Verslag 2010 van de Hoge Raad voor de Werkgelegenheid: Groene banen
Leuven
16 december 2010
Jan De Mulder Department Studiën
Structuur presentatie
De Hoge Raad voor de Werkgelegenheid (HRW)
Het HRW-verslag 2010: "Groene banen"
Context
Vaststellingen
o Economie en arbeidsmarkt o Vergelijking met ICT
o Opleiding en vaardigheden
Aanbevelingen
o Begeleiding van de overgang naar een groenere economie o Onderwijs en opleiding
De Hoge Raad voor de Werkgelegenheid
adviesorgaan van de federale minister van Werk i.v.m. de werking van de arbeidsmarkt in België: verrichten van analyses en formuleren van
aanbevelingen
samengesteld uit arbeidsmarktspecialisten, voorgedragen door de federale regering en door de gewesten en gemeenschappen
jaarlijks verslag, met
o een conjunctureel deel o een structureel deel o een thematisch deel
http://www.werk.belgie.be/moduleTab.aspx?id=370&idM=163
of via http://www.werk.belgie.be ; Modules: Publicaties ; Publicaties per reeks
wetenschappelijke ondersteuning: Nationale Bank van België
Context:
CO
2-concentratie in de atmosfeer en temperatuur op Antarctica
Bron: Lüthi, D., et al., High-resolution carbon dioxide concentration record 650,000 - 800,000 years before present, Nature, v. 453, pp. 379-382, 15 May 2008.
1 Afwijking t.o.v. het gemiddelde van de laatste 1000 jaar, in graden Celcius.
2 Volumeconcentratie, in delen per miljoen (ppmv).
-12 -10 -8 -6 -4 -2 0 2 4 6
-800 -700 -600 -500 -400 -300 -200 -100 0
(duizenden jaren vóór 1950)
Temperatuur1
Over een periode van 800.000 jaar
150 200 250 300 350 400
-800 -700 -600 -500 -400 -300 -200 -100 0
(duizenden jaren vóór 1950)
CO2-concentratie2
Over een periode van 800.000 jaar
150 200 250 300 350 400
1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010 (jaartallen)
CO2-concentratie2
Meest recente periode
Context:
Doelstellingen van het Energie- en Klimaatpakket en situatie in de lidstaten van de EU
0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200
CY ES MT PT IE GR AT FI IT SI LU NL DK EU15 FR EU27 SE BE UK CZ DE PL HU SK BG RO EE LT LV
0 200 400 600 800 1.000 1.200 1.400
BG RO EE CZ SK LT HU PL LV SI FI CY BE MT PT ES GR NL EU27 FR LU SE DE IT AT UK DK IE
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50
SE LV AT FI PT DK RO EE SI LT DE EU27 ES FR IT SK HU PL GR BG CZ NL BE IE LU CY UK
Doelstelling van het Energie- en Klimaatpakket voor de EU in 2020
Doelstelling van het Energie- en Klimaatpakket voor de EU in 2020
UITSTOOT VAN BROEIKASGASSEN1 ENERGIE-EFFICIËNTIE2
AANDEEL VAN HERNIEUWBARE ENERGIE IN HET FINALE ENERGIEVERBRUIK3 AANDEEL VAN BIOBRANDSTOFFEN IN HET BRANDSTOFVERBRUIK VOOR VERVOER4
2007 2000 Nationale Kyoto-doelstellingen (2012) Nationale doelstellingen van het Energie- en Klimaatpakket (2020)
Bron: EC.
1 Indexcijfers waarbij het referentiejaar gelijk wordt gesteld aan 100 (dit referentiejaar kan verschillen naargelang het broeikasgas en het land); gegevens in CO2 - equivalenten. Malta en Cyprus kregen geen individuele doelstelling in het kader van het Kyoto-protocol.
2 Bruto binnenlands energieverbruik gedeeld door het bbp naar volume; kilogram petroleumequivalent per duizend euro.
3 Procenten; geen gegevens voor Malta.
4 Procenten; geen gegevens voor Malta en Estland.
0 2 4 6 8 10 12
DE SK SE LT FR AT NL EU27 PT LU GR ES BE RO UK PL SI HU CZ IE IT LV CY DK BG FI
Doelstelling van het Energie- en Klimaatpakket voor de EU in 2020
Vaststellingen: economie en arbeidsmarkt
"vergroening" van de economie leidt tot reallocaties van banen
o terugloop vervuilende activiteiten o toename "groene" activiteiten
dit is een belangrijke uitdaging, maar deze ontwikkeling biedt ook nieuwe
kansen
Vaststellingen: economie en arbeidsmarkt
"vergroening" van de economie leidt tot reallocaties van banen
vergroening van de economie vereist "eco-innovatie"
Uitgaven voor onderzoek en ontwikkeling in België en in de EU in 20081
(procenten bbp)
0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0
SE FI DK AT DE FR EU15 BE EU27 UK SI NL LU PT CZ IE ES EE IT HU LT LV PL GR RO MT BG SK CY BR VL WL
EU-doelstelling
Bron: EC.
1 Gegevens m.b.t. 2007 voor Griekenland en de gewesten.
Vaststellingen: economie en arbeidsmarkt
"vergroening" van de economie leidt tot reallocaties van banen
vergroening van de economie vereist "eco-innovatie"
"groene" activiteiten kunnen diverse vormen aannemen
o.a. hernieuwbare energie, energie-efficiëntie, afvalverwerking
Afvalverwerking in België en de EU1 in 2006
(procenten van het totaal)
Bron: EC.
1 Geen gegevens voor Luxemburg, Polen en Tsjechië. Ook de gemiddelden voor de EU15 en de EU zijn berekend exclusief deze landen.
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
NL BE DK DE IE IT AT FR EU15 SI EU27 SK PT LV UK CY LT EE ES FI SE GR HU MT RO BG
Recyclage Energierecuperatie Verbranden Storten
Vaststellingen: economie en arbeidsmarkt
"vergroening" van de economie leidt tot reallocaties van banen
vergroening van de economie vereist "eco-innovatie"
"groene" activiteiten kunnen diverse vormen aannemen
problemen met het concept "groene banen":
o zeer uiteenlopende definities
beperkt versus ruim concept
directe versus indirecte banen
o het aantal "groene banen" is moeilijk te meten o is een relatief en dynamisch begrip
hoe het verloop in de tijd meten?
HRW-verslag focuste, o.a. door middel van een literatuurstudie, op
algemene vaststellingen, om aanbevelingen te kunnen formuleren
Vaststellingen: vergelijking tussen de vergroening van de economie en de introductie van ICT
Gelijkenissen
o grote uitdaging én grote mogelijkheden voor economische activiteit o impact op het professionele en het privé-leven
o niet-homogeen verspreidingstempo zonder "eindpunt"
o impact op werkgelegenheid moeilijk in te schatten
o bepaalde jobs verdwijnen, nieuwe functies ontstaan, maar vooral veranderingen van taakinhoud (belang van onderwijs en opleiding)
Verschillen
o reden waarom deze veranderingen plaatsvinden:
ICT: bij de individuele economische acteurs
vergroening van de economie: vanuit internationale collectieve noodzaak
o grotere tussenkomst van de overheid in de vergroening van de economie o fundamentele veranderingen verwacht voor een beperkter aantal activiteiten
Vaststellingen: opleiding en vaardigheden
ook de gevraagde vaardigheden zullen veranderen
groene economie heeft behoefte aan lager- en hooggeschoolde profielen
Opsplitsing van de werkgelegenheid in groene activiteiten naar scholingsniveau, gemiddeld in vijf landen van de EU1, in 2000
(procenten van het overeenstemmende totaal)
Bron: OESO.
1 Duitsland, Nederland, Oostenrijk, Spanje, Zweden.
9 12
58 21
Eco-industrieën
3 5
50 42
Afvalverwerking
17
55 23
1
Milieuconsultancy
16
8
48 26
p.m. Totale werkgelegenheid
Universiteit Hogeschool
Hoger secundair onderwijs Ten hoogste lager secundair onderwijs
Vaststellingen: opleiding en vaardigheden
ook de gevraagde vaardigheden zullen veranderen
groene economie heeft behoefte aan lager- en hooggeschoolde profielen
maar:
o nu al tekorten aan bepaalde arbeidskrachten (cf. knelpuntfuncties)
o vraag naar personen met een technische of wetenschappelijke opleiding
Afgestudeerden hoger onderwijs in de wetenschappen en technologieën in België en de EU in 2007
(procenten van de pas afgestudeerden bij de bevolking van 20 tot 29 jaar)
Bron: EC.
0 0,5 1 1,5 2 2,5
0 0,5 1 1,5 2 2,5
FR FI IE LT PT UK DK PL BE SE EE CZ RO SK DE ES AT BG SI GR LV NL IT MT HU CY
EU27 = 1,4
Vaststellingen: opleiding en vaardigheden
ook de gevraagde vaardigheden zullen veranderen
groene economie heeft behoefte aan lager- en hooggeschoolde profielen
maar:
o nu al tekorten aan bepaalde arbeidskrachten (cf. knelpuntfuncties)
o vraag naar personen met een technische of wetenschappelijke opleiding o groot belang voortgezette opleiding
Deelname aan een formele of informele opleiding volgens beroepsstatuut in België en de EU in 2007
(procenten van het overeenstemmende totaal)
Bron: EC.
0 10 20 30 40 50 60 70
0 10 20 30 40 50 60 70
Leidinggevenden, specialisten, enz.
Bedienden en verkopers
Landbouwers en ambachtslieden
Bedieners van machines, assembleurs,
enz.
Totaal
België EU27
Aanbevelingen
klimaatopwarming en internationale engagementen zijn realiteiten aanpassingen zijn noodzakelijk
overheid: beter actief sturen dan passief te ondergaan
o stimuleren van groene activiteiten en gedragspatronen o begeleiden van de afbouw van vervuilende activiteiten o voldoende gekwalificeerde arbeidskrachten
ondernemingen:
o voldoende gekwalificeerde arbeidskrachten o groene technologieën ontwikkelen/verwerven
twee types aanbevelingen:
begeleiding van de overgang naar een groenere economie
onderwijs en opleiding
Aanbevelingen: overgang naar een groenere economie begeleiden
overheden:
o werkgelegenheidsbeleid:
arbeidsrecht aanpassen
herstructureringen sociaal begeleiden
o complementair aanbod van kwalificaties door migratie mogelijk maken
o andere domeinen: eerlijke concurrentie, O&O, ondernemerschap aanmoedigen, enz.
o waken over de kwaliteit van nieuwe groene banen
overheidsdiensten voor arbeidsbemiddeling:
o onderlinge samenwerking versterken (mobiliteit)
o versterking afstemming van arbeidsaanbod op arbeidsvraag (bemiddeling, opleiding)
Aanbevelingen: onderwijs en opleiding
"new skills for new jobs"
maar:
o weinig echt nieuwe vakgebieden
o niet noodzakelijk hooggekwalificeerd of afwijkend van de bestaande vakgebieden
evaluatie te maken van de toekomstige - kwantitatieve en kwalitatieve - behoeften: oprichting van een prospectief observatorium
basisopleiding: meer technici en ingenieurs nodig
voortgezette opleiding:
o bijkomende investeringen nodig
o eco-opleidingen ontwikkelen en valideren
