Seks complex? Relax…!
▪ Dr. Sandra Kalmijn, huisarts-seksuoloog NVVS
▪ Dr. Peter Leusink, huisarts-seksuoloog
▪ Drs. Lisette Verlee, wetenschappelijk medewerker NHG en beleidsmedewerker Soa Aids Nederland
Seks complex? Relax…!
Dr. Sandra Kalmijn, huisarts- seksuoloog NVVS
Dr. Peter Leusink, huisarts- seksuoloog
Drs. Lisette Verlee,
wetenschappelijk medewerker NHG en beleidsmedewerker Soa Aids Nederland
Disclosure belangen sprekers
(Potentiële) belangenverstrengeling Geen
Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven
Geen
Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding
Aandeelhouder
Andere relatie, namelijk …
LV: Naast wetenschappelijk medewerker NHG, afdeling Richtlijnontwikkeling en Wetenschap tevens werkzaam als beleidsmedewerker Soa Aids Nederland.
Lid (onbetaald) van stuurgroep We Are PrEPared (PrEP zorg in Nederland).
Inleiding
Seks complex: oorzaken??
▪ Communicatieve vaardigheden
▪ Handelingsverlegenheid
▪ Eigen normen en waarden
▪ Specifieke kennis
▪ Tijd
Maar… past in het domein van de huisarts
Doelen
Pre-Expositie Profylaxe (PrEP) en Overtijd Behandeling (OTB):
▪ Weten hoe het werkt en wat de obstakels zijn
▪ Bewustwording persoonlijke taakopvatting
Opzet
PrEP: Lisette Verlee – 20 minuten OTB: Peter Leusink – 20 minuten
Afsluiting: Sandra Kalmijn – 5 minuten
Ga naar www.menti.com
Wat is PrEP?
▪ Pil met twee hiv-remmers: tenofovir plus emtricitabine
▪ Beschermt tegen besmetting met hiv
▪ Naast: condooms, vroegtijdig opsporen, snel behandelen
▪ Twee opties voor inname:
▪ dagelijks
▪ rondom seks (intermitterend)
▪ Geregistreerd middel-> mag voorgeschreven worden door elke (huis)arts
▪ Kosten: via de huisarts +/- €30 per maand (+ eigen risico voor labkosten). Patiënten die meedoen aan pilot GGD
betalen alleen een kwart van de medicatie zelf.
Waarom (en voor wie) is PrEP nodig?
▪ 2017: 750 nieuwe hiv-infecties
▪ ⅔ Mannen die Seks hebben met Mannen (MSM)
▪ Schatting: 2300 mensen met hiv die dat nog niet weten.
van Sighem A.I., Boender T.S., Wit F.W.N.M., Smit C., Matser A., Reiss P. Monitoring Report 2018. Human
Immunodeficiency Virus (HIV) Infection in the Netherlands.
Amsterdam: Stichting HIV Monitoring, 2018. Available online at www.hiv-monitoring.nl
Hoe effectief is PrEP?
▪ Diverse studies met PrEP in Westerse landen onder MSM laten zien: PrEP is bij goede therapietrouw zeer effectief: 921-97%2
▪ Effectiviteit bij vrouwen is lager (lagere concentraties in vagina dan in anus) → bij vrouwen niet intermitterend geven
▪ 1. Iprex sub-analyse en 2. Ipergay extended label
Is PrEP veilig?
▪ PrEP is veilig (jarenlang gebruik in cART)
▪ Milde bijwerkingen (1:10)
▪ Maag-darm klachten (misselijkheid, maagpijn)
▪ Hoofdpijn, slaapproblemen
▪ Gewichtsverlies
▪ Ernstiger
▪ Daling van de nierfunctie (1:200),
▪ botdichtheid
Heeft PreP (ongewenste) neveneffecten?
▪ Verschillende onderzoeken laten zien dat bij PrEP gebruik:
▪ het aantal keren onbeschermde anale seks toeneemt
▪ het aantal soa gelijk blijft of iets stijgt (met name in groep die dagelijks PrEP gebruikt).
▪ Tegelijkertijd: (mede door) introductie PrEP drastische afname van het aantal nieuwe hiv-
infecties onder homomannen (San Francisco: 50%,
Londen: 40%,
Australië25% in één jaar).
Bijwerkingen PrEP: Resistentie ontwikkeling?
▪ Risico 1. Niet-gedetecteerde hiv infectie bij starten PrEP
▪ Aandachtspunt 1. Sensitieve hiv testen (4e generatie Ag/Ab) gebruiken, geen hiv-sneltesten
▪ Risico 2. Tóch hiv infectie door incorrect gebruik (of zéér zeldzaam dóór goed PrEP gebruik heen)
▪ Aandachtspunt 2. Wees alert op acute HIV
Voor wie is PrEP?
▪ Gezondheidsraad (2017): hoog- risico-MSM
▪ HIV Pre-expositie profylaxe (PrEP) richtlijn Nederland (update 2019):
▪ MSM én:
▪ Anale seks zonder condoom met
partner(s) met onbekende hiv status of met detecteerbare viral load
en/of:
▪ Rectale soa of syfilis gehad en/of:
▪ PEP nodig gehad.
Controles
▪ Zeer belangrijk bij PrEP gebruik!
▪ Vóór start, bij starten, 1 maand na start en vervolgens 3-maandelijks.
▪ Counseling t.a.v. therapietrouw en risico reducerende strategieën.
▪ Interacties
▪ Lab: bloed en urine op soa’s (hiv, HCV en andere soa’s) en om de nierfunctie te monitoren.
Wie kan PrEP voorschrijven?
▪ Wat elke huisarts tenminste zou moeten doen: PrEP actief ter
sprake brengen bij risicopatiënten (bijv. rectale soa of syfilis).
▪ Elke (huis)arts die werkt volgens de Nederlandse HIV PrEP-richtlijn mag PrEP voorschrijven.
▪ Augustus 2019: start
(wetenschappelijke) pilot PrEP verstrekking bij GGD voor een beperkte groep mannen (6500).
▪ Huisarts kan deze zorg goed
uitvoeren, zowel vraag-gestuurd
als pro-actief (bij SOA’s!) (standpunt SeksHAG)
▪ Geïndiceerde primaire preventie?
www.mantotman.nl www.thuisarts.nl
(incl. filmpje PrEP!!)
www.soaaids.nl
HIV PrEP richtlijn Nederland
Ga naar www.menti.com
Take home messages
▪ PrEP is als het goed wordt ingenomen zeer effectief, het is veilig en kent weinig bijwerkingen.
▪ De huisarts moet PrEP ter sprake brengen bij patiënten met een indicatie daarvoor.
▪ Elke (huis)arts mag PrEP voorschrijven en het gebruik begeleiden.
Kennis van de HIV Pre-expositie profylaxe (PrEP) richtlijn Nederland is belangrijk
▪ Voor een veilig gebruik van PrEP zijn een goede begeleiding en medische controles van groot belang.
Abortuspil via huisarts?
Abortuspil via huisarts?
▪ Opiniepanel EenVandaag, n=23.439, representatief voor NL bevolking (febr. 2019)
▪ Vindt u dat de wet gewijzigd moet worden waardoor de abortuspil ook via de huisarts beschikbaar komt?
▪ Ja: 63%
Nee: 23%
Twijfel: 14%
Bezwaren onder huisartsen
▪ Verstrekking via huisarts verlaagt de drempel tot abortus
▪ Abortus leidt tot grote psychische problemen
▪ Huisarts ziet te weinig en krijgt zo geen expertise
▪ Werkdruk neemt daardoor toe bij huisartsen
Abortuspil via huisarts
▪ Initiatiefwet
▪ Abortuspil tot 9 weken via huisarts
▪ Aanvulling Wet Afbreking Zwangerschap
▪ Voorwaarden: scholing, toegang echo-diagnostiek
▪ Steun LHV en NHG: aanvullende zorg
▪ NHG Standpunt Medicamenteuze overtijdbehandeling in de huisartspraktijk
▪ Effectief en veilig
▪ Leidraad huisartsen bij onbedoelde zwangerschap
Casus
▪ Vrouw, 28 jaar, ongewenst zwanger, 3,5 weken over tijd
▪ Vakantieliefde, geen duurzame relatie, kan kind nu geen
goede opvoeding bieden. Wil abortus liefst zo snel mogelijk via de huisarts.
▪ Welke taak ziet u voor zichzelf?
Indien juridisch mogelijk: zou u de ‘abortuspil’ voorschrijven?
Stappenplan onbedoelde zwangerschap -1
▪ Is ze zwanger, ongewenst, wat wil ze?
▪ Géén beoordeling noodsituatie
▪ Beoordeling vrijwilligheid, zorgvuldigheid, alternatieven
▪ Hoe lang zwanger? Echo!
▪ AD < 6 w. 2 d: overtijdbehandeling, geen 5 dg wachttijd
▪ AD > 6 w. 2 d: abortus, 5 dg wachttijd
Leusink P, Folkeringa-de Wijs MA. De rol van de huisarts bij onbedoelde zwangerschap. Huisarts Wet.2017;60:298-301.
Stappenplan onbedoelde zwangerschap -2
▪ Pil of zuigcurettage?
▪ Pil effectief en veilig tot 9 w.; zuigcurettage tot 13 w.; even effectief
▪ Geen verschil pil en zuigcurettage in complicaties
▪ Zeldzame ernstige complicaties (beiden 0,2%)
▪ Duur bloeding en kramp bij pil iets langer
▪ De ‘abortuspil’
▪ 1 tablet mifepriston, oraal; in de spreekkamer
▪ 4 tabletten misoprostol vaginaal; thuis na 8-72uur
Leusink P, Folkeringa-de Wijs MA. De rol van de huisarts bij onbedoelde zwangerschap. Huisarts Wet.2017;60:298-301.
Stappenplan onbedoelde zwangerschap -3
▪ Folder meegeven/Thuisarts:
▪ Neem contact op met arts:
▪ Bij 2 volle maandverbanden binnen 2 uur
▪ Koorts boven 38 graden langer dan 4 uur
▪ Buikpijn en stinkende, gekleurde vaginale afscheiding
▪ Nazorg
▪ Adviseer consult na 3 weken:
▪ Altijd zwangerschapstest na 3 weken.
▪ Ga altijd naar arts als test positief is en/of er nog bloedverlies is
▪ Consult over anticonceptie, verwerkingsvragen
Leusink P, Folkeringa-de Wijs MA. De rol van de huisarts bij onbedoelde zwangerschap. Huisarts Wet.2017;60:298-301.
Casus
▪ Vrouw, 28 jaar, ongewenst zwanger, 3,5 weken over tijd
▪ Vakantieliefde, geen duurzame relatie, kan kind nu geen
goede opvoeding bieden. Wil abortus liefst zo snel mogelijk via de huisarts.
▪ Indien juridisch mogelijk: zou u de ‘abortuspil’ voorschrijven?
Afsluiting
▪ Leerpunten
▪ Seks minder complex?
Dank u wel voor uw aandacht
Meer informatie kunt u vinden op:
https://sekshag.nhg.org/
https://haweb.nl
https://www.soaaids.nl
