Interlaboratoriumcontrole
1
Interlaboratoriumcontrole (één monster)
- vorm van derde lijnscontrole - verplicht voor:
- klinisch-chemische laboratoria
(georganiseerd door de SKZL = Stichting Kwaliteitsbewaking klinisch-chemische ZiekenhuisLaboratoria - drinkwateronderzoek (KIWA = Keuringsdienst Voor Waterleidingartikelen)
- laboratoria van internationals voor laboratoria van de verschillende vestigingen - STERLAB-laboratoria
- vroeger: ringonderzoek, monster werd steeds doorgestuurd
opzet van interlaboratoriumcontrole
- monster wordt goed gehomogeniseerd - verdeeld in verschillende porties - elke deelnemer krijgt een portie
- er wordt vermeld welke bepalingen moeten worden uitgevoerd - soms wordt de analysemethode voorgeschreven
- analyse wordt uitgevoerd - rapportage van:
- gehalte
- betrouwbaarheidsinterval - bepalingsmethode - andere bijzonderheden
- resultaten worden statistisch verwerkt door aangewezen laboratorium
Eisen:
1. Per analyse moeten voldoende laboratoria meedoen liefst meer dan 20
2. Monster moet zeer homogeen zijn
3. Snelle rapportage van de resultaten van het interlaboratoriumonderzoek gegevens van het eigen laboratorium moeten makkelijk terug te vinden zijn gegevens van andere laboratoria moeten onbekend blijven
Interlaboratoriumcontrole
2
statistische verwerking van de resultaten
- er wordt gecontroleerd op sterk afwijkende waarden Q-test bij klein aantal laboratoria
bij groter aantal buiten 2 of 3
worden niet meegenomen voor het gemiddelde worden wel vermeld in de rapportage
- gemiddelde en standaardafwijking wordt berekend - ook per methode (bij meerdere methodes)
- de resultaten worden grafisch weergegeven
- het betrouwbaarheidsinterval is als streepje weergegeven - aan elk laboratorium wordt meegedeeld welk nummer het
heeft
- uit de grafiek zijn de precisie en juistheid direct af te lezen
Opdracht 1.
Kijk naar de afbeelding rechts.
a. Welk lab is wel juist maar niet precies?
b. Welk lab is wel precies maar niet juist?
c. Welk lab is niet precies en niet juist?
d. Welk lab is precies en juist?
Opdracht 2.
Zie Pippagina 8_4
“Werkbladen” Interlaboratoriumcontrole één monster. De oplossing staat onder “Theorie”
Interlaboratoriumcontrole
3
interlaboratoriumcontroles met twee monsters (Youdenplot)
De twee monster hebben:
- ongeveer dezelfde samenstelling - iets verschillend gehalte voordeel:
- systematische fouten vallen sneller op
voor beide monsters worden dan een te hoog of een te laag gehalte gevonden
resultaten worden in een Youden plot weergegeven:
- uitbijters worden verwijderd
- alle meetresultaten van het eerste monster worden gemiddeld:
x
- alle meetresultaten van het tweede monster worden gemiddeld:y
- door het punt (
x
,y
) wordt een horizontale en verticale as getrokken- in een cirkel rondom (
x
,y
) komen de punten met een normale spreiding terecht, hiermee is niets aan de hand- in de andere gevallen is iets fout gegaan, we onderscheiden:
x en y hoog, er is een positieve systematische fout (kwadrant I)
x en y laag, er is een negatieve systematische fout gemaakt (kwadrant III)
x hoog en y laag (kwadrant IV) of x laag en y hoog (kwadrant II) geen systematische fout, waarschijnlijk slordig werken of een grove fout
- de meeste punten blijken in de praktijk in kwadrant I en III te vallen
Interlaboratoriumcontrole
4 vervolg
- laboratoria die systematische fouten gemaakt hebben zullen zoeken naar de oorzaak
- de richting van de fout is bekend
- het hele verloop van de analyse zal worden nagegaan
Opdracht 2
9 labs onderzoeken 2 monsters Monster 1 Monster2
Lab1 12,57 13,11
Lab2 12,50 13,36
Lab3 12,71 12,68
Lab4 12,42 13,16
Lab5 12,39 12,87
Lab6 12,26 13,33
Lab7 12,79 13,20
Lab8 12,73 12,90
Lab9 12,13 12,39
Ga ervan uit dat er geen uitbijters zijn.
Bereken de gemiddelden per monster.
Teken het bijbehorende Youdenplot op ruitjespapier hiernaast Welke conclusies kan je trekken uit de grafiek?
Opdracht 3.
Los de opdracht hierboven op in Excel
