ONGERUBRICEERD
Informatie- en Communiatie- technologie
Brassersplein 2 Postbus 5050 2600 GB Delft www.tno.nl T 015 285 70 00 F 015 285 70 75
TNO-rapport
Redelijke Termijn Migratie van MDF Toegang naar Subloopontbundeling
Datum 21 December 2006
Auteur(s) Bart de Graaf en Jan de Nijs
Review Jan Burgmeijer
Rapportnummer 34189 Aantal pagina's 24
Opdrachtgever OPTA Projectnaam Projectnummer
Alle rechten voorbehouden.
Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, foto-kopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande
toestemming van TNO.
Indien dit rapport in opdracht werd uitgebracht, wordt voor de rechten en verplichtingen van opdrachtgever en opdrachtnemer verwezen naar de Algemene Voorwaarden voor onder- zoeksopdrachten aan TNO, dan wel de betreffende terzake tussen de partijen gesloten overeenkomst.
Het ter inzage geven van het TNO-rapport aan direct belang-hebbenden is toegestaan.
© 2006 TNO
Inhoudsopgave
Management samenvatting ... 3
1 Inleiding ... 4
2 De technische en operationele uitdaging ... 6
2.1 De nieuwe netwerk en dienstenarchitectuur... 6
2.2 De gemeentelijke vergunningverlening... 7
2.3 De bouw van het netwerk... 8
3 Keuzemogelijkheden en scenario’s Telco... 10
3.1 Keuzeopties netwerkontwerp ... 10
3.2 Keuzeoptie migratiestrategie... 10
4 Voorbereiding nieuwe infrastructuur en bouw- en migratieproces ... 11
4.1 Masterplanfase in relatie tot daadwerkelijke migraties ... 11
4.2 Inhoud Masterplan... 11
5 Bouw- en migratieproces MDF – SDF... 13
5.1 Geografische- en tijdsplanning van het bouwproces... 13
5.2 De sequentiële activiteiten... 14
5.3 Parallelle activiteiten ... 18
5.4 Samenvatting van het totale proces ... 19
5.5 Vergelijking TNO en OPTA Migratiestappen... 20
6 Samenvatting en aanbevelingen... 22
ANNEX: Overlay situatie... 23
Management samenvatting
KPN heeft besloten haar netwerk te moderniseren waarbij de huidige MDF-locaties komen te vervallen. Deze modernisering houdt tevens een beëindiging in van het huidige MDF toegangsaanbod. OPTA heeft de plannen onderzocht en te kennen gegeven slechts in te kunnen stemmen indien KPN de Telco’s toegang tot het SDF in de straatkast zal verlenen. De Telco’s krijgen daarmee een alternatief om hun dienstverlening voort te zetten. Wel zullen zij een nieuw netwerk moeten bouwen.
In het Positionpaper
2presenteert OPTA haar visie. Een van haar aandachtspunten is de migratietermijn welke de Telco’s nodig zullen hebben om hun nieuwe netwerk te bouwen en hun klanten te migreren. Uitgangspunt is dat de Telco’s de gelegenheid krijgen geboden om een nieuw netwerk aan te leggen. OPTA heeft TNO gevraagd de activiteiten en de benodigde termijnen voor de bouw van een nieuw netwerk en de migratie van de klanten te onderzoeken. In deze analyse geeft TNO haar bevindingen.
We merken op dat bij het vaststellen van benodigde activiteiten en bijbehorende termijnen is uitgegaan van de situatie waarin de Telco een eigen straatkast plaatst en een eigen glasvezel-infrastructuur aanlegt. Uitgaan van deze (worst case) situatie geeft de Telco te allen tijde de vrijheid om al dan niet gebruik te maken van door KPN of andere partijen aangeboden voorzieningen dan wel zelf voorzieningen aan te leggen.
TNO heeft een analyse gemaakt van de migratieproblematiek van de Telco. Daarbij stelt zij vast dat om efficiënt te migreren de Telco zorg moet dragen voor:
• een procesmatige inrichting van het bouw- en migratieproces,
• een goede afstemming van de vereiste graaftrajecten met KPN, eventuele andere operators en met de betreffende gemeente(n),
• een realisatie per volledige glasring, waarbij de glasringen zoveel mogelijk binnen de grenzen van een gemeente liggen en er slechts enkele bouwploegen aan de ring kunnen werken.
De termijn waarbinnen een glasring gerealiseerd kan worden hangt mede af van het gegeven of een ring een eerste ring van een nieuwe Metro Core Locatie (MCL) betreft, of een volgende ring. Dit omdat per MCL eerst, in overleg met andere Telco’s en de gemeente(n) een detailplan moet worden opgesteld. Daar hier vele belangen een rol in spelen is een ruime periode van 6 maanden vereist om met alle partijen tot een gezamenlijk plan te komen.
In onderstaande tabel geven we een schatting van de totale termijn voor de planning, de vergunningaanvraag en de bouw van een glasring, inclusief de migratie van de klanten.
Deze totale termijnen zijn exclusief een eventuele commerciële migratie termijn waarin de operator met een gunstig aanbod de klanten probeert te overreden om te migreren.
5.000 woningen 10.000 woningen
Termijn eerste ring van MCL 76 weken 92 weken
Termijn vervolgringen van MCL 48 weken 64 weken
Voor een grote gemeente waar meerdere glasringen gerealiseerd moeten worden, zal de
totale termijn voor de planning, de vergunningverlening, de bouw van het netwerk en de
migratie van de klanten zo’n 3 jaar bedragen uitgaande van een commerciële
migratieperiode van 6 maanden.
1 Inleiding
KPN heeft besloten haar telefonie- en xDSL netwerken komende jaren drastisch te moderniseren. Daarbij zal zij eerst een Next Generation Network (NGN) aanleggen, waarna alle klanten van het huidige netwerk naar dit NGN zullen worden gemigreerd.
Tot slot zal KPN haar bestaande infrastructuur ontmantelen.
Het NGN voorziet in de verglazing van het netwerk tot de straatkast
1. Daarnaast heeft KPN gekozen voor een volledig op IP gebaseerd netwerk (All-IP).
In haar rol als Toezichthouder heeft OPTA de plannen van KPN bestudeerd en haar bevindingen samengevat in een Positionpaper: “KPN’s Next Generation Network: All- IP”
2. In dit Positionpaper geeft OPTA aan groot belang te hechten aan ontbundelde toegang voor Telco’s omdat deze vorm van toegang het best aansluit bij de door het college als cruciaal geachte infrastructuurconcurrentie.
Momenteel maken diverse Telco’s gebruik van ontbundelde toegang tot de KPN hoofdverdeler in de nummercentrale. Daarbij nemen Telco’s volledig ontbundelde MDF toegang
3en een gedeelde ontbundelde MDF toegang
4af. Bij de herstructuring zoals KPN voor ogen heeft, komen beide toegangsopties te vervallen.
Het nieuwe NGN netwerk biedt technisch gezien een ontbundelde toegangsmogelijk- heid op het niveau van het subnet (het koperen netwerk tussen straatkast en woning) in de straatkast. Dit wordt ontbundelde subloop toegang, ook wel subloop unbundling (SLU) of toegang tot het subloop distribution frame (SDF) genoemd.
Om haar doel - behoud van ontbundelde toegang ter wille van infrastructuurconcur- rentie - te waarborgen, geeft OPTA in haar Positionpaper aan dat zij het wenselijk acht dat KPN in haar NGN een volwaardig alternatief voor de huidige ontbundelde toegang tot de hoofdverdeler biedt. Dit volwaardig alternatief moet de Telco’s die ontbundelde toegang tot de hoofdverdeler afnemen, in staat stellen om op basis van toegang tot het SDF in de straatkast hun dienstverlening voort te zetten.
Dit volwaardig alternatief bestaat uit een aantal bouwstenen aangevuld met enkele voorwaarden. Bouwstenen zijn onder andere ontbundelde toegang tot het koperen subnet, co-locatie faciliteiten in de straatkast, en een aanbod inzake ducts, dark fiber, of een back-haul dienst van de co-locatie naar een hoger gelegen netwerkvlak. De
voorwaarden betreffen met name economische en praktische aspecten: zowel financieel als operationeel mogen er geen onredelijke barrières zijn welke de Telco’s zouden kunnen verhinderen om hun dienstverlening te migreren.
Een belangrijk aspect dat bij de voorwaarden welke onderdeel uitmaken van het volwaardig alternatief betreft de termijnen waarbinnen de Telco’s zullen moeten migreren. Uitgangspunt is dat de Telco’s voldoende tijd krijgen om hun nieuwe netwerken te plannen, te bouwen en te testen, en hun klanten te migreren.
1
In sommige gevallen, bv. nieuwbouw, wordt in FttH voorzien.
2
“KPN’s Next Generation Network: All-IP”, OPTA/BO/2006/202772, Den Haag, 3 oktober 2006.
3
XTL – “xDSL Transmission Line” in KPN terminologie
4
ASL- “ADSL Shared Line” in KPN terminologie
In haar Positionpaper heeft OPTA een beeld geschetst van het operationele aspect van het migratietraject in termen van onderscheidbare fases en stappen, en van termijnen per fase en/of stap.
De Telco’s zullen een termijn geboden moeten worden om het generieke deel van de migratie voor te bereiden; dit betreft onder andere de strategische besluitvorming, de ontwikkeling van een architectuur- en technisch ontwerp, de selectie van de
leveranciers en de aanpassing van processen en systemen, zie Positionpaper
2paragraaf 5.3.1. Na deze voorbereidingen kan de Telco een aanvang nemen met de specifieke migratie van de afzonderlijke gebieden (gemeente, wijk, MDF, Metro Core Location MCL). De hoofdactiviteiten die OPTA hiertoe rekent, Positionpaper
2paragraaf 5.3.1, betreffen:
1) de operationele voorbereidingen SLU,
2) de bouw van SLU en migratie van MDF naar SLU,
3) de afbouw van de voorzieningen op de MDF-locatie door de afnemer van MDF- access en tot slot,
4) de uitfasering van de MDF locatie door KPN.
Het Positionpaper geeft een beschrijving van het bouw- en migratieproces van de afzonderlijke locaties in termen van (bovengenoemde) hoofdactiviteiten, activiteiten en termijnen. OPTA heeft TNO gevraagd om met een onafhankelijk en objectief
onderzoek haar beschrijving van het bouw- en migratieproces van een gebied te toetsen, en waar nodig beargumenteerd aan te passen.
Met OPTA heeft TNO de volgende aanpak afgesproken. Binnen TNO is een klein
projectteam van inhoudelijke deskundigen samengesteld. Dit team heeft op basis van
eigen kennis en inzichten een beschrijving van de integrale migratieproblematiek
opgesteld, en op basis daarvan het migratieproces in termen van fasen, stappen en
termijnen beschreven. Vervolgens heeft het projectteam deze beschrijving ter toetsing
aan een aantal betrokken spelers voorgelegd. Dit betrof een Telco, een grote gemeente,
een telecom-aannemer en een kabeloperator. Deze laatste is geïnterviewd omdat
kabeloperators recentelijk hun netwerken grootschalige verglaasd hebben. Daarbij zijn
de betreffende spelers mondeling geïnterviewd. Hun respons en zienswijze is verwerkt
in de beschrijving van de hoofdactiviteiten, activiteiten en termijnen van het bouw- en
migratieproces. KPN is direct, noch indirect, betrokken geweest bij dit onderzoek, dit
om de onafhankelijkheid te garanderen.
2 De technische en operationele uitdaging
De upgrade naar een nieuw All-IP netwerk gebaseerd op VDSL brengt diverse uitdagingen met zich mee. In dit hoofdstuk gaan we kort in op de volgende zaken:
• de upgrade vereist een geheel nieuwe netwerk- en dienstenarchitectuur,
• de rol van de gemeenten,
• de schaalbaarheid van het netwerkbouwproces.
2.1 De nieuwe netwerk- en dienstenarchitectuur
In hun huidige dienstenportfolio maken de Telco’s gebruik van twee door KPN geleverde toegangsproducten: volledig ontbundelde toegang (XTL
3) en gedeelde ontbundelde toegang (ASL
4).
De ASL toegangdienst biedt alleen de mogelijkheid om op ADSL, ADSL2 of ADSL2+
gebaseerde asymmetrische dienst te leveren, hetzij voor de consumentenmarkt dan wel voor de zakelijke markt. In de consumentenmarkt wordt de ADSL dienst gebruikt om op IP-gebaseerde diensten te leveren, zoals internettoegang, VoIP en IPTV. Telefonie (spraak) wordt tevens over ATM (AAL2) geleverd.
De XTL toegangsdienst biedt de mogelijkheid om symmetrische xDSL diensten te leveren waaronder HDSL en SDSL. Deze diensten worden met name aan zakelijke klanten geleverd. Enerzijds betreft dit circuitgeschakelde vaste verbindingen met diensten zoals een E1 (2 Mbit/s), fractionele E1 (nx64 Kbps) of diensten zoals ISDN30, ISDN20, ISDN15, ISDN-2. Anderzijds leveren Telco’s pakketgeschakelde diensten zoals ATM, waarbij meerdere VCs met verschillende QoS per klantaansluiting geleverd worden. Voor diensten met een bitrate hoger dan 2Mbps maken de Telco’s gebruik van gestapelde SDSL verbindingen (inverse multiplexen).
Het NGN All-IP netwerkconcept kent twee belangrijke, te onderscheiden aspecten.
Enerzijds de upgrade van het aansluitnetwerk zodat meer diensten en diensten met een hogere bit rate geleverd kunnen worden. Dit vergt een diepere verglazing van het netwerk, tot de straatkast en mogelijk tot de woningen. Anderzijds een rationalisatie van de diensten en van de technologie zodat nog uitsluitend diensten gebaseerd op Ethernet en IP technologie worden geleverd.
Voor de diensten van de Telco heeft dit de volgende gevolgen:
• diensten die nu op IP gebaseerd zijn: beperkte impact
daar de huidige klantmodems VDSL en Ethernet Framing niet ondersteunen, zullen deze vervangen moeten worden,
• diensten die nu niet op IP gebaseerd zijn, maar waarvoor de Telco inmiddels een op IP gebaseerd alternatief heeft: medium impact
Daar de ATM Framing wordt vervangen door Ethernet Framing, zal de Telco met name het QoS aspect opnieuw moeten inrichten
• diensten die nu niet op IP gebaseerd zijn, maar waarvoor nu geen alternatief bestaat, bijvoorbeeld ATM diensten: grote impact
Voor deze diensten zal de Telco geheel nieuwe oplossingen moeten
ontwikkelen, bijvoorbeeld gebaseerd op emulatie (TDM over IP), en QoS moet
opnieuw ingericht worden.
Het NGN All-IP netwerkconcept betreft dus een algehele en vergaande modernisatie van het netwerk waar de Telco zich terdege op moet voorbereiden.
Een direct gevolg van de nieuwe technische architectuur en de nieuwe apparatuur in het netwerk en bij de klant is dat de Telco alle processen en IT systemen om het netwerk en klantapparatuur te beheren (configuratie), te monitoren (performance), storingen te identificeren en op te heffen (failures) en kosten in rekening te brengen (accounting) en om de veiligheid te garanderen zal moeten herzien. Dit betreft een majeure operatie welke cruciaal is voor de kwaliteit van de dienstverlening van de Telco.
2.2 De gemeentelijke vergunningverlening
De gemeente moet als een belanghebbende worden beschouwd welke bovendien een kritische rol vervult. Een goede afstemming van de plannen met de gemeente is aldus cruciaal voor het welslagen van de uitrol van het nieuwe netwerk. In deze paragraaf gaan we kort in op de rol van de gemeente.
De gemeenten zijn gehouden aan een gedoogplicht ten aanzien van het leggen van kabels en het plaatsen van straatkasten ten behoeve van telecommunicatienetwerken.
Deze gedoogplicht is vastgelegd in de Telecom Wet. Wel kan de gemeente binnen zekere wettelijke kaders eisen stellen aan o.a. de route- en tijdsplanning van de graafwerkzaamheden en aan de grootte en plaats van de kasten. De operator moet voor aanvang een aanvraag indienen waarop de gemeente binnen 8 weken een instemmingbesluit dient te geven.
5In het instemmingbesluit kan de gemeente, binnen het wettelijke kader, nadere voorwaarden opleggen. In de praktijk kan een operator veelal zo’n drie maanden na het indienen van de aanvraag met de werkzaamheden aanvangen. Daarnaast zal onderzocht moeten worden of bij de werkzaamheden geen schade aan kabels of leidingen van anderen zal worden toegebracht, en zal de nieuwe kabel bij het Kabel en Leidingen Informatie Centrum (KLIC) gemeld moeten worden.
Elke gemeente geeft in principe een eigen Telecommunicatieverordening waarin zij invulling geeft aan haar instemmingprocedure en voorwaarden.
In geval van glasvezelverbindingen die een spoorbaan of een dijklichaam kruisen dient een operator rekening te houden met enkele bijkomende regelingen. Voor een spoorkruising geldt een vergunningverleningprocedure van 24 weken en voorkomende dijkbesluiten gebieden dat alleen in de periode half april – tot half oktober gegraven of geboord mag worden. De Telco zal in haar tijdsplanning hiermee rekening moeten zodat de bouw geen onnodige vertraging ondervindt.
Recentelijk heeft KPN enkele gemeenten geïnformeerd inzake haar All-IP plannen. In een eerste reactie geven de gemeenten aan zich voor een dilemma geplaatst te zien;
enerzijds is vernieuwing wenselijk omwille van algemeen sociaal-economische motieven, anderzijds zal er veel weerstand van omwonenden zijn tegen de nieuwe straatkasten die veelal veel groter zijn dan de huidige en waarin mechanische koeling vereist is met als mogelijk gevolg dat de kast hoorbaar geluid produceert. De gemeenten vragen zich dan ook af of de nieuwe kasten wel onder de bestaande gedoogplicht vallen.
Voorts kan er sprake zijn van conflicterende wetgeving daar stedelijke centra van oude
5
In het geval dat een gemeente niet over een gemeentelijke Telecommunicatieverordening beschikt waarin
de beschikkingstermijn is vastgelegd kan van de termijn van 8 weken worden afgeweken. Zie Algemene
Wet Bestuursrecht artikel 4.14.
steden als Amsterdam wettelijk beschermd zijn. Voor de Telco betekent dit dat het risico bestaat dat de procedure langer duurt dan de genoemde drie maanden. Indien blijkt dat de nieuwe kasten niet onder de gedoogplicht vallen, dan zal de Telco een bouwaanvraag moeten indienen. In dat geval zal de vergunningverlening, aannemende dat er van omwonenden bezwaar tegen de plaatsing wordt gemaakt, twee maal 8 weken (oftewel 4 maanden) in beslag nemen.
De gemeenten voeren veelal een strikt beleid met betrekking tot graafwerkzaamheden, dit om overlast te minimaliseren. Als beleid geldt dat de straat slechts een maal in een aantal jaren, bijvoorbeeld 5 jaar, opengebroken mag worden, en dat een straat niet binnen een periode van een jaar voor een tweede maal geopend mag worden. Speciale eisen kunnen gesteld worden met betrekking tot de kabelroutes, coördinatie van werk- zaamheden met andere partijen die moeten graven, de werktijden, kruispunten (boren in plaats van graven), aantal meters dat dagelijks gegraven mag worden, en het sluiten van de stoep aan het eind van de werkdag. De gemeenten hebben een coördinerende rol in de planning van de werkzaamheden van de verschillende partijen die moeten graven. In deze rol kunnen de gemeenten afdingen dat alle betreffende partijen gezamenlijk een plan opstellen. Partijen die daaraan niet meedoen riskeren een vertraging van hun graaf- en bouwplannen met vele maanden, en denkbaar langer dan een jaar.
Voor alle betrokken operators is het dus van belang gezamenlijk een werkplan op te stellen. Ook de nieuwe Telecomwet voorziet in de verplichting van operators om hun graafwerkzaamheden te coördineren. Daar de graaf- en bouwwerkzaamheden grootschalig zullen zijn en over de gehele stad uitgestrekt, zullen de operators hun plannen vroegtijdig met de gemeenten moeten bespreken. In deze gesprekken met de gemeenten kan een generieke aanpak voor de vergunningaanvraag en –procedure worden afgesproken. Tevens kunnen gemeenten vroegtijdig knelpunten in de plannen van de operators aangeven, zodat daar met de planning rekening mee gehouden kan worden. Feitelijk moeten de gemeenten als een betrokken partij gezien worden. Alleen als tevoren de plannen voldoende met de gemeenten zijn afgestemd, kan de termijn van 4 maanden tussen de vergunningaanvraag en aanvang van de bouwactiviteiten in de meeste gevallen gerealiseerd worden. Daarbij gaan we ervan uit dat voor de plaatsing van de kasten een bouwvergunning vereist is.
2.3 De bouw van het netwerk
Het bouwen van het nieuwe netwerk is een grootschalige activiteit welke schaalbaar is;
de realisatie van alle netwerken in Nederland kan over een langere dan wel kortere periode worden uitgesmeerd. In deze paragraaf gaan we in op de totale bouwperiode nodig om in alle gemeenten in Nederland een nieuw netwerk uit te rollen.
Vanuit een marktperspectief is de window of opportunity van de netwerkupgrade in de
tijd beperkt. De markt vraagt diensten met hogere bitrate welke met het huidige netwerk
niet geleverd kunnen worden. Kabeloperators hebben hun netwerkcapaciteit vergroot
door hun netwerken te verglazen en hun diensten te digitaliseren. Gemeenten en
woningbouwcorporaties hebben ambities om FttH netwerken te bouwen. Daarnaast
ontstaan er steed meer lokale initiatieven waarbij kleine operators in een hele stad glas
tot aan de woningen aanleggen. De Telco’s kunnen deze ontwikkeling niet negeren en
kunnen hun netwerkupgrade niet eindeloos uitstellen.
Anderzijds moet de bouw van het nieuwe netwerk over een voldoende lange periode
worden uitgesmeerd omdat de beschikbaarheid van de middelen en mankrachten
beperkt is. KPN zal een groot deel van deze middelen opeisen, met als risico dat de
schaarste met name de Telcos zal treffen. De bottleneck is gelegen in een of mogelijke
enkele zeer specifieke maar noodzakelijke expertises zoals het splicen en afwerken van
glasvezels of het lassen van koperkabels. Daarbij kan als regel worden gesteld dat het
bouwproces en de bouwkosten beter te beheersen zijn naarmate de bouwactiviteiten in
de verschillende gemeenten over een langere periode worden verspreid.
3 Keuzemogelijkheden en scenario’s Telco
In deze paragraaf geven we een beknopt overzicht van de keuzeopties die een Telco zich gesteld ziet. Afhankelijk van de specifieke keuzes kan het bouw- en migratieproces langer of korter duren. We geven daarbij aan welke optie TNO als leidend ziet bij het vaststellen van de redelijke bouw- en migratietermijnen.
3.1 Keuzeopties netwerkontwerp
Bij migratie van MDF-toegang naar SDF-toegang heeft de Telco een zekere mate van keuzevrijheid. Deze vrijheid is erin gelegen dat KPN of andere partijen diensten en producten zal aanbieden, waar de Telco al dan niet gebruik van kan maken, zoals co- locatieruimte in straatkasten en SLU-backhaulverbindingen.
Bij het bepalen van de redelijke migratietermijnen, echter, gaan we uit van de situatie waarin de Telco haar eigen netwerk aanlegt en een eigen straatkast plaatst. Deze situatie zal aanzienlijk meer tijd vergen dan een situatie waarbij de Telco verbindingen en co- locatie van KPN of andere aanbieders afneemt. Door deze situatie als uitgangspunt te nemen voor de termijnbepaling, heeft de Telco alle vrijheid om naar eigen goeddunken al dan niet van het aanbod van KPN of andere aanbieders gebruik te maken, dan wel te kiezen voor eigen middelen.
3.2 Keuzeoptie migratiestrategie
Indien een Telco in een regio zijn nieuwe netwerk gebouwd en getest heeft, kan zij een aanvang nemen met de migratie van de klanten. Deze migratie kan in principe over een onbeperkte periode worden gespreid door gebruik te maken van de overlayoptie, zie de annex. Daarbij zijn twee migratiestrategieën denkbaar:
Commerciële migratie
De Telco richt een migratieproces in waarbij de klant het initiatief neemt om te migreren. De operator kan hierin sturen met een aantrekkelijk dienstaanbod. Voordelen hiervan zijn dat de klant begrip zal hebben voor een eventuele dienstonderbreking en dat hij eerder bereid zal zijn mee te werken (bijvoorbeeld voor het toelaten van een monteur tot zijn woning).
Technische migratie
Bij de technische migratie neemt de Telco het initiatief om de klanten te migreren.
Een commerciële migratiestrategie is in veel gevallen aantrekkelijker omdat dit medewerking van de klant (minimale kosten) en minimale imagoschade voor de Telco met zich mee brengt. Wel is een technische migratie ter afsluiting vereist om de laatste klanten die niet uit eigen behoefte zijn overgegaan alsnog te migreren.
Mede daar het technisch mogelijk is de migratie van de klanten over een langere
periode te spreiden, gaan we ervan uit dat de Telco’s deze gelegenheid geboden zal
worden. De Telco kan daarbij zelf de afweging maken tussen commerciële en
technische migratie of beide. We zullen echter geen uitspraak doen over de redelijke
termijn voor commerciële migratie, daar dit een zaak van commerciële en strategische
aard is.
4 Voorbereiding nieuwe infrastructuur en bouw- en migratieproces
De ontwikkeling van een nieuwe All-IP architectuur, de bouw van het nieuwe netwerk, en als sluitstuk de migratie van de klanten moet gezien worden als een majeure operatie.
Naast alle technische voorbereidingen ten behoeve van de nieuwe infrastructuur (netwerkarchitectuur, processen en IT-systemen), moet er ook een proces voor de bouw van het nieuwe netwerk en een proces voor de migratie van de klanten ontwikkeld worden. Het succes vereist een goede voorbereiding: de Telco zal een Masterplan moeten ontwikkelen. In dit hoofdstuk geven we een korte beschrijving van de inhoud van een dergelijk Masterplan.
4.1 Masterplanfase in relatie tot daadwerkelijke migraties
Het Masterplan moet niet verward worden met de eerste hoofdactiviteit van het daad- werkelijke migratieproces (de operationele voorbereidingen SLU), genoemd in paragraaf 5.3.2 van het Positionopaper
2, en welke bij elke MDF-migratie terugkeert.
Het Masterplan wordt opgesteld aan de hand van het definitieve referentieaanbod van KPN, genoemd in paragraaf 5.1 van het Positionopaper
2.
Verder merken we op dat het voor de Telco aanzienlijke efficiency- en doorlooptijd- voordelen geeft indien zoveel mogelijk bouw- en migratieactiviteiten in deze
Masterplan-fase worden voorbereid. Zo kunnen de meeste activiteiten genoemd in het Positionpaper
2bij de Operationele voorbereidingen SLU, in de Masterplan-fase als een proces worden ingericht. Denk hierbij aan het opstellen van criteria voor het plannen van kabelroutes, van raamovereenkomsten met toeleveranciers (zowel betreffende het product als de logistiek van de levering) en van criteria voor de keuze make or buy.
4.2 Inhoud Masterplan
TNO sluit zich aan bij de visie in het Positionopaper
2(paragraaf 5.3.1.) dat gedurende de Masterplan-fase minimaal de volgende activiteiten zullen plaatsvinden:
o Strategische besluitvorming, o Opstellen van de businesscase,
o Ontwerp van de technische architectuur, o Keuze van leverancier(s) van apparatuur,
o Uitvoeren van technische testen van apparatuur en architectuur, o Aanpassen van processen en systemen op het aanbod van KPN.
Het begrip “architectuur” betreft hier zowel het core- als het aansluitnetwerk.
Daarnaast acht TNO het van belang dat in deze periode de volgende activiteiten plaatsvinden:
o Opstellen van inzetregels voor de verschillende opties van bedrijfsmiddelen (wel/geen eigen kabels, straatkast, SLU-backhaul, etc.),
o Opstellen van een draaiboek voor de bouw- en migratieprocedure, o Opstellen van business-to-business processen (tussen KPN en Telco)
gedurende het migratietraject,
o Optioneel, het testen van deze B2B-processen,
o Uitwerken van het logistieke concept (pricing, forecasting en afroep van apparatuur, productiecapaciteit leverancier, etc.),
o Keuze van aannemers, installateurs, etc. inclusief het maken van raamafspraken,
o Opstellen implementatieplan (ter operationalisering van de nieuwe processen, systemen etc.),
o Het inrichten van een helpdesk en ontwikkelen van tools (bijvoorbeeld scripts) om de klant bij de migratie adequaat te ondersteunen.
Deze activiteiten zijn randvoorwaardelijk voor daadwerkelijke migraties dan wel dragen
bij aan een efficiënte uitvoering daarvan.
5 Bouw- en migratieproces
Een migratietraject van een MDF-verzorgingsgebied start voor de Telco op het moment dat KPN aankondigt een bepaalde MDF te gaan ontmantelen en eindigt op het moment dat zij haar apparatuur op of nabij de MDF locatie heeft verwijderd.
In het voorgaande hoofdstuk hebben we aangegeven dat het Masterplan in de ontwikkeling van een bouw- en migratieproces voorziet. In deze paragraaf beschrijven de stappen en termijnen betreffende de bouw van het nieuwe netwerk en de migratie van de klanten.
Bij het vaststellen van de redelijke termijn waarbinnen een Telco kan migreren van MDF toegang naar SDF toegang is uitgegaan van de worst case situatie, zoals toegelicht in paragraaf 3.1. In deze situatie besluit de Telco eigen kabels aan te leggen en eigen straatkasten te plaatsen. Uitgaan van deze termijn geeft de Telco de vrijheid haar SDF toegangsconfiguratie naar eigen goeddunken in te vullen. Daarnaast gaan we uit van de optie dat de Telco gedurende een langere periode haar klanten kan migreren, zie paragraaf 3.2, zodat een optimale migratiestrategie gevolgd kan worden.
5.1 Geografische- en tijdsplanning van het bouwproces
De hiërarchische opbouw van het nieuwe netwerk kent een onderscheid in een landelijke, een regionale en een lokale laag welke, respectievelijk, met het landelijke corenetwerk, het glasvezelnetwerk tussen de MCL en de straatkasten en het netwerk tussen de straatkast en de woningen corresponderen. Om de eerste klant te kunnen migreren zullen al deze netwerken op orde moeten zijn. Dat betekent dat een Telco de bouw van haar nieuwe netwerk zo zal plannen, dat de bouw en inrichting van een MCL en de koppeling van de MCL met het landelijke corenetwerk gerealiseerd zijn voordat de eerste klanten in dat MCL gebied kunnen migreren.
In paragraaf 2.2 hebben we beargumenteerd dat de gemeenten een kritische rol vervullen; hun instemming met de exacte kabeltracés en tijdsplanning is onontbeerlijk.
In de praktijk zal het dus handig zijn om de MCL verzorgingsgebieden zo te kiezen dat ze zoveel mogelijk binnen een gemeente vallen, en alleen indien dit niet mogelijk is voor verzorgingsgebieden te kiezen die de gemeentegrens overschrijden. In dit laatste geval is het aan te bevelen de glasringen vanuit de MCL zo te plannen dat deze zo min mogelijk gemeentegrenzen snijden. Dit neemt niet weg, dat een grotere gemeente in meerdere MCL gebieden opgedeeld kan worden.
De huidige geografische verdeling in MDF-gebieden zal in de afstemming met de
gemeenten een ondergeschikte rol spelen. Het zal voorkomen dat een bestaand MDF-
gebied in twee of meerdere delen wordt opgesplitst waarbij elke deel vanuit een andere
MCL bediend wordt. Zo’n MDF kan pas worden opgeheven als de laatste MCL is
gerealiseerd en alle betreffende straatkasten op die MCL zijn aangesloten, en tot slot
alle klanten zijn gemigreerd.
Uit het bovenstaande volgt dat het weinig zin heeft bij de tracé- en tijdsplanning uit te gaan van een aanpak uitgaande van de bestaande MDF gebieden. Het zal beter zijn uit te gaan van een aanpak per gemeenten, per MCL gebied en per glasring. Daarmee wordt de aanleg van een glasring een elementaire eenheid van het bouwproces. Het totale bouwproces op gemeenteniveau ziet er dan als volgt uit:
1. de projectie van MCL gebieden en glasringen (in overleg met de gemeente(n)), 2. tijdsplanning MCL(s) en glasringen,
3. verwerving en inrichting van de MCL inclusief aansluiting op het landelijke corenetwerk,
4. realisatie van de glasringen inclusief plaatsen en aansluiten van de straatkasten en installatie en testen van de apparatuur.
Stap 4 zal per MCL een aantal malen worden herhaald. Ook stap 3 kan per gemeente herhaald worden, elke keer gevolgd door een sequentie van “stappen 4”.
In het volgende worden eerst de activiteiten genoemd die slechts ná elkaar (sequentieel) uitgevoerd kunnen worden. De doorlooptijd van deze activiteiten bepaalt de uiteindelijke doorlooptijd van een migratietraject. Daarna zullen de activiteiten benoemd worden die parallel uitgevoerd kunnen worden en doorgaans geen invloed op de tijdslijnen zullen hebben.
5.2 De sequentiële activiteiten
5.2.1 Inrichten projectteam
Indien nog geen projectteam aanwezig is zullen resources gealloceerd moeten worden, hetzij binnen de Telco hetzij bij de door de Telco ingehuurde toeleveranciers. Een dergelijk traject zal 1 tot 2 weken in beslag nemen. Wij achten dit een redelijke periode voor medewerkers om hun werkzaamheden over te dragen en zich voor te bereiden op hun nieuwe rol. Mogelijk is er een projectteam aanwezig dat opereert binnen het gebied; in dat geval komt deze stap te vervallen.
5.2.2 Vaststellen detail-ontwerp en tijdsplanning
Uitgaande van de locale situatie moet aan de hand van de richtlijnen uit het Masterplan een netwerkontwerp binnen het actuele gebied gemaakt worden. Mogelijke keuzen zijn:
wel of geen eigen kabels leggen, wel of geen eigen straatkasten, hoe wordt de nieuwe apparatuur gedimensioneerd qua aantallen lijnen en diensten, etcetera. In geval van het toepassen van eigen kabels en straatkasten worden de MCL verzorgingsgebieden, de tracés voor de glasringen routes en locaties voor straatkasten vastgesteld. Daarbij is het van belang, zoals gezegd, dat de Telco's met KPN een gezamenlijk plan opstellen en met de gemeenten afstemmen. Het plan beschrijft de glasringtracés en de tijdplanning.
Per gemeente zijn meerdere glasringen en mogelijk meerder MCLs denkbaar. Per gemeente of per MCL gebied zal een detail ontwerp inclusief een tijdsplanning van de verschillende glasringen vereist zijn. Het plan moet tevens voorzien in de koppeling van de MCL met het corenetwerk voorafgaand aan de realisatie en oplevering van de eerste glasring van de MCL.
Voor een dergelijk ontwerp- en afstemtraject achten wij een termijn van circa 6
maanden redelijk.
5.2.3 Aanvragen van vergunningen en vergunningverlening
Voor het plaatsen van een eigen kast en het leggen van eigen kabels zal een gemeentelijk vergunningentraject opgestart moeten worden. Vooropgesteld dat het detailontwerp en de fasering vooraf met de gemeente en de andere operators is afgestemd, zoals beschreven in paragrafen 2.2 en 5.2.2, zal een dergelijk traject circa 4 maanden in beslag nemen. Denkbaar zal per glasvezelring een afzonderlijke vergunning worden verleend.
5.2.4 Het bouwproces per glasring
Het bouwproces kan op verschillende wijzen worden ingericht waarbij elke aannemer zo zijn eigen aanpak zal hebben. Voor de totale bouwtermijn maakt dit echter niet veel uit omdat de meeste stappen parallel worden uitgevoerd. In onze analyse gaan we uit van de volgende aanpak:
1. Graafwerkzaamheden
Eerst gaat een ploeg aan de slag die de geulen graaft, de ducts legt, en de straat weer sluit. Mogelijk wordt bij weg-, water- en spoorwegkruisingen geboord.
2. Kasten plaatsen
Een tweede ploeg plaatst de kasten.
3. Glas blazen en afmonteren op SDF
Een derde ploeg blaast de glasvezelkabels in de ducts en monteert de vezels af op het optische distributieframe in de kast.
4. Koppeling met SDF
Ten behoeve van aansluiting op het SDF van KPN wordt er een koperen kabel met vele aderparen van de straatkast van de Telco naar die van KPN gelegd, en afgemonteerd op het SDF in de KPN-kast en de SIP in de Telco-kast
6.
5. Installatie, aansluiten en testen apparatuur
Tot slot gaat een laatste ploeg aan de slag welke de apparatuur installeert, in dienst stelt en test.
Bedenk bij het bovenstaande dat doorgaans meerdere partijen in opdracht van de Telco betrokken zijn, inclusief de Telco zelf, die evenwel door één bouw-integrator benaderd worden.
In het gehele bouwproces is het graafproces het meest kritisch gezien de vele eisen die gemeenten in de praktijk stellen. Het plaatsen van de kasten, blazen en afwerken van de glasvezels en het installeren en testen van de apparatuur zijn minder tijd-kritisch.
De bouwsnelheid zal met namen worden bepaald door de maatschappelijke acceptatie van overlast. Een gemeente zal paal en perk stellen aan deze overlast door te eisen dat slechts een of twee werkploegen in een wijk werken. De geullengte die een ploeg kan realiseren hangt van diverse factoren af en kent een grote spreiding. Eveneens kan de gemeente beperkingen opleggen. Typisch zal een ploeg per dag zo’n 100 meter duct kunnen leggen. De meters geul en glas nodig om in een stad een fijnmazig netwerk aan te leggen hangt wordt in hoge mate bepaald door de dichtheid van de bebouwing. Voor
6
Indien de Telco gebruik maakt van een backhaul dienstverlening van derden dan zal er een
glasvezelkoppeling gerealiseerd moeten worden.
een stedelijk gebied met bebouwing met een dichtheid van 50 huizen per hectare, bedraagt de geschatte geullengte tussen twee straatkasten gemeten langs de straat 400m
7, 8. In de praktijk vergt dit voor 2 werkploegen 2 dagen werk.
Voordat aansluitend de ploeg met kastenbouwers aan de slag gaat, zal er een werkvoorraad ducts gerealiseerd moeten zijn die als buffer kan dienen om allerhande onvoorziene vertragingen op te vangen. Typisch zal een buffer van 1 week (voorraad ter grootte van enkele straatkasten) voldoende zijn. Dit betekent dat de ploeg die de kasten plaatst pas in week 2 van het bouwproces met haar werkzaamheden aanvangt.
Nadat er een werkvoorraad van 1 week aan kasten gerealiseerd is, kan de ploeg die het glas blaast en afmonteert aan het werk. Dit betekent dat deze ploeg in week 3 aanvangt.
Voor de koppeling met het KPN netwerk gaan we ervan uit dat KPN de levering eveneens procesmatig zal inrichten, en het bouwproces van de Telco kan volgen. Het moment van de orderplaatsing en de levertijd zijn bepalend voor de extra termijn die hiervoor gerekend dient te worden. De termijn voor de levering is een onderdeel van het SDF toegangaanbod van KPN. In het voorlopige aanbod is de levertijd 8 weken gerekend vanaf de datum dat de bouw- en graafvergunningen verleend zijn
9.
Tabel 1 Termijn realisatie glasringen in weken. De levertijd voor de koppeling van de straatkast met de SDF bedraagt 8 weken
9. De doorlooptijd is het aantal weken welke elke bouwstap (graven, glas blazen, kasten plaatsen, koppelen, apparatuur plaatsen) vergt.
Termijn realisatie glasringen
Extra termijnen (weken) Aantal
woningen per glasring
Aantal kasten per
glasring
Doorloop- tijd activiteiten
(weken)
Levert ij d ko ppe li ng insta lla ti e e n teste n app arat uur
Totaal (weken)
<5.000 20 8 8 1 17
10.000 40 16 8 1 25
Aansluitend op de realisatie van de koppeling tussen het Telco netwerk en het KPN netwerk gaan de installateurs aan het werk die de apparatuur plaatsen, in werking stellen en testen, wederom een week nadat de ploeg die koppelingen aanlegt is aangevangen.
7
Gebieden zijn als volgt te classificeren:
Stedelijke gebieden (stadskernen/.meer-laagse bebouwing) 60-150 won/ha Grootstedelijk gebieden (buitenwijken/enkel-laagse bebouwing) 30-60 won/ha Landelijke gebieden: ( dorpen) 0-30 won/ha
8
In sommige gebieden is er sprake van aanmerkelijk grotere straatkasten. In deze analyse gaan we ervan uit dat de bouwtermijn van zo’n veel grotere straatkast proportioneel langer duurt in vergelijking met een straatkast van 250 aansluitingen.
9
“Reference offer for SDF Access Services, Parameter Schedule”, Preliminary Offer, KPN, RA SLU 15 juni
2002 v1.0.
Om het totale bouwproces efficiënt te laten verlopen is het vereist dat de productiesnelheid van alle activiteiten gelijk is. Anders geformuleerd, als de graafwerkzaamheden voor een glasring 9 weken vereisen, dan zal ook het plaatsen van de kasten in 9 weken gerealiseerd moeten worden. We benadrukken dit om helder aan te geven wat het gevolg is van de levertermijn van 8 weken van de koppeling met het KPN netwerk. De koppelwerkzaamheden vangen aan in week 8. Voor een glasring ter grootte van bijvoorbeeld 20 straatkasten (5.000 huizen) zal het aansluiten van de koppelkabels een termijn van 8 weken beslaan, gelijk aan de graaftermijn. Dit betekent dat de laatste kast eind week 16 met het KPN netwerk wordt gekoppeld. Eind week 17 zal dan in de laatste kast de apparatuur aangesloten en getest worden. Tabel 1 geeft de door ons geschatte doorlooptijden voor de realisatie van een glasring.
5.2.5 Migratie van klantenaansluitingen
In het netwerk zal KPN op het SDF de vereiste aansluiting moeten realiseren, hetzij handmatig door kruisdraden te trekken, hetzij automatisch door gebruik te maken van een automatisch distributie frame. Vervolgens moet het klantmodem vervangen worden daar de huidige klantmodems geen VDSL en Ethernetframing ondersteunen. Optioneel moet er aanvullende apparatuur voor de emulatie van oude diensten (ATM, E1,..) of voor nieuw te leveren diensten (VoIP, IP TV) geïnstalleerd worden. Dit kan hetzij door de klant zelf dan wel door een monteur gebeuren. Om de dienst- en netwerkonderbreking bij de klant te beperken zal de migratie op het SDF en de installatie van nieuwe klantapparatuur gecoördineerd moeten worden.
Naast het migreren van klanten zullen de klant- en netwerkadministratiesystemen aan de nieuwe situatie moeten worden aangepast. Dit moet gelijktijdig met de migratie van de klant plaatsvinden zodat de Telco en de monteurs te allen tijde over actuele klant-, dienst- en netwerkinformatie beschikken.
In paragraaf 3.2 hebben we aangegeven dat de migratieperiode onderscheiden kan worden in een commerciële en een technische migratie. De termijn voor de commerciële migratie is niet op technische overwegingen te baseren, daarom geven we deze termijn aan met een Y als zijnde nader in te vullen.
Voor de technische migratieperiode is als volgt een schatting te maken. Het technische migratieproces volgt het netwerkbouwproces zij het met een vaste termijn in de tijd verschoven, te weten de commerciële migratieperiode Y, in de tijd verschoven. Dit heeft tot gevolg dat de productiesnelheid van de technische migratie en van het bouwproces gelijk zijn, hetgeen wenselijk is omwille van een inefficiënte procesgang.
Stel, dat de productiesnelheid van het technische migratieproces groter is dan die van het bouwproces, dan zal het migratieproces inlopen op het bouwproces. De Telco heeft dan twee keuzes, of de commerciële migratietermijn inkorten, of de technische migraties tijdelijk staken. Geen van beide zijn aantrekkelijke opties. Vandaar dat de productiesnelheid van het bouwproces en van het technische migratieproces gelijk moeten zijn. Uitgaande van een netwerk bouwcapaciteit equivalent aan 1 straatkast per twee dagen, betekent dit dat de Telco voor de technische migratie moet voorzien in een productiecapaciteit ter grootte van een straatkast in twee dagen. Voor een glasring met 20 straatkasten betekent dit een nominale technische migratietermijn van 40 dagen.
Bij de technische migraties zal sprake zijn van een verhoogde inzet van monteurs om de
migratie op klantlocatie uit te voeren. Daarbij dient rekening te worden gehouden met
het feit dat klanten hun afspraak niet nakomen, klanten met vakantie zijn of gewoon
geen tijd hebben. De monteur zal een tweede en mogelijk een derde afspraak moeten
maken. Dit resulteert in een extra spreiding van de technische migraties in de tijd. In de consumenten markt zal er sprake zijn van een grotere spreiding dan in de zakelijke markt. Voor de consumenten markt zal een extra termijn van 4 weken gerekend moeten bovenop de nominale technische migratietermijn. Voor de zakelijke markt zal een extra termijn van 2 weken gerekend moeten worden. Dit betekent dat voor een glasring van 5000 woningen (20 straatkasten) en in geval van de consumenten markt een totale technische migratietermijn van 12 weken gerekend moet worden. Voor de zakelijke markt telt een termijn van 10 weken.
Tabel 2 Technische Migratie periode. Er is vanuit gegaan dat de Telco per regio op twee MDF of MCL locaties klanten migreert
Termijn technische migratie
Consumenten markt Zakelijke markt
Grootte glasring
Nominale Termijn
Spreiding Totale termijn
Nominale termijn
Spreiding Totale termijn
5.000 8 4 12 8 2 10 10.000 16 4 20 16 2 18
5.2.6 Fall Back periode
Het klantmigratieproces moet goed voorbereid zijn zodat een tijdelijke terugval op de oude netwerkvoorziening minimaal voorkomt. Niettemin is ten behoeve van de zakelijke markt een fall back periode van 2 weken redelijk.
5.2.7 Afbouw Telco apparatuur op co-locatie
Als al het verkeer is omgezet naar de straatkasten zal de Telco aanvangen met de afbouw van apparatuur op of nabij de KPN locatie. Dit traject zal circa 2 weken in beslag nemen.
5.3 Parallelle activiteiten
5.3.1 Bouw MCL en koppeling met het landelijke corenetwerk
De Telco zal een technische ruimte moeten verwerven en mogelijk verbouwen zodat deze voldoet aan de behoefte. Vervolgens legt een installateur de benodigde technische voorzieningen aan zoals verhoogde vloeren, apparatuurrekken, spanning, power back- up en airconditioning. Tot slot wordt de apparatuur geplaatst, aangesloten en getest.
Voor de verbouwing, de installatie van de technische voorzieningen en het plaatsen van
de apparatuur zal een periode van respectievelijk 4 weken, 8 weken en 4 weken
voldoende zijn. Dit houdt in dat de bouw van de MCL kan samenvallen met het
opstellen van het detailontwerp, de vergunningverlening en de bouw van de eerste
glasring.
5.3.2 Aanvragen stroom- en aardingsvoorzieningen
Het aanvragen van stroom- en aardingsvoorzieningen zal aanvangen zodra de vergunningen zijn verleend. Deze activiteit kan parallel aan de bouw van de fysieke infrastructuur plaatsvinden.
5.3.3 Informeren klanten
Klanten zullen over de wijzigingen en bijbehorende geplande onderbrekingen geïnformeerd moeten worden. Deze activiteit zal starten zodra de planning van de fysieke (technische) migratie bekend is.
5.3.4 Implementeren gewijzigde operationele processen, systemen
Zodra de vergunningen zijn verleend en derhalve de tijdslijnen bekend zijn, kan gestart worden met het implementeren van de nieuwe processen en systemen. Onder implementatie wordt ondermeer verstaan: het instrueren van personeel en het aanpassen van de processen en de procesondersteunende systemen voor het betreffende verzorgingsgebied.
5.4 Samenvatting van het totale proces
De totale termijn voor de bouw van het nieuwe netwerk, de migratie van de klanten en de ontmanteling van het oude netwerk, per glasring is gegeven in Tabel 3 .
Tabel 3 Termijn voor de bouw van een nieuwe glasring en de migratie van de klanten. Voor de commerciële migratie is een niet-gespecificeerde termijn Y opgenomen, zoals aangegeven in paragraaf 5.2.5.
Termijn per glasring
(in weken)
5000 woningen 10.000 woningen
1 Inrichten projectteam (optioneel) 2
2 Vaststellen detailontwerp en tijdsplan 26
3 Aanvraag en verlening vergunning 17
4 Bouw nieuwe netwerk 17 25
5 Commerciële migratie Y Y
6 Technische migratie / Fall back 12 20
7 Ontmantelen MDF 2 2
8 Totaal eerste ring van MCL 76 + Y 92 + Y
9 Totaal vervolgringen van MCL* 48 + Y 64 + Y
*deze termijn is korter daar hiervoor geen projectteam ingericht en detailontwerp gemaakt hoeft te worden.
In een stad of regio zal de bouw per MCL gebied gecoördineerd worden zodat de
verschillende ringen van een MCL successievelijk gebouwd worden. Dit is in Figuur 1
geïllustreerd voor een gemeente ter grootte van 55.000 woningen en voor het geval dat
er aan twee ringen tegelijk gewerkt kan worden. Uitgaande van een commerciële
migratieperiode van 6 maanden en een 8 weken termijn voor de koppeling met het KPN
netwerk, vereist de totale migratie zo’n 3 jaar.
Figuur 1 Planning en bouw van het nieuwe netwerk en de migratie van de klanten voor een gebied met 55.000 woningen waarbij is aangenomen dat er aan twee ringen tegelijk kan worden gewerkt.
5.5 Vergelijking TNO en OPTA Migratiestappen
In haar analyse betreffende een redelijke migratietermijn, paragraaf 5.3.2 van de Positionpaper, geeft OPTA de fasering van de migratie van MDF toegang naar SDF toegang in elk MDF verzorgingsgebied zoals aangegeven in Tabel 4 .
Vergelijken we de specificatie van de hoofdactiviteiten en activiteiten uit paragraaf 5.3.2. van het Positionpaper
2met het beeld van TNO, zie in Tabel 4 , dan blijkt dat de meeste activiteiten overeenstemmen. De verschillen betreffen met namen:
• het Positionpaper
2specificeert termijnen per MDF gebied. Het ligt in de aard van het bouw- en migratieproces om per glasring, MCL gebied of gemeente de termijnen te specificeren,
• het feitelijke bouwproces moet niet gezien worden als een aantal sequentiële activiteiten, maar als een 5 tal processen die parallel, maar enigszins in tijd verschoven, worden uitgevoerd, zie paragraaf 5.2.4
• bij de operationele voorbereiding dient de operator een vergunning aan te vragen
detailplanning technische migratie
projectteam commerciële migratie
netwerkbouw
vergunning afbouw MDF
8 weken
week: 0 4 8 12 16 20 24 28 32 36 40 44 48 52 56 60 64 68 72 76 80 84 88 92 96 100 108 116 124 132 140 148
Glasring 1
@5.000 Glasring 2
@10.000 Glasring 3
@5.000
Glasring 2
@5.000 Glasring 3
@10.000 Glasring 4
@10.000 Glasring 1
@10.000
MCL 1MCL 2
Jaren 0 0.5 1 1,5 2 2,5
detailplanning technische migratie
projectteam commerciële migratie
projectteam commerciële migratie
netwerkbouw
vergunning netwerkbouw afbouw MDF
vergunning afbouw MDF
8 weken 8 weken
week: 0 4 8 12 16 20 24 28 32 36 40 44 48 52 56 60 64 68 72 76 80 84 88 92 96 100 108 116 124 132 140 148
Glasring 1
@5.000 Glasring 2
@10.000 Glasring 3
@5.000
Glasring 2
@5.000 Glasring 3
@10.000 Glasring 4
@10.000 Glasring 1
@10.000
MCL 1MCL 2
Jaren 0 0.5 1 1,5 2 2,5
Tabel 4 Vergelijking activiteiten OPTA en TNO
TNO activiteiten
1 Operationele voorbereiding (6 maanden) a Opstellen projectplanning (kabelroute-plan)
b Inkopen SLU componenten c Make or Buy keuze SDF- backhaul
5.2.2
d aanbesteding bij aannemers 4.2
Vergunning traject
5.2.3
e projectorganisatie inrichten 5.2.1
2 Opbouw en migratie MDF-SDF (18 maanden) a Leggen van de glasvezelverbing
b Realisatie/bouw straatkasten inclusief apparatuur 5.2.4 c Realisatie/bouw MCL locatie (incl. apparatuur) 5.3.1 d testen ringnetwerk
e testen configuratie straatkasten f integrale test
5.2.4
g klantmigraties 0
h Overlayperiode (redundancy / fall back) 5.2.6 3 Afbouw voorzieningen MDF (3 maanden) 5.2.7
Hoofda cti vit ei ten en ac tiv it eite n u it OPTA Positi on pa per
24 Uitfasering MDF locatie door KPN
(geen termijn benoemd)
6 Samenvatting en aanbevelingen
TNO heeft een analyse gemaakt van de migratieproblematiek van de Telco. Om efficiënt te migreren zal de Telco zorg moeten dragen voor:
• een gedegen Masterplan,
• een procesmatige inrichting van het bouw- en migratieproces als onderdeel van het Masterplan,
• een goede afstemming van de vereiste graaftrajecten met andere operators en met de gemeenten,
• een realisatie per volledige glasring, waarbij de glasringen zoveel mogelijk binnen de grenzen van een gemeente liggen en er slechts enkele bouwploegen aan de ring kunnen werken.
Indien aan bovenstaande voorwaarden wordt voldaan dan zal binnen de termijnen genoemd in Tabel 3 het netwerk gebouwd en de klanten gemigreerd kunnen worden.
Daarbij merken we op dat er voor de commerciële migratie wel een termijn toegekend moet worden, maar dat deze termijn op technische en of procesmatige gronden niet aan te geven is en derhalve buiten de scope van deze inventarisatie valt.
De termijn waarbinnen een glasring gerealiseerd kan worden hangt mede af van het gegeven of een ring een eerste ring van een nieuwe MCL betreft, of een tweede of vervolg ring. Dit omdat per MCL eerst, in overleg met andere Telco’s en de gemeente(n), een detailplan moet worden opgesteld. Daar hier vele belangen een rol spelen is een ruime periode van circa 6 maanden vereist om met alle partijen tot een gezamenlijk plan te komen.
Voor de planning, de vergunningverlening, de bouw van het netwerk en de migratie van de klanten, gerekend per glasring en exclusief de commerciële migratietermijn, zijn de volgende termijnen noodzakelijk:
5.000 woningen 10.000 woningen
Totaal eerste ring van MCL 76 weken 92 weken
Totaal vervolgringen van MCL 48 weken 64 weken
Voor een grote gemeente waar meerdere glasringen gerealiseerd moeten worden, zal de
totale termijn voor de planning, de vergunningverlening, de bouw van het netwerk en de
migratie van de klanten zo’n 3 jaar bedragen uitgaande van een commerciële
migratieperiode van 6 maanden.
ANNEX: Overlay situatie
In het belang van een geleidelijke en procesmatig controleerbare migratie, is het wenselijk dat het technisch mogelijk is om gedurende een periode diensten te kunnen leveren via zowel het huidige netwerk als het nieuwe netwerk. Met andere woorden, is het technisch mogelijk dat van een groep klanten die op een straatkast zijn aangesloten enkelen hun diensten vanuit de NRC ontvangen terwijl de anderen al op de nieuwe NG DSLAM in de straatkast zijn aangesloten?
In deze annex argumenteren we dat een overlay architectuur in technisch opzicht voor onbepaalde tijd mogelijk. De technische vraagstelling betreft met name de vraag of vanuit het perspectief van spectraal management de inkoppeling van xDSL signalen vanaf de NRC en vanaf de straatkast mogelijk is. Wel zal KPN in haar directe netwerk waarin een straatkast met SDF ontbreekt, alsnog een straatkast met een SDF moeten aanleggen. Beide zaken lichten we hieronder toe.
Spectrale compatibiliteit
Verschillende xDSL systemen in een kabel beïnvloeden elkaar als gevolg van overspraak tussen aderparen in de kabels. Deze beïnvloeding resulteert in een verminderde performance van de betreffende xDSL systemen. Binnen het Spectraal Overleg Orgaan (SOO) overleggen KPN en de Telco’s welke xDSL systemen met elkaar gecombineerd kunnen worden in een kabel en onder welke voorwaarden. Voor de inzet van ADSL, ADSL2+ en SDSL vanuit de NRC zijn inmiddels de voorwaarden (Access Regels) afgesproken.
In het SOO wordt momenteel gesproken over de mogelijkheid om xDSL signalen op dezelfde kabel zowel vanaf de NRC (het MDF) als vanaf de straatkast (het SDF) in te koppelen. Uitgangspunt daarbij is de bescherming van de bestaande xDSL diensten geleverd vanuit de NRC. Technisch is de inkoppeling van VDSL@, ADSL en ADSL2+
signalen vanaf de straatkast mogelijk door Power Spectrum Density (PSD) shaping van de signalen.
In de praktijk kunnen we de volgende gevallen onderscheiden:
• VDSL2 vanuit de straatkast
De VDSL2 standaard voorziet in de mogelijkheid om de PSD aan te passen.
Van vendors mag dan ook verwacht worden dat hun DSLAM VDSL2 PSD shaping ondersteunt. Van KPN en van de Telco’s die VDSL diensten vanuit de straatkast gaan aanbieden, zal ook VDSL2 PSD shaping geëist worden zodanig dat de bestaande ADSL, ADSL2+ en SDSL diensten die vanuit de NRC worden geleverd niet verstoord worden. Door deze eis van VDSL2 PSD shaping op te leggen, is het mogelijk om in een overgangssituatie ADSL, ADSL2+ en SDSL diensten vanuit de NRC te leveren, in combinatie met VDSL2 diensten vanuit de straatkast.
De vereiste PSD shaping van het VDSL2 signaal hangt af van de lengte (demping) van de kabel tussen het MDF en de straatkast waar het VDSL2 signaal ingekoppeld wordt. Dit betekent dat in principe VDSL2 ook op de MDF ingekoppeld kan worden
10.
• ADSL2+ vanuit de straatkast
10
