Plenaire presentatie 2e pilotbijeenkomst

Energietransitie versnellen met de Omgevingswet

2 ^e Pilotbijeenkomst

12 september 2019 Amersfoort

Netwerk: Observant

WiFi-wachtwoord: internet

Welkom!

• Leertraject = gaandeweg leren

• Feedback per pilot  focus voor vandaag & behoefte aan expertise

• Vandaag: werk aan antwoord op je vraag

• Experts en 2

ring denken mee!

• PB 3: Resultaten delen en aanscherpen

Programma 2 ^e Pilotbijeenkomst

09.30 Inloop

10.00 Welkom en opening door Saskia Buitelaar namens TNO/Platform31

10.15 Presentatie en gesprek over het Klimaatakkoord door Gerrie Fenten (BZK) 11.00 Pauze

11.15 Presentatie en gesprek over het instrument ‘programma’ door Maarten Engelberts (VNG) en Jelle Troelstra (BZK)

12.15 Lunch

13.15 Werksessies in drie themagroepen, voor pilotemeenten, experts en 2e- ringdeelnemers.

14.30 Pauze

14.45 Bespreken opbrengst werksessie in de themagroep 15.45 Pilothouders in gesprek met pilotcoach

Tweede ring-deelnemers: in gesprek met de aanwezige experts 16.30 Einde en borrel

12-09-2019 ^2e Pilotbijeenkomst kennistraject Energietransitie en Omgevingswet 3

Gerrie Fenten

Nationaal programma RES

Opgave klimaatakkoord en omgevingswet

9/16/2019 4

9/16/2019 5

Van bestemmingsplan naar omgevingsplan

9/16/2019 6

Tijdpad

9/16/2019 7

Nationaal Programma RES

• Nationaal Programma voor 3 jaar

• Opdrachtgevers: Rijk, VNG, IPO, UvW

• Formele Start na ondertekening KA

• 30 regio’s

Drie Programmalijnen

1. Kennis en Ondersteuning

2. Doelbereik

3. Afstemmen en verbinden

Vijf Thema’s

• Proces en organisatie:

• Ruimtelijke inrichting

Instrumenten omgevingswet

• Potentie, data en techniek.

• Systeem-efficiëntie.

• Informatie over de RES / KA

Opgave elektriciteit: 35 x 1 TWh

9/16/2019 10

Energietranstie kost (extra) ruimte

11 9/16/2019

9/16/2019

Opgave techniek neutraal

Ruimte voor :

• Opwekking elektriciteit: zon en wind

• (uitbreiding) infrastructuur voor elektriciteit oa onderstations

• Smartgrids

• Opslag van elektriciteit: buurtaccu’s, accu’s in huis, grote loodsen

Opgave elektriciteit

9/16/2019 12

Opgave elektriciteit

• Concept RES juni 2020: zoekgebieden voor aanvullende opgave met draagvlak

• Geaccordeerd GS; Colleges B&W, Waterschapsbesturen

• Doorrekening PBL; alle RES samen 35TwH

• Kwalitatieve beoordeling: afweging ruimtelijke kwaliteit én kosten én draagvlak

• RES 1.0: 1 maart 2021:

• definitief bod; geaccordeerd door besturen, gemeenteraden, PS;

• Afgewogen met andere opgaven en belangen;

• Verankerd in instrumentarium Omgevingswet;

• 2025: omgevingsvergunningen voor zon en wind

9/16/2019 13

Opgave gebouwde omgeving

9/16/2019 14

Aanpak wijk voor wijk onder regie gemeenten 7 miljoen huizen en 1 miljoen gebouwen goed geïsoleerd en van duurzame warmte voorzien

2050 2021

Gemeenten stellen Transitievisie

Warmte vast; welke wijk wanneer over op welke bron

Uitvoeringsplan:

(ruimtelijke) beschikbaarheid

van duurzame warmtebronnen, totale warmtevraag, bestaande

en geplande infrastructuur RES /

Regionale Structuur Warmte;

Warmtevraag

• Gebouwde omgeving; transitievisies warmte

• Glastuinbouw

• Landbouw / koelcellen

• Bedrijventerreinen

• (kleinere) industrie

• …

9/16/2019 15

Regionale structuur warmte

9/16/2019 16

- Afstemming TVW’s vwb regionale/bovengemeentelijke bronnen

- Warmtevraag overig: glastuinbouw, industrie

- Transportinfrastructuur- RES /

Regionale Structuur Warmte;

Iteratief proces; transitie visie warmte – RSW

9/16/2019 17

Planning Regionale structuur warmte

• Juni 2020 concept RES / RSW

• Verkenning warmtevraag

• Verkenning warmte aanbod

• Transportinfrastructuur

• RES 1.0: maart 2021

• Verdere verkenning warmtevraag

• Verdere verkenning warmte aanbod

• Transportinfrastructuur

• Eerste stappen om te komen tot mogelijke business- case op hoofdlijnen over regionale warmtenetten.

9/16/2019 18

RES/RSW in omgevingswet

• RSW is regionale strategische verkenning

• Transitievisie; uiterlijk 2021; iedere 5 jaar actualiseren

• Uitvoeringsplan;

een planning op uitvoeringsniveau incl. besluit over de alternatieve energie infrastructuur van een wijk​'.

9/16/2019 19

Vragen en discussie

• Belangrijke websites:

• https://expertisecentrumwarmte.nl/ (laatste nieuws over o.a. de leidraad)

• https://www.omgevingswetportaal.nl/publicaties/documenten/brochures/2018/04/05/informatieblad- participatie-in-de-omgevingswet (Wat regelt de Omgevingswet m.b.t. participatie)

9/16/2019 20

Programma 2 ^e Pilotbijeenkomst

09.30 Inloop

10.00 Welkom en opening door Saskia Buitelaar namens TNO/Platform31

10.15 Presentatie en gesprek over het Klimaatakkoord door Gerrie Fenten (BZK) 11.00 Pauze

11.15 Presentatie en gesprek over het instrument ‘programma’ door Maarten Engelberts (VNG) en Jelle Troelstra (BZK)

12.15 Lunch

13.15 Werksessies in drie themagroepen, voor pilotemeenten, experts en 2e- ringdeelnemers.

14.30 Pauze

14.45 Bespreken opbrengst werksessie in de themagroep 15.45 Pilothouders in gesprek met pilotcoach

Tweede ring-deelnemers: in gesprek met de aanwezige experts 16.30 Einde en borrel

12-09-2019 ^2e Pilotbijeenkomst kennistraject Energietransitie en Omgevingswet 21

Programma in de Omgevingswet

Tweede Pilotbijeenkomst

Energietransitie en Omgevingswet 12 september 2019

Jelle Troelstra

Programma Aan de Slag met de Omgevingswet

Maarten Engelberts

Vereniging Nederlandse Gemeenten

Versie 5 sept. 2019 Foto: Ivo Vrancken

Op zoek naar meer samenhang

16/9/19 Tweede Pilotbijeenkomst Energietransitie en Omgevingswet

• Samenhangende benadering gehele fysieke leefomgeving

• Omgevingsbeleid vaak in vele verschillende documenten

• Straks:

- één integrale “omgevingsvisie”

- meerdere “programma’s” voor uitwerking - overige beleidsdocumenten

• Niveaus van samenhang:

- integraal - afgestemd - gecoördineerd

Strategische visie voor de lange termijn voor de gehele fysieke leefomgeving

• Eén visie per bestuursorgaan voor hele grondgebied

• Verplicht voor gemeente (raad), provincie (PS) en Rijk (ministers)

• Zelfbindend

Wat is een omgevingsvisie

Tweede Pilotbijeenkomst Energietransitie en Omgevingswet

Omgevingsvisie: inhoud

• Beschrijving van de hoofdlijnen van de kwaliteit van de fysieke leefomgeving

• Hoofdlijnen voorgenomen ontwikkeling, gebruik, beheer, bescherming en behoud van het grondgebied

• Hoofdzaken voor de fysieke leefomgeving te voeren integrale beleid

(art 3.2 Ow)

Houdt rekening met beginselen

• voorzorg

• preventief handelen

• milieuaantastingen bij voorrang aan bron bestrijden

• vervuiler betaalt

Omgevingsvisie

Tweede Pilotbijeenkomst Energietransitie en Omgevingswet 16/9/19

Vier typen programma’s

1. Onverplichte programma’s

2a. Verplichte programma’s volgend uit EU regelgeving

2b. Verplichte programma’s bij dreigende overschrijding omgevingswaarde

3. Programma’s met programmatische aanpak

Vast te stellen door B&W, DB, GS, Minister

Tweede Pilotbijeenkomst Energietransitie en Omgevingswet 16/9/19

Omgevingswaarde

Bepaalt voor (onderdeel van) de fysieke leefomgeving (art 2.9 Ow):

• de gewenste staat of kwaliteit op een bepaald moment op een bepaalde plaats

• de toelaatbare belasting door activiteiten

• de toelaatbare concentratie of depositie van stoffen In objectieve termen omschrijven.

Daarnaast aangeven (art 2.10 Ow):

• of dit een resultaatsverplichting, een inspanningsverplichting of een andere verder te omschrijven verplichting met zich meebrengt

• op welke locatie(s) de omgevingswaarde van toepassing is Vastleggen in omgevingsplan, omgevingsverordening, AMvB

Tweede Pilotbijeenkomst Energietransitie en Omgevingswet 16-9-2019

Wat is een programma?

Tweede Pilotbijeenkomst Energietransitie en Omgevingswet

• uitwerking van het beleid voor ontwikkeling, gebruik, beheer, bescherming en behoud van de fysieke leefomgeving en/of

• maatregelen om aan omgevingswaarden te voldoen en/of

• maatregelen om een of meer andere doelstellingen voor de fysieke leefomgeving te bereiken

(art 3.5 Ow)

Opgave Gebied

Sectoraal (thema)

Multi sectoraal

Individueel Gezamenlijk

16/9/19

Wat kun je opnemen in programma’s?

16/9/19 Tweede Pilotbijeenkomst Energietransitie en Omgevingswet

• de inzet van communicatie- of informatie-instrumenten, bv voorlichting, best practices

• de inzet van financiële instrumenten, bv beschikbaar stellen van subsidie, heffing

• afspraken met organisaties, bestuurlijk overleg

• feitelijke/fysieke maatregelen, bv aanleggen damwand

• aankondiging juridische maatregelen, bv regels voor activiteiten, het aanscherpen van bestaande omgevingsvergunningen,

• Etc., etc,....

Maatregelen kunnen meerdere doelen dienen

16/9/19 Tweede Pilotbijeenkomst Energietransitie en Omgevingswet

Groningen aardgasvrij

Programma en procedures

16/9/19 Tweede Pilotbijeenkomst Energietransitie en Omgevingswet

Afstemming (art 2.2 Ow)

Motiveringsplicht participatie (art 10.8 Ob)

Verplichte programma’s, GRP, Programmatische aanpak

Onverplichte ‘vrije’

programma’s

Afd 3.4 Awb: wel zienswijzen, geen bezwaar (art 16.27 Ow)

Geen afd 3.4, tenzij

Mer plichtig (art 16.40 en 16.36 Ow) of Aarhus

Geen beroep (negatieve lijst Awb)

Relatie visie en programma

16/9/19 Tweede Pilotbijeenkomst Energietransitie en Omgevingswet

• Zijn de doelen uit de omgevingsvisie concreet of verdere uitwerking nodig? Thema, gebied of opgave?

Ook een programma kun je inzetten voor uitwerking van beleid

• Welke overheidsrol (sturingsstijl) hanteer je in de omgevingsvisie? Dit kan per thema, gebied of opgave verschillen en dus ook inzet van instrumentarium

• Welke afspraken hebben Raad en College B&W/ PS en GS gemaakt over uitwerking van beleid en onderlinge afstemming? Met elkaar leren anders werken

• Programma’s hebben niet altijd een haakje nodig in de omgevingsvisie. Wel borgen dat nieuw beleid niet in strijd is met integraal omgevingsbeleid

• Inventarisatie bestaand beleid. Welke hoofdlijnen horen in de omgevingsvisie en wat is uitwerking (in programma) of kan worden geïntegreerd of in de papierversnipperaar. Zoek naar samenhang daar waar het meerwaarde heeft.

Transitievisie warmte

16/9/19 Tweede Pilotbijeenkomst Energietransitie en Omgevingswet

Wat is er over opgenomen in het ontwerp klimaatakkoord?

TVW bevat een realistisch tijdspad waarop wijken van het aardgas gaan.

•

Voor de wijken waarvan de transitie

• vóór 2030 gepland is, zijn ook de

potentiele alternatieve energie infrastructuren bekend.

Voor die wijken wordt aangegeven:

•

hoeveel woningen en andere gebouwen aardgasvrij worden gemaakt

•

welke alternatieve betaalbare, betrouwbare en duurzame energie

•

infrastructuren potentieel beschikbaar zijn

welk van die alternatieven de laagste maatschappelijke kosten heeft,

•

bijvoorbeeld op basis van de Leidraad.

Uiterlijk

• 31 december 2021 heeft de gemeente een TVW vastgesteld.

TVW wordt vastgesteld door de gemeenteraad.

•

Uitvoeringsplan

16/9/19 Tweede Pilotbijeenkomst Energietransitie en Omgevingswet

Wat is er over opgenomen in het ontwerp klimaatakkoord?

Wat

- Nadat in de transitievisie warmte de mogelijke alternatieven in beeld gebracht zijn, bepaalt de gemeente in het uitvoeringsplan de uitvoering op wijkniveau en besluit zij over de alternatieve energie infrastructuur van een wijk.

Wanneer

- Bevat de datum waarop de levering van aardgas aan de betreffende wijk stopt.

TVW en uitvoeringsplan

16/9/19 Tweede Pilotbijeenkomst Energietransitie en Omgevingswet

Wat zijn dit voor instrumenten in Ow-termen?

TVW is voor de hele gemeente en is, afhankelijk van het detailniveau:

•

een thematische bouwsteen voor de omgevingsvisie, of,

•

een programma (warmteprogramma) voor de hele gemeente met de

•

concrete uitwerking van het thema energie uit de omgevingsvisie

UVP is op wijkniveau en uitvoeringsgericht. Het bevat maatregelen om een of

•

meer andere doelstellingen voor de fysieke leefomgeving te bereiken. Dat is een programma in de zin van de Omgevingswet.

Tips

16/9/19 Tweede Pilotbijeenkomst Energietransitie en Omgevingswet

Tips voor beide instrumenten (TVW en UVP)

- pas afd. 3.4 Awb toe bij de voorbereiding - Laat het vaststellen door de gemeenteraad

- Verwerk de inhoudelijke criteria uit het voorgenomen KO:

- hoeveel woningen en andere gebouwen aardgasvrij worden gemaakt - welke alternatieve betaalbare, betrouwbare en duurzame energie

infrastructuren potentieel beschikbaar zijn

- welk van die alternatieven de laagste maatschappelijke kosten heeft, bijvoorbeeld op basis van de Leidraad.

- Overweeg bij vaststellen UVP coördinatie met het omgevingsplan/Chw-plan

Omgevingsplan

16/9/19 Tweede Pilotbijeenkomst Energietransitie en Omgevingswet

Het instrument met juridische werking -

Het UVP kan worden gebruikt voor de motivering van het wijzigingsbesluit voor het omgevingsplan -

In het omgevingsplan worden het

- ‘wat’ en ‘wanneer’ van het UVP verankerd, zodat vroegtijdig

handelingsperspectief wordt geboden Dit is afhankelijk van het

- ‘wat’, maar kan bijvoorbeeld door:

Aansluitverplichting in omgevingsplan: vergelijkbaar met aansluiting op andere collectieve netten, -

zoals warmtenet. Ook toepasbaar op bestaande bouw. Let op relatie met Warmtewet/Energiewet.

De datum waarop de levering van aardgas aan de betreffende wijk gaat stoppen.

-

Inwerkingtredingstermijn.

Gelijkwaardige maatregelen: verplichte aansluiting collectieve voorziening, tenzij minimaal even -

duurzaam alternatief

Meer informatie

16/9/19 Tweede Pilotbijeenkomst Energietransitie en Omgevingswet

Check de website

www.aandeslagmetdeomgevingswet.nl https://vng.nl/onderwerpenindex/omgevi ngswet/

www.omgevingswetportaal.nl

www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/aardg asvrije-wijken

Stel uw vraag aan de helpdesk Informatiepunt omgevingswet

https://aandeslagmetdeomgevingswet.nl/

stel-uw-vraag/

Na de lunch:

13.10 Naar de werksessies

13.15 Werksessie in pilotgroep 14.30 Pauze

14.45 Werksessie in themagroep 15.45 Pilothouders in gesprek met

pilotcoach

Tweede ring-deelnemers: expertsessie 16.30 Einde en borrel

12-09-2019 ^2e Pilotbijeenkomst kennistraject Energietransitie en Omgevingswet 39

Themagroep Pilot Deelnemers 2^ering Expert(s) Omgevingsplan

Zaal: Mathilde

DH Dordrecht

Goeree-Overflakkee Leiden

Annelies Huygen Dirk van de Wetering

ZW Schiedam Stichtse Vecht Zaanstad

Masja Stefanski

BOX Lansingerland Haarlemmermeer Veenendaal

Annemieke Schattenberg Marijke Ingenbleek

Programma Zaal: Henrick

GOES Alphen aan den Rijn Almere

Jelle Troelstra

Margit Koesoemo Joedo GRO Nieuwegein

Capelle aan den IJssel Rotterdam

Jacco Karens Gerrie Fenten

TIL Lisse Heusden Peel en Maas

Maarten Engelberts Koos Seerden

Omgevingswet

& specifieke energiewetgevi ng

Zaal: De Kapel

MAA Loon op Zand Jan-Coen Kruit Alexandra van Trigt SWF Clean Tech Delta Hank Wennink

U bevindt zich hier