Opvang
vluchtelingen
Oekraïne
Inhoud
• De actuele situatie
• Bestuurlijke situatie
• Eerste beeld van de opvang
• Prangende thema’s
Actuele situatie
• Internationale situatie:
• Meer dan 2,6 mln. mensen zijn Oekraïne ontvlucht (stand 12/3)
• Schatting UNHCR: max 4 tot 6 mln. Afhankelijk van oorlogssituatie
• Circa 6.500 mensen in gemeentelijke opvang
• Mensen kunnen via auto, bus, trein of vliegtuig binnenkomen en hoeven zich niet te melden
• Er is (nog) geen zicht op hoeveel mensen door bijvoorbeeld familie, vrienden of particulieren worden opgevangen
• Er is nog geen goed zicht op de samenstelling van de groep
• Opkomend vraagstuk: Russische en Wit-Russische vluchtelingen
Bestuurlijke situatie
• Aanpak in fases door Nederlandse overheid.
• Nu in tweede fase: opschaling landelijke crisis en realiseren 50.000 opvangplekken binnen Veiligheidsregio’s. 2x 1.000 per VR (opdracht d.d.7/3)
• Voorbereiden fase 3, landelijke programmatische aanpak
• Landelijke crisisstructuur geactiveerd. Gaat ook om andere thema’s, opvang vooralsnog hoofdmoot. In sommige veiligheidsregio’s grip2.
• Gewerkt wordt aan juridische titel voor 2
een 3
efase, gezocht in noodstaatsrecht
• Samenhang met reguliere asielvraagstuk: vertaling opgave van provincie naar
veiligheidsregio.
Eerste beeld van de opvang
• Boven de 6.000 bezette plekken GOO
• Circa 15.000 plekken gerealiseerd, waarvan circa 13.000 sinds formele opdracht aan VR op 7/3
• Veel opvang nu in hotels, hallen, paviljoens, moet nog worden omgezet in langduriger locaties.
• Toestroom Ter Apel: nauwelijks meer Oekraïners
• Intensieve samenwerking met NGO’s als Rode Kruis, Vluchtelingenwerk, Leger des Heils. Ook NS en prorail.
• Noodnummer KCIO 24/7 (onderdeel LOCC) geopend, in eerste aanleg voor zoeken vrije opvangplekken.
Geef plekken door aan VR, zij schakelen met KCIO
• Particuliere opvang: wordt gewerkt aan handreiking,
waarin landelijke afspraken komen
Thema: registratie
•
Vluchtelingen uit Oekraïne vragen (in principe) geen asiel aan
•
Europese richtlijn, wordt nog vertaald naar Nederlandse situatie
•
Afspraak: registreren in BRP
•
Mits: Identiteit kan worden vastgesteld en persoon de Oekraïense nationaliteit heeft.
•
Indien geen of geen goede documenten: nader onderzoek
•
Aan procedure voor personen zonder Oekraïense nationaliteit met geldig verblijfsrecht in Oekraïne wordt gewerkt. Deze hebben op basis Europese regels zelfde rechten als Oekraïners
•
Overige vreemdelingen: eerst melden bij IND.
•
Alleenstaande minderjarigen: apart proces
•
Dat geldt zowel mensen in gemeentelijke opvang en elders (bijvoorbeeld bij particulieren)
•
Eerst informatie is dinsdag gepubliceerd via RvIG: Inschrijving van personen uit Oekraïne in de BRP | Nieuwsbericht | Rijksdienst voor Identiteitsgegevens (rvig.nl) / Veel gestelde vragen: https://www.rvig.nl/brp/inschrijven-oekrainers-in-de- brp/veelgestelde-vragen
•
Uiteraard zijn er nog allerlei vragen, dus informatie wordt continu bijgewerkt
Thema: de opvang zelf
• 13 maart eerste versie handreiking Gemeentelijke Opvang Oekraïners gepubliceerd.
Uitbreiding en actualisatie is een continue proces:
• Uitgangspunt 1: opvang vluchtelingen Oekraïne is gelijkwaardig aan opvang asielzoekers
• Uitgangspunt 2: opvang voor langere tijd, zo min mogelijk verhuizen
• Het COA is niet betrokken, kan wel adviseren, gemeente regelt alles: locatie, inrichting, bemensing, opvang, bredere zorg, wifi, gezondheid, etc. etc.
• Uiteraard is crisisnoodopvang soms in begin onvermijdelijk, maar z.s.m. langduriger.
• Gerealiseerd (in opbouw) is een 24/7 informatiepunt KCIO, ook voor informatiedeling
en matching tussen veiligheidsregio’s
Thema: financiën (1)
Kosten gemeenten
• Uitgangspunt: kosten van gemeenten en VR worden vergoed door het rijk
• Dit is formeel toegezegd door kabinet in opdracht aan VR en in TK-brief, moet worden uitgewerkt
• VNG zet in op brede vergoeding, dus directe opvang, uitvoeringskosten en kosten t.a.v. zorg, onderwijs, etc.
• Via SPUK direct aan individuele gemeeenten
• Denk aan:
•
Kosten direct gerelateerd aan opvang (locatie, inrichting, personeel, catering, verzekeringen, beveiliging etc) inzet is op declaratiebasis (i.t.t. normbedrag)
•
Uitvoeringskosten VR
•
Uitvoeringskosten gemeente (crisisorganisatie, maar bijv. ook extra uren burgerzaken)
•
Kosten van verstrekkingen
•
Kosten van overige voorzieningen, bijv. jeugdzorg, onderwijs etc.
Thema: financiën (2)
Werk en inkomen vluchtelingen
• Eerste uitwerking regeling verstrekkingen Oekraïners: o.a. leefgeld, onderdak, wordt deze week verwacht.
• Momenteel mogen Oekraïners niet werken zonder tewerkstellingsvergunning. Er wordt gewerkt om deze belemmering weg te halen. Dat duurt enkele weken (AMvB)
• Er wordt ook gekeken naar effecten op toeslagen en uitkeringen i.r.t. particuliere opvang. Nog niet
uitgewerkt. Inzet is dat mogelijk negatieve effecten worden voorkomen.
Thema: gezondheid en zorg
• Belangrijk: alertheid op infectieziekten
• GGD kan hierin ondersteunen
• Denk ook aan Covid. 35% van Oekraïners is volledig gevaccineerd, 2% heeft booster. Dus bij voorkeur vaccineren en covid-proof opvangen
• Zorgverzekering moet worden geregeld (evenals WA)
• Overleg met huisartsen noodzakelijk. Landelijk is overleg met LvH
• Mogelijk is behoefte aan psychische hulp of jeugdzorg
Thema: onderwijs en kinderopvang
• Vanuit een stabiele opvangsituatie zo snel mogelijk onderwijs aanbieden
• OCW werkt aan ondersteuning en voorlichting, en overlegt met gemeenten en onderwijsveld over mogelijkheden
• Issues: taal, beschikbaarheid personeel, beschikbaarheid locaties
• Kinderopvang: er wordt gewerkt aan een AMvB om kinderopvang met fiscale
ondersteuning (toeslag) mogelijk te maken. Met brancheorganisaties voor
kinderopvang wordt overlegd over mogelijkheden.
Wat doet de VNG?
• Belangenbehartiging: op de verschillende thema’s het gesprek met het rijk voeren
•
Met gemeenten
•
Met veiligheidsregio’s
•
Met ketenpartners (vrijwilligersorganisaties, uitvoeringsorganisatie, branche-organisaties)
• Leden informeren over ontwikkelingen: ledenbrieven, nieuwsberichten, forum
• Meewerken aan ketenbreed ondersteuningsinstrumentarium
• VNG-programma is breder dan opvang, en raakt alle thema’s die samenhangen met situatie in Oekraïne zoals:
•
Sancties en contracten
•
Steun aan Oekraïne
•
