Energietransitie versnellen met de Omgevingswet
3 e Pilotbijeenkomst
5 november 2019 Amersfoort
Netwerk: Observant
WiFi-wachtwoord: internet
Welkom!
• Toewerken naar eindproduct
• Resultaten delen en aanscherpen
• Uitzoomen: wat hebben anderen eraan?
• Specifieke vragen en generieke vragen
Programma 3 e Pilotbijeenkomst
09.30 Inloop
10.00 Welkom en opening door Saskia Buitelaar en Geiske Bouma (Platform31/TNO)
10.15 Plenaire pitches (Goes, Tilburg, Den Haag en Súdwest-Fryslân) 10.45 Resultatenronde 1 (In vier groepen, vrije indeling)
12.15 Lunch
13.00 Plenaire pitches (Groningen, Boxtel, Zoeterwoude en Maastricht) 13.30 Resultatenronde 2 (In vier groepen, vrije indeling)
15.00 Pauze
15.15 Generieke vragencafé
16.00 Netwerkborrel (Met mogelijkheid voor pilothouder/coachoverleg) 17.00 Einde
Planning & update
dec
jan
feb
mrt
apr
mei
juni
juli
aug
sep
okt
nov
dec
27/11 Startoverleg 7/1 Start Werving Pilots / 2e ring 11/2 Deadline Werving 18/2 Start Selectie en Advies 7/3 Begeleidingscommissie 3/10 Begeleidingscommissie Begeleidingscommissie
14/6 Voortgangsoverleg OG
20/5 Pilotbijeenkomst 1 12/9 Pilotbijeenkomst 2 5/11 Pilotbijeenkomst 3 Slotbijeenkomst
Eindrapportage 90% Eindrapportage definitief
18/4 Startbijeenkomst
Selectie en communicatie Intake Pilots
jan
feb
mrt
30/1 Extra bijeenkomst pilots & expertsVoortgangsoverleg OG
Eindrapportage
Inhoudsopgave
• Generieke schets ET en OW
• Schets gelopen traject
• Resultaten specifieke vragen
• Verslaglegging per pilot
• Resultaten generieke vragen
• Verslaglegging per generieke vraag
• Conclusies en aanbevelingen
• Inhoudelijk
• Proces en aanpak
Verslaglegging per pilot
• Generiek format om resultaten op de specifieke vraag te
rapporteren
Expert-ronde
• Ophalen bij pilots welke
expert(s) zij graag bij de extra
ronde in januari laten aansluiten
Extra bijeenkomst pilots & experts
Antwoorden komen op uit de combinatie van experts en pilots (matchen theorie en praktijk; matchen pilot en expert(s))
Inrichten extra sessie in januari 2020 rond de resultaten van de pilots:
validatie van de resultaten [pilots: reserveren 30 januari 2020]
Daarna definitief afronden rapportage en organisatie Slotbijeenkomst
voor pilots en 2
ering
Partners
Programma 3 e Pilotbijeenkomst
09.30 Inloop
10.00 Welkom en opening door Saskia Buitelaar en Geiske Bouma (Platform31/TNO)
10.15 Plenaire pitches (Goes, Tilburg, Den Haag en Súdwest-Fryslân) 10.45 Resultatenronde 1 (In vier groepen, vrije indeling)
12.15 Lunch
13.00 Plenaire pitches (Groningen, Boxtel, Zoeterwoude, Maastricht) 13.30 Resultatenronde 2 (In vier groepen, vrije indeling)
15.00 Pauze
15.15 Generieke vragencafé
16.00 Netwerkborrel (Met mogelijkheid voor pilothouder/coachoverleg) 17.00 Einde
Resultaten van de pilot Goes
Hoe ziet een programma energietransitie, op het niveau van een wijk, stadsdeel, gemeente eruit?
Welke leerstappen heb je gezet?
• Wat leerde je uit het operationaliseren van jullie onderzoeksvraag?
• Wat is een programma onder de Omgevingswet precies?
• Wat is de impact van de energietransitie?
• Het maken van een programma is eenvoudiger met een overkoepelende visie
• Nieuwe inzichten:
• Breedte van een programma
• Gebiedsgerichte aanpak i.p.v. thematische aanpak
• Energietransitie beperkt zich niet tot eerder gedefinieerde grenzen van een wijk of dorp
• Welke expertise/kennis hielp je verder?
• Starten uit het ‘waarom’ i.p.v. focussen op de aanpak
Het voorlopige antwoord
Hoe ziet een programma energietransitie, op het niveau van een wijk, stadsdeel, gemeente eruit?
• Gebiedsgericht
• Integraal
• Benaderd vanuit het ‘waarom’
Wat hebben anderen eraan?
• Meer gestructureerde aanpak hoe om te gaan met programma’s
• Meer inzicht in programma’s en hoe zij functioneren
• Inzichten in alle aspecten waar in een wijk of dorp rekening moet worden gehouden
• Houvast om een start te maken met een programma op wijk- of
dorpsniveau
Resultaten van de pilot Tilburg
Hoe en waar leg je de samenwerking (tussen gemeente, bedrijven en burgers) vast? Welke instrumenten van de Omgevingswet kun je
hiervoor gebruiken?
Welke leerstappen heb je gezet?
• Het beantwoorden van de onderzoeksvraag is in twee delen geknipt
• Welke kerninstrumenten uit de Omgevingswet kunnen worden ingezet?
• Hoe kan aan de hand van het abstractieniveau van de kerninstrumenten een juiste participatieaanpak worden opgesteld en hoe ziet die aanpak er uit?
• Wat leerde je uit het operationaliseren van jullie onderzoeksvraag?
• Dat niet primair moet worden ingezet op de instrumenten, maar eerder op het proces waarbij het instrument de
achtervang/juridische afhechting is van dit proces. Zie bijgevoegd schema Simon Sinek/Eva Wolf. En deze procesaanpak vertaalt zich naar het participatievraagstuk, meer concreet de omgevingstafel: alle belangen van meet af aan tafel aan de hand van de systematiek van SOM (met empathische adviseurs, bewoners en initiatiefnemers).
• Dat de alom gebruikelijke doelgroepomschrijving “bedrijven en burgers” niet effectief is om het participatieproces i.h.k.v. stad- en wijkgerichte energietransitie concreet vorm en inhoud te geven. De term “Gebouweigenaren” (onderverdeeld naar sociale huur, commerciële huur, particuliere koop & utiliteit) maakt de inrichting van het samenwerkingsproces (met bijbehorende rol- en taakverdeling en belangenafweging) transparanter én gelijkwaardiger.
• Dat de instrumenten van de Omgevingswet niet zozeer relevant zijn om zaken te versnellen maar dat ze van belang zijn om de mate van participatie (conform de Participatieladder) in het traject te bepalen.
• Dat het Ow-instrument programma zowel inzetbaar is voor de Transitievisie Warmte (op hoofdlijnen) als voor Wijkuitvoeringsplannen (nadere detaillering).
• Dat de ruimte die de Omgevingswet biedt aan participatie mogelijkheden geeft om een vernieuwend en effectief participatietraject i.h.k.v. energietransitieopgave op te zetten.
• Zowel de discussie met de pilotgemeenten en de tweede ring als de gesprekken met de experts hebben tot veel goede inzichten geleid.
Het voorlopige antwoord
• Er wordt een aantal participatiestrategieën opgezet om invulling te geven aan de onderzoeksvraag. De mogelijke strategieën leggen we tijdens de
laatste bijeenkomst nog voor aan de aanwezigen om de haalbaarheid en de opbouw ervan te toetsen.
• De strategieën geven antwoord op de vragen:
• Wanneer zet je participatie in bij het aardgasvrij maken van de wijken?
• Welke trede op de participatieladder zet je wanneer in?
• Wie betrek je wanneer in het participatietraject? (zie tabel op de volgende slide)
• Paar noties:
• We zoeken naar methoden om breed gedragen besluiten te kunnen nemen, denk daarbij aan Sociocracy 3.0 (consent), CPO constructies met professionals,
Vermaatschappelijking van de opdracht, flexibele systeemgrenzen betrachten, vereveningsconstructies, etc.
Hoe ziet dit eruit?
• De dorpsmolen als metafoor
• Governance voor samenwerking tussen overheid, inwoners en organisatie
• Iedereen kan meedoen en vanuit lokale waarden ingestoken
• Vraag: op welke wijze betrek je de (ongeorganiseerde) particuliere woningeigenaren? CPO constructie?
• Vraag: zet je deze methode in bij de Transitievisie Warmte en/of Wijkuitvoeringsplannen?
Hoe ziet dit eruit?
• Professionalisering van de bijdrage van particuliere woningeigenaren
• Bij laten staan van gezamenlijk optrekkende particuliere woningeigenaren door professionals.
• Voorbeeld: Collectief Particulier Opdrachtgeverschap bij woningen met professionals in de coöperatie.
• Inzet leefstijltypologieën om de juiste vraag bij de betreffende woningeigenaren te stellen.
• In consent besluiten nemen vergroot draagvlak van onderop, maar vergt het nodige van overheid en marktpartijen (w.o. loslaten van top down sturingsprincipes).
• Vraag: Hoe voorkom je hierbij “u vraagt, wij draaien” en creëer je gedeelde verantwoordelijkheid en wederkerigheid?
• Vraag: hoe borg je ervoor dat (welbegrepen) individuele (eigen)belangen bijdragen aan het (weloverwogen) collectieve (gemeenschaps)belang?
Hoe ziet dit eruit?
• Flexibele grenzen en bovenwijkse verevening
• Gegeven systeemgrenzen zijn niet in beton gegoten.
• Per thema en situatie kijken hoe de grenzen het beste gelegd kunnen worden voor de betreffende transitieopgave.
• Bovenwijks vereveningsfonds voor energietransitie kan het invullen van de opgave versnellen en het risico op nieuwe technieken ondervangen.
• Ontwikkelen maximaal adaptief vermogen, te koppelen aan andere wijkinitiatieven.
Wat hebben anderen eraan?
• Geeft inzicht in de mogelijkheden voor participatie in complexe
trajecten waarbij breed draagvlak (van onderop) van groot belang is.
• Het geeft inzicht in de mogelijkheden van het toepassen van diverse
theorieën en methoden om wijken aardgasvrij te maken.
Den Haag -Binckhorst
Omgevingsplan-Energietransitie
Optimaliseren bodemenergie
met aquathermie
Energie basis scenario 3: cascadering warmte
woningen
W-retour 40 ºC W-aanvoer 70 ºC bedrijven
appartementen
W-retour 20 ºC W-aanvoer 40 ºC
Koude 9 ºC Warmte 19 ºC
Bestaande bouw
Nieuwbouw wonen en
werken
Nieuwbouw wonen en
werken
WP WP WP
booster warmtepomp en boiler
restwarmte aquathermie 20 C
WP WP WP
WP WP geothermie
aanvoer 70 C Piekvoorziening
geothermie retour 40 C
ECO VAT
zBuffer vat
WKO WKO
Warmte/koude Bronnen
Opslag
af/opwaarderen
scenario 3 warmte cascade / scenario 2 collectief LT scenario 3 warmte cascade
Bestaande bouw
Omgevingsplan – waar staan we en wat zijn de regels tav energie?
• Omgevingsplan Binckhorst: bestemmingsplan met verbrede reikwijdte op basis van artikel 7c en 7v van het Besluit uitvoering Crisis- en herstelwet;
• 29-11-2018: vastgesteld door de raad en 07-03-2019: in werking getreden;
• Opgenomen in de planregels tav energie:
• de Haagse CO2 eisen en gemeentelijke GPR-eisen worden in acht genomen, met dien verstande dat deze eisen niet mogen leiden tot een strengere eis dan
opgenomen in het Bouwbesluit;
• voor woningen die voor 1 januari 2021 worden gebouwd, geldt dat de energieprestatiecoëfficiënt 0,2 bedraagt;
• De planregel “de Haagse CO2 eisen en gemeentelijke GPR-eisen worden in acht genomen” is uitgewerkt in een beleidsregel. Deze beleidsregel kan eventueel door het college aangepast worden.
Onderzoeksvraag
• Het omgevingsplan is het centrale kerninstrument, waarin alle regels over (activiteiten in de) fysieke omgeving een plaats hebben gekregen.
Hoe gaat het wijkuitvoeringsplan (wijkenergieplan) hierin worden opgenomen/verwerkt?
En Welke status heeft dat dan?
• Onze Pilotcoach: Jan Coen van Elburg van Rebel Group
Wat hebben we geleerd
PROCES
• Wijkuitvoeringsplan is een omgevingsplan?
• Door platformdagen goed contact tussen juridische zaken en energietransitie
• Gezamenlijke sessie wordt georganiseerd om urgentie te verbreden binnen GDH
Inhoudelijk
• Eerste concept beleidsregel geformuleerd:
Wat hebben we geleerd
1. Met het oog op het waarborgen van de veiligheid en de energiezuinigheid en de bescherming van het milieu is een te bouwen bouwwerk met een of meer verblijfsgebieden aangesloten op een voorziening ten behoeve van het opwekken van energie en/of warmte waarop andere initiatieven kunnen aansluiten teneinde te voorzien in één of meerdere collectieve voorzieningen waarop alle nieuwe initiatieven in de Binckhorst zijn aangesloten;
2. De verplichting onder 1 geldt niet als:
• Sprake is van een ontwikkeling met minder dan ….. woningen danwel minder dan ….. m2 bvo aan andere activiteiten;
• Wordt aangetoond dat het mogelijk maken van een voorziening zoals bedoeld onder 1 niet uitvoerbaar is;
• Sprake is van een gelijkwaardige maatregel voor een aansluiting op een voorziening ten behoeve van het opwekken van energie en/of warmte met dezelfde mate van veiligheid, energiezuinigheid en bescherming van het milieu;
• In geval van een gelijkwaardige maatregel als bedoeld onder c mag in ieder geval geen sprake zijn van de volgende voorzieningen: ……..
3. In aanvulling op het gestelde onder 1, dient bij initiatieven die voorzien in meer dan …..woningen danwel meer dan …….. m2 bvo andere activiteiten sprake zijn van een voorziening ten behoeve van het opwekken van energie en/of warmte in de vorm van een WKO;
Openstaande hulpvraag
• Juridische vragen
• Mag je in een bestemmingsplan verbrede reikwijdte initiatiefnemers dwingen tot het realiseren van WKO’s die collectief gebruikt kunnen worden (oftewel waar andere initiatiefnemers op aan kunnen sluiten)
• Mag je gasloos voor nieuwbouw (ook commercieel) afdwingen in een bestemmingsplan verbrede reikwijdte/omgevingsplan
6 november 2019
30
Vragen
Resultaten van de pilot
Gemeente Súdwest-Fryslân
Welke knelpunten komen er uit de Mijnbouwwet en hoe kunnen de beoordelingsregels voor geothermie opgenomen worden in het
omgevingsplan (incl. cumulatieve effecten)?
De onderzoeksvraag
• Welke knelpunten komen er uit de Mijnbouwwet en hoe kunnen de beoordelingsregels voor geothermie opgenomen worden in het
omgevingsplan (incl. cumulatieve effecten)?
Welke leerstappen heb je gezet?
• Kennis en expertise die ons in de pilot verder hebben gebracht:
• Juridische kennis, waar kun je als gemeente invloed op uitoefenen en hoe?
• Technische kennis, waar hebben we het eigenlijk over? Wild-west verhalen ontkrachten/bevestigen
• Ondernomen stappen in de pilot
• Organiseren van kennis
• Vragen ophalen intern
• Welke leidende principes zijn belangrijk binnen de gemeente
• Speelveld uitzetten en leren kennen
• Organiseren bijeenkomst
Het voorlopige antwoord
• Het zijn niet alleen de veranderingen in de mijnbouwwet maar ook veranderingen in de warmtewet en omgevingswet die een rol spelen bij geothermie en de nadere regels die daar over op te nemen zijn. In de nieuwe mijnbouwwet is het belangrijk dat een
initiatiefnemer van geothermie kan laten zien dat de afzet van de warmte is geregeld. De rol van de gemeente in het speelveld van geothermie focust zich op het warmtenet. Daar is de gemeente bevoegd gezag. Wanneer het gaat om geothermie als bron dan is het Rijk geheel bevoegd gezag. Ook voor de bovengrondse installatie. Gemeente kan advies
geven aan het Rijk over de aanvraag van geothermie. Onduidelijk is nog welk kader van het Rijk hoort bij de adviesrol van gemeenten. In het omgevingsplan kan een gemeente nadere regels opnemen over het warmtenet. Optioneel kan een gemeente nadere regels opnemen in het omgevingsplan over de afbouw/sloop van een geothermielocatie.
Wanneer een gemeente geen nadere regels opneemt voldoet een sloopmelding.
Concrete knelpunten uit de mijnbouwwet voor gemeenten:
• De precieze afbakening van het adviesrecht voor gemeenten is nog niet scherp afgebakend in het nieuwe vergunningenstelsel.
• Bij de toewijzing van een zoekvergunning zijn de warmtetransitievisie van de gemeente en de omgevingsvisie niet verplicht als afwegingskader.
Hoe ziet dit eruit?
Wat hebben anderen eraan?
• Onderzoek allereerst het geothermie potentieel
• Hoe om te gaan met warmtenetten (WTV en nadere regels in het omgevingsplan)
• Neem in je omgevingsvisie op wat je wil met de warmtevoorziening zie je kansen voor geothermie.
• Regels in je omgevingsplan over:
• Het warmtenet
• Het opruimen van de geothermie installatie na buitenwerkingstelling
• Zoek kennis bij instanties voor kennisuitwisseling
• Stichting platform geothermie
• Ministerie van EZK
• Staatstoezicht op de mijnen
•
Ti DH Go ZwF
U bevindt zich hier
Resultatenronde 1
Goes
(pilothouder en/of coach) Wessel
Tilburg
Saskia
Den Haag
Geiske
SWF
Maarten
Programma 3 e Pilotbijeenkomst
09.30 Inloop
10.00 Welkom en opening door Saskia Buitelaar en Geiske Bouma (Platform31/TNO)
10.15 Plenaire pitches (Goes, Tilburg, Den Haag en Súdwest-Fryslân) 10.45 Resultatenronde 1 (In vier groepen, vrije indeling)
12.15 Lunch
13.00 Plenaire pitches (Groningen, Boxtel, Zoeterwoude en Maastricht) 13.30 Resultatenronde 2 (In vier groepen, vrije indeling)
15.00 Pauze
15.15 Generieke vragencafé
16.00 Netwerkborrel (Met mogelijkheid voor pilothouder/coachoverleg) 17.00 Einde
Tussenresultaten van de pilot Groningen
Welke besluiten (voor welke activiteiten) zijn nodig om een wijk aardgasvrij te maken en welke rol spelen de diverse
kerninstrumenten daarbinnen?
De onderzoeksvraag
• Hoe ziet een programma energietransitie, op het niveau van een wijk, stadsdeel, gemeente eruit? Goes
• Het omgevingsplan is het centrale kerninstrument, waarin alle regels over (activiteiten in de) fysieke omgeving een plaats moeten krijgen. Hoe worden de transitievisie warmte en warmteplannen hierin opgenomen/verwerkt? Den Haag
• Het omgevingsplan is het centrale kerninstrument, waarin alle regels over (activiteiten in de) fysieke omgeving een plaats moeten krijgen. Hoe wordt de RES hierin opgenomen/verwerkt? Zoeterwoude
• Vindt aanwijzing van gebieden voor aardgasloze wijken plaats in het omgevingsplan? En welke belemmeringen of knelpunten geeft de Gaswet? Maastricht
• Hoe kan worden voorkomen dat de energietransitie sectoraal wordt benaderd, terwijl het één van de opgaven in het gebied is? Boxtel
• Welke besluiten (voor welke activiteiten) zijn nodig om een wijk aardgasvrij te maken en welke rol spelen de diverse kerninstrumenten daarbinnen? Groningen
• Hoe en waar leg je de samenwerking (tussen gemeente, bedrijven en burgers) vast? Welke instrumenten van de Omgevingswet kun je hiervoor gebruiken? Tilburg
• Welke knelpunten komen er uit de Mijnbouwwet en hoe kunnen de beoordelingsregels voor
geothermie opgenomen worden in het omgevingsplan (incl. cumulatieve effecten)? Súdwest-Fryslân
Welke leerstappen heb je gezet?
• Ons knelpunt (en dus leerpunt) was vanaf begin helder: welke besluiten zijn nodig om (het laatste beetje) aardgas uit een wijk te krijgen via juridisch afdwingbare regels.
• Achtergrond: met veel partijen kunnen afspraken worden gemaakt en is een juridisch besluit niet nodig, voor (met name particulieren) die niet van het gas af kunnen/willen is wellicht een juridisch besluit nodig. Dat zal dan zijn nadat alle andere sporen van verleiding, financiële compensatie, aansluiten op een collectieve voorziening niet zijn gelukt.
• Wij hebben een analyse gemaakt van de mogelijkheden binnen het
omgevingsplan en de mogelijkheden van een vergunning om woningen van het gas af te krijgen.
• Met de pilot kwamen we er achter dat de verschillende wetgevingssporen (EZK en BZK) nog niet goed op elkaar zijn afgestemd.
• Voor ons is nog onvoldoende duidelijk hoe, met de Energiewet, de gasaansluitplicht wordt geregeld/geschrapt en per wanneer.
Welke leerstappen heb je gezet?
• Bij het opnemen van regels (wijzigingsbesluit omgevingsplan) zijn er veel haken en ogen waar nog onvoldoende antwoord op is.
• Nadeelcompensatie? Evenredigheid v.d. maatregel (welke alternatieven moeten minimaal aangeboden worden)? Hoe werkt de gebodsbepaling precies?
• Deze info is in deze pilot nog niet naar boven gekomen en vraagt een vervolg met de Omgevingswetopstellers (deels al in gang gezet)
• Wij werken al met een programma (wijkenergieplannen). We kunnen het instrument programma nog beter benutten door te onderzoeken hoe de omgevingsvisie en het instrument programma een basis zijn voor juridische verankering in het omgevingsplan.
• De juridische expertise in de sessies hielp ons om bovengenoemde scherper te krijgen. Daarnaast zijn ook de (on)mogelijkheden van bijv. een omgevingswaarde helder weergegeven.
Het voorlopige antwoord
• In de omgevingsvisie, of als onderdeel van de omgevingsvisie, wordt de Transitievisie Warmte (wijkenergievisie) opgenomen met daarin de visie over wanneer een wijk van het gas wordt afgesloten (en wat daarvoor nodig is)
• Met het instrument programma kan de uitvoering (wijkuitvoeringsplan) worden vormgegeven
• In het omgevingsplan kunnen regels voor activiteiten opgenomen worden:
• mogelijk maken van gebruik van alternatieve energiebronnen
• verplichting tot aansluiting op een warmtenet (of niet fossiele bron) verplichten (gebodsbepalingen)
• overgangsrecht op maat of geen overgangsrecht
Hoe ziet dit eruit?
Omgevingsplan Programma
Opzet Programma
Aanbevelingen omgevingsplan
Wat hebben anderen eraan?
• Groningen heeft ervaring opgedaan met het instrument programma, vooral vanuit de Energie-invalshoek. Dit instrument maken we nog
‘Omgevingswet-proof’ en laten we graag toetsen door BZK
• Groningen gaat aanbevelingen maken voor het omgevingsplan. Ook deze laten we graag toetsen door BZK
• Beide documenten kunnen andere gemeenten gebruiken (vanaf begin
2020)
Resultaat pilot Boxtel
Hoe kan worden voorkomen dat de energietransitie
sectoraal wordt benaderd, terwijl het één van de opgaven in het gebied is?
Hoe kan worden voorkomen dat de energietransitie sectoraal wordt benaderd, terwijl het één van de opgaven in het gebied is?
Stimulerende, uitnodigende, flexibele regeling die vestiging van GreenTech bedrijven mogelijk maakt, én hoge ambitie waarmaakt op gebied van duurzaamheid
Stip op horizon: open regeling met objectieve criteria waar initiatieven aan getoetst kunnen worden
De onderzoeksvraag
Aan de slag met onderzoeksvraag:
• Wat wil je bereiken? Het terugpakken op de kernwaarden helpt bij focus aanbrengen.
• Hoe verzamelen we bestaande kennis en ervaringen?
• Hoe voorkomen we complexiteit bij integrale benadering?
• Wat is het belang van scoren? Het gaat om het goede gesprek.
• Wat wil je regelen en met welk instrument?
• Hoe kan je objectief scoren, met name bedrijfsprocessen/mobiliteit?
• Waar wil en kan je loslaten, wat wil je borgen?
• Wat is juridisch haalbaar (extra indieningsvereiste aan vergunning)?
• Kan je ‘het doorleggen van onderzoekslast’ voorkomen?
• Wat betekent dit voor de diverse partijen, waaronder gemeente?
Kennis en expertise
1. Voorbeeld Ja, mits-kompas Zoeterwoude
2. Inzet van juist instrument: regels , programma, beleidsregels, monitoring
Leerstappen
Waarom en wat?
Hoe?
Gevolgen?
• Gesprek centraal! In lijn met Omgevingswet, recht aan complexiteit van vraagstuk.
• Omgevingswet biedt nieuwe instrumenten om integrale energievraagstuk ruimtelijk te benaderen
• Objectief scoren is soms erg complex, juist door de integraliteit van het vraagstuk.
• Via regels kan koppeling gelegd worden met
beleidsregels. Beleidsregels moeten doel en systematiek toelichten. Juridisch vraagstuk: is het stellen van een extra indieningsvereiste mogelijk?
• Concreet: integraal schema, aanzet regels, aanzet beleidsregels
Voorlopig antwoord
Gesprek en vertrouwen
Beleidsregels, programma, monitoring
Bestemmingsplanregels
Hoe ziet dit eruit?
KERNWAARDEN
CONCREET EN INTEGRAAL
INSTRUMENTEN
GESPREK
BORGING MONITORING
nodig…
INITIATIEF
• Energievraagstuk benaderen vanuit doel en ambitie van de ontwikkeling. Complexiteit wordt daarmee behapbaar. Helpt om focus aan te brengen.
• Omgevingswet biedt verschillende instrumenten die inzetbaar zijn, ook voor het
energievraagstuk. In lijn met Omgevingswet – gesprek en vertrouwen centraal! Een set van instrumenten borgt integraliteit.
• Ons werkproces: kernwaarden concretiseren –energie komt op verschillende plekken terug (integraal) – op zoek naar juiste instrument per onderdeel (niet alleen ruimtelijk, ook privaatrechtelijk) – energievraagstuk wordt op diverse manieren geregeld.
• Een stimulerend gesprek op basis van de beleidsregels dat leidt tot een positief advies (voorwaarde bij de vergunningverlening) biedt de meeste kansen voor het
daadwerkelijk realiseren van een energie neutraal danwel een energie opleverend bedrijventerrein in de complexe integrale context van de totale leefomgeving.
Leerpunten voor anderen
Resultaten van de pilot Zoeterwoude
Het omgevingsplan is het centrale kerninstrument, waarin alle regels over (activiteiten in de) fysieke omgeving een plaats moeten krijgen.
Hoe wordt de RES hierin opgenomen/verwerkt?
De onderzoeksvraag
Welke leerstappen heb je gezet?
1. Fileren concept RES en warmte visie
2. Uitwerken stappen van RES naar omgevingsplan (isolatie, alternatieve warmte, alternatieve opwek) 3. Uitwerken omgevingswaarde
4. Uitwerken regels omgevingsplan
Het voorlopige antwoord
• Stappenplannen doorlopen beleidscyclus en samenhang instrumenten
• Inzichten relatie omgevingswaarde in omgevingsplan en programma
• Ideeën over regels die ruimte bieden
Besparen (isolatie) en OP
Hoe ziet dit eruit?
Wat hebben anderen eraan?
• Inzicht over inzet van instrumentarium en wisselwerking instrumentarium (Visie-Plan-Programma)
• Wat vraagt het plan van de RES?
• Stimuleren, realiseren versus regelen
Resultaten van de pilot
Gemeente Maastricht
Vindt aanwijzing van gebieden voor aardgasloze wijken plaats in het omgevingsplan? En welke belemmeringen of knelpunten geeft de
Gaswet?
Welke leerstappen heb je gezet?
• Bureauonderzoek naar betreffende wetgeving
• Omgevingswet (met nadruk op omgevingsplan)
• Energiewetgeving (met nadruk op de Gaswet)
• Discussie: wat zijn de kansen en beperkingen van de huidige status?
• Discussie: in hoeverre bepaalt huidige wetgeving de manier waarop wij nu en in de toekomst met de energietransitie (willen) omgaan?
• Veel kennis zelf in huis
Het voorlopige antwoord
• Vindt aanwijzing van gebieden voor aardgasloze wijken plaats in het omgevingsplan? En welke belemmeringen of knelpunten geeft de Gaswet?
• Nee (maar het mag wel).
• Gaswet is een knelpunt.
• Kwestie van rol en stijl gemeente (terug naar visie?).
• Keuze instrument Omgevingswet in zekere mate een ‘vormvraag’.
Hoe ziet dit eruit?
2020-2030 2030?
Wat hebben anderen eraan?
• De afwezigheid van de stok heeft consequenties voor ieders uitvoeringsstrategie (én op businesscases).
• Voorbeeld van robuust warmtenet in Maastricht.
• Directe relatie met name Gemeente Den Haag en Gemeente Groningen
Den Haag:
Omgevingsplan &
transitievisie
Groningen:
Omgevingsplan &
mogelijke besluiten
Maastricht:
Omgevingsplan & één besluit
