Auteurs Benedikte-noël cuppers, Bernke te Winkel
Drugs during pregnancy and lactation; treatment options and risk assessment
Iedere apotheek krijgt ermee te maken: recepten voor een zwangere of vragen over medicatiegebruik in de zwanger- schap aan de balie. Het is lastig om hierop als apotheek goede antwoorden te vinden. Vaak is de gevonden informa- tie beknopt, tegenstrijdig of zelfs afwezig. Het standaard- werk Drugs during pregnancy and lactation; treatment options and risk assessment van Christof Schaefer, Paul Peters en Richard K. Miller kan echter behulpzaam zijn.
De derde editie van het boek verscheen oktober vorig jaar.
Het is geschreven door de Europese en Noord-Amerikaan- se Teratologie Informatie Services (tis). Dit zijn kennis- centra op het gebied van geneesmiddelgebruik en andere blootstellingen tijdens de zwangerschap of tijdens de borst- voeding. Zorgverleners kunnen er terecht met hun vragen.
De Nederlandse Teratologie Informatie Service heeft mee- gewerkt aan deze uitgave.
Op overzichtelijke wijze wordt in het boek beschreven wat er in de literatuur bekend is over de veiligheid van het ge- bruik van geneesmiddelen in de zwangerschap en tijdens de borstvoeding. De informatie staat per geneesmiddel- groep vermeld en wordt meteen uitgelegd. Dit laatste is belangrijk, omdat de literatuur nogal eens met elkaar in tegenspraak is.
Er wordt een toelichting gegeven hoe de gevonden resul- taten moeten worden geïnterpreteerd. In een afsluitend kader vindt de lezer de eindconclusie met de aanbevolen voorkeursmedicatie en maatregelen die hij kan nemen:
doseringsadviezen, controle van de groei van de baby, spie- gelbepalingen of extra controles van de pasgeborene. Ter illustratie volgen hieronder enkele voorbeelden.
Anti-epileptica
Bekend was al dat de oudere anti-epileptica, zoals valpro- inezuur en carbamazepine, een hoger risico geven op het ontstaan van aangeboren afwijkingen. In de afgelopen jaren is veel literatuur verschenen over de oude en nieuwere an- ti-epileptica (als lamotrigine, gabapentine, topiramaat en levetiracetam).
Het blijkt dat valproïnezuur niet alleen een hoger risico geeft op aangeboren afwijkingen, maar ook de verdere ont- wikkeling van het kind nadelig kan beïnvloeden. Gebruik kan leiden tot een lager iq en autisme of adhd. Dit wordt overzichtelijk beschreven in deze nieuwe editie. Het advies is dit middel niet te gebruiken in de zwangerschap, tenzij andere medicatie niet werkt. Dit komt overeen met de nieuwe adviezen van de ema.
De laatste jaren zijn er aanwijzingen dat ook topiramaat een hoger risico geeft op afwijkingen, te weten een gesple- ten lip en/of gehemelte. De nieuwe gegevens over lamotri- gine en levetiracetam zijn juist geruststellend. In de praktijk worden steeds meer vrouwen met een zwangerschapswens op een van deze middelen gezet.
Biologicals
De biologicals stonden nog nauwelijks in de vorige editie van 2007. Nu is er veel over te lezen. Met name de tnf- alfaremmers adalimumab, infliximab en etanercept staan uitgebreid beschreven. In de afgelopen jaren zijn steeds meer vrouwen in de vruchtbare leeftijd behandeld met deze middelen voor onder andere chronische darmontstekingen en reumatische aandoeningen.
Recept voor zwangere:
naslagwerk wijst de weg
Vorig jaar verscheen een nieuwe editie van het boek van de
Europese en NoordAmerikaanse Teratologie Informatie Services over het gebruik van geneesmiddelen bij zwangerschap en borstvoeding.
Overzichtelijk en praktisch komen de laatste inzichten aan de orde.
tnf-AlfAREMMERS ADAlIMu- MAB, InflIxIMAB En EtAnERcEPt ZIjn uItGEBREID BEScHREVEn
Drugs During Pregnancy and Lactation
Drugs During Pregnancy and Lactation Drugs During Pr
egnancy and Lactation
9 780124 080782
ISBN 978-0-12-408078-2 Edited by
Christof Schaefer Paul Peters Richard K. Miller
Edited by Schaefer Peters Miller
Treatment Options and Risk Assessment
Treatment Options and Risk Assessment
Third Edition Third Edition
Third Edition Pharmacology / Clinical Medicine / Toxicology
Edited by
Christof Schaefer, Berlin Institute for Clinical Teratology and Drug Risk Assessment in Pregnancy, Charité-University Clinic Berlin, Berlin, Germany Paul Peters, Department of Obstetrics, University Medical Center Utrecht (UMCU), Utrecht, The Netherlands
Richard K. Miller, University of Rochester School of Medicine and Dentistry, Rochester, New York, USA
Drugs During Pregnancy and Lactation, Third Edition is a quick and reliable reference for all those working in disciplines related to fertility, pregnancy, lactation, child health and human genetics who prescribe or deliver medicinal products, and to those who evaluate health and safety risks. Each chapter contains twofold information regarding drugs that are appropriate for prescription during pregnancy and an assessment of the risk of a drug when exposure during pregnancy has already occurred. Thoroughly updated with current regulations, references to the latest pharmacological data, and new medicinal products, this edition is a comprehensive resource covering the latest knowledge and findings related to drugs during lactation and pregnancy.
Key Features
• Prrecommendationsovides evidence-based recommendations to help clinicians make appropriate
• Uniquely organized and structured according to drug class and treatment indications to offer authoritative clinical content on potential adverse effects
• Highlights new research developments from primary source about working mechanism of substances that cause developmental disorders Related Titles
Mattison/Clinical Pharmacology During Pregnancy, 2013, 978-0-12-386007-1 Atkinson/Principles of Clinical Pharmacology, Third Edition, 2013, 978-0-12-385471-1 Gupta/Reproductive and Developmental Toxicology, 2011, 978-0-12-382032-7
|
Pharm weekbl 27 maart 2015;150– 1318
nationaal zwangerschapsregister
Ruim 75% van de zwangeren gebruikt geneesmiddelen.
Voor de meeste middelen geldt dat er weinig kennis is over mogelijke risico’s van het gebruik tijdens de zwangerschap. Het bijwerkingencentrum Lareb heeft samen met het Radboudumc het initiatief genomen om een nationaal zwangerschapsregister te ontwikkelen (pregnant).
In pregnant worden systematisch gegevens verzameld over geneesmiddelengebruik door zwangere vrouwen, die zelf periodiek digitale vragenlijsten invullen. Door het vastleggen van de praktijkervaring, kunnen we- tenschappers de kennis over medicatiegebruik en de veiligheid hiervan tijdens de zwangerschap en lactatie- periode vergroten.
Voor meer informatie: www.pregnant.nl.
G I E n A S l A G W E R K t E R A t o l o G I E N A S
BIj VERERGERInG VAn AStMA In DE ZWAnGERScHAP ZIjn ER MEER VRoEGGEBooRtEn
In onderzoeken ziet men geen verhoogd risico op aange- boren afwijkingen. Het gaat hierbij om enkele honderden beschreven zwangerschappen voor adalimumab, infliximab en etanercept. Meer gegevens over gevolgde zwangerschap- pen waarbij de middelen zijn gebruikt, zijn nodig om dit te bevestigen.
Adalimumab en infliximab passeren in het eerste trimester niet de placenta. Dit begint pas vanaf het tweede trimester en is maximaal op het eind van de zwangerschap. Door de lange aanwezigheid in het lichaam zijn ze ook aantoonbaar bij de pasgeborene als de moeder het middel in de zwan- gerschap blijft gebruiken. Voor het kind kan dit leiden tot extra gevoeligheid voor infecties in de eerste levensmaan- den. Stoppen met de behandeling in het tweede of derde trimester kan een oplossing zijn. Dan moet de ziekte van de moeder wel onder controle zijn, want anders heeft doorge- bruiken toch de voorkeur boven stoppen.
Beperkte nieuwe kennis
De hoeveelheid nieuwe kennis uit onderzoek is verschillend per geneesmiddelgroep. Dat hoeft geen probleem te zijn.
Op gebieden als maag-darmmedicatie, astma en allergieën is voldoende kennis aanwezig om zwangerschappen goed te begeleiden. Op andere gebieden is dit niet zo en is het gebrek aan voldoende kennis een probleem.
Met weinig informatie is het moeilijk een goede risico- inschatting te maken. Dan spelen de volgende factoren een belangrijke rol in de afweging: in welke weken van de zwangerschap is de blootstelling (geweest), is/wordt het middel lang gebruikt, wat is/was de dosis en wat is/was de toedieningsroute? Ook de indicatie is belangrijk en moet
worden meegenomen in het besluitvormingsproces. Is het noodzakelijk dat de zwangere nu wordt behandeld of kan dit worden uitgesteld?
Voor veel chronische aandoeningen geldt dat het niet (op- timaal) behandelen van de klachten negatieve effecten kan hebben op de zwangerschap en/of het (ongeboren) kind. Zo zie je bij een verergering van astma in de zwangerschap meer vroeggeboorten. Bij een chronische darmontsteking kan een terugval leiden tot vroeggeboorten en remming in de groei.
tis
in nederland
De Teratologie Informatie Service (tis, onderdeel van bijwerkingencentrum Lareb) heeft in oktober een nieuwe versie van het boek Geneesmiddelen tijdens zwangerschap en borstvoeding uitgebracht, toegespitst op de Nederlandse situatie. Ook dat is gebaseerd op de laatste informatie. Op de website van bijwerkingen centrum Lareb (www.lareb.nl) is hierover meer informatie te vinden, waaronder de tekst van dit naslagwerk. Samen met de nieuwe editie van Drugs during pregnancy and lactation zijn dit twee goede informa- tiebronnen.
Drugs during pregnancy and lactation; treatment options and risk assessment Christof Schaefer, Paul Peters en Richard K. Miller, eds. Academic Press, 2015. ISBN: 9780124080782.
er zijn aanWijzingen dat gebruik van topiramaat tijdens de zWanger- schap een hoger risico geeft op een gespleten gehemelte bij het kind.
Foto 123RF
