Drs. H. Korthals is plotseling overleden. Een In Memoriam van Hans Wiegel op pag. 4.
Onze parlementaire redacteur over het defen-siedebat in de Tweede Kamer op pagina 6.
De verkiezingen voor de agglomeratieraad Eindhoven op pagina 8.
Oud-redacteur A. W. Abspoel constateert op pagina 9 dat een grote meerderheid van ons volk reikhal-zend uitziet naar een ander kabinet.
In de Haagse Ridderzaal kwamen de Europese liberale partijen bijeen. Een verslag op pag. 10.
Kamerjournaal op pagina 12.
Twijfels over het India van premier lndira Gandhi. Een artikel van onze buitenland-redacteur op pag. 14.
De JOVD was de afgelopen weken zeer actief. De jongeren hielden een congres over Europese éénwording (pagina 15) en richtten met zuster-organisaties een federatie op (pagina 16).
Drs. A. J. G. leijten, secretaris van de landelijke midden-standscommissie van de VVD brengt op pagina 17 verslag uit van het traditionele herfstberaad van die commissie.
De VVD-vrouwen hebben zich beraden over hun bestaansrecht als aparte organisatie (pagina 18).
Zij kozen een nieuwe voorzitster, mevrouw l. Alberti-Tuynman. De vrouwen in het noorden namen een motie aan over wel-zijn. Opinierubriek op pagina 20.
algemeen
secretariaat
• Het algemeen secretariaat van de VVD 1s gevestigd te Den Haag. Konmginnegracht 57. telefoon 070 · 614121 Postrekenmg 67880, ton name van VVD, Den Haag.tweede
kamerfractie
• Het secretariaat van de VVD fractie in do Tweede Kamer IS gevestigd m het gebouw van de Kamer, Binnenhof 1 A te Den Haag. telefoon 070- 614911 .eer te
kamerfractie
• Het secretariaat van de VVD-fractie in de Eerste Kamer isEen stinkende
Het vertrouwen in de justitiële autoriteiten van ons land is door de gebeurtenissen rondom Menten ernstig geschokt. Dat is misschien nog wel het ergste van alles. Wat er nu ook precies is gebeurd. wie fouten heeft gemaakt, wie de verantwoording draagt. welke argumenten wor-den aangedragen voor het gevoerde beleid: voor de publieke opinie telt, zeker in zo'n emotionele zaak. slechts het resultaat. En dat is dat Menten, aan wiens schuld niemand meer twijfelt, is ge-vlogen.Zelfs de minister van justitie heeft .. er moeite mee" te geloven dat Mentens vlucht. de dag voordat hij gearresteerd zou worden. toeval is. De veronderstelling dat hij gewaarschuwd is krijgt, helaas. nog meer reliëf door de meer dan wonderlijke gang van zaken in het verleden. Menten blijkt toen invloedrijke beschermers gehad te hebben. Het hoeft daarom geen verba-zing te wekken dat menigeen vreest dat hij die duistere bescherming nog steeds geniet. laten we hopen dat de door minister Van Agt toege-zegde onderzoeken de volledige waarheid aan het licht zullen brengen. Deze zaak stinkt naar een grootjuridisch schandaal en mag onder geen beding in de doofpot. Terecht heeft Van A~t ge-zegd: .. geen reputatie mag hierbij worden ge-spaard".
Men kan misschien nog begrip opbrengen voor het feit dat het openbaar ministerie lang geaar-zeld heeft voordat het besluit viel om Menten te arresteren. Als er niets anders achter zit is die aarzeling te verklaren door de vrees dat de rech-ter zich op juridische gronden wel eens genood-zaakt zou kunnen zien een voortgezette hechte-nis te weigeren als de bewijzen niet sterk genoeg zouden lijken. Bij de verklaring van het gevoerde beleid een argument dat zwak en voor discussie vatbaar is. maar dat nog enigszins redelijk klinkt. Maar daar houdt het begrip dan ook wel mee op. Dat geen maatregelen genomen zijn om tijdens die periode van aarzeling een mogelijke vlucht van nu juist déze verdachte te verhinderen stoelt óf op een ongelofelijke naïviteit óf op een typisch ambtelijk gebrek aan interesse - als men ten-minste het spookbeeld van kwaad opzet bij de verantwoordelijke autoriteiten voor onmogelijk wil houden.
En toen dan eenmaal. na al die aarzeling en ter-wijl Menten als door een wonder nog in zijn Blaricumse villa zat. besloten was tot arrestatie moest er nog een week over heen gaan. Hij wou maar niet vluchten .... Voor de blunders van de laatste week, voor het gebrek aan afdoende bewaking zeker tóen. kan een weldenkend mens geen verklaring vinden. Het is een blamage voor het hele justitiële apparaat, waar maar eens flink de bezem door gehaald moet worden.
zaak
Heel Nederland heeft vervolgens het Menten-debat in de Tweede Kamer kunnen volgen. We hebben kunnen zien hoe voortreffelijk Annelien Kappeyne van de Coppello het woord voerde voor de VVD. En hoe uitermate stuntelig, op het meelijwekkende af, Dries van Agt hulpeloos stond te wezen. Hij heeft het gewicht van de Menten-zaak volkomen onderschat. volstrekt onvoldoende leiding gegeven. er niet voor gezorgd dat hij goed op de hoogte bleef. Hij is ten onder gegaan aan formalismen en· heeft geen notie gehad van de politieke verantwoordelijk-heid die hij in deze zaak droeg. Hij is afgegaan zoals zelden een minister afgaat.
.. utud-
gnr~··
Beheer en expl. Mij ZEELAND B.V. vàor uw vakantie-woning op
SCHOUWEN-OU IVELAN D
.
Wij informeren u gaarne over aankoop van bouwgrond en permanente woningen.
Inlichtingen: Behee.r en Expl. Mij Zeeland, Kromme Reke 8, Renesse. Telefoon 01116-1294 ol1703.
Kamphuis Makelaardij b.v. M iddachtensingel 71 Arnhem- Tel. 085- 612292
Bemiddeling bij aan- en verkoop van huizen en bedrijfspanden in Arnhem en omg. Hypotheekadviezen, taxaties, verzekeringen.
TE KOOP AANGEBODEN
Beleggingsboerderijen en kavels los land met prima rendement. Boerderijen voor di rekte aanvaarding.
Verhuurde en onverhuurde winkels en woonhuizen.
P.A.ZANDT
Makelaar in onr. goed. lid N.B.M. Haren (Gr.)- Tel. 050-347137 ol349150
VOOR ONROERENDE GOEDEREN,
*
Bemiddeling bij koop en verkoop*
Huur en verhuur*
Taxaties*
Verzekeringen*
Hypotheken*
Beheer onroerende goederen STROOM LENTING & VAN GANGELEN BV,Makelaardij onroerend goed. Stationsstraat no. 12 te Maastricht. Tel. 043-11737.
Voor beleggers die de grootst mogelijke zekerheid zoeken en toch zowel kapitaal als rendement willen beschermen tegen inflatie is een nieuwe formule ontwikkeld voor het bezit van Nederlands onroerend goed: Wilt u hierov~lr ltrijblijvend worden geïnformeerd?
Inlichtingen: DE GRONDVEST N.V .• afd. Voorlichting, Oranjesingel 59, Nijmegen, tel. 080- 230644-2311 01.
HET GOOI
'Ia.
R
J
JBrandsen
makelaars te Blaricum,
Torenlaan 54- Tel. 02153- 1 0784*- 82831, ook buiten kantooruren (b.g.g. 1 5566 - 86585 - 86215).
Onze geillustreerde woninggids wordt u op aanvraag toegezonden.
r
In
memori~
Staatsraad drs. H.A. Korthals. op 3 juli 1911 in Dordrecht geboren, is overleden. Plotse-ling, tijdens een vakantie bij een van zijn dochters in Ame-rika, ging hij heen.
Kort voor zijn reis waren zijn vrouw en hij nog bij ons op bezoek. En enkele dagen voor zij in het vliegtuig stapten, belde hij mij nog op om me sterkte te wensen bij de alge-mene beschouwingen in de Tweede Kamer. Zo was hij. Hoewel al vele jaren uit de praktische politiek leefde hij intens mee met wat er in ons land gebeurde. Hij had zijn hart verpand aan de poli-tiek, (leeft zich zijn hele leven voor ons land ingezet en was liberaal in hart en nieren. Hij was tegelijk strijdbaar en verdraagzaam. Die combi-natie van eigenschappen, ge-grond op zijn beleving van het liberale beginsel, maakten hem zo geliefd bij zijn jongere geestverwanten en geres-pecteerd ook buiten de libe-rale kring.
Nieuwélan
Voor de oorlog, toen het poli-tiek liberalisme in ons land was ingeschrompeld tot een kleine en machteloze bewe-ging, zétte Henk Korthals met zijn Bond van Jong Liberalen-waarvan hij jarenlang het voorzitterschap bekleedde -zich in om het liberalisme nieuw élan te geven.
De kentering leek te komen met de verkiezing van prof. mr. B. M. Telders tot voor-zitter van de Liberale Staats-partij. Algemeen werdTelders, pas 35 jaar, die in juni 1938 enkele maanden voor hij tot voorzitter van de Staatspartij werd gekozen, een inspireren-de reinspireren-de op inspireren-de zomerconfe-rentie van de onder Korthals' voorzitterschap staande Bond van Liberalen hield, be-schouwd als de man die de liberalen het verloren gegane contact met de kiezers zou
kunnen doen herwinnen. Het is Telders helaas slechts kort gegeven geweest de liberalen te leiden. Even na het uitbreken van de oorlog
1 werd hij gearresteerd en vlak
· voor de bevrijding overleed hij in gevangenschap.
lilegaliteit
In de oorlog zetten anderen l zijn strijd voor de vrijheid
1
voort. Onder wie Korthals. In .. Siaet op den Trommele" en met het door hem gere-digeerde illegaal verschij-nende .,Dagelijks Nieuws" keerde hij zich scherp tegen de onderdrukker en deed hij het zijne om te beletten dat de geestkracht van ons volk gebroken zou worden. Toen in 1945 de tijdelijke en voorlopige Staten-G ene-raal tot stand kwamen, be-hoorde Korthals dan ook tot diegenen, die de liberale par-tij uitkoos om één van de zetels in het Parlement, open-gekomen door het wegvallen van haar leden tijdens de oorlog, in te nemen. Door ' de Nationale adviescom-' missie uit de illegaliteit werd
hij in 1945 tot lid van de Tweede Kamer benoemd.
Kamerlid en minister
Korthals vervulde het Kamer-' lidschap tot 1959 en ont-wikkelde zich tot een volks-vertegenwoordiger, die alom geacht en gewaardeerd werd vanwege zijn inzet en be-kwaamheid, vooral ook echter omdat hij over de grenzen heenzag. Over de grenzen die zijn partij scheidde van an-dere, over de grenzen ook van zijn land in Europa. Hij was lid van de raadgevende vergadering van de Raad van Europa, lid van het Europees Parlement, lid van de Defen-siecommissie en vervulde jarenlang, van 1946 tot 1956, de zware taak van lid en
vice-4
\
-door Hans Wiegel voorzitter van de Tweede Kamerfractie van de VVD
Henk Korthals
Korthals (rechts) tijdens een bijeenkomst in de Amsterdamse Hortus Botanicus in juni 1972 ter gelegenheid van de Thorbecke-herdenking. in gesprek met Koning (midden) en Wiegel.
voorzitter van de Parlemen-taire Enquêtecommissie 1940-1945.
den - bestuurde hij verstandig en bekwaam.
In de liberale Tweede Kamer-fractie werd hij al snel plaats-vervangend voorzitter en het 1
lag dan ook geheel in de rede dat, toen de VVD in 1959 in het kabinet De Quay '
regeringsverantwoordelijk-Kroonprins
In 1962 moest worden be-slist over het lijsttrekkerschap van de VVD. Prof. mr. P. J. Oud had besloten zich niet meer ter beschikking te stel-heid ging dragen, Korthals
minister werd. Hij verkreeg het departement Verkeer en Wa~erstaat, werd vice-Minister-President en kreeg in die functie ook de Konink-rijksaangelegenheden onder zijn hoede.
Hij was in de West, in Suri-name en op de Antillen, ge-zien vanwege zijn werk en geliefd door zijn menselijke belangstelling voor onze rijksgenoten over zee. Het departement va~ Verkeer en Waterstaat - dat was ieders oordeel na zijn
aftre-len. leder ging ervan uit dat Korthals, die door Oud als ' zijn kroonprins werd
be-schouwd, de VVD bij de ver-kiezingen van 1963 zou aanvoeren. De kamercen-trales waren in hun voorkeur unaniem. Korthals had echter besloten zich niet meer kan-didaat voor de Kamer te stellen. Nadat hij. daartoe gevraagd, gezegd had zijn beslissing te willen herover-wegen als de VVD zich zou zetten aan een breed beraad, reageerde de partij daar posi-tief op. Dit beraad leidde
Korthals echter niet tot de conclusie dat hij zich alsnog bereid verklaarde de lijst aan te voeren en het politiek leiderschap op zich te nemen. Zo kwam met zijn minister-schap een einde aan zijn werk voor de VVD in de har-de dagelijkse politieke prak-tijk. Niet aàn zijn inzet voor het land. Niet aan zijn war-me belangstelling voor het liberalisme.
Kort na zijn ministerschap werd hij tot Staatsraad be-noemd. Zijn arbeid vervulde hij zoals hij altijd deed met grote nauwkeurigheid. Hij hield van zijn werk en van de mensen met wie hij werk-te.
JOVD
Aan de liberale jongeren, aan de JOVD, had hij zijn hart verpand. Altijd, ook na zijn uittreden uit de actuele
poli-tleK, bezocht hij met zijn vrouw de congressen. In-spireerde de jongeren die voor het eerst aan de poli-tiek en het liberalisme raak-ten. Bezielde hen door de hartstocht waarmee hij voor zijn liberale idealen uitkwam. Nooit zal ik vergeten zijn magistrale rede in Dalfsen in de zomer van 1966 toen ik voorzitter van de JOVD was. De VVD verkeerde in een moeilijke periode. De verkiezingen voor de gemeen-teraden waren teleurstel-lend afgelopen. En de be-richten over de oprichting van D'66 vervulden ons, JOVD'ers in die dagen, met zorg. Van onze verontrus-ting deed ik namens de li-berale jongeren blijken in een artikel dat gepubliceerd werd in Vrijheid en Democratie. Daarna kwam het Liberaal Beraad tot stand. Korthals werd door de VVD gevraagd en verklaarde zich bereid de werkgroep, die dit Beraad van bouwstenen moest voor-zien, voor te zitten. Ik mocht hem als secretaris van de werkgroep terzijde staan.
Vriendschap
Ook toen ik aftrad als JOVD-voorzitter, kamerlid en later fractievoorzitter werd, bleef ons contact. Een contact dat sterker werd, dat zich ver-diepte. Verdiepte tot vriend-schap. Wij spraken elkaar ge-regeld, hij gaf mij raad en advies als ik hem die vroeg. Hij belde ook, als hij voelde dat ik kampte met politieke problemen, bekritiseerd en aangevallen werd. Stak mij een hart onder de riem. Zo-als vrienden elkaar steunen. Zijn vrouw, die altijd achter hem stond, en zijn kinderen verliezen een goede man en vader. Velen een echte vriend. Het liberalisme één van zijn beste zonen. Ons land ver-liest in Henk Korthals een
trouw dienaar.
e
•
5
Iiltie
orecreatie
orecreatie
orecrea
Met kerst en nieuwjaar in Oostenrijk
Reisedienst Osterreich biedt u gedurende deze periode fijne akkommodatie op boerderijen en in landhuizen,op basis van logies en ontbijt.
Prijs 14-daags verblijf
f
190,- p.p.I nl.: Reisedienst- Osterreich Rotterdam. Tel. 01 0-124444.
S
~"~l
·1
\lacan
~~~~
e1
FRANKRIJK (cöted'azur)\lacans~::~leil
\lacans~::~leil
\lacans~::~leil
ITALI E (Adriatische- en MiddellandseZee kust)
Gemeubileerde villa's, appartementen te huur, zomervakantiegids
Vacansoleil, Helmerslaan 81, Eindhoven. Tel. 040-446505.
CHALET
Particulier, lid VVD; reeds 5 jaar in het bezit van chalet in Wallis (zuid-Zwitserland) bemiddelt en begeleidt u gaarne bij uw aankoop van een vrijstaand chalet of gedeelte van chalet. Zonnig klimaat sterke munt -stabiele verhoudingen. Serieuze gegadigden gelieven voor alle gewenste inlichtingen te schrijven onder nr. VD 427, 8ur. van Vliet b.v., Postbus 20
Zandvoort. '
TE KOOP
PAESENS NABIJ DE WADDENZEE
EEN RECREATIEBOERDERIJ
in prima staat, rust gegarandeerd, aanvaarding in overleg. Prijs f 159.000,-k.k.Inl. J. F. Visser, Menno van eoehoornweg 21, Wijckel (Fr.). Tel. 05140-2113 b.g.g. 02297-2368.
BUITENLAND
Te huur compleet ingerichte vakantiehuizen in: Belgische Ardennen, Luxemburg, Duitsland (Sauerland, Eifel, Moezel, Zwarte Woud, Algau en Botlensee), Zwitserland (Wallis), Oostenrijk (Salzkammergut, Karinthiii, Tirol), Frankrijk (Bretagne, Normandie, Vogezen, Dordogne en Ardèche, Provence, Arcachon). Spanje (Costa Brava). Engeland (Cornwall, Wales). Brochure bij: Vluchtheuvel Vakantiehuizen -Postbus 25, Puillijk Gld. 08870-2671. Kantooruren: ma. t/m vr. van 9.00-1 7.00 u.
Voor een altijd terugkerend plezier voor weekend of vakantie
Speciale naseizoenprijzen. Ideaal gelegen bungalows in magnifiek ruitersportcentrum f 1 50,- per week, of bungalow voor weekend voor 4 personen f 250,- plus gratis 4 paarden ter beschikking.
.. DE WITTE WIEVEN" b.v. Wiltsangh 41, Nunspeet. Tel. 03412-2642 b.g.g. 3163
-Door onze parlementaire redacteur
CDAlaa~
: Het CDA heeft de afgelopen weken met de defensieuitga-ven een staaltje rekenkunst vertoond waarvoor op een
i schoolrapport hoogstens het
cijfer drie zou worden gege-ven.
Bij de algemene politieke be-schouwingen in oktober was een motie-Aantjes aangeno-men waarin om extra geld voor defensie werd gevraagd. In die motie (met steun van de VVD aangenomen) werd ook een bedrag genoemd: 1 50 miljoen· gulden. Zelfs werd daarin aangegeven waar de regering dat geld vandaan zou kunnen kalen, uit de pot voor prijscompensaties. Het zwakke van die motie was natuurlijk dat die 1 50 miljoen gulden dan niet gebruikt kon worden voor andere prijscom-pensaties, maar in elk geval was mooi meegenomen dat 1 50 miljoen gulden extra
voor de defensiebegroting zou worden bestemd.
Wat deed nu echter het CDA bij de debatten met minister Vredeling over de defensiebe-groting? Werd de eis van de motie-Aantjes hard gemaakt? Niets daarvan. Het extra geld bleek nu plotseling niets an-ders te behelzen dan het veilig stellen van 1 50 miljoen gul-den prijscompensatie voor de defensiebegroting. Wie dat als een extra verhoging van de defensieuitgaven voor 1977 wil beschouwen, kan niet rekenen of rekent met trucs. Immers: uit de prijs-compensatiepot zou volgend , jaar toch wel een deel aan defensie toegeschoven wor-den om de prijsstijgingen op te vangen. Dat zou tenminste hebben·behoren te gebeuren. Het rekentrucje van het CDA is net zo doorzichtig als de overbekende grap om twee keer dezelfde gulden uit je broekzak te pakken en dan bij
hoog en laag vol te houden . dat je twee gulden in je zak
hebt.
Het CDA, tijdens het defensie-debat aangevoerd door de ARP (mevrouw Van Leeu-• wen). had op de eerste dag
van de begrotingsbehandeling al aangegeven dat met de ' landsverdediging niet
opper-ste ernst wordt gemaakt. Me-vrouw Van Leeuwen zei dat er · bij de komende
kabinetsfor-matie maar eens duidelijke af-spraken moeten worden ge-maakt.
• VVD-defensiespecialist Ploeg herinnerde haar daarop ver-scheidene keren aan de af-spraken die er al liggen: ze staan in de defensienota die door de Tweede Kamer als minimum voor het beleid en de uitgaven is aanvaard.
ich afschepen
.. ..-..-.et defensieuitgaven
vooruit geschoven worden, dat er geen ruimte is voor nieuwe investeringen". Ploeg zei ook: ,.Na de verkie-zingen zal hier een nieuw kabinet optreden. De nieuwe minister van defensie zit met een erfenis, waarvoor de VVD deze minister vier jaar lang heeft gewaarschuwd. Er zijn door ons moties en amen-dementen ingediend, die ge-richt waren op uitvoering van de nota 1974.
De minister zei: de kamer oordele. In de Navo is een belangrijk stuk van onze
goodwill verspeeld. In de eigen kring en bij de oppositie is er sprake van grote on-vrede. We kunnen niet anders zeggen: deze minister is te kort geschoten ondanks alle schone beloften".
Ook bij deze behandeling van de defensiebegroting had de VVD-fractie weer een aantal amendementen ingediend om de defensie enigszins in de verantwoorde richting te stu-ren. Al die voorstellen werden
kunst rn autirk
Unieke zilverkoliekties en gedegen Restauratie
Schoonhavens Silverhuys B.V.
Hdven 1-5- SCHOON HOVEN- tel. 01823- 2651 Verlovings-cadeaus in zilver
B IJltliJdere opdrachten worden gaarne uitgevoerd
Bang voor inbraak?
Vraag dan nu een folder aan van ons zeer professionele RADAR-INBRAAKALARMSYSTEEM.
Geschikt voor alle bedriJven en particulier" woningen. Beslist de laagste prijs in Nederland.
f 825,- excl. 16% BTW, geen installatiekosten I
AMIGO SAFETY NEDERLAND. Javastraat 47A ·DEN HAAG- Tel. 070-463388-656597
Links de woordvoerders voor de WO in het de-fensiedebat, Ploeg en
Keja. Rechts minister
Vredeling
verworpen. Daarbij waren voorstellen om 140 miljoen gulden extra aan de defensie-uitgaven toe te voegen, vooral met het oog op de vervanging van de Neptune, het vliegtuig dat zulke nuttige diensten be-wijst voor de opsporing van schepen.
Die voorstellen haalden het wederom niet omdat de CDA-partijen, met de ARP voorop, hieraan geen steun wilden verlenen. Die houding ont-lokte Ploeg de opmerking dat de ARP al jaren met klapper-pistooltjes schiet.
Bij de behandeling van het Navo-gedeelte van defensie had De Koster namens de VVD-fractie de ministers Vre-deling en Van der Stoel nog eens het standpunt voorge-houden dat taakverdeling niet een eenzijdige aangelegen-heid is. In het beleid van deze ministers wordt een voorschot genomen op een taakverde-ling die er niet is. Bovendien lijkt deze regering onder taak-verdeling alleen taakafstoting te verstaan.
Keja nam het personeelsbe-leid voor zijn rekening. Het overleg met de militaire per-soneelsorganisaties dreigt
volgens Keja een schijnver-toning te worden. Hij keurde de ontkrachting van dit over-leg ten sterkste af. De moti-vatie van het personeel kall in i gevaar komen, zo
waar-schuwde hij.
Keja zei dat de personeels-voorzieningen tot sluitpost van de begroting dreigen te worden. ,.Het klinkt allemaal zo goed, maar het wordt be-lachelijk als we het vertalen in bijvoorbeeld: we schaffen bij de NS geen treinstellen meer aan voordat het personeel een financiële veer heeft gelaten".
Rust
De werk- en rusttijdenregeling bij de Koninklijke Marechaus-see noopte Keja ook tot scherpe kritiek. ,.Met verbijs-tering heb ik gemerkt, dat nu de commandant wel netjes dienstroosters opstelt, maar ze meteen weer in zijn burola stopt. En door de uitbreiding van de taken, èn door gebrek aan personeel. Zo gaat het wapen van de Koninklijke Marechaussee goed ten gron-de," aldus Keja.
Voor de defensie-toekomst is er na de behandeling van deze begroting in de Tweede Ka-mer ·één lichtpuntje: het was de laatste begroting van deze minister en van dit kabinet.
doorVictor Hafkamp
Verkiezingen
aggloin_eratie
Ei••dl1oven
Ondanks het feit dat de VVD bij de verkiezingen voor de nieuwe ·agglomeratieraad Eindhoven als tweede partij uit de bus is gekomen, zijn de VVD-ers in de betrokken elf Brabantse gemeenten toch licht teleurgesteld over het resultaat. ",n tegenstelling tot de PvdA hebben we ons redelijk staande kunnen hou-den, maar we zijn niet ge-groeid. Onze teleurstelling schuilt in het feit dat het CDA als nieuw verschijnsel - toen nog zonder Menten-effect overigens - veel sterker tot de verbeelding heeft gespro-ken als we hadden gehoopt", aldus drs. P. E. V. de Bruin uit Heeze, fractievoorzitter van de VVD in de nieuwe agglomeratieraad. "Je kunt hier duidelijk spreken van een revival van het confes-sionalisme. Dat de winst voor het CDA tien procent heeft bedragen, is toch wel ver-rassend".
Het CDA heeft door een stemmenpercentage van ruim 4 7 procent de absolute meer-derheid in zeteltal behaald. "Voor het hele politieke spel niet gezond, als een partij een absolute meerderheids-positie inneemt", meent drs. De Bruin. "Maar ik neem niet aan dat het CDA auto-matisch op een meerderheids-college zal aansturen. Het
zal in dat opzicht waarschijn-lijk minder rigoreus te werk gaan als PvdA en aanhang plegen te doen in zo'n geval". Hij veronderstelt dat de VVD schade heeft geleden van het optreden van plaatse-lijke groeperingen, verbonden in de samenwerkende demo-cratische groeperingen die drie zetels veroverden. "Ver-der is de uitslag vreselijk moeilijk te vergelijken met andere resultaten in het ver-leden. Waarschijnlijk is de slechte opkomst te wijten aan het gebrek aan interesse onder de bevolking voor de agglomeratieraad. En verder was het op de stemdag zeer slecht weer, wat overigens vaak in het nadeel werkt van de linkse partijen. Die tendens is in de uitslag ook weer terug te vinden". Van de 55 zetels veroverde de VVD er elf. Gekozen wer-den J. Scholten (Eindhoven), kandidaat voor het dagelijks bestuur van de agglomeratie, drs. De Bruin (Heeze), drs. K. Husch (Waalre), mevrouw A. B. de Jong-Crajé (Leende), J. G. A. L. Blommestein (Eind-hoven), H. van Naaijen (Oir-schot), mevrouw ir, M. H. Blom-Fuhri Snetlage, L. P. Couturier (Son en Breugel), C. Vlas (Veldhoven), H. Biex-toon (Neunen) en M. P.M. G. den Ouden (Eindhoven)
e
gast-
ur!jf1tià
Hotel Restaurant "De
8
ilderberg" - CosterbeekGelegen in uitgestrekte bossen en voorzien van een openluchtzwembad op. 1 0 min. afstand van Arnhem.
speciale konferentie arrangementen.
van 1 oktober tot 1 april weekend-arrangement. ook voor uw familie-reünie, recepties en partijen.
Op aanvraag zenden wij u gaarne documentatie toe. Tel. 085 - 333060.
RESTAURANT "BEEKZICHT" - BUURSE (Ov.) Broekheurnerweg 27
Telefoon 05426- 205
*
à la Carte Restaurant
*
Gelegen aan de Buurserbeek*
Sfeervol ingericht*
Bar en zaal voor 90 personen*
Zaal te scheiden in tweeënDinsdags gesloten
*
Geschikt voor zakenlunchesGRAND HOTEL .. DE MALLEJAN"-VIERHOUTEN
OS771 -241 242
wt~!~kPIH ld r r ,Hl~JfnlHmt V dil of Laterdag v.d
tot ;urlddq of rndällddg 140,-p.p. ledere zaterdagavond diner4dansant
een mt1eme bar voor gezellige mensen Alle kdrrHors r1wt bad. douche. tollet e'1 telefoon
\J (JUl uw ltlfi~WI veliJliJl en ook voo1 uw conferentieS. cursussen, vergaderul-u gaarm• nodere inl1cht1ngen A Verbuilt tt-: Tilburg
SPECIALITEITEN-RESTAURANT
Geopend rna t/m vrij. vanaf 12.30 tot 01.00 uur. Za. en zo. vanaf 17.00 uur.
Kruissingel 1 (In het Noorder plantsoen) Groningen. Tel. 050- 129010.
KomnaarBouwes!
\'tJOr l'L'n ~teen·ol JJtH:r-dan~am ~eJurenJe Je \\eekend~ met mu/ick \ an bt'kende orkeqen. \'oor een !lplt:. matinee op ;ondagmH.lJ.Jg nf nmr l't'n kongn:~. feeq of party
HFZOFK IIEI AA:--:t;!ü:--:ZI·:--:Illo C\'-1:--:0 ZA:--:ll\'Ol lKI
pa~prJOrt ol rJibl'\\ IJ~ Tltt't \ L'rgetL·n~
In het nabJJt: Bouwes Palace kunt u np ïO m hoogte \'Oortrdlt'l!dz L'tt'n magnifiek ui!J:td11 Bo\\lmg- t'Il kegelhanL·n. Bt!Jartt'n
'11 ~rekwkul<mDoltirama
\I·
AC>.
BQUWES
ZAN""11QQRT
-met een /L'L' \'an parkeern11mte'0' UV, Bd tl~10ï-~ l..t..t \'lJOralk 111iid1tJngt'n
Vraag onze uitgebreide brochure met Kerstarrangementen. Bel. 02507- 2144.
fusies- overnamen- organisatie-recrutering van top management
8
.
door onze oud-redacteur A.W. Abspoel
~lossing
van
de
«Tacht
in het Catshuis
wijziging van de bepalingen omtrent de ondernemings-raden.
In alle toonaarden hebben CDA-prominenten zich .,ge-schokt"' verklaard door de impertinentie van hun .,pro-gressieve" partners, tot uiting komend in de beruchte PvdA/ PPR-ontwerpresolutie om-trent de wijze van kabinets-formatie na de komende Ka-merverkiezing. Uit die ge-schoktheid blijkt wederom een verbazingwekkende hard-leersheid bij de confessio-nele voormannen. Kennelijk hebben zij uit de vrijwel over de gehele linie mislukte samenwerking met de socia-listen nog steeds onvoldoende lering opgedaan. Het doet denken aan het bekende ge-zegde: wie de goden willen verderven, slaan zij met blind-heid.
r Wie de moeite zou nemen
om de krantenkoppen van de laatste drie jaren nog eens door te nemen, stuit telkens weer op alarmerende op-schriften als: Groot
menings-I verschil in het kabinet-
Nach-telijke vergadering kwam nog niet tot een akkoord - Crisis in het Catshuis - Andriessen waarschuwt - Aantjes teleur-gesteld - PPR-ministers drei-gen met heengaan - Kabi-netscrisis niet uitgesloten.
Van Agt, lijsttrekker voor het CDA Maar al die alarmerende situaties liepen altijd weer uit op vage, halfslachtige oplos-: singen, door het zwichten der
confessionelen. Dat geldt zowel voor de confessionele bewindslieden als voor de Van de eerste dag af van het
bestaan van het Kabir:~et Den Uyl zijn de confessione-len volledig door de socia-listen overspeeld. De minis-terraad vormde - en vormt nog steeds - één grote ruzie-club, waar de clubleden elkaars bedoelingen en initia-tieven met het grootste wan-trouwen bejegenen. De ver-klaring daarvoor is dat de Ie- , den van deze club over de belangrijkste taakstellingen en over de te volgen tactiek in wezen fundamenteel ver-schillen. Om maar enige on-derwerpen van voortdurend botsende meningen te noe-men: de wijze van inflatie-bestrijding, het inkomens-beleid, de ontwikkeling van de collectieve voorzieningen, de onderwijspolitiek, de defensie en de samenwerking in de NATO, de woningbouw en de huurpolitiek, de kernenergie, de investeringspolitiek, de onbesuisde morele en finan-ciële steun aan buitenlandse revolutionaire bewegingen, in 1
•
afwijking veelal van de voor-zichtige houding van de Atlan-tische en Europese bondge-noten, het drugbeleid, de ver-mogensaanwasdeling en de
1 Kamerfracties. Ministers lieten
zich in eindeloze en voor het uithoudingsvermogen slopen-de vergaslopen-deringen altijd weer
1 murw praten. In de Kamer
werden moties of amende-menten van de oppositie, die de zaken nog enigszins in het rechte spoor trachtten te trek-ken, in grote meerderheid der gevallen verworpen. Eigen moties of amendementen van KVP- of ARP-zijde werden, zodra van de regeringstafel een dreigement weerklonk, schielijk weer ingetrokken of dusdanig verwaterd, dat ze
geen reële betekenis meer hadden.
CDA-lijst
Inmiddels is dan toch tot de ene CDA-lijst besloten en is de gezamenlijke lijsttrekker in de persoon van mr. Van Agt aangewezen. Opiniepeilingen wijzen uit, dat de jarenlange confessionele achteruitgang nu eindelijk is gestuit en het bij de verkiezingen gezamen-lijk optrekken van de drie eindelijk weer eens een eerste confessionele versterking zou opleveren. Onderzoekingen
Den Uyl, chefvan de ruzieclub wijzen tevens uit, dat een dui-delijke meerderheid der CDA-kiezers zich uitspreekt voor een samenwerking met de VVD. Verrassend is dat niet, gezien de politieke malaise, welke het samengaan met de socialisten heeft opgeleverd, in tegenstelling tot de goede sfeer, waarin in vroegere con-fessioneel-liberale kabinetten werd samengewerkt. Het is evenmin verrassend voor wie de (ontwerp) verkiezings-programs naast elkaar legt, waaruit de mogelijkheid om tot een redelijk akkoord te ko-men, duidelijk valt af te lezen. En alles wijst erop, dat mede dank zij een te verwachten stevige nieuwe winst voor de VVD bij de volgende Kamer-verkiezing, ook wat het zetel-tal betreft .waarop een CDA/
' 0
~ • ~ ' ' -~ • t '._ I ·~ ' , é '
VVD-combinatie zal kunnen rekenen, de door brede lagen van ons volk verbeide aflos-sing van de wacht op het Catshuis tot de zeer reële mogelijkheden gaat behoren. De boven reeds geconsta-teerde hardnekkigheid van een aantal CDA-prominenten blijkt uit de voorkeur, die zij ondanks alles in theorie nog altijd blij-ven uitspreken voor een nieuw samengaan na de verkiezin-gen met de PvdA. In theorie, omdat de dolzinnige eisen van de besturen van PvdA en PRR zelfs de heren Aantjes en Andriessen toch te ver gaan. Maar slechts .,noodgedwon-gen" zullen zij zich tot de VVD wenden. In die houding zolar]g de verkiezingsdag nog niet geweest is, zit waar-schijnlijk een belangrijk stuk (ten onrechte) nodig geachte partij-taktiek. Maar daarmee zullen de heren toch voorzich-tig moeten zijn, willen zij een politieke kater voorkomen. Verkiezingswinst zowel voor de VVD als voor het CDA, welke niet tot een aflossing van de wacht in het Cats-huis zou leiden, zou naar mijn stellige overtuiging tot een nieuwe uittocht va:1 pas weer temggekeerde confes-sionele kiezers leiden, die dan voorgoed voor het CDA ver-loren zouden zijn. Een kiezer stoot zich in het gemeen niet twee keer aan dezelfde steen!
Waar het niet-socialistische deel van ons volk (en dat is nog altijd een grote meer-derheid) reikhalzend naar uitziet is een kabinet dat weer respect afdwingt. Een kabinet, dat moeilijke beslissingen niet voor zich uitschuift, maar in goede harmonie tot een op-lossing brengt. En dat geleid wordt door een minister-pre-sident die zich niet in allerlei ondoorzichtige partij-politieke interpretaties behoeft te be-geven uit vrees voor links-radicale achterban.
•
.
9. '
door rnr. H. P. Tatsma, vief~· vno~ 7 itter vo'ln de\,/\,/ D
Europese liberale
Het Haagse Binnenhof en deRidderzaal waren in het week-end van 6 en 7 november het terrein van de liberalen uit de landen van de Euro-pese Gemeenschap, die daar in het eerste congres van de Federatie van Liberale en
nen óp vrijdagmiddag toen de zeven onderwerpen voor het komende Europese ver-kiezingsprogramma in zeven groepen van gedelegeerden met de desbetreffende com-missies in verschillende zalen van Ridderzaal en Tweede
Hans Wiegel spreekt het congres toe. Democratische Partijen bij-een kwamen na de oprich-tingsvergadering in Stuttgart op 27 maart van dit jaar. Ongeveer 220 gedelegeerden van 1 4 liberale partijen ver-gaderden in de Ridderzaal, welke voor het congres door de Nederlandse regering ter beschikking· was gesteld. De Ridderzaal. van nature reeds indrukwekkend en ook feestelijk door de daar han-gende provincievlaggen, was nog extra versierd met vele fraaie bloemstukken, verzorgd door liberale bloemenkwekers uit het Westland.
De werkzaamheden
begon-Kamer werden behandeld, waarbij ingediende amen-dementen werden toegelicht, teksten werden gewijzigd en ten dele nieuw samengesteld, alles ter voorbereiding van de behandeling in de plenaire ver-gadering.
Op zaterdagochtend vond de officiële opening van het congres plaats door de voor-zitter van de VVD, mr. F. Kort-hals Altes, voorzitter van het congres, waarna het woord werd gevoerd door de mi-nister van binnenlandse zaken mr. W. F. de Gaay Fortman,
die namens de Nederlandse regering een woord van wel-kom tot de gasten sprak en daarbij zijn (verre) ambts-voorganger Thorbecke ter sprake bracht, en door de Haagse (liberale) wethouder G. C. Wallis de Vries na-mens het Haagse gemeente-bestuur.
De heer Korthals Altes hield hierna een toespraak, waarin hij in herinnering bracht dat reeds in mei 1 948 in dezelfde Ridderzaal Winsten Churchill een krachtig pleidoqi voor een Verenigd Europa hield, en waarin hij er voorts op wees dat de liberalen steeds grote voorstanders zijn ge-weest van toetreding van zo-veel mogelijk democratische landen tot de Europese Ge-meenschap, van directe ver-kiezingen voor het Europese i parlement en van het toe-kennen van zo groot moge-lijke bevoegdheden aan dat parlement. Hij noemde als een van de belangrijkste taken voor de Federatie het tot stand brengen van een ge-meenschappelijke 'Europese politiek inzake de bestrijding van de werkloosheid en de inflatie, een punt dat ook in het ontwerp- verkiezingspro-gramma van de VVD is ge-noemd.
Daarna sprak de voorzitter van de fractie van liberalen en aanverwanten in het Europese parlement Jean Durieux, die meedeelde dat zijn fractie zo-juist had besloten zich voort-aan de liberale en democra-tische fractie te zullen noe-men, daarmee zich aan-sluitend aan de door de Fede-ratie gekozen naam.
Tenslotte sprak Federatie-voorzitter Gaston Thorn. Hij uitte zijn vreugde over het feit dat de reeds lang door hem bepleite liberale samen-werking in Europa nu
dui-delijk gestalte had gekregen. Hij wees er echter tevens op dat in internationale bijeen-komsten zo vaak beloften wor-den gedaan die dan later niet worden waar gemaakt. Óit is gelukkig niet de aard van liberalen en ook daarom ligt er voor liberalen een grote taak te wachten in de ko-mende Europese politiek.
Plenaire debat
Ln Ridderzaal bijeen
Overzicht van de bijeenkomst in de Ridderzaal tijdens datoespraak van Gaston Thorn welke in de discussie van
vrijdag waren ontstaan. (Voor nadere gegevens over deze onderwerpen, alsmede over enkele andere punten, zie men de vermelding daarvan in het vorige nummer). Hierop volgde het plenaire
Liberale Internationale
In Vrijh. en Dem. van 15 ok-· tober is onderaan blz. 19 in het stukje over de Liberale Internationale een storende fout ontstaan. De juiste tekst luidt:Twee liberale partijen uit
debat, waaraan door 55 sprekers werd deelgenomen, meestal levendig en van goed gehalte. Op de meeste punten bleek grote overeen-stemming te bestaan; op een aantal punten bleek nadere uitwerking
nood-Spanje werden als lid aange-nomen, de Partido Demo-cratico Popular onder leiding van lgnacio Camunas en de Equerra Democratica de Cata-l u na onder Cata-leiding van Ramon Trias Fargas. Met deze per-sonen bestond al geruime tijd
zakelijk. Wij hopen in een komend nummer een over-zicht van het besprokene en van de voorlopige resultaten te kunnen geven.
, Op zondag kwam het slot van het congres. Sedert de
' contact, en het is verheugend dat de liberale stromingen in het ontluikende Spaanse poli-tiek-democratische leven al-dus nauwe banden met libe-rale partijen in andere landen hebben verkregen.
. , .
··:··:_~~·/:~_~
...~-·-_..-"'',.':·.",'.
. · '
·.
~" l; ' ~ '
' '-~ 1 :;.._...,. '~ ";f ' ; I ~ • ' ~
oprichting van de Federatie in Stuttgart was er een voor-lopig bestuur geweest, dat thans door eeh definitief be-stuur werd vervangen. De voorlopige voorzitter Gaston Thorn en vice-voorzitters Genscher en De Koster wer-den in dezelfde functie nu definitief gekozen.
De heer Wiegel, in dit inter-nationale millieu al evenzeer thuis als in de Nederlandse vergaderzaal; hield hierna , een rede waarin hij een ac-. tieve krachtige voortzetting
van de Europese éénwording bepleitte, en als zijn mening uitsprak dat het bij uitstek een liberale taak is om daar-bij een leidende rol te spelen. Het toekomstig Europa Eal in het teken moeten staan van de ontplooiing van de vrije mens. Het is daarom terecht dat de Duitse liberaal Genscher het initiatief ge-nomen heeft om te komen tot een internationale con-ventie tegen het terrorisme. Ook zal het ontwikkelings-beleid in de verschillende landen in de Europese Ge-meenschap op elkaar moeten worden afgestemd en langs dezelfde lijnen moeten wor-den gevoerd. Voorts, zei hij, de Verenigde Staten van Noord-Amerika, gesticht door bur-gers uit heel Europa afkomstig, bezield door dezelfde idealen van vrijheid en menselijke ont-plooiing als de liberalen in Europa voor ogen staan, als onze natuurlijke bondgenoot te beschouwen.
De Duitse minister van bui-tenlandse zaken Genscher sprak tenslotte over de nood-zaak van een hervormings-gezind beleid in de Europese Gemeenschap. Liberalen wil-len een Europa van vooruit-gan·g in vrijheid.
. '
11·
12
I
Zetelroo:f~tje
--w-•
Het zetelroofwetje van de KVP-ers Andriessen en Van der Sanden is door de Twee-de Kamer vakkundig geTwee-de- gede-monteerd en opgeruimd. Zes jaar heeft het als een valbijl boven de meeste kleine frac-ties gehangen, zo typeerde mevrouw Kappeyne van de Coppello dit initiatiefvoorstel. In 1970 was het ingediend met de bedoeling een kies-drempel van twee procent in te voeren, oftewel drie zetels. De Tweede Kamer heeft er van het begin af aan geen twijfel over laten bestaan dat deze poging om de
even-DEES: tien jaar kinderziekten is genoeg
redige vertegenwoordiging aan de voet aan te tasten roemloos zou stranden. De VVD was daarbij één van de felste bestrijders van deze kunstgreep om pakweg tien zetels extra aan de grote par-tijen toe te la~en vallen.
"De VVD voelt daar niets voor om principiële redenen," zei mevrouw Kappeyne. "Wij rekenen ons niet rijk, noch aan enquêtes, noch aan volle ze-tels die de kiezers aan andere partijen geven." Zij waar-schuwde dat het verlaten van de kiesdeler als verdeelsleutel tot willekeur kan leiden waar-van de begrenzing op de lange duur niet zou zijn te overzien.
WUB
Staatssecretaris Klein, ooit als hoogleraar en als oppositieka-merlid een tegenstander van de Wet Universitaire Be-stuurshervorming, heeft nu voorgesteld om deze tijdelijke wet te verlengen tot 1 982. En dat vrijwel zonder wijzigingen aan te brengen.
Dees, de specialist van de VVD-fractie in universiteitsza-ken, becritiseerde deze klak-keloze verlenging ten sterkste. "Tien jaar kinderziekten lijkt experimentele
DE BEER: hoofdrol bij unieke gebeurtenis
wet lang genoeg," zei Dees. "Juist waar het zo onduidelijk is hoe de wet uitwerkt op de kwaliteit van het wetenschap-pelijk onderwijs en onderzoek, is het niet aanvaardbaar die onzekerheid min of meer ein-deloos te laten voortduren". Hij pleitte voor een aantal tussentijdse wijzigingen: In een motie drong hij aan op een betere bescherming van de academische vrijheden van onderwijs en onderzoek waar-voor een bevredigende be-roeps- en geschillenregeling in de wet opgenomen zou moeten worden.
f:>TT
De parlementaire
geschied-schrijvers kunnen een nieuw incident bijschrijven in het hoofdstuk unieke en bijzon-dere gebeurtenissen. Het VVD-kamerlid Pol de Beer speelt hierin de hoofdrol om-dat het voorval zich afspeelde over een amendement van zijn hand. De Beer had voor-gesteld om de verhoging van de posttarieven voor dagbla-den en tijdschriften drastisch terug te schroeven.
Bij de stemming met zitten en opstaan concludeerde kamer-voorzitter Vondeling dat De Beers amendement was
aan-De staande en
zit-'t nippertje verworpen
tende leden gaven weliswaar een wat onoverzichtelijk beeld, maar de conclusie "het. voorstel is aangenomen" ; werd op dat moment niet
aan-i
gevochten. Tijdens de opsom-ming van de voorstanders rees er toch enige twijfel, wat voorDrees (DS'70) aanleiding gaf alsnog hoofdelijke stem-ming te vragen. Volgens het reglement van orde kon dat op dat moment niet meer, maar Vondeling besloot op het verzoek van Drees in te gaan.gestelll.d
eigenlijk niet meer gehouden had mogen worden. De dag daarna, bij de herstemming, werd het voorstel van De Beer met een klein verschil ver-worpen.
CUBA
Weer is een poging van de VVD-fractie om de ontwikke-lingshulp aan Cuba op te schorten mislukt. Maar het was op het nippertje. De motie-Waalkens kreeg de steun van veel kleine partijen, voorts van de halve KVP, de
VEDER-SMIT: op de bres voor het kruiswerk
CHU en DS'70.
Over de Cuba-motie ontstond tijdens de begrotingsdebatten over ontwikkelingshulp een vinnige discussie met minis-ter Pronk. Deze wilde van stopzetting of opschorting van de hulp nog niets weten, ondanks het feit dat Cuba wel bergen geld (en manschap-pen) beschikbaar stelt voor de oorlogvoering in Zuidelijk Afrika. Nederland geeft dus geld aan een land dat geld geeft aan een ander land om oorlog te voeren.
Premier Den Uyl had beloofd dat de regering de hulp aan Cuba opnieuw zou bekijken, als dat land haar oorlogvoe-ring verder zou uitbreiden. Dat laatste is nu het geval, maar
Pronk heeft kennelijk de vrij-heid om toezeggingen van de premier aan zijn laars te mo-gen lappen.
Buitenland
Niet omdat we weinig buiten-land zouden hebben, wel om-dat we weinig ruimte hebben, zullen we kort zijn over de begrotingsdebatten over bui-tenlandse zaken. De Tweede Kamer trok er ook weinig tijd voor uit, dit jaar. Berkhouwer hekelde de stoelendans van zittende bewindslieden om de
TUYNMAN: weinig goede
woorden voor Vorrink
post van Europees landbouw-commissaris, en vroeg zich af waarom liberale kandidaten niet in aanmerking komen. Minister Vredeling (defensie) is kandidaat-nummer-één. De Koster zei dat hij zich met de hoofdlijnen van het beleid van minister Van der Stoel had kunnen verenigen. Hij had vooral waardering dat Van der Stoel zijn beleid heeft volgehouden tegen de eenzij-dige kritiek van zijn linkse achterban in.
Volksgezondheid
Het kamerdebat over volksge-zondheid concentteerde zich
op het kruiswerk. Dit moet versterkt worden nu steeds meer de opvatting terrein wint dat niet voor elk wissewasje het ziekenhuis of specialis-tische inrichtingen moeten worden ingeschakeld. Staats-secretaris Hendriks kreeg het dik op zijn brood dat hij in feite tegen deze ontwikkeling ingaat door te kortwieken op de subsidies voor het kruis-werk.
Mevrouw Veder-Smit zag de oplossing in een financierings-wet voor het kruiswerk, maar kreeg hiervoor onvoldoende steun van de kamer.
Hen-BERKHOUWER: waarom geen liberaal als Europese land-bouwcommissaris?
driks deed de wat wazige toezegging dat hij zou pro-beren nog drie miljoen gulden voor deze uiterst belangrijke tak van de gezondheidszorg te vinden. Mevrouw Ginjaar-Maas drong aan op een ver-betering van de gezondheids-voorlichting.
Milieu
Mi nister Vorrink kreeg ook een boterham met dikke plak-ken kritiek te verorberen. Wetten maken is één, maar de uitvoeringsmaatregelen zijn twee, en in dat laatste is Vorrink buitengewoon traag. VVD- milieu-
woordvoerder-Kamerjournaal
Tuijnman had daarom met andere kamerleden weinig goede woorden over voor deze minister ... Het grote be-zwaar van de huidige aanpak is dat veel wordt overhoop gehaald maar dat te weinig wordt afgemaakt," zei Tuijn-man. Hij benadrukte dat ondanks de economische moeilijkheden een milieube-leid harde noodzaak blijft.
Den Uyl
Premier Den Uyl heeft als lijsttrekker van de PvdA de
De KOSTER: waardering voor Van der Stoel
inmiddels beruchte voorwaar-den voor verdere samenwer-king met het CDA iets afge-zwakt. In zijn uitleg hoeft de PvdA-PPR-combinatie niet als grootste uit het stembus te komen, als er maar niet wordt verloren. Het CDA mag even-veel ministers krijgen als de linkse combinatie, maar Den Uyl moet wel premier ~lijven,
aldus de uitleg van de PvdA-lijsttrekker. Wiegel heeft het CDA gewaarschuwd dat het zich geen zand in de ogen moet laten strooien. Links eist immers de meerderheid ook als ze door de kiezers in een minderheidssituatie worden gebracht. Brutaler kan het niet.
door onze redacteur buitenland
Turijfels
India heeft lange tijdgegol-den als de volkrijkste demo-cratische staat in de wereld, de staat die als voorbeeld kon dienen voor andere ont-ontwikkelingslanden omdat democratie toen wel degelijk mogelijk bleek bij omstan-digheden die volgens velen niet anders dan in een dic-tatuur opgelost zouden kun-nen worden. Nu heerst er al 1 6 maanden officieel de noodtoestand in het land van mevrouw lndira Gandhi, een situatie die voor langere tijd zal blijven voortbestaan als men afgaat op de wijzigingen van de grondwet die inmid-dels door beide huizen van het parlement zijn aange-nomen.
Honderden oppositieleiders hebben hun vrijheid verloren, de pers is officieel aan ban-den gelegd. Deze en derlijke maatregelen die we ge-makkelijk herkennen als de kenmerken van een dicta-toriaal bewind, zijn even ge-makkelijk te veroordelen. De situatie als zodanig is echter veel minder makke-lijk te beoordelen. Het is al vaker gezegd: we kijken er te veel met westerse ogen tegenaan. De moeilijkheid is dat we die ogen nu een-maal hebben en ons oor-deel alleen kunnen vellen af-gaande op ons bekende ver-schijnselen.
V. S. Naipaul, blijkbaar een
medestander van mevr.
Gandhi, heeft in een zestal artikelen die verschenen zijn in The New York Review of Books tussen april en sep-tember van dit jaar, een po-ging gedaan de sociale en culturele achtergronden te schetsen van het verschijn-sel India. Het is uiteraard ondoenlijk in dit korte bestek de inhoud van deze artikelen geheel weer te geven, maar het loont toch de moeite enige door hem gesignaleerde aspecten bij onze
beoorde-ling van de situatie van het ogenblik te betrekken.
H !:ldOî;i:;:nt:-,
Daar is allereerst de posi-tie van de godsdienst: .,Hin-doeïsme", schrijft Naipaul, .. heeft ons duizenden jaren lang blootgesteld aan neder-lagen en stagnatie. Het heeft de mensen geen idee gege-ven van het bestaan van een contract met anderen, geen idee van de staat. Het heeft een kwart van de be-volking tot slaven en de rest altijd verdeeld en kwetsbaar ' gemaakt. Zijn filosofie van zich terugtrekken heeft het intellect van de mensen ver-minderd en hen er niet toe uitgerust uitdagingen te beantwoorden; het heeft de groei verstikt". De Indiër is gewend zich in zichzelf te keren als er moeilijkheden zijn, of tot zijn familie, zijn clan, zijn kaste. Problemen die de maatschappij bieden worden niet geanalyseerd. .. Wanneer mensen de zaken niet van buiten af kunnen waarnemen, hebben ze geen ideeën; ze hebben obses-sies. Wanneer mensen in-stinktief leven, lijkt het wel of iedereen aan iets als een collectief geheugenverlies lijdt". En dat blijkt ook te gelden voor lndia's probleem nummer één: de armoede. ..India is arm: een feit dat men in India pas onlangs is begonnen waar te nemen, met de ontzettende groei van de bevolking, het verstik-kende van de steden, het zelfbewust worden van de industrie-arbeiders. Voor vele Indiërs schijnt armoede ech-ter, pas ontdekt, ook zojuist geschapen te zijn. Het is gek genoeg een van de beschul-digingen aan het adres van mevrouw Gandhi dat zij er niet in geslaagd is een einde te maken aan de armoede zoals ze in 1971 had be-loofd: precies die armoede
I
lndia's premier. mevrouw lndira Gandhi.
die tot dan toe, door ieder ander werd beschouwd als iets dat er nu eenmaal is in India, een heilig huisje, een reden om trots op te zijn in Ghandhiaanse trant."
Obsessie:;:;
Het voÓrbeeld van de Indiase ex-minister, dat Naipaul aan-haalt laat zien dat deze op-recht meent dat er tijdens zijn bewind geen armoede heerste, zijn herinnering zei hem dat het verleden hem toegelachen had. Hoe zou er dan armoede hebben kun-nen heersen? Deze en derge-lijke obsessies hebben dik-wijls tot partijvorming geleid waarbij een partij als de Jan Sangh enerzijds rustig be-wapening van het leger met kernwapens kon bepleiten en anderzijds de heiligheid van de koe bleef propageren. Naipaul vindt het dan ook niet vreemd dat een aantal van die partijen nu verboden zijn en hun leiders zijn ge-arresteerd. Maar waar leidt een dergelijke op zich niet goed te praten politiek toe? Het doel: opheffing van de ar-moede, het vestigen van een rechtvaardig bewind, blijft ook volgens Naipaul vaag, in tegenstelling tot de
ob-sessies die zo reëel lijken'. voegt hij er aan toe.
Mevrouw Gandhi en haar regering worden beschuldigd van martelingen. Ook dat ziet Naipaul veel minder som-ber. Martelingen van het soort zoals we dat in Zuid-amerikaanse landen kennen, komen in India volgens hem niet voor. Me'n krenkt zijn slachtoffer eerder door hem in zijn kaste-gevoel te treffen, hem zijn snor af te scheren terwijl zijn kaste het dragen daarvan nu juist voorschrijtt e.d., overigens meer reden tot hysterie dan een pak slaag, zo meent Naipaul. En 'als men zich daarover opwindt dan bewijst men weer eens dat men wel erg snel op zich-zelf en zijn eigen zorgvuldig gecultiveerde levenssfeer wordt teruggeworpen. ,.In dit land van geweld en wreed-heid (kenmerken van de In-diase beschaving. volgens de schrijver). midden in de crisis die de intellectuele vooruitgang waaraan India begonnen was, bedreigt, is het onderontwikkelde ego nog steeds tot een alarmerend soort onnozelheid in staat".
0 c rsbrr~~de!
Ook wat de persbreidel
be-'
over India
treft signaleert Naipaul een gelukkige bijkomstigheid. De kranten hadden zich nooit met analyses en achter-gronden van hun berichten beziggehouden. De Indiër kwam dan ook het meeste over zijn land te weten via buitenlandse bronnen en dat is nu in zekere zin ver-anderd. "Het nieuws over India in de Indiase pers is nog nooit zo slecht ~eweest als nu. Recente nummers van de lllustrated Weekly of India bevatten verhalen over onvrije arbeid, kinder-arbeid en kinderhuwelijken. De Indiase pers is eindelijk begonnen India aan zichzelf te laten zien. Maar zij doet het onder dwang. Het is een van de tegenstrijdig-heden van het India onder de noodtoestand dat het oordeel over de noodtoe-stand zö moeilijk maakt: de gevaren zijn duidelijk, maar de resultaten kunnen positief blijken te zijn. De pers heeft ; zijn politieke vrijheid verloren, · maar heeft zijn interpretatieve functie uitgebreid".
Of Gandhi er in slaagt de tegenstrijdigheden binnen haar wereld in positieve da-den om te zetten blijft de
vraag. Kan zij met behoud van de positieve kanten van de Indiase cultuur de in het
oog springende sociale ge-breken van die cultuur af-doende bestrijden? Het lijkt een immense opgave en niet iedereen zal het vertrouwen van een Naipaul bezitten.
Am nes tv
Het is ook wel zeer moeilijk dat vertrouwen te behouden als je leest wat Amnesty International over de toe-stand in India bericht (Wordt Vervolgd, d.d. november "76). De maatregelen van Gandhi, waarschijnlijk be-doeld om de onmacht van de regering om effectief op te treden tegen de enorme pro-blemen van het land te ver-bergen hebben minstens 40.000 tot 100.000 mensen in de gevangenis doen be-landen, onder wie 20.000 tot 25.000 politieke leiders, . journalisten en andere opinie-vormers. Ook andere maat-regelen, zoals de gedwongen massale sterilisatie van dui-zenden meest zeer arme mannen kunnen, bekeken met westerse ogen of niet, niet worden goedgepraat en lijken in het niet te zinken bij enkele economische en sociale successen zoals de vermindering van de inflatie, het arresteren van woekeraars en slavenhoudende
groot-grondbezitters.
e
Politieke
marketing
De VVD heeft wat betreft politieke marketing weinig pretenties en geen overdreven verwachtingen. Dit zei dr. R. W. de Korte, secretaris-voorlichting en lid van het dagelijks bestuur van de VVD op een congres over de mar-keting van politieke partijen, dat op 2 november j.l. in hetjaarbeu rscong rescentru m werd gehouden. Politieke pro-paganda is zelden doorslag-gevend voor het succes van
een partij. Zeker niet op lange duur. Succesvolle politiek is niet als produkt te koop. Je . kunt het niet met een
prach-tig strikje kant en klaar op de toonbank zetten, aldus de heer De Korte.
Politieke marketing in de zin van het analyseren van de kiezersmarkt, het formuleren. van· de politieke boodschap en het allaceren van de mid-delen kan echter zeer nuttig werken, zo meende hij.
.J(
)\.l~l)- <-~<lilgres
(),r(llaJ•
I~III"(lJlese
t~(làll'\.\/()1
11
(1_Ïllg
Een belangrijke gast op het eind oktober gehouden jaar-lijkse JOVD-congres in Groes-beek was premier Den Uyl. Niet alleen omdat hij premier is, maar nog meer omdat Nederland thans als voorzitter fungeert van de Europese ministerraad.
Den Uyl besprak twee con-cepties over de Europese eenwording, het congres-thema. De ene conceptie is die van liberalisatie van de (handels)betrekkingen, de tweede die van de integratie van het beleid. De waarde van de eerste conceptie is volgens de premier nog nooit zo tastbaar geweest als nu. "Als we de gemeenschap niet hadden in de huidige crisisperiode was de ellende niet te overzien geweest", zei hij.
Het Tweede Kamerlid voor de VVD H. J. de Koster pleit-te voor toetreding van Grie-kenland en Spanje tot de EEG. Volgens hem is de li-berale federatie een beginsel-partij die zal opkomen voor de vrijheid van de burger. Zij is allerminst conserva- ' tiet, meent De Koster.
Staatssecretaris J. Brinkhorst (D"66) hield een betoog dat door de congresgangers geestdriftig werd ontvangen. Liberale partijen in Europa zitten veelal in een midden-positie en spreken zich uit voor vernieuwing, de VVD doet dat niet, aldus Brink-horst. De VVD heeft gekozen voor een volkspartij en neemt daarbij rechtse groeperingen in zich op. Als de VVD niet aan maatschappijvernieuwing doet, wordt het CDA in Ne-derland de middenpartij. meent hij. Voor een ver-nieuwing van het politieke liberalisme in Nederland moet er een groepering aan-wezig zijn die in zijn handelen de begrippen vrijheid en soli-dariteit centraal stelt, aldus de staatssecretaris. Hij vond
het tekenend dat Bas de Gaay Fortmann zich als be-schermer opwerpt van •de Britse Young_Liberals.
l\1
ota
Ter gelegenheid van het jaar-congres bracht het hoofd-bestuur van de JOVD een nota uit over de "Europese eenwording". In dat rapport stelt de JOVD dat met name in de VVD het met de be-trokkenheid van de meeste leden bij vraagstukken Viilil
buitenlands beleid niet flo-rissant is gestelt. Dat van de ruim 80.000 VVD-leden er nog geen 200 lid zijn van
de groep Nederland van de Liberale Internationale vindt zij in dit verband illustratief. De relatief geringe belang-stelling van de modale VVD-er voor buitenlandse politiek lijkt zich te weerspiegelen in de taakverdeling binnen het Dagelijks Bestuur van de VVD. Hier kent men - anders dan bij de PvdA en PPR -nog altijd geen internationaal secretaris. Instelling van zo'n functionaris die uitsluitend met de internationale con-tacten is belast, verdient naar de mening van het JOVD-
>
-
15
Europese federatie
. vanLiherale.
Jongeren opgericht
Op uitnodiging van de JOVD is op 3 en 4 november in Den Haag het op~ichtingscon
gres gehouden van de Euro-pese federatie van liberale jongeren. De oprichting in Nederland van deze ,.Liberal and Radical Youth Movement of the Europaan Community" (LYMEC) was de bekroning van het beleid van het JOVD-hoofdbestuur dat de afge-lopen jaren gericht was op een bundeling van de liberale jongerenorganisaties uit de landen van de Europese ge-meenschap. Tot secretaris-generaal van het bestuur van de L YM EC werd de
vice-vervolg van pag. 15
JOVD-congres
over Em·opese
eenurording
hoofdbestuur sterk aanbe-veling.
Europa moet dichter bij de burger staan, vindt de JOVD. Een grootscheepse voor-lichtingscampagne om de betrokkenheid van de Euro-pese burgers bij de EuroEuro-pese eenwording te vergroten, vindt zij noodzakelijk. Onder-zocht moet worden hoe het Nationale Comité Europese Verkiezingen - het comité Vondeling- ook na 1978 hier-aan inhoud kan geven, van-zelfsprekend in nauwe samen-werking met de Europese Beweging, aldus het rapport. Het werd op het congres in Groesbeek onder meer overhandigd aan premier Den Uyl. Die zei er Hans Wiegel mee te zullen achtervolgen.
voorzitter politiek van de JOVD, Gijs de Vries, gekozen. De nieuwe federatie bezet een zetel in het bestuur en tien zetels op het congres van de federatie van liberale en democratische partijen in de Europese Gemeenschap. De jongeren zullen nauw be-trokken worden bij de op-stelling van het verkiezings-programma van de Europese liberale partijen. Ze hebben daartoe op hun congres een reeks amendementen op-gesteld die onder meer ge-richt zijn op het invoegen
van paragrafen over sociale politiek en ontwapening en
op uitbreiding van het hoofd-stuk over mensenrechten. Ook namen de jongeren een verklaring aan, waarin zij aan-dringen op afschaffing van de zogenaamde .. Extremisten-erlasse"' in de Duitse bonds-republiek. Op verzoek van de JOVD besloot het LYMEC-congres een beroep te doen op de Europese liberale
par-tijen om er bij de Sowjet-Unie op aan te dringen de ernstig zieke dissident Wladimir Boekowsky vrij te laten.
V
"qering
[}e kwestie Boekowsky heeft
er onlangs ook toe geleid dat Ad de Laet, internatio-naal secretaris van de JOVD, weigerde deel te nemen aan een afscheidsdiner met een Russische delegatie. Deze was in Nederland in het kader van een uitwisselingspro-gramma van het Nederlands Komité lnterl")ationaal Jonge-renwerk met het nationale Sowjet-comité. De weige-ring van De Laet was een reactie op het feit dat de Russische delegatie niet van gedachten wilde wisselen over de toestand waarin Boekowsky verkeert.
•
Nieu-w-suit de JOVD
Kernprogramma
Tijdens een bijeenkomst in Nieuws-poort in Den Haag heeft de JOVD aan VVD-voorzitter mr. F Korthals Altes haar eigen politieke kernpro-gramma aangeboden. Dit prokernpro-gramma is een zelfstandig stuk van de JOVD. Zij zal op basis daarvan de komende Jaren haar politieke beleid voeren. Het programma beschouwt de JOVD tevens als inbreng in de dis-cussie over het ontwerp-verkie-zingsprogram van de VVD.
Het uit 28 bladzijden bestaande kernprogramma pleit onder meer voor een hoge prioriteit aan de ont-wikkelingssamenwerking in de vorm van een ontwikkelingsbeleid. ge-baseerd op meerjarenplannen. De omvang van de totale steun zal mede moeten zijn gebaseerd op de be-hoefte van de ontwikkelingslanden en de noodzaak de steeds grotere kloof tussen rijke en arme landen te overbruggen.
Het Europese belang moet meer dan tot nu toe prioriteit krijgen boven het nationale belang van de afzonderlijke lidstaten. Recht-streekse verkiezing van de leden van het Europese parlement is ge-wenst, aldus de JOVD. Zolang dit nog niet is gerealiseerd, moet al-thans dtl Nederlandse delegatie van dit parlement rechtstreeks worden gekozen, vindt zij.
De JOVD pleit verder voor de aan-leg van meer fietspaden, een krach-tige stimulering van het eigen woningbezit. grootscheepse voor-lichting wat betreft het gebruik van alle soorten drugs en wijziging van de gemeentelijke en provinciale indeling. Benoeming van de burge meester is te verkiezen boven ver· kiezing en filmkeuring en toneel-censuur moeten worden omgezet in een indicatieplicht van het karak-ter van het gebodene. Aldus de JOVD in haar kernprogram ma.
HoofdbestuurJOVD
Het nieuwe hoofdbestuur van de JOVD is als volgt samengesteld: voorzitter Johan Remkes. vice-voorzitter Gijs de Vries. vice-voor-zitter organisatie Monique Bouman. algemeen secretaris Peter "Vrijsen.
internationaal secretaris Ad de Laet, penningsmeester Klaas Rooze en tweede secretaris Margat van Guldener.
