dat men zich wat meer aan wetenschappelijke arbeid kan wijden, geldt echter niet voor de rechters bij de rechtbanken in de grootste drie gemeenten van ons land.
Daarom twijfelde de heer De Vos van Steenwijk ook, of de marge tussen de traktementen van de rechters bij de rechtbanken van genoemde gemeenten en die van andere rechters. wel voldoen•
de was om voor die eerste functie steeds voldoende gegadigden te krijgen.
Het is in dit verband wellicht typerend, dat de laatste aanbevelingen voor rech·
MINISTER DONKER herhaalde toezegging
terlijke vacatures bij die drie rechtban- ken geen namen bevatten van rechters uit de kleinere rechtbanken.
Onze geestverwant bracht nog een an•
der bezwaar naar voren, dat niet alleen de grootste rechtbanken aankleeft, maar ook andere rechtbanken, n.l. dat er meer kamers zijn dan vice-presidenten, zodat sommige daarvan moeten worden gepre- sideerd niet door de vice-president, maar door de oudste rechter.
Er zijn rechters, die voortdurend de Kamers moeten presideren en dus eigen- lijk het - beslist zwaardere - werk van een vice-president doen.
Daarom stelde onze woordvoerder de minister dan ook de vraag, of het niet mogelijk is, aan deze moeilijkheden tege- moet te komen door een uitbreiding te geven aan de bezetting een door een ver- meerdering van het aantal vice-presi- dènten.
{Vervolg op pag. 4)
VBLJ11EID llN DEMOOBATII: ·
*
c,c.an WEEK to.t WEEK*
Taak van de gemeente?
I n de Winschoter Courant van 23 Augustus j .1. troffen wij de navolgende advertentie aan:
,.Burgemeester en wethouders der gemeente Oude Pekela brengenter algemene kennis, dat de N.V. Petten~ en Confectie~industrie v.h. Theo de Hoogen te Tilburg voornemens is een filiaal~
industrie op te richten te Oude Pekela, met welke industrievestiging van gemeentewege gaarne wordt ingestemd.
De nieuw op te richten industrie zoekt thans vrouwelijk personeel zo mogelijk met ervaring in het confectiebedrijf.
Adspirant~werkneemsters worden verzocht zich -_aan te melden ten gemeentehuize Oude Pekela op Vrijdag 27 Augustus a.s. des avonds van 7.30 tot 9 uur. Oude Pekela, 20 Augustus 1954, Burgemeester en wethouders van Oude Pekela: A. A. H. Stolk, burgemeester. A. Post, secretaris."
Afgezien van de ernstige stijlfout." die in deze advertentie staat, hebben wij ons niet weinig over de inhoud van deze annonce verbaasd. Dat een gemeentebestuur een nieuwe industrievesti~
ging toejuicht is zeer te begrijpen, maar dat een dergelijke instemming aan de gemeentenaren moet worden bekend gemaakt door middel van een advertentie is op zich zelf al een ~heel vreemde figuur. Wij zouden zo zeggen, daarvoor zijn toch de openbare vergaderingen om aan een dergelijke vreugde uiting te geven.
Erger is evenwel, dat in dit geval het gemeen~
tebestuur als bemiddelingsbureau optreedt voor het aanwerven van personeel van een particuliere onderneming.
Wij zouden wel een~t' gaarne willen weten in hoeverre zich de bemoeilenissen van dit gemeen~
tebestuur uitstreken. Wordt het personeel soms meteen voor de betreffende industrie van ge~
meentewege getest? Door wie wordt het over~
werk betaald? Immers, de aanmelding dient te ge~
schieden buiten de normale kantooruren van het gemeentepersoneel. Neemt de gemeente ook de kosten van deze personeelswervings advertentie voor zijn rekening?
Het is een vreemde geschiedenis en in wezen volkomen ongezond. De taak van de gemeente~
lijke overheid ligt op een geheel ander terrein.
Hoe goed deze bemiddeling ook moge zijn he~
doeld, zij zou als zij overal in den lande zou wor~
den toegepast tot wel zeer eigenaardige conse~ . quenties kunnen leiden. Hier is sprake van een principiële fout en als zodanig menen wij er goed aan te doen dit geval te signaleren.
• • •
Van de wieg tot het graf
Het Noorden van ons land geeft ons nog meer·
stof tot schrijven in de pen. Blijkens de hier~
boven aangehaalde Winschoter Courant heeft de gemeenteraad van Winschoten zich op 28 Juli j.l beziggehouden met een voorstel tot wijziging van de kindertoeslagverordening.
Dit voorstel leverde een geanimeerd debat op, waarbij de heer Bruining (K.V.P.) met een tot nog toe ongekend nieuw gezichtspunt naar voren kwam en de kinderbijslag dermate bleek te ado~
reren, dat hij de wens te kennen gaf deze kinder~
bijslag verlengd te willen zien tot het dertigste levensjaar.
Onzt partijgenoot mr Wilke N. Veldhuis re~
pliceerde hierop: "Bèter nog tot het 65ste en dan van Drees", waarop de burgemeester ook nog een duit in het zakje deed door op te merken: ,.En voor wie kinds wordt nog weer extra".
De K.V.P. heeft het met de inwoners van Win~
schoten toch maar goed voor.
Handeltje van moeder overheid
D e leerlingen van de gemeentelijke middelbare scholen te Haarlem mogen voor het schrifte~
lijke werk geen pennen met kogelpunten gebrui~
ken.
Bij het lijstje van voor het nieuwe leerjaar
· benodigde bóeken hebhen de leerlingen dit jaar een schriftelijke aanbieding gekregen voor vul~
pennen met gouden pen, die het gemeentebestuur aanbood voor f 5.-.
Een vulpen met vervangbare iridiumpen kon~
den de leerlingen door bemiddeling van het ge~
meentebestuur aanschaffen voor f 3.50.
Bestellingen konden worden opgegeven aan· de administratie der scholen.
Terecht waren de Haarlemse kantoorboekhan~
delaren van mening, dat hier sprake was van een deloyale concurrentie, temeer daar de prijzen he~
neden de voor de handel vastgestelde prijzen la~
gen.
·In samenwerking met een lid van de K.V.P.
en de C.H. heeft ons Haarlemse gemeenteraads~
lid de heer F iboe Sr aan B. en W. hierover vra~
gen gesteld, waarbij er op werd aangedrongen zich voortaan van een dergelijke taakoverschrij~
ding te onthouden.
Deze actie heeft inmic' leis succes gehad. Wel~
is waar kunnen B. en W. het niet opbrengen ronduit te verklaren, dat hier inderdaad van een
taak~overschrijding sprake is, maar in elk geval werd toch beloofd, dat iets dergelijks niet .meer
zou gebeuren. .
Het schijnt voor de gemeentelijke overheid soms erg moeilijk te zijn haar juiste positie te bepalen. Gelukkig, dat er nog democratische mid~
delen zijn om haar op het juiste spoor te brengen en dat van die middelen met succes gebruik kan worden gemaakt.
• • •
"Lichtend" voorbeeld van democratie
Dat het in de plaatselijke politiek somtijds ge~
moedelijk, wij zouden bijna zeggen ouder- wets kan toegaan, blijkt wel uit het navolgende verhaal, dat wij aan De Volkskrant ontlenen.
In de gemeenteraad van Baarland, een dorpje op Zuid~Beveland, gaat het gewoonlijk anders toe dan gewoon.
Zo ook toen het belangrijke punt aan de orde kwam om een eerste lantaarnpaal te plaatsen in het nabij geleben duister vlek Bakendorp.
B. en W.· stelden voor het onontbeerlijke licht bij het oude kerkhof te laten schijnen volgens het advies van wethouder Van ·Damme, die zelf in het buurtschap woont. ·
Enkele raadsleden vonden het beter, dat de lant~arnpaal midden in het donkere dorp zou komen. Er werd over gepraat, zelfs lang over ge~
praat, maar de raad bleef in een impasse.
Toen stelde plotseling een heldere geest voor, de bewoners van Bakendorp zelf te laten bepa~
len, waar het licht zou schijnen.
Het was een Salomonsoplossing. De bewoners van het gehucht togen ter stembus en het resul~
taat van deze volksstemming was een verplette~
rende nederlaag voor B. en W. En nu zal daar·
tot in lengte van jaren midden in Bakendorp de lantaarn de duisternis verdrijven als een lichtend voorbeeld van democratie.
Welnu, het ware te wensen, dat in alle ge~
meenten van ons land de belangstelling van de bevolking voor de vraagstukken van het gemeen~
tebeleid even intens zou zijn als in Baarland. De gemoedelijkheid is daar nog niet verdwenen en dat is in onze (ook politiek) gehaaste tijd wel .heel veel waar-d.
4 SEPTEMBER ltA - PACI. 1
Trappende burgemeester E n om tenslotte nog even in de sfeer van de
gemeentepolitiek te blijven:
H~t bestuur van de K.N.V.B. heeft het vol-.
gende telegram gezonden aan de burgemeester van Doetinchem:
,.Het bestuur vah de K.N.V.B. protesteert krachtig tegen Uw voornemen om bij profvoetbal~
wedstrijd aftrap te doen. Met verontwaardiging constateert het bondsbestuur, dat een door de Kroon benoemde gezagsdrager het zijn taak acht om een naamloze vennootschap tot exploitatie van voetballers te steunen en daarmede afbreuk te doen aan het sociale werk van de K.N.V.B.''•
Naar de pers weet te melden, heeft de burge~
meester van Doetinchem dit telegram zeer terecht naast zich neergelegd.
V oor al ook gezien de toon die in dit telegralll wordt aangeslagen moet men wel de indruk krij- gen, dat de K.N.V.B. door de moeilijkheden van de laatste maanden het ware oordeel des onder~
scheids beslist heeft verloren. Dit is een corres~
pondentie, die gespeend is van elke stijl. En bui~
tendien wordt de plank principieel wel finaal mis-- geslagen.
Met welk recht wil de K.N.V.B. een burge ..
meester als gezagsdrager van de Kroon de wet voorschrijven als het gaat om de uitoefening van zijn representatieve taak?
Hij mag wel een bedrijf in werking stellen en linten doorknippen (zelfs bij de Tour de Francel) maar geen aftrap verrichten. Dit is toch al te dwaas.
Misschien als de gemoederen in de K.N.V.B.
wat gekalmeerd zijn, dat men ook daar het onge~
rijmde van een dergelijk optreden gaat inzien. ·
• • •
Merkwaardige uitspraak
~· J
I n het Juli~Augustusnummer van "The Norse- man", heeft Arvo Tuominen, eens de secre- taris van de Finse Communistische Partij en lid van het uitvoerend comité en presidium van de Comintern, een opmerkenswaardig artikel gepu- bliceerd, waarin hij de geschiedenis en de huidige sterkte van de communistische partijen in de Scandinavische landen nagaat.
De geschiedenis van deze partijen toont, zo schrijft Tuominen, dat het "communisme slechts in Finland een machtige positie heeft behouden, waar de schaduw van het reusachtige Rusland naderend en duister opdoemt" en dat ,.geen van de partijen in staat is geweest een werkelijke poli- tiek uit zichzelf te voeren".
De slotconclusie van de schrijver is, dat "op het ogenblik het communisme geen werkelijk gevaar in de Noordse landen vertegenwoordigt, zelfs niet in Finland. Het communisme is uitsluitend en een- voudig in het gareel gespannen om de imperia- listische wagen van Moskou te tr.ekken en zijn karakter heeft zulk een metamorphose ondergaan.
dat zijn idealen op geen enkele arbeider van geen enkel land meer die indruk kunnen maken in de mate, waarop in de jaren die onmiddellijk op .de Russische revolutie volgden, de Noorse en Finse arbeiders onder de indruk van het communisme kwamen".
••••••••••••••••••
VERGADERING PARTIJRAAD
Op Zaterdag 2 October a.s., des namiddags om 2 uur, sal in het Gebouw voor Kunsten en
Wete~~schappen, Mariaplaah 27 te Utrecht eea vergadering van de Partijraad worden gehou- den, welke gewijd sol· zijn aan een bespreking van de politieke toestand.
Deze vergadering sal toegankelijk zijn voor ieder belangstellend lid van de Partij.
Zij, die de vergadering wensen bij te wonen.
gelieven daarvan VOOR 15 SEPTEMBER A.S., mededeling te doen aan het Algemeen Secre- tariaat van de V.V.D., Koninginnegracht 61 te 'a-Graven hoge.
••••••••••••••••••
I SEPRMBEB lW · - PA&. '
INDRUKKEN OP· EEN WERELDREIS
(I}
Het Suez-kanaal afscheiding tussen twee werelden
Het Oosten is evolutie
. ID
M ~- c1r · M~ Hartgerink- . -~~ns, tot voor kort Hoofd- bestuurslid en bestuurslid van on7.e organisatie, maakt een arote reis om haar kinderen, die over de hele we- reld verspreid wonen, op te zoeken.
Zij beloofde ons af en toe wat te schrijven en hier komt reeds de eer- ste brief.
a/b. m.s. Willem Ruys, 15 Aug.
·;,Dinsdag, 19 Au~tus, zullen het regiment South Lancashire en de pa- rachutetroepen naar Engeland afva- ren en het Marine commando naar Malta", zo la1;en we in ons dagelijks Nieuwsbulletin.
Het begin der ontruiming van de Suez-kanaalzöne. Een bittere dag voor Engeland, een blijde voor de Egyptische Nationalisten - en wat, zo vraagt men ·zich af, zal het komen te betekenen voor de zeevarende lan- - . den van. West~ Europa?
krioelden rond het schio; er werd overvraagd en afgedongen, uren ble- ven de Arabische handelaren langszij om tenslotte een enkel stuk te verko- pen.
Alles als van· ouds? Ten' dele - de jongens, die de dubbeltjes plachten na te duiken in het modderige water van de haven, om met het muntstuk- je tussen hun tanden weer boven te komen, waren er niet meer.
De goochelaar kwam aan boord, doch niet meer als vroeger spreidden de leden van het gilde hun matje uit, wáár maar een paar dekstoelen bij- een geschoven, hun een klein publiek beloofden; er was nu één officiële voorstelling in de salon, aangekon- digd tegen .een van te voren vastge- steld uur.
Drie da~n geleden is de Willem Ruys Port Saïd gepasseerd op zijn . ·weg naar Indonesië. Dè bootjes met bonte "leerwaren en mandenwerk
We gingen aan wal. Op straat trof men nog dezelfde mengeling van vol- ken en tale~; maar alléén de kooplÛi in snuisterijen droegen nog de lange burnous - ter bekorin& van d<e tau- risten waarschijnlijk ' -en gesluierde vrouwen héb ik er niet één gezien.
Het beroeiilde Sirnon Arizt was een hyper-modern. w;trenhuis geworden,·
-smaakvol en hygiënisch- met vastè en·
- geèontroleerde prijzeri.
Het Oosten i s in .. evolutie.
(Vervolg van: pag. 2)
. In z\in antwoord bl'acht minister Don- ker. in herinnering, dat hij in !ie Tweede -Kà~er reeds had gezegd, bereid te zijn,
·b~ ·het wetsontwerp tot wijziging v.an. de wet op·. de rechterlijkE. organisatie, dat
·bhmen niet -te lange tijd zal worden ingediend, te bezien, of daarin· een bêpa- ling kan worden opgenomen, volgens 'welk een rèchter, van -de ene naar de·
·andere rechtbank benoemd, in zijn nleu-_
·we college niet zal zijn de jongste reeh- ier (zoals thans), maar dat bij volgens ancienniteit daarin zitting heeft.
De minister meende, dat dit het solli- _eiterèn ·naar een grotere rechtbank wel
aantrekkelijker zou kunnen 'maken.
Tevens herhaalde minister Donker zijn
·toezegging, te zullen nagaan, in. hoeverre _ -het verantwoord .zou zi.ln, ·het aantal-
plaatsen van vice-president enigszins uit te breiden.
.Mischien, zo gaf de minister daaren- boven toe, zal hier en daar in onze· grote
"rechtbanken ook het aantal rechters gro-·
ter moeten worden.
· De ·rechters in die rechtbanken - de·
:minister was hei daarmedè volkomen eens - hebben een zeer drukke werk- kring. De bevolking van de betrokken
arrondiss~enten breidt zich ook snel uit en · bet aa'ntat Zaken neeint daardoor voortdurend toe.
· Het wets~mtwerp werd z.l.J..s. aanvaard.
• * *
Bij ,het aan d,e or_de gest~de wetsont- we'rp: Nadere verhoging van pen- sioenen met een. toeslag; erkende mr Wendelaar, dat dit ontwerp belangrijke verbeteringen brengt voor een groot aan- tal gepensionneerden. Het spreekt van- zelf - zo zei hij - dat wij daartegen geen bezwaar hebben en daarmede gaar- ne meegaan.
Op verzoek van de heer Wendelaar en enkele andere sprekers gaf minister Bee1 nog de pertinente verzekering, dat hij de door hem gedane toezegging, dat zodra d~ Staatscommissie (commissie-Van Poelje) omtrent het vraagstuk van de pensioenaanpassing in het algemeen haar eindrapport zal hebben uitgebracht, nage- llla.D. zal worden of op grond van dat
rapport ,niet ~en correctie moet plaats.·
vinden met betrekking tot de regeling,· . die nu getroffen is, gestand zal doen.
'Tevens vestigde de ;heer· Wendelaar er de aandacht op, dat het hier alle!!n gaat om de.Néderlandse; en riiet _om de Indi- sche pensioenen. · .
· NU: had de minister "9-an 13uft~Qlandse Zaken op 10 Mei 1953 aan de ·belangheb- bende organisaties bericht, dat hetgeen die organisaties ten aanzien van lfe In- -dische pensioenen wilden, nader in be- schouwing zou worden genomen. Dat is, zo merkte de heer Wendelaar op, nu; al- weer anderhalf- jaar geleden.
Minister Beel heeft hierop ·geantwoord, dat oP dit punt overleg rriet Buitenland- se Zaken wordt gepleegd. Aan· de Garan- tiewet is het te wijten, zo zei minister Beel, dàt er stagnatie in dat overleg is
·gekomen.·
Het overleg over een eventue.le verho- ging van de Indische pensioénen zal ech- ter spoedig worden hervat en hij hoopte,·
met de heer Wendelaar, dat daarover _ook in · dezè Kamer spoedig een bes.Hssing zou kunnen worden genomeri. ·
Ook dit ontwerp kon z.h.s. worden aan- vaard.
• • •
H etzelfde geschiedde m~ het -wets- . ontwerp . tot wijziging van de Kweekschoolwet. ·
De heer Wendelaar behoorde tot de le- den dezer Kamer, die bij het àfdelings- onderzoek waren teruggekomen op de discussies, welke in de Tweede Kamer waren gehouden over het stichten van parallelafdelingen op de kweekscholen.
Dê heer Wendelaar e.a. hadden toen gevraagd, of de minister bereid zou zijn ook in deze Kamer te herhalen, dat hier- bij vastgehouden zou worden aan de pa-
·cificatie en dat er geen sprake van is, dat het openbaar onderwijs ten achter zal worden gesteld bij het bijzonder on- derwijs,
In de openbare vergadering van de Ee!"ste Kamer, waar. over· cUt ontwerp slechts een zeer beperkte discussie werd gevoerd, vroeg onze geestverwant nu alleen het woord om minister Cals dank te betuigen voor zijn ondubbelZin- nige verklaring, dat er VOOt' die wees niet d!! minste grond bestaat,
De volgende morgen waren we al een èind gevorderd in het suez-ka- naal en het bleek noz iets an.ders te zijn dan een scheepvaartweg; het ver- toonde zich hier tevens als een af- scheiding tussen· twee werelden.
Ten .Oosten de woestijn in natuur- staat: zand, verspreide bosjes gras,.
hier en daar lage dorre struiken; aan de Westkant: langs het water, losse dadelpalmen, de -wez, daarlan~~:s een aaneengesloten rij bomen, de spoor- baan en dan eveneens het Woestijn- zand.,
De spiegelgladde asfaltweg met en- kele auto's doet wonderlijk kunstma- tig aan in ·dit landschap; maár feite-·
lijk is alles aan deze kant kunstmatig:
de stoffige bomen, de enkele bloeien- de oleanders.
Opeens ziet men achter de bomen- rij groene velden. Een oase! Maar niet minder dan 25 km. lang: de landstreek tussen het Zoetwater-ka- naal en het Kanaal van Suez. Regel- matig bebouwde velden met van af- stand tot afstand watertorens, de lemen huizen van de fellah's, groe- pen en rijen .bomen, maar daarachter weer de woestijn.
Dan wijkt de lijn . van weg en bo- men terug; in het zand langs_het ka- naal ligt een groot mUitair kamp. De tenten staan opengeslagen, de "jon- gens" zwaàien naar ons, zoals ook uit dè meeste auto's · ~ezwaaid werd.
Daar: een Eurnpèse . vrouw! -En bij een reconvale$centenbarak drie vrou.
Copie voor deze rubriek te zenden naar:
Mejuffr. Joh. H. Springer, Alexanderstraat 16, Haarlem.
wen! Wat een taak voor die meisjes.
Dinsdag is die taak afgelopen; dan begint de ev·acûiltie:· dè tertten wor- den afgebroken, de barakken zull~n
wel blijven staan, maar de Europese verple,egsters keren teru~r naar ·hun land.
Hoe zal het gaan met de maïsvel- den, met de palmen en de bloeiende oleanders?
M.H.-K.
Onze najaarsconferentie
Z oals wij verleden week bericht- ten, waren wij tot onze schrik genoodzaakt zo laat nol!: naar een ander conferentie-oord te zoeken.
Helaas ... .
Niettegenstaande alle moeite is het niet aelukt een gelegenheid te vin- den, die groot genoeg, practisch ge·
legen, verwarmd en. . . . no1 niet be- sproken is.
OJlZe najaarsbijeenkomst zal dus tot onze spijt in zijn ·aewone vorm ·wt jaar niet kunnen dooriaan.
In plaats daarvan zulle~~; wij w<~t
anders ~rachten te bedenken, maar · dat neemt ·even tijd~
J. H.S.
Men zal._ b'egrijpen, dat de 'heer Wen~
qèlaar dit niet ~i ~et de Uitsluitende l!edoeÜng: . minist~r . Cals een ·. pluim op de hoed te steken, maar om die ministe.: · riële verzekering nog eens g'?ed vast t~
leggen.
De .heer W. F. Gorter·
overleden·
In het Centraal Ziekenhuis te Alkmaar is ten gevolge van een verkeersongevlll op 68-jarige leeftlid overleden de .heer W. F. Gorte.r uit Sct1aeen.
• • •
E nkele a:nde!"e onderwerpen . willen wij tot slot van het overzicht· van de werkzaamheden der Eerste ·Kamer vóór het zomerrecès, tot de volgende
~eek laten.
Wel echter willen wij nog melding maken, dat onze gee•stverwant prof.
Molenaar een inte!"pellatie heeft a9.~ge-
. PROF. MOLENAAR
•••... interpellatie ....••
vraagd. Hij verzocht namelijk, vragen te mogen richten tot de daarbij betrok- ken ministers met betrekking tot vor- deringen van in Nederland gevestigde natuurlijke of rechtspersonen op de Custodian of Enemy Property van het Government of India te ·Bombay, welke vorderingen krachtens Kon. Besluit A 1 van 24 Mei 1940 in eigendom op de Staat der Nederl~ndell mijn overgegaan.
De heer Gorter was gedurende 12 jaar raadslid. waar•;an zeven jaar wethou- der vo'or onze partij. Bij de verkiezing van · l953 :;telde hij zich niet meer be- schikbaar.
In de part\] trad de heer Gorter niet op de voorgrond, doch des te meer in het Schager verenigingsleven, waarvoor hij op zeer veel plaatsen met grote ambitie werkte.
H\i rustè in vrede. S. B.
Met betrekking tot dit vraagstuk had de heer Molèmau op 26 October 1953 enige schriftelijke vragen gesteld en daarbij o.a. gevràagd, wat de Regering heeft gedaan om deze voor de oorspron- kelijl!:e, sc)luldeisers nadelige toestan~
te doen ophouden.
Op. deze vraag is geantwoord, dat de Regering bij voortduring met de Indiase Regering overleg heeft gepleegd over een zo spoedig mogelijl{e vrijgave der onderhavige vorderingen.
De Regering had toen - dat was op 25 November .1953 - enige hoop, dat binnen niet al til lange tijd een regeling terzake met de Indiase Regering zou kunnen worden getroffen.
Wij zijn nu r.egen maanden verdel', maar betaling heeft nog niet plaats gehad. Derhalve vroeg onze ~~estver
want thans verlof, over dit punt een interpellatie te houden.
Op voorstel van voorzitter mr Jonk- man is dit verlof Ve!"leend. De interpel- latie zal op een nader te bepalen dag worden gehouden.
