539.
1.
;:~nn \._r ons di o s belig,
ssel1/lGrL
geo aan lCI,;nsc - onvoeders
Gn tWGC pole
v;:~n t'l::a.t ook
D s 'n opvo 1d:L tot
graL voort un is tovoru hl~t diu un rsa
1 eit v~'n die us", v,lurks
r ITL:;D S leid r fc.ktor van
ntolt/ by di iJ.S 1i/et hy
001 gG~02m kan word, waarvan vroE.;cro je'XC:
1)
on in ros;.;s is
ook so is hiGhly It:: thJ.t
indi viduCll, birtlj, she: tbe opportunity g1.cidccnc C
gro'wth
(; voorg
s,.. rs, pr:::
urlin~c, ryO isio, win 1 rs, v0rkocrsbo 05, lanJdrostu, burL, politici ens, .tiicrd_iu pcrolJrle;
is ,.:;.lmal S r3 op g v~'.n hulL;) veTS onde
c cn in ilUIL::: urs lC s
kringo. <..;ll gee volg8ns a&rd, wus on bo
1. IVloor, on Cole;: Sociology in uduc,'.tioncil practic-J, ii. 7.
2.
, A 8~ Ilg, l~l • 11.
---st v [:in t _.n ro ing 18i :lan nSG.
Gm t prCisiscc;r ons vcrvolgons 'n inde
1 like
of
d
Inher0jlt c van is eil. 10
ffiunt om aan andGr~ iuts OD t dra, voar t skryf
in ord, vo 0Gld en drag, wc::~t in 'n
b Ide von~; Vt.i.n tot
open-b korn. In g is 111(;lit
Vein llenc is nover won except at th0
cost ;:::.n '::trduous disc lino, usw::.lly und8r the ction of s ,]1oro ,::::.dvi::.nc tiEn onc
s l f whose c~uthority onc ~::.cc s. s true
evu fi(; 1 of hum. n Gcti vi ty, from s:Jort or f;::;ctory
contGmplation. o reI n rGjection of Qutho
c;ndan~~rs '-' such standnras of irituel, moral or ).... )
n
I)is : r bss le
ring
met bctrekking tot aie erpretasie on verper
so tot, ui t VJ81k8
bron diG ~cvoo[dhcl vi.~rUGr voortsprllit. Die
ing beroeJ) nie gs dwing0ndc
{lie; t uitv0ering
<"'ok vordra word.
In h rdio klder konst;·te",r ons dc"t sovcel VOrmf)
daar WOGS, so ~root is die VG 1 in vormc
VCln gc; r v.;oord,_, vC)
3. Collior,
541.
t in Gie kring
struksL, 1.'1·::~t cd tot Jit Veal. (; .l1eI1311
s2mclewing oorkoep i2, m22r wel In idcl1
[.teld vh~t V.i.E r tG ondorskoi is vc ens G
se 3koo
stc.~Qt budryfsg v<.c.rcmig sn.g, It,a Clt
sk&plike g Bcg, ~ns.
V rIll van g s,,,,g t sy '" soort (. ge
is b eu ~t t die
struktuurprin
...,
s
v,
jel, struktuurnorn, w::,c;.rdGur dondur i i s.;t:;r wOl'd.
s on tUB die g s~Gverbands
s is, bv. stc:.'.c~t ,
01 en bed outorit =--t
H I'd it.::- vo rnl vc~n c:.mpt G k,;; g
gus by 5p~S toY"tJy1 di
rrL~c.t-v:..: rho niG voortsn u.it
die; vnn di", d.~ur b0wUStO
on nCltuurl orgE:.nis si,::: v.m diG tot
2SclgS be
en outorit it tot ia op vnn OTI~0 op grond v~n
so i oor b ac,.l pcrsoon1ikc
hoe. b
wcte::lS c vcrwcrf het, vL.t hom
gcs C: vorm van
is ,,; rdur i rskap op byvoorbacld t(~rreinc: Vi:~n
g0s&ghcbb s met d di rr(;;l:: '.t v!(;tcnslc.
Diu 'IlvGsentlike" ond0 iding tUGsen hi0rdi~
tW(;(; vonTlC V::21 s is cL.t la voor ro is, t mac..t ske.ol
~~o ODGwikkol h t uit die lciding van di(; b~3t in
die Iowa ~0t deur ; (~SQit0n u nz, dVO
idc vorEl,:: ll1 on s- C.:rl maats
s-VG Tn t z. ..k op
11 id tot c~gl Se hoof,
die hand - diG wes V2.1 die - eid v~n die
siologL.:: in be: s cmder in die
. 'svorrl\..; orcsse]r, d.i. in
'" tusscnC;C:rl Iik",
d legit S2g s~ charismati 5
.; ::110 5 gc.:s sver
st .rk op diG vao
Ge sleidillg die opvo
v8rporsoonl~Lk '.m uitgo
o knooppun v~n vcl~ oi soort ornie~comD1 G in C op
groei cn
Die int, sie
Vtl:l clie norscun en V;-,D , 5005 DcrS00n vcortduru~d lei CD ~rig word deur sy
id - cm ncrmbc of in lO'tJcnsi tuc.sic s die
volg~n sy porsoonsrocping.
4. hupl' rt, .: J'JaLT en Y'ochtsordc van de erbeid; J . ' . Voorho<:V0, Den HanG, hoofstuk 1: "Ons ,.::;lijks w(:;Tk\', p. 7
543.
2.
~ van die vorigG 00 lik
rOI,crinf':s 1;'at
5 )
g0vlO o nd <"rIDS itio
v, ;rcLnd-j
ko10ssal hcrvcrs v~;n in reld:
fde k1ass0
0.2
6)
h rV·:'-:1 het :.It geld dio
tsrre van s: di krisis s.
2CBte c~;u \vorcL or d L; en g konmork
dour 'n kritiosc en igc; houd~ g to\.:1100r
di one w~t! hoUr stutus ns s beklc2, vc>
et ! ] l ()O van di vGrlcdc
7).
(; nol lako Iowa, die b dry , in
s:i.n, l::uns,
Dicw.,J ,..; van hie ~ houding ll' in d
"n:t b stnc:..n outrent 1, sin
nis Vctrl die 1 001' ve s
, go dood on 01 daar 'n God is. Liie
sake cid wat di wu1vr8.rtstaat op
b d verskaf, dryf(liilj onc n!0nSG OL: hul
te cr':l(;rn aan tot litcri::- partye s, wat
l '
kl ton dole to skryf lllOOt vIord cE n C'T·C:;
onst ilitcit en on rhcid ,-,vat
5.
Bs.tGs, IvI. in Hcvolt\; 1n ReligiousFaith and Frcntic~- 1, fork,
1951.
6.
V Toynbo hc)o 2.7.
~;(;bcr, A.: F,'re:woll to r;uropL-[~n histcry i P~~l_U1.hiorby ko,,", n
vcrskil ef vo cns siL:s
ens. rvocr konmun sio, bv. tcloviGi0, r~dio,
s is ~n di~ varb ld: kCUSG
wjor on grater to ins:::~ke om tc (:;11
e om horn tc gcdr2. Hie i dinga vorsper en V8r donker enor5yds L) skcro v,:~n oorge
ondern,yn die ;:1(;n5 so vortrouc
en die '10rn)" c voor el.
hiorby ont:- v lb.ng at on;3 v::~n di (3 p1at
te1and en voortdurcndc tr0k n~ die stedL, wat
at soring,
tr8.1isasic vC.n kontro 5 die
tu~:;sun
en ons kry in t v,,'.n S oars
vlat led tot 'n V erd (; houd tccnoor
on sic.
slottc noOlu ons die f(.)i t d::t 8 pt)rsoon
in out arc ges 590815io afst n v:.:m hulle verantwoordolikhcdo. io no
op oucr5 V;,''']1 kind8rs, skoo1
crvrysors, OD die tc;rrcin vc.n die rk
like stvurdors ens., wnt nllcs
"
h1,1.l.. terrein en in dio c cn 111\,: tot
and (:: rmyn V:':l1 gc en ssipline. ;;l'lOst, pe:rhaps 11, hUl~!,:.;.n sac iet ios cC:trry som(~ appc~rCl,tus
545.
of coercion in the fr0.YY1cwork in orc}",r -to safe
8)
guard thc~Lr -i:,r~, st£cnclards 11 •
rdio lei ons tot die ond rsoek
vc::.n b insol v~n sooworoin eit ::l krin,,;:
g8 C~ nOrl7;: dit.::: rG inrs v;;m die rskoi
cwingsorde te vorsokcr en tc; st ilis or.
s die hui sin ~1~;: sy oor , ward,
1 fdo (jellS tusseD die oucrs on ers
ondcrling n:;o, (; norm van 8 ond rl lie
OD
Tussen ordi c two,; b C cn 2nkers, t.w.
di onafsko rrc ie tusson die 1 s
vc Il'ic_t voort it ,1.1t d gcsl~ sgemeenskap
tusscn 'J OUCTG, vcrLry c sistccm V~D 1
fd~s-verh e tUGsen oucrs en kinders In ies rtigc
s strukturolc ord8 VUl
die sgc tot oponb die v0rskil18ndo
s (;
WC ikh2
ksi van cs
r i h V2Il le lcwingsvo~lc, d8urd~t
di hoogstc ro i ciL'.arv~m is to vor
iGInG li""fdGs v8rhoudingc..: tuss0m die; ouers en ,Jie kind rs [LS 1n
8. Collier: The soci[c!.l pur:Joses of oduce,tioD, p. 99 •
1. Vgl. 0.°.. : Roucck, J.3, . L.: Sociology. An
introduction; ~ittl Co. IOllT'l, 1951;'[>_95.
Hoss, Eva J.: (3 tln.CC~?
Pllblish Co. ,
Fairchi ,I-LP.: Goncrc.l ::';ociology; John L:y Sons.,
Inc., .Y.; Chc:.pman~c ;L:ll Ltd., London, 1934; p.l?;
V:Jn Dyk: LJ~cns cn mudcmens, p. 8?
Popmn: InlGiding ~n do Wijsb~gc8rtc; J.h. hok 2.V.
ii 2) stc ro s 12: g c ' ; ' ' ) C ' le: V;~1.J. d ~,.J .- ... "--~ -1-c._V '"
ODVO'.. int~,rn c1st 1 cn errlL.
dou10 j .::; in b;.;
s
rin 1_ I ;<' cL,t doelstc
1 dL, nooos
h v:::'r (:i d,;lik,- ryp- \.:..n
b\; s i:.1.SVcrrlot;,dtngeJ
,iv,re re. , Is i. v,;,n cl i" ro v
to rklidfji:~'3.t, r
,'or in '-' ~ s i'l. :)1(.-: :1';::
,
cl~o,~ st",r .n n»voed :L 1 ,'-if_U1 S 1 spro s by a ScU'l1C"
10win'.• Coo se: ~i i':'1IJli is er,tdl, 0
crson~ v v ,n sondc
gcsinso cl; e ,...:it,
id v;.n die verS0 r
nf')r;; V,-,~l ou.s:rli I'd,\:;, die onontb~()rl c
10 sb
ngsv8rhoudin~\.:.. is.
h~;t s is waar de ODVOL r zijn
de ro op tu vocdcn nnar de (jis Gods voor
, dan
cinde ziJn, d~t de maatschappij to de ::~t • GC0crl is hij nog zo
rd omtrent de o~vatt
v~n zijn tij unoton, oak m~ar cun fracti be
t v;n datgene wr,t
l ' '\ Lr;.
voor d 0 SC~,,8n .~lng '_ _ _ _ __
Sonder om in b s ,net diu
sosio so struktuur, is v:.m dL:,
2 opvoGdkundig :;r i rs ds
st cn 5) _ ons
r s::', is tho first
un:· r et'Jr, both c>,ivi ,~nd
sac 1. It sets t It c:s
st te~ ing. first tle commu
ni ty. HGr~ justic~; - p~nd in ico
for t first tL'iC. lKrc i5 ;'.ut:lOri ty ::,~,ncl th8 rul.--, of
rst p~tt rn of sac 1 eonvon tions, on fC:i,Ji
s ovm rt~nt cccent citi s s.
~ily, like sociutyt l~ , shc:pos its
rs r is shaped by them. sbclt rs tJ
period of socie S1] .:."s ours ·:rhich
h2S t t S 0 s
,
guc~rdLcns of our sunS3 of stcln
5 • • • • rs can giv-J the
5. Hose: Sociology. A Study of liuf{:'m l,tclc~tj_ons.
Brown: EdJ.;_e;~tional Sociology.
arc
&
Col : Sociology in Educ~tion~l Practice. Lundberg, Schrag, Larsen: Sociology ; ens.Richmond, A• . : in The Institutions of AdvancGd Cultures; ( • A. N. Ros-:.;) Lilinn8sot'~ c~nd OXfOl':'(l Uni v8rsity Press, 1957 •
• : Cronj~, G. en Venter, J.D.:
tn Kultuursosj,01ogics8 Studio;
Pretoric'" 1958, vir die Suici-1l.fri
10v2 &nd und rat i ,In b s i r
chilorcn to grovr :In ,-y to
~.
v of c:ir n<:,t ur:.3S
d, to s :~K trutb,
s~ it, to h81p their f0110",j :3
. .
. . .
fr1~lis ,'~Dn "s notonly to (; no,·"
lC[Tning, soc 1 attituti0s
d but to r
t iCL.'lt p,riod oi' :'.11 for
f ips:; ( )
V::',~1 diD Idnd0I'S tot Yullc
rling cn nu buit., d.~.s.
s ~ v ,n
d': G 0rn
vu r \::n t<...- rt
b S 11'
6. Citizc.ns GroK~ng up 3t HOhl8, in School an( After;
.r,ubli:::l1c::d for tl'k ;'linistry of Educ.tLcm, 8y :,tis "'laj,:;st ! s ~)t:-tion,-::;ry Cffic\.~, 1949; 1)1') .. 7, 8, 9 ..
• : Ros(; : 30cioloEY, p. 65-66, die gC1:!Oont0s
b ruik", WC'.t l~inck;rs :~,.nlE.;,~r,;n
id., '0.167, vir die; ;;rimcr" inst van ctL" E;in;
id., p.. : diG tind se verh brocrs
Cll suSt,,",i'S;
ry, J. en 6tmi[t: ;iSY1~;motrj.c ~3t i l i ty in 3iblin~~; h.i v::11ry;; 01' OrthopsychL:.try, 12 (April Uor LindcroDstc.nd c.S 0cn V:.~n
loc.r"i,"'~':'1 ... I.Ju\:..- "'robl·n-:c.· :_j v . , l \ : , ; ,
;:;8\,1,..;11, 11,'1.: y;~)O;~i::: C;c',us.:s of J',;al Childrcn H
3nl th ColL;e,:,,; Stun ie; s in Soci ',1 <...-]'1..,., ,L 1('3 "') . ,: U ,
. 15-22.
549.
verso cnde cn -voors ende hot oorgebly die kon ; d18 ~kool het die int~llcktuulo
etydsbostoding in eli h:_noo v::m die skool, biosko ,pGrs, r:::,dio ens.,
ger,:, het
9),
met konstruktiowevoord~le.
;:~r daZ'r is olll'u:::;b
mo rnisti so goes by ouorOnVbr&nt woord likh0id, s~nder int~nso lie sb(;L:"ngst lling
en meedoen aan, bGlo{ing v::n on ciiG ing van
kindors, oponbaar, byvoorb", l~ld: 1,\/l,Ihils t vJ<; aro wil to t,:::.ke
L,ss t :Cl. ;;u st L:::ecl ( I t hOllie, to avoid
hurt:~nc s of ;~t grow:1-up m Gr of' tIle
or to ,;),tcnd right ssions of ::ympc,thy s suffered ~ tr2gic loss, wo nru to t cbi enclur",
in;5 -;_thout the rstand or help
froiH t child ~ w, never offer to him. ~
0ct him to lovt, us bost, ~s a matter of course,
ccrt to
in ;::, mood to answer tllcm - in Cl th incrod ly rude to ~n ~. c:bout h
in front of him ,:,;,n:1 SO."i
triumphs over him in W~',y wL ich would l,)ad us to be ostracized in adult society. ,;0 qu'- rrcl in front of him, s if I,lC,nt no to h:;,vo the {lost i;uport,:lnt grm,n-ur,s in Lis 8nvironm,mt hurt
9 • Ibi cl • , • 9:3.
Vgl. Huppcrt: ;,On3 Dclgolijk Werk" in ?bD_r 'vcn RGchts ordc v::n do i'd'l?cid.
each othc r. !'IC do Saf:JU t i1';;e expect h to be consi rritc ;:nd~)ol c ,·:.no loving to
us to other ru S8c;ms to bo
S d0CD wj in the jil S us o.dults ich
le s uc pcrsist,j;1.tly to undcrt'st (; rc:lity
of child!s c;li.ngs, to ~~ssum~: thc~t he cannot and sc~, or not listen
arc. Y:::;t i t is 513 g::m0r,:1 <ltt tuct..:s, thos perv:l/ding des of behaviour towards th8 chi th:::. t i:tffe:ct his
o S tmrTCls us, fctr mor,-- thc:.n our c~xplic.Lt
statc:nont s or our didactic ,; S towards h
is in th8sU W'y th·.t wc
arc in oursclv s. I do not believe that wo can b,;gin to " l it t i
I3r th;;~t thos...:.: :n["-tjor ,-,vents such :lS pCLrtings
, on the n
;.:'..11 tho~je :involut,:,.ry constant 55ions of our mm C.tt S t01:vt:~rds h on tl"..C
10) in his do st f..,;clin il
c re: oucrliko onv
r~ntwoordu-1 aid jG~no hu 8 kindurs in vcrskillundu uitings idoliko u gusin, onst ilitcit, on5ukurit ,-,ns., waarrnee diu gesins b i n g e 0n -an rs lru110 intonsitoit van cnd,-,rlingo
vurswak niL GL.nr 'n verocns n~sproscs ontkut~n
aan niksin o.i0 so..:nolewin s rdc.
10. Isaacs, an: nTho ry as Cl COl:iIlLUn:Lt::r~' Con tribut to ';'On the Llringing Up of Cl:ildrun.
(Editl:5d by John Hich,nn ::md publish~;ci by Hout
551.
:;io tocstc.nd ,:or in
11)
ie; wortel VC,;]
die kwaclcl rlci moet word tot 'n vorkucrd go
dcur ouo cs;.;f100
in onvcrantwoordol dun 1 en hC:w.'1del e
le kinders.
Gc in dL:: hui sin is dus ver~ntwoo 1
Cll VI..' r:::Ll1tvroo (: OSL'.gs10 VL'.n diG ouers
in I,vi S Si."; 1ltvcrki~,c not lmlle rs in d_ic s
,
botd konis on goes v:n d volgcndc: ;1 ovt'!: ,:11,we not to :::t:,.rt at , the cc viherc
cm2 of s to be 1iv
1:1ith th:::t i ans .~-~ at ell of
givc~"n ta.ko, of ~3 C: cu, (1 ro et r
DOO s viovrs, pro p and porson~lity, Cl SGnsG
of ~xorci se of al
:lf1\; ction ?
. .
".
~rly V~ o~nnot n loctincessant offort to rove our jnstitutions
r n ,~-:,s WG11 QS oursu s. But if our persa
our c c llnd int ional
1\ 12)
do scan scurocc_y pro r •
c... ouurs
in die huisgosinn sond is, is metecn 'n sonde
11. Halmos, P.: Solitude and Privacy; Routlodge, 1952;
hoofstuk
5:
vrocs on frustc:.sie;BeVl~ dgc,VV.: Full Eoployrnont in Cl I;roc ~30cicty;
Al
&
Unwin,1944:
sosial isol~sie van die ~ens~d invlocrt is n' clig-i orend, dit i tot
s tus3~:n ouors;
Ha1rnos: ~o1itudG and Privocy, p. 15U-151: Sosiaa1 g is Gcrda mons is mucr vntbaar vir vraos en
terneergedruktheid;
ck, S. en E.: Unraveling Juvenile Dolinquency; Harvard Univ. Fress, 1950; p. 261, oor jeugrnis
by S(;11nS in ,,?;8simlC; as c?volg van v::ider so
wroodhcia en agtelosighoid:
5.9
p8rscnt; van dielnOE) dcr: 86. ; sonder gcmccnskGpb_ke be c cm
strots Vlas .9,fovnn dio souns jemgoortredL'rs.
bClSis vir rk, die sta2t on skool om .::lanvulL::onc, vo s a.:;~rC', VJe s (;, ro cm b ,-' s to,llrJJ ing ,
C lk(; on Lh.;t h, middcl,j en op sy Gi8 WYS8,
die..; bus-ond rc:! t (;ic opvo,~dirp, ros s t v Tun b uit,-,) \,rys ons ook nog G,,:,U'OD d
vGrc~ntwoo cuerl luiding ~~n crs
insluit die
9
U\'fustc ncrmbescf, souhulL; kinder 10 eeu vcm diG b
ClS .uit diG ou C ouers moet [n;..118 er
Gckcr vfap t
oni op hoo[;t (; t,J van tr~di~ionclG bind e in
kinders er vir diu kino van bel
lS, soos diG kind d
kind dit bchoort te do~n en to ervuar.
Die kinderopvoG geS i~;n vlOrd t en
di(..; agtcrgronc; v::n en botokcnis v;.n
kc.:nnis waaroor ouor5 vc:n bohoort to bos om hullG 1n staat stel Offi tc ondorskGi tussen
progrcssie en progress sr;1\..: (011 d interpretasie
daarv~n in die licfdosges s i aan hullo kindcrs. GcsonCiJ gesins,?pvQ,eq.ing vorm die pcrsoonlik
hoid van die Kind en 182t d oi - ja, dit
vorm
en he sontalo intGGrasie vir go j.e volks
jtcit in
4.
1
ke as samelewingsvcrm omskryf as 'n o emeen
op de eis der Goddelij Liring
553.
in de eenhe VBn belij s en eredienst en onder
de leid van de gelnst erde arnbten tot de clienst
des ~00rds (en der cramenten) en t~t de dienst
der on o liefde'" 1) Die ke is na sy
wese die likG ,.:;n D
Christus diG Gees van God ver~ader
random ord..
vo ens hierdio omskr:lwing is d primere
funksie van die kerk ~8 vinde in die pistiese
krinl?:, ke korrc siG met die
ie, n1. d sl,tmard
mag Vi3.:1 e ':~oord V2n God, '<'i'at na kantc toe sn)'.
Daarorn wo rcl die strukturel(~ orde van die kerk
ook g aeur die geloof, wat gewortel is
in d 11ige skrif, e hart, siel en verst
as die poort van d TIlenslike lewe, sodcet die norm
vC-tn nC.astelie foe wese d oofsver
houdinge is wat in oorsenstemming met die en r,rinf~
van die Goddeli waarheid en g e as cl 8en
he van die e belydenis en geir:e
like bel:rden is, s vc:,n kerklik-kon ss aard, is.
D is alleen tG verstaan
as geloofsmag, omdat die beste~~ingsfunksie sy stempel
afdruk op die struktuurfunksies. Die kerk korn tot alle mense met die eis van die gerneenskap van die
ge es en doen In b~roen rr'"nseharte or dLe
u ende s&nhsi van die v[:n Gods orcl,
vc!.n d eV(tngelie. DaaroJl' is die tllR wat cl e kerk d[lf cm waarrnee hyna binns en buite ree, ge
rond op (: ie van die ord. Die st ro e;)ing van
die Christengelowige is daarom om 'orals en te alle tye
1. V;.m Dyk:,\I:ens en i\ledemens, p.
• Popmi:.",,: 1nle id i np; in d e ~dj s bege er te , n. 1 ()
4 ,
correformerend OD to tre(~, want Chr:~stus en '!voord
, 2)
is in die i',erk die eni!;ste outori teit
h rdie b 3 is sag die ke altyd
o e en grense of beperkinge het n e,
want die ~oord v~n God strewe geestelike w@re
heerskappy na, wat die j ste dag in vervulling
sal korn.
hierdie 1'0 te vervul
(1
fde tot God enjou naaste, met jcu hole hart, 3iel en verstan(1)
bes k so in i;lenseharte clat Ulense le
geroepe voel a,;; te arbei aan die varming en her
vartning van die kerk tDtdat bruid ap acu~de
kOlel haal.
Deur die goddeliko instelling van d rkl
sdraers en deur sy g e kan die nasitiverings
arbeid VRn die norm valvaeI' word - ha gebrekk en sondig ook al.
Aangesien e sas agiese analise van
cl k 2.. S S are, tydelikc) salilelewingsvo r;f~ deur
verskeie skrywers dee ik gedoen is 3) daen ans dit nie.
Ons vry egter verder die gevaar van verw@re
liki~g wat rn0t s sia verandering deur niveauverljes
die kerk binneslu p, by. di ~osi~ s en betekenis
van die llV'/" ellre, (1 ie i lige Dao:) en :'! , deur
ui tcirukking 300S di jjkap natr:laaki\
d:Le "innerlike versterh.:in131>, ens. ilie rd ie kri3 is
eintlik nie die vr<'1.3.gstuk van a,'lnpass
2. Dooyeweercl, H.: ]2o~\'Jitjsb!,'geerte del' ,:etsidee, Ill: De individu~liteits-Structuren del' tijdelijke
lijkhCidj ,~l.J. Paris, Amsterdam, l'Jl(;il~~'..,U,"VI; p.
3. Vun Dyk: lllens en medemens, p. 114-1 ;
1': Tnleiding in deWijsbogeertc del' ~itsidoe,
p. 213-225;
Dengerink: Critisch-historisch ander-zook naar de sociolaf,isc}}e on!wikk_~lin,::: van het_ b9ginsel del' 1; :)0uvfc;n~ln~_t0itLn I::igen krj_ni~ \! in de 198 en 20e
555.
verc,ncJ erde sawe nio, m;;~ar H~ms hier to
doen met 'n ~ens 0D di to die mens Ln dekaden
sio, ....t l;y verluat hE::t
te brj tot on sy d
is e kerkl c[cltel: die leraarsa'~lp,
s- en e- die gos sdraers
d
Ch stUB, ons lerlosser, en c He:'l
Die Christeli beginsels W:lt rin rtel
i6, word mani stasie van waDS naastcliefde, nie
r~lcns
vir e maar vir die roe~)ing ',vat Cod
lA het, en v ru e Wc~t ncdig
om d rocY) uit te ocfen en 0,,: regstroeks ver
antwoord:Inc tc doen van Iowa on werkc: carb d
r die:: en go dsdie-:ts •
c loofsleid wat die kerk aan die _;,:::::n5
as van God geu, is 'n
beroep 1 van sy etiese
ondorwys, JHg v::,n r'ii e lie die
openbare ered en by die huisbesoek. Hie
kennis is in die eersto p k ge olskennis, en die
nrrig v die kork is 1 ofsol1de die by
ofskeml kerk G OI'
getrou b aan as goloo cnskap,
en claaro hiordi kennis altyd In kerklik
kon ssionele karaktcr dra.
In aansl"IJ.it by die vorige let ons np din
betekenis van diu tydclikc, sigbarc rkgen:e'enskap
aanvang by geboorte en die ilige , mett (:lrtyd
deur d ing Vi'c'.n die b is van die goloof,
waarmoe 'n Dersoon gere \'\Torc~ tot vo sene
in samewe geloof;:;genoto. Die b lydc
nis egglng geskied uit die erlike bchoe e en
bogcerte van die hart, omdat God dit van die mons
eis, en uit r~ktuole toetrede of sosi e
00 inf~s ie. 'Io ~ns sy aard, 'tJese en bestoFTIlling
is die rk go Of3- en belyden cmskap, waarvan
deur die soort goclsdianst' e aksies bopaal wattor soort kerk
dit is. Una dus vas,::"tcl die Godsgeloof en
ooi, tot op groat ha o bep
1tlO rel cl eur cl goloois soos verv~t in die be
lydc~:Ls VEL', j n bepa
I~ d ~L:l,; v(u'l belydenis le o1Jgesluit dat
die geloo icinu:lc,t a8.!1 God
bind v~;rst'::;rk word; rn:1ar ook e ban nlet die kerk
word vorstewig: Iq cti t nie maklik verlaat
of ander voorDrCJ.at OD, eli t te doen nie.
c gei', cnslupsbest2,an van die gaan bokant
die bestaan van sy 10 uj t, omdc.t di t sy self
standighe sbestadn deur ingest is en ver
anker 15 in die geestelike struktuur v~n die olowiges, terv,ryl dit in konkrcte tvdoli b,,: staan 1.tfhc::.nklik
is van die s~newerkinr v loofsgenote t. ",. v.
die instcmdh()udj.ng daarvan.
Hierdic ro ::;b sef en dr die ouers
innGrlik om die doopbelo ccf te 11': om le k rs
op tc voed in die is en vrces vun die van
557.
Vanuit die ouer}ll::.i kont belydenis van die
kerk n;3. e kind as ige an onwrikbare groot
hode cie ouers, en vervo1gons dour dia vers idcn
h id van kc
dour (1;s1:001, katkisasio, preek, huisbesoek,
s 0nt en tuz st&n v stap aan horn oorgodra
vlord. Hierdeur word dus opvoed r!" in 'n vaste
t godoen.
kind moet t ordie waarhede onwrikbaar aanv8.ar as (; wat sy ouers se ke boly. hie
g oaf de v.JO rd eskern en is in In groot
se: go 1'si fJoud: wat in
bree trekke reecis tlanVd.ar t on by belydenis egging boly het.
Op hie ie .('lyse v.fOrd di(~ rk1idmaat in die leid I'IGt t hy in 'vi ss,,) rking met di kerk as ge
100Isgemr <:n ont ,gc:vorm en worn aan aie
le (10 funksie van die }cork uitgoo ee.
G k9rkopvood moet inoo ik oortuirde
rk1 te opleVlcr. Dit ",loet ",vu1 i,liord dour verantwoordelike bkrifondersock om die geloofswaar he de te ken en eli geloe inhouo. v,m die 1icllilaat
a~.:tn t e YUle
Die verwe liking hiervan het 1ewendc beteksnis
vir die parsoon1 ge fs- on gods enst 0 le~'ro,
want dit lei tot vordiep en koring. r
s hy saarn met die inhoud van aie bel·denis deel
he
[,c,n Et1 di kerkl akt:Lwiteito ennoodsaaklik is vir die instandhouding van d:L0 rk
van Christus op a
Dit vcrois sarkv.rerking in die rc)alisc V(Hl
werklikheid. Tussen geloofsgcnote is hierdic wissel werking 'n toegeneenthcid tecnoor mekaar. Dia kork
c~s liol'dcs[,e(ilecn~)~::'tP t·\).sscn gclo"V'Tigcs is broedcr like cn sustcrlike licfdc W2t tot opcnbaring korn in
~)ro(;derl:Lkc en s;"l.stcrliko tcregvrr~inge, VCrj;1c;1.n i118;O,
voorblou:,;<s, !Tl'Aatskc.Tlikc scrg, lici'o8gawes, nc:,g nlaalsvie ring sns.
Lie kcrk ·,S li2fc::esgo:YL(:3,;n~)kc..p tussc,n gelowigt:s is 'n bindJnc aan God, deur Jesus Christu3 en die HE)ilig8 Gees on vcr(;is gchoorsaamh,:;i.cl cn ondcrwornen
gel~ofs- 8n godsdicnstigc 12w~nsterrcin in ons lawe Wd&r gcmaak en gch2ndh~af moet word. Saam hie rr:wc het ons In naL';.st(,liefdo, WDt horisontaa,l gerig is: ge slnslicfde on die Rron(slag v~n die blocdsbando, hUirwliksliefde oY) Cl i c grcnd v:.n die: selcsuele
btnding", ens., en oole m,:::.tslc,,;,psverhoudinge.
1~lk;8n v::'n hic;rdic vc:.ri2.sii.:3 in n<.t;:,sti:.?li,fclc
en bcsterruninr.r, volg(m~) c;.te ondor;:iciu strul~tu'.T
nor.lo, wat ;Le ~:'~)n~ 2 S clksicsentrum 'll ro '=:f>·i.n~~ oplo.
GCC::1 d.ms gi;1 ,n u:I,tcr in sy 1 ie fde sV8rhoud~.nG': in cUe totalitcit va.n die k8rkg8rj'~c:mskz,.n "T' ni(;: kerklike oorkocpeling vvys ons van dte llc;nd.
oantevccttcnci h'J.ncJhaaf ons ten voILa eLL; beg:i.nsc:l van sOGwe:rctntteit in eiG krtng van die kcrk cn
sluit ons af lft8t diG volgendc a . .:.~nhaling: \;1'or Christtan ltiCn dnd 1-\TOLlen tt 2.S an obligatton to show by thcdr
ItV8S th&t there ts no truer conceptton of the good society or the bood ci ti.zcn than thc::t di~-)played tn the life and te&chings of Jesus. His l i fc; and t(2achings have chc:mr,:ed the face of history. it'h all the trnperfecttons of tndivtdu~l Christians Mnd
---559.
of the Christj_"lll Churches themselves, Christianity
been most endur civilising force seen
5.
s die stuat na sy interne en wese
omskrywe ['s Tn 81;le en tussen 0werheid en
i~rd::m ep die {,Tond
swaardmag om die ordc in Tn bepaalda sarne
lewing te verseker. Dyk, onder an re gee die
o omskrywing van die staat: 11het:, verb:.md r
openbare swaenlevingsorde van overheid en er
danen, op basis van hot monopolie zwaarcl
macht over een b cultuurterritoir, naar de
norm v(,n de h2rmonise van do nrivatc be en
in (de verzort; '1g van) het openb:~ar ( on) bo
lang in de z r 1 t ' ;
rOCi1 19ne 11 1)
D dio s05io
kul tur,:::lu we ikhcicl is d1,0 o1.'H:rhe of
die instrmnent wat eon of an r '-TY S(~ 0
stel is om deur 1 van ewing oie regsver
houding tus en die onderdane t harrnonieer, af te dwing of v()rdraagsaarnheid to vorseker, om rog en
gcregtigheid te laat se6vier in In b goo
ioso samel d.
staD"t nd sy best sfunksie o
juriu so flsn op (; [,;r.)nci v<'.11 d i 0 swaard
mag in di,) f'undorin sf'unksie. c leidoncie funk
~:;ie van diQ staat is om en geregtighuid to
vers8ker en, indien nodig, a Gsion van die dopartemcnt
justisic G.d., to beskik oor !n doeltreffend verde
4. Citiz~ns f'Towir'E up ;::t hOl:IC, in school anet ::.;.ftcr, .10.
1. Van Dyk: lVKms en medcrcon.::, p. 119-1 •
digingsmag cm S8, staats en burgerlike eiendom, en regte te v d na binn maar oak
buite die st&~t se.
G0sag vir ~G stU&t is (;lik8 g sag, s
3 ge cl lnet cp rand YEn eierskans
e n3 verenig on so In an
amntenar,,; . 'dord in -Afrikc'_ bclig gaam in die i03 van die wetgewende, uitvoe eD departe ,'8,1t,8. Dit is die sentra of
regering. rnaas vind ons nog prilv si
verdel sy wetgewcnde en uitvoerende magte met betrekking tot die ordonnansies.
er In skakel tussen d sentrale cn d
provins 13 rag rings.
Die funksics V.E:\D diG t3at as gehecl staan alm,',l
onder klem v.::m en !Dag wat d strukturele orae daarvo cn kleur. Om sy roap tc verv,!csen
1 en te vurwerkl ,cl. 1. om die rossverhoud te rmon er met r(~g en regt i cm di
positicwc: en atiew8 gavo a van die s e t b stry. rdie roep v(),n d georganis()orda
sw,,~ard-2)
mag as magsvorm W&t dio staatslm,,re tipe r, het oak n 8nder histori.:';se magsvonne, soos konomiese geldmag, sede ke krag en geloofskrag, wat verskil 2. Encycloncdic:. of the ;:;ocia~_:?£.iences, vol VII, pn. 13-15:
!1Thc political instituti:)n is the institution formally concernod with the ru::,jnt(manc,:: of order in society!!;
irchild, ,P. ( • ): i.iict,ionary of Soctology. Fhilo50 ohicctl 1i::'r~,ry; . 1 . . 1944; p. 287, Ls. or[,;Elnisasie
van die slvQ.&rdrnag: !lto the smooth ef cicnt inter actional function ind.Lv and of grouDs within a society. It is not e SC;lf'W as orgc:tnizations,
since organiz,ation iCeS c,n amount of compl,,)xity not s found in connection \'IIi th orderl, ;
Jones, M.L.: Basic Sociological princiolos. A Tllxt book for the first course in ;)ociolo,[';y; Ginn &. Co., London; p. 330 : 1"Govornm::mt is tho only contoln porc,ry institution whic}'l cem 1 ly us", forco in carrJinc out its functions '! .
561.
V2.n dH§ v,m di!] hc,ndolscnderneming, gesi!1, kc:rk ens. t(;llingc. Ekonomi2:s het
st::l;:~t tot funks die stcatshuishoud middel van be st di s /stc:.;:::.tsmcISj
incri~)
funk ion'J r.
ps iose kring op e
gevoel van. s id, vc;rdraags ,::.n onder
vwrponhe c verb
e-r is die staat in nolitiok s
gemcdnsp, wat on die duur In t 8 (:'lens Y)rm met b3tro tot rigtinga, bog sals,
lewens- en w6raldbc ~:luid- viord
byvoorbceld svre; e ologiec, soos bv. 1 ni , '"l({JTG dit is stElCltS
gevD.arlik ::;n - lik an by wat vorbiad. er vJrdcrc.,nc,ag to skcnk c.an die sosiologi8 e struktuur2n
ons op di log se ~spck wat ten nouste die
l ll.~ ')nt/n"'l' C'l' 1..;::) C"'.. (~s':''....> \.:) die (:: 1. st&an in vcrband
.ro lTlen Di le 'dat tot
d vorwing van publi apini lei, is ndvertensie, opvoe en propaganda. Prinsipieel is tiit nooit publ ( opin ib wc.Lt rog er ni : publil.:::kc opinic ver vul sll:gs In fundamcnti;:;IF, rol s In
le re; .rd daarV[~i1 snrGek ui t
volgendc: I, (public opinion) •.•• is ccmnos of the
ints of view out;
,,,11
issue Wllich the ;~rs of scollocti v(;ly c term I1publ ic " r , f rs to la numb r of pCo o cC'. common st in the uiscussion a solution of problem
group momb8 ip. Always u public there Rust be interaction an exchange of ideas" 3)
may be de cd D,S alized conviction ich
ople express in re renc to some soc
situcttion or ject n 4)
, .
il.fge van li cpin heet ale st::~at di
le ie onl te
vim publteke e bf in sy geheel bf gs
gedeeltel in[£ sluit ts tot normkon
verdraag id ,m· afdvringb id.
vr,:::cag; nc: In Christ staclt is, wat d
str~ktlulrnorm betrof, jurid gc:kwelifis8 r, tor1tIYl die kerk g loo Gns1\: is, on dc~arom
kan stacit en kerk nooit saamv<:'.l - j op [;rond
van d in ie kring het c cen
anders ge:ou:~rde ro doelstcll I/V[;car Ikacm
oor en k.
ans is In to slewe rcL; uit
gC) ui t nie, w.nt Ctie Christel staat sid 0 kL:n
langsamsrhand ingcokorn wor6 tot volksoortuig
om de e volkslewe en vo shoud to word.
Op hierdie asis vir cUe owerhe kan die
Christelik staat ogins tot uitvocring g ring
~vc rd.
Ungotwyfeld rno,Jt iercl i e sta.::lt dsags id ing, die kennis welt met die struktuuranalise" Vd.n d staat <?cs s GWinlY svorm ud:)c;n "{VD rd, d (;n as
basis vir die sintli vo 2n opvoed tot
ors wat reeds sinsopvoe ooreen
ko;nstig di vyfoe gebod nt word. Daarom is
3. Atteberry, 'J.C., Aublc, J.L., Hunt, t~.F., IJlasiko, P.: Introduction to SgciGl 0cience, vol.2, revised; TLe l"lacUIillan Co., ['J(:?W York, p. 40.
4. will an, W.L., OIConnor, J.J.: Sociology; Green
&
Co., N.Y., London, lq46; p. 311.563.
st~Qt by ~io opvoedins tot Grs eintlik
aang8'-'IYs op die bydraes vc~n esin, die kerk
~n die skool on kan die staat sip le en
histori::;sG gron nie uit di uwoer I:Jord nie.
Daarom het dit kr~~tens oor
en oolcmdcrw-ys.
DiG skoolopvoo 'n sorg V2.:1 die
working ten nousto s met
bcstGan van die staat op g vzm dcegliL-: en
gesonde opvoeding, ook en vc in din skoo1.
Dic gesondo be van iG.l.;j ond,,:.Tvry s misken
en ontkt.,m dus gc('.;gsin5 dio boginsels Vl.n soowcroini intecndcol;
ait. crken k06rdinasi~ cn k06per~s
tussen die verske vc.n S[:;11 8Hin,?;svorn12 en
die monciig:hc In hi~rdic o~lyst
is die staat eint a ewys op die huisgesin, die
skool dn die lll[".r ook cp ?nder nie-st2.c::.tli
organis~sios on voron vir die opvocdin; tot
burger ·.m wet eh:)on')t, w, ja, tot inte1l (mt e
t 8n macs geoorlooide su r str,at like instc1 s vir diu bybring V3n konnis is be
tgrc: land-, lug- en sa sko
en 1)01isicoo1e . skollcges. wat
'
o en anV:.Hlr word, die 1c~nnis ~.LS van
ODVOC: n ori ~ri~g aangaande wat El en worq
is, soos \:: ander kon::ot[:ntc saw
altyd oorGonstc.Tlming met die eie r en w()se
6.
In die kader van ons konsekwente dhawing
van die istiGSG lewens- on opvoed· sbesk
is skool ons baskouing 'n lewonskring waarin
albui die grondb ins Is van ons beers, nl.
beginsel v~n sOGwcroinitoit in aie en
1 }'
die vc:n un:L vers 1 it.:,:: i t in aic kring!!
sy oors wase, roeping en bostem"
• .c'
is die skool nie d1 vcm O.L e huis
ge
of
di~o rk of di stnat n ,mu3r d t staand, ge brdinaard en in vcrvlegt
met dio et r gun svorf:lc:. Hierd
k is re Cs tuvoz'o
e uirekte an i~dir0:tc doelst llin~ vun die opvc;oding in d i b,..;st\.Jwiil v <',Cl die
skoo1 ,: s 'n s ere s::.,melewinf;svorm, w[~c~rvan
itii:;:s" en
estetiosc interprutnsic b 1 word.
ta kan vcrvul moet die twe beg sals van (-;1;J'(:; rE; in it en un rS[L
litait in eia kring gehnn f word. Lit b
mee dat by ondcrwys on oding van die skool
ons e funcLlj~18nt01e r v~',n S('lP; botrok by d
opsatli leid d(;;rs
gae. OD grond van a hist esc fund rinp:s
Sic, an w~l VQn dia skcol as dio vru~ v:,n die kul
tuurontwikkeling in sy on idel korre iawe
verb,md met sy b stemming, moet ons er die 1 op
die volgundo a ekte laat val:
(I )
(a) Gie oordrag v:",n ouorliko geS!l.g t.o.v. die
1. Coetzee J. Ch ris.: n Kork en :::;kool" in OndGrwy sblad vir
Christolikc en. nasionnl0 ondcrwys (3D opvoeding; Orgaan
van die T.O., N.O.D. 2n dh; :).':.A.O.U., deel LVI,
nr.630, 1 April 2; p.l.
2. ·n: 1 April 1952; 1 clunio 1 6; 1 or
56;
565.
intol le or-vc van hullo kinders
2un die akool ~n die impl sie5
siologies ges D, 13 on van die
kern s v~~n die sin w~t n verlics
1 •
ale van le
OpVOEl vc:.n o kinders. Op g
van scslale vur~ndaring en kultuurontwikke
1 ontst uit die S diG S
die ODers 'li" 1 r by (;] W:,cS om d l~
n-uutgevondc v cn
kindcrs oor I':; dra ni
.
Die stsak-tiwit~it v~n di skool het pluasgev op grand van die roon sbasef t.o.v. die
int811cktuc El oDvoed
v~n
hulla kinders 3)r die ges WJS dit c tlik In wins en vir
diu ers van ouers clus In dubbele Viins. r'let C1 i a st igt iwitcit h t gelowige
ouers van Clf s ugs rn deel
van e opvocd staak, t.w. die onde
v~n hullo kinders die kcnnis un v ardig
id Welt e ~:-;el.f ni8 l;,ngor k~n bohi.Lrtig
c, [lo.n die 001 (_~ s rVL~.nGende op
voedcr oorgodr~.
Die 001 is dus In gcsagsorgaan w~t OD sterrein e loiding ::1[:n
onv() 'se kinders mo",t gee O!TI hullu be to vir 'n (:: i in die s~mclLwing,
wo.t met behe rsing: vcl g str}n.n Floet word.
Diu 001 moet volgc:ns oorsp
van lcwcnsverb~nde die sinsopvoed
8iG st 01, rE3t sy
best oio lewcnsruimte ~n
lcwensvatba~rh8 d, met sy c sf0cr van en vryhG ,lTlt::t i rnidc:.ele, mc:t sy it, oncicnVY;:3- en opvo st:.(,k W8t hy op sy ?cbcclLc 1:-lySG uitvoerlf Le).
e ir:lpl sio VL:11 h
(, (die oUGrs) CrEJ,
l, Yn.lc..r hull het
CC ntlik nc~L':.8 o huis 'n c:.ndGr insto
gC8Lig, dj\e; 01.
opdrag van o oucr,;;
opvoeding v~n aie kind kennis 0n vanrdig
id. Die hou in t hulle 'n 8(;lf
standigh~id ontvang. Dit reEl die r~ v~n
c skcol t enoor di~ v8.n di..: S"
5).
Si.~rrl\)vatt mo(;t ons di,-' skocl c~.s 'n
gesagsorgu~n sien, so ons van
skoolgcsag, WCt:lrvc.:.m die ondcn~'Ys rs die ge-S:;.gsar3.0rS is.
rus In v~rantwoordelik8 n s::1' cn
ro cwusth uie nanst~~ndc on
r-die C instz; en g sindhcid, die innerlike drang,
be-r hicbe-rdh; be toon.
C l\c:wcnsto rusti'1g van die ,"lc.nstaan
4. Du Prcdz, D.C.~).: l1:iJ::tt,T bydrc~c k::n di Sosiologio lewer tot docltrcif~ndcr oplcidini van (;r'.'lTY;':, rs:'!! in Onderwysblad; nr. 656, decl LVIII, 1 ,Tunic 1954;
p. 111.
5. Coet:<ioCc: \\Skool un hu:Lsl! in Ondcrwysbl::,d, 1 JuniC) 56,
567.
ondcnvys\]r best2..e,Y} dac.rin d2.t hy
ontvang binne:
d · .l'.l \..;,c,. VJ.nlS ,-, 1 . . t 'J.,J5C
on w~r~ldb8skcuing, wat uit~r5 noo is vir sy VOrLei
t en re D hiordie
lowons- wCr~ldbaskou~ by d kinders,
in ~0nsluit by sgesin, wil
tuis b on in Oil hullo IGWCODs
houd tWOI'd.
ti S8 (mvo ,. die oorsprong, wos
die: dol.:; Istcll , die inhGud van die loor st f, diG metodc en on 0 '.nis::,5i
cm tnistr sic;;, hut c~t ondorwyscr
vryhedo maur oak t igt
~n vorantwoordalikhodc, wat v~n interne
en ook buitcskoolsc aard is.
shut hic;!' te ~j met ie int t(0it van die ondervJyser, W'l'lrVCE1 Collier en De Jouv(')n 1 krywQ: 11 'U
cri tic value of all, thun, in :ny vie",; is that individual shall
t onnortunity and the wi to
his own 1'ru 'tThole-heart d c sions, acts of choice, or ~3 If-commi tt
to what he 11-:5 fully ::met fro(,ly weighGd.
Thi sooms to be the cardin point of
unity betweon all m~n of odwill,religious or
6. Gollic;r: 7. Dc Jouvan 1,
p. 264.
of the individual. cri ticc,l VCll It 6)
ue is froedom or
for th2 individu~l consists in his 'Ctct vQluntarily by re r()~cc to his
grand van vu van diG
::'l-'ltling svorlfie word n8t sy vryhoid on da.,rmuc ook di vc~n dL~ s1\:o(')l - ,;rkcm
sluit d;m sulk<:; von;'8 vCen optrcde SOOS ndiktDtor
:lP" v::m 'n skoolhoof jccms sy p,~rsan2
uit; vcrvolgcms ook onnod c druk tot c unvormigc so
w:ct ki21[C v,::m anarg ~n konflik inhou, cn dcrd8ns diu uit
nsigologiasc toast om in die omlys
t i t::ring n ,
5005 t2 dikwuls our, sk001
o 0 op In
od a:.cn hull rsoncLllude mJ3k om
~; indiNi lomG v~.':.n cm
JiKt hull t k. Dit boroof
, sod;t cl i
indiv,rj du(;lc on(lU sur sc~,::m met anckr 'np
In person:,(;l die 11 !i word, dit; poppe in die lfi-rionettospol v:;n dia skoolhoof
die bucld, w~t role uiturs varg ik - dit scientisti s-gGori~ntua
, n. 84.
569.
en moet bes1is met a11e bo word.
e oors~2k hiervan most ten dale gesock
word in ciie root 10, met groot por
tyd, Wc~t in
die same: on s[:l.amlGcf sit.
cstc dwang, 'itn:.t in d voor
vcrv~t is, moet vnn die
wo omdnt dit sowel ontoc
baar a.s on 1rnat is nEcnheid zonder
vrijhe I; is c~v,:nzo vurwcrpclijk als
rstiona1istischo en kapit~listischo
vri idl• is en v::.m
maar punt v:m komst conor ontwikke
1 ,die: v'~n ander1ir),: vertrouwon
over s::.L'.mho aid idt nEwr bcvmsto
s':iucnwcrkingl'l
8)
bamewcrking tusson hoof on rS0
noel is !n wadersydc en wedo rigc
proses, die uitv10eisGl V2n bcsnrck oar die bcsinning t.o.v. opvoedkundigc
eenthode maar ook d ing
van die vyfdc gobod.
(ii) Die gcsag V3n die skoo1hoof is rond
op sy ondorlrlyserv:lring Qn - ryphe en a1 die: s.1ko v,,:n Christo1ik-nctsion 8
~ard wat 'n skoo1komiteo en skoo1raad
en bcv02gde leid en 1uicrsk,?,p in
diG persoon v:,n die skoo111001' vcrenig
sien. 6 vcrtrous word dan ook ge
s:-PosthumW3, K.; Lov;:msgehGe1 en school. i3ezinning voor vernioUlllinp; v::m voortgczot onchorwijs in ~~cdGr1C:.nd en
in Indonesi6; Uitgcvcrij
w.
van HOCVG, S!Grqvcnh c,9. Vgl.
Unic-Vgl. T.O.D.:
stc rk en b8V8 st ,d0urd.:::.t so In per-soon vem ow,~rhoidswc;G erkcmning Vf.:.n dil::!lstc ontvang e.:c,nst811ing in so
In vorantwoordo1i
vein hie rdie
hom in 'n ge sisil:: mQt t211~ vor antwoordolikhode. rstons is in horn
sdltrcer di orgedraa de Que 0 s t.o.v. die int ektuc10 opvoed van c~ io kindurs in i n bcrL:-~lde skoo
TW8~ het ons tt)
DircKt (;ur Vf;n UndGrifJy.J, dL; Su t s van rvqs, die f- on krin:1ins"(')
tdur t.o.v. die ui vo r van 'n r
wy sbe1cici.
r sou ons g 'n Unic:.lc.: ond2r wysbe1Gid wi1 sien \\Tat dio rigti.ng cm
;;loot ('.;:mdui. Diu uitvo~ring van so
'n
beloid moet op provinsiibasis woes, soos tans diu gaval is, JUl::t 'n Opvoedkun(~igc hdviesr;;~:::.d by die Jnialc of nt
by die provinsi2 oV,Tcrhcdc. Die 'pligt0 on verzmtwcnrdcl van dio skoolhoof t.o.v. sy gcsa~s i d ,w::tt o. ().. ook 0 ::misatorie s en
1,linistratiGf VO.n is, ",TOrd moe U8n,C:':o sit in 'n ock v::m inst
9) vir die loiding v~n skoo1hoofdo
okoo1hoof, n ssistont en nrofossio; rs, Jcperk, Kaapstad; 1940.
H,':'.ndbo(;k vzm. instruksies vir die 18i ding van skoo1hoofdu; ot~atodrukkar, Pratori~, 194$; Cocking
,I.
L. &, Gi1more, Ch. H.: Orgecnization cmdctd!ilin.istrati Dn of public 2duc8tion; ~::'t,,-,ff ~)tudy No. 2, Prc.:p<c red for the Advi sory COlnnit tC(; on Eciuc~lt ion.
0
57l.
skoolhoof vorm ook die sk&kol tus sen dio ouc;rs Vi'H In skoolvoedingsg ied
(3D d ic~ skool vi;) diu V,5rt 8nwoordi~
komit(;c uit E; skoolouors. Hierdie 1"lOdo p v:.:m o OU8rs d ondor wys \~n opvoeding v,,~n hullc kinder;:; vor.i~
dio grondslag v~,n dio domokratiesc begj.nsGI in ons ()nde~NYs- ,m oDvoodinf': stelsGI 8n mo(;t so bly. Hullo igt en
vorantwoordolikhodo is ,-:;gt,r b rk tot samewcrki~~ met diu skool an
ouers, tot gGbouo, terre e an dio wel va.nrt van dio skool C:rl die; kind rs
diG ,:.lgmn00D dour funksios, konsurtc, ou,,-,rao..nde ens., in dL~ gnes met d daad
t steun. In rdie ops ons vesl van dio V.~.h. Iocr.
rv<.:ro..ntwoorde:;likhcid cm pI e
is c!.us kstern 0n nie intern VeW rJr'lrd nio.
d;::~t skoo 0 nie iets is wnt gode oor
wore' n on skoolgcsag is in sy rk tot oucrgosag nie. Die
skool bssjt lowons
kring. r dit rOGI die: vun di\..; skool teenoor die v;..~n die hui s.
is dat die skool nie ab solute sin 2.:'::.n a ouars buhoort n Die skool bchoort not soveel c,(~n die on derwysars. En hoo rt m::t sovoe I
aan die gomeensk~p waarin dit staan het. Dit is niG did indiwiducl ouare
wat die skool in die lowa roup nie m2ar
wcl die genlGon van ouers. ~n di
gcmeensk
\)1 VLm d
volksgcmGcnskap vind sy geo id
in In owcrheid en erdanc. Met ander
woord8 j die skool hoart nf;t scve
aan die Owcrheid. Da::r is dus drie
hebbendcs: die ouers, die erWY:3 ers cn
di8 owe Dit ort nie velled
Clan een van die drie n Dit behoort
eintlik aan homself in die sin dat
dit In e lewenskr is net soos die
S I! 10)
Omdat al gesag ten otte prinsi
pieel van Bo kom en onvoed
ondenkbaar i is opvocd in
we"se cJl<S 'n 1 (; i en erl1trys na
En dus moEt. ;.:.11e opvoedin;;, 66k o.ie van
die 3kool, hulp en steun bj san en
kulmineer e geloo aspch van ie
kerk, ltlat bokbn homself '.~i to;"fS, heen
wys en h enlci nu
7.
Gesal? by die laerskoolonderwyserskorns.e blali serende ie van die laerskco
onderVv'Ys(::rskorps le opgesluit in die bevordering van
slonale onderwys en opvoedi op die
slag van Gods :·'oord, orndat die cii ste
verba enhede omtrent die oorsprong, wese en die be
stemr~dng van die mens opeesluit le. rin is d :Le
onderwyserskorps gean r en veran r weens e insl' ie
• Coet zee: !!Skool en .huis (1) iI in Onderv.rys blad,
573 .
en stukrag wat dit uit die ve ede, aan die de en die toekoms van die ::3uid-· anse volksbestaan en voortbestuan bied.
Die n,rysorskorps is van ov!erheidswoe In wet likfJ erkonde organisasie met In eie konstitl).sie. iJie 'l'ran se Gnderwysersveren ing vino
saamgetrek oak lede van d se Onden'iysers·. unie en van d iowos-Afrikaanse Onderwysers unie. k e T. LA., Cnderwysersunies, die van die haapprov sic en die Vrystaat geniet dicsel wetlike statt;.5.
i,1et betre tot die sag v~: nd ems
in die lae oo10ndenJy~3(T rns vereni~ die ver
antwoordeli roeping t.a.v. opsetlike be oeding en leid van die laersko inders in die ,)l..1Ld Afrika wat ie intellektue orvoGding en s betref. t is dus daard belangrike deel van ouorgesag wat oorgedra is van d Suid-llfri
blanke en aan die eolgesag WD.t et onenb kom in die lae derwyserskorps
van ~ui(i c,s geheel. ear lni~lG b e r
ingestel behoort e samewerkini~ daadwe ik
innigGr te wees - in die 1 en gees van In e rse koers Gn t1.
Die le org2nisas bereik jaarlik sy hoogtepunt met In saamtrek van die afgevaard des Vdn die vers llende onderwyserstG.korganisasies met opdragte aan hcofbestuurslede om aktuele onderwys en opvoe~kund vraag~tukke op die agenda van die kongresse t s vir bespre ng, leiding en ing
in die bes e. van hierdie b8 utte,
en dagbesture word hierdia be e s wotlike
aan die provinsi& rwysowerhede t2r
o :ine: en mcontli voorge
e erwyserskorps 1.5 In .':; sorgao..n 'dat
een andor ta&k het as dit wet in die bo] van
d erc,JYs en oQvocding van laG
-hfrika is nie.
met sy ge le g OD
rwys- cn oovoedkun e gebi vert :nwoordig die
rskole in blanks d-'bfri en wcs-Afrika
so son(le bE-' stC:'C.l.TI cm v00 rtb st aan • rr:08t die [,;13
en afrond.
Ves word cl ie laurskoolonde ers
korns sy gesagsleidi gcring g€ hulle:;
met die ander same svorme en
U; uitgaan en
eur ui tgeoe fen \'lO rd op d samel , en
ekee:;rd die:; invIoed wat dit van die:; samclewing
r die opvoedkundige teorie en D is
d van d uiterste beIanv en d sitivering
norme en die krisissituas d
oolondenJy:3 en -opvoe op d oomblik verkeer,
ve::.;l eds vervTag vmrd.
grond van die onder-vvysro , gcsiGn teem
die e rond van die geskied 5, S S en
V2n die laerskoolonderwysorskorps en clit wat S s lengs hiordie wctlike k&n
en word, behoort elke onderwycer t verant
woordelikheid to maak om In Iowa en i<Jwo lid
575.
8.
As slotge 1:) lJy tlierdie hoofstuk hGrha2~1 ons
met beklemton dat di0 faktor v&n gesag by di opvoedtngsproses fundftlllentcCJl is, en in die
ing van did ~cnoticse opvatt van die op·
V06 sluit ons ann by die a El. ::mhal ing :
llh. soci8.1 consciencco, unsupoorted by religious
conviction, has not always the st to defend
se againct:. orgslrl ed evil. homes and schoo
c ty at are without iri tual hie s,
are hou:.;os bui on th2 sand and cannot be
reli on to stand 3t the ris storm'" 1).
ssipline en ve selftug, i onnfskcid
en in2snverwc f in ons
be g oor die opvo en ond c;rvry s.
