BESLUIT
Besluit van de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet.
Zaak nr: 1439/ Duni – De Ster Nummer: 1439/ 27
I. MELDING
1. Op 9 augustus 1999 heeft de directeur-generaal van de Nederlandse
mededingingsautoriteit een melding ontvangen van een voorgenomen concentratie in de zin van artikel 34 van de Mededingingswet. Hierin is medegedeeld dat Duni A.B. voornemens is zeggenschap te verkrijgen, in de zin van artikel 27, onder b, van de Mededingingswet, over De Ster Holding B.V. Van de melding is mededeling gedaan in Staatscourant 153 van 12 augustus 1999. Naar aanleiding van de mededeling in de Staatscourant zijn geen zienswijzen van derden naar voren gebracht. Ambtshalve zijn vragen gesteld aan verschillende marktpartijen.
II. PARTIJEN
2. Duni A.B. (hierna: Duni) is een vennootschap met beperkte aansprakelijkheid naar Zweeds recht. De aandelen in Duni A.B. worden gehouden door Duni Holding A.B. Duni heeft een aantal dochterondernemingen. De aandeelhouders van Duni Holding A.B. zijn EQT Scandinavia I en Bonnier Group, elk voor 50%.
3. Duni is actief op het gebied van de productie en distributie van producten voor het dekken van tafels, met name servetten, kaarsen en tafellakens. Deze producten worden zowel aan professionele gebruikers, zoals hotels en restaurants, als aan groothandelaren en eindgebruikers geleverd.
III. DE GEMELDE OPERATIE
6. De gemelde operatie berust op een Agreement for the sale and purchase of shares
in De Ster Holding B.V. d.d. 16 juli 1999 en behelst de verkoop van alle geplaatste aandelen De Ster door de huidige aandeelhouder, Storm Holding B.V., aan Duni.
IV. TOEPASSELIJKHEID VAN HET CONCENTRATIETOEZICHT
7. De gemelde operatie is een concentratie in de zin van artikel 27,
onder b, van de Mededingingswet. De hierboven, onder punt 6, omschreven transactie leidt er toe dat Duni uitsluitende zeggenschap verwerft over De Ster.
8. Betrokken ondernemingen, in de zin van het Besluit vaststelling formulieren Mededingingswet (Staatscourant 1 van 2 januari 1998), zijn Duni Holding A.B.1 en De
Ster.
9. Uit de bij de melding ter beschikking gestelde omzetgegevens blijkt dat de gemelde concentratie binnen de werkingssfeer van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht valt.
V. BEOORDELING
A. RELEVANTE MARKTEN
Rel evan t e pr oduct mar kt en
10. Duni is actief op het gebied van de productie en distributie van producten voor het dekken van tafels, terwijl De Ster actief is op het gebied van de productie en
distributie van producten ten behoeve van catering. Er is overlap tussen de activiteiten van Duni en De Ster op de volgende gebieden:
• productie en distributie van wegwerp plastic bekers; • productie en distributie van wegwerp plastic bestek; • productie en distributie van wegwerp plastic borden; • distributie van wegwerpservetten;
• distributie van wegwerpplacemats.
1De door partijen verstrekte gegevens bevatten geen aanwijzing dat deze onderneming behoort tot de groep van één
Duni produceert en distribueert bovengenoemde producten zelf. De Ster produceert en distribueert plastic bekers, plastic borden en plastic bestek. Wegwerpservetten en wegwerpplacemats worden door De Ster betrokken van derden-producenten.
Wegwerp plastic bekers, bestek en borden
11. Partijen zijn van oordeel dat wegwerp plastic bekers, wegwerp plastic bestek en wegwerp plastic borden tot één markt behoren. De reden hiervoor is primair gelegen in de hoge graad van aanbodsubstitutie. De productiewijze, de grondstoffen en gebruikte machinerieën zijn voor al deze producten hetzelfde, met uitzondering van de te
gebruiken mallen, aldus partijen. Fabrikanten produceren over het algemeen een “ range” van plastic producten en hebben dus reeds de beschikking over de verschillende
benodigde mallen. Voor een producent is het derhalve eenvoudig om over te schakelen van de productie van een bepaald product (bijvoorbeeld messen) op een ander product (bijvoorbeeld vorken of borden). De tijd die met deze overschakeling is gemoeid bedraagt slechts enkele uren. Aangezien producenten op korte termijn kunnen
overschakelen zonder aanzienlijke additionele kosten, behoren wegwerp plastic bekers, wegwerp plastic bestek en wegwerp plastic borden tot één productmarkt, aldus partijen. Hoewel de exacte afbakening moeilijk is te geven, omvat deze markt volgens partijen in ieder geval al het wegwerp plastic eet- en drinkgerei.
12. Volgens partijen bestaat er een zekere graad van vraagsubstitutie tussen wegwerp plastic eet- en drinkgerei en meer duurzaam plastic eet- en drinkgerei. Hoewel de prijs tussen beide soorten aanzienlijk kan verschillen, behoeft de invloed van prijsverschillen op de keuze van een afnemer enige nuancering, aldus partijen.
Wegwerpproducten kunnen slechts eenmaal worden gebruikt waardoor, wil men in een constante behoefte voorzien, deze producten in grotere aantallen aangeschaft dienen te worden. Daartegenover staat dat de additionele kosten (logistiek et cetera) van meer duurzame artikelen weer hoger zijn.
13. De graad van aanbodsubstitutie tussen wegwerp plastic eet- en drinkgerei en meer duurzaam plastic eet- en drinkgerei is echter hoog, aldus partijen. De producten worden met dezelfde machines geproduceerd, de grondstof is hetzelfde, et cetera. Voor een producent als De Ster is het relatief eenvoudig om, zonder aanzienlijke
investeringen, over te schakelen van plastic wegwerpproducten op meer duurzame plastic producten en vice versa.
meer duurzame bekers, borden et cetera worden via de productietechniek “ spuitgieten” gemaakt. Volgens deze concurrent zijn thermovormen en spuitgieten twee volkomen verschillende technieken, waarbij de keuze voor een bepaalde techniek wordt bepaald door het volume, de prijs, de technische mogelijkheden en de vereiste kwaliteit van het te produceren product.
15. Uit reacties van andere producenten blijkt dat de meeste producenten een “ range” van plastic wegwerp eet- en drinkgerei produceren, onder andere bestaande uit wegwerp plastic bekers, wegwerp plastic bestek en wegwerp plastic borden. Geen van de ondervraagde producenten produceert echter zowel wegwerp plastic producten als meer duurzame plastic producten.
16. Voor de onderhavige zaak wordt uitgegaan van een markt voor wegwerp plastic eet- en drinkgerei, omdat – ondanks dat een concurrent heeft opgemerkt dat wegwerp plastic bestek volgens een andere productietechniek wordt geproduceerd dan overig wegwerp plastic eet- en drinkgerei – concurrenten meestal een range van plastic wegwerp eet- en drinkgerei produceren. De opvatting van partijen dat meer duurzaam plastic eet- en drinkgerei op grond van aanbodsubstitutie tezamen met plastic wegwerp eet- en drinkgerei één productmarkt vormt kan niet worden gevolgd, gelet op het feit dat producenten van wegwerp plastic eet- en drinkgerei, met uitzondering van De Ster, geen duurzaam plastic eet- en drinkgerei produceren.
Wegwerpservetten en wegwerpplacemats
17. Volgens partijen is het verdedigbaar dat wegwerpservetten en
wegwerpplacemats één productmarkt vormen. Groothandels bieden veelal een “ range” van papieren “ tableware” (wegwerpservetten, -placemats en -tafellakens) aan en de producten worden, hoewel niet uitsluitend, vaak als pakket afgenomen. Partijen zijn van mening dat daarom bij de afbakening van de markt op groothandelsniveau het
productassortiment als uitgangspunt dient te worden genomen in plaats van de individuele producten.
18. Voor de onderhavige zaak kan het in het midden blijven of wegwerpservetten en wegwerpplacemats tot één markt voor papieren “ tableware” op groothandelsniveau behoren of dat deze markt moet worden opgedeeld in een markt voor wegwerpservetten op groothandelsniveau en een markt voor wegwerpplacemats op groothandelsniveau, omdat de materiële beoordeling hierdoor niet wordt beïnvloed (zie punt 25).
Rel evan t e geogr af isch e mar kt en
wegwerpplacemats in ieder geval Europa is. De reden hiervoor is dat concurrenten op het gebied van plastic wegwerp eet- en drinkgerei en op het gebied van papieren “ tableware” , wegwerpservetten en wegwerpplacemats, inclusief partijen, hun producten op wereldniveau, doch in ieder geval in geheel Europa afzetten.
20. Uit reacties van marktpartijen blijkt dat ook zij plastic wegwerp eet- en drinkgerei, wegwerpservetten en wegwerpplacemats in geheel Europa afzetten. 21. Voor de onderhavige zaak wordt aangenomen dat de geografische reikwijdte van de markt voor plastic wegwerp eet- en drinkgerei en de markt voor papieren “ tableware” , de markt voor wegwerpservetten en de markt voor wegwerpplacemats Europa is.
B. GEVOLGEN VAN DE CONCENTRATIE
Wegwerp plastic bekers, bestek en borden
22. Partijen schatten de totale waarde van de Europese markt voor plastic wegwerp eet- en drinkgerei op minimaal 1,35 miljard Euro. Uitgaande van die marktgrootte bedraagt het gezamenlijke marktaandeel van partijen op deze markt minder dan 10%. Er is geen reden om aan de schatting van partijen te twijfelen.
23. Partijen wijzen er op dat er diverse sterke concurrenten op de Europese markt voor plastic wegwerp eet- en drinkgerei opereren die, naar het oordeel van partijen, een groter marktaandeel hebben dan partijen gezamenlijk. Dit is ook gebleken uit de reacties van marktpartijen.
Wegwerpservetten en wegwerpplacemats
24. Partijen schatten de totale waarde van de Europese markt voor papieren “ tableware” op groothandelsniveau op minimaal circa 1,5 miljard Euro. Volgens partijen bestaat deze markt voor 65% uit wegwerpservetten en voor ruim 4% uit
wegwerpplacemats. Alsdan bedraagt volgens partijen de waarde van de Europese markt voor wegwerpservetten op groothandelsniveau 975 miljoen Euro en de Europese markt voor wegwerpplacemats op groothandelsniveau 63 miljoen Euro.
25. Uitgaande van genoemde marktomvangen bedraagt het gezamenlijke marktaandeel van partijen op de Europese markt voor papieren “ tableware” op groothandelsniveau circa [10-20]*%. Op de Europese markt voor wegwerpservetten op
groothandelsniveau bedraagt het gezamenlijke marktaandeel van partijen minder dan 15%. Op de Europese markt voor wegwerpplacemats op groothandelsniveau bedraagt het gezamenlijke marktaandeel van partijen ten hoogste circa 22%. De ter beschikking staande gegevens geven geen aanleiding om aan die inschatting van partijen te twijfelen.
Opmerkingen marktpartijen
26. De meerderheid van de ondervraagde marktpartijen heeft zijn zorgen geuit over de dominante rol die partijen na de voorgenomen concentratie zullen spelen op het gebied van vliegtuigcateringartikelen. De Ster richt haar verkoopactiviteiten voornamelijk op de luchtvaartsector en levert aan deze sector “ tableware” , “ galley equipment” , “ comfort items” en “ in-flight entertainment products” . Duni levert ook “ tableware” aan de luchtvaartsector.
27. In de onderhavige zaak is echter geen aanleiding om een afnemersgerelateerde marktafbakening te hanteren. De reden hiervoor is gelegen in het feit dat het niet aannemelijk is dat de onderscheiden producten (wegwerp plastic eet- en drinkgerei, wegwerpservetten en wegwerpplacemats) verschillen naar gelang het soort afnemer. Op grond van de substitueerbaarheid aan de vraagzijde zijn de onderscheiden producten in verschillende sectoren, zoals bijvoorbeeld horeca, catering en luchtvaartsector, niet verschillend. Het totale aanbod van deze producten is dus in beginsel relevant en toegankelijk voor al deze categorieën vragers, zodat niet kan worden aangenomen dat de leveranties aan de luchtvaartsector een afzonderlijke markt vertegenwoordigen.
Conclusie
28. Op grond van voornoemde overwegingen is er geen reden om aan te nemen dat als gevolg van die concentratie een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan op significante wijze wordt belemmerd.
VI. CONCLUSIE
29. Na onderzoek van deze melding is de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit tot de conclusie gekomen dat de gemelde operatie binnen de werkingssfeer valt van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde
30. Gelet op het bovenstaande deelt de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit mede dat voor het tot stand brengen van de concentratie waarop de melding betrekking heeft geen vergunning is vereist.
Datum: 06-09-1999
De directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit, voor deze:
w.g. Drs. R.J.P. Jansen Hoofd Concentratiecontrole
