actueel sociale verkiezingen ACV haalt opnieuw absolute meerderheid Het resultaat in zetels Rob Stevens

(1)

Het ACV blijft overduidelijk de grootste en meest representatieve vakbond in alle kiescolleges, zowel voor de arbeiders, de bedienden, de jongeren als de kaders.

Woensdag 25 mei was het zover:

minister van werk Kris Peeters maakte de voorlopige resultaten bekend van de sociale verkiezingen van 2016. Het gaat om voorlopige cijfers omdat op 25 mei nog maar de resultaten gekend waren van 90% van de betrokken ondernemingen. Voor 10% van de resultaten is het nog wachten op een volledige registratie door de werkge-

ver, ontbreken nog documenten of werden de verkiezingen een aantal weken uitgesteld door allerlei problemen in de procedure.

Met verschuivingen in stemmen en zetels die nationaal nauwelijks 1%

belopen leverden de eindresultaten kort samengevat alweer een status quo op. Met het ACV uitgesproken als grootste vakbond zoals dat al jaren is.

Met een absolute meerderheid voor zowel Comités PB als ondernemingsraden, zowel op nationaal niveau als in Vlaanderen en Wallonië, zowel in de profit- als in de non-profit sector. In alle kiescolleges (arbeiders, bedienden, jongeren en kaders) blijft het ACV afgetekend de grootste en meest representatieve vakbond.

Het resultaat in zetels

In zetels behaalt het ACV 55,85%

(-0,29%) van alle zetels in de ondernemingsraden en 57,97% (-1,04%) van alle zetels in de Comités PB. Het ABVV komt met 33,80% uit op -0,51% in de OR en met 33,58% op -0,06% in de Comités PB. Het ACLVB komt uit op 8,83% in de OR (+0,9%) en op 8,45%

(+1,11 %) in de Comités PB. Het zetelpercentage van het ACV in de Comités PB is voor het ABVV het laagste cijfer ooit in de geschiedenis. Het NCK en de kaderhuislijsten verliezen verder aan

ACV haalt opnieuw absolute meerderheid

Het ACV is zeer tevreden met de resultaten van de sociale verkiezingen die een ruime absolute meerderheid voor het ACV opleveren. Het ACV haalt maar liefst 55,85% van de zetels voor de ondernemingsraden en 57,97%

van de zetels voor de Comités voor Preventie en Bescherming op het werk. Het ACV behaalt de absolute meerderheid in Vlaanderen en Wallonië. In Brussel is het ACV ook veruit de grootste bond, maar haalt het net geen abso- lute meerderheid. Het ACV is zowel in de profit als in de non-profit de grootste vakbond. Zowel bij arbeiders, bedienden, jongeren en kaderleden is het ACV de meest representatieve vakbond. “Ik bedank iedereen die aan deze enorme ver- kiezingsoperatie heeft meegeholpen. De collega’s van de andere bonden voor de faire campagne. De medewerkers van het ministerie. Maar vooral de meer dan 61.000 ACV-kandidaten die zorgden voor een schitterend ACV-resultaat,”

zegt ACV-voorzitter Marc Leemans.

© Rob Stevens 9 | VAKBEWEGING 845 | 25 MEI 2016 |

| b l i k v a n g e r | r e g i o | o v e r d e g r e n z e n |

actueel

| r e s u l t a t e n s o c i a l e v e r k i e z i n g e n 2 0 16 |

sociale verkiezingen

(2)

Het ACV behaalde 55,85% van de zetels in de ondernemingsraden en 57,97% van de zetels in de Comités PB.

10 | VAKBEWEGING 845 | 25 MEI 2016 |

actueel

sociale verkiezingen

belang met 0,05% en belanden op een nieuw historisch dieptepunt. Bij de kaders versterkt het ACV verder zijn score: we overschrijdende kaap van de 50,26%. Het ACV is dan ook bij uitstek de meest representatieve kaderorga- nisatie. Ook de twee andere vakbonden halen bij de kaders betere resultaten dan het NCK en de huislijsten. Op nationaal vlak heeft het ACV na deze verkiezingen iets meer effectieve ACV- verkozenen dan in 2012.

Het resultaat in stemmen

Wat het aantal stemmen betreft haalde het ACV voor de ondernemingsraden 50,98% van de stemmen (-0,68%) en voor de Comités PB 51,80%

(-0,67%). Het ABVV kwam uit op 34,93

% voor de ondernemingsraden (-0,7%) en op 35,77% (-0,61%) voor de Comités

PB. Het ACLVB haalde 12,32% (+1,12%) van de stemmen voor de onderne- mingsraad en 12,43% van de stemmen voor de Comités PB.

Het verschil in het ACV-resultaat in stemmen en zetels komt door een sterkere aanwezigheid van het ACV in kleine ondernemingen. Het aantal te begeven zetels evolueert namelijk zeer onevenredig met het aantal stem- gerechtigden: in een onderneming met 90 personeelsleden zijn 4 zetels te begeven, in een tien keer grotere onderneming met 900 personeelsleden gaat het om 8 zetels. Daar zijn dus 5 keer meer stemmen nodig per zetel.

Een vakbond die sterker aanwezig is in kleinere ondernemingen haalt daardoor met een lager aantal stemmen verhoudingsgewijs een groter aantal

zetels. En omgekeerd. Voeg daarbij dat het ACV veel meer dan de andere vakbonden als enige kandidaten heeft in kiescolleges en ondernemingen, waardoor bij gebrek aan concurrentie de ACV-kandidaten van rechtswege zonder verkiezing verkozen zijn. Ook dat fenomeen verklaart mede waarom het zetelpercentage van het ACV gevoelig hoger ligt dan het stemmen- percentage.

Participatie aan de sociale verkiezingen

Volgens de officiële cijfers hebben ruim 65% van alle werknemers die konden gaan stemmen ook effectief hun stem uitgebracht. Bij de arbeiders was er een stemopkomst van 75%, bij de bedienden van 61%. Bij de kaders kwam 50% stemmen. Het totaal cijfer

© Rob Stevens

Participatiegraad (in %)

Arbeiders Bedienden Gemeenschappelijk kiescollege arbeiders-bedienden

Kaderleden Jongeren

kiescollege Totaal

Comité PB 2012 80,44 66,15 84,70 - 35,41 71,65

2016 75,18 61,22 73,45 - 29,50 65,44

OR 2012 80,26 67,92 85,11 53,51 37,05 70,17

2016 74,12 62,27 70,30 49,93 31,76 63,50

(3)

11 | VAKBEWEGING 845 | 25 MEI 2016 |

Nationaal resultaat 2016 stemmen Comité PB

51,80ACV ABVV35,77

ACLVB 12,43

2012 - 2016ACV 52,47% 51,80%

36,38% 35,77%

11,15% 12,43%

2012 - 2016ABVV ACLVB 2012 - 2016

Nationaal resultaat 2016 zetels Comité PB

57,97ACV ABVV33,58

ACLVB 8,45

2012 - 2016ACV 59,01% 57,97%

33,64% 33,58%

7,34% 8,45%

2012 - 2016ABVV ACLVB 2012 - 2016

Nationaal resultaat 2016 stemmen OR

50,98ACV ABVV34,93

ACLVB 12,32

NCK1,03 Huislijsten

0,74

Nationaal resultaat 2016 zetels OR

55,85ACV 33,80ABVV

ACLVB 8,83

0,80NCK Huislijsten

0,73

1,04% 1,03%

2012 - 2016NCK

0,48% 0,74%

HUISLIJSTEN 2012 - 2016 2012 - 2016ACV

51,66% 50,98%

35,63% 34,93%

11,20% 12,32%

2012 - 2016ABVV ACLVB 2012 - 2016

0,85% 0,80%

2012 - 2016NCK

0,78% 0,73%

HUISLIJSTEN 2012 - 2016 2012 - 2016ACV

56,14% 55,85%

34,31% 33,80%

7,93% 8,83%

2012 - 2016ABVV ACLVB 2012 - 2016

ligt gemiddeld 5% lager dan bij vorige verkiezingen, een daling waarop sterk werd gefocust in de eerste persberich- ten.

Het neemt niet weg dat meer dan 850.000 werknemers hun stem uit- brachten bij deze verkiezingen. En een stemopkomst van 65% zonder stemplicht kan makkelijk de vergelijking doorstaan met politieke verkiezingen zonder stemplicht. Anders dan bij politieke verkiezingen kan er bij sociale verkiezingen niet bij volmacht worden gestemd. Ook komt het vaak voor dat kiezers om te kunnen stemmen een grote afstand moeten afleggen omdat in ondernemingen met veel verspreide tewerkstelling en meerdere vestigin- gen of werven maar op een beperkt aantal plaatsen kan worden gestemd.

Verder werken niet alle kiezers op de dag van de stemming, zodat die op hun verlofdag of vaste vrije dag toch naar het werk moeten komen om te stemmen. Wettelijk is niet voorzien dat de werkgever hen voor die dag een loon moet uitbetalen. Ook bij het stemmen per brief is de wetgeving niet ideaal. Het ACV heeft er eerder al voor gepleit om van het stemmen per brief een recht te maken voor al wie op de verkiezingsdag afwezig is in de onderneming. Daarin werd het ACV echter niet gevolgd door de wetgever.

(4)

Voeg daarbij ook nog eens dat er deze keer door problemen in het postsor- teercentrum voor de provincies Antwerpen en Limburg zware problemen zijn geweest met het afleveren van de aangetekende zendingen van stembrieven aan de briefstemmers:

vele kiezers kregen hun stembrief laattijdig binnen en vele brieven met stembrieven arriveerden te laat waardoor ze als ongeldig moesten worden beschouwd.

En dan hadden we het nog niet over extreme moeilijkheden in sommige ondernemingen met verspreide tewerkstelling zoals bijvoorbeeld in meerdere dienstencheques-ondernemingen. Werknemers van die ondernemingen werken aan huis bij klanten.

Zij moesten maar naar het hoofdkan- toor zien te geraken om te stemmen en werden daarbij soms zeer ontmoedigd door de werkgever. Voor wie rekening wil houden met al die omstandighe- den en moeilijkheden is een spontane stemopkomst die bij de arbeiders over de 75% ging, en in Wallonië boven de 80% uitkwam een succes en blijk van grote interesse in sociale verkiezingen.

Zetelverdeling in Vlaanderen (in %)

(bron: FOD WASO)

ACV ABVV ACLVB NCK Huislijsten

Comité PB 2012 64,56 28,27 7,18 - -

2016 63,21 28,39 8,40 - -

OR 2012 60,74 30,25 7,87 0,44 0,71

2016 60,44 29,56 8,86 0,49 0,65

60,44ACV ABVV29,56

ACLVB 8,86

0,49NCK Huislijsten

0,65

63,21ACV ABVV28,39

ACLVB 8,40

Resultaat Vlaanderen zetels

Comité PB Resultaat Vlaanderen zetels OR

47,58ACV ABVV37,01

ACLVB 12,58

NCK1,84 Huislijsten

1,00

48,35ACV ABVV38,72

ACLVB 12,93

Resultaat Brussel zetels

Comité PB Resultaat Brussel zetels OR

Resultaat Wallonië zetels

Comité PB Resultaat Wallonië zetels OR

Zetelverdeling in Brussel (in %)

(bron: FOD WASO)

Comité PB 2012 49,49 39,15 11,36 - -

2016 48,35 38,72 12,93 - -

OR 2012 48,06 37,19 11,29 2,34 1,12

2016 47,58 37,01 12,58 1,84 1,00

Comité PB 2012 51,82 43,00 5,17 - -

2016 51,79 42,48 5,73 - -

OR 2012 51,48 41,71 5,47 0,66 0,68

2016 51,11 41,54 5,86 0,77 0,72

ACLVB 5,86

NCK0,77 Huislijsten

0,72

42,48ABVV ABVV

41,54 ACLVB

5,73

© Rob Stevens

51,11ACV 51,79ACV

12 | VAKBEWEGING 845 | 25 MEI 2016 |

actueel

sociale verkiezingen

Zetelverdeling in Wallonië (in %)

(bron: FOD WASO) 65% van alle werknemers die

konden gaan stemmen hebben ook effectief hun stem uitgebracht, ofte 850.000 werknemers.

(5)

© Jan Agten - Wolf&Wolf

Met 41,63% vrouwelijke verkozenen in de Comité PB (en 39,18% in de OR) breekt het ACV opnieuw een historisch record. Nooit had een Belgische vakbond meer vrouwelijke verkozenen.

13 | VAKBEWEGING 845 | 25 MEI 2016 |

ACV haalt historisch recordcijfer in vrouwelijke verkozenen

37,00%

38,83% 40,79% 41,63%

30,70%

33,86% 34,07% 35,66%

26,80%

33,39% 35,42% 34,50%

ACV ABVV ACLVB

45%

40%

35%

30%

25%

20%

15%

10%

05%

0%

2004 2008 2012 2016 2004 2008 2012 2016 2004 2008 2012 2016

Aandeel vrouwelijke verkozenen in Comités PB

le parlement telt men nu 38,67%

vrouwen (41% vlak na de verkiezingen), bij de gemeenteraadsverkiezin- gen waren er 36% vrouwelijke verkozenen.

Toch mag dit recordcijfer geen eind- punt zijn. De tewerkstelling van vrouwen in ondernemingen met Comité

PB-verkiezingen bereikte een nieuwe recordhoogte van 51% en steeg sinds 2012 daardoor opnieuw sterker dan het aantal verkozen ACV-vrouwen.

Daardoor zijn we ondanks ons recordcijfer weer een tikkeltje verder verwij- derd van een evenredige vertegen- woordiging dan in 2012.

Met 41,63% vrouwelijke verkozenen in de Comités PB (en 39,18% in de OR) breekt het ACV opnieuw een historisch record. Nooit had een Belgische vakbond meer vrouwelijke verkozenen. We doen we het ook 6%

beter dan ABVV en ACLVB. En ook beter dan het aandeel vrouwen bij de politieke verkiezingen. In het federa-

(6)

0 100 200 300 400 500 600 700

800 ACLVB/CGSLB

ABVV/FGTB ACV/CSC

2012 2016 2008 2004 2000 1995 1991 1987 1983 1979

0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000

8000 ACLVB/CGSLB

ABVV/FGTB ACV/CSC

2012 2016 2008 2004 2000 1995 1991 1987 1983 1979

0 2000 4000 6000 8000 10000 12000

ACLVB/CGSLB ABVV/FGTB ACV/CSC

2012 2016 2008 2004 2000 1995 1991 1987 1983 1979

0 200 400 600 800

1000 Ind. L.

NCK/CNC ACLVB/CGSLB ABVV/FGTB ACV/CSC

2012 2016 2008

2004 2000 1995 1991 1987

0 100 200 300 400 500 600 700

800 ACLVB/CGSLB

ABVV/FGTB ACV/CSC

2012 2016 2008 2004 2000 1995 1991 1987 1983 1979

0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000

8000 ACLVB/CGSLB

ABVV/FGTB ACV/CSC

2012 2016 2008 2004 2000 1995 1991 1987 1983 1979

0 2000 4000 6000 8000 10000 12000

2012 2016 2008 2004 2000 1995 1991 1987 1983 1979

0 200 400 600 800

1000 Ind. L.

2012 2016 2008

2004 2000 1995 1991 1987 0 100 200 300 400 500 600 700

800 ACLVB/CGSLB

ABVV/FGTB ACV/CSC

2012 2016 2008 2004 2000 1995 1991 1987 1983 1979

0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000

8000 ACLVB/CGSLB

ABVV/FGTB ACV/CSC

2012 2016 2008 2004 2000 1995 1991 1987 1983 1979

0 2000 4000 6000 8000 10000 12000

2012 2016 2008 2004 2000 1995 1991 1987 1983 1979

0 200 400 600 800

1000 Ind. L.

2012 2016 2008

2004 2000 1995 1991 1987

JONGEREN

(COMITé PB) BEDIENDEN

(COMITé PB)

ARBEIDERS

(COMITé PB)

KADERS

(OR)

ACV ABVV ACLVB

NCK Ind. L.

14 | VAKBEWEGING 845 | 25 MEI 2016 |

actueel

sociale verkiezingen

Leeftijdsverdeling ACV-kandidaten 2016:

bron ACV-databestand Leeftijd Aantal

kandidaten

OR Comité PB

15-34 jaar 10.893 4806 6087

35-44 jaar 16.429 7155 9274

45-54 jaar 23.289 10.232 13.057

55-64 jaar 10.537 4729 5808

65 jaar 17 7 10

Zetelverdeling kaderleden (in %) (bron: FOD WASO)

OR 2012 48,93% 20,58% 12,64% 9,30% 8,54%

2016 50,26% 19,23% 14,92% 8,16% 7,43%

Zetelverdeling jongerenmandaten (in %) (bron: FOD WASO)

ACV ABVV ACLVB

Comité PB

2012 56,51% 36,54% 6,95%

2016 54,07% 37,40% 8,53%

OR 2012 56,14% 37,36% 6,12%

2016 54,76% 36,11% 9,13%

Zetelverdeling arbeiders (in %) (bron: FOD WASO)

ACV ABVV ACLVB

Comité PB

2012 53,22% 40,48% 6,29%

2016 52,30% 40,76% 6,93%

OR 2012 50,55% 42,61% 6,84%

2016 50,43% 42,42% 7,16%

Zetelverdeling bedienden (in %) (bron: FOD WASO)

ACV ABVV ACLVB

Comité PB

2012 62,91% 29,04% 8,05%

2016 61,52% 29,11% 9,37%

OR 2012 61,43% 30,58% 7,99%

2016 60,62% 30,59% 8,79%

Evolutie aantal verkozenen in verschillende kiescolleges

(7)

Resultaten OR per provincie (in %)

(bron: FOD WASO)

15 | VAKBEWEGING 845 | 25 MEI 2016 |

Antwerpen 61,47% 31,35% 5,98% 0,46% 0,75%

Limburg 63,45% 30,39% 5,66% 0,17% 0,33%

Vlaams-Brabant 54,83% 27,56% 15,73% 0,90% 0,96%

Oost-Vlaanderen 56,75% 30,66% 11,51% 0,37% 0,71%

West-Vlaanderen 68,00% 27,02% 4,44% 0,38% 0,16%

Brussel 47,28% 37,19% 12,67% 1,85% 1,01%

Waals-Brabant 54,76% 32,55% 9,66% 1,38% 1,66%

Namen 55,12% 37,40% 7,15% 0,16% 0,16%

Luik 53,30% 40,77% 3,93% 0,92% 1,09%

Luxemburg 61,36% 35,59% 2,37% 0,34% 0,34%

Henegouwen 44,91% 48,16% 5,85% 0,70% 0,38%

25.192 van de 61.255 ACV-kandidaten waren voor het eerst kandidaat.

Eén op drie van deze nieuwe kandidaten is jonger dan 35 jaar.

(8)

zadel in de overlegorganen.

16 | VAKBEWEGING 845 | 25 MEI 2016 |

actueel

sociale verkiezingen

Resultaten Comité PB per provincie (in %)

(bron: FOD WASO)

ACV ABVV ACLVB

Antwerpen 62,78% 30,86% 6,35%

Limburg 64,66% 29,94% 5,40%

Vlaams-Brabant 57,60% 28,46% 13,93%

Oost-Vlaanderen 61,43% 27,03% 11,55%

West-Vlaanderen 70,68% 24,99% 4,33%

Brussel 48,35% 38,72% 12,93%

Waals-Brabant 53,46% 36,18% 10,37%

Namen 54,52% 38,91% 6,57%

Luik 55,00% 40,95% 4,05%

Luxemburg 64,11% 31,51% 4,38%

Henegouwen 45,89% 48,77% 5,33%

Een golf van vernieuwing en verjonging

Voor deze sociale verkiezingen registreerde het ACV 61.255 kandidaten. Van hen waren liefst 25.192 ACV-militanten (OR + Comité PB) voor het eerst kandidaat. Eén op drie van deze nieuwe kandidaten is jonger dan 35 jaar. Er is dus opnieuw een golf van vernieuwing en verjonging door het ACV gegaan.

Als je naar de leeftijdsverdeling kijkt van alle ACV-ondernemingsmilitanten dan stel je vast dat 44% jonger is dan 45 jaar. Van een generatiekloof is dan ook niet veel te merken in het ACV. Vele andere sociale bewegingen kampen met een veroudering van hun actieve leden: de vredesbeweging, natuurver- enigingen, derdewereldorganisaties, ... Sociale verkiezingen blijken voor het ACV een probaat tegengif om veroudering tegen te gaan.

| H e r m a n F o n c k |

Met dank aan de directies van BW Waak in Kuurne, Daf Trucks in Westerlo en de KU Leuven voor de toestemming om een fotoreportage te mogen maken van de sociale verkiezingen.