Surinaamsche Staatkundige Almanach voor den Jaare 1795
bron
Surinaamsche Staatkundige Almanach voor den Jaare 1795. W.P. Wilkens, Paramaribo 1796
Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/_sur006179501_01/colofon.php
© 2014 dbnl
III
Kerkelyke Uitcyffering van den Almanach.
De Zonnen Cirkel 12 Het Gulden Getal 10 De Epacta 9
De Zondags Letter is D
IV
Surinaamsche tydperken.
Jaaren.
303 Dit Jaar 1795, na de
Geboorte J.C. is zedert de ontdekking van America doorColumbus in 1492,
- - 174
Zeedert de oprichting der West-indische Compagnie in 1621,
- - 133
Zedert de overgifte van de Colonie Suriname, aan LordWilloughby door Carel den Tweeden, Koning van Engeland in 1662.
- - 112
Zedert de oprichting van de Societeit van Suriname in 1683,
V
- - 83
Zeedert de aankomst van de Fransche Vloot-Voogd Jacques Cassard in 1712, en de uitkeering van den aanmerkelyke
Brandschatting door de Ingezetenen.
- - 48
Zedert het Stichten en voltooijen van het Fort Nieuw Amserdam in 1747.
- - 21
Zeedert de Grondlegging van het Cordon 1774.
VI
January.
Nieuwjaar.
1 Donderdag.
Macarius.
2 Vrydag.
Genoveva.
3 Zaturdag.
Pharaildus.
4 Zondag.
Volle Maan.
Thelosph 5 Maandag.
Drie Koningen.
6 Dingsdag.
Raymundus.
7 Woensdag.
Erhardus.
8 Donderdag.
Julianus.
9 Vrydag.
Boudewyn.
10 Zaturdag.
Hyginius.
11 Zondag.
Leste Quart.
Archadius.
12 Maandag.
Juletta.
13 Dingsdag.
St. Pontiaan.
14 Woensdag.
St. Paulus.
15 Donderdag.
Marsellus.
16 Vrydag.
S. Anthon.
17 Zaturdag.
St. Pieter.
18 Zondag.
Maria en Martha.
19 Maandag.
Nieuwe Maan Fab. en Seb.
20 Dingsdag.
S. Agniet.
21 Woensdag.
S. Vincent.
22 Donderdag.
Emerentia.
23 Vrydag.
Timotheus.
24 Zaturdag.
S. Pauli bekeering.
25 Zondag.
Policarpus.
26 Maandag.
Chrysosthom.
27 Dingsdag.
Eerste Quart.
Carolus.
28 Woensdag.
Fr: de Salis.
29 Donderdag.
Aldegonda.
30 Vrydag.
VII
Louw-maand.
1 C.P. Hooft gestorven, 1626.
2 Republiek van Zwitzerland gesticht, 1308.
3 Vert. van 't groot Gezands. naar Vrankr. om hulp, 1585.
4 Verbond van Vrankr. Engl. en Nederl. 1717.
5 Embargo op de Ned. Koopy. Scheepen 1781.
6 Leydsche Academie gesticht 1575.
7 't Concilie van Trent begonnen 1546.
8 De Ruiters Zeesl. by Sicil. tegen de Fr. 1676.
9 De Zegel en Titel der St. van H. als Souv. aangen. 1585.
10 Resol. v. Holl. tot een Raad voor Reg. van v. W.I. 1584.
11 De Nieuwe Kerk te Amst. verbrand 1645 12 Malacca in Oost-Indiën veroverd 1641 13 Menno Simons Gestorven. 1559.
14 Arsenaal van Vlissingen verbrand 1749.
15 Heeft de Nat. Fr. Cony. de Kon. Lodew. den XVI, weeg. hoog verraad, schuldig verklaard 1793.
16 XX Stellingen verboden te Leiden 1676.
17 Doodvonnis uitgespr. door de Nat. Conv. over Lod. d. XVI by een meerd. van 5Stemm. 1793.
18 Groote Vergad. der Vereen. Nederl. beg. 1651.
19 Engel. leend Holl. één Mill. Guldens 1557
20 't Eerste Oostind. Schip naar 't Vaderl. gezonden 1624.
21 Heeft de Nat. Conv. het Doodvonn. teg. Lod. XVI Kon. v. Vrankr. ten uitvoer gebragt 1793.
22 Haarlem Staatsgezind 1577.
23 Pain en Vin onthoofd 1673.
24 Willem I ingedaagd door Alba 1568.
25 Spanje hervat den Oorlog teegen ons 1578.
26 Haags. Convent. tuss. Engel. Oostenr. Sard. en Nederl. 1748.
27 Doodvonnis teegens Carel I van Engel. 1649.
28 Keizer Carel de Groote gestorven 814.
29 Unie van Utrecht 1579.
30 Munstersche Vreede 1648.
31 't Eerste Toneelspel in Duitschland vertoond 146[...].
VIII
February.
Septuagesima.
1 Zondag.
Maria Ligtmis.
2 Maandag
Blasius.
3 Dingsdag.
Volle Maan.
Veronica.
4 Woensdag.
S. Agatha.
5 Donderdag.
S. Dorothea.
6 Vrydag.
Richardus.
7 Zaturdag.
Sexagesim.
8 Zondag.
Apolonia.
9 Maandag.
Scholastica.
10 Dingsdag.
Leste Quart.
Euphrosina.
11 Woensdag.
Eulalia.
12 Donderdag.
Gregorius.
13 Vrydag.
St Valentinus.
14 Zaturdag.
Quinquages.
15 Zondag.
Juliana.
16 Maandag.
Vasten Avond.
17 Dingsdag.
Asdag besl. tyd.
18 Woensdag.
Nieuwe Maan.
S. Bonifacius.
19 Donderdag.
Gabinus.
20 Vrydag.
Pipinus.
21 Zaturdag.
Quadragef. St. P. St.
22 Zondag.
Milbarga.
23 Maandag.
S. Mathias.
24 Dingsdag.
Quatert. Simeon.
25 Woensdag.
Nestor.
26 Donderdag.
Eerste quart.
Quatert. Leander.
27 Vrydag.
Quatert. Lucipin.
28 Zaturdag.
IX
Sprokkelmaand.
1 heeft de Nat. Verg. te Parys d. Oorl. aan d. Kon. v. Eng. en de Erfstadh. d.
Vereen. Ned. gedecl. 1793.
2 W. III tot Erfstadh. 1674.
3 St. Eustachius geroofd door de Engl. 1731.
4 Schout by Nagt Krul, teg. de Engl. 1781.
5 Joost van Vondel gestorven 1679.
6 Brazilien door de Nederl. verlaten 1654.
7 Naauwere vereen. v. Groningen en de Omel 1595.
8 De Ruiter neemt Cormantyn in Guinea v. de Engl. 1665.
9 Carl. I. onth. 1649. en 't Lyk v. Cromwel a. de Galg 1661.
10 Vred. Tract. tuss. Engel. en Vrankr. 1763.
11 {Georg Washington N. Amer. Genrl. geb. 1732.
11 {Keiz. Max. schenkt d. Keiz. Kr. in 't Wap. van Amst. 1488.
12 Sond. Toll. Tract. met Deenemark 1647.
13 Jodenroof der Engl. op St. Eustachius 1781.
14 Souvereinit. der Nederl. aan Vrankr. aangeb. 1585.
15 ***Willem Georg Frederik van Oranje geb. 1774.
16 Verbond met Brandenburg 1666.
17 Eeuwig Edict van Filips II tot Vreede 1577.
18 M. Luther gestorven 1546.
19 Copernicus geboore 1473.
20 W. III weigert de Souver. v. Gelderland 1675.
21 't Coll. der gecom. Rad. v. Holl. gestigt 1585.
22 Moliere gestorven 1673.
23 W. III en Maria tot Kon. en Koningin v. Engel. 1689.
24 Bevred. der Javaanen in onze O.I. 1757.
25 D. Heinsius gestorven 1655.
26 Flips II bevest. het gruwelyk Vonnis 1566.
27 Jan Nepveu Gouvern. Generl. v. Surin. overl. 1779.
28 Zeeslag van Tromp by Poortland 1653.
X
Maart.
Remeniscere.
1 Zondag.
Simplice.
2 Maandag.
Cunigunda.
3 Dingsdag.
Lucius.
4 Woensdag.
Volle Maan.
Frede[...]in.
5 Donderdag.
Coleta.
6 Vrydag.
St. Thomas.
7 Zaturdag.
Oculi.
8 Zondag.
Alexander.
9 Maandag.
Rosina.
10 Dingsdag.
Euphrasia.
11 Woensdag.
St. Gregorius.
12 Donderdag.
Letste Quart.
Christina.
13 Vrydag.
Mathildus.
14 Zaturdag.
Loetare.
15 Zondag.
Herebertus.
16 Maandag.
St. Geertruid.
17 Dingsdag.
Eduard.
18 Woensdag.
Nieuwe Maan St. Joseph.
19 Donderdag.
Joachim.
20 Vrydag.
St. Beneo.
21 Zaturdag.
Judica.
22 Zondag.
Casimir.
23 Maandag.
Theodosia.
34 Dingsdag.
Maria's Boodschap.
25 Woensdag.
Ludgerus.
26 Donderdag.
Eerste Quart.
Rupertus.
27 Vrydag.
Quirinus.
28 Zaterdag.
Palm Zondag.
29 Zondag.
Obadias.
30 Maandag.
XI
Lente-maand
1 De Ryk belad. Koopv. Vloot best. uit 52, Sche[ep], and. Conv. v.d. Capits.
Virieux en v. Braam v. Sur. vaar Europa vert. 1794.
2 Gustaaf Koning v. Z. aan de door den Moordenaar Ankerström toegeb. Wonde overl. 1792.
3 G. Voetius geb. 1589.
4 Breda door Mauritz ingenoomen 1590.
5 Suriname den Engelschen ontnomen 1667 6 De Haag geplond. door Marten v. Rossum 1528.
7 De Nat. Conv. decl. den Oorl. aan Spanjen 1793.
8 ***W. V gebooren 1748.
9 Mazarin gestorven 1661.
10 De Berbice ingenoomen door de Engl 1781.
11 Lutjebroek in Noord-Holland verbrand 1763.
12 Contra Manifest tegen Engeland gepubl. 1781.
13 Orde van 't publiek gebod gegeeven 1663.
14 Marten van Rossum gestorven 1555.
15 {Flips II bant W. I en zet 25000 Kroonen op zyn leven 1580.
15 {Graaf van Mansfield overleeden 1793.
16 Utrechtsche Academie ingewyd 1636.
17 G. Vossius gest. 1646. Koehoorn gest. 1704.
18 De Ruiter Lt. Adm. Gen. begraaven 1677.
19 Willem III gestorven 1702.
20 Isaac Newton gestorven 1727.
22 Alva eischt 100. 20. en 10 penn. 1569.
23 Spanjen declareert den Oorlog tegen Vrank. 1793.
24 M. de Ruiter gebooren 1607.
25 Huwelyk van W. IV met Anna 1734.
26 Piet Hein tot Admiraal van Holl. 1629.
27 Vrouw Maria van Bourg: gestorven 2482.
28 Utrecht, Holl., en Zeel. besluiten den Koning af te Zweeren.
29 en de hooge overheid aan W. I op te dragen 1580.
30 Sicili. Vesp. 1282. Kaap de Goede Hoop ontd. 1486.
31 De Jesuiten uit Spanjen verbannen 1767.
XII
April.
Nicetus.
1 Woensdag.
Witie Donderdag.
2 Donderdag.
Goede Vrydag.
3 Vrydag.
Volle Maan.
St. Ambrosius.
4 Zaturdag.
Paaschen.
5 Zondag.
2e. Paaschdag.
6 Maandag.
Epiphanus.
7 Dingsdag.
Walthrudus.
8 Woensdag.
Procop.
9 Donderdag.
Macarius.
10 Vrydag.
Leste Quart.
Leo.
11 Zaturdag.
Quasimodogeniti.
12 Zondag.
Justin.
13 Maandag.
Tiborcus.
14 Dingsdag.
Anartas.
15 Woensdag.
Calixten.
16 Donderdag.
Quintilian.
17 Vrydag.
Nieuwe Maan.
Anicetus.
18 Zaturdag.
Misericordia.
19 Zondag.
Sulpit.
20 Maandag.
Auselmus.
21 Dingsdag.
Sotherus.
22 Woensdag.
St. Georgius.
23 Donderdag.
Melitus.
24 Vrydag.
Eerste Quirt.
St. Marcus Evang.
25 Zaturdag.
Jubilate.
26 Zondag.
Conrad.
27 Maandag.
Vitalz.
28 Dingsdag.
Sybilla.
29 Woensdag.
Euthroph.
30 Donderdag.
XIII
Gras-maand.
1 Briel ingenoomen 1572.
2 Vier eerste O.I. Scheepen uitgezeild 1595.
3 Elizabeth, Koningin van Engeland gest. 1603.
4 Haarlemmer Vaart toegestaan 1631.
5 Dumourier gaat over by de Oostenrykers 1793.
6 Maaltyd der 400 Edelen te Brussel 1566.
7 Oorl. Verkl. v. Engel. en Vrankr. aan de Nederl. 1672.
8 Vlissingen werpt het Spaansche Juk af 1572 9 Twaalf Jaarig bestand 1609.
10 Hugo de Groot geboorte te Delft 1583.
11 Utrechtsche Vreede 1713.
12 Placaat van Leicesters Ontslag 1588.
13 Zurich hervormd 1525.
14 Willem de I gebooren te Dillenburg 1533.
15 Vreede met Cromwel 1654.
16 Luther in Worms 1521.
17 Dr. B. Franklin overl. 1790.
18 M. Falerio Doge van Venetien onthoofd 1355.
19 J. Adams erkend by H.H.M. 1782.
20 W. III tot Erfstadhouder &c. 1674.
21 Prins Eugenius gestorven 1736.
22 Jean Racine gestorven 1699.
23 Mauritz gestorven 1625.
24 De Oproer begonnen te Middelburg 1747.
25 Zeeslag by Gibralter 1607.
26 De Edelen neemen de Naam van Gueux aan 1566.
27 Ferd. Magellaan gestorven 1521.
28 W. IV Stadhouder &c. van Zeeland 1747.
29 {1e. Beleening in de Lombart van Amst. 1619.
29 {De Ruiter gestorvn aan zyne wonde 1676.
30 {Seneca gestorven 65.
30 {Israëls Togt over de Jordaan 1451, voor Christ. geb.
XIV
May.
St. Philip en Jacob.
1 Vrydag.
Athanatius.
2 Zaterdag.
Volle Maan.
Cantate † vind.
3 Zondag.
Monica.
4 Maandag.
Plus[...]p.
5 Dingsdag.
St. Jan Laetare.
6 Woensdag.
Stanislaus.
7 Donderdag.
St. Mich. op.
8 Vrydag.
Job.
9 Zaturdag.
Leste Quart.
Voeem. en Rogate.
10 Zondag
Gordian.
11 Maandag
Nereus.
13 Dingsdag.
Servaas.
13 Woensdag.
Hemelv. Christi.
14 Donderdag.
St. Sophia.
15 Vrydag.
Simon.
16 Zaturdag.
Nieuwe Maan Exaudi.
17 Zondag.
Venantius.
18 Maandag.
Prudentia.
19 Dingsdag.
Bernardus.
20 Woensdag.
Timotheus.
21 Donderdag.
Helena.
22 Vrydag.
Desiderius.
23 Zaturdag.
Pinxterdag.
24 Zondag.
Eerste Quart 2e. Pinxterdag. ----
25 Maandag.
Eleuterus.
26 Dingsdag.
Quatert.
27 Woensdag.
Germanus.
28 Donderdag.
Quatert.
29 Vrydag.
Quatert.
30 Zaturdag.
XV
Bloei - maand.
1 Unie van Noord America 1775.
2 Vreeslyke Turfbrand in Groningen 1687.
3 Brazilien ontd. door de Portugeezen 1501.
4 Willem IV tot Stadhouder 1747.
5 Durgerdam afgebrand 1687.
6 Het Oord. van 't Synode van Dordr. uitgespr., 1619.
7 Oorl. Verkl. van W. III aan Lod. XIV 1689.
8 Luther in de Ban door Carel V. 1521.
9 Zinzendorff gestorven 1760.
10 Lodewyk XV overleeden 1774.
11 Amsterdamsche Schouwburg verbrand 1772.
12 Colombo op Ceilon veroverd 1656.
13 Olden Berneveld onthoofd 1619.
14 Henr. IV. Koning v. Vrankryk vermoord 1610.
15 { Oorlog Verkl. v.d. Keis. Engel. en Ned. aan Lod. XIV. 1702.
15 { 't Eiland Tabago door de Eng. van de Franschen gen. 1793.
16 Willem III. in Texel 1666.
17 J. Corver Burgerm. v. Amst. overleeden 1716.
18 Hugo de Groot ter Eeuw. gev. gecond. 1619.
19 De Beemster droog gemaakt 1612.
20 1ste. Resolutie ter verdraagsaamheid 1611.
21 Oecon. Tak der Holl. maats. gestigt 1774.
22 Orden der Tempelieren vernietigd 1312.
23 Dordrecht kiest de zyde van West-Indien 1672.
24 Eerste Herv. Ned. Gem. te Amst. gestigt 1578.
25 Admiraal van der Does Zeilt uit 1599.
26 Amsterdam Hervormd 1578.
27 Jan Calvyn overleeden 1564.
28 Eerste Hervormde Burgem. te Amst. 1578.
29 Eerste Steen aan de Beurs van Amst. 1608.
30 Dapperheid van Melville en Oorthuys 1781.
31 Hooge Raad v. Holl. opgericht 1582.
XVI
Juny.
Ephraim.
1 Maandag.
Volle Maan.
Marcellin.
2 Dingsdag.
Erasmus.
3 Woensdag.
H. Sacrament.
4 Donderdag.
St. Bonifacius.
5 Vrydag.
Norbertus.
6 Zaturdag.
2e. Trinit.
7 Zondag.
Leste Quart.
St. Medardus.
8 Maandag.
Pelagia.
9 Dingsdag.
Ge[t]ulus.
10 Woensdag.
St. Barnabas.
11 Donderdag.
Odulphus.
12 Vrydag.
St. Anthon.
13 Zaterdag.
3e. Trinit.
14 Zondag.
St. Vitus.
15 Maandag.
Nieuwe Maan.
Lutgerus.
16 Dingsdag.
Adolphus.
17 Woensdag.
Arnolphus.
18 Donderdag.
Serv. en Prot.
19 Vrydag.
Silverius.
20 Zaturdag.
4e. Trinit.
21 Zondag.
Paulinus.
22 Maandag.
Vastendag.
23 Dingsdag.
Eeaste Quart.
St. Jan Baptist.
24 Woensdag.
Elegius.
25 Donderdag.
Joh. en Paul.
26 Vrydag.
Ladislaus.
27 Zaturdag.
5e. Trinit.
28 Zondag.
St. Petri en Pauli.
29 Maandag.
St. Paul ged.
30 Dingsdag.
XVII
Wiede-maand.
1 Alva's Gruwelyke Slagting te Brussel 1568.
2 Breda na 10 Maand. Beleg door Spinola gen. 1625.
3 Eerste Octrooi der W.I. Compagnie 1621.
4 Resolutie van Holl. ter hulde v. W. I, als Graaf 1584.
5 Munstersche Vreede afgekondigt 1648.
6 Vreede tusschen Zweeden en Deenemarken 1650.
7 Lod. IV, gekroond 1654.
8 Van Galen veroverd Grol 1672.
9 C. P. Hoofts wyze Raad 1584.
10 O. Verklaaring aan Zweden 1575.
11 Admiraal Evertse sneuveld 1666.
12 Zeeslag van Tromp 1653.
13 Idem teeg. de Eng. (Adm. Wassenaar springt) 1665.
14 De Ruiters hooge Triomf 1666.
15 Nederlands Glorie in de Zond 1646.
16 Eerste provinciaal Synode van Holl. en Zeel. 1574.
17 De gewaande propheet Mahomet overleeden 631.
18 De Stad Hoorn Staatsgezind 1572.
19 Cornelis de Wit gehooren 1623.
20 1000Haringbuizen uit Texel 1625.
21 Jan de Wit gekwetst 1672.
22 } Neerlends Glorie in Chattam 1667.
23 } Neerlends Glorie in Chattam 1667.
24 Groote Stag by Furnes tusschen de Fr. en de [...] 1793.
25 Augsburgsche Confessie 1530.
26 De Domkerk van Utrecht ingewyd 1022.
27 Groote Schrik in de Vergad. van Holl. 1672.
28 Aardenburgs Krygsroem 1672.
29 Maastricht overweldigd 1579.
30 Baronius overleeden 1607.
XVIII
July
Volle Maan.
Theobaldus.
1 Woensdag.
Maria Visit.
2 Donderdag.
Hvacinthus.
3 Vrydag.
Mart. Transl.
4 Zaturdag.
6e. Trinit.
5 Zondag.
Jesaias.
6 Maandag.
Demetrius.
7 Dingsdag.
Leste Quart.
Procopius.
8 Woensdag.
Senon.
9 Donderdag.
7 Broed. M.
10 Vrydag.
Pius P. en M.
11 Zaturdag.
7 Trinit.
12 Zondag.
St. Margaretha.
13 Maandag.
Bonaventura.
14 Dingsdag.
Nieuwe Maan.
Apostel Scheiding.
15 Woensdag.
Reynildus.
16 Donderdag.
Alexis.
17 Vrydag.
Arnoldus.
18 Zaturdag.
8e. Trinit.
19 Zondag.
St. Margr.
20 Maandag.
Daniël.
21 Dingsdag.
St. Maria Magdalena.
22 Woensdag.
Eerste Quart.
Apo[...]in.
23 Donderdag.
Vastendag.
24 Vrydag.
St. Jacobus.
25 Zaturdag.
9e. Trinit.
26 Zondag.
Phantaleon.
27 Maandag.
Nazarius.
28 Dingsdag.
Mart. en Felix.
29 Woensdag.
Abdon.
30 Donderdag.
Volle Maan.
Ignatius.
31 Vrydag.
XIX
Hooy-maand.
1 Veldslag by Fleury 1690.
2 De Fransche geslegen door de Gealliëerde 1704.
3 Placaat teegens de Reform. 1566.
4 W. III, Stadhouder 1672.
5 Triomf Intreede van Lod. XIV, in Utrecht 1672.
6 Holland verwerpt den eisch van Vrankryk 1672.
7 Handeling deswegen met de Eng. Gezanten 1672.
8 Circulaire Brief van W. III, 1672.
9 Nymegen gaat over aan de Fransche 1672 10 Willem I, te Delft doodgeschooten 1584.
11 Beleg van Bergen op Zoom 1747.
12 Amsterdams sustenue nopens de Regenten 1672.
13 Albert van Oostenryk gestorven 1640.
14 Eerste openbaare Preek, in Holland 1566.
15 Het Eerste Plan der Republiek gelegd 1572.
16 Spaansche Slagting te Haarlem 1573.
17 Yslyke Eisschen van Vrankryk en Engeland 1672.
18 Zeeslag teegen de Spanjaarden 1615.
19 C.v. Aassen v. Sommelsdyk Gouv. v. Surin. overl. 1668.
20 Oranjes Brief, dat men zich liever in stuk moest laaten hakken, dan zulke eischen omhelzen 1672.
21 Jesuiten vernietigd 1773.
22 De Jooden uit Vrankryk verbannen 1308.
23 Oostvriesland gaat over aan Pruissen 1744.
24 Cornelis de Witt gevangen genomen 1672.
25 Help Tractaat met Keiz. Leopold 1672.
26 Placaat van afzw. der Spaansche Heerschappy 1581.
27 Breda overweldigd door de Spanjaarden 1581.
28 { Commercie Tractaat met Zweeden 1667.
28 { Generaal Custine geguillotineerd 1793.
29 Eerste Zitting op 't Stadhuis van Amsterdam 1655.
30 5 Holl. Regenten door W. II, in hechtenis gen. 1630.
31 Bredasche Vreede 1667.
XX
Augustus.
St. Pieter.
1 Zaturdag.
10e. Trinit.
2 Zondag.
St. Stev. Vind.
3 Maandag.
St. Domin.
4 Dingsdag.
Maria [...].
5 Woensdag.
Transf. Chr.
6 Donderdag.
Leste Quart.
Donatus.
7 Vrydag.
Cyriacus.
8 Zaturdag.
11e. Trinit.
9 Zondag.
St. Laurentius.
10 Maandag.
Tiburtius.
11 Dingsdag.
Clara.
12 Woensdag.
Hipolitus.
13 Donderdag.
Nieuwe Maan Vastendag.
14 Vrydag.
Maria Hemelvaart.
15 Zaturdag.
12e. Trinit.
16 Zondag.
Jeroen.
17 Maandag.
Helena.
18 Dingsdag.
Sebaldus.
19 Woensdag.
St. Bernard.
20 Donderdag.
Adolphus.
21 Vrydag.
Eerste Quart.
Timotheus.
22 Zaturdag.
13e. Trinit.
23 Zondag.
St. Bartholomeus.
24 Maandag.
St. Ludov.
25 Dingsdag.
Severinus.
26 Woensdag.
Sulpitius.
27 Donderdag.
St. Augustyn.
28 Vrydag.
Volle Mnan.
St. Jan onth.
29 Zaturdag.
14e. Trinit.
30 Zondag.
XXI
Oogst-maand.
1 { 't Buskruit uitgevonden door Barth Swartz 1330.
1 { 1ste Byeenkomst op de nieuwe Beurs te Amst., 1613.
2 Deputatie der Staaten Gener. aan Willem II, om Amst. te verlat. 1650.
3 Veldslag by Steenkerken 1692.
4 J. de Wit ontf. zyn ontslag als R. Pens. 1672.
5 Zoutman op Doggersbank 1781.
6 Vreede met Portugal 1661.
7 *** H.K.H. Fr. Sophia Wilhelmina gebooren 1751.
8 Tromps Zeegevegt voor Katwyk 1652.
9 Wezel door de Hollanders ingenoomen 1629.
10 N. Wisen overleeden 1717.
11 De Ruiter tot Admiraal Generaal 1665.
12 Held Rabenhaupt verdeed, v. Groning. everl, 1675.
13 De vyf Admiraliteiten gesticht 1597.
14 J. de Witt en de Ruiter zeilen in Texel en brengen de Vloot in Zee 1665 15 Beeldenstorm t. Yperen 1566.
16 Anjous komst met 54000 Man 1581.
17 Frederik de Groote, Koning v, Pruissen overl. 1786.
18 Raad van Staaten opgerigt 1584.
19 Gustaaf III, Koning van Zweeden Souverein 1772.
20 De Gebroeders de Witt vermoord in den Haag 1672.
21 Curacao aan de Nederlanden overgegaan 1634.
22 Dedel heeft den Kop gevaagd 1762.
23 Beeldstormeryen te Amsterdam 1566.
24 { ***Willem Fred. Erf r. van Oranje geb. 1772.
24 {Jurr. Franç. Friderici als Gouv. Gen. van Suriname ingehuld. 1792 25 F. Schenk laatste Bisschop van Utrecht gest. 1580.
26 Beleg van Groningen opgebrooken 1653.
27 Commercie Tractaat met Siciliën 1753.
28 Hugo de Groot gestorven 1645.
29 Oldenbarneveld, de Groot en Hogerbeets gev. 1618.
30 Verbond met Keizer Leopold en Spanjen 1673.
31 Eerste Predicant[...]bev[...]eerste Avondin uitgeg. te Amst. 1578.
XXII
September.
Justus.
1 Dingsdag.
Seraphina.
2 Woensdag.
Rosala.
3 Donderdag.
Victor.
4 Vrydag.
Letste Quart.
Eileutherius.
5 Zaturdag.
15e. Trinit.
6 Zondag.
Claudoa.
7 Maandag.
Maria Geboorte.
8 Dingsdag.
Corbonius.
9 Woensdag.
Sorthenus.
10 Donderdag.
Protus.
11 Vrydag.
Nieuwe Maan Guide.
12 Zaturdag.
16e. Trinit.
13 Zondag.
† Verheffing.
14 Maandag.
Nicodemus.
15 Dingsdag.
Quatertemper.
16 Woensdag.
Trus.
17 Donderdag.
Quatert.
18 Vrydag.
Quatert.
19 Zaturdag.
Eerste Quart.
17e. Trinit.
20 Zondag.
St. Mattheus Evang.
21 Maandag.
Mauritius.
32 Dingsdag.
Tecla.
23 Woensdag.
Gerardus.
24 Donderdag.
Cleophas.
25 Vrydag.
Syr en Just.
26 Zaturdag.
Volle Maan.
18e. Trinit.
27 Zondag.
Wenceslaus.
28 Maandag.
St. Michaël.
29 Dingsdag.
Trophimus.
30 Woensdag.
XXIII
Herfst-maand.
1 W. IV. gebooren 1711. Lodw. XIV, gestorven 1715.
2 Vreede met Tunis door de Ruiter 1662.
3 {Brederode Veldmars. der VII. Prov. overl. 1655.
3 {Vred. Trct. tusschen Gr. Brit. en America te Parys gesl. 1783.
4 Comm. Tractaat met Noord America 1778.
5 Eerste byeenkomst op de Koornbeurs te Amst. 1768.
6 Colbert overleeden 1683.
7 Baron Sporke Gouv. van Suriname overl. 1754
8 Margreet vraagt ontsl. v. Flips en wel 100,000 vlugt 1567.
9 Piet Hein neemt de Zilver Vloot 1628.
10 Maurits verandert de Magistraat van den Briel 1618.
11 Veldslag by Malplaquet 1709.
12 J. Cats overleeden 1660.
13 O. Cromwel overleeden 1658.
14 Mr. W.J. Beeldsnyder Matroos oud Gouv. adint. v. Sur. in 's Hage (gest. 1793.
14 Oldenbarneveld gebooren 1547.
15 Carl V. verlaat Nederland 1555.
16 Tromp met 17O. Scheepen jaagt 67 Spanj. 1639.
17 Nagt gevegt van Tromp 1639.
18 Willem III. tot Eerste Edele van Zeeland 1668.
19 Verdrag met Anjou. 1580.
20 Gorlinga overleeden 1731.
21 {Joachim Rendorp, Heere van Marquette Directeur van de Colonie 21 {Suriname overleeden 1792.
22 Placaat van Carel V tegens de Reformatie 1540.
23 Boerhaaven overheden 1738.
24 Jan de Witt gebooren 1625.
25 Bernard Texier Gouv. Gen. v. Surin. overl. 1783.
26 Octrooy om den Schermer te drogen 1631.
27 J. Cats op zyn verzoek ontslagen 1651.
28 De Ned. Haringvisserye by de Kon. Edward geadm. 1295.
29 N.W. Storm met Springvl. tot onzet van Lyden 1574.
30 C. Pompejus gebooren 106.
XXIV
October.
St. Baro.
1 Donderdag.
Leo d. g.
2 Vrydag.
Phocus.
3 Zaturdag.
Leste Quart.
19e Trinit.
4 Zondag.
Piacius.
5 Maandag.
Fredericus.
6 Dingsdag.
Marcus.
7 Woensdag.
Pelagus.
8 Donderdag.
Dionisius.
9 Vrydag.
St. Victor.
10 Zaturdag.
20e. Trinit.
11 Zondag.
Nieuwe Maan.
Maximiliaan.
12 Maandag.
Coloman.
13 Dingsdag.
Donarianus.
14 Woensdag.
Theresia.
15 Donderdag.
Theodatus.
16 Vrydag.
Florus.
17 Zaturdag.
21e. Trinit. St. Lucas 18 Zondag.
Jrina.
19 Maandag.
Eerste quart.
Wendela.
20 Dingsdag.
St. Uursula.
21 Woensdag.
Mauritius.
22 Donderdag.
Severinus.
23 Vrydag.
Evergistus.
24 Zaturdag.
22e. Trinit.
25 Zondag.
Evaristus.
26 Maandag.
Volle Maan.
Vastendag.
27 Dingsdag.
Simon Judae.
28 Woensdag.
Narcissus.
29 Donderdag.
Simeon.
30 Vrydag.
XXV
Wyn-maand.
1 Schoonhooven veroverd door de Staaten 1572.
2 Tractaat van Koningin Elisabeth met Ned. 1585.
3 W. J. Beeldsnyder Matroos, als Gouv. ad interim gehuldigt 1783.
4 Egt van Willem V met H.K.H. de Princesse van Pruissen 1767.
5 Het Synode van Ned. te Emden begonnen 1571.
6 De gereform. in Vr. neemen de Can, v. Dord. aan 1620 7 Merie van Reigersbergen gebooren 1721
8 Alkmaar ontzet 1573.
9 [Chineesche] moord op Batavia 1746.
10 Jaques Cassard dwingt de Ingeset. v. Surin. tot Brandschait, 1712.
11 America door Columbus ontdekt 1492
12 Victorie op de Zuiderzee tegen de Spanj. 1575.
13 Brand in het Stadhuis te Amsterdam 1761.
14 Placaat tegen de Reformatie in Nederl. 1529.
15 Gregoriaansche of nieuwe styl gestigt 15[...]2.
16 O. Verkl. van Spanjen en Vrankr. 1672
17 Verbond van Gr. Jan I. met. Holl. Steeden 1299.
18 Gr. Jan van Nassau overleden 1605.
19 J. Arminius overleden 1609.
20 Komst van W.I. in Nederland 1572.
21 Sterke Aardbeeving in de Colonie Suriname 1766.
22 Willem IV. overleden 1751.
23 Edict van Nantes vernietigd 1635.
24 Ticho Brahe overleeden 1601.
25 Overdr. van Carel V aan Flips II. 1555.
26 Leicertersche Landverraders onthoofd 1587.
27 Request der Protestanten aan Flips II 1566.
28 {Eerste Steen aan het Stadh. van Amsterdam 1640.
28 {Adam en Eva zouden op dezen dag geschap. zyn 4004 v. C. g.
28 [...]vide J. Blair the Chronol. and History of the World.
29 Zantvliet ingenoomen door Ouwerkerk 1705.
30 Eerste beleg van Leiden 1573.
31 Luthers 1e. disputatie tegens de astaten 1517.
XXVI
November.
Allerheilig. 23e. Trin.
1 Zondag.
Alderzielen.
2 Maandag.
Leste Quart.
Hubertus.
3 Dingsdag.
Car. Bor.
4 Woensdag.
Blandina.
5 Donderdag.
Leonardus.
6 Vrydag.
St. Willebrodus.
7 Zaturdag.
24e. Trinit.
8 Zondag.
Salvator.
9 Maandag.
Justus.
10 Dingsdag.
Nieuwe Maan.
St. Marten.
11 Woensdag.
Jonas.
12 Donderdag.
Brieius.
13 Vrydag.
Bertram.
14. Zaturdag.
25e. Trinit.
15 Zondag.
Elmondus.
16 Maandag.
Gregorius.
17 Dingsdag.
Eerste Quart.
Eugenius.
18 Woensdag.
St. Elisabeth.
19 Donderdag.
Isaac.
20 Vrydag.
Marias Offer.
21 Zaturdag.
26e. Trinit.
22 Zondag.
Clemens.
23 Maandag.
Adam en Eva.
24 Dingsdag.
Volle Maan.
St. Catharina.
25 Woensdag.
St. Conradus.
26 Donderdag.
Pieter Alex.
27 Vrydag.
Oda maagd.
28 Zaturdag.
1e. Advent.
29 Zondag.
St. Andries.
30 Maandag.
XXVII
Slagt-maand.
1 Gerard van der Schepper Gouv. Gen. v. Surin. overl. 1741.
2 Raadpl. der Ed. teegens de inquisitie te Brussel 1565.
3 De Stad Utrecht gedagvaart voor Alva 1569.
4 Yslyke Spaansche Furie te Antwerpen 1566.
5 J. Coccejus overleden 1669.
6 Frederiks Victorie by Rosbach 1757.
7 Woerden door de Franschen verlaten 1673.
8 Wassenaars Victorie in de Zond 1658.
9 Oproerige inval in 't Stadhuis v. Amsterdam 1747.
10 Luther gebooren 1483.
11 C. Voetius gestorven 1676.
12 De Fr. Eisch. 500,000 Gl. Brands. van Utrecht 1747.
13 Maurits gebooren 1567.
14 Leibniz overleeden 1716.
15 Landing van W. III. in Engeland by Torbay 1688.
16 Eerste Veldsl. der Zwitzers voor de Vryheid 1315.
17 Zutphen mishandeld door de Spanj. 1572.
18 Tweede groote Verg. der VII. Provintien 1716.
19 72 Dorpen by Dordrecht verdronken 1421.
20 Nederl. in de gewapende N[...]ut. 1780.
21 Eerste beding der vernietiging v. Oostind. Comp. 1729.
22 Graaf Jan van Nassau gebooren 1535.
23 Utrecht door de Fr. verlaten 1673.
24 Alvas beeld aan de kaak te Groningen 1576.
25 Adieu van Leicester aan de Staaten 1576.
26 O. Verkl. van Lodew. XIV. aan Nederland 1688.
27 Piet Hein te Delfshaven gebooren 1577
28 *** Frederica Louisa Wilhelmina Princes v. Oranje geb. 1770.
29 Mev. la Lain gedwongen Doornik over te geeven 1581.
30 {Carel XII door een Kanon Kogel geschooten 1718.
30 {Noach en zyn Huisgezin in de Arke gegaan 2349 Jaar voor Chr. geb. zie J.
Blair, History of the World.
XXVIII
December.
St. Elop.
1 Dingsdag.
Bibiana.
2 Woensdag.
Leste Quart.
St. Franciscus.
3 Donderdag.
St. Barbara.
4 Vrydag.
Sabbas.
5 Zaturdag.
2e. Advt. St. Nicol.
6 Zondag.
Ambrosius.
7 Maandag.
Maria Ontvang.
8 Dingsdag.
Leocadia.
9 Woensdag.
Melchiades.
10 Donderdag.
Nieuwe Maan.
Damascus.
11 Vrydag.
Alexis.
12 Zaturdag.
3e. Advt. St. Lucia.
13 Zondag.
Irena.
14 Maandag.
Everhardus.
15 Dingsdag.
Quatertemp.
16 Woensdag.
Gratianus.
17 Donderaag.
Eerste Quart.
Quatert.
18 Vrydag.
Quatert.
19 Zaturdag.
4e. Advent.
20 Zondag.
St. Thomas.
21 Maandag.
Beatus.
22 Dingsdag.
Victoria.
23 Woensdag.
Vastendag.
24 Donderdag.
Volle Maan.
Kersdag.
25 Vrydag.
2e. Kersdag St. Stev.
26 Zaturdag.
St. Jan Evangel.
27 Zondag.
Onnos. Kind.
28 Maandag.
Thom. Cantelberg.
29 Dingsdag.
Sabinus.
30 Woensdag.
XXIX
Winteh-maand.
1 Moord Toneel te Naarden 1736.
2 Elburg door de Franschen verlaten 1673.
3 Hertog van Parma Gouv. der Nederl. overl. 1592.
4 Kardinaal Richelieu overleeden 1642.
5 Boilau gebooren 1630.
6 't Concilie van Trent geëindigt 1563.
7 *** J.F. Friderici Gouvern. Gener. van Surin. geb. 1751.
8 De Holl. Steeden in haare oudste Regeer. regten herst. 1650.
9 Leo X gebooren 1475.
10 Tromps Zeeslag teegens Engel. 1652.
11 Haarlem beleeg. door de Spanjaarde 1572.
12 Alva overleeden 1582.
13 Apologie van W.I. tot den Ban van Flips 1580.
14 Tycho Brache gebooren 1546.
15 Raad Pens. G. Fagel overleeden 1688.
16 Staatswet tegen 't mish. van den Predikstoel 1654.
17 Afstand van Leicester 1587.
18 Verrek van Alva uit Nederland 1573.
19 Oost. Inde Comp. opgericht 1722.
20 Oorl. Verkl. van Engeland tegens Holland 1780.
21 Een Kruid Magazyn te Maastricht gesprongen 1761.
22 Egbert de vry Temminck gebooren 1700.
23 Mr. J.G. Wichers Gouvern. Gen. in deeze Colonie, gearriveerd met 't Schip van Capt. C. Koos 1784.
24 Verbond met Marokko 1609 25 Newton gebooren 1642.
26 Olivier Cromwel tot Protector van Engeland 1653.
27 90000 Ft. trekken uit Utrecht om In Holl. te vallen 1672.
28 Zwammerdam verbrand 1672.
29 De Nederl. Vloot van Smirna door de Eng. aangetast 1664.
30 Koevorden door de Groningers ingen. 1672.
31 Bodegrave verbrand door de Fransche 1672.
XXX
Eclipsen.
In dit Jaar zullen 'er drie Eclipsen zyn, als:
De eerste aan de Zon den 21 January des morgens ten I uur.
De tweede aan de Maan den 4 february des morgens ten I uur.
De derde aan de Zon den 16 July des morgens ten 9 uuren.
N B. Onder de tyd der verduistering hier boven gemeld, word begreepen het uur van den saamenstand en tegenstand der Zon en Maan.
XXXI
Iets over de comeeten.
De Comeet of Staartstar word zoo genaamd om dat zy gewoonlyk een ligte streek als een staart agter zig na sleept, hoe wel men 'er ook heeft, die als gehaird of gebaard zyn, ja ook sommigen die in 't geheel geen zigtbaare staart vertoonen, zoodanige zyn die geweest van den jaare 1585 en 1682.
Men noemd gewoonlyk het lighaam der Comeet DE KERN en de staart HET HAIR.
- De Comeet schynd niet door eigen ligt, maar ontfangt het zelve van de Zon, even als de Dwaal-Sterren, dus zyn ze voor ons ook niet zichtbaar, dan wanneer het gedeelte van haare oppervlakte, 't welk door de Zon bescheenen word, na by genoeg komt, om uit de Aarde gezien te kunnen worden, zy moeten uit een zeer vaste en duurzame Stoffe bestaan, om de groote Hitte en Koude te kunnen verduuren, die zy moeten ondergaan.
De Staart, die altyd van de Zon afgekeerd staat, gelooft men in 't algemeen eigentlyk een DAMP te zyn die door de hitte der Zon, uit het lichaam der Comeet gedreeven word; want men heeft opgemerkt, dat de staart in groote toe of afneemt, naar mate de Comeet nader by de Zon komt of verder van dezelve verwydert is, evenwel is die damp zo dun, dat men 'er de vaste Sterren door heen kan zien.
Men steld vast dat zy in zeer lange Elliptische ronden om de Zon loopen, en in het eene gedeelte derzelve zeer na aan de Zon koomen, terwyl zy in het teegen overgestelde deel zig byster verre van dezelve verwyderen, in eevenreedigheid hunne loop verhaastende, naar mate zy de Zon nader koomen.
Die van den Jaare 1680 En 1681. was boven al aanmerkelyk, men rekerd dat dezelve in haarPerihelium of naaste punt aan de Zon dezelve 65 maal nader kwam als de middel astand van Mer-
XXXII
curius, en 166 maal nader als de Aarde, dus moet zy 28000 maal heeter zyn geweest, dan onze Zoomer, en 2000 maal heeter als gloeiend Yzer, daar en tegen dat zy in haarAphalium of verste punt van de Zon 14 maal zoo ver van dezelve verwyderd was als Saturnus. - Sommige Comeeten volbrengen hunnen loop tegens den rang der Teekenen.
Daar zyn tot nog toe 11 Comeeten met zoo veel naukeurigheid, door voorname Sterrekundige waargenomen, dar men derzelver omloopstyd, en dus hunne wederkomst derft voorzeggen, vooral die van den Jaare 1661, 1680, en 1682, ook die van Anno 1652, 1665 en 1677.
Derhalven besluiten de Sterrekundigen thans dat deeze Comeeten, (wier
buitengewoone gedaante en onverwagte schyning voorheen of schrik, of blydschap naar de verschillende hartstogten, of de grilligheid van hun, die waanden te kunnen ontdekken, wat ze beteekenden, in den menschen gemoederen gewoon waaren te verooorzaaken) in deeze dagen van iemand niet anders behoeven te worden aangemerkt, dan als Hemellichten, wier loop aan vaste en bepaalde wetten verbonden zyn, en die op onze bedryven geen meer invloed hebben dan Jupiter of Saturnus.
XXXIII
Lyste der voorheen gemelde 11 Comeeten, welker Omloopstyden door voornaame Sterrekundige zoo nauwkeurig zyn waargenomen, dat zy derzelver Weederkomst durven voorzeggen.
is weeder ver- Loopt om
Groote der De Comeet waargenoomen
scheen:
in Jaaren Staart
tot den van den
Anno
1772.
94 6 Grad.
5 Mey.
22 April.
1677.
1790.
129 6
28 Maart.
3 Febr.
1661.
1790.
138 7
10 Jan.
1653.
15 Dec.
1652.
zal weder verschynen 1803.
117 15
12 Septemb.
16 Aug.
1686.
1815.
235 12
11 Jan.
1581.
16 oct.
1580.
1815.
150 17
20 dito.
6 April.
1665.
1835.
76½ zonder
21 Mey.
Janua.
1759.
1868.
204 14
11 Maart 1665 14 Dec.
1664.
1890.
294 kleine
13 August.
9 July.
1596.
1906.
321 kleine
15 Novemb.
8Oct.
1585.
2256.
575 60
9 Maart 1681 4 Nov.
1680.
XXXIV
Iets over de sterren hemel.
De Sterren Hemel, of het Uitspanzel, ons voorkomende als waare het een holronde oppervlakte, waar aan de Sterren, als vast geklonken zyn, is van eene onmeetelyke groote: en genoegzaam zeeker, dat de vaste Sterren op verschillende afstanden, de eene verder, de andere nader by ons geplaatst zyn.
Zy schynen voor het bloote oog reeds ontelbaar, dog het is beweezen, dat men met het oog, 'er niet meer dan 500 teevens boven den Horizont kan zien.
Maar met het Telescoop ontdekt men 'er zoo veele, dat ze met reeden ontelbaar genoemd worden,Hipparchus gas eerst Ao. 20 voor Christus geboorte een lyst van 1022. vaste Starren,Kepler Ao. 1627, van 1163 Ricciolus van 1725, Hevelius 1888.
Edm. Halley 2261, Flamstead 3002. en eindelyk de la Caille Ao. 1752, Van omtrent 5000 dog door de beste Telescoopen ontdekt men 'er zoo Veele, dat ze ontelbaar zyn.
InOrion daar men op de Lysten maar 32 Sterren teld zyn 'er omtrent 2000 gezien en zo na gerade.
Om derzelver veelheid hebben de Ouden reces verscheidene Constellatien, of Sterren Beelden uitgedagt, onder welke 'er verscheide begreepen wierden, dus vormdePtolomeus 'er 48. Tycho voegde 'er 2. Hevelius 14 en de la Caille nog 14 by, zoo dat men
XXXV
thans 78 Constellatien teld, Waar van 'er 12 in den Dierenriem zyn. De astand der vaste Sterren is verbaazende; hier om vergrooten dezelve niet het minste door de allerbeste Telesccop. De HeerHuigens reekend dat de Hondstar die de grootste en vervolgens ons de naaste is meer dan twee millioen maal Millioenen mylen van ons af. Zoo dat een Canon-Kogel die gereekend word 600 Voeten in een Seconde af te leggen 700,000 Jaaren zou nodig hebben om dezelve te bereiken - indien hy altyd met dezelve snelte dien hy aan de mond van 't Canon heeft, voortging. Een Schip dat 50 mylen in een Etmaal afliep, zou 'er 30 millioenen 430,000 Jaaren aan besteeden. - De vaste Starren schynen door haar eigen ligt: Zy zyn niet
onwaarschynlyk zoo groot als de Zon, en op een verbaazende afstand van elkanderen geplaatst. Van daar zoude onze Zon zich niet grooter dan een vaste Ster vertoonen,Jupiter en ons gantsche gestel onzigtbaar zyn.
't Is waarschynlyk, dat zy allen niet enkel om onzent wille geschaapen zyn, maar dat zy ter bereiking van groote en verhevene oogmerken, welke ons onbekend zyn dienen; de hedendaagsche Sterrekundige stellen algemeen, dat elke vaste Ster een Zon zy, even als onze met zyne Planeeten, door reedelyke Wezens, ter verheerlyking van God bewoond.
Men beschouwd zomtyds nieuwe Starren, die men denkt, dat Zonnen van nieuwe Waerelden zyn: Dus (zeggen zy) heeft mogelyk onze Zon by haare Schepping de Bewooners van andere Waerelden als een nieuwe Star toegescheenen; - zommige Sterren zyn verflauwt en uitgebluscht. De Zeven-Star heeft 'er nu maar zes, deeze (zeggen zy) zyn waarschynlyk Zonnen van andere Waerelden, die geduurende haar bestemden tyd in weezen waaren.
Zy worden vaste Sterren genaamd, om dat zy altyd in gelyken afstand van malkanderen blyve, dog buiten dat hebben zy nog een
XXXVI
schynbaare beweeging, waar door zy eens zullen rondloopen in 25,920 Jaaren, dit word het groot Platonisch Jaar genoemd.
Men onderscheid de Starren in zeevender [...] rang of grootte, naar maate zy ons grooter voorkomen, van de eerste grootte teld men 'er 15 van de tweede 54 van de derde 192 ven de vierde 457 van de vyfde 670 van de zesde 1316 en de overige van de Zeevende grootte.
Behalven deeze heeft men nog 6 of 7 Nebulosoe of neevelagtige Sterren, die door het Telescoop ontdekt zyn een verzameling van veele kleine Stenen te weezen.
Zoo is de Melkweg niets anders dan eene ontelbaare meenigte van Starren, die door hunne meenigvuldgheid en bysteren afstand, een verward ligt, en witten streek vertoonen.
De HeerHuigens ontdekte Anno 1656 in het zwaard van Orion. een vlek veel helderer en ligter als den geheelen overigen Heemel; door welke men als in een ander Gewest, dat meer verligt was, een open gezigt had, men zag als verder in het Heel-Al.
Dit word nog zonder onderscheid of verandering by zeer helder Weer op dezelve plaats gezien.
