www.opengeloven.net / materiaal voor het godsdienstonderwijs / 3e graad
1
5
ASOIslam
• heb jij moslim vrienden?
• komen jullie wel eens bij elkaar thuis?
• spreken jullie wel eens over jullie geloof?
Veel moslims zijn lieve mensen. Ze proberen het beste van hun leven te maken. Ze bidden voor hun familie, voor mensen in nood, ze helpen als het moet en ze zijn enthousiast over hun geloof.
Als we gaan spreken over de islam moeten we dit altijd voor ogen houden.
Veel verhalen die over islam gaan zijn oppervlakkig. Je kunt boeken lezen over het wel of niet toe laten van de hoofddoek in een professionele omgeving. Of over de vraag of moslims genoeg geïntegreerd zijn. Bij zulke boeken wordt je weinig wijzer over wat de eigenlijke wortels zijn van de islam.
Als echte protestanten stellen wij hieronder de vraag: wat staat er geschreven? Dit keer over een godsdienst die niet de onze is.
Maar eerst beginnen we met de praktijk van het religieuze leven van moslims. In een kleine selectie van onderwerpen.
de vijf zuilen
De Islam kent vijf zuilen
1. het uitspreken van de geloofsbelijdenis: Er is geen God dan God en Mohammed is zijn profeet.
2. dagelijks doet de moslim 5 maal op een vaste tijd zijn gebeden, de salat.
3. Iedere moslim moet belasting betalen aan de armen (de zakaat) 4. In de maand Ramadan vasten alle moslims
5. Een maal in zijn leven wordt de Moslim geacht een bedevaart naar Mekka te maken (de Hadj).
de salat
De salat is een van de meest fundamentele aspecten van de islam. Een moslim bidt met zijn lichaam. Als hij vijf keer per dag zijn gebeden doet, weet hij dat hij dat ritueel voltrekt samen met een miljard medegelovigen. Iedere dag 5 maal per dag wordt een moslim diep betrokken bij zijn geloof. Het navolgen van deze regel vergt discipline. Net navolgen van deze plicht geeft een moslim kracht.
In de islamitische landen begint de salat met de oproep tot gebed.
Allah is de grootste
Ik getuig dat er geen God is dan Allah
Ik getuig dat Mohammad Allahs boodschapper is Haast u naar het gebed
Haast u naar het welslagen Allah is de grootste.
Er is geen God dan Allah.
de islamitische geloofsbelijdenis
www.opengeloven.net / materiaal voor het godsdienstonderwijs / 3e graad
2 Voordat de moslim zijn gebed doet moet hij zich reinigen.
Kleine onreinheid ontstaat door het aanraken van de huid van iemand van het andere geslacht, door slaap, door het doen van zijn behoefte. De kleine wassing heft de onreinheid op.
Grote onreinheid ontstaat door geslachtsverkeer, een zaadlozing of door menstruatie. Deze wordt opgeheven door een grote wassing van het hele lichaam.
Bij de kleine wassing spoelt men achtereenvolgens drie maal de mond, drie maal de neus, driemaal het gezicht, driemaal de armen vanaf de ellebogen, driemaal het hoofd en driemaal de voeten.
De eigenlijke salat begint met het rechtop gaan staan. De moslim heft de handen tot naast de oren en zegt Allah Akbar (God is groot). Daarop volgt een lofprijzing en het uitspreken van de eerste Soera van de Koran:
In de naam van Allah, de Genadige en de Barmhartige, Eer zij Allah, Heer van de werelden,
De genadige, de Barmhartige, Heerser op de dag van het Oordeel.
U dienen wij en u vragen wij om hulp.
Help ons op het rechte pad,
het pad van hen voor wie gij genadig zijt, niet dat van hen die u toornig maken, noch dat van hen die zondigen.
Hierna zegt de moslim enkele verzen op uit de Koran.
Vervolgens buigt hij zich neer.
Daarna volgen twee volledige buigingen, waarbij het voorhoofd, de neus en de handen de grond raken.
Aan het einde van elk onderdeel gaat men geknield zitten met het zitvlak op de hielen.
Dan wordt met geopende handen het smeekgebed gedaan.
De salaat wordt afgesloten met een vredegroet waarbij de bidder zijn hoofd naar rechts en naar links beweegt.
de hadj
Iedere moslim is als hij genoeg geld heeft verplicht een keer in zijn leven de hadj, de
pelgrimstocht naar Mekka te verrichten. Voor veel moslims vormt de hadj een hoogtepunt in hun leven. Het is een gebeurtenis waarin men met een paar miljoen medegelovigen zijn geloof deelt. Tijdens de hadj moet je als moslim denken aan de eenheid. Spreken over politiek is daar verboden.
De hadj bestaat uit zeven onderdelen.
De Mihraabin een moskee geeft de richting aan van Mekka (de Kibla)
www.opengeloven.net / materiaal voor het godsdienstonderwijs / 3e graad
3 1. 7 maal rondgaan rond de Kaaba
2. 7 maal heen en weer tussen de heuvels as-Safa en al Marwa ter nagedachtenis aan Hagar die het niet kon aanzien dat haar zoon in de woestijn zou sterven en door een engel gewezen werd op een bron. Drinken van de bron Zam Zam
3. De tocht naar Mina (8 km)
4. vervolg van de tocht naar de vlakte van Arafat (15 km).
5. pegrimage naar Muzdalifa (8 km).
6. Terugtocht naar Mina. Werpen van steentjes naar de Satan
7. terugtocht naar Mekka. Offerfeest ter nagedachtenis van het offer van Abraham.
andere voorschriften
Andere kenmerkende voorschriften in de Islam zijn het verbod op alcohol en varkensvlees.
stromingen
Soenniet komt van het woord soenna, het Arabische woord voor 'traditie'. Soennitische moslims volgen de traditie die gebaseerd is op het leven van de laatste profeet van de islam, Mohammed. De Hadith, een verzameling overleveringen van het spreken, handelen en goedkeuringen van Mohammed, heeft naast het heilige boek van de moslims, de Koran, groot gezag voor soennieten.
Soennitische theologie wijkt op bepaalde punten af van die van de sjiieten: onder andere over de rol van de imam: voor soenni’s is de imam niet veel meer dan de leider van het vrijdagse gebed in de moskee.
Salafisten zijn soenieten, die de levensstijl van Mohammed tot in de details willen
immiteren. Ze onderwerpen zich aan strikte kledingsvoorschriften, voedingsvoorschriften.
De sjiieten verwerpen de eerste drie kaliefen van het soennisme als politieke en religieuze leiders (Aboe Bakr ; Omar I en Oethman ibn Affan).
www.opengeloven.net / materiaal voor het godsdienstonderwijs / 3e graad
4
het leven van Mohammed
Om iets te weten over het leven van Mohammed hebben we hoofdzakelijk één bron: de verzameling van overleveringen die is samengesteld door Ibn Ishaak, ruim een eeuw na de dood van Mohammed. In deze overleveringen vinden we fantastische verhalen, maar ook verhalen die een historische kern zouden moeten bevatten.
Een belangrijke leidraad voor de interpretatie van deze teksten kan een tekst zijn uit de Koran:
Zij zeggen: ‘een wirwar van dromen. Hij heeft ze zeker verzonnen. Hij is zeker een dichter. Laat hij maar met een teken tot ons komen, zoals dat gezonden is aan hen die er eertijds waren. (21:5).
Zij zeggen: ‘had er dan geen teken van zijn Heer vandaan tot hem neergezonden kunnen worden?’ Zeg: ‘De tekenen zijn slechts bij God en ik ben alleen maar een duidelijke waarschuwer’. Is het dan niet genoeg voor hen dat Wij tot jou het boek hebben neergezonden dat aan hen wordt voorgelezen? Daarin is barmhartigheid en een vermaning voor mensen die geloven. (29:50,51).
Kort gezegd:
………...
………...
……..………...
Als er geen zichtbare wonderen hebben plaats gevonden in Mohammeds leven dan zijn de vele wonderverhalen die we tegenkomen bij Ibn Ishaak van latere datum. Ishaak vertelt bijvoorbeeld over twee onbekende mannen die zijn buik openden, toen hij nog een jongen was. Maar ze vonden geen ongerechtigheden. Verder werd er voorspeld dat hij een groot profeet zou worden; bij zijn tocht naar Medina wees een kameel hem de weg, enz.
Als we Mohammed zijn leven beschrijven beginnen we bij het begin.
Mohammed werd omstreeks 570 na Chr. geboren. Zijn vader stierf vlak voor zijn geboorte. 6 Jaar later stierf zijn moeder en trok hij in bij Aboe Talib.
Toen hij 25 jaar was trouwde hij met een welgestelde vrouw, Chadidsja.
Volgens een van de overleveringen kreeg Mohammed zijn eerste openbaring toen de engel Djibriel (Gabriël) hem verscheen:
Toen ik sliep kwam Djibriel bij mij.
Hij zei: ‘Lees voor!’
Ik zei: ‘Nee, ik lees niet voor!’
Vervolgens drukte hij daarmee mijn keel zo krachtig toe dat ik dacht dat het de dood was.
Toen liet hij me los en zei: ‘Lees voor!’
Mohammed las voor wat nu Soera 96:1-5 is:
Lees voor in de naam van jouw Heer, die heeft geschapen Geschapen heeft Hij de mens uit een bloedklonter Lees voor! Jouw Heer is de edelmoedigste die onderwezen heeft met de pen.
Hij heeft de mens onderwezen wat hij niet wist
De overlevering vertelt wat deze ervaring voor Mohammed betekende:
Toen ik wakker werd uit mijn slaap… dacht ik: ‘O wee, ik ben een dichter of een bezetene’….
Ik keek naar boven… en daar was Djibriel… en hij zei: ‘Mohammed! Jij bent de gezant van God en ik ben Djibriel’… Toen wilde ik mijn gezicht van hem afwenden, maar waar ik ook keek aan de horizon, overal zag ik hem weer….
Mohammed vertelt zijn ervaring aan zijn vrouw Chadiedja. Zij stelt hem gerust.
Heeft Mohammed openbaringen gehad?
Interessant is de uitspraak van bisschop Sebeos:
www.opengeloven.net / materiaal voor het godsdienstonderwijs / 3e graad
5 Sebeos, bisschop van Bagratunis getuigt het volgende over Mohammed:
Deze Mohammed was nog jong toen hij voor handel op en neer ging van zijn plaats Yathrib naar Palestina. Toen hij zo bezig was in het land zag hij het geloof in één God. Het beviel hem.
Toen hij terugkeerde naar zijn stam, legde hij hun dit geloof voor. Hij overtuigde enkelen en zij werden zijn volgelingen. Daarbij prees hij de schatten van dit land Palestina met de woorden: ‘omdat ze geloofden in één God werd dit goede en vruchtbare land aan hen gegeven’ Hij voegde daaraan toe: ‘als jullie naar mij luisteren verlaat dan de ijdele goden en belijd de ene God. Dan zal God je ook een land geven overvloedig van melk en honing’. Om dit woord te bevestigen, leidde hij een bende van hen, die gehoorzaam aan hem waren. Hij begon naar het land Palestina te gaan om te plunderen, slaven te maken en te roven. Met schatten beladen keerde hij terug, ongedeerd, en zo schoot hij niet te kort in de beloftes die hij hen had gemaakt.1
Een gewone menselijke verklaring van het ontstaan van de islam is dus ook mogelijk.
Mohammed is onder de indruk van de welvaart in Palestina en het monotheïsme dat er is.
Mohammed vraagt zich af waarom de Arabieren niet een heilig boek hebben. Dit is de achtergrond van zijn latere gevoel, dat hij geroepen was om de Koran aan de mensen door te geven in het Arabisch (42:7). De Koran ziet hij als een neerslag van het oerboek dat in de hemel is (43:2). Was de Bijbel op dat moment in het Arabisch vertaald geweest, dan was de geschiedenis heel anders verlopen.
Drie jaar na Mohammeds eerste openbaringen is er een grote groep volgelingen en begint Mohammed openlijk zijn boodschap in Mekka te brengen. Aanvankelijk was er openheid, maar toen Mohammed kleinerend begon te spreken over hun afgoden, ontstond er tegenkanting.
Aboe Talib, de leider van de clan van Mohammed, wil zijn neef echter niet uitleveren. Er ontstond openlijke vijandschap in de stam. Regelmatig zijn er gevechten en
worden er dreigementen geuit. Soms werden Moslims mishandeld, gemarteld. Om die reden vertrokken enige moslims naar het christelijke Ethiopië, waar ze bescherming kregen.
De bekering van Oemar bracht een ommekeer in de verhoudingen in Mekka. Vanaf dan konden de Moslims ook bij de Kaaba de salat verrichten.
Korte tijd na elkaar overlijden Chadiedja, de vrouw van Mohammed, en Aboe Talib, die leider was van de stam Haasjim. Dit leiderschap gaat over op Aboe Lahab, die Mohammed niet goed gezind is (zie Soera 111). Mohammed wordt nu niet meer beschermd, maar vindt uiteindelijk bescherming bij Moet’im, het hoofd van de clan Naufal.
In Medina zijn veel conflicten. Een aantal mensen voelt zich aangetrokken tot Mohammeds boodschap, omdat die eenheid kan brengen. Een jaar later zweren twaalf mensen uit Medina bij Akaba trouw aan Mohammed:
Wij verplichtten ons slechts de ene God te aanbidden, niet te stelen, geen ontucht te bedrijven, onze kinderen niet te doden, niet met zelf verzonnen laster aan te komen en de profeet niet ongehoorzaam te zijn in wat redelijk is.
Mohammed is verheugd en stuur Moes’ab om hen de Koran te leren en te leiden in de salat.
Het jaar daarop zijn het er op dezelfde plaats 75, die trouw zweren aan Mohammed en beloven hem te beschermen en oorlog te voeren voor hem. Mohammed belooft hen het
1 Robert Hoyland, Seeing Islam as Others sa wit, Darwin Press 1997, 128
https://www.academia.edu/9547975/Seeing_Islam_as_Others_saw_it_by_Robert_G_Hoyland
voorstelling van Mohammeds openbaring
www.opengeloven.net / materiaal voor het godsdienstonderwijs / 3e graad
6 paradijs en zegt dat hij hen niet in de steek zal laten. Dit wordt de tweede Akaba genoemd.
Vanaf dit moment verhuizen aanhangers van Mohammed naar Medina.
Volgens de overlevering kreeg Mohammed vanaf dit moment van God toestemming om te strijden:
Strijd tegen hen tot er geen verzoeking meer is en de godsdienst alleen God toebehoort. (2:193)
Mohammed geeft de opdracht aan de moslims om naar Medina te vertrekken. Nadat
Mohammed een verbond heeft gesloten loopt zijn leven gevaar, maar hij is omzichtig met het maken van een plan.
En ... zij die ongelovig zijn maakten plannen om je vast te houden of je te doden of je te verdrijven. Zij maakten plannen en God maakte plannen, maar God is de beste plannenmaker. (8:30)
De islamitische jaartelling begint met het moment dat Mohammed zelf vertrekt uit Mekka: de Hidzjra. Een kameel wijst aan waar Mohammed zijn intrek moet nemen. Daar wordt
vervolgens een moskee gebouwd.
Hoe waren de verhoudingen in die eerste tijd in Medina? Een intrigrerende tekst is het document van Medina, dat door vele deskundigen als historisch betrouwbaar wordt beoordeeld:
Dit is een document aangaande de betrekkingen tussen de gelovigen en moslims van Koeraisj en Jathrib en degenen die hen volgen…
Ze zijn één gemeenschap met uitsluiting van andere mensen…
Een gelovige doodt geen gelovige om een ongelovige en helpt geen ongelovige tegen een gelovige…
De joden die ons volgen genieten dezelfde hulp en ondersteuning als de gelovigen…
Alles waarover u onenigheid hebt wordt voor God en voor Mohammed gebracht….
De joden hebben hun godsdienst en de moslims de hunne…
De joden en de moslims dragen elk hun eigen uitgaven. Ze helpen elkaar tegen ieder die oorlog voert met de partijen van dit geschrift. Tussen hen heersen goede wil en oprechte bedoelingen…
De joden delen in de uitgaven der gelovigen zolang zij in oorlog zijn.
* Interpreteer deze tekst
In Medina kreeg de Islam zijn gestructureerde vorm. De salat werd ingesteld, de zakat (het geven aan de armen) en het vasten. De formule voor de gebedsoproep krijgt vorm.
Volgens de overlevering kreeg Abdalla ibn Zaid in een droom de tekst van de gebedsoproep geopenbaard.
Als Mohammed een machtsbasis heeft opgebouwd begint hij aan gewapende overvallen op karavanen, die indirect schadelijk waren voor Mekka. Een belangrijke overwinning werd behaald in het jaar 2 (624 na Chr.) in de slag bij Badr. Vervolgens worden joodse stammen van hun grond verdreven. In de slag bij Oehoed in het jaar 3 leed Mohammed een
gevoelige nederlaag. Aan moslimkant kwamen 65 man om. Andere veldslagen volgen.
Een gruwelijk verhaal is het verhaal van de onthoofding door Mohammed van alle mannen van de joodse stam Koeraiza. Dit gebeurde op één dag. Er waren speciale greppels
gegraven om de meer dan 700 lijken te bergen. De vrouwen en kinderen werden als buit verdeeld. Mohammed wilde met een van hen trouwen, maar zij weigerde en werd slavin.
Uiteindelijk wordt Mekka in het jaar 8 (630 na Chr) ingenomen. Wie geen verzet bood mocht in leven blijven. Zo kwamen er maar weinig om in gevechten. Verscheidene inwoners werden echter gedood omdat zij zich in het verleden kritisch of beledigend over de profeet hadden uitgelaten.
In Mekka werden alle privileges en bloedschulden uit het verleden afgeschaft.
* Maak op de volgende pagina een samenvatting van Mohammeds leven.
www.opengeloven.net / materiaal voor het godsdienstonderwijs / 3e graad
7 Volgens de overlevering kwam er in het grootste gedeelte van het Arabische schiereiland
vrede - een vrede die er nooit eerder geweest was.
Het laatste jaar (632) van zijn leven deed Mohammed de bedevaart. Hij hield toespraken en legde de gebruiken vast.
Na het gebed op een begraafplaats kreeg Mohammed een acute pijn aan zijn hoofd en stierf korte tijd later in het huis van zijn meest geliefde vrouw Aisja. Zijn schoonvader Aboe Bakr werd zijn opvolger.
de verspreiding van de Islam
Na de dood van Mohammed vonden er in korte tijd vele veroveringen plaats.
Thomas de Oudste zegt over de veldslag van Dathin:
In het jaar 945 (634) om 9 uur was er een gevecht tussen de Romeinen en de arabieren van Mohammed in Palestina, twaalf mijl ten oosten van Gaza. De romeinen vluchtten. Ze lieten ?? achter.. Ongeveer 4000 arme dorpelingen van Palestina werden daar gedood: christenen, joden en Samaritanen. De arabieren verwoestten de gehele streek.2
In een preek zegt hij:
Wat ons betreft, geliefden, laten wij vasten en bidden zonder ophouden en de geboden van de Heer nakomen…..
Laat ons niet vasten zoals de Joden die God vermoord hebben, nog als de
Saracenen, die onderdrukkers zijn, die prostitutie plegen, massamoorden plegen en mensenkinderen in ballingsschap voeren, terwijl ze zeggen: ´wij vasten en bidden´.
2 dit citaat en de volgende zijn ontleend aan Robert Hoyland, Seeing Islam as Others sa wit, Darwin Press 1997, https://www.academia.edu/9547975/Seeing_Islam_as_Others_saw_it_by_Robert_G_Hoyland
±570 576
±595
--
--
622
624
625
630
632
www.opengeloven.net / materiaal voor het godsdienstonderwijs / 3e graad
8 Sophronius, de patriarch van Jeruzalem, vertelt wat de bezetting van Bethlehem voor de
gelovigen betekende:
Wij zijn niet in staat om deze dingen te zien, door onze ontelbare zonden en onze slechte gezindheid. We kunnen niet in Bethlehem komen. Tegen onze wil in wordt van ons geëist dat wij thuis blijven. Lichamelijk zijn we niet gebonden, maar wel door de angst voor de Saracenen… Zoals in de tijd van de Filistijnen, zo heeft het leger van de goddeloze Saracenen het heilige Bethlehem bezet. We worden tegengehouden en lopen gevaar afgeslacht en uitgeroeid te worden als wij de heilige stad verlaten en wagen in de buurt van ons geliefde en heilige Betlehem te komen.
In een preek over de doop wordt terloops verteld over de moeilijke omstandigheden waarin christenen moesten leven.
De omstandigheden van nu dwingen mij om anders te denken over onze
levensstijl… Waarom worden er rond ons zo veel oorlogen uitgevochten? Waarom worden wij achtervolgd door barbaren? Waarom vallen de troepen van de
Saracenen ons aan? Waarom is er zoveel plundering en destructie? Waarom wordt er doorlopend bloed vergoten? Waarom pikken de vogels menselijke lijken?
Waarom worden kerkgebouwen met de grond gelijk gemaakt? Waarom wordt het kruis bespot? Waarom wordt Christus gelasterd….? Waarom hebben de
wraakzuchtige Saracenen in hun afkeer van God… de plaatsen bezet waar zij niet toegelaten zijn. Waarom plunderen zij steden? Waarom vernietigen zij land?
Waarom steken zij heilige kerken en dorpen in brand? Waarom vernietigen zij heilige kloosters?.... Ze vechten tegen God en scheppen op over hun overwinningen.
IJverig en onverdroten volgen zij hun leider de duivel…. Deze slechte mensen konden zo wetteloos handelen doordat wij de gift van de doop hebben geminacht…
en Christus hebben gegriefd… Er kunnen geen woorden gevonden worden om ons te verdedigen….
In de islamitische geschiedsschrijving van Al-Tabari krijgen we een heel andere indruk van het verloop van de gebeurtenissen die leidden tot de overgave van Jeruzalem:
Toen Omar (de tweede kalief jv) Al Jabiyah (vlakbij de nu bezette Golanhoogte jv) bereikte zei een jood tegen hem: ‘Oh bevelhebber van de getrouwen: U zult niet terugkeren tot uw land voordat God u de overwinning over Jeruzalem heeft gegeven’.
Abu Ubayda belegerde Jeruzalem. De mensen van Jeruzalem vroegen hem vrede te sluiten met hen op dezelfde voorwaarde als de Syrische steden; en laat ‘Umar dan verantwoordelijk zijn voor het verdrag. 3
Al Tabari geeft de brief weer die door Omar vanuit al Jabiyah naar de bewoners van Jeruzalem werd verstuurd:
In de naam van God, de genadevolle en barmhartige. Met dit schrijven verzekert de dienaar van God, Omar, de bevelhebber van de getrouwen, de veiligheid voor de mensen van Jeruzalem. Hun wordt de veiligheid verzekerd voor hun zieke en gezonde inwoners, hun bezit, hun kerken en hun kruisen… Hun kerken zullen niet (door moslims) gebruikt worden en zullen niet worden vernietigd…. De mensen zullen niet gedwongen bekeerd worden… De mensen van Jeruzalem moeten de belasting betalen zoals de bewoners van (andere) steden. De Byzantijnen en de rovers moeten zij uitzetten.4
Volgens Tabari was de inname van Jeruzalem vreedzaam. Een jood profeteerde de overwinning. In feite heet hij de moslims welkom De mensen van Jeruzalem vragen om een vreedzame regeling. Omar belooft dat de inwoners geen gevaar lopen, hun kerken mogen blijven bestaan. Maar moet wel belasting betaald worden.
3https://archive.org/stream/TabariEnglish/Tabari_Volume_12#page/n213 resp. pag 189 en 190.
4 https://archive.org/stream/TabariEnglish/Tabari_Volume_12#page/n215/mode/2up pag 191.
www.opengeloven.net / materiaal voor het godsdienstonderwijs / 3e graad
9 De fragmentarische teksten die bewaard zijn gebleven in de niet-islamitische wereld
schetsen een heel ander beeld: geweldpleging, vernielingen, vele doden, hongersnood, een militaire bezetting, enz.
Bij Al-Tabari vinden we niet de feiten, maar wel de islamitische beleving van de veroveringen. Het is meer propaganda dan geschiedsschrijving.
Van belang is om hier te noemen dat er intern tussen moslims na de dood van Mohammed ook grote conflicten waren.
Er dreigde een burgeroorlog over wat de ware tekst van de Koran was. Hierdoor voelde kalief Othman zich genoodzaakt om een definitieve versie van de Koran vast te stellen en als norm aan alle moslims op te leggen.
Onder de vierde kalief Ali kwam het eveneens tot een uitbarsting. Ali was getrouwd met Fatima de dochter van Mohammed. Velen zagen hem als de opvolger van Mohammed, omdat hij tot het nageslacht van Mohammed hoorde. Anderen vonden dit te ver gaan:
alleen de Koran en wat de overlevering zegt over het leven van Mohammed is normatief.
Het conflict werd zo groot dat Ali in 661 bij de stad Koefa werd vermoord. Zijn zoon Hussein kwam in 680 in de buurt van Karbala om in de strijd tegen de Omajjaden. De volgelingen van Ali werden sjiieten genoemd (Sjia betekent volgeling (van Ali)). Sjiieten erkennen niet de volledige islamitische overleveringen van na de tijd van Mohammed, maar alleen de overleveringen waarvan de oorsprong ligt in de directe bloedverwanten van Mohammed. Ze beroepen zich daarbij op Soera 33:33. Abu Bakr, Omar en Othman, de eerste drie kaliefen, zien ze niet als geestelijke leiders.
De Sjiieten zijn echter een minderheid gebleven ten opzichte van de Soenieten.
De Koran
Het ontstaan van de Koran
Voor veel Moslims is de Koran het eeuwige ongeschapen Woord van God. De Koran kan niet overtroffen worden (vgl 11:16). Je mag de Koran niet aanraken als je onrein bent. Veel Moslims zien de Bijbel als een boek waaraan veel veranderd is ten opzichte van de oorspronkelijke versie. De Koran is daar vrij van en het volmaakte Woord van God.
In de Koran wordt het zo voorgesteld dat er een oerboek was in de hemel (een verzegeld boek 55:77; een goed bewaard tableau 85:22). En dat oerboek is aan Mohammed
geopenbaard:
43
2Bij de duidelijk sprekende Schrift3 Wij hebben haar gemaakt tot een Arabische Oplezing, opdat gij verstandig moogt worden.
4 en zij is waarlijk in de Moeder der Schrift bij Ons, verheven en wijs.
Veel moslims gaan dus uit van een mechanische inspiratie, God die de teksten van de Koran aan Mohammed heeft gedicteerd.
Toch zijn er tegenwoordig ook Moslims die uitgaan van een organische inspiratie, dat God binnen de context van de tijd Mohammed heeft geïnspireerd. Deze opvatting komt dichter bij de gangbare christelijke opvatting van de Bijbel.
De ontstaansgeschiedenis van de Koran is niet eenvoudig geweest.
Het schrift was echter gebrekkig. Voor verschillende medeklinkers was maar een letter.
Evenals in het Hebreeuws werden klinkers niet opgeschreven. In de oorspronkelijke vorm konden de teksten een heel verschillende inhoud hebben. Daarom was het des te belangrijker de teksten uit het hoofd te leren. De traditie om teksten uit het hoofd te leren gaat dus terug op de begintijd.
Na Mohammeds dood namen de Koranreciteerders een belangrijke plaats in. Er waren vrij snel vijf verzamelingen.
www.opengeloven.net / materiaal voor het godsdienstonderwijs / 3e graad
10 In 30 ontstond er in het leger onenigheid over de juiste versie van de Koran. Onder kalief
Othman kwam men tot de definitieve vaststelling van de tekst. Men wilde verdere verdeeldheid voorkomen.
Daarnaast was er zoals reeds gezegd het probleem van hoe de tekst voorgelezen moest worden. Eeuwen lang waren er 7 verschillende erkende vormen van Koranreciet. Nu zijn er nog maar twee van over; het reciet van Medina en het reciet van Kufa.
Pas in 1787 vond de eerste Moslimuitgave van de Koran plaats.
In 2016 verscheen een kritische uitgave van de Koran, waarin naast de standaardversie afwijkende teksten werden afgedrukt. Abdelmajid Charfi uit Tunisië nam het initiatief voor deze uitgave.
de indeling van de Koran
De Koran bestaat uit 114 hoofdstukken (Soera's). De ordening is merkwaardig: de lengte bepaalt de plaats van de Soera in het geheel. Lange Soera's staan vooraan, korte achterin.
Het is een hele wetenschap om te achterhalen wat de precieze context is geweest van
bepaalde Soera's. Maar een paar Soera's zijn duidelijk te relateren aan historische gebeurtenis- sen (8, 33, 48). Belangrijk is het onderscheid dat Moslims
maken tussen de mekkaanse periode en de medinaanse periode. Toen Mohammed in Mekka was, gingen de Koran teksten sterk over de beleving van het geloof. In de periode daarna moest Mohammed meer als staatsman optreden.
Het genre van de Koran
De bijbel is een verzameling van boeken, die een geschiedenis bestrijkt van meer dan 1000 jaar.
In de Bijbel komen we geschiedschrijving tegen, wetgeving, geslachtsregisters, dichterlijke boeken, profetische boeken, brieven en apocalyptische boeken.
De Koran is in een tijdsbestek geschreven en kun je het beste zien als een preek, of een liturgische tekst.
Er worden wel geschiedenissen aangehaald, maar de verhalen worden niet echt verteld. Daarnaast zijn er soms meer
wetgevende teksten. Sommige teksten hebben verwantschap met onze Psalmen.
de boodschap van de Koran
Historisch heeft Mohammed zich aangesloten bij het monotheïsme dat in de tijd van Mohammed al in opkomst was. Men erkende Allah al als de Schepper (31:24). Daarnaast had men echter nog lagere goden. Hier protesteerde Mohammed tegen (24:60-65).
De manier waarop de Koran over God spreekt, God als Schepper , Gods leiding, Gods vergeving,en Gods oordeelis verwant met de Bijbel.
God is de Schepper, die over alles regeert (57).
Lof aan God die alles wat in de hemelen is en op de aarde bepaalt. Hij is de Geweldige, de Wijze.
Mohammeds persoonlijke beleving van Gods leiding klinkt door in Soera 93
Uw heer heeft u niet in de steek gelaten of gehaat.
En waarlijk het komende zal beter voor u zijn dan het vorige
en waarlijk uw heer zal u geven dat gij er tevreden mee zijt.
Vond God u niet als een wees en gaf Hij u niet een toevlucht?
Vond hij u niet dwalend
en leidde hij u niet op de rechte weg?
de eerste Soera van de Koran in kaligrafisch schrift
www.opengeloven.net / materiaal voor het godsdienstonderwijs / 3e graad
11
Vond hij u niet arm en maakte hij u niet rijk?
Derhalve wat de wees betreft, veracht hem niet en wat de bedelaar betreft, drijf hem niet weg en wat de genade van uw Heer betreft, spreek ervan.
* waarin is dit gedeelte persoonlijk?
Ook spreekt de Koran op talrijke plaatsen over de vergeving39:54:
Oh mijn dienaren, die u zelf schade hebt toegebracht twijfel niet aan Gods barmhartigheid.
Zie God vergeeft alle zonden, zie, hij vergeeft en is barmhartig
Maar wij mensen moeten ons verantwoorden.
Op vele plaatsen spreekt de Koran over het oordeel, de dag van de afrekening. Op die dag veranderen de hemel en de aarde, zon en maan worden verenigd, sterren verliezen hun glans, bergen worden tot stof, zeeën koken, enz. De hemel splijt zich als God verschijnt om te
oordelen. Herinnerd wordt aan de tijd van Noach, het oordeel over de Midianieten en de bedoeienenstammen Ad en Thamoed.
Op de dag van het gericht zullen de rechtvaardigen intrekken in het paradijs, de ongelovigen wacht verschrikking.
Het paradijs wordt beschreven in voor bedoeienen aantrekkelijke bewoordingen. Geen brandende zon meer, geen koude 's nachts. Geen armoede meer en geen moeiten (76:11-22).
In de hel, Dsjahannam, daarentegen is ondragelijke hitte.
Vuur verteert de huid van de ongelovigen, het water kookt, er is alleen walgelijk voedsel. Dit is een eeuwige
straf (2:74,75; 43:74-78). De gelovigen kunnen daar niets aan veranderen, 7:44,45,50,51.
Mohammed en de Bijbel
het gebruik van de Bijbel
Moslims nemen vaak aan dat Mohammed een analfabeet was. Als dat zo is dan draagt de Koran daar de sporen van. Vergelijk hieronder de teksten uit de Koran met wat je weet uit de Bijbel.
28
38 Farao zei: leiders, ik erken geen God naast mij. Steek voor mij een vuur aan, Haman, om stenen van klei te bakken en een toren te bouwen. Dan zal ik opklimmen naar de God van Mozes, want ik beschouw hem echt als een leugenaar* Wat valt je op aan deze tekst?
Eliëzer, in de Bijbel de rentmeester van Abraham (Gen 15:2), wordt Abrahams vader genoemd (6:74) en Jacob de zoon van Abraham en de broer van Izaäk.
Nog merkwaardiger is het dat Mirjam, de zus van Mozes, de dochter van Imraan (in de Bijbel Amran, Ex 6:17,19) en Maria, de moeder van Jezus, een en dezelfde persoon zijn.
3
33 God heeft Adam, Noeh, de mensen van Ibrahiem en de mensen van Imraan uitverkoren boven de wereldbewoners 34 als afstammelingen van elkaar. God is horend en wetend 35 Toen de vrouw van ImraanHet Laatste oordeel in een indiaas schilderij van de 16e eeuw. Links de opgestane doden met in hun hand een rol waarin hun daden staan opgetekend. In het centrum Gabriël met de weegschaal. Links van hem Mohammed en Ali, rechts Hasan en Husayn. Rechts onder de hel, die de vromen moeten passeren.
www.opengeloven.net / materiaal voor het godsdienstonderwijs / 3e graad
12
zei: ‘Mijn Heer ik wijd bij gelofte aan U wat in mijn buik is; neem het van mij aan. U bent de horende, de wetende’ 36 Toen zij haar gebaard had, zei zij; ‘Mijn Heer, ik heb een meisje gebaard.’ (God wist het best wat zij gebaard had; het mannelijke is niet als het vrouwelijke) ‘Ik heb haar Marjam genoemd en ik bid U haar en haar nageslacht te beschermen tegen de vervloekte Satan’. 37 Toen aanvaardde haar Heer haar vriendelijk en zorgde ervoor dat zij goed opgroeide en Hij vertrouwde de zorg voor haar aan Zakarijja toe. Telkens als Zakarijja bij haar in het heiligdom binnenkwam vond hij proviand bij haar. Hij zei; ‘Marjam, waar heb jij dit vandaan?’Zij zei; ‘Het komt van God. God geeft levensonderhoud aan wie Hij wil, zonder afrekening’.
19
16 En vermeld in het boek Marjam. Toen zij zich van haar familie terugtrok naar een oostelijke plaats....17 Toen zonden Wij Onze geest naar haar en hij deed zich aan haar voor als een goed gevormd mens....19 Hij zei: ‘Ik ben de gezant van jouw Heer om jou een reine jongen te schenken’20 Zij zei: ‘Hoe zou ik een jongen krijgen, terwijl geen mens mij aangeraakt heeft; ik ben geen onkuise vrouw.’21 Hij zei: ‘... het is een beslissing die genomen is’. 22 Dus werd zij zwanger van hem (Isa) en trok zich met hem terug naar een afgelegen plaats.23 Toen maakten de weeën dat zij .... zei: ‘Ach was ik maar eerder gestorven en was ik maar volstrekt in vergetelheid geraakt’. 24 Maar hij riep haar.... 26 ‘eet en drink en wees goedmoeds’.... 27 Toen kwam zij met hem (Isa) bij haar mensen terwijl zij hem droeg. Zij zeiden: ‘O Marjam, jij hebt echt iets ongehoords begaan. 28Zuster van Haroen, jouw vader was geen slechte man en jouw moeder was geen onkuise vrouw!’ 29 Maar zij wees naar hem. Zij zeiden: ‘Hoe kunnen wij spreken met iemand die nog een kind in de wieg is?’ 30 Hij (Isa) zei: ‘Ik ben Gods dienaar; Hij heeft mij het boek gegeven en mij tot profeet gemaakt. 31 en Hij heeft mij gezegend gemaakt waar ik ook ben en Hij heeft mij de salaat en de zakaat opgelegd zolang ik leef ... 33 En vrede zij met mij op de dag dat ik geboren werd, op de dag dat ik sterf en op de dag dat ik weer tot leven word gewekt’.
66
12 En Marjam, de dochter van Imraan die haar eerbaarheid bewaarde. Toen bliezen Wij er iets van Onze geest in en zij geloofde de woorden van haar Heer en Zijn boeken; zij behoorde tot de onderdanigen* Welke conclusies trek jij uit deze gedeelten?
We vinden in de Koran nog meer anachronismen – voorstellingen die niet kloppen in de tijd.
In de Koran is Nimrod een tijdgenoot van Abraham, wat zeker niet het geval is in het boek Genesis (Soera 2:258, vgl Gen 10:6-9 en 11:10-26).
De Soera 2:246-251 is een mix van het roepen om een koning (1 Sam 8), de monstering van de troepen door Gideon (Ri 7:5) en de overwinning van David op Goliath (1 Sam 17).
2
246 Heb jij niet gezien naar de voornaamsten van de Israëlieten na Moesa toe zij tot een profeet van hen zeiden: ´Zend ons een koning, dan zullen wij op Gods weg strijden´…..249 Toen koning Taloet met zijn troepen uittrok zei hij: God zal jullie op de proef stellen met een rivier. Wie eruit drinkt, hoort niet bij mij en wie het niet proeft, die hoort bij mij, behalve als iemand een handvol opschept. Toen dronken zij eruit op enkelen na…..
251 Toen versloegen zij hen met Gods toestemming en Dawoed doodde Djaloet en God gaf hem het koningschap…..
Ook andere gedeelten in de Koran komen voor ons vreemd over..
De komst van Mohammed wordt door Jezus aangekondigd
Isa zei: O Israëlieten, ik ben de gezant van God bij jullie om te bevestigen wat er van de Taura voor mijn tijd al was en om het goede nieuws te verkondigen van een gezant die na mij zal komen en van wie de naam Ahmad zal zijn. (61:6).
Jezus deed opmerkelijke wonderen. Hij maakte vogels uit leem en liet die vervolgens wegvliegen.(5:110). Op een vraag van zijn leerlingen laat Jezus een tafel neerdalen uit de hemel. Zo werd het avondmaal ingesteld (5:111-115).
Toen God zei: O isa, zoon van Marjam, denk aan Mijn genade aan jou en jouw moeder toen Ik jou sterkte met de de heilige geest, zodat jij in de wieg en als volwassene tot de mensen sprak en toen Ik jou het boek onderwees en de wijsheid, de Taura en de Indjiel en toen jij met Mijn toestemming uit klei iets als de vorm
...
www.opengeloven.net / materiaal voor het godsdienstonderwijs / 3e graad
13
van een vogel schiep en er toen in blies en het met Mijn toestemming aeen vogel was en toen jij blindgeborenen en melaatsen met Mijn toestemming genas en …. En 111 toen Ik aan de discipelen openbaarde: ‘Geloof in Mij en Mijn gezant’. Zij zeiden: ‘Wij geloven. Getuig dat wij ons aan God hebben overgegeven.’ 112 Toen de discipelen zeiden: ‘O Isa, zoon van Marjam, kan jouw Heer tot ons een tafel uit de hemel laten neerdalen?’Hij zei: ‘Vrees God als jullie gelovigen zijn’. 113 Zij zeiden: ‘Wij wensen ervan te eten en dat onze harten gerustgesteld worden…..
Jezus werd niet aan het kruis geslagen, maar iemand anders voor hem in de plaats.
4
157Ze zeggen: ‘wij hebben de masie Isa, de zoon van Marjam, Gods gezant gedood’- Zij hebben hem niet gedood en zij hebben hem niet gekruisigd, maar het werd hun gesuggereerd….Als wij deze gegevens combineren, kunnen we concluderen dat Mohammed slechts gebrekkig kennis had van de Bijbel. Daarbij komt dat de Bijbel destijds niet in de arabische taal was vertaald. Er waren te weinig mensen in Mohammeds omgeving die een correctie konden maken op wat hij zei.
de openbaring aangevochten
Op een aantal plaatsen in de Koran komen we de tegenwerpingen tegen van Mohammeds tijdgenoten.
Men vindt Mohammed een gewoon mens en ziet geen reden om in hem te geloven (23:24,25).
Waarom heeft God geen engel gezonden (25:8,9)? Waarom gebeuren er geen wonderen?
25
4De ongelovigen zeggen: dit is niets dan bedriegerij, die hij zelf uitgevonden heeft, waarbij andere personen hem hebben geholpen.16
103Allah weet heel goed dat zij zeggen: 'mensen onderrichten hem'. De taal van hen op wie zij zinspelen is echter niet-arabisch, maar dit is duidelijke arabische taal.de breuk met joden en christenen
Voor Mohammed stond het vast, dat wat hij verkondigde, hetzelfde was wat Mozes verkondigde en Jezus (vgl 26:192; 22:40,41).
5
44Zie neergezonden hebben wij de thora. Daarin was leiding en licht. Daarnaar richtten de profeten, die zich aan Allah hadden overgegeven, degenen die het Jodendom beleden. Evenzo richtten de rabbijnen en de schriftgeleerden naar de Schrift van Allah, die hun was toevertrouwd en waarover zij getuigen waren... 46En op hen lieten wij Jezus volgen, de zoon van Maria, om de thora te bevestigen, die voor hem was en wij gaven hem het evangelie. Daarin was leiding en licht, het bevestigde de thora die voor hem was. het was een leiding en een vermaning voor de godvruchtigen 47opdat het volk van het evangelie zou richten naar wat Allah daarin neergezonden had. En wie niet richt naar wat Allah neerzond, dat zijn de mensen die van de rechte weg afwij- ken.* Wat is onjuist in dit gedeelte?
In de Koran zijn ook fragmenten bekend dat christenen instemmend reageerden op de boodschap van Mohammed(vgl. 17:118):
28
52Zie degenen die de Schrift tevoren gegeven is, geloven er aan, en wanneer het hun gereciteerd wordt, spreken zij: ‘wij geloven daaraan, het is de waarheid van onze Heer. Zie wij waren reeds mensen die zich aan Allah overgaven voordat dit kwam’.Dit is echter bij de eerste kennismaking.
Later geven ze zich toch niet over.
* Vul in wat volgens jou de reden daarvan zou kunnen zijn.
Mohammed legt dit uit als ongehoorzaamheid (2:83,84) en ongeloof. Er zijn vele
geschiedenissen die openbaren dat joden en christenen niet wilden luisteren naar het woord van God. Ook verwijt Mohammed dat christenen en joden opzettelijk elementen van de boodschap verbergen en verdraaien.
2
75 Begeren jullie dan dat zij geloof aan jullie hechten? En dat terwijl er onder hen een groep is die Gods woord gehoord had. Toen verdraaiden zij het, nadat zij het begrepen hadden en terwijl zij het beter wisten.In de Koran is Jezus net zoals Mohammed de boodschapper van Allah. Hij is niet de Zoon van God (vgl 5:72-74).
4
171O volk van de Schrift, overschrijdt niet uw godsdienst en spreek van Allah slechts de waarheid. De Messias, Jezus, de zoon van Maria is de gezant van Allah ... Zo gelooft dan in Allah en zijn boodschappers en spreek niet: Drie. Sta daarvan af. Dat zal goed voor u zijn. Allah is een enig God, Hij is te verheven omwww.opengeloven.net / materiaal voor het godsdienstonderwijs / 3e graad
14
kinderen te hebben.73 Ongelovig zijn zij die zeggen dat God een derde van drie is. Maar er is geen andere god dan één God. .... 75 De masieh, de zoon van Marjam, is alleen maar een gezant aan wie de andere gezanten zijn voorafgegaan..
5
72 Ongelovig zijn zij die zeggen: ‘God is de masieh, de zoon van Marjam’. Maar de masieh heeft gezegd: ‘O Israëlieten, dient God, mijn Heer en jullie Heer’. Als iemand aan God metgezellen toevoegt, dan ontzegt God hem de tuin; zijn verplijfplaats is het vuur. De overtreders zullen geen helpers hebben5
116 En God zei: O Isa, zoon van Marjam, heb jij tot de mensen gezegd: ‘Neem mij en mijn moeder tot goden naast God?’Hij zei: ‘U zij geprezen? Het past mij niet iets te zeggen waartoe ik geen recht heb. Als ik het gezegd zou hebben dan zou U het geweten hebben... 117 Ik heb tot hen alleen maar gezegd wat U mij bevolen hebt: ‘Dient God, mijn Heer en jullie Heer’.* Welk misverstand is hier over de triniteit?
moeilijke punten
de islam en geweld
In het begin van ons betoog hebben we het al gezegd: veel moslims zijn lieve mensen.
Dit wordt dus een moeilijk hoofdstuk.
De moslims van onze tijd hebben de Koran niet samengesteld. Was dat wel het geval dan zou de Koran er heel anders uit gezien hebben. Er bestaat dus een spanning tussen de teksten van toen en de normen en waarden van onze moderne samenleving.
Een belangrijk uitgangspunt in onze samenleving is de vrijheid van meningsuiting.
Iedereen mag denken en geloven wat hij wil. En als burgers van een pluralistische
samenleving wordt van ons tolerantie verwacht jegens levensopvattingen die de onze niet zijn. Er bestaan echter intolerante teksten in de Koran en de Hadith.
Moslims halen vaak het Koranvers aan waarin staat dat in de godsdienst geen dwang is (2:256), maar er zijn ook Koranverzen die een heel andere toon aanslaan:
2
191 Doodt hen waar jullie hen aantreffen en verdrijft hen waarvandaan zij jullie verdreven hebben4
89 ... Als zij zich afkeren, grijpt hen dan en doodt hen, waar jullie hen vinden9
5 Als de heilige maanden zijn verstreken, doodt dan de veelgodendienaars waar jullie hen vinden, grijpt hen, belegert hen en wacht hen op in elke mogelijke hinderlaag. Maar als zij berouw tonen, de salaat verrichten en de zakaat geven, legt hun dan niets in de weg.47 5 Wanneer gij de ongelovigen ontmoet, sla hun hoofd af en wanneer u overwinnaar bent, bindt hen dan vast. Wanneer de oorlog opgehouden is, laat hen dan vrij uit gunst of voor een losprijs
Moslim zien Mohammed als een voorbeeld en proberen serieus zijn voorbeeld in hun leven toe te passen. Maar we hebben al gezien dat Mohammed zich inliet met banditisme en betrokken was bij genocide. Dit is een heel groot probleem. Meer dan de helft van de hoofdstukken bij Ibn Ishaak over het leven van Mohammed gaan vanaf Medina over geweldpleging en veldslagen. Het is zo goed als onmogelijk om deze overleveringen een inspiratiebron te laten zijn in onze moderne tijd.
Om de pijn hiervan te verzachten zeggen goedbedoelende exegeten: Mohammed kon niet anders. Hij werd aangevallen. Hij moest wel. Maar wat betekent de gewelddadige verovering van de joodse enclave in Kaybar? Welke militaire betekenis heeft het om een plantage te veroveren en slachtoffers te maken als die plantage 150 kilometer van Medina ligt?
Een andere vluchtweg is dat moslims zeggen dat deze teksten mogelijk historisch niet betrouwbaar zijn en dat het woord jihad symbolisch moet worden uitgelgd: het slaat op het gevecht dat wij aan moeten gaan met onszelf.
De Dome of the Rock op de tempelberg in Jeruzalem; aan de binnenzijde van het gebouw vinden we de tekst: Allah heeft geen zoon.
www.opengeloven.net / materiaal voor het godsdienstonderwijs / 3e graad
15 De niet-islamitische teksten over de islamitische veroveringen tonen de werkelijke gang van
zaken: kerken werden in brand gestoken, er werden massaal mensen gedoopt en oogsten werden vernietigd.
Het is een huiveringwekkend idee om te bedenken dat moslimradicalen en jihadisten zich heel goed kunnen beroepen op de oorspronkelijke islamitische teksten.
Het fenomeen van islamitisch geweld is veel ouder dan de meer recente groepen als Al Qaida, IS, El Shabaab en Boko Haram.
In de meeste islamlanden zijn er jihadaanslagen van radicale bewegingen op onschuldige andersgelovigen: op christenen en boeddhisten in Indonesië, op boeddhisten in Thailand, op hindoes in India en Kasjmir...., op kopten in Egypte, op Assyriërs in Irak, op christenen in de Filippijnen, Pakistan, Soedan en Nigeria, enzovoort. Al die bewegingen zijn gedreven door dezelfde religieuze ideologie, die ze halen uit islamitische basisteksten als de Koran, de soenna - tradities over de profeet - en de sira - biografieën over de profeet. Van dat fenomeen bestaat geen christelijke of andere variant.
arabist Remi Hauman in Tertio
Mohammed bin Abdulla uit Bangladesh en Abel Kasem waren erbij
in 1971 toen in Bangladesh 200.000 vrouwen werden verkracht en naar schatting 3 miljoen mensen omkwamen. Hele wijken van Calcutta werden in brand gestoken. Overal waren lijken.
De operatiebases van deze actie waren 4000 moskeeën. De leus was: Red Pakistan, red de Islam. De inspiratie voor deze misdaden kwam uit teksten uit de Koran en de Hadith.
Een ex-moslim uit Bangladesh, schrijft: ‘welke lessen hebben de Bengalen uit deze genocide getrokken?
Het antwoord is werkelijk gênant: we doen net alsof er in 1971 niets is gebeurd in Bangladesh. We doen alsof de islam niets met die genocide te maken had. Veel vrienden van mij zijn fanatieke volgelingen van de islam geworden, sommigen rechtvaardigen de genocide met een beroep op de zuivere islam... De schuldigen van de genocide in 1971 zijn niet berecht. De islam zal nieuwe misdaden begaan als een gelegenheid zich voordoet.’
Weg uit Islam, 154-178
de islam en de vrouw
Het is wat kort door de bocht als velen in het westen geloven dat moslimvrouwen
onderdrukt worden door hun mannen. Deze perceptie heeft vooral te maken met het feit dat men geen oog heeft voor de verschillen in cultuur.
Er zijn echter in de Koran en de Hadith wel teksten die moeilijkheden oproepen.
Volgens tellingen van deskundigen had Mohammed in totaal 14 vrouwen waarvan
maximaal 11 tegelijkertijd. Het is niet eenvoudig om in zo’n situatie het hoofd boven water te houden. Volgens een tekst in de Koran mocht Mohammed een bijna onbeperkt aantal vrouwen hebben (33:50,51). Voor Mohammed wordt een uitzondering gemaakt op de regel dat een man vier vrouwen mag hebben. We komen hier wel heel dicht op Mohammeds huid. Het ontlokte zijn vrouw Aisja de beroemde uitspraak: ‘Jouw God is wel erg
toeschietelijk en snel in het vervullen van jouw wensen’(Nahed Selim, De vrouwen van de profeet, 130). Er is een tekst in de Koran die erop wijst dat de vrouwen van de profeet zich materieel tekort gedaan voelden (33:28,29).
O profeet , zeg tot jouw echtgenotes: als jullie het tegenwoordige leven en zijn praal zouden wensen, komt dan, dan zal ik jullie gebruiksgoederen geven en jullie op een vriendelijke manier wegzenden. Maar... God heeft voor hen onder jullie die goed doen een geweldig loon klaargemaakt
Problematischer is het echter dat Mohammed zijn profeetschap soms misbruikte om zijn zin te krijgen.
Mohammed raakte verliefd op de vrouw van zijn stiefzoon.
Dat is nogal vergaand. Maar gelukkig kreeg hij toestemming van God om met haar te trouwen (33:37).
Maar nu in het algemeen. Evenals sommige gedeelten in de Bijbel is de Koran geschreven vanuit het mannelijke
In Nigeria worden regelmatig kerken door moslims in brand gestoken.
Deze kerk werd verwoest in September 2007
www.opengeloven.net / materiaal voor het godsdienstonderwijs / 3e graad
16 standpunt, dus dat de man boven de vrouw staat.
Een paar teksten zijn berucht.
2
223 Uw vrouwen zijn een akker voor u, zo komt dan tot uw akker zoals gij maar wiltCommentaar van een moslima: ik vraag me af hoe het hof maken in zo’n huwelijk gaat.
Ongelijkheid tussen man en vrouw wordt in de Koran soms nadrukkelijk geformuleerd:
4
34 De mannen zijn zaakwaarnemers voor de vrouwen, omdat God de een boven de ander heeft bevoorrecht en omdat zij van hun bezittingen uitgegeven hebben. De deugdzame vrouwen zijn dus onderdanig en zij waken over wat verborgen is, omdat God erover waakt. Maar haar van wie jullie opstandigheid vrezen, vermaant haar laat haar alleen in bed en slaat haar.Het teruggetrokken leven van vrouwen wordt gebaseerd op het voorschrift voor de vrouwen van Mohammed (33:53).
33
53En als jullie haar [de vrouwen van de profeet] iets om te gebruiken vraagt, vraagt haar dat dan van achter een afscheiding. Dat is reiner voor jullie harten en haar harten. Het past jullie niet Gods gezant lastig te vallen, noch dat jullie ooit na hem met zijn echtgenotes trouwt. Dat is bij God afschuwelijk.Volgens het islamitisch recht heeft de man meer rechten dan de vrouw. Er gaat meer van een erfenis naar een zoon dan naar een dochter. Bij een financiële verbintenis moeten 2 mannen getuigen zijn of anders 1 man en 2 vrouwen (2:282). Bij vrouwenmishandeling is het getuigenis van een vrouw niet voldoende.
Het is echter wel van belang deze voorschriften te verstaan tegen de achtergrond van de toenmalige tijd. Sommige moslims geloven dat door Mohammed de vrouwen van zijn tijd zelfs zijn geëmancipeerd en dat hij voor vrouwen het erfrecht heeft verbeterd en
echtscheiding voor mannen moeilijker gemaakt.
de islam en mensenrechten
In een rechtstaat zijn alle burgers gelijk ongeacht hun levensbeschouwing.
In islamitische landen is men echter eeuwenlang gewend aan een andere benadering op dit punt:
In Pakistan moet je in strafzaken maar de helft van de boete betalen als een niet-moslim betrokken is. Het getuigenis van een niet-moslim is ongeldig, wat hem weerloos maakt in alle geschillen met moslims. In Iran geldt een soortgelijke wetgeving. Dat is geen hedendaags fantasietje van de desbetreffende regimes, maar wel een traditioneel onderdeel van de sharia of islamitische wet. In alle islamlanden, behalve in Turkije, komen allerlei discriminaties voor op niet-moslims op basis de shariawetgeving.
In bijna alle islamlanden hebben niet-moslims, al dan niet officieus, een vernederend tweederangs statuut. Ze zijn dhimmi’s. Dhimmi betekent letterlijk beschermeling, maar het gaat om achterstelling. In Turkije bijvoorbeeld mogen autochtone christenen officieel geen kerken bouwen; ze ondergaan zware tegenwerking om ze te mogen herstellen. In Egypte worden ze zelfs tegengewerkt bij het bouwen van een toilet of het herschilderen van een muur. Deze praktijk vindt zijn oorsprong in het pact van Úmar - een overgaveverdrag voor door de jihad veroverde gebieden - uit de zevende eeuw.
Een ander voorbeeld is de vervolging van elke vorm van evangelisatie. In Marokko bijvoorbeeld is dat officieel verboden onder artikel 220 van de strafwet. Daardoor is bijbelverspreiding verboden en bekeerlingen worden opgepakt door de politie.
Holocaustontkenning is gangbaar in Egypte, Jordanië, Syrië, Iran en Saudi-Arabië.
Het is onjuist en opruiend individuele moslims te identificeren met die korte probleembeschrijvingen. We moeten er evenwel zonder complexen over nadenken en er conclusies uit durven trekken.
Geen enkele moslim waar ook ter wereld ondervindt het globale patroon van zware verdrukking en vervolging dat andersgelovigen in islamlanden moeten ondergaan als gevolg van islamitische wetten of tradities. Als er in het Westen dan toch maatschappelijke wrijvingen met moslimpopulaties ontstaan, zijn die nooit christelijk geïnspireerd. Allochtone moslims in het historisch niet-islamitische Westen hebben gelijke burgerrechten als de autochtone bevolking. Iets wat bijna geen enkele historische niet-moslimpopulatie in de islamwereld kan zeggen. Als sommige moslims respect opeisen voor hun religie, moeten we hen wijzen op de grote
tegenstelling tussen de westerse realiteit en de realiteit in islamitische landen.
Tertio, Remi Hauman
Voor moslims is Saoudi-Arabië het land van de heilige plaatsen Mekka en Medina. Voor ons is het het land van de olie, maar veel verder denken we niet.
Dhimmi betekent letterlijk
‘beschermeling’, maar de bedoeling van dhimmitude is achterstelling.
...
www.opengeloven.net / materiaal voor het godsdienstonderwijs / 3e graad
17
Ondanks haar enorme olie-inkomsten staat Saoudi Arabië slechts op de 61e plaats van de
HumanDevelopment Index van de VN. België staat op nummer 17. De koninklijke familie baadt in de weelde, de materiële verlangens zijn zelfs zo sterk, dat Saoudi Arabië om die reden een buitenlandse schuld heeft van 150 miljard Euro. Tegelijkertijd is 4% van de bevolking ondervoed en 15 tot 25% van de bevolking is werkloos. De kindersterfte is vijf maal zo hoog als in België. 17% Van de bevolking is analfabeet.
Wat betreft de mensenrechten is Saoudi-Arabië een merkwaardig land. Er bestaat geen gekozen landelijk parlement. Er is geen persvrijheid en websites worden geblokkeerd. Vrouwen mochten tot voor kort geen auto besturen en geen eigen bedrijf runnen. Nog steeds komt het
voor dat vrouwen van de familie niet in het buitenland mogen studeren, omdat der geen mannelijke begeleider voor hen is.
Publieke executies vinden nog altijd plaats vooral onder buitenlanders en armen. Foltering om bekentenissen los te krijgen, is niet uitzonderlijk. Vaak kunnen beschuldigden geen beroep doen op een advocaat. Als een advocaat een zaak bepleit die gevoelig ligt, kan hij uit zijn ambt gezet worden. Nog steeds zitten er mensen gevangen omdat ze pleiten voor een
constitutionele monarchie (democratie met een niet-gekozen koning) in Saoudi-Arabië.
En hoe paradoxaal: het land van de vrijheid, de VS, heeft sinds 1930 een nauwe relatie met de Saoudi’s. Toen was de deal olieconcessies in ruil voor financiële steun. In 1943 werd de
eerste Amerikaanse militaire basis geopend in Dahran. In 1945 sloot president Roosevelt een pact met koning Saoud, dat olieaankopen garandeerde in ruil voor wapenaankopen in de VS.
Voor moslims in het westen is er dus genoeg reden om werk te maken van een inhaal beweging: een overgang naar een islam die democratisch gezind is, gelijke burgerrechten respecteert en een vreedzame manier van samenleven propageert.
Veel moslims bezoeken studiedagen, waarin het thema is: hoe kunnen wij als moslim een bijdrage leveren aan onze democratische samenleving? Waar vinden we teksten in de Koran en de Hadith, die wel een inspiratiebron kunnen zijn voor een eigentijdse beleving van ons geloof?
evaluatie
Ook in het christelijk geloof bestaat er een conflict tussen oude teksten en de moderne samenleving, waarin internationaal recht, tolerantie, gelijkheid tussen man en vrouw en het respecteren van mensenrechten belangrijke morele uitgangspunten vormen.
conclusie
In het bovenstaande zijn enige kritische opmerkingen geplaatst over het leven van Mohammed, de geschiedenis van de Islam en praktijken in onze tijd.
Als we komen tot een beoordeling van de Islam, moeten we een aantal zaken goed voor ogen houden.
Laten we niet vergeten dat er miljoenen moslims zijn die democratisch ingesteld zijn, in vrede leven met hun buren en het beste willen in hun gezin. Zij zijn niet aansprakelijk voor
wandaden van anderen en ontsporingen in het verleden.
In ernst en toewijding voor hun geloof steken moslims vaak de christenen voorbij. Moslims bidden vijf maal per dag. Veel christenen doen het maar een keer per dag. Moslims bidden met hun hele lichaam, christenen vaak alleen met hun hoofd. Moslims leren de Koran uit hun hoofd. Veel christenen hebben een gebrekkige kennis van de Bijbel.
Globaal heeft de Islam inderdaad een probleem met geweld. En er is wat dat betreft een probleem met de Koran zelf. Als we de Koran op dit punt aanvallen, moeten we beseffen, dat in de Bijbel ook moeilijke passages staan. In het boek Jozua worden in opdracht van God steden en volken uitgeroeid (bijv Joz 6:17,21; 8:2,22,23; 10:40; vgl. Deutr 13:15; 20:16,17; 1 Sam 15:2,3). Je kunt zeggen: ja maar dat is het O.T. Toch lost dat niet zoveel op.
Moslims moeten er voor waken dat ze niet fanatiek worden. Als men een passie heeft voor God, mag dat niet zijn zonder compassie over onze medemens. Geloof en liefde moeten altijd
De wahabieten zijn een fundamentische islamitische beweging die met oliegeld hun boodschap exporteren.
Hierdoor verandert het karakter van de Islam in bijvoorbeeld werelddelen als Afrika.
www.opengeloven.net / materiaal voor het godsdienstonderwijs / 3e graad
18 hand in hand gaan. In een gezamenlijke les werd eens aan een moslimleerling gevraagd: ‘wat
zeg jij tegen je broer als hij je over 2 jaar zegt dat hij homo is?’ ‘Dan ga ik hem vermoorden’, was het antwoord direct. In de christelijke wereld is zo’n antwoord volledig ondenkbaar.
In de Bijbel gaat het om Gods onvoorwaardelijke liefde die hij door het offer van Jezus heeft bewezen (Joh 3:16, Rom 5:8). In de Koran staat slechts
3
31Als jullie God liefhebben, volg mij dan en God zal jullie liefhebben en jullie je zonden vergevenWe hebben veel gemeenschappelijk met Moslims (het geloof in Gods rechtvaardigheid en barmhartigheid, het eeuwige leven). Maar er zijn ook verschillen.
Als we dat vaststellen moeten we onszelf echter niet verbeelden dat we daarmee automatisch betere mensen zijn!!
Buizingen, 2021
Jart Voortman
herhalingsvragen
1. Wat is de islamitische geloofsbelijdenis? 1
2. Geef een uitgebreide beschrijving van de Salat 1,2 3. Geef een beschrijving van de Hadj 2,3
4. Wat zijn Soennieten en Sjiieten? 3
5. Beschrijf het leven van Mohammed in hoofdlijnen met jaartallen 4-7 570
576 595
±600 --- --- --- 622 624 625 630 632
…. (opzoeken!)
….
….
….
Eerste volgelingen in Mekka
Aboe Talilb sterft en Mohammed heeft geen bescherming meer Chadiedja sterft
……
…..
…..
…..
…..
6. Wat was de boodschap van het document van Medina 6
7. Geef kort weer wat Thomas de Oudste of de Patriarch Sophronius vertelt over een veldslag/de bezetting van Betlehem 7,8
8. Welke moeilijkheden waren er in verband met het ontstaan van de Koran? 7
9. Moslims neigen naar een mechanische inspiratieleer van de Koran. Christenen hebben een organische inspiratieleer van de Bijbel. Leg uit 7
10. Hoe is de Koran ingedeeld? Welke periodes onderscheiden Moslims bij de teksten van de Koran? 8
11. Tot wat voor genre zou je de Koran als boek willen rekenen?8
12. Noem 3 thema's waarin de boodschap van de Koran verwant is met de Bijbel 8,9 13. Geef een voorbeeld van anachronismen in de Koran. 9,10
14. Met welke argumenten werd Mohammeds openbaring afgewezen? 10,11
15. Welke ontwikkeling kun je aanduiden in de relatie tussen Mohammed en joden en christenen? 11
www.opengeloven.net / materiaal voor het godsdienstonderwijs / 3e graad
19 16. Hoe spreekt de Koran over de triniteit? 11,12
17. Geef een voorbeeld van geweld in de Koran en in het leven van Mohammed. 12,13 18. Noem een Korantekst over de relatie man-vrouw.
19. Wat verstaan we onder sharia, dhimmitude en het pact van Umar? 14 20. Hoe zou jij over je geloof spreken met moslims?
gebruikte literatuur
D.S. Attema De koran, zijn ontstaan en inhoud
Ibn Ishaak, het leven van Mohammed, Bulaaq Amsterdam, 2000
Alfred Guillaume, The life of Mohammad, Oxford University Press 200417
Wim Raven (vert.), Leidraad voor het leven, de tradities van de profeet Mohammed Bulaaq 20063
Ibn Warraq, Why I am not a muslim, Prometheus books New York 1995 Ibn Warraq, Weg uit de Islam, Meulenhoff Amsterdam, 2008
Nahed Selim, De vrouwen van de profeet, Van Gennep 20053
Frans Hitchinson, Ontmoeting, De Islam binnen de katholieke godsdienstlessen, 2004 Hans Jansen, Zelf Koran lezen, De arbeiderspers 2008
F. Leemhuis (vert.), de Koran, Unieboek, 200713 J.H. Kramer (vert.), de Koran, Elsevier, 19786
www.opengeloven.net / materiaal voor het godsdienstonderwijs / 3e graad
20
Inhoud
het leven van Mohammed ... 4
de verspreiding van de Islam ... 7
De levensstijl van Moslims ... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.
de vijf zuilen ... 1de salat ... 1
andere voorschriften... 3
De Koran ... 9
de indeling van de Koran ... 10
Het genre van de Koran ... 10
de boodschap van de Koran ... 10
Mohammed en de Bijbel ... 11
het gebruik van de Bijbel ... 11
de openbaring aangevochten ... 13
de breuk met joden en christenen... 13
moeilijke punten ... 14
de islam en geweld ... 14
de islam en de vrouw ... 15
de islam en mensenrechten ... 16
conclusie ... 17
herhalingsvragen ... 18
gebruikte literatuur ... 19
auteur met Nasser Hamid Abu Zaid in 2009
