StageverslagUniversiteitsmuseum: Aletta Jacobs touchscreen

StageverslagUniversiteitsmuseum:

Aletta Jacobs touchscreen

Lieke Wouda s1916351

Begeleider RUG: Dr. L. K. Vermeer

Begeleider Universiteitsmuseum: L. B. Tijsma (en Drs. R. ter Sluis) Stage Master History Today

Datum: 13-11-2018

Inhoudsopgave:

1. Inleiding 2-3

2. Project: Aletta Jacobs 3-5

3. Problemen en oplossingen 5-7

4. Zelfanalyse: SWOT 8-9

5. Verantwoording werkuren 9-10

6. Conclusie 10

Inleiding:

‘Welkom in de spreekkamer van Aletta Jacobs’. Zo werden de bezoekers van het Universiteitsmuseum Groningen verwelkomd bij de tentoonstelling over de eerste vrouwelijks arts van Nederland. Aletta Jacobs opende als eerste vrouwelijke arts een huisartsenpraktijk, waar zij zich veelal bekommerde om het medisch welzijn van vrouwen. Zelfs vrouwen van buiten de stad kwamen bij deze vrouwelijke promovendus voor een consult.

Omdat medische kennis met name gebaseerd was op het mannelijk lichaam deed Jacobs in 1917 een studie genaamd ‘De Vrouw. Haar bouw en haar inwendige organen.’

Zij betekende veel voor vrouwen in medisch opzicht. Dit belangrijke aspect uit het leven van Jacobs stond lange tijd centraal in de tentoonstelling in het Universiteitsmuseum Groningen, die aan haar gewijd was.

Dat het museum een zeer grote medische collectie heeft zal hieraan hebben bijgedragen.

In 2017 werden nieuwe plannen gemaakt om de tentoonstelling breder op te zetten en meerdere kanten te belichten van het leven van deze bijzondere vrouw. Jacobs is immers ook wel bekend vanwege haar rol in de strijd voor vrouwenkiesrecht. Ook het leven en de studie waren in de oude tentoonstelling onderbelicht. Het Openlucht Museum te Arnhem opende dat jaar een tentoonstelling aan de hand van de in 2006 opgestelde Canon van Nederland onder de leus ‘van hunebed tot heden’ de hoogte en diepte punten van de Nederlandse Geschiedenis.

Jacobs maakt onderdeel uit van de Canon (in het kader van emancipatie en feminisme). Het Universiteitsmuseum kon met haar nieuwe doelstelling voor het vernieuwen van de tentoonstelling inhaken op het ‘Canonnetwerk’ dat vanuit het Openluchtmuseum is opgezet.

Het leven, de studie en de strijd voor vrouwenkiesrecht moesten een plek gaan krijgen in de tentoonstelling.

Na het volgen van het methodecolleges ‘History Online’ en ‘Documentaire, museum en tentoonstelling’ in mijn masterprogramma Geschiedenis Vandaag was ik geïnteresseerd geraakt in het gebruik van digitale platformen om geschiedenis te delen met het grote publiek.

Omdat de ruimte voor de tentoonstelling over Jacobs beperkt is, paste mijn interesse goed bij de nieuwe plannen. Doordat ik als studentmedewerker betrokken ben bij het museum ben ik aan deze stageplek gekomen. Het doel van mijn stage was om de bezoeker verdiepende informatie bij de tentoonstelling te bieden op een touchscreen die in de tentoonstelling zou

1

136.

2 Aletta Jacobs, De Vrouw. Haar bouw en haar inwendige organen. ( Deventer: Kluwer, 1899) 3“Canon van Nederland”, Het openluchtmuseum, laatst geraadpleegd op 11-11-2018.

https://www.openluchtmuseum.nl/uitgelicht/canon-van-nederland

komen te staan. De nieuwe tentoonstelling werd begin maart 2018 geopend zonder het scherm, omdat dit project niet op zo’n korte termijn (december 2017- maart 2018) kon worden afgerond.

Het stagetraject heeft heel wat voeten in de aarde gehad. Er moest software komen voor op het scherm, nagedacht worden over de vormgeving, en uiteindelijk een passende inhoud gemaakt worden. Na enkele hindernissen en uitstel van de deadline is het uiteindelijke product dat is voortgekomen uit deze stage nog niet in gebruik. De problemen die ik onderweg ben tegengekomen hebben mij echter juist veel geleerd over het werken in de erfgoedsector en over mijzelf als persoon. In dit verslag komen deze problemen aanbod en zal tevens een zelfanalyse gedaan worden aan de hand van de SWOT methode. Hier aan voorafgaand zal ik eerst nog iets dieper ingaan op het project en het verloop van de stage.

Project: Aletta Jacobs

Het touchscreen moest passen bij de nieuwe visie voor de tentoonstelling over Jacobs: het leven, de studie en het feminisme moesten naast de medische carrière een grotere rol gaan spelen. Het idee van een scherm was voortgekomen uit het gebrek aan ruimte, de bezoeker zou op het scherm meer informatie moeten kunnen krijgen over de verschillende thema’s, maar zou vooral datgene moeten kunnen lezen wat hen interesseert. Ik stond nu voor drie vragen: Hoe moeten we dit vormgeven? Waar haal ik passende software voor een touchscreen vandaan? Wat moet er inhoudelijk op het scherm komen te staan? Ik zal hier proberen om kort uiteen te zetten hoe ik met deze vragen ben omgegaan.

Voor de vormgeving heb ik na veel overleg met mijn toenmalige begeleidster Annemarie van Dijk (die destijds het werk van Linda Tijsma waarnam en een grote rol had in de vernieuwing van de tentoonstelling) gekozen voor een tijdlijn. Omdat het idee was dat het voor de bezoeker mogelijk moet zijn om meer te lezen over een onderwerp/periode/thema dat hem of haar interesseert moest vermeden worden dat de bezoeker door hele lappen tekst heen zou moeten scrollen. Zelf was ik geïnspireerd geraakt door een bezoek aan het Drents Archief waar veel gedaan wordt met digitale middelen om geschiedenis inzichtelijk te maken. Aldaar stond een scherm met een soort tijdlijn, en dit leek mij voor de casus Jacobs erg passend

4 “Topstukken van Aletta Jacobs behoren nu tot Canon van Nederland”, RTVNoord, 8-3-2018, laatst

geraadpleegd op 10-11-2018. https://www.rtvnoord.nl/nieuws/191250/Topstukken-van-Aletta-Jacobs-behoren-

nu-tot-Canon-van-Nederland

omdat het leven dan overzichtelijk zou worden voor de bezoeker. Bezoekers kunnen dan vanuit dit beginscherm doorklikken naar wat zij willen lezen.

Na dit eerste ontwerp kwam al gauw de vraag: hoe krijgen we die tijdlijn dan op het scherm? Ik heb in de eerste maanden verschillende bedrijven aangeschreven die software zouden kunnen ontwikkelen. Het probleem was echter dat deze bedrijven flinke bedragen vroegen voor hun diensten en met name langdurige onderhoudscontracten met het museum wilden aangaan. Dit vormde een groot probleem, omdat het Universiteitsmuseum daar niet de financiële middelen voor heeft. De oplossing voor dit probleem kwam tijdens een toevallig gesprek met een van de (toen) nieuwe vrijwilligers bij het museum. Gerard Kosterman was namelijk met pensioen, maar had altijd gewerkt als docent op het Noorderpoort College waar hij nog goede contacten onderhield met de afdeling Applicatie en Mediaontwikkeling. Hij bracht mij in contact met studenten die voor hun afstuderen opzoek waren naar een project voor software ontwikkeling. Na meerdere afspraken op het Noorderpoort (eerste met twee studenten en later nog met één) werd Richard Habing de student die ons uit de brand zou helpen.

In de praktijk zou ik fungeren als Richard zijn eerste aanspreekpunt en zouden wij samen kijken naar de mogelijkheden in verband met de tijdlijn. Als we concrete ideeën hadden zou dit met Annemarie overlegd worden en zij zou dan een handtekening zetten in naam van het museum. Het verschil tussen mijn ideeën, de ideeën van Annemarie en de praktische mogelijkheden liepen soms erg uiteen waardoor het noodzakelijk was meerdere keren te overleggen. Uiteindelijk heeft het ons erg geholpen toen ik mijn visie op papier getekend had en Richard aan de hand hiervan kon aangeven wat wel en niet mogelijk was.

Richard heeft de software in juni afgerond en is daarmee geslaagd voor zijn opleiding.

Na de technische zaken kwam dan nog het punt van de inhoud. Het doel van de teksten

is om de bezoeker de verschillende aspecten van het leven van Jacobs te tonen. De

onderwerpen zijn onder te verdelen in de vier besproken categorieën, maar de nadruk ligt met

name op het leven, de studie en het vrouwenkiesrecht omdat deze voor de Canon van belang

zijn. Hoewel ik zie dat het Canonnetwerk voor het museum een mooie kans is om bezoekers

naar het museum te krijgen en de tentoonstelling te verankeren in een breder kader, heb ik ook

mijn twijfels bij het idee van ‘de Nederlandse geschiedenis’ zoals dat op de website van het

Openluchtmuseum wordt gepresenteerd. De geschiedenis is uiteraard multiperspectivisch en

de Canon is slechts een selectie. Dit is echter een probleem dat altijd speelt bij publieke

geschiedenis en ook bij het selecteren van informatie voor een tentoonstelling. Ik heb

geprobeerd om dit tijdens mijn stage altijd in het achterhoofd te houden.

Ik heb er voor gekozen om veel gebruik te maken van de autobiografie van Jacobs.

Door haar zelf het woord te geven komt de bezoeker dichterbij Jacobs haar eigen visie op haar leven. Ik heb er ook voor gekozen om de publicatie van de autobiografie ook op de tijdlijn te zetten en daarbij ook aan te geven wat de beperkingen zijn van zo’n bron zodat de bezoeker ook kan lezen dat wat Jacobs over haar eigen leven zegt geen objectieve waarheid is. Verder heb veel gebruik gemaakt van de biografie, waarin het leven van Jacobs al wat kritischer benaderd is.

Na het schrijven van de teksten, wat veelal in augustus, september en oktober is gebeurd heb nog een cursus gekregen van Christien Boomsma, die werkzaam is bij de universiteitskrant. Hier heb ik nog veel nieuwe tips en informatie gekregen over het schrijven van teksten voor grote doelgroepen. Omdat deze informatie pas vlak voor het einde van mijn stage kwam, heb ik slechts enkele teksten kunnen aanpassen (in overleg met Linda) en op verzoek van het museum een korte handleiding gemaakt voor het aanpassen van de teksten.

Omdat het scherm nog niet in gebruik is en de teksten dus nog in de software moeten worden geplaatst heb ik op verzoek van het museum ook een handleiding gemaakt voor het gebruiken van de touchscreen. Hierin staat vermeld hoe je teksten en plaatjes kunt invoegen en aanpassen, hoe het scherm opgestart dient te worden door de baliemedewerkers en hoe er voor andere tentoonstellingen gebruik gemaakt kan worden van de tijdlijnsoftware.

Problemen en oplossingen

Tijdens mijn stage periode ben ik tegen meerdere problemen aangelopen. Sommigen hiervan waren organisatorisch en anderen meer persoonlijk. Ik zal hier deze moeilijkheden kort beschrijven en aangeven welke oplossingen hier uiteindelijk voor zijn gekozen.

Aan het begin van deze stage was er de hoop, zowel bij mij als bij de begeleiding vanuit het museum, dat het scherm bij de opening van de tentoonstelling begin maart 2018 al gereed zou zijn. Dit bleek al gauw, bijvoorbeeld door de moeilijkheden met het vinden van een geschikte softwareprogrammeur, een onmogelijke opgave. Door hier over te communiceren met onder andere Annemarie, werd de deadline voor het eindproduct al gauw verschoven. Toen Richard begon aan zijn project hebben we in eerste instantie de duur van zijn afstuderen aangehouden en de deadline naar juni verschoven.

5

6

In de kerstvakantie (van 2017) kreeg ik een baan aangeboden in het onderwijs. Ik mocht op mijn oude stage school (minor Educatie) enkele klassen komen doceren vanaf februari. Omdat ik voor mijzelf een toekomst in het onderwijs voor ogen heb, heb ik dit aanbod direct geaccepteerd. Dit veranderde mijn planning behoorlijk, ik zou minder tijd hebben voor de stage. Dit realiseerde ik me niet direct en ik bleef er op vertrouwen dat ik voldoende tijd had om de stage voor juni af te ronden. Ik had te veel hooi op mijn vork en zat niet lekker in mijn vel. Nadat ik dit bij het museum had aangegeven werd er een nieuwe deadline gemaakt om het voor mij toch mogelijk te maken, waarvoor ik erg dankbaar ben.

Ik heb te maken gehad met verschillende begeleiders. Rolf ter Sluis heeft een deel van de begeleiding op zich genomen, maar omdat hij bijna nooit aanwezig is op het kantoor van het museum en meestal in het depot te vinden is zijn nauwelijks contactmomenten geweest.

Linda zou in de praktijk de begeleiding op zich nemen, maar werd vervangen door Annemarie. Tot het einde van juli heb ik met Annemarie te maken gehad. Zij had een sterke eigen visie op hoe de tijdlijn er uit zou moeten zien. Dit zorgde soms voor problemen omdat ik met Richard (programmeur) dingen had besproken die dan in de vergadering met Annemarie weer moesten worden aangepast. Ook vond Richard soms lastig om de grenzen van de technische kant duidelijk te maken. Ik heb geprobeerd hem daar een beetje in te coachen. Uiteindelijk zijn wij er met z’n drieën goed uitgekomen en het technische gedeelte was toen afgerond. Toen Linda na haar zwangerschapsverlof weer aan het werk ging, nam zij de begeleiding weer op zich. Bij Linda kreeg ik meer vertrouwen en ruimte voor mijn eigen ideeën. Ik ben in de zomervakantie en tot het einde van de stage in november bezig geweest met de inhoud.

Linda heeft mij feedback op de teksten gegeven en we kwamen er al gauw achter dat een cursus schrijven voor een groot publiek wel handig zou zijn (mijn stijl is veel te academisch). Helaas was het niet mogelijk voor Christien Boomsma om eerder dan eind oktober naar het museum te komen en daarom heb ik de teksten eerst in eigen stijl afgemaakt.

Omdat er nu niet voldoende tijd meer was om alle teksten aan te passen was het voldoende voor het museum als ik een tekst als voorbeeld zou aanpassen en een handleiding naar aanleiding van de tips van Christien bij het eind product zou voegen.

De renovatie van het museum vormde ook een probleem. Lange tijd was het

onduidelijk hoe lang de renovatie van het gebouw zou duren. In het tussentijdse gesprek met

Linda en mijn stagebegeleidster vanuit de universiteit (Dr. L.K. Vermeer), werd de

doelstelling opgenomen om op 1 november 2018 het scherm met teksten en plaatjes in de

tentoonstelling te hebben staan, maar omdat de tentoonstellingsruimte tot op heden nog

helemaal leeg is vanwege de renovatie, was dit ook niet haalbaar. Linda heeft daarom aangegeven dat het eindproduct zou moeten bestaan uit het onderzoek ofwel de teksten in mijn eigen stijl met voetnoten. De bovengenoemde handleiding voor schrijven voor een groot publiek en een handleiding voor het gebruik van de touchscreen.

Een aanvullend probleem werd gevormd door de aanstelling van een nieuwe directeur bij het museum. Dr. A. F. B. (Arjen) Dijkstra is sinds een paar maanden het hoofd van het museum. Nu de bovenzaal en de Aletta Jacobskamer leeg zijn vanwege de renovatie, moeten deze volgens deze nieuwe directeur worden herzien. Hij geeft aan dat hij een visie heeft voor het museum en dat alle tentoonstellingen daar aan zullen moeten voldoen. Omdat tot op heden nog onduidelijk is wat deze visie praktisch gezien inhoud, was het voor mij onmogelijk om de teksten en de tijdlijn hier voor het einde van mijn stage nog op aan te passen. Ook om deze reden heeft Linda aangegeven dat het eindproduct het beste uit de bovenstaande onderdelen zou kunnen bestaan.

Een heel ander probleem waar ik vaak tegenaan ben gelopen is dat wanneer ik op

kantoor aan het werk was met de teksten, ik snel afgeleid raakte door de collega’s. Er zijn

altijd genoeg dingen te doen bij het museum en ik laat m snel verleiden om met (leuke)

projecten te helpen, waardoor ik soms minder tijd overhield voor het stageproject. Lastig was

ook dat ik vaak tijd voor mijn stage had in het weekend en op maandag maar dat er dan

niemand op kantoor aanwezig was. Uiteindelijk heb ik het meest efficiënt (en de meeste uren)

kunnen werken in de archieven, in de bibliotheek of thuis.

Zelfanalyse

Voor de zelfanalyse heb ik gekozen voor een SWOT-schema.

Strengths

- enthousiast: ik vind veel dingen leuk en voel me vereerd wanneer ik vertrouwen krijg of ergens voor gevraagd word. Zeg vaak ja.

- communicatie (bijvoorbeeld met mensen van een andere discipline waar ik niets vanaf weet) - begeleiden van ander: Richard

- flexibel

- ik vind het fijn om onderdeel van een team te zijn

- voel me betrokken bij de organisatie

Weaknesses - planning

- zelfinschatting werkdruk

- perfectionistisch: Ik vind het moeilijk om toe te geven (aan mezelf vooral) dat iets niet gaat lukken, dat voelt als falen.

- moeilijk om nee te zeggen

- moeilijk om mijn grenzen in te schatten en dus ook om ze aan te geven

- moeilijk om prioriteiten te stellen - chaotisch

- schrijfstijl is te academisch en ongeschikt voor groot publiek

- snel afgeleid door collega’s en andere bezigheden.

Opportunities

- Als ik gebruik maak van mijn enthousiasme maar beter mijn grenzen leer bewaken dan denk ik dat een werkgever wat aan mij kan hebben

Threats

- overwerkt raken als ik niet aan mijn zwaktes werk

Ik heb onvoldoende ruimte om alle punten uit het schema te behandelen. Daarom zal ik hier

alleen het, voor mij, belangrijkste punt kort uiteenzetten: het kennen van mijn eigen grenzen

en daarmee ook het maken van een passende planning. Zoals in het verslag eerder al naar

voren is gekomen heb ik de deadlines niet altijd kunnen halen. Omdat ik veel te optimistisch

plan en denk dat het me wel zal lukken zadel ik mezelf op met een hoge werkdruk. In juni

kreeg ik slaapproblemen omdat ik veel last had van stress. Ik ben erachter gekomen dat ik hier

niet goed mee om kan gaan. Het is een vicieuze cirkel waarbij ik te optimistisch plan en van

mezelf verwacht deze planning te halen. Zodra ik de planning niet kan waarmaken raak ik

teleurgesteld in mezelf en vind ik het moeilijk om aan te geven (ook naar mezelf omdat ik

hoge verwachtingen heb van mezelf) dat de grenzen zijn bereikt. Hierdoor ervaar ik veel

stress en door slaapproblemen kan ik de planning niet halen, waardoor de problematiek wordt

versterkt. Het is daarom denk ik van een wezenlijk belang dat ik vaker nee zeg en op zoek ga

naar een manier op een realistische planning te maken. Ook in het onderwijs, waar ik graag wil werken, is dit heel belangrijk.

Verantwoording werkuren

November Aanschrijven programmeurs 10 uur

Aansluiten bij vergaderingen

over het project 8 uur

December Contact met Gerard over

Programmeur 3 uur

Januari Overleggen en nadenken over vormgeving en bezoek aan Drents Archief: uiteindelijk

uitgekomen op tijdlijn. Eerste schetsen. 20 uur Bezoek aan Noorderpoort om te kijken of

een student kan programmeren ( afspraak bij

Reygan Leito studentbegeleider) 4 uur Februari Start afstuderen Richard

De juiste informatie voor hem verzamelen

afspraken over waar programma

gehost moet worden en welk scherm met welke resolutie er besteld gaat worden (met oa.

Renate, Delinah, Annemarie en Mischa (van de RUG/UB)

Schetsen maken, vormgeving concretiseren 36 uur

April Afspraken met Richard

Afspraken met Richard en Annemarie 10 uur Mei Eerste teksten schrijven + feedback verwerken

van Annemarie 30 uur

Afspraken met Richard

Afspraken met Richard en Annemarie 8 uur

Juni Teksten schrijven 20 uur

Afspraken met Annemarie 8 uur

Feedback verwerken 8 uur

Juli Vakantie x

Augustus Teksten schrijven/informatie verzamelen

Oktober Teksten schrijven 80 uur

Bronnen uitzoeken 20 uur

Afspraak Christien 4 uur

Afspraak Richard

Problemen met tijdlijn 3 uur

Handleidingen 8 uur

Eindproduct afronden 4 uur

November Stageverslag 16 uur

Conclusie/ Leeruitkomsten

Na afloop van deze stage, en terugkijkend op het proces, moet ik concluderen dat de voorgenomen doelen (qua product) veelal niet zijn behaald. Door de genoemde problemen is het plan enkele keren aangepast. Dit is telkens in goed overleg met mijn begeleiding gebeurd.

Mijns inziens hebben we telkens passende oplossingen kunnen vinden voor de genoemde problemen. Ik heb hiervan geleerd dat je daar in flexibel moet zijn.

Mijn leerdoelen heb ik wel behaald hoewel ik het gevoel heb dat mijn talent voor schrijven voor een groot publiek nog onderontwikkeld is. Ik heb veel geleerd van de cursus van Christien. Ook voor in het onderwijs is het erg handig om te weten hoe je voor een groot publiek aantrekkelijke teksten schrijft. Het onderzoek daarentegen verliep wel goed en ik heb goed gebruik kunnen maken van mijn vaardigheden op het gebied van onderzoek die mij zijn geleerd in de opleiding.

De begeleiding en samenwerking met Richard heeft mij veel geleerd. Het is soms

lastig om elkaar goed te begrijpen als je niet van dezelfde discipline bent. Omdat je elkaar

nodig heb om zo’n project te voltooien moet je duidelijk zijn in wat de grenzen en

mogelijkheden aan jou kant zijn. Ik vond het leuk om hier met Richard over te praten en ik

heb het gevoel dat zijn stage hem ook voldoende heeft geleerd. Ook voor het aanschaffen van

een scherm en het opvragen van informatie over de juist locatie waar de tijdlijn op gehost kon

worden moest ik buiten het museum opzoek naar mensen van andere disciplines. Ik heb het

waardevol gevonden om mee te krijgen hoe het bedrijf in elkaar steekt.