Waarden van Zorg. Zoektocht naar waarden

Waarden van Zorg

‘Nieuwe spanningsvelden tussen privaat, publiek en politiek vragen om meer dan alleen aandacht voor bedrijfsvoering, transparantie en beheersing. In het programma ‘Waarden van Zorg’ gaan we op zoek naar kernwaarden in de zorg.’

Paul Frissen

Zoektocht naar waarden

prof. dr. Pauline Meurs prof. dr. Paul Frissen

Waarden van Zorg

De gezondheidszorg is een gevarieerde sector waarin waarden een fundamentele rol spelen. Ook die waarden zijn gevarieerd en niet zelden tegenstrijdig:

empathie en solidariteit, dienstbaarheid en vakmanschap, doelmatigheid en professionaliteit, beheersing en

ordening. Sturing en governance in de zorg zijn daarom ingewikkelde activiteiten. Onder de bureaucratische oppervlakte van kaders en protocollen glinstert de meervoudigheid van de werkelijkheid. Welke betekenis schuilt er achter stelsels, beheersing en financiering? Is er zingeving voorbij planning & control, benchmarks en output? De zorg heeft een hybride karakter.

Organisaties op private grondslag, die overwegend voortkomen uit particulier initiatief, bieden een publiek goed aan. Die hybriditeit maakt dat de sector is doordesemd van normatieve kwesties en brandende vragen.

Tegelijkertijd is zorg iets heel intiems en persoonlijks.

Veel zorgbestuurders zijn – ondanks voortdurende aandacht voor dagelijkse beslommeringen – op zoek naar nieuwe waarden. Die beginselen liggen niet voor het oprapen en van consensus is al helemaal geen sprake.

Daar komt bij dat de context waarbinnen gehandeld en gekozen moet worden voortdurend verandert.

De vraag is dan welke waarden domineren en waarom. De vraag is ook of het gedeelde en blijvende waarden zijn.

Dilemma’s en paradoxen zijn in de bestuurderspraktijk aan de orde van de dag en er is geen gemakkelijke receptuur voorhanden.

Meesterschap in de zorg is niet te vinden in snelle, alomvattende antwoorden, maar in het vermogen om de juiste vragen te stellen en te kunnen wikken en wegen zonder overhaast te kiezen. Als veiligheid het parool is, waar staat dat dan eigenlijk voor? Als vraagsturing de meetlat is, hoe kunnen organisaties dan inspelen op verschillende en soms zeer uiteenlopende vragen? Gaat maatwerk niet ten koste van waarden als solidariteit en vakmanschap? Verdragen de autonomie en eigenzinnigheid van professionals zich wel met de overgeorganiseerde verbanden van de zorg?

Onder de oppervlakte

Erasmus Centrum voor Zorgbestuur

‘Het was een welkome en verdiepende aanvulling op mijn invulling van de bestuurdersrol. De bijeenkomsten waren

vaak verrassend, met nieuwe gezichtspunten en een originele aanpak.’

drs. Rob Hoogma, bestuursvoorzitter Siza

Dit programma is uniek en maakt gebruik van de ervaringen die we hebben opgedaan met de uitvoering van dit programma in 2008 en 2009.

Het bouwt voort op de succesvolle Master Class die Pauline Meurs als medeoprichter en directeur van het Erasmus Centrum voor Zorgbestuur al vele jaren verzorgt.

Het legt een verbinding met de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur (NSOB), een exclusief opleidingsinstituut voor de publieke sector, waarvan Paul Frissen decaan is. Intellectuele kwaliteit, reflectie en persoonlijke en professionele verdieping zijn op deze wijze gewaarborgd.

Waarden van zorg heeft de vorm van een verkenning. Ontmoetingen met mensen uit andere werelden, confrontatie met praktijken uit andere domeinen en bezinning op (zorg) vanzelfsprekendheden kunnen helpen om eigen antwoorden op te sporen.

We zullen spreken over waarden in de zorg die ondergesneeuwd of te dominant zijn.

De deelnemers aan het leer programma zijn tegelijk coproducenten ervan. Met de gast sprekers, met de begeleiders en met elkaar ontwerpen zij de verkenning die het leerprogramma wil zijn. Voor zelfreflectie is veel ruimte.

Deelnemers zoeken voort durend de verbinding met hun eigen werk. Daarbij geldt het besef dat strategische vragen geen gemakkelijke antwoorden kennen.

Doelgroep

Waarden van Zorg is uitsluitend toegankelijk voor bestuurders van zorginstellingen. We streven ernaar bestuurders uit de verschillende zorgsectoren bij elkaar te brengen.

Selectie van deelnemers geschiedt door de programmaleiding, waarbij variatie in de samenstelling van de groep het voornaamste criterium is.

Deelnemers moeten bereid zijn te investeren in een zoektocht naar de waarden in de zorg. De groepsgrootte bedraagt tussen de veertien en zestien mensen.

Programmaopzet

Het programma bestaat uit zeven bijeenkomsten van drie dagdelen.

De bijeenkomsten zijn altijd plenair, de voorbereiding gebeurt door drie of vier deelnemers. Vooraf wordt relevante literatuur toegezonden. We beginnen telkens om 16.30 uur met een introductie op het thema door Pauline Meurs en Paul Frissen, en een eerste discussie. Vervolgens bekijken we een speelfilm of documentaire over het thema. Tijdens het diner en daarna praten we over de film. De volgende ochtend is gereserveerd voor de gastspreker(s) en discussie.

We sluiten de sessie af na de lunch met een boekbespreking.

Boeken vatten we ruim op: romans, essays, novelles, biografieën, wetenschappelijke studies. We sluiten af om uiterlijk 15.00 uur. De laatste bijeenkomst eindigt met een reflectiemiddag en een diner.

Programmaleiding

De programmaleiding is in handen van prof. dr. Pauline Meurs van het Erasmus Centrum voor Zorgbestuur en prof. dr. Paul Frissen van de NSOB.

Beide programmaleiders nemen deel aan alle bijeenkomsten en brengen hun inzichten en zienswijzen naar voren. Soms zijn zij het erg met elkaar eens, vaak ook niet. Juist die confrontatie houdt het gesprek scherp.

Waarden van Zorg: een verkenning

Master Class

Erasmus Centrum voor Zorgbestuur Waarden van Zorg

Verkenning van eigen waarden Met welke waarden beginnen de deelnemers aan onze zoektocht?

Deze vraag staat centraal in de eerste bijeenkomst. In dit gesprek worden verborgen, expliciete en gewenste waarden verkend. Op welke wijze zijn deze leidend voor de wijze waarop bestuurders hun opdracht vervullen en op welke momenten komen deze waarden in de knel? We gebruiken de eerste bijeenkomst tevens om een gemeenschappelijke taal te ontwikkelen die kan helpen bij de onderlinge discussies en de verdere verkenning van de waarden in de zorg.

Compassie en solidariteit De zorg is een domein waar compassie en solidariteit belangrijk zijn. Zorginstellingen zijn ooit begonnen als particulier initiatief van kerken, maatschappelijke organisaties en burgers. Nog steeds is de belangrijkste drijfveer van professionals de wens om voor mensen te zorgen, in verbinding met de liefde voor de professie.

Dat lijken we soms uit het oog te verliezen in het maatschappelijke debat, maar ook binnen zorg­

organisaties. Vaak houden bestuurders niet van dokters.

De waarde van leeftijd We spreken steeds vaker over de vergrijzing, de kosten van vergrijzing, het risico van intergenerationele conflicten. De vraag is of de

solidariteit tussen jong en oud op de proef wordt gesteld nu wij – althans in het Westen – steeds ouder worden.

Meestal wordt over deze zaken zorgelijk gesproken. Omgaan met leeftijd heeft alles te maken met de waardering van tijd. Als alles snel en direct geregeld moet zijn, is er dan nog ruimte voor de tijd en voor de wijsheid die met de jaren komt. En

als we ouder worden, wat kunnen we dan doen om vitaal te blijven en om ouderdom in termen van vitaliteit te beoordelen? De grens van vijf en zestig is ooit gekozen, die grens zegt iets over de kalender leeftijd maar heel weinig over de psychologische leeftijd. Kortom alle reden om leeftijd aan een nadere verkenning te onder­

werpen.

Macht, democratie en dienstbaarheid

Politieke en publieke ambten zijn in de eerste plaats ambten van dienst­

baarheid. In een publieke sector als de zorg is pluraliteit een belang­

rijke waarde: de bescherming van minderheden. We willen verschil maken en we willen tegelijkertijd dat iedereen toegang heeft tot zorg van een vergelijkbare hoge kwaliteit. Aan de ene kant eisen we gelijkheid en standaardisering, aan de andere kant willen we dat burgers in vrijheid kunnen kiezen en dat er ‘zorg op maat’ geleverd wordt.

Hoeveel verschil kunnen we in de zorg verdragen? En wie heeft daarover de macht, wie stelt de norm en de grens?

Ondernemerschap, creativiteit en innovatie

Ondernemerschap is een prominente waarde, ook buiten de zuivere markten van vraag en aanbod. We zijn op weg naar een kenniseconomie, waarin creativiteit en innovatie nood zakelijker zijn dan ooit.

Vrijplaatsen zijn daarvoor de beste voedingsbodem. Maar marktwerking lijkt daarvoor vooral een bedreiging te zijn en een uitnodiging om te kiezen voor ‘wat verkoopt’. Valt innovatie desondanks te sturen? Welke soort ondernemerschap is in de zorg eigenlijk gewenst?

En wat kan het opleveren?

Veiligheid en risico

Het thema veiligheid staat hoog op de politieke agenda. Burgers willen maximale zekerheid en kijken vooral naar anderen om daarvoor te zorgen.

Tegelijkertijd willen ze maximale vrijheid. In de gezondheidszorg vertaalt het veiligheidsdenken zich in nieuwe systemen, maar ook in defensieve geneeskunde en het steeds meer sturen op risico’s. Valt het tij te keren? Is veiligheid een waarde geworden die een vaste plaats heeft veroverd in de zorg?

Media en openbaarheid Het gesprek tussen arts en patiënt speelt zich af in de beslotenheid van de spreekkamer. Zonder die beslotenheid ontstaat geen vertrouwens band. Beslotenheid en vertrouwdheid zijn echter beginselen die steeds vaker in een ongunstig daglicht komen te staan.

Het gaat vandaag de dag vooral om openbaarheid en kenbaarheid.

Anderen mogen – moeten zelfs – weten wat zich binnen de zorg afspeelt.

Dan pas weten we of het geld goed is besteed, of we waar voor ons geld hebben gekregen. De media spelen een belangrijke rol in deze eis van openbaarheid. Incidenten dragen bij aan een scherpe meningsvorming over wat hoort, mag en moet in de zorg. Hoe ver moeten we gaan in de wens om opening van zaken te geven?

Is de noodzaak van beslotenheid niet meer van deze tijd?

Thema’s

Waarden van Zorg

Waarden van Zorg Erasmus Centrum voor Zorgbestuur

‘Met elkaar zoeken naar waar het echt om gaat in de zorg en naar de verantwoordelijkheid die je zelf neemt, dat betekende voor mij de leergang.’

drs. Wim van der Meeren, bestuursvoorzitter CZ

Gastsprekers

Sprekers met zeer uiteenlopende achtergronden gaan met ons in discussie. Enkele gastsprekers die hebben meegedaan of zullen meedoen aan de zoektocht naar waarden van zorg zijn:

•

Prof. dr. Arie de Ruijter, hoogleraar sociale wetenschappen en decaan letterenfaculteit Universiteit Tilburg

•

Prof. dr. Mark van Twist, hoogleraar bestuurskunde Erasmus

Universiteit Rotterdam, decaan NSOB

•

Dr. Liesbeth Noordegraaf­Eelens, onderzoeker NSOB en Universitair hoofddocent Erasmus University College

•

Prof. dr. Wim van der Donk, commissaris der Koningin in Brabant

•

Mr. dr. Ernst Hirsch Ballin, hoogleraar Nederlands en Europees constitutioneel recht, Universiteit van Tilburg

•

Mr. Tjibbe Joustra, voorzitter Onderzoeksraad voor Veiligheid

•

Prof.dr. René Foqué, hoogleraar rechtsgeleerdheid Universiteit van Leuven

Data

De bijeenkomsten zijn op:

30 en 31 januari 2019 6 en 7 maart 2019 10 en 11 april 2019 8 en 9 mei 2019 12 en 13 juni 2019 3 en 4 juli 2019

Waarden van Zorg Erasmus Centrum voor Zorgbestuur

Erasmus Centrum voor Zorgbestuur is een onderdeel van het instituut Beleid en Management Gezondheidszorg (iBMG) van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Erasmus Centrum voor Zorgbestuur is in 2003 opgericht met als doel bij te dragen aan de kwaliteit van het management en het bestuur in de gezondheidszorg.

Erasmus Centrum voor Zorgbestuur is ingericht als een vormingsplaats: een plek voor leiders in de gezond­

heids zorg om, soms in de beslotenheid van een groep collega’s en soms juist in uitwisseling met andere partijen, te praten over kwesties uit de dagelijkse praktijk en de eigen werkstijl. De opleidingsprogramma’s zijn gedegen gefundeerd, actueel en uitdagend. Elk programma kent zijn eigen evenwicht tussen theoretische kennis, praktijkervaringen en reflectie. De programma’s worden mede ingekleurd door de doelgroep, doelstelling en persoonlijke leervragen van deelnemers. Zo wordt eigen casuïstiek een leermiddel en wordt de aanwezige kennis, uit diverse sectoren van de gezondheidszorg, optimaal benut.

Het programma­aanbod bestaat onder andere uit:

Master Class, een management development programma over strategie en leiderschap, voor (eindverantwoordelijke) zorgbestuurders.

Waarden van Zorg, een verkenning van waarden in de zorg onder leiding van prof. dr. Paul Frissen en prof. dr. Pauline Meurs, voor ervaren zorgbestuurders.

Master of Health Business Administration, de enige internationaal geaccrediteerde MBA­opleiding in Nederland specifiek voor de zorg. Voor leiders op strategische posities bij aanbieders van zorg en welzijn, verzekeraars, toeleveranciers en overheden die zich verder willen bekwamen in hun vak c.q. voorbereiden op een volgende carrièrestap.

Imagine2, een programma om medisch specialisten én ziekenhuizen toe te rusten voor blijvende kwaliteits­

verhoging. Het bestaat uit drie onderdelen: een clinical­leadership­programma, een in­company verbeterprogramma en een bestuurlijk programma.

Medisch Specialist en Bestuur, een programma voor bestuurlijke medici die zich verder willen bekwamen op bestuurlijk, persoonlijk en inhoudelijk vlak.

Top Class, een management development programma voor managers en directeuren in de zorg die een stap naar een bestuurlijke functie overwegen.

Academische Leergang Zorg Management, een compacte leergang gericht op uitbreiding van kennis en versterking van het vakmanschap van directeuren, managers en professionals in de zorg.

Financieel Bestuur in de Zorg, een kort programma voor managers en bestuurders over actuele en aankomende financieel­economische vraagstukken in de zorg.

Nieuw Verpleegkundig Leiderschap, een programma waarin verpleegkundigen de strategische visie en vaardig­

heden verwerven om hun vak, de organisatie en de zorg verder te brengen.

Maatwerk, op verzoek is het ook mogelijk om maatwerkprogramma’s te laten ontwikkelen.

Erasmus Centrum voor Zorgbestuur

Waarden van Zorg

Erasmus Centrum voor Zorgbestuur Waarden van Zorg

Aanmelding en algemene informatie

Kosten en locatie

De bijeenkomsten vinden plaats in het midden van het land.

De kosten van het leerprogramma bedragen € 7.700. In deze prijs zijn de kosten van studiemateriaal wel en de kosten van het conferentieoord niet inbegrepen.

Inschrijving

U kunt zich inschrijven door het aan­

meldings formulier volledig in te vullen en voorzien van cv naar ons op te sturen.

Op de inschrijving en eventuele annulering zijn de algemene voorwaarden van het Erasmus Centrum voor Zorgbestuur van toepassing. Deze vindt u op onze website.

Informatie

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Petra Verweij:

T 010 ­ 408 8913 E verweij@eshpm.eur.nl

Voor meer informatie over de NSOB en prof. dr. Paul Frissen zie www.nsob.nl.

Adres

Erasmus Centrum voor Zorgbestuur (kamer J6­11)

ESHPM, Erasmus Universiteit Postbus 1738

3000 DR Rotterdam Meer informatie

www.erasmuscentrumzorgbestuur.nl

Erasmus Centrum voor Zorgbestuur Waarden van Zorg

Ondergetekende geeft zich op voor deelname aan Waarden van Zorg Voorletters en naam dhr/mw ...

Roepnaam ...

Titel ...

Werkadres

Instelling ...

Functie ...

Postadres ...

Postcode en plaats ...

Telefoon ...

E­mail ...

Twitteraccount ...

Kostenplaats/inkooporder ...

Facturen worden gericht aan de financiële administratie van uw instelling, indien u dit anders wenst gaarne dit aangeven.

Privé adres

Straatnaam + huisnr. ...

Postcode en plaats ...

Telefoon ...

E­mail ...

Handtekening ...

Datum ...

Aangeven wat van toepassing is:

•

Post ontvangen op bovenstaand privé­/werkadres

•

Email ontvangen op bovenstaand privé­/werkadres

•

Ik blijf wel/niet overnachten tijdens de modules

Dieetwensen ...

Alleen volledige aanmeldingen worden in behandeling genomen;

geheel ingevuld, ondertekend en inclusief ALLE gevraagde bijlagen.

Aanmeldingsformulier

Waarden van Zorg

Kosteloos annuleren kan tot uiterlijk twee maanden voor de startdatum

Graag uw curriculum vitae en een korte motivatie meezenden bij dit aanmeldingsformulier.

U kunt uw inschrijving zenden naar:

Erasmus Universiteit Rotterdam Erasmus Centrum voor Zorgbestuur ­ iBMG (kamer J6­11) T.a.v. Petra Verweij, programmacoördinator

Postbus 1738, 3000 DR Rotterdam Voor verdere informatie of vragen:

T 010­408 8554 E verweij@eshpm.eur.nl

(aanwezig op ma, di en do) De persoonsgegevens die via dit inschrijfformulier worden verkregen, worden uitsluitend gebruikt ten behoeve van de deelnemersadministratie en ­communicatie voor de Waarden van Zorg van Erasmus Centrum voor Zorgbestuur. Erasmus Centrum voor Zorgbestuur gaat vertrouwelijk met deze persoonsgegevens om, met inachtneming van de Wet Bescherming Persoonsgegevens.

Erasmus Centrum voor Zorgbestuur Waarden van Zorg