Jaarplan 2020

(1)

Jaarplan 2020

Goedgekeurd in de ALV van 12

december 2019

(2)

2

Inhoudsopgave

Leeswijzer 3

1. Inleiding 4

2. Speerpunten 6

2.1 Uitvoeren van een portfolioanalyse voor meer focus 6 2.2 Verkenning productaanbod fysieke nascholing 6

2.3 Doorontwikkeling Thuisarts.nl 7

2.4 Waarde realiseren binnen lidmaatschap 7

3. Kernpunten omgevingsanalyse 8

4. Beleidsdoelstellingen voor 2020 12

4.1 Gezamenlijk 12

4.2 Medisch-generalistisch 15

4.3 Continue huisartsenzorg 18

4.4 Persoonsgerichte zorg 19

5. Interne organisatie en personeel 23

Inhoudsopgave JAARPLAN 2020

(3)

3

Leeswijzer

Vanuit onze missie en visie en ons strategische programma ‘Route 2022’ hebben we in 2019 vier strategische programmalijnen geformuleerd, waarmee we de komende jaren onze ambities willen bereiken.

Dit jaarplan beschrijft in algemene bewoordingen en op een relatief hoog abstractieniveau onze strategie, speerpunten en de belangrijkste ontwikkelacties voor 2020. Op basis van deze abstrac- te horizon is vanuit het jaarplan een doorvertaling gemaakt van onze strategie en speerpunten in 14 programmaplannen (niet bijgevoegd). In de programmaplannen staan de concrete doelen en activiteiten voor 2020. Waar nodig worden leden bij de nadere uitwerking betrokken.

De programmaplannen zullen – in het kader van de speerpunten – in de eerste helft van 2020 worden bijgesteld.

Dit jaarplan laat zien wat we doen en voor wie. Het jaarplan biedt inzicht voor medewerkers, be- stuur, samenwerkingspartners en andere belanghebbenden die van onze diensten gebruikmaken.

Leeswijzer JAARPLAN 2020

(4)

1. Inleiding

De missie van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) is sinds de oprichting in 1956 nog steeds van kracht: ‘Het NHG is de wetenschappelijke vereniging van huisartsen die als doel heeft een wetenschappelijk gefundeerde, kwalitatief hoogstaande, uitoefening van de huisartsgeneeskunde in de praktijk te bevorderen.’

Het NHG is dé autoriteit op het gebied van kwaliteit van de huisartsenzorg voor de beroepsgroep huisartsen. We doen dit door:

■ Regelmatig aan onze leden te vragen wat hun wensen en behoeften zijn.

■ We zorgen ervoor dat we goed op de hoogte zijn van wat er speelt in het veld, de wetenschap, de zorgsector en de maatschappij.

■ We hebben nauwe aansluiting bij onze leden in de huisartsenpraktijk en zorgen ervoor dat we focus hebben op actuele thema’s en de verschillende belangen die spelen.

■ We zorgen voor meer toegevoegde waarde voor onze leden door met informatietechnologie onze producten en diensten te ontsluiten en deze gebruiksvriendelijk toepasbaar te maken voor alle medewerkers in de huisartsenpraktijk.

■ We bieden naast de digitale ondersteuning die je onafhankelijk van plaats en tijd kunt raad- plegen, ook een mooi, actueel en informatief magazine Huisarts & Wetenschap.

■ We zorgen voor een kenniscentrum waar leden en stakeholders vragen kunnen stellen en tevens gebruik kunnen maken van een informatie- en kennisnetwerk.

■ Om samen met de patiënt de keuzes inzichtelijk te maken en persoonsgerichte zorg te leveren, ontwikkelen wij waar mogelijk keuzehulpen en zorgen wij via Thuisarts.nl dat patiënten zoveel mogelijk eigen regie houden en goed geïnformeerd zijn, ook voorafgaand aan het bezoek aan de huisarts of medisch specialist.

Op deze manier werken wij samen met onze leden en stakeholders samen aan kwalitatief goede huisartsenzorg. Hoewel de wereld om ons heen in beweging is, zorgen wij vanuit het NHG voor de nodige stabiliteit en de juiste informatie op de juiste plek, zodat onze leden voor iedere unieke patiënt de juiste afwegingen kan maken. Onze kernwaarden zijn niet voor niets uitgedrukt in de woorden ‘betrouwbaar’, ‘deskundig’, ‘kritisch’ en ‘betrokken’. Wij volgen de ontwikkelingen kritisch en proberen deze op een deskundige, duidelijke en betrouwbare wijze te duiden voor onze leden en te vertalen in toepasbare, zinvolle producten. Op deze manier geven wij uiting aan onze betrokkenheid naar onze leden, de patiënten en de maatschappij.

Dit betekent dat wij inspelen op wat er nodig is om de huisartsgeneeskundige zorg verder te ontwikkelen en toekomstbestendig te maken. Want het zorglandschap verandert, de behoeften van huisartsen en patiënten veranderen en ook de samenstelling van huisartsenpraktijken wijzigt in een snel tempo. Denk bijvoorbeeld aan oplopende zorgkosten en technologische, culturele en maatschappelijke ontwikkelingen, zoals meer medische zorg buiten de muren van het ziekenhuis. Er moet rekening mee worden gehouden dat ouderen langer thuis wonen en er steeds meer complexe problematiek is. Patiënten worden mondiger en eisen meer informatie op maat. Com- plicerende factor is dat er niet in iedere regio voldoende huisartsen aanwezig zijn om de opgave

Inleiding 4 JAARPLAN 2020

(5)

aan te kunnen. De vraag naar huisartsenzorg, maar ook de schaarste aan huisartsen stijgt dus.

Huisartsen willen zorg blijven leveren die persoonsgericht is. Zorg ook waarbij wordt samengewerkt met andere disciplines en waarbij huisartsen vanuit medisch-generalistische kennis en vaardigheden een verbindende rol blijven spelen in een gefragmenteerd gezondheidszorg- systeem. In hoofdstuk 3 zijn de kernpunten van de omgevingsanalyse opgenomen.

Geen eenvoudige opgave voor onze leden. Om voldoende bij de veranderende behoeften van onze leden aan te sluiten, heeft het NHG in 2019 het document ‘Route 2022’ opgesteld. Doel is in te spelen op ontwikkelingen en concreet vanuit vier strategische programma’s te werken aan standpunten, productvernieuwing, verbeterde dienstverlening en versterking van de inbreng van en verbinding met onze leden. Hiermee sluiten we aan op veranderende behoeften en nieuwe mogelijkheden om huisartsen zo goed mogelijk toe te rusten op de toekomst. Met de implementatie van Route 2022 willen we vanuit een inhoudelijke focus de positie van de huisarts (en zijn/haar praktijk) versterken in het veranderende zorglandschap. Dit doen we door relevante informatie op het gebied van huisartsgeneeskunde beter te ontsluiten en sneller vindbaar te maken. Bij alles wat we doen hebben we ook oog voor het goed toerusten van praktijkmedewerkers aan wie huisartsen in toenemende mate taken delegeren. Samen met onze experts en samenwerkingspartners werken we aan diverse relevante onderwerpen en thema’s, zoals persoonsgerichte zorg, e-health, preventie, spoedzorg, de toekomstvisie rond kernwaarden, kerntaken en taakdelegatie. We vertalen dit binnen het NHG in strategische en tactische programma’s die tot inhoudelijke verbeteringen van de huisartsenzorg moeten leiden en het verschil kunnen maken in de unieke praktijk van iedere huisarts voor elke patiënt. De beleidsdoelstellingen voor 2020 zijn in hoofdstuk vier beschreven en gerubriceerd naar de vernieuwde kernwaarden van de huisartsenzorg, te weten: persoonsgericht, medisch-generalistisch, continu en gezamenlijk. De beleidsdoelstellingen voor 2020 zijn de basis van de programmaplannen. Het NHG wil vanuit de kernwaarden en -taken duidelijk weergegeven welke bijdrage het aan het realiseren van die kernwaarden gaat leveren.

Het NHG heeft daarnaast vier inhoudelijke speerpunten benoemd, die in 2020 specifieke aandacht krijgen en waar extra menskracht en middelen beschikbaar voor worden gesteld. Dit zijn: doorgaan met de portfolioanalyse voor meer focus, verkenning aanpassen productaanbod nascholing, doorontwikkeling Thuisarts.nl en ontwikkelen nieuw lidmaatschapsmodel. In hoofdstuk 2 gaan we nader in op deze vier speerpunten.

Inleiding 5 JAARPLAN 2020

(6)

2. Speerpunten

2.1 Uitvoeren van een portfolioanalyse voor meer focus

Het NHG maakt voor huisartsen(praktijken) een breed palet aan producten, diensten en activiteiten, onze zogenaamde corebusiness. Denk hierbij aan: standaarden, standpunten, (na)scholingsproducten, materialen voor patiëntenvoorlichting en preventie, evenals materialen voor optimalisering van de kwaliteit van de praktijkvoering, waaronder huisartsenautomatisering en indicatoren. Het is duidelijk dat er binnen het NHG behoefte is aan focus en haalbare doelen. Dit betekent prioritering van werkzaamheden in relatie tot de vraag wat de toegevoegde waarde is voor de leden van elk product en elke dienst van het NHG. In 2019 is in relatie hiermee een ontwikkeling op gang gekomen waarbij start doing en stop doing meer met elkaar in evenwicht gebracht worden. Met de ontwikkeling en uitvoering van een portfolioanalyse, marktanalyse en trechtertechniek is in 2019 een eerste stap gezet om tot een helder afgestemd portfolio te komen die samenhangt met de missie, visie, strategie en corebusiness van het NHG. De Verenigingsraad ondersteunt onze koers en heeft geadviseerd om in 2020 duidelijke keuzes te maken op grond van de portfolioanalyse, marktanalyse en trechtertechniek. In 2019 hebben we ons voorbereid op deze transitiefase die we in 2020 verder uitwerken in operationele bijstelling van de portfolio.

2.2 Verkenning productaanbod fysieke nascholing

In 2019 heeft een werkgroep van het NHG een portfolioanalyse, marktanalyse en trechtertechniek uitgevoerd op het productaanbod van het cluster Scholing, waaronder nascholing (fysieke nascholing en e-learning). Deze activiteit was erop gericht om te beoordelen of de producten en diensten van het NHG voldoende aansluiten op de strategie en kerntaken van het NHG en op de behoefte van de leden. Tevens is de vraag gesteld of ze voldoende toegevoegde waarde hebben in de huisartsenpraktijk en of de producten voldoende rendabel zijn. Uit deze analyse is naar voren gekomen dat 90% van de productgroe- pen van fysieke nascholing niet specifiek past binnen de strategische koers (Route 2022), beperkt wordt gebruikt/verkocht in een markt met veel concurrentie, niet altijd voldoende aansluit bij de behoefte van de leden en niet rendabel is. Ook is duidelijk geworden dat er een investering nodig is in de randvoorwaarden, interne infrastructuur, marketing en communicatie om al deze diensten goed te ontsluiten en specifieker onder de aandacht te brengen om de omzet te verhogen. De richting die is aangegeven door de Verenigingsraad, de Raad van Toezicht, het management- en het portfolioteam is om meer toegevoegde waarde te bieden aan alle leden door scholing digitaal toegankelijk te maken voor alle leden als onderdeel van het lidmaatschap. In 2020 gaan we deze richting specifieker uitwerken. Dit kan leiden tot een uitbreiding van producten binnen het lidmaatschap. Op basis van een impactanalyse gaan we in 2020 de portfolio van nascholing gecontroleerd aanpassen. De portfolio op het terrein van e-learning (PINS en instructiefilms) blijkt goed aan te sluiten op de behoefte van de leden. Alleen met het maken van promotiefilms over richtlijnen wordt gestopt. In 2020 wordt gestopt met de papieren PINS en wordt tevens de huidige abonnementsvorm van de PINS onderzocht.

Speerpunten 6 JAARPLAN 2020

(7)

2.3 Doorontwikkeling Thuisarts.nl

Thuisarts.nl is een succesvol product. Het wordt gewaardeerd door zowel huisartsen als burgers/patiënten en kan echt als een merk gezien worden. Het succes heeft geleid tot veel interesse voor uitbreiding voor specifieke doelgroepen en samenwerking met andere partijen. Maar ook is geconstateerd dat het succes niet vanzelfsprekend blijvend is. Een van onze strategische programma’s is ‘Digitaal en toegankelijk’ en heeft als doel zorg te dragen voor een passende, toekomstgerichte digitale zorginformatie-infrastructuur voor de huisartsenzorg. Het NHG heeft daarom in het afgelopen jaar al flink geïnvesteerd in onderzoek naar mogelijkheden van doorontwikkeling van Thuisarts.nl. Voor de inschatting van de impact op de sector als geheel is ook een ‘Social Return On Investment’-quickscan gedaan, met een veelbelovende uitkomst. Daardoor groeit het besef dat het mogelijk is Thuisarts.nl door te ontwikkelen met behoud van kwaliteit, terwijl de financiële last niet alleen bij (de leden van) het NHG ligt. Het NHG wil, gesteund door InEen en LHV, inzetten op de doorontwikkeling van Thuisarts.nl waarbij a) de eigen kernwaarden van het NHG ‘onafhankelijk, betrouwbaar en toegankelijk’ en b) relevantie voor de huisartsenvoorziening het uitgangspunt vormen. Gekozen wordt voor een stapsgewijze aanpak vanuit de visie op Thuisarts.nl, waarbij validatie van aannames als fundament wordt gezien om doorontwikkeling goed vorm te geven.

Beoogd doel: het merk Thuisarts.nl als betrouwbare, onafhankelijke en toegankelijke bron versterken, zodat patiënten beter voorbereid en mogelijk minder vaak op het spreekuur komen.

2.4 Waarde realiseren binnen lidmaatschap

Het NHG is een vereniging en geen commerciële partij. In de huidige situatie betalen leden buiten de lidmaatschapskosten voor additionele producten en diensten, zoals fysieke nascholing en e-learning.

Met het uitgangspunt dat het NHG focust op de verenigingsvorm is een aangepast verdienmodel in de vorm van een abonnementsmodel, waarbinnen serviceproducten en diensten worden aangebo- den, wenselijk. We zoeken naar een model waarmee onze leden zoveel mogelijk waarde zien van het NHG-lidmaatschap. Het realiseren van inhoudelijke en financiële toegevoegde waarde voor leden is hierbij het cruciale uitgangspunt. Een gedetailleerde invulling van het lidmaatschap dient op basis van een behoefteonderzoek onder leden en niet-leden nader te worden uitgewerkt. In dat kader wordt aandacht besteed aan:

■ de opbouw van de lidmaatschapsstructuur, die het NHG wil hanteren;

■ de manier waarop producten en diensten, die veel gevraagd zijn binnen het lidmaatschap, opgenomen kunnen worden;

■ wat voor leden en niet-leden de hoogste toegevoegde waarde vertegenwoordigt in een lidmaatschap;

■ de wijze waarop het lidmaatschap het beste ingericht kan worden.

JAARPLAN 2020 Speerpunten 7

(8)

JAARPLAN 2020 Kernpunten omgevingsanalyse 8

3. Kernpunten omgevingsanalyse

De omgevingsanalyse richt de blik naar buiten, op de omgeving waarbinnen de huisartsen werkzaam zijn. De analyse bevat de trends, transities en gebeurtenissen die de komende tijd invloed kunnen hebben op de huisartsenpraktijk. Het doel is inzicht te krijgen in de omgeving waarin het NHG en huisartsen zich bevinden, opdat op basis van dat inzicht de beste keuzes kunnen worden gemaakt (zie hoofdstuk 4). Het is een inventarisatie, dus er wordt niet geïnterpreteerd. Voor een goede taakuitoefening door de huisarts en als uitgangspunt voor het NHG-beleid is het van belang dat we de omgeving kennen en op de hoogte zijn van ontwikkelingen die van invloed zijn op de uitvoering van het beleid en dus op onze werkzaamheden. Het is belangrijk dat maatschappelijke trends in beeld zijn en dat rekening wordt gehouden met problemen en ambities in de huisartsenzorg. Hieronder hebben wij de kernpunten uit de omgevingsanalyse puntsgewijs opgesomd.

Maatschappelijke trends

■ Mede dankzij de goede gezondheidszorg worden we in Nederland steeds ouder met steeds meer gezonde jaren. Toch heeft meer dan de helft van de Nederlandse bevolking een chronische aandoening. Multimorbiditeit neemt na het veertigste levensjaar sterk toe.

■ Betaalbaarheid van de gezondheidszorg, behoud van solidariteit en het terugdringen van gezond- heidsverschillen zijn belangrijke maatschappelijke uitdagingen.

■ Overheden en verzekeraars gebruiken richtlijnen en meetinstrumenten voor kwaliteitshandhaving en om betaalbaarheidsvraagstukken op te lossen.

■ Mensen met lagere inkomens en een lagere opleiding leven gemiddeld zeven jaar korter en hebben negentien jaar minder goed ervaren gezondheid dan hoger opgeleiden. Het verschil tussen hoog- en laagopgeleiden komt ook duidelijk naar voren op het terrein van persoonlijk welzijn.

■ De diversiteit van de bevolking wat betreft sociaal-culturele achtergrond neemt toe door het groei- end aantal Nederlanders met een migratie-achtergrond.

■ De transities die in de zorg hebben plaatsgevonden hebben merkbare effecten. Huisartsen zien meer kwetsbare ouderen die langer thuis wonen. Verreweg het grootste deel van de ouderen (94%) woont thuis, vaak met ondersteuning van de wijkverpleging.¹ Ook mensen met een lichamelijke en/

of verstandelijke beperking en met (chronische) psychische klachten komen meer bij huisartsen.

Gemeenten zijn belangrijke partijen geworden in de zorg voor jeugd en ouderen en op het gebied van welzijn en sociaalmaatschappelijke ondersteuning. Op lokaal niveau bestaan verschillen in beleid, organisatie en samenstelling van de wijkteams.

■ Mensen zijn toenemend mondig en als consument door gedigitaliseerde diensten en markten steeds meer gewend 24/7 direct invulling te kunnen geven aan hun behoeften. Ook ten aanzien van de gezondheidszorg bestaan hoge verwachtingen op het gebied van service en kwaliteit.

■ Zorg in de buurt. Het uitgangspunt is dat de mens zo lang mogelijk in de eigen omgeving kan blijven functioneren, thuis kan blijven wonen en kan participeren in de maatschappij. Een van de uitwerkingen hiervan is de consultatiefunctie van de tweede lijn in de eerste lijn en ook de poortwachtersfunctie van huisartsen.

1 NZA, 20 april 2018. www.nza.nl/actueel/nieuws/2018/04/20/zorg-voor-ouderen-in-beeld-overgrote-deel-ouderen-woont-thuis

(9)

Zorg

■ Er is een toename van patiënten met complexe zorgvragen die vragen om een integrale aanpak binnen en buiten de huisartsenvoorziening.

■ Er is toenemende aandacht voor persoonsgerichte zorg en samen beslissen.

■ Afstemming, samenwerking en coördinatie in de zorg worden belangrijker om samenhangende en continue zorg rondom de patiënt te realiseren.

■ Het referentiekader van positieve gezondheid wordt door veel organisaties in de gezondheidzorg omarmd. Dit betekent een focus op gezondheid en gedrag in plaats van ziekte en zorg. Centraal staat het bevorderen van zelfredzaamheid van mensen en het behoud of het herstel van het functioneren van de patiënt.

■ Er wordt door de overheid veel verwacht van de inzet van e-health om de doelmatigheid in de gezondheidszorg te vergroten, tekorten aan personeel op te vangen en de eigen regie van patiënten te versterken. Het gebruik van e-health zal niet voor elke zorgverlener en patiënt vanzelfsprekend zijn. Het gebruik van e-health (zoals diagnostische hulpmiddelen, PGO) vergt nieuwe kennis en vaardigheden (bijvoorbeeld consultvoering) van de zorgverlener.

■ Samenwerking tussen tweede en eerste lijn en netwerkgeneeskunde worden gestimuleerd.

■ Er zijn veranderingen merkbaar op populatieniveau, zoals een toename van het aantal kwetsbare ouderen die door stelselhervormingen langer thuis zullen blijven wonen.

Huisartsenzorg

■ Het Hoofdlijnenakkoord Huisartsenzorg geeft aan dat er bestuurlijk commitment ligt voor een ambitieuze agenda. De huisartsen(organisaties) zullen deze ambities om moeten zetten in concreet beleid en de zorgverzekeraars zullen dit mogelijk moeten maken in het zorginkoopbeleid. In totaal komt er tussen 2019 en 2022 volgens het Hoofdlijnenakkoord 471 miljoen euro extra beschikbaar (op een totaal van vier miljard euro) om onder meer:

- huisartsen meer tijd te geven voor en met de patiënt;

- voor de zorg in de avond-, nacht- en weekenduren;

- het versterken van de organisatiegraad van de eerste lijn;

- de zorg voor kwetsbare groepen;

- de ICT-infrastructuur.

■ De herijkte kernwaarden en -taken huisartsenzorg zijn met grote betrokkenheid van de beroepsgroep en de huisartsopleiding tot stand gekomen en richtinggevend voor het beleid en de koers voor de huisartsenzorg. In de nieuwe kernwaarde van de huisartsenzorg ‘gezamenlijk’ komt tot uitdruk- king dat goede en duurzame huisartsenzorg afhankelijk is van samenwerking met leden van het huisartsenteam en andere partners in de zorg.

■ In de werkgroep ‘Vervolg Project Kernwaarden en Kerntaken: van perspectief naar praktisch kader’ is een aanzet gegeven van onderwerpen die extra aandacht behoeven bij de implementatie:

- ANW-zorg: de verantwoordelijkheid van alle huisartsen;

- persoonsgerichte zorg: zorg voor arts-patiëntrelatie in een uitdijend team van zorgverleners;

- opleiding: zorg voor aantrekkingskracht voor zowel huisartsen als ondersteunend team;

- preventie: focus op geïndiceerde en zorggerelateerde preventie;

- medisch generalisme: gewenste en ongewenste specialisatie, verticale en horizontale verwijzing, netwerkgeneeskunde;

- communicatie en samenwerking: kansen voor ICT en randvoorwaarden.

■ Huisartsen(voorziening) speelt een belangrijke rol in de gewenste verbinding tussen cure, care en het sociale domein.

Kernpunten omgevingsanalyse 9 JAARPLAN 2020

(10)

■ De beroepsgroep heeft last van toenemende werkdruk, administratieve lasten en inzet voor niet- medisch gerichte taken. Het programma ‘(Ont)regel de zorg met plannen voor de verschillende sectoren in de gezondheidszorg’ wijst op de eigen verantwoordelijkheid van beroepsgroepen ten aanzien van knelpunten die samenhangen met eigen procedures.

■ Binnen de huisartsenzorg zijn er twaalf soorten kaderhuisartsen actief, die een belangrijke rol spelen bij innovatie, deskundigheidsbevordering en consultatie van collega-huisartsen. De mogelijke rol van de kaderhuisarts als diagnosticus en behandelaar in de eerste/anderhalve lijn vraagt om nadere uitwerking met het oog op het behoud en de ontwikkeling van het medisch generalisme van de beroepsgroep.

■ Er is een tekort aan huisartsen in sommige regio’s van het land en dit tekort dreigt nog verder toe te nemen. Als er niets verandert, ontstaat in minstens de helft van de 28 arbeidsregio’s van het land binnen vijf jaar een tekort. Het is een uitdaging om het huisartsenvak aantrekkelijk en uitvoerbaar te houden.

■ De hoeveelheid informatie die huisartsen nodig hebben om hun werk goed te kunnen doen, neemt toe. Alleen het aanbieden van aandoeningsgerichte richtlijnen en daaraan gerelateerde deskundigheidsbevordering volstaat niet om ondersteuning op maat te kunnen bieden, met name bij patiënten met multimorbiditeit en complexe problematiek. Het leveren van informatie over aandachtspunten in de contacten met specifieke patiëntencategorieën (denk aan patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden) wordt belangrijker. Dit geldt ook voor tools die gebruikt kunnen worden in de consultvoering, zoals keuzehulpen en e-health/ computerondersteuning.

■ Integratie van persoonsgerichte zorg en gedeelde besluitvorming in richtlijnen en patiënteninformatie neemt toe.

■ De vraag naar communicatie en samenwerking met de tweede lijn en het sociale domein (netwerk- zorg) neemt toe.

■ Ondersteuning van huisartsen en huisartsenvoorziening, lokaal en regionaal, in spoedzorg, ICT, het vernieuwde kwaliteitsbeleid, onderlinge toetsing en herregistratie met aandacht voor beperking van de administratieve belasting.

■ De veranderende positie van de patiënt die steeds meer wordt gezien als partner in de zorg met eigen verantwoordelijkheden en keuzevrijheid. Door medische vooruitgang zijn bepaalde ziekten, zoals kanker, steeds beter te behandelen en sterven minder mensen aan deze ziekten. Steeds meer mensen met een chronische aandoening bouwen veel ervaring op bij het omgaan met de aandoening. Patiëntenparticipatie wordt dan ook steeds belangrijker, evenals voorlichting en zelfzorg. Door verbeteringen op ICT-gebied zijn hiervoor steeds meer mogelijkheden beschikbaar.

De juiste zorg op de juiste plek

Het adviesrapport ‘De juiste zorg op de juiste plek’ beschrijft de urgentie voor verandering in de gezondheidszorg om kwalitatief goede zorg betaalbaar en uitvoerbaar te houden.

De kernpunten van het advies zijn: voorkomen van (duurdere) zorg, verplaatsen van zorg (dichter bij men- sen thuis) en vervangen van zorg (door andere zorg, zoals e-health-toepassingen).

■ De focus ligt meer op het functioneren en de kwaliteit van leven dan op het genezen van ziekten.

Gezondheid en gedrag krijgen meer aandacht naast ziekte en zorg.

■ Preventie en leefstijl krijgen meer aandacht.

■ Er is meer aandacht en tijd nodig voor het gesprek met de patiënt en het betrekken van de patiënt in de besluitvorming.

■ Er zijn ketens en netwerken nodig die – in aansluiting op lokale en regionale zorgvraag – passende zorg bieden op het terrein van cure, care en welzijn.

■ Er is behoefte aan een kwaliteitskader voor veilige elektronische gegevensuitwisseling. En de juiste zorg op de juiste plek moet onderdeel zijn van kwaliteitsstandaarden. E-health-toepassingen, digitaal ondersteunende zorg en de elektronische uitwisseling van patiëntengegevens worden daarbij als cruciale elementen gezien.

(11)

Diverse veranderingen, die veel invloed hebben op de wijze waarop de huisartsenzorg wordt ingericht, op producten en diensten en op houdingsaspecten van de huisartsenpraktijk. Het NHG kan hierbij faciliteren.

Het volgende hoofdstuk geeft de beleidsvoornemens weer die met de veranderingen samenhangen.

(12)

4. Beleidsdoelstellingen voor 2020

4.1 Gezamenlijk

Zonder samenwerking heeft de huisartsgeneeskunde niet de toekomst die het verdient. Het NHG wil een bijdrage leveren aan het nader inkleuren van de nieuwe kernwaarde ‘gezamenlijk’. Het NHG gaat meer samenwerken met de tweede lijn, meer samenwerken met andere partijen in de regio en nog meer samenwerken met elkaar en andere kennisgebieden. Doel is om te kunnen innoveren en te komen tot samenhangende richtlijnen en interventies. Het NHG gaat ervan uit dat de komende jaren de trend van steeds meer huisartsenpraktijken/gezondheidscentra waarbij zich diverse samenwerkingsvormen in regio’s ontwikkelen, een verdere vlucht gaat nemen. Door samenwerking tussen de eerste en tweede lijn en het met elkaar kijken hoe we gebruik kunnen maken van nieuwe technologische middelen die de huisartsenpraktijk kunnen ondersteunen en ontlasten. Dit zijn noodzakelijke ontwikkelingen om te kunnen komen tot duurzame huisartsenzorg. Ook taakdelegatie om de overbelasting van huisartsen te voorkomen en een antwoord bieden op de vraag naar ‘meer tijd voor de patiënt’ zijn belangrijke thema’s voor het NHG in 2020. We geven daarom hieronder een aantal voorbeelden van onze activiteiten op het gebied van samenwerken die in de praktijk een bijdrage kunnen gaan leveren aan de juiste zorg op de juiste plek.

Samenwerking eerste en tweede lijn continueren

Al sinds 1997 ontwikkelt het NHG met andere beroepsgroepen Landelijke Transmurale Afspraken (LTA’s) en Landelijke Eerstelijns Afspraken (LESA’s) om samen met andere (medische) beroepsgroepen de zorg goed af te stemmen. Deze documenten zijn zoveel mogelijk gebaseerd op de NHG-Standaarden en evidence-based richtlijnen om in de regio samen te werken. Daarnaast zijn er in de NHG-Standaarden ook samenwerkingsafspraken opgenomen.

Op Thuisarts.nl komt bij elke nieuwe medisch-specialistische richtlijn informatie voor de patiënt. Dit hebben de Federatie Medisch Specialisten (FMS) en de Patiëntenfederatie Nederland (PFN) afgesproken.

Samenwerking met de kaderhuisartsen uitbreiden

Kaderhuisartsen zijn voor het NHG belangrijke samenwerkingspartners. Zowel bij de ontwikkeling van richtlijnen als bij de implementatie ervan. Kaderhuisartsen zijn momenteel vaak al als werkgroeplid betrokken bij de ontwikkeling van onze richtlijnen. Daarnaast zorgen zij ervoor dat de landelijke richtlijnen worden ingebed in de lokale of regionale situaties, in de vorm van regionale en lokale zorgprogramma’s.

Omdat onze NHG-richtlijnen, het NHG-Formularium, Thuisarts.nl-informatie, ondersteuning bij informatisering en nascholingen steeds opnieuw geactualiseerd worden, willen wij de komende jaren de kaderhuisartsen meer uitnodigen om mee te denken. Daarmee kunnen we ervoor zorgen dat onze diensten zo goed mogelijk aansluiten bij de dagelijkse praktijk en nieuwe inzichten nog beter in de dagelijkse praktijk worden toegepast.

Samenwerking met patiënten

In het Hoofdlijnenakkoord 2019-2022 zijn nieuwe afspraken gemaakt over de inzet en betrokkenheid van patiënten. Er is steeds meer aandacht voor de inbreng van het patiëntenperspectief en de integratie van gezamenlijke besluitvorming in de richtlijnen. Aandacht voor de betrokkenheid en eigen verant-

JAARPLAN 2020 Beleidsdoelstellingen voor 2020 12

(13)

woordelijkheid van de patiënt bij de besluitvorming over het beleid is het uitgangspunt bij de ondersteuning van het primaire proces in de spreekkamer. In onze activiteiten hebben we een vaste focus op het ondersteunen van persoonsgerichte zorg en het betrekken van het patiëntenperspectief bij ontwikkeling van producten en diensten. Zo is gezamenlijke besluitvorming steeds een vaster onderdeel in de NHG Standaarden en onderdeel van deskundigheidsbevordering.

Op Thuisarts.nl hebben we de medisch-inhoudelijke richtlijnen van huisartsen, medisch-specialisten en ggz vertaald naar toegankelijke en praktische teksten voor alle inwoners van Nederland. We bieden hier betrouwbare en onafhankelijke informatie over gezondheid en aandoeningen. Thuisarts.nl is inmiddels dé website in Nederland waar zowel huisartsen als ook patiënten informatie vinden die geraadpleegd kan worden vóór, tijdens en na het consult. Een deel van de consulten bij huisartsen kunnen hiermee worden ondervangen (ruim 10%). Daarnaast helpt deze informatievoorziening om patiënten goed te kunnen voorlichten, waarmee de patiënt de eigen regie en zelfzorg beter kan oppakken. Omdat Thuisarts.nl zo succesvol en effectief is voor zowel huisartsen als patiënten, willen we deze functie in 2020 blijven doorontwikkelen, zodat we Thuisarts.nl nog beter kunnen voorzien van toegankelijke, betrouwbare en onafhankelijke gezondheidsinformatie.

Samenwerking met ondersteuners in de huisartsenpraktijk

Vanaf 2020 wil het NHG praktijkmedewerkers toegang bieden tot de NHG-website met daarop specifieke informatie die hen kan helpen om de kwaliteit van zorgverlening in de huisartsenpraktijk zo goed mogelijk te borgen. Ook kunnen we hun via ons kenniscentrum beter van dienst zijn, omdat de praktijk- ondersteuners daar informatie kunnen vinden en vragen kunnen stellen waarmee zij zoveel mogelijk op maat kunnen worden geholpen. Door te investeren in deze doelgroep en een deel van onze informatie ook beschikbaar en toegankelijk voor hen te maken, dragen we eraan bij dat huisartsen in de praktijk een deel van hun taken kunnen delegeren.

Samenwerking met de academische afdelingen huisartsgeneeskunde intensiveren

De afgelopen jaren is er in dit samenwerkingsverband goed samengewerkt bij onder andere de organisatie van de NHG-Wetenschapsdag, het opstellen van de Nationale Onderzoekagenda Huisartsge- neeskunde en het overleg met het Interfacultair Overleg Huisartsgeneeskunde (IOH). Een gezamenlijke lobby heeft ertoe geleid dat onze Nationale Onderzoeksagenda Huisartsgeneeskunde in 2018 is opgenomen bij ZonMw in het Kennisprogramma Huisartsgeneeskunde (zie www.zonmw.nl). Voor dit programma is de komende vier jaar 8 miljoen euro beschikbaar. Er worden vier subsidierondes over twee programmalijnen voor respectievelijk enkelvoudige en complexe vragen uitgezet. Naar verwachting wordt de eerste subsidieoproep in december 2019 gepubliceerd. In 2020 vindt de tweede subsidieronde plaats.

Het NHG blijft investeren in het actueel houden van de onderzoeksagenda. In 2020 worden gesprekken gevoerd met relevante stakeholders in het netwerk met als doel tot een herzieningplan van de onderzoeksagenda te komen. De ervaringen met het ZonMw-programma Huisartsgeneeskunde worden hierin meegenomen.

Het NHG wil verder in 2020 de samenwerking met het IOH verder intensiveren. In 2020 ondertekenen het IOH en het NHG een samenwerkingsovereenkomst waarin helder is vastgelegd op welke wijze en op welke onderdelen met elkaar wordt samengewerkt en wat partijen van elkaar mogen verwachten.

In 2020 organiseren het NHG en het IOH samen in het Maastrichtse UMC de NHG-Wetenschapsdag.

Samen het huisartsgeneeskundig onderzoek in Nederland versterken

Het NHG stimuleert en initieert huisartsgeneeskundig relevant wetenschappelijk onderzoek ter ondersteuning van het handelen in de praktijk. Het NHG ontwikkelt hiervoor een landelijk beleid en draagt

(14)

dit uit naar de leden, academische afdelingen, overheden en subsidiegevers. De samenwerking met het IOH en daarbinnen de werkgroep Research van het IOH (IOH-R) blijven we uiteraard ook in 2020 voortzetten met extra aandacht voor ondersteuning van het huisartsgeneeskundig consortium, dat het stimuleren van gezamenlijke onderzoeksaanvragen tot doel heeft. We doen dit onder andere door op onze nieuwe NHG-website een webpagina in te richten voor het consortium waarmee het IOH-onderzoek beter vindbaar en toegankelijk kan maken. De ondersteuning van het IOH-R door de inzet van een secretaris en de inhoudelijke bijdrage vanuit het NHG wordt ook voortgezet.

De bijzondere leerstoel van het NHG (gestart in 2016) heeft als leeropdracht ‘promoting personalised care in clinical practice guidelines’ om onderzoek, scholing en productontwikkeling op dit thema te stimuleren. Het ZonMw-programma Innovatie van richtlijnen biedt mogelijkheden om verbinding te maken met de NHG-programma’s Digitalisering van richtlijnen en Keuzehulpen.

Samenwerking met het National e-health Living Lab (NeLL) voor wetenschappelijke onderbouwing van e-health-toepassingen

E-health-toepassingen kunnen een waardevolle bijdrage leveren aan de zorg, bijvoorbeeld door zorg op afstand mogelijk te maken of mensen digitaal te ondersteunen bij een gezonde leefstijl. Hoewel de claims van veel toepassingen veelbelovend zijn, blijft wetenschappelijke onderbouwing vaak uit. Dit mede omdat traditionele onderzoeksopzetten niet goed passen bij digitale toepassingen die geken- merkt worden door snelle updates of doorontwikkeling. Inzicht in de effectiviteit (en in bredere zin:

de kwaliteit) van e-health-toepassingen is nodig om de zorg door middel van e-health echt te kunnen verbeteren. Het NeLL, een initiatief van het LUMC, zet zich in voor wetenschappelijk onderzoek naar e-health-toepassingen. Het NeLL faciliteert onderzoek, werkt aan e-health-standaarden en nieuwe validatiemethoden om de effectiviteit te onderzoeken. Het NHG en het NeLL hebben een intentieover- eenkomst tot samenwerking gesloten met als doel om de krachten te bundelen om wetenschappelijke onderbouwing en goed gebruik van e-health-toepassingen te stimuleren.

Tripartiete samenwerking met de LHV en InEen

Het belang van huisartsen en de -zorg bindt de LHV, InEen en het NHG. Zowel de LHV als InEen is een belangrijke partner voor het NHG. Het NHG overlegt op bestuurlijk niveau met de twee partijen gezamenlijk in een tripartiet overleg. Tijdens deze overleggen wordt de voortgang op de gezamenlijke dossiers (zoals kwaliteit, ICT en ANW-zorg) besproken. Deze dossiers zijn ook allemaal op bureauniveau belegd. Daarnaast overlegt het NHG periodiek op zowel bureau-, directie-, als bestuurlijk niveau met de LHV en InEen.

In 2019 is er geïnvesteerd in samenwerking tussen de managementteams van de drie organisaties. In 2020 wordt dit doorgezet, onder meer met een gezamenlijke heidag in de eerste helft van 2020. Naast de samenwerking op de gezamenlijke dossiers Kwaliteit en ICT wordt ook intensief samengewerkt binnen het project ‘Toekomstvisie’. Op 21 januari 2019 zijn de herijkte kernwaarden en -taken van de huisartsenzorg vastgesteld. Als vervolg op dit project is besloten de huidige Toekomstvisie 2022 te actualiseren op basis van deze herijkte kernwaarden en -taken en het veranderde zorglandschap. Dit vervolgproject wordt uitgevoerd door de vier beroepsorganisaties (InEen, LHV, NHG en de Vereniging Praktijkhoudende Huisartsen (VPH)). Het project wordt opgedeeld in twee delen: de uitwerking van de kerntaken en het actualiseren van de toekomstvisie. Hiervoor zijn werkgroepen gevormd voor de verschillende kerntaken. Deze werkgroepen bestaan (voornamelijk) uit huisartsen die themadeskundig zijn, of eerder betrokken waren bij het project in de inhoudelijke commissie. De werkgroepen hebben de opdracht om elke kerntaak op uitgangspunten te concretiseren, zodat een huisarts(organisatie) een toekomstbestendig kader heeft waarmee elke ‘nieuwe’ vraag om een specifieke taak op zich te nemen kan worden beantwoord.

(15)

Samenwerking om informatie te ontsluiten

Om huisartsen en praktijkmedewerkers nog beter te kunnen ondersteunen bij de zoektocht tijdens het consult naar generalistische en specifieke informatie over de vraag van de patiënt is binnen het NHG een kenniscentrum opgericht. Het kenniscentrum is een informatieve kennisbank waarin het NHG brede betrouwbare, huisartsgeneeskundige kennis over huisartsengeneeskunde ontsluit die leden nu in de dagelijkse praktijk nog vaak via Google zoeken. Doel van het kenniscentrum is om betrouwbare ondersteunende informatie te ontsluiten voor huisartspraktijken vanuit één centraal NHG-portaal. Om dit te kunnen realiseren willen we de samenwerking die we in 2019 zijn gestart met Artsportaal (voor en door huisartsen) in 2020 intensiveren.

NHG-evenementen

Jaarlijks vinden de NHG-Wetenschapsdag en het NHG-Congres plaats; evenementen met een belangrijke platformfunctie voor de leden. In 2020 vindt het NHG-Congres plaats in Den Bosch op 11 december.

Het thema is ‘Poten in de klei, kop in de cloud’. Huisartsen krijgen onderbouwde toepassingen over de doelmatige oplossingen uit de vele health-apps.

4.2 Medisch-generalistisch

Medisch-generalistische kennis is uitermate belangrijk in een gefragmenteerd gezondheidszorgsys- teem zoals wij dit in Nederland kennen. Een huisarts heeft daarbinnen een belangrijke verbindende rol. Een huisarts is de medisch-generalistische expert, gericht op lichamelijke en psychische klachten en passende medische zorg. Hieronder is beschreven welke activiteiten het NHG onderneemt en welke producten en diensten het NHG levert om de kerntaken van een huisarts binnen de medisch-generalistische zorg in de dagelijkse praktijk zo goed mogelijk te ondersteunen.

Richtlijnen

Het NHG zorgt met de richtlijnen dat huisartsen over de meest actuele huisartsgeneeskundige kennis kunnen beschikken om de beste zorg voor de patiënten te leveren. Hierbij is steeds meer aandacht voor de inbreng van het patiëntenperspectief, de integratie van gezamenlijke besluitvorming in de richtlijnen, samenwerking en arbeid. De richtlijnen gelden als professionele standaard voor huisartsen; huisartsen worden geacht volgens deze richtlijnen te werken (verankerd in de Wkkgz). Het NHG heeft mede om die reden de verantwoordelijkheid om te zorgen voor actuele richtlijnen. Zwaartepunt ligt bij de ontwikkeling/herziening van de NHG-Standaarden en NHG-Behandelrichtlijnen. Met onze stakeholders zijn heldere afspraken gemaakt om te investeren in het up-to-date houden van onze richtlijnen en deze goed toegankelijk te maken. In 2020 lanceren we daarvoor een nieuwe website. Ook in 2020 blijft het doel het up-to-date houden van de huisartsgeneeskundige kennis van huisartsen, het formuleren van aanbevelingen voor het huisartsgeneeskundig handelen, het bieden van basiskennis voor de opleiding tot huisarts, het inzicht bieden aan tweedelijns zorgverleners in het medisch handelen van huisartsen en het helpen voorkomen van (ongewenste) praktijkvariatie. Het NHG houdt nieuwe ontwikkelingen in de huisartsgeneeskunde nauwkeurig bij. Bij belangrijke doorbraken of nieuwe inzichten worden de richtlijnen of aanbevelingen sneller bijgesteld dan het schema van de herzieningen. Waar mogelijk proberen we de richtlijnen modulair in te richten. Dit maakt dat de richtlijnen makkelijker op onderdelen/

partieel kunnen worden herzien. De nieuwe richtlijnenwebsite van het NHG sluit hierbij aan. Op deze site kunnen gebruikers goed zien welke onderdelen recent zijn herzien.

Het NHG-Formularium

Iedere patiënt in Nederland krijgt de beste zorg doordat huisartsen het NHG-Formularium gebruiken als integraal onderdeel van hun consultvoering (bij voorkeur via het huisartseninformatiesysteem (HIS)). Met het Formularium maken huisartsen gebruik van wetenschappelijk gefundeerde, doelmatige,

(16)

patiëntspecifieke en persoonsgerichte medisch-generalistische beslisondersteuning bij het voorschrijven van geneesmiddelen aan hun patiënten.

Het NHG-Formularium helpt huisartsen 24 uur per dag bij het leveren van (farmacotherapeutische) zorg op maat van hoge kwaliteit. Het NHG-Formularium is het enige formularium in Nederland dat kwaliteit, doelmatigheid en transparantie (in onderbouwing en totstandkoming) realiseert bij het voorschrijven van geneesmiddelen in de eerste lijn. De hoge kwaliteit wordt gewaarborgd doordat het NHG-Formula- rium is gebaseerd op de inhoud van de meest recente NHG-Standaarden en NHG-Behandelrichtlijnen.

Farmacotherapeutische adviezen in NHG-richtlijnen komen transparant tot stand op basis van gestructureerde weging van onder meer effectiviteit, veiligheid en bijwerkingen volgens de NHG-Werkwijze keuze geneesmiddelen. Doelmatigheid wordt gewaarborgd doordat de geneesmiddelkosten systema- tisch worden beoordeeld: bij gelijkwaardige middelen geldt een voorkeur voor de goedkoopste middelen.

Huisartsen kunnen op een efficiënte en doelmatige manier komen tot het volgens NHG-richtlijnen passende beleid en voorschrift voor de specifieke patiënt die tegenover hem zit (persoonsgerichte zorg).

We zien dat het NHG-Formularium via EVS of consultwijzer nog te weinig wordt gezien/herkend door de aios en te weinig door huisartsen wordt gebruikt omdat men niet weet dat het bestaat. Daarom gaan we het formularium in 2020 heel duidelijk onder de aandacht brengen en ook beter integraal toegankelijk maken.

Het NHG Kenniscentrum

Het NHG Kenniscentrum is het nieuwe interactieve portaal voor NHG-leden en voor stakeholders in relatie tot deelname, steun, meningsvorming m.b.t. allerlei projecten en initiatieven. Ook inhoudelijke vragen die leden tegenkomen in de huisartsenpraktijk en vragen over de huisartsenzorg gerelateerd aan de NHG-Standaarden en aan andere afgeleide producten en diensten van het NHG kunnen gesteld worden aan het kenniscentrum.

Op de website van het kenniscentrum is vanaf 2020 naast de NHG-Standaarden het NHG-Formularium vindbaar, alsmede informatie over wetenschappelijk onderzoek, zoals de onderzoeks-agenda, podcasts met onderwijs voor onderweg over herziene standaarden en een column over wetenschap en huisartsgeneeskunde door een ervaren huisarts en richtlijnontwikkelaar. Tevens is er een centrale zoekfunctie om betrouwbare informatie te vinden. Via het centrum kunnen er bovendien werkgroepleden worden gezocht die een bijdrage willen leveren aan een herziening of een standpunt van het NHG over een huisartsgeneeskundig onderwerp. Met Artsportaal zijn we aan het onderzoeken hoe we voor onze leden de zoektocht op Google kunnen verkorten en verbeteren door via een centraal kanaal huisartsgeneeskundig betrouwbare informatie te vinden. Dit willen we in 2020 doorontwikkelen als dit echt een meerwaarde blijkt te bieden voor onze leden.

Kwaliteit in de praktijk.

Het gezamenlijke uitgangspunt (van NHG, LHV en InEen) bij het kwaliteitsbeleid van de huisartsenzorg is verschoven van verantwoording afleggen naar verantwoordelijkheid nemen voor kwaliteit. De nieuwe werkwijze van het NPA-accrediteringsprogramma sluit hier nauw bij aan. Werken aan kwaliteit ziet het NHG als een gezamenlijk leerproces in de praktijk, samen met huisartsen en patiënten. Huisart- sen spreken elkaar aan op het zelflerend vermogen en gaan met elkaar in gesprek op basis van goede spiegelinformatie. Het tripartiete implementatieplan concentreert zich dan ook op het bevorderen van samenhangende regionale ondersteuning bij werken aan kwaliteit (bijvoorbeeld ten aanzien van scholing en certificering), het stroomlijnen van de samenhang tussen diverse meet-/controlemechanismen, het bevorderen van de beschikbaarheid van bruikbare spiegelinformatie en de ondersteuning van de inhoud en organisatie van intercollegiale toetsing en intervisie.

(17)

Het NHG blijft ook in 2020 zijn leden op maat ondersteunen bij het starten, uitvoeren, verbeteren, evalueren en certificeren van kwaliteit in de praktijk. Dit zowel op individueel, organisatie- als regionaal niveau. Onze leden werken permanent samen met ons aan de ontwikkeling van deze informatie, waarmee het NHG kan aansluiten bij de actuele vragen vanuit de praktijk.

Daarnaast werken we in 2020 aan het professionaliseren van intercollegiale toetsing. Dit doen we door de inhoudelijke ondersteuning van de Erkend Kwaliteits Consulenten (EKC). We bieden hulp bij het gebruik van spiegelinformatie en leveren regionale informatie over het Visitatieprogramma Huisartsen via onder andere coöperaties, groepen en visitatie door gespreksleiders. Vanuit het NHG blijven we de deelnemers van NHG-Praktijkaccreditering (NPA) ondersteunen met diverse ondersteunende tools en informatie over onze producten en diensten op onze website.

Vanaf 2020 gaat het NHG ook huisartsen in de praktijk opzoeken (tijdens bijeenkomsten en online) en organiseren we vaker leden- en doelgroepenonderzoek om onze activiteiten nog beter af te kunnen stemmen op wat de verschillende doelgroepen van het NHG verwachten. Dit doen we in afstemming en samenwerking met de andere koepelorganisaties (InEen, LHV, NPA, IOH, Regionale Huisartsen Netwerken, VPH, en PFN).

Kaderhuisartsen in het toekomstige zorglandschap

De kaderhuisarts is de aangewezen partner om bruggen te slaan tussen de wetenschappelijke aanpak van het NHG en de dagelijkse praktijk van de gewone huisarts. Kaderhuisartsen verdiepen tijdens de NHG-kaderopleiding kennis en expertise over een specifiek inhoudelijk deelgebied. Daarnaast is een groot deel van de kaderopleiding gewijd aan het ontwikkelen van algemeen inzetbare competenties, zoals het organiseren van nascholing, samenwerking, verbetering van praktijken zorggroeporganisatie en wetenschap. Al deze competenties zijn nodig voor een goede implementatie van onze richtlijnen. De kaderhuisarts heeft binnen zijn zorggroep vaak een voortrekkersrol. De uiteindelijke activiteiten van de kaderarts liggen op het gebied van een of meerdere van deze competenties, afhankelijk van zijn of haar interesse. Kaderhuisartsen worden ingezet als inhoudelijk expert, maar ook als generalist met goed ontwikkelde algemene competenties. Specialisering kan de medisch-generalistische kernwaarde onder- graven. Daarom is de juiste positionering van de kaderhuisarts in het landschap van groot belang.

Het NHG spant zich in 2020 extra in om de kaderhuisartsen beter zichtbaar te maken en de samenwerking met hen te bevorderen. Met onze leden gaan we in gesprek om te horen hoe zij kijken naar de toekomstige rol van de kaderhuisarts in ons veranderende zorglandschap en wat de wensen van onze leden zijn om deze functie verder door te ontwikkelen. Dit doen we niet alleen met onze leden, maar ook met onze tripartiete samenwerkingspartners, LHV en InEen.

Visie NHG op oncologische huisartsenzorg

Kanker is een veelvoorkomende ziekte. Eén op de drie mensen krijgt kanker en het aantal mensen dat kanker overleeft, groeit. Een huisarts heeft daardoor te maken met patiënten in alle fasen van de oncologische zorg. Als vast aanspreekpunt in de zorg kan een huisarts een belangrijke rol spelen in het borgen van persoonsgerichte continue zorg. In de NHG-visie op de rol van een huisarts in de multidisciplinaire oncologische zorg (2014) is dit nader beschreven. We gaan ons standpunt in 2020 duidelijker naar voren brengen. Een van de aandachtspunten daarbij is het bevorderen van afstemming en samenhang in het zorgcontinuüm en tijdige gegevensuitwisseling tussen huisarts en specialist, wat van grote algemene betekenis is voor de organisatie van de transmurale zorg. In 2020 wordt de PIN ‘Huisartsen- zorg na primaire behandeling van kanker’ geactualiseerd, mede op basis van contacten met het KWF en de Nederlandse Federatie van Kankerpatiënten organisaties. Daarnaast participeert het NHG ook in

(18)

2020 in de landelijke Taskforce Oncologie die zich inzet voor duurzame multidisciplinaire oncologische zorg in netwerken en in de multidisciplinaire Taskforce ‘Kankeroverleverschapszorg’. Dit is een platform dat zich buigt over onder andere de organisatie van zorg, het delen van kennis over late effecten en een kennisagenda.

4.3 Continue huisartsenzorg

Huisartsgeneeskundige zorg is continue zorg. Dit betekent dat een huisarts voor de patiënt de constante factor is in de gezondheidszorg, zowel tijdens ziekte-episodes als gedurende de hele levensloop van de patiënt. Een huisarts werkt daarom samen met andere zorgverleners en zorgt door zijn regierol voor samenhang in de zorg. Door een toenemende vraag en een schaarste aan capaciteit staat de continuïteit voor huisartsenzorg enorm onder druk. Het strategische vraagstuk hoe we ervoor kunnen zorgen dat we continuïteit kunnen blijven bieden, wordt uiteraard samen met onze leden en partners (zoals LHV en InEen) ook in 2020 veel besproken. Met elkaar zoeken we naar diverse oplossingen, zoals innovaties en taakverschuiving. We hopen dat we innovaties kunnen aanjagen en kunnen helpen met het opstarten van goede initiatieven. Hierna volgt een opsomming van specifieke zaken die wij doen om de continuïteit te kunnen blijven waarborgen.

Spoedzorg

Het NHG heeft als doel huisartsen zo goed mogelijk te ondersteunen bij het verlenen en organiseren van spoedzorg in de dagpraktijk en op de huisartsenpost. Diverse hulpmiddelen helpen hierbij: de NHG-TriageWijzer, het ABCDE-kaartje en de NHG-Behandelrichtlijn Spoedzorg. Daarnaast overlegt het NHG regelmatig met de andere beroepsorganisaties en andere ketenpartners (o.a. het Regionaal Overleg Acute Zorgketen (ROAS)) in de spoedzorg om de rol en functie van huisartsen in de spoedzorg te bepalen, ook met het oog op de toekomst. Spoedzorg is een van de kerntaken van de huisarts, maar kent diverse uitdagingen en wordt ook door veel huisartsen als belastend ervaren. Deze belasting komt voort onder andere uit de patiënteninstroom. Daarom wil het NHG in 2020 kijken naar triage, het gebruik van de Nederlandse Triage Standaard (NTS) en de mogelijkheden van digitale triage. We willen de NHG-TriageWijzer met name digitaal verder ontwikkelen om zo het gebruik ervan te vergemakkelijken.

Tevens willen we meer duidelijkheid geven over het gebruik van de NTS bij triage om er zo voor te zorgen dat de communicatie tussen huisarts en triagist nog beter wordt. Hiertoe willen we samen met NTS en InEen kijken naar de scholing van triagisten en regiehuisartsen en kijken naar de knelpunten bij het gebruik van de NTS bij huisartsenposten inventariseren. Het NHG is nauw betrokken bij het thema zorgcoördinatie, waarbij zorgverleners uit de hele keten samen zorgen voor de juiste zorg op de juiste plek. Naast triage vraagt ook de handelswijze van huisartsen bij spoedpatiënten, met name in de ANW- uren, andere vaardigheden dan de reguliere dagzorg. Om dit verschil duidelijker voor het voetlicht te brengen is het NHG van plan om hiervoor een scholing te ontwikkelen, bijvoorbeeld in de vorm van een e-learning of podcast.

Digitale zorginnovaties

E-health-toepassingen kunnen de zorg efficiënter, effectiever en prettiger maken, zowel voor de pro- fessional als de patiënt. Patiënten kunnen in toenemende mate zelf informatie zoeken, zelfmetingen doen en gegevens verzamelen en uitwisselen, zowel geïndiceerd als op eigen initiatief. Leveranciers van persoonlijke gezondheidsomgevingen (PGO’s) komen op de markt en bieden allerlei functionaliteiten die mensen kunnen ondersteunen in hun gezondheid en in hun interactie met zorgprofessionals. De traditionele rolverdeling en communicatie tussen arts en patiënt verandert. Dit zorgt voor vraagstukken,

(19)

zowel praktisch, juridisch, ethisch als ten aanzien van consultvoering en organisatie. Aandachtsgebieden waar het NHG de huisartsenzorg vanuit het programma E-health beoogt te ondersteunen.

Het NHG werkt in 2020 onder andere mee aan een serie white papers over randvoorwaardelijke zaken bij de inzet van e-health, een internationale norm voor kwaliteit van ‘wellness en gezondheidsapps’

en een ‘handreiking e-health in de praktijk’ die gericht is op de implementatie (en opschaling) van e-health. Daarnaast gaan we in 2020 aandacht besteden aan digitale triage en symptomencheckers die steeds meer op de markt verschijnen en de onderbouwing hiervan. We werken bij al onze activiteiten zoveel mogelijk samen met relevante partijen zoals LHV, InEen, Nictiz, FMS, Patiëntenfederatie Neder- land, NeLL en andere wetenschapsinstituten, huisartsen(netwerken) en zorggroepen.

Nascholing en e-learning

Om onze wetenschappelijke kennis in de praktijk te kunnen toepassen, biedt het NHG nascholingen aan. Dit doen wij door middel van e-learnings en fysieke nascholing. Ons aanbod is geschikt voor huisartsen en vaak ook voor praktijkmedewerkers. Daarnaast zorgt het NHG voor de eindtermen en kwali- teitsbewaking van de twaalf NHG-Kaderopleidingen. Het NHG heeft nauwe contacten en samenwerking met diverse beroepsorganisaties, die praktijkmedewerkers (poh-ggz, verpleegkundig specialisten, andere (behandelende) praktijkmedewerkers) vertegenwoordigen. Dee groep moet voldoende worden toegerust om ingezet te worden in de praktijk, taakdelegatie mogelijk te maken en om de continuïteit in de huisartsenzorg te borgen.

De portfolio-analyse, marktanalyse en trechtertechniek die we hebben uitgevoerd laat zien dat het productaanbod van fysieke nascholing niet altijd voldoende aansluit bij de behoefte van de leden. Zie voor meer informatie het hoofdstuk Prioriteiten.

4.4 Persoonsgerichte zorg

Persoonsgerichte zorg behoort al sinds jaar en dag tot de kernwaarden van de huisartsenzorg. Toch blijkt de zorg in de praktijk niet altijd goed aan te sluiten bij de behoeften en mogelijkheden van de patiënt. De organisatie van de zorg wordt complexer en er wordt meer autonomie van de patiënten verwacht. Een op de drie mensen heeft beperkte gezondheidsvaardigheden en moeite met het vinden, begrijpen of toepassen van gezondheidsinformatie. Dit vraagt om eenvoudige communicatie en toetsen van het begrip, evenals een voor de patiënt toegankelijke praktijkorganisatie.

Naast de ontwikkeling van richtlijnen (ziektegerichte zorg, ook wel verticale zorg genoemd) is aandacht voor het personaliseren van de zorg (horizontale zorg) van belang voor de kwaliteit van de huisartsgeneeskunde.

Het Strategisch programma persoonsgerichte zorg richt zich op de ontwikkeling van generieke producten die deze horizontale zorg faciliteren. Binnen de vier projecten (Het goede gesprek, Kennis op maat, Patiëntgerichte praktijkorganisatie en Samenwerking rondom de patiënt) wordt NHG-breed samengewerkt om huisartsenpraktijken te ondersteunen bij het adequaat aansluiten op de vaardigheden van de patiënt. Denk hierbij aan de ontwikkeling van communicatiemodules en keuzehulpen die ‘Samen beslissen’ faciliteren, een format voor een persoonsgerichte intake voor nieuwe patiënten, doorontwikkeling van het individueel zorgplan en tools die het leren van patiëntenfeedback faciliteren. De eerdergenoemde bijzondere leerstoel van het NHG met de leeropdracht ‘promoting personalised care in clinical practice guidelines’ stimuleert onderzoek, scholing en productontwikkeling op dit thema.

(20)

Digitaal dossier, digitale gegevensuitwisseling en OPEN

Vanuit het Programma Informatisering Huisartsenzorg levert het NHG een bijdrage aan de digitalisering in en om de huisartsenzorg. Het gaat daarbij om registratie van patiëntgegevens, om ondersteuning van zorgprocessen in de huisartsenpraktijk (waaronder preventie), om communicatie en gegevensuitwisseling en om informatiebeveiliging. Dit gebeurt veelal in samenwerking met vele andere partijen, mede afhankelijk van het onderwerp. Zo is er sprake van een intensieve samenwerking met LHV en InEen, met huisartsen-expertgroepen, met Z-Index en KNMP, met VWS en Nictiz, en met softwareleveranciers.

Samen met LHV en InEen willen we de kwaliteit van systemen die gebruikt worden in de huisartsenzorg inzichtelijk maken, toetsen en geleidelijk op een hoger plan brengen. In 2020 wordt gestart met het toetsen van de huisartsinformatiesystemen (HIS’en). Daarnaast werken we in 2020 verder aan het ontwikkelen van toetsbare normen voor systemen op de huisartsenpost en bij de zorggroep. Om gegevensuitwisseling (zoals dossieroverdracht naar een nieuwe huisarts) te verbeteren, continueren we met Nictiz en VZVZ in 2020 de publicatie van een nieuwe generatie van berichten. Bij de gegevensuitwisseling wordt in toenemende mate van belang dat dit zorgbreed kan plaatsvinden en bij voorkeur op een gestructureerde en gestandaardiseerde wijze. Binnen het domein van de huisartsenzorg is op dit vlak de afgelopen decennia al heel veel bereikt. De uitdaging is nu om te onderzoeken hoe we dit tussen sectoren kunnen realiseren. Het NHG draagt hieraan ook in 2020 bij via deelname aan het ZIB-Centrum van Nictiz. Samen met het Terminologie Centrum van Nictiz onderzoeken we hoe we codes en codestel- sels kunnen vertalen van het ene naar het andere domein. We noemen dit ook wel ‘Eenheid van Taal’.

Eenheid van Taal is niet alleen van belang om elkaar goed te begrijpen over sectoren heen en tussen zorgverleners, maar zeker ook van belang bij gegevensuitwisseling met de patiënt. Bij de patiënt kunnen dezelfde soort gegevens (bijvoorbeeld diagnose, metingen, uitslagen) uit verschillende bronnen bij elkaar komen. Dat moet natuurlijk wel passen en op elkaar aansluiten. Eenduidige definities van begrippen zijn daarvoor essentieel.

Per juli 2020 is het wettelijk verplicht om patiënten elektronisch toegang te geven tot de eigen medische gegevens. LHV, NHG en InEen werken samen om te zorgen dat huisartsenpraktijken, en op termijn de programmatische ketenzorg, hun patiënten online inzage kunnen geven in gegevens uit het huisart- sendossier respectievelijk het KIS. Dit doen LHV, NHG en InEen binnen het vierjarige programma OPEN.

Vanuit het OPEN-programma gaan we huisartsen(praktijken) en eerstelijnsorganisaties ondersteunen en ontzorgen bij het digitaal beschikbaar stellen van medische gegevens aan patiënten. In het belang van de patiëntenzorg, om hen mogelijkheden te bieden hun praktijkvoering efficiënter te maken én om te zorgen dat zij aan de wettelijke verplichtingen kunnen voldoen. Dit heeft primair ten doel om patiënten inzage te bieden in een deel van het dossier bij huisartsen. De belangrijkste taak van het programma is om huisartsen voor te bereiden en te ondersteunen bij het invoeren van deze dienst in de werkwijze van de huisartsenpraktijk.

Een flinke uitdaging zit in de implementatie van de Richtlijn Medicatieoverdracht in de keten, en dan met name de IT-ondersteuning daarbij. Op diverse onderdelen is er veel bedacht, ontwikkeld en beschikbaar, zoals over vastlegging en uitwisseling van informatie van geneesmiddelen. De uitdaging zit in de technische implementatie bij de softwareleveranciers.

Samen met het Programma Farmacotherapie ontwikkelen en onderhouden we het NHG-Formularium.

Het NHG-Formularium is ‘los’ te gebruiken via de NHG Rx-app die gratis in de appstores te downloaden is. Daarnaast is het NHG-Formularium samen met andere NHG- producten beschikbaar in de meeste HIS’en en ook andere systemen, zoals bijvoorbeeld KIS’en. Voor uitgave en distributie werkt het NHG

(21)

samen met andere partijen. In 2020 staat vernieuwing van de onderhoudsomgeving op de planning. De nieuwe omgeving biedt de gelegenheid om vernieuwingen en verbeteringen door te voeren en ook de mogelijkheid om kritisch te kijken naar de samenstelling en inrichting van het NHG-Formularium.

Keuzehulpen voor huisartsen en patiënten

Het is van belang dat het NHG betrouwbaar en objectief de leden informeert en de komende jaren blijft doorwerken aan de ontwikkeling van keuzehulpen bij complexe aandoeningen. Deze moeten vervolgens worden geïntegreerd binnen de NHG-richtlijnen en op Thuisarts.nl. Wij moeten als NHG blijven benadrukken dat niet iedereen in staat is eigen regie te voeren over zijn eigen gezondheid en zorgproces. We weten dat mensen bij een stapeling van problemen, bij verdrietige gebeurtenissen en bij de confrontatie met een akelige ziekte minder goed in staat zijn om de juiste beslissingen te nemen.

Daarom zijn we in 2019 met een specifiek programma Keuzehulpen gestart waar vanuit het perspec- tief van de patiënt kennis inzichtelijk wordt gemaakt. Het model kent verschillende fasen: choice talk (bewustwording dat er keuze is; gewenste betrokkenheid van patiënt), option talk (welke opties zijn er, wat houden die in, wat is het te verwachten effect en wat zijn de potentiële bijwerkingen), preference talk (doelen, waarden, voorkeuren patiënt) en decision talk (alles afwegende gezamenlijk tot een besluit komen). Option talk is het onderdeel/de fase van gedeelde besluitvorming waar medisch-inhoudelijke kennis aan ten grondslag ligt: de voor- en nadelen van de diverse opties (inclusief de optie om het spontane beloop af te wachten) gegeven een specifieke keuzesituatie. Dit heeft een directe relatie met medisch-inhoudelijke richtlijnen, de aanbevelingen die daarin worden gedaan en de manier waarop deze worden verwoord.

Geïndiceerde en zorggerelateerde preventie

Tijdens de Woudschotenconferentie in januari 2019 is duidelijk uitgesproken dat geïndiceerde en zorggerelateerde preventie tot de kerntaken van huisartsen horen. De conclusies van de werkgroep met experts (die zich hierover eind 2019 zal buigen), gebruiken wij in 2020 voor specifieke verdere invulling van dit programma.

In ieder geval blijft het NHG de huisarts ondersteunen bij de uitvoering van de bevolkingsonderzoeken, het programma Grieppreventie en met ingang van 2020 ook het Pneumokokkenvaccinatieprogramma.

Ook zorgen wij voor de update van de richtlijn infectiepreventie (denk aan NEN-normen voor hand- schoenen en instrumentarium) en voor een praktische bijlage voor de Bijzonder Resistente Micro Orga- nismen (BRMO). We zien in de praktijk dat nu vaak alleen het accent ligt op de vraag hoe de zorgverlener beschermd kan worden. Het is echter ook van belang hoe de geïnfecteerde patiënt behandeld wordt (dit inclusief maatregelen ter bescherming van de directe omgeving van de patiënt).

Het NHG krijgt veel vragen over het vaccinatiebeleid. Op strategisch niveau missen we op dit moment een breed gedragen en duidelijke visie op het geven van vaccinaties door huisartsen. We gaan in 2020 samen met de LHV een NHG-standpunt hierover ontwikkelen. Wij denken dat het niet verstandig is om de huisarts als kerntaak vaccinatieconsulten te laten doen. Maar dit vraagt om afstemming van beleid met de GGD’en, die een andere invulling van hun takenpakket zouden moeten krijgen. We zouden na- melijk graag willen voorkomen dat er commerciële bureaus ontstaan waar onvoldoende grip op is.

Terminaal/palliatief

Huisartsen hebben een belangrijke rol in de (terminaal-)palliatieve zorg. De rol van huisartsen vloeit voort uit hun rol als vast en vaak vertrouwd aanspreekpunt in de zorg. Ook na de herijking van de kernwaarden en -taken is de terminaal-palliatieve zorg als kerntaak van huisartsen vastgesteld. Huisartsen hebben te maken met een toenemende zorgvraag van patiënten in de palliatieve fase als gevolg van een toenemende vergrijzende bevolking en een toename van mensen met een chronische ziekte.

(22)

De ontwikkeling van nieuwe en gerichte medische behandelingen leidt ertoe dat de duur van de palliatieve fase toeneemt. Taken worden uit het ziekenhuis naar de eerste lijn verplaatst, mede door de inzet van technologische middelen en gespecialiseerde behandeling in de thuissituatie. De complexiteit van terminaal-palliatieve zorg betreft niet slechts de somatische kant, maar ook de psychische, sociale en spirituele dimensies van de zorg. Met het oog op uitvoerbaarheid en kwaliteit van zorg is het essentieel dat wordt beschreven wat de juiste zorg is, of deze zorg uitgevoerd moet worden door de huisartsen en diens team en op welke aspecten samengewerkt moet worden met of verwezen moet worden naar andere professionals.

Vanwege de vele ontwikkelingen herziet het NHG in een werkgroep samen met Palhag (kaderhuisartsen Palliatieve zorg), LHV, InEen en IOH de visie op de palliatieve zorg in de huisartsenpraktijk. Deze werkgroep is ook nauw betrokken bij het concretiseren van de kerntaak terminaal-palliatieve zorg door de Projectgroep Toekomst Huisartsenzorg.

Zorgcoördinatie

Om de zorgcoördinatie te ondersteunen heeft het NHG LTA’s en LESA’s beschikbaar die gebruikt kunnen worden in de regio om de zorg in de regio goed af te stemmen. Deze samenwerkingsdocumenten zijn zoveel mogelijk gebaseerd zijn op NHG-Standaarden en evidence-based richtlijnen om in de regio samen te werken. Daarnaast zijn er in de NHG-Standaarden ook samenwerkingsafspraken opgenomen.

De LTA’s en LESA’s kunnen eenvoudig via de richtlijnenwebsite worden geraadpleegd. Daarnaast werkt het NHG op bestuurlijk niveau veel samen met de LHV en InEen om samenwerking in de praktijk goed mogelijk te maken vanuit de juiste zorg op de juiste plek.

(23)

5. Interne organisatie en personeel

We werken met onze medewerkers en met de deskundige inbreng van onze leden aan de wetenschappelijke onderbouwing van het beleid en handelen in de huisartsenpraktijk, bevorderen de consistentie en de kwaliteit van de huisartsgeneeskundige onderzoeksportefeuille in Nederland en dragen zorg voor de implementatie van wetenschappelijk onderzoek naar de praktijk en de inbedding daarvan in richtlijnen. Het NHG is een kennisintensieve organisatie.

Het NHG wil een goede werkgever zijn en een goede en professionele werkomgeving bieden aan haar medewerkers. De afgelopen jaren is gewerkt aan een gezond NHG. In 2020 wordt het HR-beleid herijkt, wat de basis zal vormen voor alle HR-regelingen binnen het NHG. Vertrekpunt is dat we medewerkers meer professionele ruimte geven, waardoor de verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van hun werk en voor initiatieven tot verbetering van de kwaliteit bij hen ligt. We investeren in duurzame en flexibele inzetbaarheid van al onze medewerkers (o.a. het werken in verschillende rollen). Om onze ambities te kunnen realiseren is het van belang om de juiste, getalenteerde en kundige mensen te vinden en aan het NHG te binden.

Voor 2020 ligt er een uitdaging om een nieuwe topstructuur in te richten en de organisatie verder te professionaliseren. Op het gebied van bedrijfsvoering worden processen waar mogelijk gedigitaliseerd. De komende jaren wordt een inhaalslag gemaakt op het gebied van informatiemanagement. Tevens wordt de planning- en controlcyclus aangepast aan de nieuwe werkwijze met programma’s.

JAARPLAN 2020 Interne organisatie en personeel 23