ONTWERPBESLUIT
Ontwerpbesluit van de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 12c, tweede lid, van de Gaswet.
Nummer 103320_3 / 1
Betreft zaak: Afbouw van de dagmarge, bedoeld in artikel 4.1.4.3 van de Transportvoorwaarden Gas - LNB
1
Openbaar
I lnleiding
1. Artikel 4.1.4.3 van de Transportvoorwaarden Gas – LNB bepaalt dat de dagmarge, waaronder wordt verstaan de toegestane afwijking van het cumulatieve uurverschil aan het eind van de gasdag, tot 1 juli 2009 36% en tot 1 januari 2010 10%, bedraagt van de omvang van het portfolio zoals bedoeld in artikel 4.1.4.1 van de Transportvoorwaarden Gas – LNB. Vanaf 1 januari 2010 zal de dagmarge 2% bedragen
2. Naar aanleiding van diverse reacties van marktpartijen in verband met de naderende inwerkingtreding van de afbouw van de dagmarge en een gezamenlijke brief van de Vereniging Energieproducenten, handelaren en –retailbedrijven in Nederland (hierna: EnergieNed) en de Nederlandse Vereniging voor Marktwerking in Energie (hierna: VME) van 29 mei 2009 heeft de Raad een kortdurend onderzoek uitgevoerd naar de kwaliteit van het stuursignaal.
2
Openbaar
II Wettelijk kader en procedure
4. Op grond van artikel 12c, tweede lid, van de Gaswet zendt de Raad met inachtneming van de in artikel 12 van de Gaswet bedoelde regels een ontwerp van het besluit tot wijziging van de tariefstructuren of de voorwaarden aan de gezamenlijke netbeheerders en de representatieve organisaties van netgebruikers, indien naar zijn oordeel wijziging van de tariefstructuren of de voorwaarden bedoeld in de artikelen 12a en 12b van de Gaswet noodzakelijk is.
5. De gezamenlijke netbeheerders en representatieve organisaties van netgebruikers op de gasmarkt kunnen hun zienswijze op het ontwerp van dit besluit tot wijziging van de voorwaarden ex artikel 12e, derde lid van de Gaswet aan de Raad kenbaar maken binnen twaalf weken na het tijdstip waarop het ontwerp van het besluit op grond van artikel 12c, tweede lid van de Gaswet, aan hen is gezonden. Het ontwerpbesluit is verzonden op 10 september 2009. De gezamenlijke netbeheerders en representatieve netgebruikers op de gasmarkt kunnen hun zienswijzen derhalve kenbaar maken tot uiterlijk 3 december 2009.
6. De Raad bepaalt dat op de voorbereiding van het onderhavige besluit de uniforme openbare voorbereidingsprocedure bedoeld in afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb) van toepassing is. De Raad legt het ontwerp van het te nemen besluit en de daarop betrekking hebbende stukken die redelijkerwijs nodig zijn ex artikel 3:11 Awb voor een beoordeling van het ontwerp ter inzage met ingang van 22 oktober 2009. Van de terinzagelegging wordt kennis gegeven in de Staatscourant. Omdat volstaan wordt met vermelding van de zakelijke inhoud liggen de stukken voor een ieder ter inzage vanaf de datum van publicatie van deze kennisgeving tot en met 3 december 2009 op het kantoor van de Energiekamer van de Nederlandse
Mededingingsautoriteit. Het voorstel is tevens te raadplegen op de website van de Energiekamer (www.energiekamer.nl). Belanghebbenden kunnen hun zienswijze over het ontwerp naar voren brengen tot uiterlijk 3 december 2009.
7. Op [datum] heeft ten kantore van de Raad een hoorzitting plaatsgevonden. Tijdens de hoorzitting hebben vertegenwoordigers van [partij] hun zienswijze gegeven. Het verslag van de hoorzitting heeft de Raad gepubliceerd op de Internetpagina van de
3
Openbaar
8. De Raad heeft schriftelijke zienswijzen ontvangen van [partijen]. Deze ingebrachte zienswijzen heeft de Raad gepubliceerd op de Internetpagina van de Energiekamer. Indien een zienswijze heeft geleid tot een aanpassing van het besluit, heeft de Raad dit in het besluit duidelijk aangegeven.
III Voorstel van de Raad
9. Uit het primaire besluit van de Raad van 27 juni 2006, met nummer 102144-33, tot wijziging van de Transportvoorwaarden Gas – LNB met betrekking tot het
balanceringsregime volgt dat het afbouwschema met betrekking tot de afbouw van de dagmarge in lijn moest zijn met het ter beschikking komen van stuurinformatie. Uit genoemd besluit blijkt dat de gezamenlijke netbeheerders destijds hebben aangegeven dat verbetering van de stuurinformatie sterk afhangt van de inzet van zowel shippers als netbeheerders om tot een uurlijkse uitlezing van grootverbruikers te komen. In
meergenoemd besluit is destijds aangegeven dat de gezamenlijke netbeheerders zo spoedig mogelijk een begin moeten maken met het ter beschikking stellen van stuurinformatie aan de shippers. In artikel 4.1.4.3 van de Transportvoorwaarden Gas – LNB is in meergenoemd besluit als overgangsmaatregel opgenomen dat de
netbeheerder van het landelijk gastransportnet voor de jaren 2006 tot en met 2008 een ruimere dagmarge hanteert dan 2%, te weten voor 2006 36%, voor 2007 18% en voor 2008 10%, waarbij de restrictie gold dat de dagmarge nooit groter zal zijn dan de voor een shipper geldende cumulatieve tolerantie.
4
Openbaar
11. In 2007 heeft het onderzoek plaatsgevonden naar het project dat moest leiden tot voldoende stuurinformatie, hetgeen heeft geresulteerd in het besluit van 5 februari 2008 met nummer 102852/13.BT829. In dat besluit heeft de Raad op grond van de in het studierapport van de werkgroep Stuursignaal Gas opgenomen planning geconstateerd dat het stuursignaal niet eerder dan per 1 januari 2009 formeel van start zou kunnen gaan en tevens dat de evaluatie van het balanceringsregime door GTS geen additionele informatie heeft opgeleverd met betrekking tot de ontwikkeling in beschikbaarheid van stuurinformatie. De overgangsmaatregel die in het besluit afbouw dagmarge 2008 in artikel 4.1.4.3 van de Transportvoorwaarden Gas – LNB is opgenomen, luidt als volgt: Als overgangsmaatregel hanteert de netbeheerder van het landelijk gastransportnet: Tot 1 januari 2009 een dagmarge van 36%. De dagmarge zal nooit groter zijn dan de voor een shipper geldende cumulatieve tolerantie.
In 2008 zal de Raad van Bestuur van de NMa onderzoeken wat de voortgang is in het project dat tot voldoende beschikbare stuurinformatie moet leiden. Daarnaast zal in dit onderzoek worden geëvalueerd hoe partijen hun verantwoordelijkheid nemen in het realiseren van het stuursignaal. De resultaten van dit onderzoek vormen de basis voor de beslissing of de dagmarge al niet afgebouwd wordt en zullen uiterlijk 31 oktober 2008 bekend worden gemaakt.
12. In het eerste kwartaal van 2008 heeft het onderzoek plaatsgevonden naar de voortgang van het project dat moet leiden tot voldoende stuurinformatie, hetgeen heeft
5
Openbaar
13. Marktpartijen hebben begin dit jaar aangegeven dat de kwaliteit van het stuursignaal nog steeds te wensen over laat. Daarnaast heeft de Raad op 29 mei 2009 een gezamenlijke brief van VME en Energiened ontvangen. In deze brief verzoeken VME en Energiened, gesteund door LTO Noord Glaskracht en de Vrijhandelsorganisatie voor elektriciteit en Gas, de Raad om de inwerkingtreding van het besluit tot verlaging van de dagmarge uit te stellen in verband met twee nieuwe feiten. Ten eerste wordt genoemd het uitstel van de invoering van het nieuwe balanceringsregime en ten tweede het wetsvoorstel “Gasmarkt Vooruit”. In dit wetsvoorstel is een koppeling gemaakt tussen het
stuursignaal en de onbalansafrekening. Daarnaast geven Energiened en VME aan dat de kwaliteit van het stuursignaal nog steeds onvoldoende is. En wordt aangegeven dat in besluit 103096/13 niet is aangegeven hoe kan worden bepaald wanneer het stuursignaal voldoende betrouwbaar is om hierop te kunnen afrekenen. Doordat in het nieuwe wetsvoorstel “Gasmarkt Vooruit” wel op het stuursignaal zal worden afgerekend stellen VME en Energiened voor om de afbouw van de dagmarge uit te stellen tot de invoering van het nieuwe marktmodel.
14. De Raad constateert, naar aanleiding van de opmerking over de verplichte
onbalansafrekening op basis van de stuurinformatie, het volgende. In de eerste plaats wordt in de in de beslissing op bezwaar van de Raad van 16 mei 2007, met nummer 102390_6/24, 102390_2-17, 102390_7-26, de hoogte van de dagmarge afhankelijk gemaakt van de beschikbaarheid van stuurinformatie. Hierin wordt geen verplichting opgelegd om de onbalansafrekening op basis van het stuursignaal uit te voeren. Ook in besluit 102938/13 is dit niet het geval. In genoemd besluit wordt wel een termijn vastgesteld waarbinnen partijen de tijd krijgen om het stuursignaal voldoende betrouwbaar te maken zodat de onbalansafrekening op basis hiervan kan geschieden. Ten tweede constateert de Raad dat hij alleen een verplichting voor onbalansafrekening op basis van het stuursignaal in de voorwaarden kan opnemen wanneer hiervoor een wettelijke grondslag bestaat. Dit is nu niet het geval; naar verwachting zal
eerdergenoemd wetsvoorstel daarin voorzien.
6
Openbaar
16. Het onderzoek richt zich op de vraag of de betrouwbaarheid van de stuursignaal zodanig is, dat shippers aan de hand van stuursignaal hun portfolio gedurende de dag zodanig kunnen bijsturen dat ze binnen de dagmarge kunnen blijven. Een shipper mag, op grond van de dagmarge en zijn gecontracteerde Entry- en Exitcapaciteit, een afwijking hebben tussen de hoeveelheid gas die hij heeft ingevoed op de entrypunten en heeft ontrokken op het exitpunten. In het onderzoek is de Raad er vanuit gegaan dat de hoeveelheid ingevoed gas overeenkomt met het hoeveelheid gas die het stuursignaal heeft
aangegeven. De gedachte hierachter is dat een shipper aan de hand van het stuursignaal gedurende de dag door middel van (her)nominaties op de entrypunten zijn portfolio kan bijsturen. De hoeveelheid ontrokken gas op de exitpunten komt overeen met de
resultaten van de maandelijkse allocatie, zoals bedoeld in artikel 2.5.1 Allocatievoorwaarden Gas.
17. Het onderzoek is uitgevoerd door per dag het verschil tussen de hoeveelheid ingevoed gas op de entrypunten en de hoeveelheid ontrokken gas op de exitpunten te bepalen. Dit is berekend door het dagverschil tussen het stuursignaal en de maandelijkse allocatie te bepalen. Daarnaast is de grootte van de dagmarge bepaald die de shipper op grond van zijn portfoliogrootte heeft. Voor de gasmaanden juni en juli 2009 is vervolgens gekeken voor hoeveel gasdagen in deze maanden het dagverschil van een shipperportfolio binnen de tolerantie van de dagmarge van 2% viel.
18. De resultaten van het onderzoek luiden, samengevat, als volgt. Uit de resultaten van het onderzoek maakt de Raad op dat de dagelijkse afwijking tussen het stuursignaal en de maandelijkse allocatie doorgaans groter is dan de tolerantie van de dagmarge van 2%. De betrouwbaarheid van het stuursignaal is hierdoor onvoldoende voor shippers om binnen een dagmarge van 2% te blijven. De Raad heeft de verwachting dat ook op 1 januari 2010, het moment waarop de dagmarge wordt verlaagd naar 2%, de betrouwbaarheid van het stuursignaal nog onvoldoende is.
7
Openbaar
20. De Raad realiseert zich dat er een periode mee gemoeid zal zijn om het stuursignaal dusdanig betrouwbaar te maken dat de kwaliteit daarvan voldoende is om binnen de tolerantie van een dagmarge van 2% te blijven. De Raad stelt daarom een termijn vast waarbinnen dit gerealiseerd kan worden. De Raad stelt deze termijn vast op 9 maanden. In het laatste kwartaal van 2010 zal de Raad een onderzoek uitvoeren naar de
betrouwbaarheid van het stuursignaal. Dit onderzoek zal de basis vormen voor de beslissing of de dagmarge verlaagd zal worden naar 2% per 1 juli 2011.
8
Openbaar
V Besluit
22. Artikel 4.1.4.3 komt te luiden als volgt:
De dagmarge, waaronder wordt verstaan de toegestane afwijking van het cumulatieve uurverschil aan het eind van de gasdag, bedraagt 2% van de omvang van de portfolio zoals bedoeld in 4.1.4.1. Als overgangsmaatregel hanteert de netbeheerder van het landelijk gastransportnet:
- Tot 1 juli 2011 een dagmarge van 10%. De dagmarge zal nooit groter zijn dan de voor een shipper geldende cumulatieve tolerantie.
- In het laatste kwartaal van 2010 zal de Raad van Bestuur van de NMa een onderzoek instellen naar de betrouwbaarheid van het stuursignaal. De resultaten van dit onderzoek vormen de basis voor de beslissing of de dagmarge zal worden afgebouwd naar 2% met ingang van 1 juli 2011.
23. Publicatie en inwerkingtreding
Dit besluit wordt bekend gemaakt in de Staatscourant. Ook zal dit besluit worden gepubliceerd op de internetpagina van De Energiekamer (www.Energiekamer.nl).
24. Dit besluit treedt in werking op de tweede dag na bekendmaking in de Staatscourant.
Den Haag, Datum:
De Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit, namens deze:
P. Kalbfleisch
Voorzitter van de Raad van Bestuur
R.J.P Jansen
Lid van de Raad van Bestuur
G.J.L.Zijl
9
