en DEMOCIATIE

Zaterdag 22 november 1958- No. 516

en DEMOCIATIE

Eindigt zo een (politieke) liefde?

(Zie pag. 3)

LANDBOUW EN LIBERALE POLITIEK

Samenwerking van vrije or~anisaties van boeren en landarbeiders

I

Wanneer enige courant of welke journalist of publicist dan ook meent kritiek op een volksvertegenwoordiger te moeten uitoefenen, dan moet hij dat, vermits hij blijft binnen de grenzen van wet en fatsoen, doen.

Nederland is een vrij land, de persvrijheid zal zeker bij de liberalen altijd een warme ver- dediging vinden, ook al zouden zij daar zelf schade bij lijden. Kritiek op leden van de volksvertegenwoordiging kan voor henzelf onder omstandigheden zelfs nuttig en leer- zaam zijn.

Wanneer deze kritiek zich echter richt niet zozeer tegen het feit, dat hij ambtsdrager is in een (publiekrechtelijke) bedrijfsorganisatie, dan kunnen er gronden zijn hier c:tp -die kritiek in te gaan en in het bijzonder om nog eens duidelijk de positie vast te stellen, die in liberale kring ten opzichte van de (publiekrechtelijke) bedrijfsorganisatie wordt ingenomen.

Dit klemt in het onderhavige geval te meer, nu in feite in "De Telegraaf'' in twijfel wordt getrokken of de heer Louwes nog wel liberaal kan blijven, nu hij voorzitter is van het Land- bouwschap. Hij neemt als zodanig bepaalde - voor sommige boeren onaangename - ac- tiviteiten van het Landbouwschap voor zijn verantwoording.

* * *

W

Het Landbouwschap is een bedrijfsorgani- satie, ingesteld bij A.M.v.B. d.d. 16-2-'54, Stb.

54, zulks ingevolge de Wet op de Bedrijfsorga- nisatie (Stb. 1950, K. 22). De instelling van deze bedrijfsorganisatie is op volkomen wet- tige grondslag geschied.

Dit bedrijfsargaan heeft, zoals alle bedrijfs- organen, bij zijn instelling de bevoegdheid ge- kregen heffingen op te leggen aan hen, die het landbouwbedrijf uitoefenen, teneinde de kosten van het bestaan van dit bedrijfschap te bestrijden. Deze heffing bedraagt voor ak- ker- en veehouderijbedrijven f 3.50 per h.a ..

Dit bedrag wordt evenredig verhoogd voor die bedrijfstypen, die een belangrijk hoger rendement per h.a. betalen. Deze heffing is geen "verkapte" belasting, maar materieel ge- zien een vorm van belastingheffing van een

ASPECTEN VAN HET MODERNE LIBERALISME

De in ons blad van 18 oktober j.l. reeds aange- kondigde bundel: "Enige aspecten van het mo- derne liberalisme", is thans verschenen (uitgave Stenfert Kroese N.V., te Leiden).

Wij hopen in een der volgende nummers de nodige aandacht aan deze nuttige uitgave te besteden, welke voordrachten inhoudt van prof.

mr. P. J. Oud, prof. mr. N. F. H. van Esveld, dr.

J. Alers, ds. J. P. van Mullem en mr. H. van Riel.

orgaan, krachtens de wet bekleed met over- heidsbevoegdheid.

De voorzitter doet, indien hij degenen, die volgens deze wetgeving verplicht zijn te beta- len, daartoe laat dwingen, niet anders dan de wet uitvoeren. Dit kan of mag men toch zeker geen Nederlander noch een liberaal verwij- ten. Men verwijt ook een belastingambtenaar toch niet, dat men belasting moet betalen!

* * *

R

Artikel 13 van ons Beginselprogram luidt:

OP lAAR WOUDS

Raadsleden! Hebt U zich reeds aangemeld voor de Studieconferentie, die de Vereni- ging van Staten- en Raadsleden van onze Partij op zaterdag 29 en zondag 30 novem- ber a.s., vooral ten behoeve van de nieuw gekozen gemeenteraadsleden, in het Confe- rentie-oord Woudschoten te Zeist belegt?

Er is op dit ogenblik nog plaatsruimte be- schikbaar. Spoedige aanmelding is echter dringend gewenst.

Een briefkaart of een telefoontje naar het Secretariaat der Vereniging, Koninginne- gracht 61 te 's Gravenhage, Tel. 0 1700- 111768 of 0 1700-114375 is voldoende.

"De Partij beseft, dat in elke machtsconcen- tratie, op welk gebied ook, gevaren liggen besloten voor de vrijheid. Daarom streeft zij op het terrein van staatkundige en maat- schappelijke werkzaamheid naar decentra- lisatie. Zij is diep doordrongen van de le- venwekkende kracht, die uitgaat van ge- westelijke en plaatselijke zelfstandigheid.

Zij acht de eigen werkzaamheid der burgerij in kleine gemeenschappen een der meest doeltreffende middelen van opvoeding tot burgerzin. Zij ziet uit dezelfde overwegin- gen in de ontwikkeling van nieuwe vormen van functionele decentralisatie een stap naar de oplossing van de steeds meer nijpen- de vraag, hoe voorkomen kan worden, dat het gemeenschapsbesef verdwijnt en de in- dividuele mens zich verloren waant in de massa".

Het Landbouwschap is niet "Hitlers erfenis"

(De Telegraaf d.d. 10.11.'58), maar een van die "nieuwe vormen van functionele decentra- lisatie".

Het Landbouwschap is gegrondvest op de vrijwillige samenwerking en zelfs op de ge- meenschappelijke wens van de vrije organisa- ties van boeren en landarbeiders, welke organi- saties de bestuursleden kiezen.

De (publiekrechtelijke) bedrijfsorganisatie schept de mogelijkheid, dat het bedrijfsleven, d.w.z. alle daarbij betrokkenen - onderne- mers, arbeiders, alsmede de daarbij betrok- ken kapitalen - taken van de overheid over- neemt en die in eigen hand neemt.

Op deze wijze groeit een groepsverantwoor·

delijkheid, die de deelnemers in de groep ten goede komt. Voorwaarde is, dat deze organen tot stand komen in die bedrijfstakken, waar dit bedrijfsleven rijp is de zaken in eigen hand te nemen, en uit dat bedrijfsleven de wens tot instelling van een (publiekrechtelijk) orgaan

krachtig blijkt. ·

* * *

H

- vertegenwoordigers van die destijds ver- boden organisaties bijeen kwamen. Zij hebben toen overlegd wat hun in het belang van de Nederlandse landbouw te doen stond onder de omstandigheden van het ogenblik en te doen zou staan na de bevrijding.

_..ln__dat ~dat plaats..,<tmd..onruw-~

aurendfevensgevaar voor hen, die erbij wa- ren betrokken, nam de heer Louwes actief deel; hij was een van de leidende figuren.

Het Landbouwschap is op het ogenblik een gelijkwaardige gesprekspartij van de Rege- ring, waar het er om gaat de belangen van de Nederlandse landbouw te verdedigen. Deze bedrijfsorganisatie heeft bereikt, dat de plaats, die de landbouw nu inneemt, in evenwicht is met andere takken van voortbrenging.

De stelling zou verdedigd kunnen worden, dat zonder het Landbouwschap vele executies van boerderijen zouden plaats hebben. Dan echter niet in enkele gevallen van kortzichtige tegenstanders van deze organisati~, maar van actieve boeren en dit dan op last van schuld- eisers, die hun vorderingen wegens onmacht van de debiteur niet op andere wijze zouden kunnen realiseren.

* * *

D

De vele "verfraaiingen" van de beschouwin- gen over dit onderwerp, alsmede de persoon- lijke aanvallen op de heer Louwes, kunnen hier verder buiten beschouwing blijven. Ge- constateerd zij slechts, dat het consequent medewerken aan en het accepteren van een leidinggevende post in een (publiekrechtelijke)

bedrijfsorganisatie als het Landbouwschap, geen onliberale activiteit kan zijn.

Mr. F. G. van Dijk

ATTENTIE!!!! ATTENTtE!!!!

Luistert vrij dag 28 november a.s.

van 19.25-19.35 uur over de zender Hilversum I (402 m) naar

.,DE STEM VAN DE V.V.D."

Spreker: mr. H. van Riel, onder-voorzit-

ter der V.V.D., Lid van de Eerste Kamer der Staten-Generaal.

I

Onderwerp: ,.Dienstplicht".

VRIJHEID EN DEMOCRATDC

Flitsen van Het Binnenhof (I) Jaren achtereen is in de Eerste Kamer onze geestverwant mr. dr. R. H. baron de Vos van Steenwijk voor de spijt-optanten opgekomen en hij waarschuwde al jaren geleden hen te helpen voor het te laat zou zijn.

Mr. dr. C. Berkhouwer over de begroting van Justitie· Vreemde koerswijziging voor de 37 verstekelingen· Justitie en persvrijheid

• Ruimer toelatingsbeleid spiit-optanten gevraagd • Jarenlang doof voor de stem van de oppositie • Nu de situatie moeiliiker is, ziin de andere partiien wakker geworden • Pleidooi van de heer J. G. H. Comelissen voor de middenstand.

Hij drong aan op een ruimere toelating in e·en tijd toen het mogelijk zou zijn ge- weest hen geleidelijk in de Nederlandse gemeenschap op te nemen, maar men luisterde nauwelijks naar hem.

In de Tweede Kamer is vorige week met veel bombarie betoogd, dat de VVD als oppositie moet vertellen hoó! zij oor- deelt over het economisch beleid van de regering, maar toen de oppositie in het geval van de spijt-optanten haar mening zei, was men doof.

Bij de behandeling van de begroting van Justitie in de Tweede Kamer beeft onze geestverwant, mr. dr. C. Berk- houwer, in een knap juridisch betoog zijn bevreemding uitgesproken over de gewij- zigde houding van de regering tegenover de 37 verstekelingen, die op voorstel van de president van de Haagse rechtbank in Nieuw-Guinea zijn toegelaten.

Op zichzelf vond de heer Berkhouwer dat verheugend, maar hij vroeg zich ten- slotte af wat de redenen zijn geweest voor de koerswijziging. Daarbij zou dan te denken zijn aan het eventuele opnemen van de verstekelingen in Zweden, aan de Interventie van de internationale vluchte- hngenorganisatie en misschien is inmid- dels wel gebleken, dat een drietal van de verstekeling.en toch wel aanhangers van de R.M.S. waren.

Misschien is bij nader inzien gebleken, dat verscheidene verstekelingen toch wel een binding hadden met Nederland. Of heeft men ervaren, dat de toelating in In- donesië zeer dubieus was? Heeft de re- gering misschien dit risico niet aange- durfd?

* *

Minister Samkalden verklaarde, dat er geen volstrekte zekerheid be- stond, dat de verstekelingen in Indonesië niets te duchten zouden hebben. Het risi- co was vergroot door de buitenparlemen- taire actie, waarvoor de regering geen verantwoordelijkheid droeg en waarvoor Jlij niet mocht wijken.

· Inmiddels was het risico ook vergroot doordat de verstekelingen een tipje had- den opgelicht van de sluier waarom zij Indonesië hadden verlaten: de vrees voor oproeping in militaire dienst.

· Onder die omstandigheden kon de rege- ring treden in het voorstel va_n de presi- dent van de Haagse Rechtbank, dat niets

·had te maken met bultenparlementaire actie.

* *

In zijn verdere .• etoog heeft de heer Berkhouwer nogeens uitgesproken,

·dat de VVD-fractie van oordeel blijft, dat er zo spoedig mogelijk één gecentraliseer- de voetbalpool dient te komen met de KNVB als concessiehouder, mede in het belang van de ontwikkeling van de sport 'en de lichamelijke opvoeding.

Er heerst in ons land op dit terrein een enorm gebrek aan accommodatie en wan- neer er een wettelijk toegelaten voetbal- pool zou komen, zouden er vele voorzie- ningen kunnen worden getroffen, die men thans node moet missen.

Onze geeRtverwant pleitte voorts voor een paspoortwet en hij schonk ook uit- voerige aandacht aan het vreemdelingen- recht, waarna hij tenslotte kwam tot de verhouding: justitie en pers. Hij herin- nerde aan een dissertatie in 1932 van de

·heer H. Samkalden (een broer van de mi-

·nister), waarin wordt gezegd:

"In haar strijd met de staatsordening heeft de pers zich het predicaat "vrij"

veroverd; binnen een door de wet getrok- ken omgrenzing mocht ?.ij uiten wat zij wilde".

Ik hoop, aldus de heer Berkhouwer, dat de naamgenoot van de door mij genoemde

·auteur een zodanige wetstoepassing zal bevorderen, dat de persvrijheid onder zijn bewind nimmer in het gedrang zal ko- men.

Minister Sa.mkalden: "Is daar ooit enig

·gevaar vom· geweest?".

* •

De interruptie van de mimster was voor de heer Berkhouwer aanlei- ding er aan te herinneren, dat wij in 1934 in ons wetboek hebben gekregen het mis- drijf "belediging van het openbaar gezag".

Toen deze zaak destijds in de Kamer werd behandeld, is de vrees geuit, dat po- litiek met strafrecht zou worden vereen- zelvigd en de persvrijheid in het gedrang zou komen. Bijna alle socialistische afge- vaardigden, o.a. de heer Drees, hebben zich tegen de betreffende wet verklaard.

Het is zeer te betreuren, dat deze wet betreffende de belediging van het open- baar gezag toegepast is moeten worden onder het bewind van een socialisti~che

minister tegen twee publicisten, die ver- volgd zijn geworden terzake van verden- king van belediging van het openbaar ge- zag.

Het verloop van beide procedures is zo geweest, dat er in één in eerste instantie een vrijspraak kwam, dat daarna in ho- ger beroep een veroordeling volgde, en in de andere tenslotte, nadat de vervolgde ambtenaar aanvankelijk was geschorst, de vervolging eindigde in een algehele vrijspraak.

Mr. dr. BERKHOUWER . . . • knap juridisch betoog ...•

Het moet mij van het hart, besloot de heer Berkhouwer, dat deze vervolging en de resultaten et·van waarschijnlijk scha- delijker zijn geweest voor het aanzien van het zich beledigd gewaande openbare ge- zag dan de kritiek van de vervolgde.

• • •

Van alle kanten is bij de behandeling van de begroting van Justitie aan- gedrongen op een ruimere toelating in Nederland van de spijt-optanten, die in Indonesië in ellendige omstandigheden

verker~n.

Het pleidooi ervoor werd gevoerd door woordvoerders van de KVP, PvdA, AR en CH en de heer Van Doorn (KVP) overwoog zelfs de indiening van een mo- tie.

Deze Burger

Nu het door een snelle ontwikkeling van de gebeurtenissen in Indonesië veel moeilijker is geworden de spijt-optanten in Nederland te ontvangen, nu blijken de

"regeringspartijen" eindelijk wakker te zijn geworden.

· Maar nu moest minister Samkalden verklaren, dat het heel bezwaarlijk is om weer repatriëringsschepen in te leggen en hier in korte tijd 30.000 mensen te huisvesten, zodat volgens hem niet te ont- komen valt aan een toelatingsbeleid, ge- baseerd op individuele selectie, dus zeer beperkt.

• • •

Onze geestverwant de heer J. G. H.

Cornelissen heeft bij de behandeling van de begroting van Economische Zaken een ruim begrip gevraagd voor d~; moder- ne ontwikkeling van het winkelbedrijf.

Rondziende in het bedrijfsleven, zei hij, moet vooral in de grote gemeenten gecon- stateerd worden, speciaal in de nieuwe woonwijken, dat het assortiment in de verschillende winkels zich steeds meer uitbreidt, hetgeen de indruk wekt, dat dit van de zijde der consumenten op prijs wordt gesteld.

Ik zou daarom de staatssecretaris ern- stig in overweging willen geven in de redactie van de nieuwe vestigingsbeslui- ten een bepaling op te nemen, waarbij aan de ondernemer alleen maar de ver- plichting wordt opgelegd een vakdiploma te bezitten voor het hoofdbestanddeel van zijn assortiment. De verkoop van bij- artikelen zou dan geregeld kuhnen wor- den door een stelsel van ontheffingen of door eventueel de gelegenheid open te stellen hiervoor een eenvoudige proef af te leggen.

Vooral bij de uitbreiding vat. het as- sortiment in levensmiddelenzaken is het ondenkbaar, dat men zich met de !abri-

beluistert, sine ira et studio, niet boos, niet nijdig, niet verd1-ietig, noch vrolijk of vreugdig, de stemmen zijner politieke tegenstanders, die zo aller-akeligst zijn opgeschrikt door de opmars van het liberalisme.

Eerder maken die stemmen mij lusteloos, weemoedig en verveeld.

Hebben zij nu heus niets anders in hun mars dan dit? Heeft de schok van onze vooruitgang bij hen nu werkelijk niets anders kunnen om- hoog brengen dan die doorzichtige nonsens, waar zelfs een zuigeling- in-de-poLitiek zijn mollige blote schoudertjes voor moet ophalen?

De heren van meneer Voskuil zijn gekomen met de verlossende kreet, dat het de poujadisten zijn, die onze aanhang vergroot hebben en nu is de heer professor minister Zijlstra gekomen met de onthulling dat het liberalisme en het socialisme elkaar direct naderen.

Nu ve1·keerde i k in de mening, dat de heer Zijlstra het sociaLisme zó dicht genaderd is, dat hij met de heer Drees en Suurhoff en Samkal- den en Hofstra aan één ministerstafel zit. Als er nu tóch van naderen sprake is, dan vind ik dat di c h ter naderen dan meneer Oud dat doet. Maar dat kan ik natuurl't)k verkeerd zien. Ik ben óók maar een zuigeli.ng.

Bovendien vind ik het van meneer Zijliltra niet aaniig tegenover me- neer Drees, om te zeggen, dat meneer Drees zó dicht door het liberalis- me benaderd wordt. Meneer Drees bijna liberaal? Dat zou i k niet nemen als ik meneer D1·ees was.

En dan nog: wannéér, volgens de hooggeleerde gedachtengang van de heer Zijlstra, het socialisme en het liberalisme elkaar gaan overlap- pen, dan zit meneer Zijlstra zèlf met liberosocialisten of socialiberalen in één 1·egering.

Hoe .ik het ook bekijk: dit verwijt van de heer Zijlstra zit n i et goed voor de heer Zijlstra.

Overigens zit het voo1· ons, liberalen, bèst.

Wanneer ons van de ene kant wordt verweten, dat wij poujadisten zijn en van de andere kant dat wij socialisten zijn: zulk een tegenstrij- digheid bewijst zonneklaar, dat wij ons ze l f zijn.

Overigens maakt al dit geleuter mij droevig.

Het brengt eerder een flauwe dan een bittere smaak in de mond van

22 NOVEMBER 1958- PAG. 2

cage van de aanverwante artil~elen zal bezighouden. Men heeft deze uileen in voorraad, gereed voor directe .:onsump- tie. Zonder bezwaar kan bijvoorbeeld in elke zaak bevroren kip worden verkocht.

• • •

Uitvoerige aandacht schonk de heer Cornelissen aan de kredietverle- ning, waarbij hij constateerde, dat het aantal jonge middenstanders, die over eigen financiën beschikken, steeds min- der wordt. Hierbij komt, dat het beginnen en inrichten van een bedrijf tegenwoor- dig, nu vooral in de nieuwe wijken de afmetingen der bedrijfspanden toenemen, veel geld vereist.

In dit verband zal het overweging ver- dienen het maximum van de kredieten voor een nieuw bedrijf te herzien. De verschillende branchewaarborgfondsen zullen ruimere armslag behoeven. Ove- rigens is de rente voor de krediC'tnemers aan de hoge kant.

Is het mogelijk, dat de waarborgfond- sen vrijstelling van omzetbelasting krij- gen op het bedrag voor een onderzoek naar de kredietwaardigheid?

Is de staatssecretaris bereid een on- derzoek in te stellen naar de algemene en bedrijfseconomische aspecten van een koopavond? In consumentenkringen wordt een koopavond veelal tv~·gejuicht, omdat het op zaterdagmiddag te druk wordt in de winkels.

Voorts sprak de heer Cornelis~en weer over de middenstandsbedrijven, geves- tigd aan de oude veerhaven te Breskens, over het toerisme, over de plaatselijke vakantieverordeningen, die niet altijd tot hun recht komen door de g.~mt•ngde be- drijven enz.

Vermelding verdient nog, dat de heer Cornelissen, die ook lid is van de Pro-

CORNELISSEN pleidooi voor winkelbedrijf vinciale Staten van Noord-Holland, er- voor heeft gepleit een groter deel van deze provincie aan te wijzen als pro- bleemgebied, zodat in een groter gebied de in$iustrievestiging wordt gestimuleerd en het uitstervingsproces wordt gekeerd.

Hij dacht in de eerste plaats aan Schagen, dat reeds enigszins een centrum is in de kop van ·Noord-Holland. Daarnaast zou nog gedacht kunnen worden aan het sti- muleren van een kern op Wieringen.

• • •

[n de Eerste Kamer is de motie-Rip, die de bedoeling had het parlement in de gelegenheid te stellen een uitspraak te doen over de al of niet verenigbaar- heid van het lidmaatschap van de SER met het lidmaatschap van een der Ka- mers der Staten-Generaal, ingetrokken na enige tegemoetkoming van staats- secretaris Schmelzer.

De indieners van de motie overwogen, dat de maatschappelijke organisaties vrij zijn in hun benoemingsrecht en dat er ten aanzien van het lidmaatschap in vaste commissies ex art. 43, voorzover het le- den buiten de SER betreft, een uitzonde- ring kan worden gemaakt. · Voorts hadden zij overwogen, dat ver- schil van mening bestaat oveF de vraag of, indien de onverenigbaarheid moet worden uitgesproken, hiervoor dan een wettelijke maatregel moet komen ex art.

6 van de wet op de bedrijfsorganisatie, of (volgens de opvatting van onze geestver- want mr. J. de Wilde) een grondwette- lijke maatregel in art. 106 van de grond- wet.

In het debat zei de heer De Wilde o.a.:

Er zijn bijzondere ontwikkelingen in onze maatschappij gaande. Wij beleven de opkomst van georganiseerde collectivitei- ten. Binnen bepaalde grenzen kan dat gunstig zijn. Aan de andere kant geloof ik, dat, wanneer de georganiseerde aol- lectiviteiten teveel gaan eisen door in verschillende kwaliteiten op de pedalen te willen trappen, dit een ontwikkeling is die bepaald niet in het belang van een gezonde parlementaire democratie is. Dit zijn dikke woorden en ik meen het ook

zo dik. V. v.D.

fRUllEID EN DEMOCBATD!l 2Z NOVEMBER 1958 - PAG. I

* ~""' WEEK to.t WEEK *

Eindigt zo een (politieke) liefde?

I

Een socialistisch onweer dreigt los te barsten boven het kabinet-Drees. Mr. Burger, de leider van de socialisten in de Tweede Ka- mer, die de regering indertijd zelf mee samen- stelde, heeft al enig gerommel laten horen.

De voorzitter van de Katholieke Volkspartij mr. H. W. van Doorn heeft horen fluisteren, dat "de grote aanval spoedig te verwachten is".

Mr. van Doorn sprak vorige week zaterdag in Musis Sacrum te Arnhem de jongerenraad van de KVP toe. Hij zei voorts:

"De heer Burger probeert op weinig subtie- le wijze een breuk met het kabinet te forceren''.

De KVP vindt dat allerminst verheugend.

"Maar", aldus mr. Van Doorn, "het kan wel eens nuttig zijn te zien - ook voor sommige katholieken - hoe de concurrenten de ene domheid op de andere stapelen".

Voor verschillende achtenswaardige en tot constructief samenspel bereid zijnde socialis- ten moet het bepaald vervelend zijn, aldus de KVP-voorzitter om mee te doen met het par- tijtje paniekvoetbal, dat de heer Burger deze laatste maanden ten beste geeft.

"Als de heer Burger en de zijnen hun plan- netje doorzetten om het veld uit te lopen, dan mogen zij bedenken, dat er alsdan velen zul- len zijn, die menen, dat alleen de kiezers de impasse zullen kunnen verbreken, die dan door de socialisten tot een feit zal zijn gemaakt".

Ruzie met vader Drees?

B

"Er schijnt, zacht gezegd, wel eens ruzie te zijn tussen vader Drees en zijn socialistische collega's aan de ene kant en verschillende ro- de partijmannen aan de andere kant".

De voorzitter van de KVP sneed deze kwes- tie aan toen hij sprak over een verschijnsel, dat de politieke gebeurtenissen in en buiten Nederland de laatste tijd markeert: "te groei- ende drang naar vrijheid, een toenemend ver- zet tegen dwingelandij, tegen een zwamachti- ge bureaucratie, tegen het gemaatregel, tegen het planning-gedoe, tegen de overheidsbe- moedering, tegen alles, waartoe de socialisti- sche weg ons land zal voeren.

De socialisten hebben zich verkeken op de mens, die voor hen meer object dan subject is geworden, aldus mr. Van Doorn.

De Nederlandse burger is gaan inzien, dat de socialistische methodieken en regeldriften de persoonlijke vrijheid en zelfstandigheid en daarmee het levensgeluk van de mensen ver- der zouden afbrokkelen dan men lustte".

Hetgeen mr. Van Doorn hier heeft verklaard is op zich zelf oud nieuws. De V.V.D. heeft hierop reeds bij herhaling gewezen. Dat vindt Het Vrije Volk dan weer niet prettig en scheldt ons met bedekte toespelingen tot Poujadisten.

V.V. steeds feller

H

Zo schreef het rode blad in zijn uitgave van vrijdag 14 november de volgende fraaie vol- zin neer:

"De V.V.D. voelt zich blijkbaar veel te be- haaglijk in het schemerduister van de ondui- delijkheid en geneert zich daarin zelfs niet voor de steun en aanmoediging van Poujadis- ten en andere politieke querlanten''.

Welnu, wij vragen ons met belangstelling af, wat dit "democratisch-socialistisch dag- blad" nu tegen de heer Van Doorn zal zeggen.

Men kan de KVP-voorzitter toch kwalijk een

politieke querlant of Poujadist noemen. Doch de spitsvondige heer Voskuil zal hierop wel iets weten te vinden al blijft het natuurlijk niet prettig dergelijke ongezouten kritiek van een "coalitiegenoot'' te moeten slikken.

Ook mr. Van Doorn voorziet winst voor de V.V.D.

M

Politieke profeten beweren, dat daardoor (het verlangen van ons volk naar meer indi- viduele vrijheid - red.) de VVD nog meer winst gaat boeken en de P.v.d.A. nog verder zou worden teruggedrongen.

Mr. Van Doorn noemde die voorspellingen

"rijkelijk boud, omdat hij beide partijen, die om beurten toeloop krijgen" in zekere zin ziet als één partij. Het leek hem overigens waar- schijnlijk, dat de liberale partij nog verdere groei zal vertonen, terwiJl de socialistische partij van de crisistoestand in de jaren 1957- 1958 bezig is te geraken in een toestand van paniek en leidingloosheid.

Winst om beurten?

H

Wat overigens de strijd tussen de heren Burger en Van Doorn betreft, deze kan ons niet buitengewoon interesseren, omdat zij in feite oud nieuws vormt.

Het leek ons echter wel gewenst onze le-

E

Wij zullen een volgende keer zeker gelegen- heid vinden hierop eens nader in te gaan.

Thans willen we ermee volstaan te wijzen op de inconsequentie in de rede van mr. Van Doorn als hij het over het toenemende ver- langen van ons volk naar meer individuele vrijheid heeft. Juist dit verlangen, aldus mr.

Van Doorn verklaart de grote winst van de V.V.D. en zal haar ook in de toekomst grotere winst brengen. Maar dan klopt er toch iets niet, mr. Van Doorn. Er zit dus bepaald een denkfout in Uw redenering. Maar enfin, dat zal ook de KVP-jongeren hopelijk wel niet zijn ontgaan.

Prot. mr. J. A. Eigeman

t

Met het heengaan van Prof. J. A. Eigeman een dezer dagen op 82-jarige leeftijd heeft de liberale gedachte een gevoelig verlies geleden.

Gedurende zijn lang en werkzaam leven heeft Prof. Eigeman naast zijn hoofdfunctie van hoogleraar aan de Hogere Krijgsschool kans gezien om op velerlei wijze in woord en geschrift de liberale gedachte uit te dragen.

Hij was voornamelijk altijd bezig met het vin;.

den van een synthese tussen de gedachten van Thorbecke en van Groen van Prinsterer. Hij heeft daarover een groot aantal publikaties het licht doen zien. Bij herhaling heeft profes- sor Eigeman in de laatste jaren in het dagblad

"Het Vaderland" artikelen geschreven, die in brede kring de aandacht trokken en medehiel- pen om de liberale gedachte te verbreiden.

Met hem is een humaan mens heengegaan, die wij in onze V.V.D.-kring met eerbied zullen gedenken.

zers niet te-untlroudelr wat op-het ogen:bltknc--~----- ---· - --· ·

leidende kringen van de KVP over de P.v.d.A.

SIMp L· US

wordt gedacht en vooral gezegd.

Toch willen wij op een enkele opmerking van mr. Van Doorn ingaan. Als hij beweert, dat de P.v.d.A. en de VVD "om beurten toe- loop krijgen" vergist hij zich pertinent, al- thans voorzover het de V.V.D. betreft. De V.V.D. heeft n.l. sedert haar bestaan (en dit geldt ook voor de onmiddellijk na de bevrij- ding opgerichte Partij van de Vrijheid) geen wisselvallige toeloop gehad, doch een steeds toenemende en groeiende aanhang.

Bij de vorige Kamerverkiezingen was inder- daad sprake van een stabilisatie. Doch het is onjuist te suggeren, dat de V.V.D. "om beur- ten" winst en verlies leed. In tegenstelling

r

tot de P.v.d.A. heeft zij steeds een verheugen- de en vooral gezonde groei gekend, hetgeen haar gelukkig heeft behoed een {politiek) kind met een waterhoofd te worden.

BRANDBLUSSERS

Offlcli!el goedgekeurd Talrijke atteaten.

Veel meer waard dan de kostprljsl SIMPLUS N. V.

DORDRECHT

De in aanbouw zijnde kernreactor te Petten nadert zijn voltooiing. Een overzicht van de werkzaamhe·

den op het terrein van het Reactor Centrum Ne•

derland met rechts het geraamte van de reactor•

hal en links de administratiegebouwen.

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Flitsen van Het Binnenhof (11)

Incident na pessimistische rede van mr. H. F. van Leeuwen over Euromarkt en vrijhandelszone· Is kritiek tegenwoordig verboden?

• Met idealisme alleen komt men er niet en raakt Nederland in de put • De pot verwijt de ketel, dat hij pessimistisch is • Misverstand over de waarde van kritiek • AR en PvdA benauwd door de groei van de VVD.

Er heerst algemeen nogal pessimisme over de totstandkoming van de Europese vrijhandelszone ter verruiming van de Euromarkt. Aan dat pessimisme heeft vorige week onze. geestverwant, mr.

H. F. van Leeuwen, in de Tweede Kamer uiting gegeven bij de behandeling van de begroting van Economische Zaken.

Hij mocht dat doen omdat hij vorig jaar als enig lid van onze fractie tegen bet EEG-verdrag heeft gestemd, hoewel hij zeer wel inzag, zoals hij nu weer ver- klaarde, dat er meer eenheid in Europa Jlloet komen.

De voornaamste gronden van zijn kri- tiek waren:

1. de overhaasting waarmee het ver- drag in een daarvoor ongunstig econo- misch klimaat tot stand was gekomen.

Het was ook toen duidelijk, dat de Franse economie voor gezonde Europese experi- menten te zwak was.

2. de bezwaren tegen een inlijving van Nederland in een continentaal protectio- nistisch gezind blok, waarin wij weerloos worden ten opzichte van invoer en bij uit- VOQr stuiten op een ontbreken van een vrije-markt-mentaliteit bij de andere deel- hebbers.

3. de Nederlandse mentaliteit voelt zich niet gelukkig als zij is opgesloten binnen de muren van de Euromarkt.

Daarom zagen velen uit naar de verrui- ming, die daagde in de vrijhandelszone.

De consequenties van vrijheid in de bepa- ling van buitentarieven voor de deelne- mers aan de vrijhandelszone, tegenover gebonden tarieven voor de deelnemers aan de EEG, werden echter te licht ge- teld.

• • •

Het blijkt nu, dat wij zitten in een zwaar protectionistisch getint blok. De. moeilijkheden met de vrijhan- delszone schijnen voorlopig haast onop- losbaar. Het is een illusie, aldus de heer Van Leeuwen, te menen, dat er Euro- pese bundelingen mogelijk zijn, waarin alle aangesloten landen handelen naar ideële princi:Pès en gelijkgerechtigde en gèlijkwaardige partners zouden zijn: Dat is·. theorie.

In de praktijk beslissen de sterken en verliezen zij, die zich inbeelden, dat de gemeenschap op theoretisch-idealistische grondslag wordt opgebouwd. Geen rea- list kan aannemen; dat de gevestigde be- langen bij de grote deelhebbers niet zul- len worden ontzien. Men laat zijn land- bouw niet in de steek. Men laat de met

•eel kapitaaloffers opgebouwde bedrijven 11iet vallen.

Mr. H. F. VAN LEEUWEN .... in de verkeerde boot ....

vragen dan niet meer indienen in Neder- land met zijn internationaal niet ver- staanbare taal, doch bij voorkeur in Frankrijk. Hierdoor valt een belangrijke deviezen opleverende activiteit voor Ne- derland weg.

Volgens de heer Van Leeuwen kan niet worden gezegd, dat de EGKS een onver- deeld succes is geworden. De kolenvoor- raden stapelen zich op in de Europese landen, terwijl de stroom van de USA aanhoudt (ook de heren Blaisse (KVP) en Nederhorst (PvdA) vestigden hierop de aandacht).

Onjuiste prognoses omtrent de behoef- te, een te. weinig soepele prijspolitiek en een ontbreken of falen van produktie- regeling, moeten voor de huidige im-

pa~se aansprakelijk worden gesteld.

• • •

Ik leef onder de indruk, vervolgde de heer Van ·Leeuwen, dat de minister en zijn ambtenaren bevooroordeeld staan tegenover kartels en te weinig overtqigd zijn van de nuttige werking van onder- nemersovereenkomsten. De huidige · maatschappelijke structuur is niet meer bestand tegen een val in prijzen zoals in 1920-1921.

De meer moderne gedachten omtrent bedrijfsorganisatie laten zich niet meer rijmen met een cut throat CQmpetition, waarmee in vroeger jaren problemen werden opgelost. Wij leven in een tijd- perk waarin gestreefd wordt naar samen- werking en fusie van belangen, waarin diverse 19de eeuwse begrippen begraven zijn. Ook die omtrent de heilzame wer- king van onbegrensde mededinging.

Tegenover het samengaan van onder- nenlingen en het vormen van vergrote produktie-eenheden staat minister Ziji- stra welwillend. De regering moet echter niet het nut van specialisering betogen en anderzijds via de omzetbelasting het leveren van toeleveringsbedrijven bezwa- ren!

Zij moet ook niet het nut van fusies prediken en volharden bij een fiscaal sy- steem, dat fusioneren tot een netelige zaak maakt. Fusies zouden eenvoudiger worden door een kleine wijziging van het Burgerlijk Wetboek.

Minster Samkalden heeft dat denk- beeld van de heer Van Leeuwen echter afgewezen bij de behandeling van het betreffende onderdeel van het B.W., maar onze geestverwant zal er op terug- komen bij de behandeling van de begro- ting van Financiën. Hij hoopt op de steun van de minister van Economische Zaken.

• • •

Bij de algemene financiële beschou- wingen, een maand geleden, heeft de heer Van Leeuwen doen uitkomen, dat hij de meer optimistische verwachtin- gen van de regering omtrent. het con- junctuqrverloop deelt. Het knelpunt voor 1959 zag hij in onvoldoende besparingen tegenover het nodige investeringsvolume.

De werkloosheid is teruggedrongen tot een regionaal probleem. De conjunctuur heeft zich een eindweegs hersteld. Het wordt nu zaak niet wéér de grondslagen op te bouwen voor een nieuwe over- spanning.

Het prijzenbeleid van minister Zijlstra is nogal autoritair getint. Hij is dat zo ge- woon gaan vinden, aldus onze geestver- want, dat een nieuwe prijzenwet is inge- diend, waarin noch aan een deskundige adviescommissie, noch aan een beroeps- instantie een plaats is ingeruimd!

Overigens heeft het prijzenbeleid iets onwerkelijks. Verondersteld wordt, dat loonsverhogingen niet in de prijzen tot uitdrukking zullen komen. Dat hoeft al- leen niet voorzover de kostenverhoging kan worden opgevangen door verho~1de

produktiviteit of andere gunstige om- standigheden.

De suggestie, dat de werkgevers de loonsverhogingen voor hun rekening zou- den kunnen nemen, in mindering van de winst, is in zijn algemeenheid onjuist.

Dat zou men een naïeve veronderstelling kunnen noemen. Bij de overheidsbedrij- ven heeft de regering zich ook niet op dat standpunt · gesteld.

Indien ondernemingen in tijden van hoogconjunctuur geen· reserves mogen kweken, denkt minister Zijlstra dan dat zij het wel kunnen in slechte tijden?

* ^{... ...}

Aandacht vroeg de heer Van Leeuwen vervolgens voor de goede industri- ële vormgeving met het oog op onze ex- port. Op dit gebied is Nederland nogal achterlijk. Daarom vroeg onze geestver- want minister Zijlstra de almgelegenheid nogeens te willen bezien en daarbij het aanvankelijke rapport, dat de basis heeft gevormd over de subsidiëring, niet uit het oog te verliezen.

Over het welvaartspeil in Nederland zei de heer Van Leeuwen o.a.: men krijgt steeds meer het gevoel, dat wij leven in

22 NOVEMBER 1958-PAG. 4

een arm land, waarin speciaal de betere ambtenaren en de jonge staf-ernployé's, waar het op aankomt, slecht worden be- taald. Dit moet zich wreken en wij zullen hiervoor op den duur moeten betalen door minder welvaart.

.. *

Na de rede van de heer Van Leeuwen vroeg de heer Hazenbmwh (AR) of onze geestverwant namens de VVD- fractie had gesproken. Hij achtt<' d~~ uit- gesloten en hij wilde juist zo graug weten hoe de VVD oordeelt over het economisch beleid.

Het was wel merkwaardig, dat juist van a.r. zijde deze verwijtende vraag kwam, want het is niet onaardil( te her- inneren aan het debat over het Statuut met de West in juli 1954.

Het wetsontwerp tot goedkeuring van het Statuut moest met twee-derden van de uitgebrachte stemmen worden aange- nomen voor een rechtsgeldig besluit. De AR-fractieleider, dr. Schouten, verzette zich tegen de goedkeuring, zonder er echter bij te zeggen, niet in eerste ter- mijn en niet in tweede termijn, dat hij niet namens zijn fractie sprak.

Maar omdat de fractieleider uls énige a.r.- woordvoerder optrad en niets zei over verdeeldheid in zijn fractie, dacht iedereen dat de gehele a.r. fractie tegen was.

De voorstanders waren in rep en roer, want als de a.r. zouden tegenstemmen was het een dubbeltje op zijn kant of de twee-derde meerderheid zou worden ge- haald. KVP en PvdA trommelden telefo- nisch en telegrafisch uit alle hoeken van het land hun Kamerleden op.

Er heerste grote spanning. De heer Ne- derhorst (PvdA), die deelnam aan een conferentie in Zuid-Frankrijk, keerde hals-over-kop per vliegtuig naar Neder- land terug. Op Schiphol stond een auto (vervolg op pag. 5).

Bakker N.V.

MACHINEFABRIEK en

STAALGIETERIJ

RIDDERKERK

•

TE LEF. 01896--2541--2542 Voordat onze regering en onze onder-

llàndelaars onze gevestigde belangen of- feren, mogen zij er terdege rekening mee houden wat er voor in de plaats kan komen. Met theorieën en idealisme alleen komt men er niet en raakt Nederland in de put.

• • •

---... """"""""".-1·---

Nederland is door traditie en gesteld- heid steeds aangewezen op de ruimten en verten. Wij behoren bij de landen van de vrijhandelszone, mentaal en materieel. Daarom zou het een ramp zijn voor Nederland, wanneer die landen het niet eens kunnen worden met het protectionistische blok van de EEG en een tegenblok zouden vormen. Onze toe- treding tot de EEG was echter een "un- conditional surrender" en voorlopig zitten wij in de verkeerde boot.

. Het risico bestaat, dat ons kleine land in het grote gezelschap zal worden fijn- gewreven. Om zulks nog zoveel mogelijk te voorkomen zal met veel kennis van zaken moeten worden ·gemanoeuvreerd.

Overwegingen van politieke behaag- zucht zullen uiteraard de bewindsman aan het departement van Economische Zaken minder gemakkelijk beroeren dan de bewindsman aan het departement van Buitenlandse Zaken.

"Ik hoop dan ook," aldus de heer Van Leeuwen, "dat onze minister van Econo- mische Zaken een groot aandeel in de onderhandelingen zal hebben. Hierbij wens ik hem alle sterkte in het vervullen van de schier bovenmenselijke taak om Nederland niet het kind van de rekening te doen zijn in het Europees concert".

• • •

De gevaren, dat wij op internationaal terrein geheel in de verdrukking komen, doen zich op allerlei terreinen voor. Bijvoorbeeld ook op het gebied van het octrooiwezen. Door één enkele indie- ning kan straks octrooi worden aange- vraagd voor verschillende landen.

Buitenlanders zullen de octrooi-aan-

Copie voor dese ruor~ek te zenden neer:

Mejuffr. Jilh. H. Sprinter, A1exander•

atraet 16, Haarlem.

Activiteit in de Achterhoek.

Hier is men nu ook begonnen de vrouwelijke VVD-leden bijeen te brengen en de opkomst geeft hoop voor de toekomst. Er was een zeer geanimeerde praatavond in Doetin- chem.

Men had mevrouw Van Beek, ge- meenteraadslid uit Rheden, uitgeno- digd en zij hield een kleine inleiding en beantwoordde vele vragen. "Het was een echt gezellige avond" schrijft mevrouw Sissingh-Stark.

Praatavonden of -middagen (of zelfs -ochtenden, zoals sommige vrouwen- groepen houden) z.ijn haast altijd een succes. De meesten hebben wel iets op het hart waarover zij graag eens van gedachten wisselen. Knoopt dit in Uw oor!

De volgende vrouwenbijeenkomst in de Achterhoek is bepaald op 12 janu-

ari. Als er dan, ijs en weder dienende, weer een goede opkomst is, wordt ·er een vaste vrouwengroep opgericht en een bestuur gekozen.

Vrouwengroep, -kring, -studie- club, enzovoort?

Over de benaming is men het in de Achterhoek nog niet eens.

De Doetinchemse dames hebben iets tegen het woord "vrouwengroep" en zoeken wat anders. Daar hebben zij volkomen het reeht toe.

Het algemeen gebruikte woord is:

vrouwengroepen en tot dusver hoor- den wij daarover geen bezwaren. Het zou echter kunnen, dat men ook el- ders er mee zit en daarom vermelden wij het hier in onze rubriek.

De plaatselijke vrouwengroepen kunnen zich organiseren zoals de plaatselijke omstandigheden, die sterk uiteenlopen, dat vragen. Zij kunnen ook haar eigen naam kiezen, zoals die plaatselijk het beste zal klinken.

Er zijn veel mogelijkheden: VVD- vrouwengroep, -kring, -studieclub, -contact, -cenh·um, en waarschijnlijk nog wel meer. Ook een combinatie daarvan zou kunnen b.v. VVD-vrou- wencontactgroep.

De Achterhoekse dames mogen kiezen wat zij willen; alleen een woord liever niet: afdeling, Onder af- deling verstaan wij een afdeling van de partij; dus gemengd, Zouden wij dat woord ook voor de vrouwen ge- bruiken, dan geeft dat maar verwar- ring. Trouwens, in het verenigings-

leven in het algemeen verstaat men onder afdeling iets anders dan deze min of meer zelfstandige groepjes.

"Afdeling" dus niet. Wat dan wel, dat moeten zij zelf uitmaken. Wie weet wat voor origineels men daar in de Achterhoek zal bedenken!

ZEELAND

O^{ok de} centrale·-vertegenwoor- digster van Zeeland, mevr. J.

Franken-van Ewijk te Goes, heeft nieuwe moed gevat. Zij is herkozen en komt nu ook in het bestuur van de Centrale. Dat is erg nuttig,

Een centrale-vertegenwoordigster, die geen bestqqrslid van haar centra- le is, staat zo los van het partijver- band. En onze organisatie is er im- mers een binnen de partij? Deel uit- maken van het bestuur bevordert ook het leggen van contacten.

In Zeeland zijn nu 5 vrouwelijke gemeenteraadsleden, tegen vroeger slechts twee. Mevrouw Franken wil haar allen met belangstellende leden samenbrengen. Maar hier zal zeker wel gelden: ijs en weder dienende!

Verkiezingen centrale-vertegen- woordigster.

Zo langzaam aan komen de mede- delingen hierover binnen. Nog geen bericht kwam uit de centrales:

Amsterdam, Arnhem, Assen, den Hel- der, Leeuwarden, Leiden, Nijmegen en zqid. Hoe staat het daarmee?

J.H.S.

~--''-'-~---~--~~~~~---~---