Hinderweteisen en rioolwaterzuiveringsinrichtingen

(1)

Hinderweteisen

en

rioolwater zuiveringsinrichtingen

(2)

postbus 414. 2280 A K Rijswijk Z.H. 070-980.287

...p-

stichting toegepast onderzoek reiniging afvalwatei

Hinderweteisen

en

rioolwaterzuiveringsinrichtingen

(3)

Inhoud Ten geleide SAMENVATTING INLEIDING Opdracht

Werkwijze van onderzoek De opbouw van dit rapport

BRONNEN VAN HINDER EN GEVAAR LN I'NATREGELEN UAAKTEGEN Luchtverontreiniging

u t m t h i n c ! e r

v e r s p r e i d i n g v a n a,?8aZwater -in aërosaZen schuim

emi,:cie van

$0 f

en

.stoJ

2'

z

Trilling- en geluidhinder t r i Z Zin7hindcr

3 e Z u i d k i n d e r

Bodemverontreiniging Ongedierte en onreinheid Gevaar

Storing radio- en tv-ontvangst Visuele hinder

De relatie tussen hinder en afstand D?. HINDERWET

VOORWAARDEN UIT HINDERblLTVERGUNNINGLN INLEIDING

Gegevens

Indeling van voorwaarden ZUIVERINGSINRICHTINGEN Algemene voorwaarden Luchtverontreiniging Trillinghinder Geluidhinder

Bodenverontreiniging Veiligheid

3ngedierte

(4)

5.2.8 Voorwaarden betreffende behandeling van afvalstoffen en roostervuil

5.2.9 Voorwaarden betreffende behandeling van slib 5.2.10 Conclusies

CE!IALEN

Algemene voorwaarden Luchtverontreiniging Trillinghinder

Geluidhinder

Bodemverontreiniging Veilieheid

Ongedierte

Voorwaarden betreffende behandeling van afvalwater en roostervuil

Conclusie

6

KOSTENASPECTEN 6.1 Algemeen

6.2 Yilieuvoorzieningen zuiveringsinrichtingen 5.3 Extra investeringskosten milieuvoorzieningen

6 . 4

Extra jaarlijkse kosttm milieuvoorzieningen

6.5 Extra kosten van m i l i e u v o ~ -zieningen hij rioolgemalen

6 . 6

Conclusies

7

LITERATUUR

BIJLAGEN

I . Zuiveringsinxichting met "zware" vergunningvoorwaarden

2. Zuiveringsinrichting met "doorsnee" vergunningvoorwaarden 55 3. Gemaal met "zware" vergunningvoorwaarden 56 - 57

4 .

Gemaal met "doorsnee" vergunningvoorwaarden

5

8 5. Enquêteresultaten stank op rioolwaterzuiverinsinrichtingen 59

6. Milieutechnische voorzieningen zuiveringsinrichtingen 60 - 6 3

(5)

Ten geleide

Onder invloed van de verhoogde aandacht voor milieu-aspecten in zijn algemeenheid en mede veroorzaakt door de capaciteitsvergroting van de gemiddelde nieuw gebouwde rioolwaterzuiveringsinrichting is er de laat- ste jaren een groeiende neiging waarneembaar om niet alleen de gunstige maar ook de ongunstige gevolgen van dergelijke inrichtingen voor het milieu te benadrukken.

Dit komt onder andere tot uiting doordat in het kader van de h i n d e w e t - vergunning eisen ("voorwaarden") worden gesteld aan ontwerp en bedrijfs- voering van de inricht in^. Voor rioolgemalen geldt in beginsel hetzelfde Het is van belang om reeds bij het ontwerp met de voorwaarden of voor- zieningen rekening te kunnen houden, aangezien het aanbrengen van voor- zieningen achteraf vrijwel altijd vele malen duurder is.

Het inventariserend onderzoek naar de inhoud van die voorwaarden en de gevolgen daarvan, waarover hier wordt gerapporteerd, is uitgevoerd door DHV Raadgevend Ingenieursbureau BV en namens de STORA begeleid door een commissie bestaande uit: ir.

A . H .

Havelaar, ir. H.M.J. Scheltinga en ir. J. van Selm (voorzitter).

Rijswijk, juli 1981. De directeur van de S T O M

drs. J.F. Noorthoorn van der Kruijff

l>e o n d e r z o e k a d v i e ~ c o m i i i i i , d i e t o t d i t p r o j e c t a d v i s t . e r d e . h p s t o n o i i i ! :

p r o f . i r . A . C . I . Kont ( v r m r r i f t e r l . d r s . J . F . N a o r t h n o r n v a n d e r K r v i i j f f ( s e c r r t a r i z ) e n d r . i r . 1 l . J . E g g i n k , p r o f . d r . P . C . Folir, ir. R . K a r p c r . i r . C.H. K i i g g < , l c i j n , i r . l . S . Kiiyper, i r . Th.(:. M a r t i j n . i r . l1.A. Meijer, i r . H.M.I. S c l i e l t i n g a , d r . i i . 1 i . W . S c t i o l t e h i n g i r . J . van S e l m , i r . l l . T i e r s e n s . d r s . A.A. Wiimeij'.r f l d e n ) .

(6)

SAMENVATTING

Er is de laatste jaren een toenemende aandacht voor de minder gun- stige milieu- en omgevingsaspecten van zuiveringsinrichtingen en rioolgemalen.

Een algemene bespreking van de mogelijke bronnen van hinder en gevaar en maatregelen daartegen wordt in dit rapport gevolgd door een aantal aspecten betreffende de Hinderwet in relatie tot zuiveringsinrich- tingen en gemalen.

De mate waarin de toenemende zorg voor de omgeving van zuiverings- inrichtingen en gemalen tot uitdrukking komt middels de Hinderwet (voorwaarden) is nader onderzocht.

Eenenquête onder een beperkt aantal

w a t e r k w a l i t e i t s b e h e e r d e r s ,

lever- de in de eerste fase van het onderzoek 32 vergunningen van zuive- ringsinrichtingen en 48 vergunningen van gemalen op, alle recent verleend (na 1977).

D e voorwaarden zijn gerubriceerd en samengevat.

In de tweede fase van het onderzoek zijn de meerkosten van voorzie- ningen voortvloeiend uit de Hinderwet (voorwaarden) geïnventariseerd.

De beheerders van genoemde inrichtingen ervaren met name voorzienin- gen ter voorkoming van luchtverontreiniging (stankhinder), geluid- overlast en bodemverontreiniging als kostenverhogend.

Voorzieningen voor de twee laatstgenoemde bronnen van hinder zijn uitsluitend van invloed op de kapitaalslasten.

Er is een grote spreiding in kosten per zuiveringsinrichting en per inwonerequivalent.

Over de proceskosten van voorzieningen ter voorkoming van lucht- verontreiniging zijn weinig gegevens bekend omdat nog weinig voor- zieningen in bedrijf zijn.

Ingrijpende voorzieningen ter voorkoming van hinder bij rioolgemalen zijn slechts in één uitzonderlijk geval gerealiseerd.

Als algemene conclusies uit het onderzoek kunnen worden vermeld:

- een veelheid en grote verscheidenheid van voorwaarden wordt aangetroffen, niet in de laatste plaats onder de voorwaarden die niet specifiek op rioolwaterzuiveringsinrichtingen betrekking hebben;

-

onder de voorwaarden zijn er aan te treffen die technisch niet realiseerbaar, dubbelzinnig geformuleerd of juridisch aanvecht- baar zijn;

- de grote meerderheid der voorwaarden kan worden beschouwd als een vastlegging van de normale ontwerppraktijk en is als zodanig n i e t kostenverhogend. In een aantal gevallen zijn maatregelen ver-

langd die aanwijsbaar tot meerkosten leiden in de orde tot circa

f 7,-- per inwonerequivalent. Bij hoge uitzondering zijn eisen

gesteld die tot zeer hoge kosten (tot circa f 17,-- per inwoner-

equivalent) aanleiding gaven.

(7)

INLEIDING

Opdracht

Alle

r i o o l w a t e r z u i v e r i n g s i n r i c l i t i n g e n

en rioolgemalen zijn onder- worpen aan de Hinderwet. Voor oprichting, in werking brengen en in werking houden is een vergunning vereist.

Aan het verlenen van zo'n vergunning worden veelal voorwaarden ver- bonden, via welke eisen gesteld kunnen worden aan ontwerp, maat- regelen aan enlof bedrijfsvoering van de inrichting.

Om te inventariseren welke voorwaarden worden opgelegd alsmede welke (meer)kosten daaruit (kunnen) voortvloeien heeft de S T O M aan DHV Raadgevend Ingenieursbureau BV opdracht gegeven tot het onderzoek, waarvan in dit rapport verslag wordt gedaan.

De opdracht omvatte uitdrukkelijk niet het concipiëren van een slui- tende set modelvoorwaarden. Evenmin was het de bedoeling om een fundamentele studie te verrichten naar de omgevingsaspecten van rwzi's en gemalen. Daartoe zijn andere STOM-onderzoeken gaande.

Werkwijze van onderzoek

Het onderzoek is uitgevoerd in twee fasen.

In de eerste fase is via een schriftelijke enquête onder een aantal

w a t e r k w a l i t e i t s b e h e e r d e r s

geïnventariseerd welke voorwaarden zijn verbonden aan d e globaal in 1978 en 1979 verleende (of in beroep gewijzigde) hinderwetvergunningen.

Tevens is in deze fase aan alle regionale inspecteurs van het staats- toezicht op de volksgezondheid, belast met het toezicht op de hygiëne van het milieu verzocht op te geven of zij een model hanteren voor door hen te adviseren voorwaarden aan rwzi's en gemalen en zo ja, welke die modelvoorwaarden dan zijn.

Alle benaderde

en de meerderheid van de inspecteurs antwoordde op deze eerste vraagstelling, waardoor een beeld kon worden verkregen van de "gemiddeld" opgelegde voorwaarden.

Hoewel conform de opdracht ook was gevraagd naar eisen in het kader van de bouwvergunning werd slechts in één geval een dergelijke eis

(bouwhoogtebeperking) gemeld; verder representatief onderzoek naar dergelijke eisen was derhalve niet mogelijk.

In de tweede fase van het onderzoek is via persoonlijke benadering van de

getracht om met name voor de geval-

len met vrij vergaande voorwaarden na te gaan welke meerkosten dit voor de bouw van de inrichting heeft opgeleverd. Daar deze informatie

slechts spaarzaam beschikbaar bleek, is in geringe mate (en hoewel dat strikt genomen niet tot de opdracht behoorde) gebruik gemaakt van bij DHV aanwezige kennis van de kosten van maatregelen in het alge- meen en op enkele opgegeven inrichtingen in het bijzonder.

Aldus werd een, zij het vaag, beeld verkregen van de meerkosten van

milieumaatregelen.

(8)

2.3

» e ^~ opbouw v a n d i t r a p p o r t

H e t o n d e r h a v i g e r a p p o r t g e e f t i n h o o f d s t u k 5 ( p p . 1 7 - 4 2 ) en 6 ( p p . 43-49) d e r e c u l t a L e n v a n f a s e i e n 2 w e e r . D a a r a a n v o o r a f g a a t i n h o o f d s t u k 3 ( P P . 5-14) e e n a l g e m e n e b e s p r e k i n g v a n d e m o g e l i j k e b r o n n e n v a n h i n d e r e n i n h o o f d s t u k 4 ( p p . 15-16) e n i g e b e s c h o u w i n g e n o v e r d e H i n d e r w e t , d e m o g e l i j k t i e d e n e n d e b e p e r k i n g e n i n d e a a n e e n v e r g u n n i n g t e v e r b i n d e n v o o r w a a r d e n .

(9)

INLEIDING Opdracht

Alle rioolwaterzuiveringsinrichtingen en rimlgemalen zijn onder- worpen aan de Hinderwet. Voor oprichting, in werking brengen en in werking houden is een vergunning vereist.

Aan het verlenen van zo'n vergunning worden veelal voorwaarden ver- bonden, via welke eisen gesteld kunnen worden aan ontwerp, maat- regelen aan enlof bedrijfsvoering van de inrichting.

Om

te inventariseren welke voorwaarden worden opgelegd alsmede welke (meer)kosten daaruit (kunnen) voortvloeien heeft de

STORA

aan DHV Raadgevend Ingenieursbureau BV opdracht gegeven tot het onderzoek, waarvan in dit rapport verslag wordt gedaan.

Ue opdracht omvatte uitdrukkelijk niet het concipiëren van een slui- tende set modelvoorwaarden. Evenmin was het de bedoeling om een fundamentele studie te verrichten naar de omgevingsaspecten van rwzi's en gemalen. Daartoe zijn andere SïOKA-onderzoeken gaande.

Werkwijze van onderzoek

Het onderzoek is uitgevoerd in twee fasen.

In de eerste fase is via een schriftelijke cnquCte onder een aantal

geïnventariseerd welke voorwaarden zijn verbonden aan de globaal in 1978 en 1979 verleende (of in beroep gewijzigde) hinderwetvergunningen.

Tevens is in deze fase aan alle regionale inspecteurs van het staats- toezicht op de volksgezondheid, belast met het toezicht op de hygiëne van tiet milieu verzocht op te geven

of

zij c ~ n model hanteren voor door hen te adviseren voorwaarden aan rwzi's en gemalen en

zo

ja, welke die modelvoorwaarden dan zijn.

Alle benaderde

waterkwaliteitsbeheerdfrs

en de meerderheid van de inspecteurs antwoordde op deze eerste vraagstelling, waardoor een beeld kon worden verkregen van

d e

"gemiddeld" opgelegde voorwaarden.

Hoewel conform de opdracht ook was gevraagd naar eisen in het kader van d e bouwvergunning werd slechts in Eén geval een dergelijke eis

(bouwhoogtebeperking) gemeld; verder representatief onderzoek naar dergelijke eisen was derhalve niet mogelijk.

In de tweede fase van tiet onderzoek is via persoonlijke benadering van d e

w a t e r k w a l i t e i t s b e h e e r d r s

getracht om met name voor de geval-

len met vrij vergaande voorwaarden na te gaan welke meerkosten dit voor de bouw van de inrichting heeft opgeleverd. Daar deze informatie

slechts spaarzaam heschikbaar bleek, is in geringe mate (en hoewel dat strikt genomen niet tot de opdracht behoorde) gebruik gemaakt van bij UHV aanwezige kennis van de kosten van maatregelen in het alge- meen en op enkele opgegeven inrichtingen in het bijzonder.

Aldus werd een, zij het vaag, heeld verkregen van de meerkosten van

milieumaatregelen.

(10)

2 . 7 » e opbouw v a n d i t r a p p o r t _-.

-

H e t o n d e r h a v i g e r n p p o r t g e e f t i n h o o f d s t u k 5 ( p p . 1 7 - 4 2 ) e n 6 ( p p . 4 3 - 4 9 ) d e r e s u l t a t e n v a n f a s e I e n 2 w e e r . D a a r a a n v o o r a f g a a t i n h o o f d s t u k 3 ( p p . 5 - 1 4 ) e e n a l g e m e n e b e s p r e k i n g v a n d e m o g e l i j k e b r o n n e n v a n h i n d e r e n i n h o o f d s t u k 4 ( p p . 1 5 - 1 6 ) e n i g e b e s c h o u w i n g e n o v e r d e H i n d e r w e t , d e m o g e l i j k h e d e n e n d e b e p e r k i n g e n i n d e a a n e e n v e r g u n n i n g t e v e r b i n d e n v o o r w a a r d e n .

(11)

BRONNEN VAN HINDER EN GEVAAR EN MAATREGELEN DAARTEGEN

Voor rioolwaterzuiveringsinrichtingen en gemalen zijn de bronnen van hinder en gevaar voor de omgeving in de vslgende categorieën in te delen:

- luchtverontreiniging

-

geluid- en trillinghinder

- bodemverontreiniging

- ongedierte en onreinheid

-

gevaar

- storing van radio- en tv-ontvangst

-

visuele hinder

Per categorie zijn de algemene aspecten en maatregelen, voorkoming of beperking in de paragrafen 3.1 t/m 3.7 (pp. 5-13) behandeld.

Paragraaf 3.8 (pp. 13-14) behandelt de relatie die er is tussen kans op hinder en de afstand tot kwetsbare bebouwing.

Luchtverontreining

Luchtverontreiniging kan globaal als volgt worden onderverdeeld:

-

s tankhinder

-

verspreiding van afvalwater in aerosolen

-

schuimhinder

- emissie van S0 NOx en stof

2 '

stankhinder

Uit een in ander verband uitgevoerde inventarisatie onder negentien

w a t e r s c h a p p e n / z u i v e r i n g s s c h a p y n en

drie gemeenten waarbij 470 rioolwaterzuiveringsinrichtingen betrokken zijn geweest, blijkt dat bij ca. 10% van de inrichtingen sprake is van stank1.

Git het betreffende rapport is een overzicht met de belangrijkste informatie overgenomen en in bijlage 5 (p.59 gegeven).

Vooral aan het begin van het zuiveringsproces (ontvangput, rooster- installatie, vijzelgoot, zandvanger en voorbezinking) treedt stank- emissie op. Met name bij regionale zuiveringsinrichtingen waarbij het rioolwater wordt aangevoerd door lange persleidingen waarin het

rioolwater langdurig onder anaërobe condities verblijft, is kans op stankhinder relatief groot.

D e emissie kan soms in voldoende mate worden beperkt door pompenkel- ders, vijzelgoten, putten, roosters, zandvangers en verdeelwerken af te dekken en turbulentie (bv. door overstorten) zoveel mogelijk te vermijden.

Soms kan het noodzakelijk zijn om de afgesloten ruimte af te zuigen, de lucht te verdunnen en uit te stoten op hoog niveau dan wel te behandelen in gaswasinstallaties of adsorptiefilters (actiefkool- of bodemf ilters) .

Injectie van chemicaliën H O

( +

FeSO

)

op enige honderden meters voor

2 2

de uitmonding van persleidingen om

H

2 te oxyderen dan wel chemisch

te binden kan een effectieve bestrij~ingsmethode zijn

2

.

(12)

Voorts kan verdunning van het aangevoerde rioolwater,door recircula- tie van effluent,stankemissie beperken.

Laatstgenoemde methode blijkt vooral van belang voor de bestrijding van stankemissie uit voorbezinktanks.

Rechtstreeks invoeren van afvalwater in actiefslib daor perslei- dingen in aëratietanks te laten uitmonden is voorts een afdoende methode ter bestrijding van stankhinder gebleken3*'.

Procesgassen van thermische slibontwateringssystemen blijken een belangrijke bijdrage aan stankhinder door zuiveringsinrichtingen te geven.

Verdunnen door uitstoten op hoog niveau, absorptie van stankstoffen in wassers (zowel chemische- als biologische), behandeling in ad- sorptiefilters en naverbranding zijn behandelingsmethoden die al dan niet in combinatie stankhinder door procesgassen kunnen voorkomen.

Stankemissie uit tanks waarin niet gestabiliseerd slib wordt ingedikt ' o f gebufferd kan worden tegengegaan door verdunnen, toevoegen van

chemicaliën, verkleinen van het emissie-oppervlak, afdekken en ver- volgens afzuigen en behandelen van de afgezogen lucht in wassers of

filters.

Stankhinder door m pui van (een surplus) aan geproduceerd methaangas dat ewavelwnterutof bevat,kan worden voorkomen door het gas af te

fakkelen, waarbij heL H S wordt gcoxydeerd tot

S02

dot een veel hogc- re rcukdrcmpel

h c e f t . ²

Door rooitergoed, znnd uit zandvnngrr en drijfvuil in ofsluitbare senteinars op te nlunn en frequent af te voeren kan stankhinder worden tegengegaan.

Het dropen van envt~ldnendc uitgegi~t- OE airaoh geatnbil iseerd alib op $roepolden of lagunes ken middel8 hinderwetvnorwnnrdm worden verbodm.

8tenkrfaics door tmtrepelde of overbelaste proeeenen of bedrijfsan-

derdelen ela a8retierenk8, nxydaticbedden en alibginting kan worden

beperkt door he€ atellen ven voorweerden aan het z~ur86af inbrengend

vermogen, de maximale belestinp en een maximale periode van uitbe-

drijfnam.

(13)

Infectierisico voor mens en dier is nimmer aangetoond, doch is evenmin uit te sluiten.

Het nemen van uitgebreide en kostbare maatregelen om deze emissie te beperken wordt daarom vooralsnog niet gerechtvaardigd geacht.

D e wijze van beluchting en hij hellenheluct~ting vooral de grootte van d e bellen, alsmede het al of niet sproeien met effluent tegen schuim- vorming in aëratietanks is van grote invloed op d e vorming van aëro- solen.

Afdekken van ruimten waarin wordt belucht en versproeid, bijvoorbeeld o m stank- of geliiidliinder tegen te gann,l>cperkt tevens de emissie van aerosolen.

In zuiveringsinrichtingfn gevormd sct~uim kan door de wind over grote afstanden worden meegevoerd en in de omgeving tiinder veroorzaken; ook worden op deze wijze ziektekiemen over grotere afstand verspreid.

De meest voorkomende hinder met tictrekkirig tot schriini veroorzaken:

- aëratietanks met bellenbeluchtin~

-

grote overstorten in effluent-afvoerkanalen

- aëratietanks met een geringe hoeveelt~cid gesuspendeerd materiaal (bv. bi j inbedrijfneming).

. "

Door gevormd sctiuim te vernietigen diior besproei m g , tiet vermijden van overstorten, afdekken van putten

m

inbedrijfname van aëratie- tanks waarin een voldoende hoeveelheid entslib is ingebracht, kan schuimhinder voorkomen worden.

Verbranding van zwavelhoudende lirandstoffen in (:V-installaties,

gasmotoren en thermische slibdroog- en verbrandingsinstall,1ties geeft ccn emissie van C O en

NO .

Stofemissie

kan

m e t name door thermische

Z

X

slibbehandelingsprocessen ontstaan. Iìeze emissie kan door wassen of filteren van de gassen worden v«orkomen. Hinder door CO,- en

NO

-

. L X

emissie kan worden voorkomen door verdunning middels uitstoten op hoog niveau.

Trilling-en geluidhinder

Beide zijn vormen van hinder die door nie<:lianisctie beweging van algemeen op zuiverin~sinrichtingen en gemalen toegepaste mechanische apparatuur knn wi>rcleii veroi~rzaakt.

Intensiteit (vermogen per oppervlakte-ecnheid) en frequentie zijn bepalend voor het al o f niet hinderlijk zijn.

Hierbij gaat het om trillingen die door de bodem naar constructie- delen van nabijgelegen bebouwing worden voortgeplant.

Zij kunnen voelbaar en/oi liindc,rlijh zijii voor liet uitvoeren van activiteiten c n in extrenii, geval lcn s<.ii;id<i vc:roorzakcn.

(14)

Uoor ap1iaratenb.v. pompen op zware betonfundaties te plaatsen, kan de massatraagheid zodanig wiirden verhoogd dat geen trillingtiinder zal optreden.

Voor andere a p p a r a t e n t ~ . ~ . compressoren verdient isoleren doorgaans de voorkeur. %ij worden op trillingdempers geplaatst en d o o r middel van flezii>ele vf!rl>indingeii aaiig~:sloLen.

»e wijze van opstellen is dikwijls door technische eisen van de apparatuur zelf bepaald en wordt door ínhrikanten en Icveranciers aangegeven.

Hij

geluid(hinder) betreft liet door lucht voortgeplante trillingen in voor tiet menselijk oor gevoe1ir;e frequenties, globaal tussen

20-20.000 H z begrensd.

Kaast meiihnriisclie :ippnratcn is tiirliulent water (stortend, spattend of borre1end)op ziiivcririgsinrir:titingen vaak een bron van geluidliinder.

Het geluiddrukniveau wordL volgens een logaritmische maat in decibel (dB) weergegeven. Deze mant impliceert dat een tienvoudig geluiddrukniveau als x (dE) +

10

(dl;) wordt iuitgedrukt.

Daar ons oor het gc-vueligst is voor frequenties tuscec L000 e n

3000

Hz, en zowel hoge als lage tonen van gelijke intensiteiten zachter klinken, wordt gecorrigeerd volgens een zgn. !-curve. De voor het menselijk oor gecorrigeerde geluiddruk wordt in dC(A) weergegeven. Rij metingen wordt een A-filter volgens dczelfde curve gebruikt om direct voor deze gevoeligheid gecorrigeerde meetwaarden te verkrijgen.

Voor een alzijdig stralende geluidbron geldt dat afstandsverdubbeling het geluiddrukniveau tot 114 reduceert, hetgeen overeenkomt met een afname van

6

dB. De uitstralingsvorm, reflecties, afscherming, absorptie door bodc-I,. - en luclitcondities zijn hierop van invloed.

Voor hinderwetvoorwaardcn met betrekking tot het toegestane geluid- niveau gaat men algemeen van streefwaarden uit. Zij worden als doelvoorwaarden in de vergunning opgenomen, of dienen als uitgangspunt voor nader te bepalen middelvoorwaarden.

In tabel l (p.

9)

zijn deze gegeven. Het betreft streefwaarden voor geluidniveaus 1:er;ieLen aan dl: :<ivcil s van woninöen. !let deze niveaus zijn d e resu1tatf:ri van alle ::eliiidhronni.n te samen bedoeld.

(15)

a a r d v a n d e woonomyeving

a a n b e v o l e n s t r e e f w a a r d e n i n d e woonomgeving i n dB(A)

1

.

l a n d e l i j k e omgeving (tier- s t e l l i n g s o o r d e n , s t i l l e r e c r e a t i e )

2 . r u s t i g e woonwijk, w e i n i g v e r k e e r

3. woonwijk i n d e s t a d

/

^{d a g}

1

^avond n a c h t

T a b e l I . S t r e e f w a a r d e n v o o r woonomgevingeni

Met g e l u i d n i v e a u v a n z u i v f r i n g s i n r i c i i t i n g e n i s d o o r g a a n s z o , d a t d e n o d i g e a t t e n t i e v e r e i s t i s a l s z i c h b i n n e n e e n a f s t a n d v a n e n k e l e h o n d e r d e n m e t e r s k w e t s b a r e bebouwing b e v i n d t . F i g u u r I t o o n t d i t d u i d e l i j k a a n . Voor g e m a l e n kan d i e a f s t a n d g l o b a a l o p 50 m worden g e s t e l d .

afstand

tot beluchter

-

(16)

Ile S'1'0t:A b r a c t i t o v e r l i e t ; : < l u i d v;in p i i n t t i c l u c h t e r s e e n r n p p o r t ~ i i t " . I n d e o n t w c r I i f c i s e v < . r d i e n t o o k d e s i t i i e r i n g v n n o n d e r d e l e n a l s v i j z e l s o p p e r v i a k t e b e l i i c l i t e r s e n o v e r s t o r t p i t t e i i d e n o d i g e a a n d a c h t . I 3 e t r e f t t i e t ; i p [ > ; i r n t i i i i r d a n kiiiirien a;iri d e l e v e r a n c i e r s b i n d e n d e e i s e n w o r d e n g e s t e l d met b e t r e k k i r i ; : t í i t t i e t ) ; e l i i i d n i v e n i i .

I s o l e r e n v;in d c 2 e l i i i d l , r i i n r i ~ i n , díirir d < . z i . i n g e b o u w e n c n o m k a s t i n g e n t e p l a a t s e n i s v o o r t , , d e m e e s t e i i e i . t i i . v e m e t h o d e v a n g i 2 l u i d r e d u c t i e . I l e t i s o l e r e n d e m u t e r i x i l m i e t di~íir;.a:ins iriwcndi;: m e t n h s o r h e r e n d materiaal l i c k l e c d z i j n om i n t r . i i i i t i i t v e r h o g c n d ~ , e f f e r t e n d o o r r e - r l e c t i e s t e v i ~ c i r k o n i i n .

C r l u i d k a n v o o r t s d o o r nisi.tic.rmiii;: ; : c r e d i i i . c c r d w o r d e n d o o r o h , j e < . t e n

; r l i c.en s c h e r m , ⁱ l ^{í i f} ei.11 g e l ~ i i i i w n I s t r n l e n g a n g t ? p l n , ? t s e n . ' I ' e r i z i j d ; i ; i r t e g e r i ;:i.w;i:il-t w c i r d t , l . ; i r i i , i v t i t e r w i i . r k n n t i ; i i i ; : n a a r d e a n d e r e k a n t o p t r ~ d v r ~ .

l % < . r i i k l > ; i r < . r i z i ^{j i i} :iiIi:iiik(l i i k v;in t ~ t e r i t i . i t o e p a s s i n z e n . V u o r i t i eii ; t i , 7 i . l i i . r r i i i ~ ~ g i i i i i ( . t l i c t inat e r i m l z w a a r e n z e s l o t e n z i j n ( s t a a l , s t e e n , i i o u t ) . Vrior : i I > s o r b t i e m o e t l i e t p o r e u s z i j n ( g l a s - o f s t e e n w o l , t i o i i t w o I i . e m e i i t ^{i i I} m:ij:ni.>,ict).

iieii l i l « b u a l i d e e v a n d<: orde-):ror>ttc. v a n b e r e i k b a r e r e d t i c . t i e s g e e f t d e v i > l g e r i d i . íipsoniniin;::

i ï o l ; ~ ! i i . : , ~ : i ; i l 1 ~ ;,:,t, l i i i i t c s i . l n . i d i n g s w a n d , I s t e e i i > ; ~ i i i u r J , l - 5 0 dl:

u t ) s o r p ~ i ( . k ; i l ~ . m u u r , ; l i ~ i i ~ r t i c r e n d c . t > i : k l e d i n g , z e e r s p e r i n l e : i l i s o r t w r e n d e l > e k l c , d i r i g -0. - 3 , -10 d[;

i i f s ~ t i e r ~ n i n g - i - 1 0 dB.

I5ij g e ï s o l e e r d e r i i i r n t e n rrioetcri ; ; e l i i i d l e k k e n v i n d e u r e n , l u i k e n , r a m e n e n v e n t i l a t i e - o p e n i n ; . c n w o r d e n v o o r k o n i e n d o o r t i e t t o e p ; i s s e n v a n z w a a r m a t e r i a a l e n g i i e d e , : i ' r ; i i d i r : t i t i n ; , e n , r i i s p c c t i e v e l i j k d i k k e o f e v e n -

t u e e l d u b b e l e I > e ; : l a z i i i , , r.ii l i e t l i , e p a s i e n v a n ; : e l u i c l d e m p e r s v o o r v e n t i l n t i e - o p e n i n g e n .

H e t g e l u i d n i v e a i i v n n m e e r d e r e b r < i i i n e n t e !,amen i s h o g e r d a n d a t v a n

> >

r e n e n k e l e h r o n . 1i:i;iriiij m o e t e n d e i n t e n s i t e i t e n w o r d e n o p g e t e l d e n n i e t d e d e c i l ~ e l s , d a n r d i t l o g a r i t m i s c h e w a a r d e n z i j n .

L n k e l e v o o r b e e l d e n :

-

'['wee l i^I ^I I t r l < , z < 1 i clc. i r i t i , n s i t i . i t I iiclil,i.ii e i.i.ii i n t ~ ~ n s i ~ e i t v a n 2 1 .

S;inien z i j r i z i j 1 O l o g L = 7 di: i i o ) : ~ i r . - C e l u i d l ? i s 1 1 ) dl: 1;i::i.r d:in I I .

I I = I 12 = l I / l O I 1 + T 2 = 1 + 0 , I T

Samen z i j z i j I 0 li,;; 1 , 1 =

0 , 5

dR t i o g e r d a n I I

-

I ~ r i e h r i i n r i e n n J dl: + X 0 dl< + hO dB = 9 0 , 4 d l < .

[!ij m e e r d e r e I1ronni.n v a n g e l i jk n i v v a u i?. l i e t i s o l e r e n v a n é é n b r o n n a u w e l i j k s z i n v o l .

% o 'n s i t i i a t i e d o e t ;.icti t i i j v o i ~ r l ~ i ~ e l d v < i i i r i i i j i i p l i i r v l ; i k t i ~ i ~ c l u i : t i r i r s . W a n n e e r men v o o r t i e t g e 1 i i i d n i v e ; i i i d e t > e l i i c l i t e r a a n d r i jv i ri;: o m k a s t z a l men z i i . t i m o e t e n n i v r a g i . 1 1 ( i 1 riicit o o k l i c t s p a t t e n d w ; i t e r m o e t w o r d e n a f g e s c t i e r m d .

E e n a f d o e n d e r ~ d u c t i c w o r d t a l l e e n b e r c i k r a l s z o w e l d e n n n d r i j v i n g , a l s d e s c l i o t e l m e t ^1ii.ts p : i t i e r i d e w:iter w o r d e n g c ï s o l e c r d .

(17)

In laatste instantie is geluidhinder te bestrijden door voorwaarden met betrekking tot geraasmakende werkzaamheden gedurende bijvoorbeeld avond en nacht te stellen en door hinderlijk hoorbare tonen te ver- bieden.

Bodemverontreiniging

Bodemverontreiniging kan ontstaan door lekkage van chemicaliën (chloorbleekloog, ijzerchloride), stookolie en aigewerkte olie uit vaten en tanks.

Door het stellen van voorwaarden met betrekking tot de zorgvuldigheid van het opslaan en de kwaliteit van vaten en appendages kan deze vorm van bodemverontreiniging worden voorkomen.

Door lekkage uit tanks en bassins met afvalwater of percolatiewater uit niet goed gedraineerde droogbedden, slibopslagplaatsen en lagunes kunnen bodem en grondwater bacteriologisch worden besmet en door zware metalen, organische zuren, complexerende- en aromatische ver- bindingen worden verontreinigd.

Goede afdichtingen en drainage met terugvoer van het drainagewater in het zuiveringssycteem kunnen bodenverontreiniging voorkomen. Door het stellen van voorwaarden dienaangaande wordt getracht bodemverontrei- niging te voorkomen. Hoewel thans nog weinig aandacht aan deze vorm van milieuverontreiniging wordt geschonken dient men met een toe- nemende zorg voor de boden rekening te houden.

Ongedierte en onreinheid

In bepaalde situaties kan ongedierte zich in - of op het terrein van

- zuiveringsinrichtingen zodanig ontwikkelen dan wel worden aan- getrokken dat overlast voor de omgeving ontstaat. Bestrijding kan dan gewenst zijn en frequent worden algemene voorwaarden met betrekking tot bestrijding in vergunningen opgenomen.

Het voorkomen of beperken van deze vorm van hinder verdient uiteraard de voorkeur boven bestrij ding.

Door recirculatie kanb.v. het ontstaan van filtervliegjes in laag belaste oxydatiebedden worden tegengegaan.

Algemene hygiëne en zorgvuldige opslag van roostergoed, vet, afval, nog rotbaar slib en ander materiaal verminderende aantrekkingskracht en ontwikkelingsmogelijkheden voor ratten en vliegen. Goede vet- vangers en draden op richels, randen en brugleuningen maakt de omge- ving minder attractief voor meeuwen die zich soms bij honderden op zuiveringsinrichtingen vestigen, vanwege de aanwezieheid van drijvend vet

o7

nabezinktanks.

Gevaar

Door het stellen van voorwaarden wordt getracht de gevaren die zui- veringsinrichtingen en gemalen voor hun omgeving kunnen opleveren te beperken.

Twee aspecten verdienen daarbij voornamelijk aandacht:

- brand en explosie gevaar

-

opslag gevaarlijke stoffen

(18)

Met het oog op de veiligheid dienen onbevoegden van het terrein van d e installatie te worden geweerd; frequent worden voorwaarden gesteld met betrekking tot de afrasteringen en toegnngshekken.

Het Stora-rapport "':ei l

i

gtieid op r i o o 1 w a t e r z i i i v e r i n ; : s i n r i c t i t ingen"' geeft gedetailleerde informatie over veiligheid van ontwerp en bedrijfsvoering.

Algemene teciinische voorzi~ningen op zuiveringsinrictïtingen zijn stookinstal lnties voor

t :

<:n soms ook voor s1 i!>~.~i.rc:;irniiig. Als brandstof wordi~rinardgas c,n gistingsgas en in enkele gcvalltin propaan- gas of olie gebruikt.

liij enkele Ínst;illatics zijn gasmotoren opgesteld vour h < . t nandrijven van Iiict~tc~i>nipressorc~n

» f

;;cncrati>risri.

13ij installaties met slibgist ing zijn ook gastiiiiiders en dikwijls gi1si:ompressorc:ri ri~igesteld.

Aan ventilatie, rookgasalvoer, opstelling in-t.11 vei

l

igheid > m n ruimten, brandwerendlicid en iixplosievi.i

l

iglieid van ronstructics, worden voorwaarden gesteld.

Voorts aan veiligheid en beveiligingen van de apparatuur zelf, aan leidingen en opslagtanks en aan ?xplusieveiligc si~hnkelapparatuur en verlichting.

Soms wordt gasdetectie-apparatuur in meterruimten, motorenruinten en stookruimten voorgeschreven, alsmede waarsch~~wingshorden en horden die open vuur verbieden.

Aan de aard van hrandt~estrijdingsmiddelen

(CO

-blussers, poederblus- sers, slangen), L : , plaats van opstelling en de bereikbaarheid worden 2 soms eisen gesteld.

Als gevaarlijke stoffen die op sommige zuiveringsinrichtingen in grote hoeveelheden zijn opgeslagen kunnen chloorhleekloog voor des- infectie, ijzerctil oridc en zoutzuur voor filterpersinstallaties en waterstofperoxyde voor injectie in persleidingen worden genoemd.

Degelijke tanks, het goed gescticiden houden van h.v. chloorbleekloog en zoutzuur, de ventilatie van opslagruimten en bereikbaarheid zijn aspecten die de nodige aandacht verdienen.

Ook aan de opslag van acetyleen- en zuurstofflessen in werkplaatsen, het bergen van voorraden chemicalien voor laboratorium en hrand- gevaarlijke stoffen als vetten en smeeroliën kunnen voorwaarden worden gesteld.

Storing radio- en tv-ontvangst

p-

Een algemene voorwaarde met hetrekking tot motoren, werktuigen en elektrische appnrritiiur is, dat deze geen storing veroorzaken Íii dc radio- en televisie-ontvangst.

(19)

Visuele hinder

Het uitzicht hebben op een gemaal of rioolwaterzuiveringsinrichting kan door omwonenden als hinderlijk worden ervaren.

Aan deze visuele hinder, kan bij de bouw door opstelling, architec- tuur, beperking van de bouwhoogte en beplanting van het terrein tegemoet worden gekomen.

Voorwaarden betreffende visuele hinder kunnen niet worden gesteld op grond van de Hinderwet.

Wel kunnen zij aan d e bouwvergunning worden verbonden.

De relatie tussen hinder en afstand

Voor alle categorieën van hinder geldt, dat zij met de afstand af- nemen, vaak zelfs volgens exponentieel verlopende verbanden. Vol- doende ruimtelijke scheiding tussen zuiveringsinrichting en woonbe- bouwing of andere kwetsbare objecten is dan ook de beste waarborg voor een situatie van minimale overlast.

scheltinga' noemt (op basis van ervaring en literatuuronderzoek) met betrekking tot zuiveringsinrichtingen de volgende globale afstands- richtlijnen:

kleine inrichtingen

(<

20.000 i.e.) minimaal 250 m

middelgrote inrichtingen (20.000-100.000 i.e.) 250-500 m grote inrichtingen

( >

100.000 i.e.) minimaal 500 m

Als voorwaarde in de hinderwetvergunning kan de afstand tot de woon- bebouwing niet worden opgenomen.

Verschillende regionale inspecties voor d e hygiëne van het milieu melden echter, dat zij bij hun adviezen over hinderwetvergunningen voor rioolwaterzuiveringsinrichtingen uitgaan van genoemde richt-

lijnen. Afhankelijk van de aard van de omgeving zullen bij geringere afstanden meer en meer geavanceerde technische voorzieningen worden geëist om die omgeving te beschermen.

D e regionale inspectie van de volksgezondheid voor de hygiëne van het milieu voor Groningen, Friesland en Drenthe deelt voorts mede, dat zij

in principe de genoemde afstandsrichtlijnen hanteert voor de adviezen die zij in het kader van de wet op de ruimtelijke ordening verstrekt.

Met dien verstande dat voor installaties groter dan 20.000 i.e. een afstand van 500 meter word: geadviseerd.

Via haar inbreng in de provinciale planologische c o m i s s i e s zijn genoemde richtlijnen al opgenomen in het streekplan voor de provincie Groningen en in een ontwerp voor een streekplan voor d e provincie Friesland (nota "Alternatieven") .

Uitgangspunt voor bestaande inrichtingen is:

-

^'

dat afstandszones niet worden opgevuld door gevoelige bestem- mingen

- dat in geval van uitbreiding van d e inrichting in de eerste plaats wordt onderzocht of de inrichting kan worden verplaatst;

mocht dit niet tot de mogelijkheden behoren, dan zullen aanvul-

lende technische voorzieningen worden geëist op grond van artikel

26

van de Hinderwet.

(20)

O o k a n d e r e inspecties en zuiveringsschappen d e l e n m e e , dat zij m e t betrekking tot d e afstand tot bebouwing in principe de door Schel- t i n g a a a n g e g e v e n r i c h t l i j n e n aanhouden, terwijl o o k andere provincies d e zoneringcgedachte tot uiting brengen in streekplannen a l s Amsterdam- N o o r d z e e , Zuid-Limburg, Midden- en Oost-Brabant, 1.lsselvallei en

andere.

(21)

De H i n d e r w e t , o o r s p r o n k e l i j k d a t e r e n d u i t 1875, v o o r h e t l a a t s t

g r o n d i g h e r z i e n i n 1952 e n s e d e r t d i e n « p e n k e l e o n d e r d e l e n g ~ : w i j z i g d , k a n beschouwd worden a l s d e o u d s t e i n t e g r a l e m i l i e i i w e t , b e t r e k k i n g hebbend o p i n r i c h t i n g e n .

Voor h e t o p r i c h t e n , i n w e r k i n g hrerigi.11 en i n w e r k i n g houden v a n e l k e

1 , .

i n r i c h t i n g " ( e n h e t b e g r i p n r t L n g i s conforni d e j u r i s p r u d e n t i e z e e r r u i m o p t e v a t t e n e n «mvat i n e l k g e v a l a l l e r i o o l w a t e r z u i v e - r i n g s i n r i c h t i n g e n e n r i o o l g c m a l e n ) i s e e n h i n d e r w e t v e r g u n n i n g v e r - e i s t .

Ueze v e r g u n n i n g w o r d t a f g e g e v e n d o o r d e g e m e e n t e wnar d e i n r i c h t i n g w o r d t g e v e s t i g d , of b i j u i t z o n d e r i n g d o o r d e p r o v i n c i e , n a m e l i j k wanneer d e i n r i c h t i n g i n twee gemeenten g ~ l e g e n i s ,

» f

wanneer e e n g e m e e n t e a a n v r a g e r v a n d e v e r g u n n i n g i s .

Aan d e z e v e r g u n n i n g kunnen v o o r w a a r d e n worden v e r h o n d e n ( d e nieuwe m i l i e u w e t t e n s p r e k e n i n d i t v e r b a n d , j u i s t e r , o v e r v o o r s c t i r i f t e n ) e n

i n d e p r a k t i j k omvat v r i j w e l e l k e v e r g u n n i n g en h e l e r e e k s ( v e e l a l s t a n d a a r d - ) v o o r w a a r d e n .

Deze v o o r w a a r d e n v e r l a n g e n v o o r z i e n i n g e n « f h a n d e l w i j z e n d i e " g e v a a r , s c h a d e o f h i n d e r " b u i t e n de i n r i c h t i n g m o e t e n voorkomen.

Ue b e l a n g r i j k s t e a s p e c t e n d i e d a a r b i j a a n d e o r d e k o m e n , z i j n b r a n d - e n e x p l o s i e g e v a a r , s t o f - en s t a n k o v e r l a s t , a l smedii ::evaar v o o r g i f - t i g e g a s s e n e n dampen, g e l u i d - en t r i l l i n g t i i n d e r en g e v a a r v o o r i n d e hodem d r i n g e n v a n v e r o n t r e i n i g e n d e s t o f f e n . N i e t i n d i t r i j t j e t r e f t men a s p e c t e n v a n ( o p p e r v l a k t e ) w a t e r v e r o n t r e i n i g i n g a a n , d a a r s e d e r t h e t i n w e r k i n g t r e d e n v a n de Wet v e r o n t r e i n i g i n g o p p e r v l a k t e w a t e r d i t g e e n a s p e c t i s d a t v i a d e H i n d e r w e t k a n worden h e s t r e d e n ( a r t . '38 a HW).

Een v e r d e r e b e p e r k i n g i n d e v o o r w a a r d e n i s d a t z i j , g e z i e n d e t e r m i - n o l o g i e " g e v a a r , s c h a d e o f h i n d e r " , n i e t g e r i c h t mogen z i j n op m i - l i e u v e r o n t r e i n i g i n g i n h e t a l g e m e e n .

Zo worden v o o r w a a r d e n b e t r e f f e n d e een maximnal g e l i i i d n i v e a i i a a n d e t e r r e i n g r e n s d o o r d c Kroon g e w o o n l i j k omgezet o f a l t h a n s omgerekend t o t e e n maximaal g e l u i d n i v e a u n a b i j woningen e . d . Evenzo m o e t e n v o o r w a a r d e n i n z a k e l u c h t v e r o n t r e i n i g i n g hun g r o n d v i n d e n i n d i r e c t e g i f t i g h e i d o f s t a n k e n n i e t i n d e b i j d r a g e a a n d e a l g e m e n e v e r o n t r e i - n i g i n g .

A r t i k e l 17 v a n d e H i n d e r w e t s t e l t nu n«;; d a t i n d e v o o r w a a r d e n nauw- k e u r i g h e t m i d d e l moet z i j n a a n g e g e v e n , w a a r d o o r g e v a a r , s c h a d e o f h i n d e r moet worden voorkomen. S l e c h t s b i j u i t z o n d e r i n g zoii t i e t t o e g e - s t a a n z i j n om a l l e e n h e t d o e l ( e e n b i p n a l d j i e l u i d n i v e a u o f e e n

c o n c e n t r a t i e a a n v e r o n t r e i n i g i n ~ ) t e o m s c h r i j v e n . R e c e n t e j u r i s p r u - d e n t i e i s i n d i t v e r b a n d wat s o e p e l e r geworden, v e r m o e d e l i j k mede o n d e r i n v l o e d v a n e e n b i j l i e t p a r l e m e n t i n g e d i e n d w i j z i g i n g s v o o r s t e l . I n d i t k a d e r z i j v e r m e l d d a t v o o r w a a r d e n n i e t h o e v e n t e v e r l a n g e n w a t i n d e a a n v r a a g r e e d s i s a a n g e g e v e n . Voor h e t o n d e r h a v i g e o n d e r z o e k h e t e k e n t d i t d a t sommige v o o r z i t i n i n g e n , waarmee r e e d s i n h e t o n t w e r p r e k e n i n g was g e h o u d e n , u i t d e e e r s t e s c h r i f t e l i j k e o n d e r z o e k f a s e n i e t k o n d e n b l i j k e n . Waar m o g e l i j k i s i n d e tweede f a s e wel d i t t y p e

v o o r z i e n i n g e n mede beschouwd.

(22)

(23)

(24)

Voorwaarden verbonden aan verleende hinderwetvergunningen voor 32 rioolwaterzuiveringsinrichtingen en 48 rioolgemalen zijn in dit hoofdstuk samengevat. Het gaat om een opsomming van voorwaarden,

zoals ze zijn gesteld; waar de onderzoekers een waarde-oordeel meenden te kunnen en moeten toevoegen is dat onderscheiden door de tekst te laten inspringen.

Het betreft recent verleende vergunningen (verleend na

1

januari 1977).

Genoemde zuiveringsinrichtingen zijn in beheer bij:

- provinciale waterstaat van Groningen

- provinciale waterstaat van Friesland

-

zuiveringschap Wes t-Overi j ssel

- zuiveringsschap Veluwe

- provinciale waterstaat van Utrecht

-

de gemeente Amsterdam

-

hoogheemraadschap van Rijnland

-

hoogheemraadschap van de Uitwaterende Sluizen in Kennemerland en Westiriesland

- w a t e r s c h a p - z u i v e r i n g s s c h a p

Limburg

Van de vergunningen zijn er 3 aanvullend verlcend in verband met een uitbreiding van een bepaald onderdeel van een zuiveringsinrichting.

In twee gevallen betreft het uitbreiding met mechanische slibontwa- teringsapparatuur

( l x

centrifuges,

l x

zeefbandpersen).

In het derde geval gaat het om uitbreiding met compressoren voor het inblazen van gas in gistingstanks.

»e voorwaarden die aan de hinderwetvergunningen zijn verbonden ver- schillen aanmerkelijk van karakter.

Het is aannemelijk dat de ruimtelijke situering ten opzichte van woningen en andere kwetsbare objecten in belangrijke mate oorzaak is van deze verschillen. Deze ruimtelijke relaties zijn in deze inven-

tarisatie niet onderzocht.

Soms wordt volstaan met enkele modelvoorwaarden van algemene aard: *

- de installatie moet goed worden bediend en onderhouden

- de elektrische installatie

na;

g e m radio- en televisiestoring veroorzaken.

Eénmaal zijn aanvullende voorwaarden aan een vergunning verboden om stank- en geluidhinder tegen te gaan van een bestaande zuiveringsin- richting. Hier ondervonden bewoners in de, naar d e zuiveringsinrich- ting oprukkende, woonbebouwing hinder. In die situatie is de buffer- zone tussen aanvankelijke bebouwing en zuiveringsinrichting opgevuld met woonbebouwing.

De vervuiler krijgt vervolgens de rekening gepresenteerd van de extra milieutechnische maatregelen, die dan noodzakelijk blijken.

* Modelvoorwaarden uit "Het handboek hinderwet"'.

(25)

D i t g e v a l t o o n t a a n , d a t i i e t v o o r d e w a t e r k w a l i t e i t s h e l i ~ ~ e r d e r v a n b e l a n g i s , h e 1 n g c . r ~ o p e e n a f s t a n d t e lioiidiin e n t e r r l e ~ i : n c t i t t e s l a , a n

. . .

. o p v i m r g e n o r n e n ~ L a n l i s l ~ w i ] z i i : i n g < . r i .

Aan 6 6 n v e r g u n n i n g v o i i r e e n z u i v e r i r i g s i n r i ~ : l i t i n ~ ; e n a a n c.rikcle v c r - g u n n i n g e n v o o r gein:ilen z i j n iri Iirt g c i i e e l g e e n voorwaarr1i:ri v e r b o n d e n . Aan a n d e r e v e r g u r i r i i r i g r r i i s ei.n i . < > m p l e x v;iii v o o r w a a r d e n , v < r r h o n d e n m e t a a n z i e n 1 i j k e r c p e r i . i i s s i i . s 01, o n t w e r p , i>i>iiw c,n t ~ e d r i j f s v o e r i n g v a n d e z u i v e r i n g s i n r i ( . l i t in!: ^{i j l}l i e t $;<w;~:il

.

E e n v o o r b e e l d v a n d e v i > o r w ; i n r d c ~ r i , v ~ : r t > o n d e r i ;ian z o ' n viiri:iiririing v o o r e e n z u i v e r i n g s i n r i r . 1 1 ~ i n g g e c . f t i e I ( p p . 5 1 - 5 4 ) .

i a '1 i f , - , , 7 ] g r t . f t i , c , r i v o o r h e i i l d v;iri d i t o v o o r w n n r d e n v e r - 11oridí.n :inn d i , v r n viicir I . I . I ~ ~ , ~ m x i l .

I r 1 vic.1 c v 1 I 1 1 v viiijr l i i e t :i:irivr:i;;i.n v;in i,eii v i r g i i n n i n g v o o r -

o v e r l e g p l a a t s tii:;scn r g r , v ~ ~ r ~ u l i r i i r i g v c ~ r l r n e r c n d e r e g i o n a l e i n s p e c t i e v a n d e v o l k s g e z o n d l i c i d , l i c . l a s t met I i c t t o e z i c i i t « p d e l i y g i f n e v a n i i e t m i l i e i i . H c ~ t v o o r a f i ~ i t w i s s e l i r i v a n i n f o r n n t i e e n h e r k e n n i s ni,meri v a n c . l k ; i ; i r s < i p v : i t t i n : : l i j k t i n v e e l s i t u a t i e : ; u i t e r s t z i n v o l .

1 n f o r m : i t i e verstrekt i n d i . I s c l r i v i ; l v a n d c v r . r c i i r i n i n ~ n a n v r ~ d c e l i i i t m a ; i k t , i > e i i < > i . S t n i e t iiievr , l c i I l e c r d iri v < ~ r ; : i i n n i n g v o o r -

w a a r d e n t e w o r d e n iJp;:enornen. 1 ' r l ~ l . c d i l r e ? n v e r g u n n i n g w o r d ( , n c r d o o r v e r e e n v o u d i g d .

M e t name k u n n e n d e r c ~ r k s e n v » o r w ; ~ ; i r d c . n d i e s o m s a a n v e r g i i n n i r i g c n v e r b o n d e n z i j n , v o o r í ~ r i d e r d e l c n n l s ; . , ; ~ s ~ , ~ c ~ t e r r ~ ~ i r i t e r i ,

s t o o k r i i i i i i t e n v o o r < . v - i n s t a l l a t i e s , a f v o e r v a n v e r b r a n d i n g s g a s s i i n , o l i e - e n g a s o p s 1 a g t : i i i k , . t ( : . a c l i t c . r w i : g e i ~ l i i v e n .

De b i j l a g e n 2 ( p p . 7 e n 4 ( p p . 5 8 ) g e v e n e e n voorbeeld v a n

r 7 d o o r s n e e v o o r w a a r d e n " d i e o o k w e r k e l i j k b e t r e k k i n g l i e h h c n o p h e t b e d r i j i v a n e e n z i i i v c r i n g s i n r i ( . h t i n & : r c s p c c t i e v e l i j k e r i i g e m a a l .

!Ie v e r g u n n i n g e n v a n z u i v c r i n j i s i n r i c t ~ t i ~ i g ( ~ n e n g v m a l < . r i z i j n i n a a n v a n g v a n t i e t o n d e r z o e k g c s c l i e i d c , n e n l e t t e r l i j k iii11.1.ri ; : i . r . i l < . l i l . IJ<, v o o r w a a r d e n z i j n i n r r i i i r i e k ï n i n g r d c , e l d .

U i t h e t a l d u s v e r k r e ; : e n o v e r z i c , l i t l i l i j k t l i e t v o l g e n d e :

-

C r i s e e n g r o t c rnnte v a n e e n d i i i d i g l i e i d w a a r l i e t b e o o g d e e f f r c t e n h e t r e f t e n e e n v e e l v < i r m i j : I i c i d w n n r l i e t o v ï r r e d a c t i e v a n v o o r - w a a r d e n g a a t .

I l i t s p r e e k t m e t n a m i v u u r d e m e e r a l g e m e e n v o o r k o m e n d e v o o r w a a r - d e n . 'i'lians z i j n e r z o ' n 2 0 redacties v a n d e v o o r w a n r d c d i e t o t u i t d r u k k i n g b r e n ; ; t , d a t l i e t n i e t z o g e w e n s l i s a p p a r a t i i i i r i n d e

i n r i c l i t i n g o p t i , i t c l l e n d i e r e n t v - o n t v ; i r i g s l s t o o r t . Dc.

v « o r w a u r d c n z i j n soms r i i n l

,

d o c l i n a a r d o o r di. i ~ n < i i i r z o c k r r s v e r m o e d w o r d t j i i r i d i s c l i n i e t a l t i j d e v e n j u i s t g e S o r m i i l e e r d .

-

U i j d o e 1 v o o r w a a r d i . n ; ; e l i i i d l i i n d e r lil i j k t l i e t e e n w;irl,<icI v a n v o o r w ; i a r d i ~ n niet h e t r e k k i n ; : t o t d e inaximn.?l t o e l a a r l i n r e g e l u i + n i v e a u s .

Nu e e n s g e l d e n z i j v o o r d e gcrvcl v a n e e n n a b i j $:ïlep,<.n w o n i n g , d a n w e e r ( z e 1 l d c i i i v e a i i ) v m i r c r f s c i i e i d i n f o f t c r r ( ? i i i g r c n ï . Hrt

I n a t s t e l i j k t n <.tin z e i , r z w a r e c i s , z e k e r v o o r g e n i a a l t j v s o p i 7 e n k l e i n t < , r r i , i n . Ile i n d r i i k o n t s t : i n t d a t v o o r w a n r d c e n h e o o z d c d o e l l a n g r i i r t n l t i j d m e t e l k a a r o v e r c r n s t c , m r n e n .

(26)

- Voorwaarden zijn soms zeer absoluut en extreem geformuleerd.

"Alle apparatuur moet trillingvrij zijn opgesteld". "Het luik op de pompenkelder moet gasdicht afsluiten". "Stankemissie mag nimmer plaatsvinden".

Gezond verstand zal in veel gevallen zegevieren. Het neemt niet weg dat een (continu) overtreden van de wet als het ware aan vergunninghouder is opgedrongen.

Aannemelijk is dat dit geenszins oogmerk kan en mag zijn van als zodanió geformuleerde voorwaarden.

- Sommige voorwaarden zijn taalkundig onduidelijk en juridisch dubbelzinnig geformuleerd, missen vermoedelijk een rechtsgrond of bevatten onnodige frasen.

Enige sanering van voorwaarden lijkt aanbevelenswaardig. Het opstel- len en uitgeven van een reeks modelvoorwaarden voor zuiveringsinrich- tingen en rioolgemalen, goed geformuleerd en juridisch gescreend zou daartoe kunnen bijdragen, doch is geen doel van dit onderzoek.

Voorbeelden van voorwaarden, samengevat in de paragrafen 5.2 t/m 5.3 (pp. 21-42) geven een meer gedetailleerd overzicht van de voorwaarden die men thans zoal aan vergunningen verbindt. Zij zijn noch op hun juridische-, noch op hun taalkundige merites geselecteerd.

Indeling van voorwaarden

In sommijie hinderwetvergunningen blijken voorwaarden in groepen

ingedeeld. In andere vergunningen zijn zij in schijnbaar willekeurige volgorde gerangschikt.

De diversiteit met betrekking tot dc uitgangspunten die voor inde- lingen gehanteerd zijn, is met onderstaande voorbeelden nader toege- licht:

a. Indeling naar milieu-aspect:

- algemeen

- luchtverontreiniging

- geluidhinder

- bodemverontreiniging

-

ongedierte

-

veiligheid

b. Indeling naar type voorwaarde:

-

algemeen

- doelvoorwaarden

- middelvoorwaarden

- voorwaarden m.b.t. procesvoering

N . B .

l : Soms zijn doel en middel in één voorwaarde samengevat.

"Om stankhinder te voorkomen moet worden afgedekt met luiken".

N.B.

2:

Een middel kan meerdere doelen beogen.

"De luiken dienen steeds bijeen te zijn gesloten om

geluid- en stankhinder te voorkomen".

(27)

C . I n d e l i n g n a a r I i e d r i j i s o n d e r d e e l c . q . p r o c e s s t r o o m : - a l g e m e e n

-

r o o s t e r v u i l - i n f l i i e n t - s c h u i m

- s l i b

- b e p l a n t i n g s p , o r d e l r o n d i n s t n l l a t i e

N . . l : Voorwaarden d i e h e t u p s l a a n v a n r o o s t c r v u i l i n g e s l o - tc,n c o n t a i n e r s e n e e n f r e q u e n t e a f v o c r v o o r s c h r i j v e n ,

.

..

beogcn ;il;:emene y e n t e b e v o r d e r e n , s t a n k h i n d e r t e g e n t e g a a n e n h i n d e r d o o r o n g e d i c r L e t e voorkomen.

N.B.

2 : Het i s v e r h o d c n om o n v o l d o e n d e u i t g e g i s t s l i b t e h i i c r e i i < > f op driiii;:bedden t e d r o g e n , o m s t a n k h i n d e r , i n L i ei1 ( i n g e d i e r t e t e g e n t e j:aan.

N . . 3 : Een b c p l n n t i n g s g o r d e l r o n d e e n i n s t a l l a t i e moet s t o f - i i i n d c r , s t a n k h i n d e r c n h e t v e r w a a i e n van a ë r o s o l en t e g e n z a a n .

Omdat d e v o o r w a n r d e n v a n u i t c e n r n c n g e l i n g van i i i t g a n ~ s p u n t e n g e f o r - m u l e e r d z i j n , i s (,en ~ : o n s e q ~ i e n t c i n d c l i n g v a n d i e v o o r w n a r d e n i n d i t r a p p o r t n i e t s t e e d s t e v o l g e n .

Waar v o o r w a a r d e n e e n g e m e e n s c h a p p e l i j k u i t g a n g s p u n t tiebben z i j n z i j s a m e n g e b r a c h t t n g e r a n g s c h i k t v o l g e n s o n d e r s t a a n d e i n d e l i n g :

-

a l g e m e n e v o o r w a n r d e n - 1 u c h t v e r o n t r c i n i ~ ; i n g - t r i l l i n g t i i n d e r

-

g e l u i d h i n d e r

- b o d e m v e r o n t r e i n i g i ~ ~ , . - v e i l i g h e i d

- o n g e d i e r t e

-

v o o r w a a r d e n m . b . t . b e h a n d e l i n g v a n a f v a l s t o f f e n e n r o o s t e r v u i l - v o o r w a a r d e n m . h . t . behandeling van s l i b

De twee l a a t s t genoemde g r o e p e n v o o r w a a r d e n hebben h e t r e k k i n g op meer d a n é é n h i n d e r a s p e c t .

V o o r z i e n v a n e n k e l e v o o r b e e l d e n p e r g r o e p z i j n d e v o o r w a a r d e n v o o r z u i v e r i n g s i n r i c h t i n g e n e n gemalen i n d e n a v o l g e n d e p a r a g r a f e n 5 . 2

( p p . 21-75) r e s p e c t i e v e l i j k 5 . 3 ( p p . 3 6 - 4 2 ] i n d e a a n g e g e v e n v o l g o r d e b e h a n d e l d .

(28)

ZUIVEEINGSINRICHTINGEN

Algemene v o o r w a a r d e n

H i e r v e r z a m e l d z i j n v o o r w a a r d e n d i e f r e q u e n t voorkomen, n i e t g e r i c h t z i j n o p e e n s p e c i f i e k e m i l i e u c o m p o n e n t of ( a f v a l ) s t o f .

Nogmaals w o r d t o p g e m e r k t d a t h e t h i e r een ripsomming h c a t r e f t van v o o r w a a r d e n z o a l s z e z i j n g e s t e l d e n n i e t n o o d z a k e l i j k e r w i j s e e n v o o r b e e l d h o e z e zouden m o e t e n worden g e s t e l d .

H e t b e t r e f t v o o r w a a r d e n met b e t r e k k i n g t o t :

- s c h o o n h o u d e n , b e d i e n i n g m onderhoud van d e i n r i c h t i n g , g c r i c h t o p :

schoonhouden e n e e n g o e d e s t a a t vim ondertioud e e n z o r g v u l d i g e b e d i e n i n g

o n d e r h o u d e n b e d i e n i n g g e c o m b i n e e r d

i n s t r u c t i e s v a n p e r s o n e e l e n c o n t r i i l e d a a r o p

.

s p e c i f i e k e onderhoudswerkzaamlieden

.

p e r s o n e e l s i n s t r u c t i e o v e r h i n d e r w e t v o o r w a a r d e n

-

d e e l e k t r i s c h e i n s t a l l a t i e t e n e i n d e s t o r i n g v a n r a d i o - e n t v - o n t v a n g s t t e voorkomen

- e e n p e r i o d e v a n u i t b e d r i j f n a n c maxiincrrn

-

e e n t e r m i j n s t e l l e n w a a r b i n n e n a a n ( n i e u w e c . q . a a n v u l l e n d e v o o r w a a r d e n ) moet z i j n v o l d a a n

E n k e l e v o o r w a a r d e n p e r c a t e g o r i e :

- De i n r i c h t i n g moet worden schoongehouden e n i n g o e d e s t a a t v a n o n d e r h o u d ( b l i j v e n ) v e r k e r e n .

- De i n r i c h t i n g moet z i n d e l i j k z i j n e n i n c e n g o e d e s t a a t v a n o n d e r h o u d v e r k e r e n .

- De g e h e l e i n r i c h t i n g moet i n g o e d e s t a a t v e r k e r e n .

-

Ue i n s t a l l a t i e moet s t e e d s goed f u n c t i o n e r e n .

-

De i n s t a l l a t i e moet met z o r g worden b e d i e n d .

- De i n r i c h t i n g met d e d a a r b i j b e h o r e n d e i n s t a l l a t i e s moet met z o r g worden b e d i e n d e n m o e t , heiioiidens b i j o v e r m a c t i t , s t e e d s goed f u n c t i o n e r e n .

-

De i n r i c h t i n g moet s t e e d s i n e e n z i n d e l i j k e s t a a t v e r k e r e n , o o r d e e l k u n d i g worden b e d i e n d en i n een g o e d e s t a a t v a n o n d e r h o u d v e r k e r e n .

-

Ue i n r i c t i t i n g moet t e a l l e n t i j d ? niet z o r g worden b e d i e n d en met h e t b i j b e h o r e n d e t e r r e i n i n z i n d e l i j k e t o e s t a n d worden g e h o u d e n .

-

Op h e t t e r r e i n v a n d e i n r i c h t i n g moet op e e n o p v a l l e n d e p l a a t s a a n w e z i g z i j n e e n b e d i e n i n g s v o o r s c h r i f t t e n b e h o e v e v a n h e t p e r s o n e e l .

- I n d e gebouwen moet e e n d e u g d e l i j k e a a n w i j z i n g v o o r h e t p e r s o - n e e l a a n w e z i g z i j n b e t r e f f e n d e d e b e d i e n i n g v a n d e t o e s t e l l e n e n a p p a r a t e n i n d a t g e d e e l t e van d e i n r i c h t i n g .

- '1 -

(29)

-

Een g o e d e b e d r i j f s v o e r i n g m o e t t e a l l e n t i j d e k u n n e n w o r d e n a a n g e t o o n d e n d e h i e r v o o r h c n n d i g d c m e t i n g e n e n o n d e r z o e k i n g e n m o e t e n w o r d e n o p g e t e k e n d i n e e n d a a r v o o r i n g e r i c l i t j o u r n a a l . D i t j o u r n a a l m o e t a a n d e d a a r t o e , b e v o e g d e a m b t e n n n r o p z i j n v r a a g w o r d e n g e t o o n d e n t e r i n z n g c g e g e v e n .

- Toe- e n n f v o e r l e i d i n g c i n m o e t e n r e g e l m a t i g w o r d e n g c r e i n i g c l o p d a t o p h o p i n g v a n s l i j k s t « f i e n w o r d t v o o r k o m e n .

- t i e t b e d i e n e n d p e r s o n e e l moet o m t r e n t d e v o » r w ; i a r d e n e n d e mid- d e l e n t o t n a l e v i n g z i j n g c i n s t r u c e r d .

- H e t t i > e z i i . l i t liriiidend p i i r s o r i i . < - l iiioet t e n n a n z i e r i v a n boven;le.noemde voorw;i;ird~.ii z i j n g < . ï n s t r i i i . i ~ r d .

- I n d i e n z i < . l i e e n o n v o u r z i e n e g e b e u r t e n i s , z o a l s e e n b e d r i j i s - s t o o r n i s l i r e i t v o o r g e d a a n o f z i c l i v o o r d o c t , w a a r d o o r g i f t i z e o f a n d e r s z i n s g e v a a r l i j k e o f s i . t i n d e l i j k e s t o f f e n b u i t c n d e i n r i c i i - t i n g z i j n gcik<inien, d a n wel kiirinen komen, m o e t e n o n m i d d e l l i jk m a n i r c g e l c n w o r d < . n ; ; < . t r o f i e n o m z o v e c l m o g e l i j k d e z e v o l g e n t e

I>epc.rken ' . . q . r l i e t ::evnnr i , e n e i n d e t v m a k e n . Van e e n <in a n d e r moet t e r s l o n d k e n n i s w o r d e n g e g e v e n n a n h e t c o l l e g e v n n b u r g e m e e s t e r e n w e t h o u d e r s . I l e t t o e z i c l i t l i o i i d e n d p e r s o n e e l d i e n t h i e r o m t r e n t : ; e ï n s t r u e e r d t e z i j n .

- i k e l e k t r i s c l i e i n s t a l l a t i e m o e t z o d a n i g z i j n , d a t g e e n s t o r i n g o p t r e e d t i n r a d i , , - e n l o f t e l e v i s i e - o n t v a n g s t .

-

De e l e k t r i s c h e i n s t , ' l ; i t i e mag g e e n s t o r i n g i n d e r a d i o - e n l o f t e l e v i s i e - o n t v a n g s t v c r o o r z a k e n .

- Ue g e h e l e e l e k t r i s c h e i n s t a l l a t i e , i n c l u s i e f m o t o r e n e n w e r k - t u i g e n , m o e t z o d a n i g z i j n u i t g e v o e r d d a t g e e n s t o r i n g b i j r a d i o - e n t e l e v i s i e - o n t v a n g s t w o r d t v e r o o r z a a k t .

-

De i n s t a l l a t i e m o e t s t e e d s g«c,d f u n c t i o n e r e n e n mag n i e t l a n g e r

!

d a n 2 4 u u r a c h t e r e e n h i i t e n b e d r i j f w o r d e n g e n o m e n .

-

1 Een t e r m i j n v a n z e s m a a n d c n t e s t e l l e n , n a d a t l i e t b e s l u i t nn- h e r r o e p e l i j k i s g e w o r d e n , b i n n e n w<,lke t e r m i j n a a n d e o p g e l c p d e e n g e w i j z i g d c i v o o r w a n r d e n moct z i j n v o l d a a n .

1

V e e l v o o r w a a r d e n verbonden a a n d e 1 1 i n d c ~ r w e t v e r g u n n i n ~ ~ : n v a n r i o o l w n - t e r z i ~ i v e r i n g s i n r i c l i t i n g e n z i j n g e r i < . t i t op h e t v o o r k o m e n vnn l i i c t ~ t v e r - o n t r e i n i g i n g e n m e t name s t a n k i i i n d < i r . S l e c t i t s e n k e l e v o o r w a a r d e n

b e o g e n v e r s p r e i d i n g v a n a g r o s o l e n e n s t o f t e v o o r k o m e n . Een e n k e l e v o o r w a a r d e b e t r e i t l i e t voorkonieri v:in s c t i i i i m l i i n d e r

.

(30)

De voorwaarden gericht tegen stankhinder zijn soms absoluut gesteld

"elke stankcomponent buiten de inrichting te allen tijde beneden de r eukgrens" .

Soms is de voorwaarde vaag omschreven "stank moet zoveel mogelijk worden voorkomen met ten dienste staande middelen".

Een meer algemeen bruikbare, nader omschreven kwantitatieve voor- waarde lijkt m.h.t. stankhinder zeer gewenst.

Soms zijn middelvoorwaarden voorwaardelijk: "al5 blijkt dat stankemis- sie optreedt , moeten maatregelen worden getroffen".

De reeks middelvoorwaarden om stanktiinder door influent en sulfide- emissie te voorkomen en de voorgesctircven procestectinische maatre-

gelen duiden erop, dat met name aan hct begin van h ~ t ~ u i v e r i n g s ~ r o c e s voor stankemissie wordt gevreesd.

Opmerkelijk is dat 66n installatie voor tiet affakkelen van methaangas tenminste 5 m hoog moet zijn, terwijl de andere niet hoger dan 3 m mag zijn.

De voorwaarden betreffende stankbinder zijn als volgt in groepen ingedeeld

:

-

algemene voorwaarden

- voorwaarden die het verbranden van afvalstoffen verbieden

- middelvoorwaarden om stankbinder door (anacroob) influent te voorkomen

-

middelvoorwaarden tegen stanktiinder van slibbehandelingsinstal- laties

- middelvoorwaarden tegen stankhinder van (afgefakkeld) gas

-

middelvoorwaarden tegen stankhindér door anaërobie in tiet zui- veringsproces

- voorwaarden gericht op het voorkomen van stankhinder door slib, zand en roostergoed

-

voorwaarden ter voorkoming van stankhinder door procestechnische maatregelen

De enkele voorwaarden die gericht zijn tegen aërosolen en stofemissie zijn middelvoorwaarden en betreffen in hoofdzaak zroenstroken rondom het zuiveringsterrein (overigens ook juridisch aanvechtbaar).

Slechts twee voorwaarden schrijven overkapping voor van beluchters, éénmaal voor kooirotoren en écnmaal voor oppervlaktebeluchters.

Uiteraard beperken middelvoorwaarden die afdekking van oppervlakte-

beluchters voorschrijven (zie

p. 29-31)

middelvoorwaarden voor geluidtiin- der), en aan de slibbehandeling gestelde voorwaarden (zie p. 35)

tevens die voor eventii<ale IiiciitveronLreiniging.

-

Het ontwerp van de gehcle instni lnLie moeL zodanig zijn dnt gceii stankemissie kan plaatsvinden.

-