MvdV/20feb20
EEN VINCENTIAANSE REIS NAAR ROME
Wat voorafging
Onze Vincentiaanse reis stond gepland voor januari 2020 maar het begon allemaal twee jaar eerder. Op 21 januari 2018 kreeg ik namelijk een mailtje van Joe Agostino CM, internationaal coördinator van FamVin Global, met als titel ‘a special request’. Toen ik het las, kon ik mijn ogen niet geloven. Of wij, als Vincent de Paul Center Nederland, een studieproject wilden opzetten over Vincentiaans charisma met lekentheologen van over de hele wereld. Want, zo luidde de korte toelichting, als we als Vincentiaanse beweging van betekenis willen zijn in de wereld, dan moet het Vincentiaans charisma – zeg maar, de inspiratie, visie en aanpak van Vincent de Paul – inspirerend en relevant zijn voor mensen van nu.
Tjeu van Knippenberg CM is projectleider ’Special Request’
Een eervol ‘request’ maar niet
eenvoudig. Met een werkgroep gingen we aan de slag. We besloten eerst te gaan luisteren. We hielden interviews met mensen die ons zouden kunnen helpen om deze grote vragen verder in kaart te brengen. Terwijl we nog volop met de interviews bezig waren, kwam de uitnodiging voor een internationale Meeting van Vincentiaanse Leaders in Rome. Een
unicum, zo luidde de uitnodiging, want voor het eerst kwamen religieuze en leken-leiders van de Vincentiaanse Familie in een dergelijk verband bij elkaar.
Voorbereiden
Natuurlijk wilden we graag een Vincentiaanse reis naar Rome maken maar wat hadden we te vertellen? We waren nog maar net op weg met ons ‘special request’! Tijdens een bliksembezoek stelde Joe Agostino ons in Amsterdam gerust: vertel wie jullie zijn en hoe jullie bezig zijn want dat is best bijzonder. Really? Sure! Okay, dat moest te doen zijn.
We startten de voorbereidingen.
Uiteraard de praktische maar vooral de inhoudelijke: wie ging wat zeggen? Daar waren we verassend snel uit: Henrike, Jos en ik zouden elk een stuk van de presentatie voor hun rekening.
Zo gezegd, zo gedaan. Achteraf bleken onze afzonderlijke
Henrike van Riel, lid werkgroep ‘Special Request’
bijdragen bijzonder goed bij elkaar te passen. Maar dat later.
Op maandag 7 januari bracht Harrie Jaspers CM ons collegiaal en gezwind naar vliegveld
Eindhoven en eenmaal geland op vliegveld Ciampino, even buiten Rome, met de bus naar Rome.
De parasoldennen, de cipressen, de zachte winterzon …… het duurde niet lang voordat we ons vertrouwd voelden in Rome. Installeren in een kloosterhotel vlakbij het Sint Pietersplein en aanmelden bij Dochters der Liefde aan de Via Ezio. Alles klaar voor de start.
Uit de veelheid van plenaire presentaties, gesprekken in de taalgroepen en ontmoetingen in de wandelgangen licht ik enkele highlights uit. Achteraf bezien, zijn het alle westerse bijdragen
maar dat kan een volgende keer zomaar anders zijn. Tot slot een korte impressie van onze eigen presentatie.
audiëntie in de grote Aula Paolo VI, foto gemaakt door Henrike
Paus Franciscus
Het begon al meteen de volgende dag. In een enorme Vaticaanse hal zouden we – samen met mensen van all over the world – de paus ontmoeten. Een bijeenkomst met een hoog geregisseerd gehalte maar desondanks toch bijzonder. Van achter uit de hal liep paus Franciscus over het brede middenpad naar voren. Mensen begonnen te glimlachen, wilden handen schudden, een woord zeggen. Ook ik. Ik ging op een stoel staan en riep een groet naar de paus. Dat die in het tumult totaal verloren ging, maakte me niet uit.
Augustinianum
Als deelnemers kwamen we bijeen in het Augustinianum, een groot gebouw toevallig ook vlakbij het Sint Pietersplein. Dus vlak om de hoek bij ons hotel. Er waren zo’n 200 deelnemers uit alle delen van de wereld.
Het thema: ‘Dromen over de Toekomst’. Een programma van 5 dagen met uiteenlopende presentaties. Zo was er bijvoorbeeld een
Jos Roemer, lid werkgroep
‘Special Request’
oproep van Tomaž Mavrič, algemeen overste CM, voor een samenwerkingsproject met de gemeenschap van Taizé of de toekomstdroom van Renato Lima de Oliveira, president SSVdP, van een wereldwijde bekendheid van de Vincentiusverenigingen.
het Augustinianum in Rome is een katholiek instituut voor de studie van geschiedenis en theologie van de kerkvaders
Robert Maloney CM
Robert Maloney, voormalig generaal overste CM, lijkt mij een zachtmoedig man met de open blik van een gemotiveerd vernieuwer. Hij sprak over de kracht van samenwerking. Al vanaf het allereerste begin was voor Vincent de Paul (1561-1660) ‘samenwerking’ een sleutelwoord, met
name ook het samenwerken van religieuzen en leken. In 1995 nodigde Maloney enkele andere generaal oversten van Vincentiaanse congregaties uit om elkaar in Parijs te ontmoeten. Dat werd een ‘electric moment’.
De oversten spraken af om jaarlijks bij elkaar te komen en ook andere
Vincentiaanse congregaties hiervoor uit te nodigen. Ook spraken ze af om 27
september te vieren als internationale Vincentdag.
Ook om alert en actief te reageren op rampen in de wereld en om landelijke Vincentdagen te
Robert Maloney CM Mark McGreevy
organiseren. Robert Maloney eindigde met een van zijn dromen: dat er overal ter wereld pastorale leiders mogen zijn met een aanstekelijke vitaliteit voor vernieuwing.
Mark McGreevy
Al vele jaren bouwt Mark McGreevy, vriendelijke en daadkrachtige oprichter van het ‘Institute of Global Homelessness’ (2012), aan de opbouw van een internationaal samenwerkingsverband om het probleem van dak- en thuisloosheid in de wereld effectief aan te pakken. Als ik het goed heb onthouden, werken op dit moment 7 landen samen aan 37 projecten in 28 landen. De omvang van het daklozenvraagstuk kan niet gauw worden overschat. Er zijn ruim 1 miljard dak- en thuisloze mensen op een wereldbevolking van ruim 7,5 miljard. Een deel is permanent dakloos, een deel tijdelijk en weer een ander deel heeft een ondermaats onderkomen in sloppenwijken of vluchtelingenkampen.
Toch staat dit mondiale vraagstuk nog maar kort op de agenda van Verenigde Naties. Mede dankzij Vincentiaanse inspanningen organiseert de VN nu in februari een symposium over
‘Homelessness’. Mark pleit voor een structurele aanpak: bij een ramp begint men vaak de gevolgen op te dweilen maar behalve dat, kan men beter ook de kraan dichtdraaien.
Br. René Stockman
Een ander centraal thema van de bijeenkomst was de verbinding van religieuzen en leken. Hoe kunnen religieuzen hun Vincentiaanse waarden doorgeven wanneer de organisatie steeds wordt overgedragen aan lekenprofessionals? Br. René Stockman, algemeen overste Congregatie
Broeders van Liefde, vertelde in een plenaire presentatie over een dergelijke transitie in een van
gesprekken in de Vlaams- Nederlandse taalgroep
de zorginstellingen van zijn congregatie in België. Later spraken we ook daarover in onze Vlaams-Nederlandse taalgroep. Voor genoemde transitie zette de congregatie in samenspraak met de medewerkers een groots meerjarenplan op met vele investeringen. Helaas leidde het in 2016 tot een serieus conflict van de congregatie met vooral de hoger opgeleide
lekenprofessionals. Wat bleek? De professionals wilden wel het sociale aspect maar niet de religieuze inspiratie van het werk. Mogelijk zijn de hoger opgeleide lekenprofessionals te weinig bij het transitieproces betrokken.
Ons verhaal
Zoals gezegd, gaven Henrike, Jos en ik samen een presentatie. Voor Henrike en mij was het ons eerste verhaal in het Engels. Was even wennen maar ging goed.
o Marieke
Ik vertelde over het allereerste begin van Vincent de Paul Center NL in 2011. Hoe een boek en een portret daarbij een rol speelden. Over de stappen die we daarna hebben gezet zoals het schrijven van een businessplan en onze allereerste activiteit, een Vincent-leergang waarin we kennismaakten met Vincent, zijn tijd, zijn leven, zijn werk. Tot slot nog een impressie van de dromen die we hebben voor de toekomst zoals een nieuwe project ‘Storytelling’ om weer ruimte te maken voor het uitwisselen van existentiële en religieuze levenservaringen.
Henrike , Jos en ik tijdens onze presentatie ‘A Vincentian Journey’
o Jos
Jos gaf een uitdagende visie over de twee Vincentiaanse pijlers – missie en caritas – in onze seculariserende westerse wereld. Meer dan de helft van de Nederlanders (51%) zegt geen verbinding te hebben met religie of kerk. Daartegenover staat dat bijna de helft (48%) van de Nederlanders actief is in vrijwilligerswerk. Dus kort door de bocht gezegd: Nederland is wel sociaal maar steeds minder gelovig. Blijkbaar ligt de focus meer op ‘relatie’ dan op ‘boodschap’, meer op helpen dan op verkondigen. Als katholieken leven we temidden van fragmenten wat eens een grote kathedraal was. Maar tegelijkertijd ontstaan er nieuwe vormen waarin het katholieke verhaal weer vorm krijgt. Niet in een gebouw maar op straat zoals bijvoorbeeld bij
‘The Passion’. Ik vermoed dat Vincent daar met verheugde instemming naar zou kijken.
o Henrike
Henrike vertelde een persoonlijk verhaal als voorbeeld hoe verhalen vindplaatsen kunnen zijn van eigentijdse spiritualiteit. Alledaagse maar bijzondere verhalen uit de laatste twee
levensjaren van haar moeder. Hoe bijvoorbeeld de gemeenschappelijke kamer in het
verpleeghuis van haar moeder, een ruimte waar normaliter samen koffie werd gedronken en bingo gespeeld, met een kruis, een kaars en een bijbel werd getransformeerd tot een andere ruimte. Door enkele eenvoudige attributen was de recreatiezaal opeens een kerk. ‘Nog meer dan
daarvoor begreep ik toen voor wie de blijde boodschap echt is bedoeld: voor armen, voor zieken en voor al degenen die echt troost en bevrijding nodig hebben’, aldus Henrike.
De reacties uit de zaal op onze presentatie waren bijzonder bemoedigend. Volop dankjewels, enkele omhelzingen en zelfs een paar uitnodigingen om nader kennis te maken of zelfs samen te werken. Aan veel inhoudelijke uitwisseling zijn we niet toegekomen maar ’s avonds bij het eten in het eenvoudige maar ongelooflijk heerlijke ristorante om de hoek hebben we tevreden getoost op onze presentatie.
Tot slot
Terugkijkend op onze Vincentiaanse reis naar Rome zijn we een tevreden team. We maakten kennis met Vincentiaanse leiders, we hoorden informatie over actuele ontwikkelingen, we spraken over complexe thema’s, we mochten de Vincentiaanse cultuur proeven, we legden interessante contacten en we kregen een mooi perspectief voor een mogelijk vervolg van ons project ‘special request’. En last but not least gaven we een goede presentatie.
ook ik ben lid van werkgroep
‘Special Request’
Jozef Tettero, lid van werkgroep ‘Special Request’
kon door omstandigheden helaas niet mee naar Rome
Van de stad Rome hebben we niet veel gezien. Veel meer dan even een wandelingetje naar de nabije Tiber zat er niet in. Zelfs de Sint Pieter heb ik niet van binnen gezien. Maar het was heel bijzonder om in deze inspirerende omgeving gewoon aan het werk te zijn met vraagstukken van onze tijd en onze wereld. Kortom, voor ons een waardevolle Vincentiaanse reis naar Rome waarin we weer nieuwe bouwstenen hebben gevonden voor een ‘special request’.
Marieke van de Ven
werkgroep ‘special request’
Vincent de Paul Center Nederland – centrum voor sociale spiritualiteit
