Bekijk de presentaties

(1)

Bewonersinitiatieven:

voor wie en door wie?

WIFI-CODE

(2)

Programma

Sociale basis, terug van weggeweest

Lou Repetur, Movisie

Zorgzame gemeenschappen

Jan Smelik, Nederland Zorgt Voor Elkaar

Animatie: hoe kunnen burgerinitiatieven inclusief zijn?

Thematafels

Plenaire terugkoppeling

Borrel WIFI-CODE

(3)

De sociale basis, terug van

weggeweest

(4)

Preventieve aanpak van ongetemde sociale vraagstukken

Onze kennis staat ten dienste van de praktijk en heeft als doel een bijdrage te leveren aan de versterking van kwaliteit van het leven van een ieder en met name de meest kwetsbaren in onze samenleving.

Movisie’s rol:

• Innovatie en transformatie

• Kwaliteitsverbetering van (bestaande) aanpakken

• Body of knowledge

(5)

Van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving

Beleidsdoelstellingen van de veranderingen in het sociaal domein:

• Betere kwaliteit van ondersteuning en eerder: minder zwaar, meer preventie, meer integraal, dichterbij, meer inspraak burger en meer ruimte professionals.

• Meer voor elkaar zorgen: meer samenredzaamheid, zelfredzaamheid, meer burgerbetrokkenheid bijv.

mantelzorg en vrijwilligerswerk.

• Inclusieve samenleving: toegankelijk voor iedereen, iedereen moet mee kunnen doen.

• Financiële houdbaarheid: beter met minder en gemeenten kunnen het goedkoper.

(6)

Evaluatie SCP van 3 jaar transformatie (Hulp dichterbij?

2018): wat zijn de resultaten op landelijk niveau van de transformatie?

Betere kwaliteit van ondersteuning en zorg:

- Hulp meer dichterbij georganiseerd, minder mensen krijgen zorg in een instelling.

- Meeste WMO-melders krijgen maatwerkvoorziening.

- Samenwerking vrijwilligers, professionals, wijkverpleging kan beter.

- Maar collectieve en preventieve taak blijft achter.

Meer voor elkaar zorgen:

- Geen toename van aandeel informele helpers in de bevolking (1/3 van de 16+-ers geeft informele hulp).

- Mobiliseren meer informele hulp blijkt lastig.

Financiële houdbaarheid:

- Groei van de totale uitgave voor langdurige zorg is afgevlakt, in de jeugdzorg is een stijging, WMO stabiel en bezuinigingen.

Inclusievere samenleving?

(7)

Kortom:

• Professionele hulp komt dichterbij

• Informele hulp kent grenzen

• Zonder sterke sociale basis géén

transformatie

(8)

Sociale basis: wat is het en hoe wordt het versterkt?

Sociale basis

Het geheel van relaties, verbanden, diensten,

organisaties, ondernemingen en voorzieningen die het mogelijk maken dat mensen in redelijkheid samen

kunnen leven in gezinnen, groepen, netwerken, wijken, buurten én naar tevredenheid mee kunnen doen in de samenleving

Wanneer is de sociale basis versterkt?

Als iedereen kan rekenen op sociale steun. Iedereen in de wijk kan steun vragen en bieden.

(9)

Historisch perspectief

Sociale basis is geen nieuw verschijnsel:

• 1950: ‘samenlevingsopbouw’

• 1970: ‘maatschappelijk middenveld’

• 1980: ‘civil society’

• 1990: ‘sociale basis infrastructuur’

Ook wel: cement van de samenleving, maïzena-overheid (Noord-

Brabant), de lijmpot voor kleefkracht tussen burgers (Friesland), de boel bij elkaar houden (Amsterdam), het sociale weefsel van de stad.

(10)

Wat is de sociale basis?

(11)

Bewoners- of buurtinitiatieven

Bewonersinitiatief = vorm van zelforganisatie van burgers gericht op

verbetering van de eigen leefomgeving en/of de samenleving waarbij een aantal bewoners betrokken zijn.

• Burger is initiator en participant

• Gericht op publiek belang

• Adhoc ontstaan

• Informele organisatie Typen:

Buurtcomités, themagericht (armoede), zorgprojecten, actiegroepen,

events of feesten, deeleconomie (burgercoörporaties, moestuinen, Maki), sensibiliseringsprojecten (duurzaamheid, holebi’s), belangengroeperingen rondom een ziekte (denk aan Hugo Borst dementie), benefiet (om zorg te kunnen betalen), veiligheid (buurtapps, cirkels etc.).

(12)

Aanleiding bewonersinitiatieven

• Aanpak van een concreet probleem

• Reactie tegen bepaalde beslissingen

• Maatschappelijke uitdaging

• Ideologisch; iets willen veranderen

• Eigen belang en maatschappelijk belang

• Geen vrije keuze maar noodzaak door terugtrekkende overheid

• Beleidsbeïnvloeding realiseren

(13)

Dilemma’s van gemeenten

• Continuïteit: schipperen tussen evenwicht privébelang en publiek belang.

• Representativiteit: door homogeniteit van burgerinitiatief, wie geeft stem aan een minderheid?

• Kunnen burgers mensenrechten garanderen?

• Andere werelden: leefwereld (bottom-up initiatieven) en

systeemwereld (top-down strategieën van de overheid).

(14)

Dilemma’s van gemeenten

• De credits, onzichtbare kracht van de professionals.

• Tellen en vertellen. Verhalen over je betekenis doen er toe.

• Procesondersteuning. Samenwerken vraagt tijd, elkaar kennen en één taal.

• Democratische vernieuwing vraagt lef.

(15)

Dilemma’s

Wat zijn jouw ervaringen in de samenwerking met je gemeente? Met de geschetste dilemma’s en andere dilemma’s?

Lou Repetur. l.Repetur@Movisie.nl

(16)

Zorgzame gemeenschappen

November 2018

(17)

Erasmus - geneeskunde

Adviseur, partner DGA

Initiatiefnemer, secretaris Vrijwilliger

Initiatiefnemer, alg.

coördinator

Subsidie MinVWS

UW SPREKER

Jan Smelik 58 jaar

Gehuwd, 4 kinderen jan@smelik.org

Lid Kwaliteitsraad Bezoldigde aanstelling

Voorzitter Vrijwilliger

(18)

Bewonersinitiatieven: leuke dingen voor de mensen of maatschappelijke noodzaak?

Ouderenzorg:

• 2040: verdubbeling alleenwonende 80+-ers

• Half miljoen structureel overbelaste mantelzorgers

• Structureel personeelstekort

• Financiële grenzen van ons zorgstelsel in

zicht

(19)

Bewonersinitiatieven: leuke dingen voor de mensen of maatschappelijke noodzaak?

Inclusie:

• ‘Zachte tweedeling’: bijna 30% van de Nederlanders kan niet goed meekomen

• 2,5 miljoen laaggeletterden

• Samenleven wordt door de Nederlanders gezien als grootste maatschappelijke

probleem

(20)

De geschiedenis toont aan dat grote verschuivingen vaak ontstaan door kleine initiatieven

Burgercollectieven kunnen een duurzamere vorm van instituties voor de toekomst zijn Burgercollectieven kunnen een duurzamere vorm van instituties voor de toekomst zijn

De enige route is inzetten op meer burgermacht in aansluiting op de

autonoom groeiende burgerkracht

De enige route is inzetten op meer burgermacht in aansluiting op de

autonoom groeiende burgerkracht

(21)

Lokale bewonersinitiatieven in het sociale domein

- Gericht op eigen omgeving

- Streven naar inclusieve gemeenschap - Voor mensen die ondersteuning nodig

hebben, maar ook voor mantelzorgers, actieve en solidaire bewoners

- Sociale samenhang, ontschotting, zelforganisatie, eigen regie

De essentie van modern nabuurschap

(22)

2016 2014 2017

Zorg Welzijn

Wonen Integratie:

> 500 initiatieven

(23)

Informele zorg Nuldelijns zorg 1^ste lijns zorg

2^de lijns zorg

3^de lijns zorg

(24)

Actieve bewoners

Wonen met zorg Lokale diensten

Ontmoeten 84%

Ondersteuning 60%

18%

Vergroten zelfstandigheid

74%

Thuiszorg

24%

Info & Advies

66%

Bron: Movisie/Vilans Wat Knelt? Juni 2016

(25)

Wet- en regelgeving Financiering Samenwerking met gemeente Samenwerking met zorgaanbieders Samenwerking met zorgverzekeraars

0%20%40%60%80%100%

% initiatieven dat minimaal 1 ernstig knelpunt ervaart

Thuiszorg

24%

Ontmoeten

84%

Bron: nadere analyse door NLZVE van het onderzoeks- materiaal van Movisie/Vilans - Wat Knelt? Juni 2016

(26)

(27)

(28)

2012

(29)

Austerlitz: Pyramide, oktober 1804

(30)

Austerlitz: december 2012

(31)

Onze droom….

 Alle inwoners kunnen in het dorp terecht voor zorg- en

welzijnsvoorzieningen

 Die voorzieningen worden

georganiseerd door en in het dorp

 Dankzij die voorzieningen weet iedereen zich heel lang te redden

 En kan heel lang in het dorp blijven wonen

FASE 1

2

3

(32)

Hoe organiseren we het?

(33)

(34)

 Dorpsondersteuner, die alle vragen op ons gebied samen met de mensen

oplost

 Indicatiestellingen Wmo

 Dorpsondersteuner koppelt vragen aan oplossingen

 Zij bezoekt alle 70+-leden en niet- leden

 Zet vrijwilligers in

 Huishoudelijke hulp en thuiszorg via zorgcoördinator / wijkverpleegkundige

Wat hebben we aan diensten (1)?

(35)

Wat hebben we aan diensten (2)?

(36)

 Sinds 2015 zelfstandig Wmo dorpsteam voor Austerlitz, uitvoering door AZ

Publieke taken door burgers….

 Dorpsondersteuner AZ is het Wmo- loket

 Zorgcoördinator AZ is de wijkverpleegkundige

 AZ stuurt aan en is ook verantwoordelijk

 Beperkte overhead en administratie

 Terugvallen op 2de lijnsvoorzieningen in Zeist

 AZ legt verantwoording af aan gemeentebestuur

 Afrekenen op resultaat

 Prima evaluatie in 2016 door extern

bureau (Companen)

(37)

Hart van Austerlitz

FASE 1

2

3

(38)

 25 zorgwoningen + 15 starterswoningen

 Geïntegreerd ontwerp: nieuwe

school/peuterspeelzaal, dorpshuis en zorgwoningen

 ‘Mehrgenerationenhaus’

 Multifunctionele ontmoetingsruimte

 Toewijzing: voorrang voor mensen met zorgbehoefte en inwoners van Austerlitz

 Austerlitz Zorgt gaat de zorg leveren, in

samenwerking met zorginstelling (Warande).

 Bouw gereed in het najaar van 2020.

Hart van Austerlitz

(39)

Slechts 10% van onze 70+-ers wonen in een levensloopbestendige woning

Doelen

 Bewoners laten nadenken over hun toekomst

 Advies geven over woningaanpassingen

 Keuze van de oudere inwoner (verbouwen of verhuizen) makkelijker maken, opties bieden

 In de Woonvisie van de gemeente hebben we al blijverslening als idee laten opnemen

Levensloopbestendig maken van het dorp

FASE 1

2

3

(40)