2
Inhoud
Inhoud...2
Tablet...3
1. Probleemstelling...4
- Behoefte...6
- Criteria opstellen...8
- Technisch proces...10
- Werkwijze...11
2. Ontwerpen...12
- Insecten………12
- Constructies……….13
- De opdracht analyseren en verwoorden...14
- Schetsen...15
- Functiedriehoek………16
- Prototype...18
- Stappenplan………...19
3. Maken...20
- Materialen…...20
- Eigenschappen...21
- Verbindingstechnieken...22
- Gereedschappen en machines……….24
- Werkpost voorbereiden...25
- Planmatig realiseren...26
- Werkpost opruimen...27
4. In gebruik nemen...28
5. Evalueren...29
6. Reflectie...30
7. Technische beroepen...32
8. Moeilijke woorden...34
3
1. Als je in dit projectboekje een QR code ontdekt kan je deze inscannen met een QR scan app (application = toepassing)
2. Staat er bij een opdracht een icoontje van een app, dan zal deze op de iPad geïnstalleerd zijn en kan je deze ook eens uittesten, leuk en leerrijk hoor
Probeer maar eens!
Nu verschijnen er op je tablet of smartphone filmpjes of extra info.
Dit projectje is iPad vriendelijk, wat wil dit nu zeggen?
4
1. Probleemstelling
Om op een gezonde planeet te kunnen leven en blijven leven is zorg voor het milieu heel belangrijk. Spijtig genoeg zijn wij als mens niet zo goed bezig, door het veelvuldig gebruik van sproeistoffen in de landbouw sterven er veel insecten.
Maar is het verdwijnen van een insectensoort nu zo erg?
Gevolgen:
...
...
...
Zoek eens wat er zou gebeuren moesten de bijen van onze aarde verdwijnen.
Buiten de bijen kan je nog andere zeer nuttige insecten in de tuin terugvinden.
Zoek de namen van onderstaande insecten eens op, en probeer te achterhalen wat ze voor goed werk doen.
naam: ...
nuttig werk: ...
...
...
naam: ...
nuttig werk: ...
...
...
5 naam: ...
nuttig werk:
...
...
...
naam: ...
nuttig werk:
...
...
...
naam: ...
nuttig werk:
...
...
...
naam: ...
nuttig werk:
...
...
...
6
1. Behoefte
De behoefte hier is:
Nuttige insecten in de tuin ontvangen en huisvesten.
Waarvoor je realisatie moet dienen is de behoefte.
Leg eens aan je familie, vrienden, leerkrachten, … uit welk nut de verschillende insecten in de tuin hebben en vraag
welk insecten zij eventueel in hun tuin willen ontvangen.
Deze rondvraag noemen we het
behoefteonderzoek. Verwerk de resultaten en hou hier rekening mee bij je ontwerp.
7
Zeer zwak zwak goed Zeer goed
Voeren een
behoefteonderzoek uit.
Je hebt geen personen ondervraagd.
Je hebt van 1 tot 4 personen ondervraagd.
Je hebt van 5 tot 9 personen ondervraagd.
Je hebt minstens 10 personen ondervraagd.
Ik
De leraar
Verwerken van de resultaten van het onderzoek.
Je hebt de resultaten niet verwerkt.
Je hebt de resultaten verwerkt.
Ik
De leraar
Beschrijven van de behoefte na het onderzoek.
Je hebt de behoefte niet opnieuw beschreven.
Je hebt de behoefte opnieuw beschreven. Ik
De leraar
Schrijf de behoefte hieronder nog eens maar vervolledig met de resultaten van je behoefteonderzoek.
Behoefte:
………
………
………..
Evaluatie: Behoefte
8
2. Criteria
Criterium (mv : criteria) = Dit is een onderscheidend kenmerk, voorwaarde Norm = Algemeen aangenomen regels
Je realisatie moet aan drie criteria voldoen, één krijg je al van de leerkracht:
Criterium 1
- Er moeten minstens drie verschillende soorten insecten kunnen verblijven
Criterium 2
- ...
...
………..
Criterium 3
- ...
...
………
Bepaal de criteria en normen waaraan je realisatie moet voldoen
Maar wat is nu een criterium?
Formuleer zelf nog twee bijkomende criteria.
9
Zeer zwak zwak goed Zeer goed
Beschrijf in eigen woorden de criteria na een behoefteonderzoek
Je hebt geen criterium beschreven.
Je hebt 1 criterium beschreven.
Je hebt zelf 2 criteria
beschreven.
Je hebt zelf 2 criteria
beschreven en keuzes
gemaakt.
Ik
De leraar
Criteria
Plaats een kruisje indien je zelf keuzes kan maken voor een criterium.
Noteer hier jouw keuze. Let wel: voor sommige criteria zal je misschien eerst bijkomende kennis nodig hebben.
1. Er moeten minstens 3 soorten insecten kunnen ontvangen worden.
2. ...
...
...
3. ...
...
...
Behoefte:
...
...
...
Evaluatie: Behoefte en criteria
Bespreek de twee zelfgekozen criteria met je leerkracht en groepsgenoten en verwerk deze
daarna mee in je behoefte. Hou nog steeds rekening met je onderzoek.
10
Zeer zwak zwak goed Zeer goed
Criteria en normen
Je hebt voor geen enkel criterium genoteerd waaraan het technisch systeem moet voldoen.
Je hebt voor1 criterium genoteerd of je zelf een keuze kan maken of niet.
Je hebt voor 2 criteria
genoteerd of je zelf een keuze kan maken of niet.
Je hebt voor elk criterium genoteerd of je zelf een keuze kan maken of niet.
Ik
De leraar
Evaluatie: criteria
3.Technisch proces
Waarvoor moet onze realisatie dienen?
Criteria bepalen!
Ontwerpen: schetsen en materialenlijst.
We maken ons technisch systeem (TS).
We gaan ons technisch systeem in gebruik nemen/testen.
Voldoet ons technisch systeem (TS) aan de criteria.
11
4. Werkwijze Met wie?
Je werkt in groepjes van … / alleen. (vul aan en/of doorstreep) Hulpmiddelen
Je mag deze projectbundel en alle andere hulpmiddelen zoals gereedschappen, laptops, tablets, je smartphone, ... gebruiken.
Tijd
Je krijgt hiervoor 8 lesuren de tijd, treuzel dus niet.
Wat zal je leren?
- Criteria bepalen - Ontwerpen
- Een technisch systeem maken rekening houdende met de vooropgestelde criteria.
- Hulpmiddelen correct gebruiken en onderhouden.
- Een goed werktempo (attitude) hanteren.
Evaluatie
- Zowel jij als je leerkracht zullen je resultaat beoordelen.
O Ja, omdat ...
...
O Neen, omdat ...
...
Wat denk je, zal je deze opdracht graag doen?
Kruis en vul aan.
12
2. Ontwerpen
1. Insecten
Opgepast, de verschillende insecten hebben een verschillende vorm van toegang tot hun schuilplaats nodig.
Teken hieronder naast de insecten hun favoriete toegang, en houd hier later rekening
mee tijdens het ontwerpen
13
2. Constructies
In constructies kan je allerlei vormen verwerken, ga eens na door een onderzoekje welke de sterkste zijn.
Driehoek Vierkant Cirkel Boog
Bedenk zelf een proefje om de vormen te onderzoeken naar sterkte.
Onderzoek een aantal vormen en noteer alles op een onderzoeksblad en stel daarna je resultaat voor aan de klas.
Een constructie is een realisatie die uit verschillende onderdelen bestaat.
Dat is bij ons insectenhotel zeker het geval.
Kleef op een apart A4 blad een aantal foto’s van constructies waarop je bovenstaande
vormen kan terugvinden.
We gaan in dit project een technische constructie ontwerpen.
14 Zeer zwak zwak goed Zeer goed
Licht na onderzoek toe dat constructies steviger worden met driehoeken of bogen.
Je hebt geen onderzoekje gedaan.
Je hebt een gegeven onderzoekje niet volledig gedaan.
Je hebt een gegeven onderzoek gedaan.
Je hebt een zelf een proef bedacht en onderzoek naar constructievormen gedaan.
Ik
De leraar
Zeer zwak zwak goed Zeer goed
Ontwerpprobleem analyseren na onderzoek en rekening houdende met behoefte en criteria.
Je hebt je opdracht niet verwoord.
Je hebt je opdracht verwoord zonder rekening te houden met onderzoek en criteria.
Je hebt je opdracht geanalyseerd en verwoord rekening houdende met de criteria.
Je hebt je opdracht geanalyseerd en verwoord rekening houdende met onderzoek en criteria.
Ik
De leraar
Evaluatie: constructies
3. Je opdracht analyseren en verwoorden
Beschrijf wat je wil maken en in welk materiaal. Houd rekening met de behoefte, criteria en je onderzoek naar de constructievormen.
………
………
………..
Evaluatie: ontwerpprobleem
Het proces om tot een goed ontwerp te komen gaat volgens een aantal stappen.
15
4. Conceptschetsen of voorontwerp (VO)
Maak een aantal voorlopige eenvoudige schetsen, houd wel rekening met de behoefte en criteria.
Bekijk en bespreek de schetsen in je groep en met de leerkracht.
Kies het beste concept
5. Realisatietekening of definitief ontwerp (DO)
Maak van je gekozen conceptschets nu een betere tekening.
Op je realisatieschets werk je liefst met een aantal aanzichten en plaatst de belangrijkste maten zodat je steeds zicht
hebt op de juiste afmetingen.
16 FUNCTIE
Materialen Vormen
Bewerkingen
6. Detailontwerp
Duid nu de verschillende delen aan en benoem deze. Maak tevens ook een materialenlijst (dit mag eventueel op een apart blad) en bespreek deze met je leerkracht. Als er bepaalde materialen niet in de klas aanwezig zijn kan je leerkracht misschien alternatieven aanbieden of moeten deze aangekocht worden.
7. Functiedriehoek
Als je zelf een product gaat ontwerpen, dan moet het aan bepaalde eisen voldoen. Je wilt tenslotte iets met het product kunnen doen.
17
Het product heeft dus een functie. Bij het ontwerpen moet je keuzes maken. Je moet beslissen over:
1. Vormen
Je wilt dat je product een bepaalde vorm krijgt.
Welke vorm is het beste voor jouw ontwerp?
2. Materialen
Je product moet bepaalde eigenschappen hebben.
Welk materiaal heeft de beste eigenschappen voor jouw ontwerp?
3. Bewerkingen
Het materiaal moet bewerkt worden om de vorm te krijgen die bij de functie van je product hoort.
Deze drie factoren: Vormen – Materialen – Bewerkingen hebben altijd met elkaar te maken.
Ze zijn alle drie afhankelijk van de functie van het ontwerp.
Voorbeeld
technisch systeem functie vorm materiaal bewerking
Brooddoos Bewaren van boterhammen
balk kunststof vervormd
technisch systeem functie vorm materiaal bewerking
Kijk naar de functiedriehoek en vul onderstaande tabel in met het insectenhotel in de klas als
voorbeeldsysteem.
18
Zeer zwak zwak goed Zeer goed
Onderzoeken een technisch systeem aan de hand van de functiedriehoek
Je hebt het systeem niet onderzocht.
Je hebt het systeem onderzocht maar de functietabel niet
ingevuld.
Je hebt het systeem onderzocht en de
functietabel gedeeltelijk ingevuld..
Je hebt het systeem onderzocht en de
functietabel volledig ingevuld.
Ik
De leraar
Evaluatie: Functiedriehoek
8. Prototype
Indien je niet zeker bent of een concept wel zal werken kan je ook opteren om een model te maken in karton of een ander materiaal.
Dit (niet werkende) model noemen we een prototype.
Teken je conceptschetsen, realisatietekening, detailontwerp, ... op aparte A4 bladen en voeg
deze hier toe.
Bedenk nu zelf een hotel en doorloop de ontwerpstappen. Beperk je niet tot de klassieke modellen die je op het internet kan terugvinden,
think out of the box!
19
9. Stappenplan
Voor je aan de slag gaat is het een goed idee eerst een stappenplan op te stellen.
Een stappenplan is opeenvolging van de verschillende stappen die je moet doorlopen om een “iets” te maken. Hierbij houdt men de uitleg zo beknopt mogelijk en een verduidelijking met afbeeldingen is aan te raden.
Vier stappen is eigenlijk een minimum. (waaronder: meten, verdelen, verbinden, afwerken, ... )
Ook kan men op zo’n stappenplan een lijst met de te gebruiken materialen en een lijst met de te gebruiken gereedschappen terugvinden.
...
...
Wat bedoelen we eigenlijk met een stappenplan?
Geef hieronder eens twee voorbeelden waar men gebruikt maakt van een stappenplan.
Tijdens het realiseren gebruik je jou zelfgemaakte stappenplan. Je mag het tijdens dit proces ook steeds aanpassen en beter maken. (vergeet geen foto’s te nemen)
Op het einde van dit project lever je een mooi afgewerkt stappenplan in, zodat iemand die jou ontwerp mooi vindt, dit gemakkelijk na kan maken.
20
3. Maken 1. Materialen
...
...
...
...
Het materiaal dat je gebruikt voor je realisatie moet natuurlijk wel geschikt zijn voor jou toepassing. Daarom is een onderzoekje naar de eigenschappen nodig?
Hieronder enkele eigenschappen die materiaal kunnen hebben:
- Buigbaar - Breekbaar
- Isolerend (voor warmte, elektriciteit) - Hard (belangrijk bij het bewerken) - Bestand tegen water
- ...
De bedoeling is de natuur een handje te helpen, we gebruiken dus liefst natuurlijke materialen.
Wat kan dit zoal zijn?
Je mag ook recyclagematerialen gebruiken, maar deze zijn ondergeschikt aan je natuurlijk materiaal. Geef eens twee
voorbeelden.
Hou er rekening mee dat insecten ook niet graag logeren in een hotel waar het te koud, te warm of
te vochtig is.
21
2. Eigenschappen
Schrijf eens een aantal eigenschappen op dat jou materiaal nodig heeft.
Eigenschappen:
...
...
Bedenk zelf een proefje om de eigenschappen te onderzoeken. Onderzoek een aantal materialen en noteer alles op een onderzoeksblad en stel
daarna je resultaat voor aan de klas.
De eigenschappen voor materiaal dat moet gebruikt worden buitenshuis zal waarschijnlijk anders zijn
dan een realisatie voor binnen.
Oriëntatie, wind, regen, uitzicht, ... kunnen eventueel bepalende factoren zijn bij de keuze van
een materiaal.
22
3. Verbindingstechnieken
Om materialen met elkaar te verbinden bestaan er verschillende verbindingstechnieken.
a. Vormverbinding
Bij een vormverbinding zorgt de vorm van het materiaal er voor dat de materialen aan elkaar blijven zitten. Er wordt niets toegevoegd.
De onderdelen van een vormverbindingen hebben dezelfde, maar tegenovergestelde vorm.
b. Voorwerpverbinding
Bij een voorwerpverbinding gebruik je een ander voorwerp om twee stukken materiaal aan elkaar vast te maken.
De twee materialen kunnen daarna vast of beweegbaar zijn
c. Materiaalverbinding
Bij een materiaalverbinding voegen we een materiaal toe zonder vaste vorm. Dit materiaal hecht de twee materialen door bijv. te smelten of te drogen.
Als we onze materialen gekozen hebben die gaan gebruiken voor onze realisatie zijn we er natuurlijk
nog niet.
We moeten deze materialen ook met elkaar kunnen verbinden
23
Kleef hieronder een afbeelding van elke verbindingstechniek, schrijf er telkens onder welke techniek het is, en waar het
gebruikt wordt.
Je hoeft het ook niet altijd ver te zoeken, kijk eens goed rond in je omgeving.
24
4. Gereedschappen en machines
In de werkplaats kan je verschillende gereedschappen en machines terugvinden. Hieronder een aantal voorbeelden.
Gereedschap:
...
...
...
Machine:
...
...
...
Wat is het verschil tussen gereedschap en machine?
25
5. De werkpost voorbereiden
Bewerking Hulpmiddel
(gereedschap)
Evaluatie: gereedschappen toelichten
Zeer zwak zwak Goed Zeer goed Ik bewerkingen en
hulpmiddelen in de tabel gezet
Ik minder dan 3 hulpmiddelen gevonden
Ik 3
hulpmiddelen gevonden
Ik heb 4 of 5 hulpmiddelen gevonden
Ik heb meer dan 6
hulpmiddelen gevonden
ik
De leraar
Leg steeds alle materialen en
gereedschappen ordelijk klaar voor je aan een (deel) van de realisatie begint.
Vul eerst onderstaande tabel in.
26
Zeer zwak zwak goed Zeer goed
Ik werk volgens plan en
veiligheidsregels
Je hebt niet alle stappen planmatig doorlopen.
Je hebt alle stappen planmatig doorlopen.
ik
De leraar
Evaluatie: De werkpost voorbereiden.
Zeer zwak zwak Goed Zeer goed Werkpost
voorbereiden
Ik heb de hulpmiddelen nooit
klaargelegd;
Ik heb hulpmiddelen enkel na aansporen van de leerkracht klaargelegd.
Ik heb de hulpmiddelen soms uit eigen beweging klaargelegd.
Ik heb de hulpmiddelen altijd uit eigen beweging klaargelegd.
ik
De leraar
6. Het ontwerp planmatig realiseren
Evaluatie: Planmatig realiseren.
Voer nu het ontwerp uit volgens je stappenplan.
Let erop dat je steeds het juiste gereedschap gebruikt voor de juiste bewerking.
Als je aan een bewerking of gereedschap twijfelt, vraag dan hulp.
27
7. De werkpost opruimen met oog voor milieu
Dennenappels: ...
Hout: ...
Lege lijmtupe: ...
Bamboe: ...
Evaluatie: Ruimen de werkpost op.
Zeer zwak zwak Goed Zeer goed De werkpost
opruimen.
Je hebt het materiaal en afval nooit op de juiste plaats opgeborgen.
Je hebt het materiaal en afval soms op de juiste plaats opgeborgen.
Je hebt het materiaal en afval met hulp op de juiste plaats opgeborgen.
Je hebt het materiaal en afval steeds zelfstandig op de juiste plaats opgeborgen.
ik
De leraar
Berg je gereedschap en andere hulpmiddelen na elke les terug op de
juiste plaats op.
Waar hoort het volgende afval thuis?
28
Zeer zwak zwak goed Zeer goed
De test van de eisen
Je hebt geen criteria getest.
Je hebt 1 criterium getest en ingevuld of ze voldoen of niet.
Je hebt 2 criteria getest en ingevuld of ze voldoen of niet.
Je hebt alle 3 criteria getest en ingevuld of ze voldoen of niet.
ik
De leraar
4. In gebruik nemen
...
...
...
Noteer in de 2de kolom per criteria: voldoet of voldoet niet.
Criteria Voldoet of voldoet niet
1. Er moeten minstens drie verschillende soorten insecten kunnen verblijven.
2. ...
...
...
3. ...
...
...
Evaluatie: In gebruik nemen van een technisch systeem.
Als je realisatie klaar is moet je ze eerst testen, hoe zou jij dat doen?
Je realisatie werkt nu misschien wel, maar voldoet ze aan alle criteria?
Om dit te controleren vul je onderstaande tabel in.
29
Zeer zwak zwak goed Zeer goed
Vraag 1
De evaluatie is niet ingevuld
De evaluatie is ingevuld.
Ik
De leraar Vraag 2 (enkel indien technisch systeem niet aan de
criteria voldoet)
Er is geen conclusie ingevuld om het technisch proces te optimaliseren
Er is een conclusie ingevuld om het technisch proces te optimaliseren
Ik
De leraar
5. Evalueren
Vraag 1: Voldoet jouw realisatie aan alle criteria?
O Ja O Neen
Indien neen, antwoord dan nog eens hieronder
Vraag 2: In welke stap(pen) van het technisch proces is het fout gelopen? ...
Wat had je hier beter kunnen doen? ...
...
Evaluatie: Evalueren en optimaliseren.
In de tabel blz. 28 heb je alle criteria gecontroleerd, nu een paar belangrijke
vragen:
30
6. Reflectie
Attitude Zeer zwak zwak goed Zeer goed
Zelfstandig werken
Ben alleen gericht op die zaken,
opdrachten die ik graag doe.
Voer soms opdrachten uit die ik niet graag doe.
Voer alle opdrachten op aanwijzing kwaliteitsvol uit, toon meestal inzet.
Voer spontaan kwaliteitsvol opdrachten uit, ook al liggen ze mij niet goed
Ik Leraar
Stiptheid Was nooit in orde. Was meer dan één maal niet in orde.
Was één maal niet in orde.
Was steeds met alles in orde. (map – taken –opdrachten – materiaal
meebrengen) Ik
Leraar Kritische ingesteldheid
Ben zeer snel tevreden met mijn werk.
Mijn werk moet goed zijn, maar ik begin wel niet opnieuw.
Mijn werk moet tot in de puntjes zijn of ik begin opnieuw.
Ik Leraar
Ik heb deze opdracht graag gedaan O Ja O Neen
Heb je hetzelfde geantwoord als blz. 11 ?...
Hoe komt dit? ...
Wat ging er goed? ...
...
In dit project heb je zelf een technisch systeem gemaakt. In het begin (blz. 11) heb je aangeduid of dit
graag zou doen of niet. Hoe denk je er nu over?
31
Zeer zwak zwak goed Zeer goed
De test van de eisen
Ik heb geen ontdekte talent(en) opgeschreven
Ik heb mijn ontdekte talent(en) opgeschreven.
ik
De leraar
Wat ging er minder goed? ...
...
Wat heb ik geleerd van deze opdracht? ...
...
Hoe kan ik het nog beter of anders aanpakken? ...
...
Welke slimme tips heb ik van de leerkracht of klasgenoten gekregen?
...
Wil ik graag nog een opdracht rond ontwerpen en maken doen?
O Ja O Neen
Ik heb een talent(en) ontdekt tijdens dit project dat ik niet wist dat ik het had.
O Ja O Neen Welk talent is dit?
Talent(en) ………..
Evaluatie: vakspecifieke talenten in kaart brengen
32
7. Technische beroepen
Er zijn vele interessante beroepen waar men met kunststof, gereedschappen, ontwerpen, … te maken krijgt.
Opdracht :
Teken op een A4 blad een eenvoudig technisch proces (zie blz.10) en zet er telkens een beroep bij dat daarmee te maken heeft.
Probeer een beetje creatief te zijn, je mag afbeeldingen gebruiken en/of tekeningen maken
Schrijf bij elke stap een verklaring in je eigen woorden.
Schrijf de stappen van het TP hier eerst nog eens op:
1. ……….
2. ……….
3. ……….
4. ……….
5. ……….
Hadden deze beroepslui ons tijdens dit project kunnen helpen denk je?
O Ja O Neen
Kunnen al deze beroepen door zowel jongens als meisjes beoefend worden?
O Ja O Neen
33
Zeer zwak zwak goed Zeer goed
Beroepen geven in het technisch proces.
Ik gaf bij geen enkele stap een beroep.
Ik gaf bij één of twee stappen een beroep.
Ik gaf bij drie of vier stappen een beroep.
Ik gaf bij elke stap een beroep.
Ik
De leraar
Belang erkennen van technische beroepen zonder onderscheid jongens-meisjes
Ik vulde de Ja/neen vragen niet in.
Ik vulde de Ja/Neen vragen in.
Ik
De leraar
Zeer zwak zwak goed Zeer goed
Sommen de stappen van het TP op.
Ik kan minder dan drie stappen van het TP opsommen
Ik kan drie stappen van het TP opsommen
Ik kan vier stappen van het TP opsommen
Ik kan de vijf stappen van het TP opsommen
Ik De leraar
Beschrijven met eigen woorden de stappen TP.
Ik kan minder dan drie stappen van het TP beschrijven met eigen woorden
Ik kan drie stappen van het TP beschrijven met eigen woorden
Ik kan vier stappen van het TP beschrijven met eigen woorden
Ik kan de vijf stappen van het TP beschrijven met eigen woorden
Ik
De leraar
Evaluatie: Technisch proces
Evaluatie: De rol van technische beroepen
34
Moeilijk woord Woordverklaring
8. Moeilijke woorden
Moeilijke woorden die je niet begrijpt schrijf je in de eerste kolom.
Daarna zoek je met de ganse groep in een woordenboek of op het internet naar een verklaring, je bevindingen schrijf je in een groene kleur in de verklaringskolom. Woordjes die dan nog niet gevonden zijn
leggen we voor aan de ganse klas en verduidelijken we in een zwarte kleur.
