Geachte heer, mevrouw,
SBS Broadcasting heeft kennis genomen van uw Voorontwerp Marktanalysebesluiten Omroep van 5 augustus jl. SBS onderschrijft de door u geschetste marktanalyse en dominantieanalyse en ondersteunt de hierop gebaseerde besluiten. SBS ziet deze besluiten als een noodzakelijke stap om te komen tot een level playing field en vrije mededinging in de omroepdistributiemarkt.
We maken graag gebruik van de gelegenheid gebruik onze positie m.b.t. dit dossier schriftelijk toe te lichten, waarbij we ook nog op enkele onderwerpen nader zullen ingaan naar aanleiding van de mondelinge hoorzitting van 18 september jl. Bovendien vragen we aandacht voor enkele aanvullende vragen en opmerkingen, met name ten aanzien van de uitwerking van de verplichtingen in de praktijk.
In deze schriftelijke inbreng zullen we in de eerste plaats de visie van SBS t.a.v. de huidige machtspositie van de kabel uiteenzetten. Hierbij zullen we, conform het tijdens de hoorzitting gedane verzoek, aan de hand van enkele voorbeelden ook nader ingaan op de praktische consequenties hiervan in de verhouding tussen kabelbedrijven en boadcasters.
Vervolgens zal worden ingegaan op het belang van analoge distributie, waarbij we ons met name zullen concentreren op het niet te onderschatten belang hiervan voor digitale wereld van morgen.
Tot slot zullen de vragen en opmerkingen die SBS Broadcasting heeft t.a.v. voorgenomen verplichtingen en de praktische uitwerking hiervan aan de orde komen.
V
Visie SBS Broadcasting t.a.v. monopoliepositie kabelexploitanten
In het Voorontwerp Marktanalysebesluiten Omroep stelt u dat de kabelexploitanten in Nederland, ondanks de aanwezigheid van alternatieve distributiesystemen (zoals satelliet, digitale ether/Digitenne en ADSL/IPTV) een aanzienlijke marktmacht bezitten. U spreekt bovendien de verwachting uit dat deze machtspositie de komende jaren gehandhaafd blijft en dat van werkelijke concurrentie tussen de verschillende infrastructuur geen sprake zal zijn.
SBS onderschrijft deze analyse volledig en acht de huidige situatie zowel voor omroepbedrijven als consumenten onwenselijk. Voor een commerciële omroep zoals SBS Broadcasting heeft de aanmerkelijke machtspositie van de kabelbedrijven en de daaruit voortvloeiende eenzijdige afhankelijkheid van omroep- t.o.v. kabelbedrijven, zowel voor het aanbieden van de huidige televisiediensten als het ontwikkelen van nieuwe diensten, negatieve gevolgen.
Het zakelijk model van onze tv-zenders (NET 5, SBS 6 en Veronica) is erop gebaseerd dat wij ze gratis – in de vorm van Free tv - aan de consument aanbieden en dat de financiering volledig plaatsvindt uit advertentie-inkomsten. Voor het Free tv model is landelijke dekking een must. Anders zijn adverteerders niet bereid de hiervoor benodigde advertentiegelden te betalen. Zelfs als voor één van de drie zenders dit het landelijk bereik volledig of gedeeltelijk zou wegvallen, valt de basis onze het Free tv model van de drie zenders weg.
Kabel is het enige platform dat de benodigde landelijke dekking kan bieden waarbij analoge kabel de dominante functionaliteit is. Het Free tv model van de SBS Tv-zenders staat en valt derhalve met verspreiding via de analoge kabel. (…Vertrouwelijk..)
M.b.t. het aanbieden van nieuwe diensten leggen kabelexploitanten op dit ogenblik eenzijdig voorwaarden op voor toegang tot hun netwerk (…Vertrouwelijk…)
Consequentie daarvan is dat kabelexploitanten het aanbod en de inhoud van nieuwe diensten volledig zelf (kunnen) bepalen en bovendien zelf aan de consument aanbieden.
Om die reden zijn commerciële tv-omroepen uiterst terughoudend om te investeren in digitale content, digitale (uitzend) technieken, zoals HDTV of digitale diensten en interactiviteit en wordt innovatie belemmerd.
Commerciële omroepen kunnen immers geen rechtstreekse relatie met de consument hebben en zijn daarom niet in staat om kosten die zij maken en investeringen die zij doen in digitale content, technieken of diensten, terug te verdienen. Kabelexploitanten zijn niet bereid om deze (meer)kosten en/of investeringen van de omroepen te vergoeden en willen de inkomsten volledig voor zich houden. Gelet op het feit dat technische ontwikkelingen ook nieuwe advertentievormen mogelijk maken zal deze problematiek zich in de toekomst ook manifesteren t.a.v. adverteerders.
Uiteindelijk is het de consument die de negatieve gevolgen ondervindt van de machtspositie van de kabelbedrijven. Er is te weinig keuze en flexibiliteit, de tarieven zijn te hoog en er bestaat onvoldoende stimulans om voor de diverse groepen consumenten passende pakketten aan te bieden.
Meer keuze voor de consument kan uitsluitend worden gerealiseerd door volledige marktwerking in de distributiemarkt, dus door het wegnemen van de situatie waarin kabelexploitanten een economische machtspositie bezitten en op basis hiervan een poortwachtersfunctie vervullen waar het betreft de toegang tot hun kabelnetwerk. Immers, als gevolg van hun economische machtspositie grendelen kabelexploitanten hun netwerk volledig af voor het aanbod van nieuwe diensten van commerciële omroepen. Dit leidt tot een verschraling van het aanbod van nieuwe diensten waardoor consumenten hiervan niet kunnen profiteren. Voorbeelden hiervan zijn de moeizame wijze waarop in Nederland HDTV en VOD-diensten tot stand komen.
Een level playing field en gezonde marktwerking in de distributiemarkt zal voor de consument leiden tot lagere tarieven. De voorliggende OPTA-besluiten vormen een noodzakelijke stap hiertoe. De huidige tarieven zijn te hoog als gevolg van het feit dat ook de consument te maken heeft met machtsconcentraties in de distributiemarkt. Bovendien zou meer concurrentie op de kabel leiden tot een (zowel qua grootte als inhoud) grotere variëteit aan pakketten. Dat biedt kijkers ook de mogelijkheid te kiezen voor beperktere pakketten tegen lagere tarieven. SBS zal haar zenders in beginsel hiervoor beschikbaar stellen.
(…Vertrouwelijk…)
Het belang van analoge distributie
SBS onderschrijft het belang dat u in uw analyse toeschrijft aan de analoge distributie.
Daarvoor zijn twee redenen.
-1- De eerste betreft het tempo waarin digitale doorgifte de plaats van analoge zal innemen. De opvatting, tijdens de hoorzitting door de kabelexploitanten naar voren gebracht, dat analoge televisie passé is, is domweg in strijd met de feiten.
Immers, ook uit de cijfers van de kant van de kabelexploitanten blijkt dat nog steeds een ruime meerderheid van de Nederlandse kijkers voor analoge distributie kiest. Overigens meldt de Stichting SKO in het rapport ‘TV in Nederland 2007’ een totaal van 78 % traditionele analoge kabelaansluitingen in 2007, een cijfer dat aanmerkelijk hoger ligt dan hetgeen tijdens de hoorzitting namens de kabelbedrijven naar voren werd gebracht.
Bovendien is het een verkeerde voorstelling van zaken wanneer gesteld wordt dat digitale kijkers geen analoge kijkers zijn. Het tegendeel is het geval: kijkers kiezen voor digitale televisie maar behouden daarnaast ook hun analoge aansluiting. Dit blijkt glashelder uit het TNO-rapport ‘Gebruik analoge televisie door digitale kabelabonnees’, dat in 2007 verscheen. Uit dit rapport blijkt dat tweederde van de digitale kabelabonnees ook analoge televisie kijkt. De helft van alle digitale kabelabonnees, aldus het rapport, kijkt tenminste de helft van de tijd analoge televisie. De belangrijkste reden hiervoor, volgens het rapport, is de aanwezigheid van een tweede toestel in huis.
Ook SBS constateert uiteraard dat er een verschuiving van analoog naar digitaal gaande is.
Terecht echter wordt in het recente rapport ‘Digitale televisie: onbekend maakt onbemind’
dat KPMG in juli 2008 uitbracht, gewezen op de aanbodgedreven wijze waarop kabelexploitanten de omslag naar digitale televisie hebben getracht te bewerkstelligen.
Enkele conclusies van het rapport:
- de grote massa van de Nederlandse consumenten is nog niet overtuigd van de voordelen van digitale televisie
- de grote meerderheid van de Nederlandse consumenten stapt niet spontaan over van analoge naar digitale televisie. De kijker heeft tot dusverre weinig tot geen klachten over de analoge beeldkwaliteit en vindt deze eigenlijk al goed genoeg - in een groot deel van de Nederlandse huishoudens wordt de settopbox niet tot
nauwelijks gebruikt
- 64 % van de analoge kijkers geeft aan binnenkort zeker of waarschijnlijk niet over te stappen naar digitaal, tegen 8 % die wel zeker of waarschijnlijk zegt te zullen overstappen.
SBS deelt de eindconclusie van het KPMG-rapport dat de Nederlandse kijker uiteindelijk wel zal overstappen op digitale televisie, maar verwacht dat de analoge verspreiding van televisie tenminste de komende vijf à tien jaar nog DE dominante distributiemethode blijft.
-2- Er is nog een tweede reden dat het belang van analoge televisie de komende jaren zeker niet mag worden onderschat. En die reden houdt nauw verband met de wijze waarop de consument de overstap van analoog naar digitaal maakt.
Hierboven werd reeds verwezen naar het TNO-rapport ‘Gebruik analoge televisie door digitale kabelabonnees’ en het gegeven dat, vooral door de aanwezigheid van een tweede toestel in huis, tweederde van alle digitale kijkers ook analoog televisie kijkt en de helft zelfs tenminste even vaak analoog als digitaal.
Hieruit kan slechts één conclusie worden getrokken: kijkers maken de overstap van analoog naar digitaal geleidelijk. De Nederlandse consument besluit niet van de ene dag op de andere de analoge distributie op te zeggen en voor digitaal te kiezen, maar geeft juist de voorkeur aan digitale televisie als aanvulling op analoog. Niet verwonderlijk natuurlijk, gelet op het feit dat in de meeste huishoudens meerdere televisies aanwezig zijn. (SKO 2007:
gemiddeld 1,7 televisie per huishouden.)
Dit toont onomstotelijk aan dat de distributeur van analoge televisie die ook digitale televisie aanbiedt, een enorme concurrentievoorsprong heeft op aanbieders van digitale televisie die geen toegang tot de analoge huishoudens bezitten. Dat betekent kortom, dat gezonde concurrentieverhoudingen in de digitale distributiemarkt alleen zullen ontstaan indien meerdere aanbieders toegang zullen krijgen tot de analoge abonnees. Zelfs als analoge distributie over tien jaar volledig achterhaald is, dan nog speelt de analoge distributie de komende jaren een doorslaggevende rol bij het bepalen van de concurrentieverhoudingen daarna.
Samengevat: zonder ingrijpen door de OPTA zullen de kabelexploitanten hun machtspositie op de analoge distributiemarkt misbruiken, door het aanbieden van een pakket van analoge en digitale zenders in combinatie met het gefaseerd afbouwen van de analoge distributie,om vervolgens een aanmerkelijke machtspositie te verwerven op de digitale distributiemarkt.
Dit is voor de consument een slechte zaak, omdat de kabel dan de dominante factor blijft, ook voor digitale doorgifte en eenzijdig de prijzen kan vaststellen zonder rekening te hoeven houden met concurrentie.
Zowel voor de consument alsook voor SBS is het van het grootste belang dat er meerdere aanbieders komen op het analoge netwerk van de kabel.. Nieuwe aanbieders van analoge televisie zullen uit concurrentieoverwegingen ervoor kiezen minder geld te vragen aan de consument en beter op de wensen van de consument afgestemde pakketten aan te bieden.
Voor SBS betekent dit de mogelijkheid met andere aanbieders nieuwe modellen te ontwikkelen, op basis van nieuwe en-of beter op wensen van de consument toegespitste diensten.
(…Vertrouwelijk…)
Met vriendelijke groet,
Eric Eljon
Directeur SBS Productions/ Manager Public Affairs SBS Broadcasting
