en DEMOCIATIE

Zaterdag 16 november 1957 - No. 469

en DEMOCIATIE

Belangrijke mededelingen van het Hoofdbestuur

<Zie pag. 6)

Strijdvaardigheid ^en stootkracht

strijd

ID •

de

•

politieke

De V. V.D. ^'Voor 'Vele tegenstanders "enfant terrible"

Er is een schot gevallen. Een schot, dat los- barstte en nagalmde over de grauwe vel- den van onze politieke contreien.

Een schot, dat ze gewekt heeft: de lauwen en de hangen, de eeuwige compromis-santen en de altijd gouvernementelen.

Zij zijn gewekt, maar ze hadden liever willen doorslapen, want slaap geeft rust en rust is voor de vermoeiden, voor de vree.sachtigen en voor de altijd-gouvernementelen aantrekkelijker dan strijd.

Daarom is de schutter, die het schot loste, een

onru~tstoker, een verstoorder van de gezapige rust, een man, die de waarheid hardop zegt in plaats van fluisterend; die de bezem voert in de mast van zijn politieke fregat. .

·Waar hij verschijnt, is het strijd gebiazen. Har- de strijd, in het open veld. · . Zo begonnen wij, een maäiid of zeven geleden, een artikel op deze zelfde plaats in ons blad.

Voordien hadden wij, in een ander artikel, de vraag gesteld: ,.Regeerders . . . of doodbidders?", welk artikelin vele tienduizenden exemplaren ook in pamfletvorm werd uitgegeven.

I •

••••

Dit alles vond zijn aanleiding in het optreden van onze met een bijna on-Nederlandse parlementaire dynamiek geladen fractievoorzitter prof. Oud, bij het grote Kamerdebat :raar aanlei- ding van de nota betreffende de bestedingsbeper- king en in de lateer wederom zoveel stof op- waaiende jaarrede van de heer Oud op ons Gro- ningse Congres.

Wij hadden, wat het eers:e punt b~treft, zelden een zo bewogen Kamervergadering bijgewoond;

waarin nu eens de lachsalvo's uit de zaal en van de tribunes opklonken, dim vreer iedere toehoor-

d~r min of meer beduusd toeluisterde naar de klappen die werden uitgedeeld.

Het was een meesterlijk stuk parlementaire strijd, waarbij geen troef over het hoofd werd ge- zien. waarbij de golven op onze rustige politieke binnenzee hoog werden opgejaagd en dat de mi- nisters Hofstra, Mansholt, Suurhoff, Zijlstra en tenslotte· ook minister-president Orees uit hun tenten lokte en nog wekenlang in de dag- en weekbladpers tot uitvoerige nabeschouwingen, onderlinge discussies en geladen commentaren aanleiding gaf.

De brave en zwaar geschokte heer Tilanus

MEDEDELING VAN HET ALGEMEEN SECRETARIAAT

Door een ernstig tekort aan personeel en langdurige ziekte van verschillende mede- werkers van het Algemeen Secretariaat is een achterstand onts\51an in de werkzaam- heden. Een vertraging in de beantwoording der binnenkomende post is hierdoor onver- mijdelijk. Al het mogelijke zal worden ge- daan om deze achterstand zo snel mogelijk in te lopen.

klaagde later in een wat gewaagde beeldspraak, dat ,.de heer Oud de ministers stuk voor stuk had·

uitgekleed en afgekamd" en minister Suurhoff toonde zich beledigd over de door de heer Ouè gebruikte term: ,.verkiezingsloonronde'·.

De hoofdredactie van het .. Algemeen. Handels- blad" schreef met lichte ironie aan het adres van het Kabinet: .. Een gehele falanx van ministers.

moest in het geweer komen om prof. Oud van antwoord te dienen. Alleen reeds aan de leider va• de oppositie werd een .zeer aanzienlijke tijd besteed. Dat was stellig n i e t te veel eer. Maar het was geen parlementaire bestedingsbeperking".

Prof. Oud in actie op het Kamer-spreekgestoelte

~---

Met niet minder ironie had de heer Oud zelf in het begin van zijn repliek geconstateerd, dat hij wel had getwijfeld aan de homogeniteit van het Kabinet, maar dat een grote eensgezindheid was gebleken om hem van repliek te dienen".

• • •

Waarom wij dit alles nog eens in de herinne- rin9 terug roepen?

Om het artikel: .,Strijdvaardig als volkspartij", van onze geestverwant ir. H. J. van Raalte uit Hilversum, dat wij elders in ons blad hebben op- genomen.

Wij moeten - en dat op niet al te zachtzin- nige wijze - de troeven gebruiken, waarover wij als ,.oppositie" beschikken. Aldus mogen wij, naar wij menen, wel de tendens weergeven van diens beschouwing.

De geachte schrijver heeft daarin, zonder dat wij ons hiermede solidair verklaren met elk onder- deel van zijn betoog; volkomen gelijk.

.Maar wij vragen: Wat doen wij, wat doet met name onze Kamerfractie anders?

Nog altijd geldt het juiste standpunt (als wij het goed begrijpen ook door de inzender toch wel

onderschreven), dat wij geen oppositie hebbe•

te voeren o m d e o p p o s i t i e ; dat wii de Re•

gering steunen wallJl.eer zij komt met voorstellen.

die w'ij juist achten, maar dat wij niet schromen fel te reageren, wanneer zij in gebreke blijft of ons inziens met verkeerde of te late voorstellen komt.

Dat z o u kunnen betekenen, dat wij iq het algemeen weinig redenen zouden zien voor actie en kritiek, maar, gezien de politiek van het Kabi- net, is het omgekeerde het geval.

En deswege vindt men ons in de kringen der tegenstanders maar lastige kerels.

In de .. politiek der grauwe eentonigheid" (zo- als wij het eens uitdrukten), waarbij de kabinet-

ten-Dre~s. steunend op de rooms-rode-protes·

tants-christelijke samenwerking, met de regelqtaat van de klok telkens opnieuw verschijnen, is dé V.V.D. de ,.spelbreker", het ,.enfant terrible", dat de rust verstoort en dat de ganse brede-basis- familie voortdurend opjaagt.

• • •

Zo was het reeds in een iets verder verleden, bij de Zondagswet en de Crematiewet en zo is het in het bijzonder ook dit jaar weer· ge- weest;

Ongeveer tezelfder tijd, dat het .,bestedings- debat" in de Kamer werd gehouden, hielden wij ons zo welgeslaagde Landbouwcongres, waar o.a.

de heer Louwes zijn scherpe rede hield tègen wat hij noemde cle ,.koude socialisatie" in de land- bouw, waar prof. Oud zich keerde tegen plannen tot het .. wegsaneren van kleine boeren" ert waar een motie werd aangenomen, die zich richtte te- gen socialisatie, tegen de ontwaarding van de in grond, gebouwen en bedrijven gestoken kapitaal en tegen de voorgenomen blokkering van bepaal- de landbouwgelden.

Van het geheel aan dit congres gewijde num·

mer van ons blad ( 9 maart van dit jaar) werden, grotendeels door agrarische, dus kleinere, afdelin·

gen, niet minder dan 20.000 exemplaren extra aangevraagd en voor de propaganda verspreid.

De Jaarvergadering, in april te Groningen ge•

houden, bracht de gemoederen opnieuw weken·

lang in felle beroering, toen pror. Oud, als partij- voorzitter, het gebrek aan homogeniteit van het Kabinet voor deze moeilijke omstandigheden he·

kelend, andere mogelijkheden zocht en zijn stel·.

ling poneerde, dat zelfs een minderheidskabinet, samengesteld dus uit groepen,,die te zamen in de Kamer een minderheid vormen, maar wel op de steun van een meerderheid zouden kunnen reke·

nen (men denke in het verleden aan een Kabinet als dat van Cort van der Linden), te prefereren zou zijn, omdat in deze tijd homogeniteit in het Regeringsbeleid een eerste vereiste is, in plaats van de steeds langs moeizame compromissen zich voortslepende Regeringsploeg van thans.

• • •

En onze fractievoorzitter in de Eerste Kamer, prof. Molenaar. wekte niet minder op•

zien, toen hij in deze Kamer bij de behandelin!J

(Vervolg op pag. 4)

Flitsen van Het Binnenhof (I) Over de plannen tot verplaatsing van de visserij en de schaal- en schelp.

dierkwekerij was de heer Den Hartog dus bepaald niet enthousiast, omdat hij ern- stig vreest, dat deze gehele onderneming op een teleurstelling zal uitlopen.

Realistisch geluid van onze visserii-specialist over de oestercultuur in Zeeland - Liquidatie. hoe hard en onaangenaam ook. de enige oplossing - Maar dan volledige schadevergoeding - Geen il·

lusies wekken. die niet vervuld kunnen worden - Tiidig ingriipen beter dan te kostbare. avontuurliike ondernemingen - Motie-Den Hartog kon worden ingetrokken.

Hierbij komt nog de vraag of, aangeno- men al dat het technisch mogelijk blijkt om de verplaatsing te bewerkstelligen, deze ook zelfs maar bij benadering econo- misch verantwoord is. Welke bedragen zullen met de verplaatsing en alles wa.t daarmee verband houdt, gemoeid zijn?

Het is van belang omtrent de kosten zo goed mogelijk geïnformeerd te zijn, om- dat de erbij betrokken ondernemers toch te zijner tijd zelf zullen moeten beslissen of zij tot verplaatsing van hun bedrijven zullen overgaan dan wel de voorkeur zul- len geven aan liquidatie daarvan.

De oestercultuur in Zeeland is een heel typisch bedrijf. De verdwij- ning ervan, als gevolg van de Deltawer- ken, zou een verschraling betekenen van onze samenleving, die toch al veel kleur verliest. De bedreiging van de oestercul- tuur is daarom een heel. nare kant van

het Deltaplan. . ~

Er zullen nog kostbare proeven worden genomen om te onderzoeken of overplaat- sing van de oestercultuur. van de Ooster- schelde naar het Brouwershavense Gat of de Grevelingen mogelijk is, maar ·vele Zeeuwen zelf, die de eigenaardigheden van de oesters kennen, hebben geen ver- trouwen in een goede afloop.

Diep in hun binnenste hebben zij, in ruil voor het Deltaplan, de oestercultuur al opgegeven, maar zij durven die overtui- ging nog niet hardop te uiten: Het ge- luid van de harde werkelijkheid zouden zij nog niet kunnen verwerken, want het verdwijnen van de oestercultuur is een zwaar verlies.

Met volledig begrip voor deze gevoelens heeft onze landbouw- en visserij-specialist F. den Hartog, typisch toonbeeld van de nuchtere Hollandse boer, in het Kamerde- bat over het Deltaplan met een knap be- toog echter gepleit voor werkelijkheidszin.

Hij was de enige van de zeventien spre- kers, die durfde te zeggen waarvoor an- deren nog terugschrikken. Het was een

moedig geluid, dat, naar later is geble- ken, nu het bij het Kamerdebat kwam vast te staan, dat ook de Kamer op het standpunt stond, dat de Ooster-Schelde eveneens dient te worden afgesloten, bij nadere overweging zelfs de bijval ver- · kreeg van de z.g. "Commissie van Der- tien".

Een commissie; waarin alle takken van de Zeeuwse visserij zijn vertegen- woordigd en waarin ook burgemeester A. C. Willemsen, van Yerseke, zitting heeft.

• • •

De heer Den Hartog noemde het lot van de visserij en de schaal- en schelpdierenkwekerij het minst prettige vraagstuk, dat in het kader van het Del- taplan om een oplossing vraagt.

Wij allen, zei hij, zijn vol goede ver- wachtingen, dat de voltooiing van de Deltawerken vele voordelen met zich zal brengen, die de grote financiële offers en de inspanningen, die wij ons daarvoor zullen moeten getroosten, verantwoord doen zijn.

Immers: wij verwachten grotere veilig- heid, verbetering van onze zoetwaterhuis- houding met alle daaraan verbonden profijten van land- en tuinbouw, verbete- ring van verkeenmogelijkheden zowel te land als te water, het openleggen en daar- door de mogelijkheid van ontplooiing en snellere ontwikkeling van totnutoe min- der gemakkelijk bereikbare gebieden, ver- betering van de recreatiemogelijkheden enz., kortom, voor de overgrote meerder,- heid der bevolking van de bij de uitvoe- ring van de Deltawerken nauw betrokken gebieden openen zich hoopvolle perspec- tieven.

Niet alzo is dit voor hen, die recht- streeks of zijdelings betrokken zijn bij de visserij en de schaal- en schelpdier- kwekerij.

Het mag waar zijn, dat de zoetwatervis- serij straks enige compensatie kan gaan bieden aan sommigen der betrokkenen, maar deze zal toch wel in het niet zinken bij de schade, die over het algemeen wordt ondervonden.

• • •

Men wil nu trachten aan de bezwa- ren, die als gevolg van de uitvoe- ring van het Deltaplan voor de visserij

·(om alles nu maar in één woord samen te vatten) zullen ontstaan, tegemoet te ko- men door de erbij betrokken bedrijven voorzover mogelijk te verplaatsen naar het Brouwershavenee Gat of de Grevelin- gen, met daaraan voorafgaand proefne- mingen in het Veerse Gat.

Indien dus de Oostersehelde zal wor- den afgesloten en de visserij daar niet kan worden gehandhaafd, komen wij te staan voor de vraag of het dan maar niet beter is er direct rekening mee te houden, dat de visserij, en met name de schaal- en schelpdierkwekerij, zal moeten worden opgeheven, dan veel geld uit te geven :voor allerlei proefnemingen, die op den

DEN HARTOG vertel het máar eerlijk

duur mogelijk toch zullen blijken van geen waarde te zijn voor de praktijk.

Met alle waardering voor de pogingen om geen middel onbeproefd te laten, al- dus de heer Den Hartog, spijt het mij te moeten zeggen, dat mijn verwachtingen

niet hoog zijn gespannen,

Men weet feitelijk over het gehele vraagstuk nog betrekkelijk weinig. Is er iets van bekend hoe de omstandigheden zullen zijn in de Grevelingen en het Brou- werahavenae Gat wanneer de afsluiting van de zeegaten een feit is geworden?

Zullen die dan zo zijn, dat de gevoelige oestercultuur daar met succes zal kunnen worden uitgeoefend? Het zijn vragen waarop niemand het antwoord zal kun- nen geven,

Hierbij komt bovendien nog de vraag aan de orde welke invloed van het inlaten van zout water door of over de Grevelin- gendam zal uitgaan op het zoutgehalte in het zoetwaterbekken. Nemen wij wat dit betreft niet teveel risico?

• • •

Indien dit alles zo ligt, is het dan niet beter de belanghebbenden eerlijk te vertellen, dat zij er rekening mee moeten houden, dat hun bedrijven eerlang zullen moeten verdwijnen, hoezeer dit ook om allerlei redenen te betreuren valt, dan il- lusies te wekken, die niet vervuld wor- den?

Een geleid€lijke omschakeling van de bedrijven zou zich dan kunnen voltrek-

ken. Ik geloof, zei de heer Den Hartog, dat daarom verre de voorkeur moet worden gegeven aan een tijdig ingrijpen boven de min of meer avontuurlijke onderneming, waarin wij ons nu gaan begeven. Men kan hier zeker niet het standpunt inne- men: "En reken d'uitslag niet, maar tel het doel alleen".

• • •

Ongeveer in hetzelfde kader ligt het vraagstuk van de eventuele ver- plaatsing van de visserij van Veere naar Colijnsplaat. Deze oplossing kan toch, be- halve voor degenen, die op den duur wil- len overschakelen op délzoetwatervisserij, ook slechts een tijdelijke zijn. Is het dan verantwoord in deze verplaatsing grote bedragen te gaan steken? De eerlijkheid gebiedt twijfel.

Daar de visserij niet op de Oostersehel- de kan worden toegelaten moet men voor- lopig van mening zijn, dat de enige oplos- sing is: ljquidatie, hoe hard en hoe onaan- genaam deze maatregel ook is.

CellG!?p.ha ne

u I T sLuITEN 0: s I u ,\ f . l T H E c 11 T

FilMS • ROLLEN - ZAKKEN • PLASTICS - FLESSEN

DEZE BURGER

heeft met enige belangstelling het stormpje in het glas Water beluisterd.

U hebt-in Uw dagblad daaromtrent gelezen: de heer toneelspeler Van Dijk heeft, gedurende de Haarlemse verloning van dit Nederlandse toneelstuk, z6 luid gepraat tussen de coulissen, dat dit in de zaal hoorbaar was en dat zijn collega's die "op" waren er niet tegen op konden. "Schandaal!" riep Haar- lems Dagblad. "Schandaal!" riep auteur Hoornik, "iJc vaardig een speel·

verbod uit!". Lezersliet, u bent inmiddels gerustgesteld. Het verbod is alweer opgeheven. De deining is geluwd. En Het Water klotst voort in eindeloze dito.

Zo was dat.

Toch is het gevalletje de moeite waard: als Jclein uitwasje van de rechte, gestrenge lijn der ordening. Ordening, ditmaal in het vroeger zo vrije leven der muzen.

Vroeger deden die hoge dames maar wat en gingen (dan ook) in lom·

pen gekleed; nu verschaffen de overheden haar mooie subsidies en de dames van de Olympus zien er welvarend uit. Het is alles wel goed en ik ben de laatste die zich verzetten zou tegen deze overheidssteun. Maar er schuifelen nogal wat addertjes door. het gras. Eén daarvan is de, aan het subsidie ver·

bonden, verplichting: gij zult ten minste twee Nederlandse stukken per sei- zoen ten tonele brengen. Die overheidsvoorwaarde is goed bedoeld. De Ne- derlandse toneelschrijfkunst moet haar kansen krijgen. Maar zij pakt verkeerd uit wanneer er geen Nederlandse toneelschrijfkunst is.

Dan moet er zorg, tijd, geld en moeite besteed worden aan iets dat niet bestaat en dan moeten acteurs artistieke begaving opbrengen voor iets dat dit, door en in zijn wezen, onmogelijk maakt.

En zo geschiedt het dan dat het bloed kruipt waar het niet gaan mag en dat een sanguinisch kunztenaar, in een verkeerd-geuit en ,schandalig" ge·

drag, op vrij-primitieve manier uiting geeft aan zijn misnoegen: een wel . naiel en wel slecht-gespeeld, doch duidelijk en op zichzelf waardeerbaar pro-

test tegen ordening. ·

Z6 moet men dit voorvalletje vooral zien.

Het vuurwater is alweer weggeëbd. · Gij allen leeft rustig en ongestoord voort. Zo ook

16 NOVEMBER 1951- PAG. 2

Maar moet het daartoe inderdaad komen, zo vervolgde onze geest- verwant, dan zal het plicht zijn aan al- len, die door deze ·maatregel schade lij- ten, deze schade volledig te vergoeden, hetzij in geld, hetzij door middel van compensatie. Tot iedere prijs zal voor- komen moeten worden, dat de Deltawet een min of meer dramatische nasleep krijgt zoals wij dat bij de Zuiderzeewet hebben gezien. Wij hebben niet de min- ate behoefte aan een Deltasteunwet of iets van dien aard.

Ik wens mij niet te verdiepen in de vraag, aldus de heer Den Hartog, of wlj hier te maken hebben met een recht- matige of een onrechtmatige overheids- daad. Ik sta kort en goed op het stand- punt, dat zij, die tengevolge van de uit- voering van de werken, die ondernomen worden in het nationaal belang, zoals hier het geval is, benadeeld worden, daarvoor volledige vergoeding dienen te ontvangen.

Juist in verband met de vraag in wel- ke richting de oplossing van de proble- men van en rondom de visserij moet worden gezocht, is het van het grootste belang, dat het vraagstuk van de scha- deloosstelling van de gedupeerdén re2ds nu onder de oogen wordt gezien. In ruwe trekken zou men e<'n' inzicht moeten hebben in de kosten, die met de liquida.- tie gemoeid zijn.

• • •

Minh;ter Mansholt noemde het be- toog van de heer Den Hartag

"zeer reëel". De pra2ven in het V"erse Gat betekenen een investering van tien miljoen gulden. Een gunstig r2sultaat van de proeven staat uiteraard niet vast-

en indien succes zou worden bereikt, moet nog worden nagegaan of in de praktijk hetzelfde resultaat mogelijl{ 13.

"We kunnen niet optimistisch zijn", al- dus de minister.

MINISTER MANSHOLT .. niet optimistisch . • . De oesters zijn fijne heertjee, die hoge, kieskeurige eisen stellen aan de kwali- teit van de bodem, van het water en de snelheid van de ,.;troming, De vraag is ook wat de financiële couequent!es zul- len zijn om op een andere plaat. de oes- terteelt mogelijk te maken. V oor het be- houd ervan wil de regering echter al het redelijk mogelijke doen.

Voor de garnalenvisserlj, die thans reeds in moeilijkheden verkeert, is sane- ring noodzakelijk. In het proefbassin in het Veerse Gat zal ook worden nage- gaan in hoeverre de verwatering van de mosselen, die op de Wadden worden ge- vangen, in Zeeland nog mogelijk zal zijn.

Het was alles bepaald niet optimis- tisch wat minister Mansholt zei. En in zijn M. v. A. had hij al eerder medege- deeld, dat overbrenging naar bijvoor- beeld het Brouwershavense Gat alleen aan "extra werken" een bedrag van f 50 à f 150 miljoen nodig zou maken.

• • •

In zijn redevoering heeft de heer Den Hartog ook nog aandacht geschon- ken aan de waterstanden op de beneden- rivieren, aan de situatie in de Noord e:r . de Oude Maas, aan de consequenties voor de polders, die niet meer vrij zul- len kunnen spuien en daardoor grote kosten zullen krijgen enz.

Vooral wilde hij echter nogeens de aandacht ve~igen op de enorme beteke- nis, die het Deltaplan voor de zoetwater- huishouding van ons land zal hebben.

Met het afsluiten van de zeegaten allèèn zullen wij er echter niet komen.

Er zullen ook stappen moeten worden ondernomen om verbetering te krijgen

<Vervolg op pag. 5 onderaan)

*

^WEEK

^{WEEK *}

Toenadering K. V.P.

en P.v.d .. A..

Op het congres, dat de Katholieke Volks·

partij j.L zaterdag te Utrecht hield zijn interessante en tevens hoogst merkwaardige dingen gezegd, die de moeite lonen er een_

ogenblik bij stil te staan.

Zo heeft de partijvoorzitter mr. Van Doorn o.m. zijn vreugde uitgesproken over de toe·

nadering tussen zijn partij en de P.v.d.A.

Volgens een verslag in de Volkskrant zeide mr. Van Doorn o.m.: "Als er sprake is van een zekere toenadering tussen de beide grote partijen, dan wil ik zonder aarzeling ver·

klaren, dat de Katholieke Volkspartij zich daarover verheugt. Er waren in de afgelopen · maanden momenten, waarin duidelijk naar voren kwam, dat K.V.P. en P:v.d.A. samen in staat zijn tot een constructief beleid, dat tot zegen strekt van ons volk."

Deze uitspraak is even interessant als mer~­

waardig. Zij werpt wel een heel merkwaardig licht op . het onderling gekrakeel tijdens de jongste verkiezingen voor de Tweede K_amer en het geruzie tijdens de Kabinetsformatie. .

De nuchtere Nederlandse kiezer zal van dtt alles dan ook weinig begrijpen en de vraag stellen. Hoe nu? Waren de heftige schermut·

selingen tussen K.V.P. en P.v.d.A. bij de ver·

kiezingen en de kabinetsformatie slechts schijn en gespeeld voor de publieke tribune?

Of moeten wij de woorden van mr. Van Doom niet al te serieus nemen?

Gedurfde uitspraak

Als mr. Van Doorn overigens beweert,

"dat K.V.P. en P.v.d.A. samen in staat zijn tot een constructief beleid, dat tot zegen strekt van ons volk," dan lijkt ons dat een nogal gedurfde uitspraak.

Waaruit, die "zegen" dan zou moeten be·

staan. heeft mr. Van Doorn ez- wijselijk niet bijgezegd. Wat moét àiwèel' de kiezer, die de zaken rustig beschouwt hieruit opmaken?

Bedoelt de heer Van Doorn wellicht, om slechts een voorbeeld te noemen, de hopeloze manier, waarop de gemeent~financiën in ~et

honderd zijn gestuurd, -.zodanig, dat de socia- listisché burgemeester van Amsterdam mr.

Van Hal maar aan de gemeenteraad verzocht af te zien van vragen, waarom diverse werken niet worden uitgevoerd?

Bedoelt de heer _van Doorn wellicht de

"zegen", die de zojuist genoemde .~urg_emees­

ter deed zinspelen op de mogehJkheid van rantsoenerillg van gas en elektriciteit in de . hoofdstad?

Dit immers zijn de noodlottige gevolgen van een te ver doorgevoerde dirigistische po- litiek, die deK. V.P. varend in het kielzog van de P.v.d.A. mede heeft gevoerd.

Nogmaals, zeer vele kiezers zullen voor dit ,;constructieve" en "zegenrijke" wel een an- dere maatstaf aanleggen.

Vriezen en dooien

Na de vriendelijke woorden gericht tot de P.v.d.A. moest de heer Van Doorn zijn betoog toch blijkbaar ook weer wat in balans brengen, hetgeen hij volgens het verslag in de Volkskrant aldus deed toen hij waarschuwde:

dat men "in sommige opzichten bij een samen.

werking met de Nederlandse socialisten bi}

zonder waakzaam zal moeteh zijn".

·Nadat hij zijn vreugde had uitgesproken over een toenadering tussen socialisten en katholieken zei mr. Van Doorn:

"Ma.r de P.v.d.A. zar verstandig doen wel te beseffen, dat deze ontwikkeling ernstig ge- vaar loopt weer ten kwade te keren, zodra men van socialistische zijde onvoldoende re- kening gaat houden met de nuchtere waar- heid, dat de mèerderheid van ons volk ervoor past te gedogen, dat getracht zal worden haar een socialistisch beleid op te dringen".

Is dit alles niet heerlijk gezegd en zijn deze uitspraken niet een wondermiddel om het een ieder naar de zin te maken?

Hij, die meer samenwerking met de socia- listen wenst kan het doen met de eerst- aangehaalde uitspraak. Hij, die daarin niet zo veel ziet, vindt houvast in de tweede. .

Zo bood de heer Van Doorn elck wat wils.

Wij zouden het een "het kan vriezen, het kan dooien" ~politiek willen noemen, die in deze tijd met zijn vele grote principiële pro- blemen ons wel wat te glibberig voorkomt.

0, die liberalen (I)

H

Romme, een veeg uit de pan. We hadden niet anders verwacht.

Tijdens de redevoeringen op dit congres bleek dan ook overduidelijk hoe juist prof.

Oud het in de Tweede Kamer onlangs heeft gesteld toen hij opmerkte, dat de heer Romme bang is voor de zweep van de liberalen en hem ervoor waarschuwde teneinde deze zweep te vermijden er voor op te passen niet onder de knoet van de socialisten terecht te komen.

Zoals gezegd, de liberalen kregen in Utrecht dus ook hun portie. Welnu, dit is op zich zelf verheugend. Een politieke tegenstander, die niet ~ie moeite waard wordt geacht hem flink te attaqueren is immers geen knip voor de neus waard. ·

Het gaat er echter om op welke wijze men attaqu.?ert en in het bijzonder om de deugde- lijkheid van de argumenten.

Wij moeten zeggen, dat het niveau waarop mr. Van Doorn zijn aanval baseerde ons bitter heeft teleurgesteld, omdat zij positief beneden de maat was door zijn volkomen slag·in-de- lucht-karakter.

Ziehier wat mr. Van Doorn, alweer volgens het versiag van de Volkskrant zeide:

"Het is ons natuurlijk niet ontgaan, dat ju

de:;:e partij (bedoeld is de V.V.D. red.) in de laatste jaren enige mensen naar voren zijn gekomen, die wij onrecht zouden aandoe11 wanneer wij hen als "reactionairen" zouden betitelen. Maar intussen maken zij het in hun partij nog niet alleen uit en blijft het zeer de vraag of deze V.V.D.·ers (spatiëring van de Volkskrant) als het erom zou spannen, het zwaarste gewicht in de schaal leggen".

Tot zover mr. Van Doorn.

Vager kon het waarlijk niet. De qualificatie

"reactionair" is zo maar weer een dooddoener zonder enig bewijs, motivering of voorbeeld de zaal ingeslingerd, hetgeen wij beslist be·

neden de waardigheid vinden van een figuur als de voorzitter van de K.V.P.

Als de heer Van Doorn ons reactionair vindt, laat hij dan zo flink zijn met duidelijke redenen omkleed aan te tonen waarom hij aldus van oordeel is. Het kan mr. Van Doorn als man van de wetenschap en als politicus bekend zijn, dat dit in een debat, dat geacht wil worden op enig niveau te staan een eis van fatsoen is.

0, die liberalen (11)

Maar overigens, wie bedoelt de heer Van Doorn met "enige mensen" uit onze partij? Bedoelt hij soms enige leden van de Kamerfracties van de V.V.D.? Kennelijk toch niet. Want als deze mensen in die kring zouden moeten worden gezocht had men bij de diverse stemmingen in het parlement duidelijk hun

"afwijkend inzicht" moeten kunnen bespeuren.

Ons is echter geen voorbeeld bekend, dat hierop zou kunnen duiden.

Natuurlijk is bij een stemming wel eens verschil van mening gebleken, dit komt bij de overige partijen ook voor en is een zuiver democratisch verschijnsel, doch dat steevast

"enige mensen" van het beleid van onze frac- ties zouden afwijken is bepaald niet waar.

Kamerleden kan de heer Van Doorn dus niet hebben bedoeld. Maar wie dan wel? Mr.

Van Doorn vond het niet nodig dit alles nader te omschrijven. Het bleef, zoals gezegd, een slag in de lucht en dat is jammer omdat een dergelijke methode van aanvallen onder vol·

waasenen in de politiek weinig vruchtbaar kan worden genoemd.

Prof. Romme zette zijn aanval gelukkig concreter op en gaf de liberalen een veeg uit de pan met betrekking tot h~n wa~rdering

van de invloed van de overheid. Zo zouden

16 NOVEMBER 1957 - PAG. 3

de liberalen hebben gestreefd naar meer in- vloed van de overheid op het onderwijs.

Wat de heer Romme hiermee bedoelt is ons niet geheel duidelijk. Wil de heer Romme hiermee beweren, dat de liberalen als uit- vloeisel van hun beginsel altijd tegen in- mengÏ\).g van de overheid zouden moeten zijn?

Als dat de bedoeling van de heer Romme is, dan blijkt hier een ernstige misvatting te bestaan.

De heer Romme leze dan nog eens de rede na van prof. Oud, die deze bij de jongste algemene. politieke beschouwingen in de Twee- de Kamer heeft gehouden en waarin hij juist op ·dit vraagstuk diep is ingegaan.

De heer Romme formuleerde het in het ver•

volg van zijn rede zo juist toen hij zeide: "Ik bedoel ook niet, dat de macht van de staat geheel moet worden ontmanteld. Wij moeten ons hoeden voor overdrijving naar twee kanten".

Welnu, hëer Romme, dat is nu juist ook ons standpunt.

Als zodanig is er dan ook van de K.V.P.·

aanval op de liberalen niets overgebleven.

Televisie torpedeert verenigingsleven

Wij lazen in Het Vrije Volk een interes·

sant verslag over de huldiging van ds. G. van Veldhuizen in verband met he~

feit, dat hij tien jaar lang leiding gaf aan het hervormde kerkewerk in het Rotterdamse district Crooswijk.

Ds. Van Veldhuizen zeide bij deze gelegen- heid o.m. het navolgende:

"De televisie kegelde de wijk ondersteboven.

Activiteiten verliepen. De zondagscholen trek·

ken geen publiek meer. De zalen in het wijk·

gebouw worden niet meer door verenigingell en organisaties gehuurd. .

De kinderfilmclubs op woensdagmiddag, die vorig jaar 600 bezoekers trokken zijn ineell- geschrompeld. Tot bij de peuters is de invloed van de televisie te merken."

Peuters van drie jaar spelen niet mee!' m~t blokken. Zij s p e I e n televisie. De blok~

kenkisten worden op elkaar gestapeld en de kinderen gaan er voor staan kijken. De op·

komst bij de amusementsverenigingen in de wijk loopt pijlsnel terug. .

Het positieve verenigi.ngswerk. m~~t de Uit- voeringen staken. Het meuwe hmseliJke leven, heeft ook minder positieve kanten. Vele ge- zinnen moeten wekelijks zeer veel afbetalen om naar de televisie te kunnen kijken. Door de televisie hebben wij de greep op zeer vele kinderen en ouderen verloren", aldus de ver- zuchting van ds. Van Veldhuizen.

Voorwaar het probleem is ernstig en op- vallend gen~eg om bovenstaand citaat in zijn

geheel weer te geven. . ..

Nu moet men weliswaar voorzichtig zun met het te snel trekken va!! . co.nc~usies. ~o staat het te bezien, of de activltelt m de WIJk van ds. Van Veldhuizen uitsluitend is ach~~~

uitgegaan door de invloed, die de televisie heeft.

Een belangrijke invloed zal het moderne kijktoestel ongetwijfeld wel hebben gehad.

De klachten van ds. Van Veldhuizen stell~n ons inderdaad voor ernstige problemen, die niet in een paar enkele. regels kunnen worden

opgelost. '

Het zou niet juist zijn en het zou o~k t~t de onmogelijkheden behoren, de klok 11!-. dit opzicht terug te zetten. Veeleer zullen WIJ als moderne mens ons moeten aanpassen aan de

moderne techniek. .

De klacht door ds. Van Veldhuizen ge':l!t zou men ook van toepassing kunnen doen ZIJn op het politieke leven, waarvoor de belan&"- stelling buitenshuis zienderogen achteruit

gaat. .

Het kon zelfs wel eens zo zijn, dat de poli- tieke partijen met het oog hierop bij de ko- mende verkiezingscampagnes geheel andere methoden zullen moeten gaan voeren dan tot dusverre gebruikelijk .~as, o~dat de massa op vele plaatsen ongriJpbaar IS geworden en

· op andere plaatsen dan tot dusverre moet worden bereikt.

Nogmaals, het valt buiten ~et kader. van deze kleine beschouwing er dieper o~. ^lll ~e gaan. Het zou evenwel raadzaam ZIJn, ~ht vraagstuk eens ernstig onder de ogen te zxell en- er een diepgaande studie van te maken.

16 NOVEMBER 195'7 - PAG. ol

STRIJDVAARDIG ALS VOLKSPARTIJ

Keert het tij en moeten we dus de bakens ver-zetten?

Jr. H. J. van Raalte, te Hilversum, schrijft ons:

J)e Sovjets lanceren eerder dan de Amerikanen hun kunstmaan! Keert het tij?

:Nederland treedt toe tot de Euromarkt. Moeten wij de bakens verzetten?

In Scandinavië, Engeland, West-Duitsland verliezen liberalen bij de verkiezingen ze- tels! De vooruitgang van de V.V.D. is bij de laatste verkiezingen tot staan gekomen.

:Keert het tij, moeten wij de bakens verzetten?

'J>eze dubbele vraag is voor heel onze Nederlandse .samenleving van actueel belang;

daarbinnen geldt dat voor onze partij nog eens in het bijzonder.

Op 21 september gaf een voortreffelijk hoofdartikel in de N.R.C.: "Onze achter- grond en ervaring" op dit soort vragen een onomwonden antwoord. Men leze

bijv.: '

,.Onwennig, ja soms verontwaardigd, staan wij dan ook tegenover het gebruik van niet-politieke troeven ten behoeve van politieke doeleinden. Dat een Ka- merlid de minister verontrust vraagt, of bij de luchtvaartonderhandelingen te Washington ook externe argumente:~.,

met name de mogelijkheid van een her- ziening van 's lands militaire verplich- tingen te berde :::ijn gebracht, kan alleen maar in Nederland gebeuren.

Deze argwaan jegens de middelen waarmee een bepaald politiek doel be- reikt moet worden versterkt de posi- tie van onze onderhandelaars bepaald niet. Men kan er ook zeker van zijn, dat onze tegenpartijen geen last heb- ben van een dergelijke, in wezen mo- ralistische, achterban."

Let U eens op de laatste twee (dezer- zijds gecursiveerde) zinnen! Liggen de zaken in" de binnenlandse politiek en ten aanzien van de handelwijze van onze partij anders? De V.V.D. toont in menig opzicht de door wijlen Huizinga zo tref- fend omschreven burgerlijke oppassend- heid, hetgeen nogal verschilt van wat de kiezers van een (oppositionele) strijd_

vaardige volkspartij (mogen) verwach- ten; zoals mr. W. H. Fockema Andreae het vorig jaar blijkens De Driemaster uitdrukte: ,.De geest van zelfvoldaan- heid zit in het klimaat, want wie zegt, dat er iets niet deugt, wordt weerstaan.

Het is zo slecht nog niet, zegt men dan,

je moet begrip hebben." En ook: ,.Wij liberalen vormen een gezellige club van aardige mensen".

Kamerfracties op de bres

Algemeen kunnen wij het erover eens zijn, da:t de :eden van onze kamerfrac- ties zich voortreffelijk weren, als het o:-:n de grote lijnen in de politieke strijd gaat. Daarnaast is het juist, dat de V.V.D. zich achter de regering schaart, als dat alleszins gewettigd is. Wat blijft er dan nog meer te wensen?

Leest U nog eens verder in dat al eer- der geciteerde glasheldere N.R.C-artikel:

,.Ook moet men zich de illusie uit het hoofd zetten, dat, wanneer althans Ne- derland niet meedoet aan hetgeen wij, wat al te hooghartig, de chicanerende en chanterende methodes van de anderen plegen te noemen - maar wat meestal in feite niet anders is dan het volkomen rechtmatig gebruilt van ter beschikking staande troeven - ons land die anderen onder een zekere morele druk zet."

Vervang in het bovenstaande .,Nedu- land" en ,.ons land" door ,.V.V.D." en .,onze partij" en U hebt het antwoord.

Het is nu eenmaal zo, dat de kiezers er niets van begrijpen, als men op grond van te hoog staande opvattingen van moraal in de politiek afziet van ,,het vol- komen rechtmatig gebruik van ter be- schikking staande troeven".

Sterker nog: het publiek is bijzonder snel geneigd zo iets te beschouwen al~:~

politieke koehandel, elka'ar ontzien, poli- tieke onderonsjes; politiek is toch alleen maar vuiligheid, heet het dan.

Het is zinlooe als men sommige simpele directe methoden verwerpt, omdat deze teveel weg heboen van demagogie, van het streven naar goedkope succesjes.

Heeft het iets aan Churohills grootheid afgedaan, dat hij zulke scrupules niet had?

Zachte heelmeesters

Zachte heelmeesters maken stinkende wonden: wil men een levende. gezonde democra·tie, wil men dus een bredere pO- litieke belangstelling bij ons hele volk, dan zal men in bepaalde opzichten de bakens moeten verzetten. ·

Er ligt nog een groot terrein braak.

"Bent U ook van de pariij?" vragen - al of niet ,.tussen de regels door" - al- lerlei radio-praatjes-makers als zij hun .,poliiiek commentaar" -spuien, .,de fei- ten van de dag" door hun roomse of rode brillen beziend. De invloed van die dag in dag uit door de radio (en televisie) uitgezaaide parlijpropaganda kan niet overschat worden.

Wat zou er gebeuren, als onze kamer- fracties daartegenover niet af en toe, maar IEDERE WEEK in het vr?.genuur (in de tweede kamer), met schriftelijke vragen en desnoods met interpellaties over alles en nog wat de regering het leven zuur zouden maken, er daarbij telkens op wij- zend, dat .men als oppositie langs deze weg ageert, omdat onze kamerleden niet over net zoveel en net zo gunstig gelegen zendkwartiertjes beschikken als de rege- r'ingspartijen; omdat andere partijen via de ether na de nieuwsberichten straffe- loos reclame mogen maken in de vorm van aankondigingen van partijbijeen- komsten, en wij niet; omdat de regering tegen dit alles geen passende maatregelen neemt en deze wantoestand bij voortdu- ring duldt?

Aan de ene kant zou dit zonder onder- breking lanceren van aanvallen de rege- ring er wel eens toe kunnen brengen ons volkomen gelijkwaardige mogelijkheden in de ether te geven en aan oneerlijke verhoudingen door openlijke en verkapte

propaganda een eind te maken.

Bovendien zouden de kiezers op ondub- belzinnige wijze kunnen vaststellen, hoe- zeer het juist onze volkspartij Is, die voor hen opkomt als er rechtmatige wensen en grieven zijn.

Meer vragen dus, veel en veel vaker.

Ongebruikte

politieke middelen

Dit is maar een voorbeeld. Er zijn on- telbare mogelijkheden van allerlei aard om de strijd te gaan voeren met politieke middelen, die wij tot nu toe ongebruikt lieten.

Wie niet sterk is moet slim zijn, De po- litieke guerilla is een uitstekende strijd- methode. Zoals in het handgemeen molo- too-cocktails en wat al niet meer onder bepaalde omstandigheden doeltreffend bleken te werken zullen wij niet moeten schromen in het politieke gevecht al die wapenen te gebruiken, die ons - om nog eens met de N.R.C. te spreken - recht- matig ter beschikking staan.

Keert het tij? Moeten wij de bakens verzetten? Per axioma was een liberale massavergadering iets ondenksbaars. En toch waren er V.V.D.'ers die de verant- woordelijkheid voor de organisatie hier- van aandurfden. 17 september 1955 en U september 1957 stelden hen in het gelijk:

het axioma was vals !

Hoeveel jaren was men niet bevreesd de partijcontributie te verhogen?

Men heeft het tenslotte aangedurfd! ..•

en met succes!

Dit wettigt echter geen gezapige zelf- genoegzaamheid. Het is veeleer pas het begin van een begin! Politiek is· heden ten dage nu eenmaal geen spectaculair steekspel met fraaie stoten en parades voor een bewonderend toeziend pbliek.

Het is een gevecht, waarin iedere partij zich volledig strijdvaardig en zonder re- serves moet geven. Ook wij.

Als volkspartij zal ons optreden zoda- nig moeten zijn, dat het hele volk ons ho- ren en begrijpen kan. In dit opzicht zullen wij zeker nog een aantal bakens moeten ver7etten.

(Vervolg van pag. 1)

van de Huurwetten de K.V.P. en de protestants~

christelijken voor de pertinente vraag stelde: Is het nu werkelijk nodig en gewenst, en is 's Lands belang er werkelijk mee gebaat, dat men dit Kabinet de gelegenheid biedt, zijn beleid voort te zetten?

Maar het waren waarlijk niet alleen de fractie~

leiders in Tweede en Eerste Kamer, die de knup~

pels in het politieke hoenderhok wierpen.

Mevrouw Fortanier~de Wit wist naar aanlei~

ding van de nog altijd bestaande grove onbillijk~

heid, dat socialisten en confessionelen vrijuit en systematisch over de radio hun propaganda ktin~

nen voeren en zelfs hun politieke tegenstanders kunnen aanvallen, doch daartegenover de V.V.D.

iedere gelegenheid daartoe mist, bij herhaling de gemoederen in de Kamer è n daarbuiten te prik~

kelen.

Zijn fractiegenoot mr. Toxopeus, die het land doortrok met zijn scherpe afwijzing van de huur~

blokkering (zelf hoorden wij zijn voortreffelijke en allesbehalve zoetsappige rede voor de stamp~

volle vergadering van de 's~Gravenhaagse Ver~

eniging van Huis~ en Grondeigenaren), toonde in de Kamer het verwerpelijke van deze blokke~

ring in alle duidelijkheid aan en de V.V.D. was de enige der vijf grote politieke groeperingen, wier fracties in Tweede en Eerste Kamer u n a ~

n i e m haar stem tegen het blokkeringsantwerp

1 uitbrachten.

vertegenwoordigende lichamen, maar dat hij ge~

dacht moet hebben aan de altijd nog te weinig in beweging te brengen ,.achterban".

Hij moet hebben gedacht aan bepaalde te wei- nig. actieve leden, maar meer nog: aan de te vele naast en buiten de partij staanden, die krachtens hun instelling tot ons moesten behoren, maar die het bekende en funeste: .,wa~rom zou ik mij druk maken" huldigen of anderen, die het, althans tot voor kort, .,nog zo kwaad niet" vonden gaan met de Regeringspolitiek en onze actie daartegen,.

eigenlijk maar wat vermoeiend en gezocht vonden en meenden (of nog menen), dat onze actie en onze waarschuwingen ,.toch eigenlijlc wel wat overdreven zijn".

In februari van dit jaar stemde onze fractie é!ls enige (met prof. Gerbrandy als enkeling) tegen de verhoging van de sociale loongrens tot f 6900, omdat, zoals mevrouw mr. Stoffels~van Haaften in een pittig betoog aantoonde, ten onrechte en in afwijking van de tot nu toe gevolgde methode, deze loongrens thans was gekoppeld aan de stij~

ging van de lonen sedert 1954 ( .,welvaartsloon,~

ronde") en niet uitsluitend aan de stijging van de kosten van levensonderhoud.

* * *

Mr. Van Leeuwen noopte bij voortduring de ministers van Financiën en van Economi~

sche Zaken tot sterk verweer en hield, terecht, met zoveel hardnekkigheid vast aan zijn waar~

schuwingen tegen de voortdurende waardever~

mindering van het geld en aan zijn inzichten om~

trent de oorzaken daarvan, dat minister Zijlstra hem, zwaar geprikkeld, als een .,defecte grammo~

foon plaat, die steeds hetzelfde verhaal herhaalt".

betitelde.

Een aanduiding, welke de heer Van Leeuwen vanzelfsprekend niet in het minst uit het veld sloeg en waarop hij het antwoord ook niet schul~

dig bleef..

Prof. G. de Grooth, onze geestverwant in de Eerste Kamer, toonde, als erkend civielrechtelijk geleerde, in een scherp betoog, dat van de blok- keringsregeling geen stukje in tact liet, het juri~

disch aanvechtbare van de gehele opzet aan en wekte ook naar buiten groot opzien, toen hij wei~

gerde, verder over het hoofd van minister Witte, die daar niet uitkwam, te debatteren met .. hem onbekenden", die de minister zijn antwoordtekst leverden. ·

• • *

Wij zullen het hier voor het ogenblik bij laten. Het is waarlijk genoeg om aan te tonen, dat het onze fractie(s) niet ontbrak en nog steeds niet ontbreekt aan de nodige .. fighting spi~

rit" en dat wat zij zeiden van dien aard was, dat het herhaaldelijk niet beperkt bleef tot binnen de muren van de vergaderzaal, maar tot dagen~

en wekenlange discussies en na~beschouwingen in de pers aanleiding gaf.

Zij waren geen .,zachte heelmeeste:s, die stin~

kende wonden máken", zij toonden geen .,burger~

lijke oppassendheid" in hun politieke optreden en zij zagen n i et af van het .,volkomen rechtmatig gebruik van ter beschikking staande troeven" (ei~

taten uit het betoog van ir. Van Raalte).

Wij hebben .,De Driemaster", waaruit de schrijver van het artikel citeert, niet zo gauw bij de hand, maar wij menen weinig te riskeren, wan~

neer wij verklaren, ons niet te kunnen voorstellen, dat mr; Fockema Andreae bij zijn ontboezemingen doelde op onze voormannen (en vrouwen) in de

* * *

Tot al dezulken behoort onze Hilversumse geestverwant ir. Van Raalte,beslist niet.

Hij behoort zelf tot de actieven in de partij en daarom hadden wij ook geen bezwaar, zijn artikel op te nemen. Wie zelf wat doet, heeft ook recht van spreken, al kunnen wij dan ook van oordeel zijn, dat zijn adviezen voor een deel onnodig of verkeerd gericht zijn. .

Wie pleit voor altijd méér activiteit, vindt ons aan zijn zijde, oo.k al menen wij (als in dit geval) dat tegen het pleidooi zelf of de richting daarvan wel het een en ander is in te brengen. Daarover echter valt (zoals wij bij deze, als eerste inzet, hebben gedaan) te p.raten. . .

Met opzet zijn wij voor het ogenblik .. ook __ met ingegaan op zijn opmerking over het gehjk bhjven van de V.V.D. bij de laatste· Kamerverkiezing (daarover hebben wij reeds meermalen ze~r dm~

delijk ons commentaar gegeven) en op d1e over liberaal verkiezingsverlies in enkele andere lan- den, waar wij Luxemburg en Engeland met ver~

kiezingswinsten tegenover zouden kunnen stellen.

Over onze beginselen en over de noodzaak v_an nimmer aflatende actie, ·die eerlijk en verdedig~

baar moet zijn, maar daarom scherpte en stoot~

kracht niet behoeft te missen, zijn wij het eens.

In zo'n geval is .er een basis voor een vrucht~

baar gesprek, dat wij hierbij dan ook met genoe~

gen hebben geopend. A.W.A.c