Paul Romijn
Van productie naar produkcia
De verplaatsing en uitbreiding van de componentenfabriek van de
CombiGroep naar Slowakije
Afstudeeropdracht
Van productie naar produkcia
De verplaatsing en uitbreiding van de componentenfabriek van de CombiGroep naar Slowakije
Auteur: P.H. Romijn
In opdracht van Carrosseriebouw Compaan B.V. te Assen Amsterdam, 24 maart 2005
Begeleiders RuG: Begeleider Compaan:
dr. ir. F.W. Melissen drs. C.R.J.F. Verlinden
prof. dr. J. Wijngaard
De auteur is verantwoordelijk voor de inhoud van het afstudeerverslag; het auteursrecht van het afstudeerverslag berust bij de auteur.
Voorwoord
Op maandag 3 mei 2004 ben ik begonnen met de laatste fase van de studie Technische Bedrijfswetenschappen aan de Rijksuniversiteit Groningen. Er wachtte mij een zeer brede opdracht waarbij vele facetten die tijdens de studie behandeld zijn, aan bod kwamen. Voor u ligt het resultaat van deze laatste studiefase. Dit resultaat was er niet gekomen zonder de hulp van een aantal personen.
Om te beginnen wil ik Karel Verlinden bedanken, die mij de mogelijkheid heeft geboden deze opdracht, die ook bestond uit een verblijf in Slowakije, uit te voeren. Tijdens mijn periode in Slowakije heb ik op het studievlak, maar vooral ook daarbuiten, veel hulp gehad van Miloslav Jalaksa van Compaan Nováky.
Mede door hem heb ik een onvergetelijke periode gehad in het land waar bier goedkoper is dan water.
Vanuit de universiteit ben ik begeleid door de heren Melissen en Wijngaard. Hen wil ik bedanken voor de plezierige samenwerking en de heldere feedback. Deze feedback heeft mij zeer geholpen bij het maken van talloze keuzes.
Als laatste wil ik mijn familie, vriendin en vrienden bedanken. Op allerlei vlakken zijn zij mij te hulp geschoten met als hoogtepunt dat mijn ouders op een gegeven moment een paar maanden met mij opgescheept hebben gezeten. Mijn dank is groot.
Paul Romijn
Amsterdam, 24 maart 2005
Samenvatting
Achtergrond
De CombiGroep is een samenwerkingsverband van vijf grote Nederlandse carrosseriebouwers. Deze groep vormt één van de belangrijkste spelers op de vrij starre carrosseriemarkt. De belangrijkste werkzaamheden van een carrosseriebouwer is het op maat maken van een bedrijfsvoertuig. Dat varieert van het monteren van een relatief eenvoudige laadbak tot het opleveren van een rijdend medisch laboratorium.
Om haar concurrentiepositie te verbeteren heeft CombiGroep-lid Carrosseriebouw Compaan B.V. uit Assen het plan opgevat om een gedeelte van de productie in Slowakije plaats te laten vinden. De keuze is op Slowakije gevallen, omdat Compaan Assen al een vestiging in Slowakije, in Nováky, heeft. Daar vinden op dit moment dezelfde werkzaamheden plaats als in Assen. Deze fabriek fungeert dan ook zelfstandig en is alleen actief op de Slowaakse markt.
Omdat de carrosseriefabrieken niet ingericht zijn op seriematige productie, is het zinvol om de standaardcomponenten die per serie gemaakt worden, elders te produceren. Hierdoor kan aan efficiëntie gewonnen worden. Op dit moment wordt dit al gedaan. De CombiGroep-leden hebben in Swifterbant reeds een gezamenlijke fabriek waar componenten geproduceerd worden. Door deze productie naar Slowakije te verplaatsen kan men profiteren van de lage lonen, waardoor de concurrentiepositie verbeterd kan worden.
De productie van standaardcomponenten moet gaan plaatsvinden voor alle CombiGroep-leden, inclusief Compaan Nováky. Deze componenten bestaan uit deuren, wanden, kappen, grondramen en tipkleppen.
Het grondraam wordt op het voertuig gemonteerd en dient als frame waar de laadruimte op gebouwd wordt en een tipklep is de klep die als afsluiting dient, wanneer een laadklep gebruikt wordt.
Verder wil men ook voor externe afnemers gaan produceren. Het pakket dat hiervoor wordt aangeboden bestaat uit een bouwpakket waaruit een laadruimte gebouwd kan worden, een kant-en-klare laadruimte (casco) en deuren en tipkleppen voor aanverwante markten. Dit pakket is tot stand gekomen na een marktonderzoek dat door Compaan Assen is verricht.
Opdrachtbeschrijving
Aan mij is begin mei 2004 de opdracht voorgelegd om uit te zoeken hoe zo’n componentenfabriek fabriek er uit zou moeten gaan zien en op welke manier het transport tussen Nederland en Slowakije plaats moet gaan vinden. Daarbij moet er rekening mee gehouden worden dat de productieaantallen kunnen gaan groeien en dat de mogelijkheid aanwezig moet zijn om ook producten te maken die niet in het productenpakket van de CombiGroep zitten, vanwege het plan om ook voor externe afnemers te produceren.
Daarvoor ben ik te werk gegaan aan de hand van de volgende doelstelling:
Het ontwerpen van een productiesysteem en distributiesysteem, waarmee op een flexibele en efficiënte manier in Slowakije standaardcomponenten en seriemaatwerk voor de CombiGroep en voor externe afnemers geproduceerd en zo goedkoop mogelijk naar Nederland getransporteerd kunnen worden.
Voor deze fabriek heb ik niet zomaar een blanco blad gekregen. De Slowaakse carrosseriefabriek van Compaan heeft namelijk last van ruimtetekort. Daarom is besloten om voor deze fabriek een nieuwe hal te bouwen, waardoor de componentenfabriek in de oude hal van de carrosseriefabriek gevestigd kan worden.
Het is de bedoeling dat het uiteindelijke resultaat bereikt gaat worden aan de hand van wetenschappelijke methoden.
Aanpak
Uit de opdrachtbeschrijving blijkt dat het gaat om een behoorlijk breed gebied waarover geschreven moet gaan worden. Daarom heb ik gezocht naar een methode die de het hele gebied bestrijkt. Hiervoor ben ik uitgekomen bij de MOVIS-methode (Methodisch Ontwerpen Van Industriële Systemen) ontwikkeld aan de universiteit van Eindhoven voor het ontwerpen van grootschalige productielocaties. Deze methode
splitst het geheel op in een drietal onderdelen: producten, productie en distributie. Dat past erg goed bij deze situatie, hoewel er nog een groot aantal relaties binnen deze methode moeilijk toe te passen is, omdat het hier gaat om een vrij kleine fabriek.
Bij de MOVIS-methode worden de onderdelen in bovenstaande volgorde afgewerkt. In dit geval heb ik gekozen om het vastleggen van het distributiesysteem en het ontwerpen van het productiesysteem om te draaien. Dit is zo gedaan vanwege de grote invloed en de beperkende factoren van het transport tussen Slowakije en Nederland. Het transport kan slechts in vrij kleine aantallen, terwijl het ook nog tijdrovend is. Nu wordt dus eerst het distributiesysteem ontworpen, waarna bij het ontwerp van het productiesysteem de invloeden hiervan meegenomen kunnen worden.
Als eerste wordt er dus gekeken naar de producten die de componentenfabriek moet kunnen voortbrengen. De componenten die voor CombiGroep geproduceerd moeten worden, worden al in Swifterbant gemaakt, dus deze hoeven slechts beschreven te worden.
Voor de producten die voor de externe afnemers geproduceerd gaan worden, heeft Compaan Assen een marktonderzoek verricht.
Daarna volgt het distributiesysteem. Hierin is gekeken wat de goedkoopste manier van transporteren is.
Als extra optie hierbij is de mogelijkheid om gebruikt te maken van een centraal magazijn in Nederland om van daaruit de componenten naar de Nederlandse CombiGroep-leden te transporteren. Dit magazijn zou dan de huidige componentenfabriek in Swifterbant zijn.
In het laatste systeem komt de productie en de aan- en besturing daarvan aan bod. Om het productieproces in een lay-out te vertalen is gekozen om een stappenplan volgens de Systematische Layout Planning van Richard Muther te hanteren.
Bij de beschrijving van de besturingsmethode komt naar voren dat de beperkingen die het transport opleveren, belangrijk zijn voor de planning. Verder komen de productieaansturing en voorraadbeheersing aan bod.
Ter afsluiting van de scriptie wordt de implementatie van het industriële systeem beschreven.
Uitkomsten
De uitkomsten worden per onderdeel behandeld. Daarom wordt begonnen met een overzicht van de producten. De CombiGroep-leden heeft reeds een aantal standaardmodellen vastgesteld. Deze zijn opgebouwd uit componenten, welke door de nieuwe componentenfabriek geproduceerd moeten kunnen worden. Dit bestaat uit de volgende soorten componenten:
- grondramen;
- achterramen;
- wanden;
- kappen;
- deuren;
- tipkleppen.
Uit het marktonderzoek dat Compaan Assen heeft uitgevoerd, is gekomen dat er de volgende producten aangeboden gaan worden:
- het bouwpakket;
- het casco;
- deuren en tipkleppen voor componentenleveranciers en de opleggermarkt.
Het bouwpakket bestaat uit een pakket componenten waaruit een laadruimte gemaakt kan worden en het casco is een in-elkaar-gezet bouwpakket. Dat wil zeggen dat er hier geen nieuwe soorten componenten geproduceerd hoeven worden. Hetzelfde geldt voor de derde groep producten.
Op basis van productiecijfers van de afgelopen jaren en tendensen in de carrosseriebranche zijn productieaantallen vastgesteld die de componentenfabriek moet gaan fabriceren. Ook is hierbij rekening gehouden met een eventueel verbeterde concurrentiepositie van de CombiGroep, die een groter marktaandeel met zich mee moet brengen.
Verder is naar de eigenschappen gekeken van de componenten. Belangrijk hierbij was de mogelijkheid of een product op serie geproduceerd kan worden of op order. Wanneer een product op voorraad
geproduceerd kan worden, spaart dit omsteltijden en levertijden. Uiteindelijk bleek dat deure en tipkleppen geschikt zijn om op voorraad te produceren. De rest van de componenten moeten op order geproduceerd worden, hoewel onderdelen waaruit zij zijn opgebouwd wel op voorraad gelegd kunnen worden.
Aan de hand van deze productieaantallen zijn er ook berekeningen gemaakt voor de te verwachten productenstroom tussen Slowakije en Nederland. Op basis hiervan is een overzicht gemaakt van de mogelijke manieren waarop getransporteerd kan worden, inclusief de optie om gebruik te maken van een centraal magazijn.
Uiteindelijk bleek dat het de goedkoopste manier van transporteren is, om de componenten rechtstreeks naar de CombiGroep-leden te vervoeren. Dit moet gebeuren door gebruik te maken van bokken. Dit zijn standaarden waarop de componenten geplaatst worden die voor één carrosserie gebruikt worden. Per transport kunnen twee á drie leden bevoorraad worden, waardoor uiteindelijk elk CombiGroep-lid ongeveer één keer in de twee weken nieuwe bokken aangevoerd krijgt.
Het transport naar de carrosseriefabriek van Compaan in Slowakije behoeft minder aandacht aangezien deze fabriek zich in dezelfde stad bevindt. Bij een gereed product is het mogelijk om deze gelijk op te halen.
Uiteindelijk wordt dan het productiesysteem vastgesteld, waarbij als eerste naar het productieproces en de lay-out wordt gekeken. Dit gebeurt aan de hand van de methode van Muther. Als eerste zijn de bewerkingen die nodig zijn voor de productie van alle componenten, vastgesteld, waarna de tijdsberekeningen zijn uitgevoerd. Aan de hand hiervan is bepaald hoeveel van elke werkplek geplaatst moeten worden. Om tot een lay-out te komen zijn de relaties tussen de werkplekken en de grootte hiervan uitgewerkt, zodat alle werkplekken passend en in de juiste volgorde in de fabriekshal zijn geplaatst. De uiteindelijke lay-out is te zien in bijlage 6. Uiteindelijk wordt er flexibiliteit behaald in feit dat er een aantal extra machines wordt geplaatst, waarmee een grotere variëtiet aan producten gemaakt kan worden. Verder is de lay-out ruim opgezet, waardoor machines bijgeplaatst kunnen worden, zonder de hele opstelling aangepast hoeft te worden.
Daarna is naar de aansturing van de productie gekeken. Hierbij is een belangrijke factor dat het gaat om Slowaakse productiemedewerkers. Deze hebben veelal een andere perceptie van kwaliteit dan wij in het westen gewend zijn. Controle is daarom erg belangrijk. Er zijn in totaal 11 productiemedewerkers nodig om de componenten te produceren. De taken zijn zoveel mogelijk opgedeeld naar specialiteit, maar uiteindelijk is het onvermijdelijk dat er over het algemeen veel verschillende bewerkingen uitgevoerd moeten worden per productiemedewerker, vooral bij assemblagewerkzaamheden is dit het geval.
Bij de productieplanning is het belangrijk rekening te houden met de transportcapaciteit van de vrachtwagens die voor het transport tussen Slowakije en Nederland zorgen. Maximaal kunnen zes bokken vervoerd worden. Er zal dan geproduceerd moeten worden op een manier dat de zes bokken ongeveer tegelijktijd gereed zijn. Daarom moeten zij tesamen geproduceerd worden. Dit aantal van zes heeft ook invloed op de op voorraad te leggen onderdelen en componenten. In totaal is een tijd van vier weken beschikbaar om de componenten te produceren en bij de carrosseriebouwer te krijgen. Dit komt omdat er vier weken zitten tussen het moment dat een order voor de bouw van een carrosserie geplaatst wordt en het moment dat het voertuig bij de fabrikant vandaan komt.
Bij het voorraadbeheer wordt gebruik gemaakt van een Kanban-systeem. Voor de onderdelen die in het magazijn liggen moet een minimumvoorraadpeil worden vastgesteld. Wanneer dit peil bereikt wordt, moet de voorraad aangevuld worden.
Als laatste volgt een beschrijving van de implementatie. Dit kan in een aantal onderdelen verdeeld worden, namelijk management, technische specificaties, transport, productiemedewerkers en fabrieksinrichting.
Achtereenvolgens moet een management aangesteld worden dat voor de werkvoorbereiding en de aan-en besturing van de fabriek zorgt. Dit management kan dan ook de overige stappen van de implementatie voor haar rekening nemen.
Ondertussen moet de CombiGroep ervoor zorgen dat de standaardcomponenten ook echt standaard zijn.
Er mogen geen verschillen zijn tussen dezelfde componenten voor verschillende carrosseriebouwers. Dit moet allemaal op papier worden vastgelegd.
Het transport gaat een belangrijke rol spelen in het geheel. Het is daarom nodig dat er een contract wordt gesloten met een betrouwbare transporteur. Hiermee moeten heldere afspraken gemaakt worden.
De laatste twee zaken hebben betrekking op de fabriek zelf: er moeten productiemedewerkers aangenomen worden. Hierbij is het een optie om krachten van de carrosseriefabriek van Compaan in Slowakije in te zetten, omdat zij bekend zijn met de producten.
De daadwerkelijke inrichting van de fabriek is de laatste stap voordat de fabriek opgestard kan worden.
Hiervoor zijn de benodigdheden in de volgende soorten opgedeeld: kleine machines, grote machines en stellingen. De stellingen en de grote machines kunnen waar mogelijk het best uit de componentenfabriek in Swifterbant gehaald worden, terwijl de kleinere machines het best tweedehands gekocht kunnen worden, omdat deze na onderhoud kwalitatief een stuk beter zijn dan de gebruikte in Swifterbant.
Inhoudsopgave
Voorwoord ... 3
Inhoudsopgave ... 8
1. Inleiding... 9
2. CombiGroep ...10
2.1 Historie...10
2.2 Carrosseriebouw Compaan Assen...10
2.3 Omgeving ...12
3. Opdrachtbeschrijving ...14
3.1 Achtergrond ...14
3.2 Probleemstelling...16
3.3 Aanpak ...17
4. Producten...20
4.1 CombiGroep Nederland ...21
4.2 Carrosseriefabriek Slowakije ...23
4.3 Externe afnemers...25
4.4 Productkenmerken...26
4.5 Productieaantallen ...28
5. Distributiesysteem...30
5.1 Slowakije - Nederland...30
5.2 Nováky – Nováky...33
5.3 Externe afnemers...34
6. Productiesysteem...35
6.1 Doelstelling van het productiesysteem...35
6.2 Ontwerp van lay-out ...36
6.3 Systematic Layout Planning ...36
6.3.1 Producten en bewerkingen ...38
6.3.2 Productietijden en werkplekindeling...40
6.3.3 Relatie- en ruimtebepaling ...43
6.3.4 Lay-outontwerp...47
6.4 Beschrijving van aan- en besturing...48
6.4.1 Aansturing van productiemedewerkers ...48
6.4.2 Fabrieksbesturing ...50
6.5 Productieplanning ...51
6.5.1 CombiGroep...52
6.5.2 Externe afnemers ...54
6.5.3 Magazijn ...55
7. Implementatie & kosten...56
7.1 Implementatie ...56
7.2 Kosten ...57
8. Reflectie ...60
Literatuurlijst ...63 Bijlage 1 ... Error! Bookmark not defined.
Bijlage 3 ... Error! Bookmark not defined.
Bijlage 4 ... Error! Bookmark not defined.
Bijlage 5 ... Error! Bookmark not defined.
Bijlage 6 ... Error! Bookmark not defined.
1. Inleiding
Het is in deze tijd een veel voorkomende zaak dat westerse bedrijven hun producten in landen laten produceren waar de lonen een stuk lager zijn dan in het westen, zoals landen in het voormalige oostblok, of nog verder naar het oosten, in landen als China en Taiwan.
Deze verplaatsing van productie wordt over het algemeen gedaan door grotere bedrijven. Bedrijven in het midden- en kleinbedrijf (MKB) zijn nog niet zo bezig met het verplaatsen van hun productie en al helemaal bedrijven in de carrosseriebouwsector niet. Uitzondering hierop is de CombiGroep, een samenwerkingsverband van vijf carrosseriebouwers. Deze CombiGroep heeft namelijk al een vestiging in Slowakije en wil daar de activiteiten gaan uitbreiden door naast carrosseriebouw ook carrosserieonderdelen te gaan produceren. De groep hoopt een betere concurrentiepositie te creëren door haar producten tegen een lagere prijs aan te bieden.
De carrosserieën die door de CombiGroep gebouwd worden, zijn vaste laadruimtes die op bedrijfsvoertuigen worden gemonteerd. Deze laadruimtes bestaan uit verschillende componenten, zoals deuren, daken en wanden.
CombiGroep-lid Compaan uit Assen heeft mij gevraagd om voor deze op te zetten componentenfabriek het productieproces en bijbehorende besturings- en transportmethoden te ontwerpen.
Voor dit ontwerp heb ik als eerste gekeken hoe deze fabriek binnen en buiten de CombiGroep moet gaan functioneren. Vervolgens heb ik gekeken naar de producten die in de fabriek geproduceerd moeten gaan worden (hoofdstuk 4).
Daarna is in hoofdstuk 5 gekeken op welke manier de componenten het meest voordelig naar de verschillende carrosseriefabrieken getransporteerd kunnen worden.
In hoofdstuk 6 zijn de productaantallen en de uit te voeren bewerkingen vastgesteld aan de hand waarvan het uiteindelijke productieproces en de lay-out ontworpen zijn. Verder is hierin beschreven op welke manier de materiaalstroom bestuurd moet worden en op welke manier de productiemedewerkers aangestuurd moeten worden.
In hoofdstuk 7 komt de implementatie aan bod. Daarbij is een overzicht gegeven van de kosten die het inrichten van de nieuwe fabriek met zich meebrengt. In het laatste hoofdstuk wordt een reflectie gegeven van het tot stand komen van de scriptie en van de uitkomsten.
2. CombiGroep
2.1 Historie
De CombiGroep is een krachtenbundeling van vijf grote carrosseriebouwers in Nederland. Sinds 1963 wordt er op tal van gebieden samengewerkt. Zo is er in Swifterbant een fabriek opgericht die standaardcomponenten voor de groep produceert. Ook op commercieel en technisch gebied wordt er samengewerkt. Dit heeft een aantal innovaties, zoals het Combi Systeem, de CombiCar, de Combi2000 en recent het CombiFrame, opgeleverd, waardoor de CombiGroep een begrip in de carrosseriebouw is geworden.
De volgende vijf carrosseriebouwers maken deel uit van de CombiGroep:
- Carrosseriebouw Compaan B.V. (Assen en Nováky, Slowakije);
- Carrosseriefabriek C.H. Karhof & Zn. B.V. (Purmerend en Amsterdam);
- Stokvis Carrosserieën B.V. (Nieuw-Vennep en Schiphol);
- Van Berkum Carrosseriebedrijf B.V. (Lochem);
- Remmers Carrosseriefabriek B.V. (Tilburg).
Het aantal werknemers dat in totaal bij de CombiGroep in dienst is, is ongeveer 200. De CombiGroep is de belangrijkste carrosseriegroep van Nederland.
2.2 Carrosseriebouw Compaan Assen
Het initiatief voor het verplaatsen en het uitbreiden van de componentenproductie is afkomstig van CombiGroep-lid Compaan. Om enig inzicht te krijgen in de achtergrond en organisatie van een carrosseriebouwer, volgt hier een korte beschrijving van Compaan. Dit is één van de grotere leden van de CombiGroep.
Carrosseriebouw Compaan B.V. te Assen is opgericht in 1947. Het bedrijf ontwerpt, ontwikkelt en bouwt carrosserieën voor alle soorten bedrijfsvoertuigen. Dit betekent dat klanten kale bedrijfsvoertuigen aanleveren en dat Compaan deze voorziet van een laadbak of andersoortige carrosserie naar wens van de klant. Normaal gesproken worden bij de vestiging in Assen ongeveer 200 tot 250 voertuigen per jaar afgebouwd, maar de afgelopen jaren was dit aantal door de recessie drastisch lager, namelijk ongeveer 150 voertuigen per jaar. Op dit moment werken er ongeveer 40 mensen bij Compaan.
Tien jaar geleden, in 1994, heeft Compaan een vestiging in Nováky, Slowakije geopend: Compaan S.R.O.
Karrosserie. Hier moet bij gezegd worden, dat dit niet vanuit een strategisch oogpunt is gebeurd. De kans om uit te breiden deed zich voor door een samenloop van omstandigheden. Deze vestiging produceert hoofdzakelijk voor de Slowaakse markt, hoewel de vestiging in Slowakije Compaan Assen wel eens een handje helpt in geval van grote orders bij Compaan Assen. Met zijn ongeveer 50 werknemers is het bedrijf in Slowakije iets groter dan de vestiging in Nederland.
Organisatie
De organisatie van beide bedrijven is gescheiden. De eigenaar en directeur van Compaan Assen, drs.
C.R.J.F. Verlinden, is ook grootaandeelhouder van de vestiging in Slowakije, maar de dagelijkse leiding is in Slowaakse handen. Strategische beslissingen worden wel in samenspraak met Compaan Assen genomen.
Compaan Assen is als volgt georganiseerd: directeur Verlinden heeft de algemene leiding in handen.
Daaronder zijn de werkzaamheden opgedeeld in de afdelingen productie, spuiterij, bedrijfsbureau en verkoop. De afdeling administratie/financiën vervult een staffunctie.
Binnen de afdeling productie is er een afdeling nieuwbouw en een afdeling schadereparatie. De afdeling nieuwbouw is opgedeeld in drie groepen. Elk van deze groepen wordt aangestuurd door een groepsleider.
De productieleider stuurt de groepsleiders en de afdeling schadereparatie aan. Daarnaast is er nog de afdeling spuiterij, die is belast met het spuiten van de voertuigen. Het bedrijfsbureau neemt de planning van de productie en grondstoffen voor haar rekening, evenals het tekenwerk. Het contact met de klanten
wordt door de verkoper gedaan. Deze is dagelijks op pad om de klanten zo goed mogelijk van dienst te zijn. Financiën en administratie spreken voor zich.
In een organogram ziet het bovenstaande er als volgt uit:
Producten
Zoals eerder aangegeven maakt Compaan, en de CombiGroep, carrosserieën voor alle bedrijfsvoertuigen.
Twee voorbeelden hiervan zijn te zien in figuur 2.2.
De dichte laadruimtes die op de voertuigen te zien zijn, zijn afkomstig van de CombiGroep. Deze laadruimtes bestaan uit verschillende componenten. Een aantal hiervan is te zien op het plaatje, zoals de wanden, de deuren en de laadklep. Andere niet-zichtbare componenten zijn het dak en frameonderdelen.
De getoonde laadruimtes zijn veel voorkomende producten binnen de CombiGroep. Voor deze types worden dan ook standaardcomponenten geproduceerd. Het is echter ook mogelijk om zeer klantspecifieke producten te maken, zoals ambulances en chemokarren. Deze worden volledig op order ontworpen en geproduceerd. Deze speciale producten vormen een belangrijk deel van de werkzaamheden binnen de CombiGroep, waardoor de productie een sterk projectmatig karakter kent.
2.3 Omgeving
Om tot een volledig beeld te komen van de omgeving waarin de CombiGroep zich bevindt, volgt hier een beschrijving van de markt met daarin invloedrijke partijen als concurrenten en afnemers.
Marktbeschrijving
De Nederlandse carrosseriebouwers maken onderdeel uit van de aanhanger-, oplegger- en carrosseriebouwindustrie (CB). Binnen deze sector is de samenhang tussen de afzonderlijke onderdelen erg groot en heeft men veelvuldig met dezelfde afnemers en technologieën te maken. In de CB-sector zijn momenteel ongeveer 350 ondernemingen actief (schatting Focwa op basis van gegevens van Kamers van Koophandel), waarvan er ongeveer 200 carrosseriebouw als bedrijfsactiviteit hebben. Dit aantal is echter vanaf 1997 langzamerhand aan het afnemen met ongeveer 1 á 2 % per jaar, mede door de huidige moeilijke economische situatie.
De Nederlandse carrosseriebouwindustrie kenmerkt zich ten eerste door de versnippering van de markt onder veel kleine aanbieders.
Ook het verzorgingsgebied van de aanbieders kenmerkt zich door kleinschaligheid. Uit een rapport van IBM Business Services, uitgevoerd in opdracht van de brancheorganisatie Focwa, blijkt dat 50% van de carrosseriebouwers een regionale focus heeft. Dit houdt in dat deze bedrijven minimaal 75% van hun omzet uit de regio (straal 30 km) behalen. Verder heeft 36% van de bedrijven een nationale focus, men zet minder dan 75 % af in de regio en men exporteert minder dan 15 % van de omzet. Internationale bouwers behalen meer dan 15% van hun omzet uit het buitenland.
Er is een aantal samenwerkingsverbanden aanwezig op de markt. Dit zijn afzonderlijke carrosseriebouwers die samenwerken op het gebied van productontwikkeling, promotie et cetera.
Ducarbo, Scarabee en de CombiGroep zijn de grootste samenwerkingsverbanden.
Afnemers
In de carrosseriebouw worden klantspecifieke producten gemaakt, de klant kan de opbouw exact volgens zijn wensen en specificaties laten construeren. Deze vorm van produceren is er de oorzaak van dat carrosseriebouwers vaak een lokale focus hebben op de afzetmarkt. Er bestaat vaak een intensieve relatie met afnemers, waardoor een kleine fysieke afstand tussen producent en klant te prefereren is.
Het voordeel van deze sterke klantrelatie is dat men goed op de hoogte is wat klanten willen en door de vaak jarenlange band die men onderling heeft, is de afnemer minder snel geneigd naar een andere producent te gaan.
Het nadeel is echter dat deze vorm van produceren zeer arbeidsintensief is. De kosten van dit arbeidsproces zijn hoog en men kan in de productie lastig routine opbouwen, waardoor men goedkoper kan produceren. Tevens is het “prototyping” (de carrosserieën worden na het eerste ontwerp direct geproduceerd) relatief risicovol vanwege eventuele fouten die gemaakt kunnen worden.
Er is echter een trend zichtbaar binnen de markt, dat er steeds meer gestandaardiseerde producten worden gemaakt. Tevens is er een aantal aanbieders op de markt dat kant-en- klare kits verkoopt. De carrosseriebouwer hoeft deze slechts te assembleren. Deze trend van stuksproductie naar seriematige
productie groeit steeds meer en wordt versterkt door de dalende winstmarges en omzetdaling binnen de CB.
De CombiGroep wil nu ook op deze trend inspringen door de nadruk te gaan leggen op standaardcomponenten. Niet alleen wil men hiermee de eigen productie efficiënter maken, maar ook wil men haar innoverende producten op de markt gaan brengen.
3. Opdrachtbeschrijving
3.1 Achtergrond
Er is een tendens in de werkzaamheden van de CombiGroep zichtbaar, die weergeeft dat er een verschuiving plaatsvindt van projectmatig naar procesmatig werk. Dit wil zeggen dat orders voorheen over het algemeen uit kleine aantallen bestonden, wat tot gevolg had dat de voertuigen één voor één geproduceerd moesten worden, omdat de meeste te produceren voertuigen verschillend waren.
Inmiddels worden de orders steeds groter, waardoor er veel meer herhalende werkzaamheden plaatsvinden. Waar eerst de orders uit de bouw van één of twee voertuigen bestonden, komen orders van een stuk of 10 á 15 voertuigen steeds meer voor. De voertuigen worden daarom niet meer één voor één geproduceerd.
Ook wordt er steeds meer met standaardcomponenten gewerkt, wat ook het aantal herhalingen doet toenemen. Ondanks de aanwezigheid van de fabriek in Swifterbant, wordt een aantal van deze onderdelen ook nog door de carrosseriebouwers zelf geproduceerd. Deze onderdelen worden dan in kleine series gemaakt, wat ook weer procesmatig werk oplevert.
Opdracht
Om de efficiëntie te verhogen is het plan aanwezig om de productie van standaardcomponenten van Swifterbant naar de fabriek in Nováky te verplaatsen. Voor de CombiGroep heeft dit een financieel voordeel. De productie van deze standaardcomponenten kan in Slowakije namelijk aanmerkelijk goedkoper dan in Nederland. Het idee is er om niet alleen componenten voor de Nederlandse CombiGroep-leden te gaan produceren, maar ook voor de vestiging van Compaan in Slowakije en voor externe partijen.
Aan Compaan Slowakije worden vanwege het afstandsverschil nog geen standaardcomponenten geleverd, maar wanneer de productie van deze componenten naast de deur plaatsvindt, is er geen enkele reden om dit nog steeds niet te doen. Voor de levering aan derden hoopt men door het opgebouwde netwerk in Nederland en omstreken en Slowakije en omstreken te kunnen produceren voor een interessant aantal bedrijven. De meeste componenten zullen in eerste instantie echter voor de CombiGroep geproduceerd gaan worden en men hoopt als dit eenmaal loopt, andere geïnteresseerden aan te trekken.
Ook bestaat het idee om eventueel van de locatie in Swifterbant een magazijn te maken, waar de standaardcomponenten vanuit Slowakije terechtkomen. Deze kunnen dan vanuit het centraal gelegen Swifterbant over Nederland gedistribueerd worden.
In een figuur ziet de verandering er als volgt uit:
De opdracht is nu om een lay-out van een productieproces te ontwerpen voor de fabriek in Nováky, zodat vanuit daar de standaardcomponenten geproduceerd kunnen worden. De productieruimte (weergegeven in figuur 3.2) zal de ruimte zijn waar nu nog Compaan Nováky gevestigd is, maar deze vestiging is door ruimtegebrek aan verhuizing toe. Belangrijke zaken die meespelen in dit ontwerp zijn de volgende:
- inventarisatie van de verschillende te produceren onderdelen;
- bepaling van productieaantallen;
- proceskeuzes en –karakteristieken;
- aansturing;
- planning.
Dit zijn algemene zaken die aan bod zullen komen. Daarbij moet ook nog rekening gehouden worden met de situatie waarin dit alles plaatsvindt. De productie zal namelijk in Slowakije plaatsvinden. Dit brengt met zich mee dat de er aandacht moet worden geschonken aan specifieke zaken die dit met zich meebrengt, zoals kwaliteit. Bij productie in Oost-Europese landen moet veel aandacht worden besteed aan de het bereiken van een voldoende kwaliteitsniveau [Cosma en Duval, 1998].
Een ander belangrijk aspect is transport. De producten zijn voor een groot gedeelte bestemd voor de Nederlandse markt. Door de grote afstand moeten de componenten op een efficiënte manier getransporteerd gaan worden, omdat hiermee veel geld en tijd gemoeid zal zijn.
Het is niet zo dat de fabriek in Swifterbant rechtstreeks gekopieerd kan worden. In deze fabriek worden de verschillende componenten namelijk op order geproduceerd. Van tevoren is dan al bekend voor welk voertuig de onderdelen nodig zijn. Deze worden dan als een soort bouwpakket op order aan de carrosseriebouwer geleverd.
Het zou goedkoper kunnen zijn om de verschillende componenten op voorraad te produceren, wat een heel ander productieproces met zich meebrengt. Het produceren op voorraad geeft namelijk vaak kortere doorlooptijden dan productie op order, waardoor hier, naast de extra besparingen door de lage loonkosten, ook bespaard kan worden op het productieproces zelf.
Het is reëel om te kijken hoe de componenten op een globale manier opgedeeld kunnen worden naar standaardonderdelen, want het vergt nogal wat onderzoek en technische kennis om tot in detail te bepalen op welke manier de standaardisatie doorgevoerd kan worden. Wanneer dit gedaan zou worden, ligt de nadruk van dit project nadrukkelijk op dit aspect, terwijl het de bedoeling is, dat een lay-out voor een productieproces wordt ontworpen.
3.2 Probleemstelling
In deze paragraaf wordt de probleemstelling, bestaande uit een doelstelling, vraagstelling, deelvragen en randvoorwaarden, uitgewerkt. Om deze zo duidelijk mogelijk weer te geven, is het nodig om een goed besef te hebben van de begrippen die worden gebruikt. Daarom volgt als eerste een aantal definities van begrippen die onduidelijkheid zouden kunnen veroorzaken:
- Productiesysteem: het systeem dat de wijze beschrijft waarop een bepaalde vastgestelde verzameling producten geproduceerd kan worden en hoe deze productie bestuurd dient te worden [D.C. Boshuizen, P.J.J. Renders, J.E. Rooda].
- Distributiesysteem: een systeem dat de goederenstroom beschrijft binnen een bepaald productiesysteem en hoe deze stroom bestuurd dient te worden [D.C. Boshuizen, P.J.J. Renders, J.E. Rooda].
- Componenten en onderdelen: een carrosserie bestaat uit verschillende componenten. Deze componenten bestaan weer uit onderdelen. Concreet betekent dit dat een carrosserie eenvoudig gezegd bestaat uit een frame, een dak, een vloer, wanden en deuren. Dit zijn de componenten.
Een deur bestaat op zijn beurt weer uit verschillende onderdelen, als een frame en een houten plaat en rubbers.
- Seriemaatwerk: een serie niet-standaard componenten die speciaal voor één afnemer wordt geproduceerd.
- Lay-out: een ruimtelijke groepering en ordening van machines en goederen in een begrensde ruimte. [Botter, 1993]
Doelstelling
Het ontwerpen van een productiesysteem en distributiesysteem, waarmee op een flexibele en efficiënte manier in Slowakije standaardcomponenten en seriemaatwerk voor de CombiGroep en voor externe afnemers geproduceerd en zo goedkoop mogelijk naar Nederland getransporteerd kunnen worden.
Vraagstelling
Hoe zien een productiesysteem en een distributiesysteem eruit, waarmee op een flexibele en efficiënte manier in Slowakije standaardcomponenten en seriemaatwerk voor de CombiGroep en voor externe afnemers geproduceerd en zo goedkoop mogelijk naar Nederland getransporteerd kunnen worden?
Deelvragen
De deelvragen zijn op te delen naar de verschillende onderdelen die behandeld gaan worden. Er zal gekeken worden naar relevante vragen voor de producten, het distributiesysteem en het productiesysteem. De subvragen zullen in de betreffende hoofdstukken verder uitgewerkt worden.
Producten:
1. Voor wie zullen de componenten geproduceerd gaan worden?
2. Welke componenten zullen geproduceerd gaan worden?
3. Hoeveel van elke component moet er geproduceerd gaan worden?
Distributiesysteem:
4. Op welke manier kan het transport van de componenten plaatsvinden?
5. Wat is de goedkoopste manier om de componenten bij de carrosseriebouwers te krijgen?
Productiesysteem:
6. Op welke manier moeten de producten geproduceerd worden?
7. Op welke manier kan bereikt worden dat er voldoende productiecapaciteit aanwezig is?
8. Hoe komt de lay-out van het productieproces eruit te zien?
9. Hoe kan op een flexibele manier geproduceerd gaan worden?
10. Op welke manier kan efficiënte productie bereikt worden?
Randvoorwaarden
• De productie van de componenten zal plaats gaan vinden in de huidige carrosseriefabriek van Compaan in Nováky, Slowakije. De lay-out moet daarom voor deze productiehal passend worden gemaakt.
• Bij de te ontwerpen organisatie en aansturing dient rekening gehouden te worden met het verschil in taal, cultuur en werkwijze tussen Slowakije en Nederland.
• Bij het bepalen van het distributiesysteem bestaat de mogelijkheid om gebruik te maken van de CombiGroep-locatie in Swifterbant om daar eventueel magazijnactiviteiten plaats te laten vinden.
3.3 Aanpak
Om de vraagstelling op een gestructureerde manier te beantwoorden, is gekeken naar methodes die gericht zijn op het ontwerp van een systeem waarbij zowel productie als transport aan de orde komen.
Bij het zoeken kwam vaak naar voren dat methodes vaak wat algemeen van aard zijn. Als kort wordt gekeken naar een aantal andere ontwerpmethodes, namelijk die van Russel [2000] en van Gainther [1999], dan blijkt dat deze het ontwerpen op een zeer abstracte manier benaderen, waardoor er van een te volgen leidraad weinig overblijft. Ook richten beide methodes zich sterk op het product dat geproduceerd gaat worden, terwijl in dit geval het productieproces meer centraal staat.
Een methode die raakvlakken heeft met de situatie in dit geval, is de MOVIS-methode: Methodisch Ontwerpen Van Industriële Systemen1.
Dit is een concrete methode die het ontwerp van een distributie- en een productiesysteem omvat. In de figuur is te zien waaruit deze methode precies is opgebouwd. Niet alleen zijn de verschillende stappen goed en helder beschreven, maar, wat belangrijker is: deze methode is compleet gericht op het ontwerpen van een industrieel systeem, dat bestaat uit productsysteem, een productiesysteem en een distributiesysteem. Vanwege dit brede bereik is de methode geschikt voor deze opdracht.
Te zien is dat er in het algemeen na het definiëren van de doelstellingen een drietal systemen ontworpen wordt: het productsysteem, het productiesysteem en het distributiesysteem. Het ontwerp en implementatie van elk nieuw project moet echter altijd enige mate van creativiteit bevatten om algemene methodes over te nemen op een dergelijke manier dat het goed binnen de lokale context past, waarin het geïmplementeerd moet worden [H. Romijn, 2001]. Helemaal aangezien de MOVIS-methode in eerste instantie is ontwikkeld voor grootschalige productielocaties. Daarom moet gekeken worden op welke manier deze methode in dit geval toepast kan worden.
Waar de MOVIS-methode vooral van toepassing is, is de opdeling in drie onderdelen, namelijk product, productie en transport. Wanneer naar de onderliggende relaties wordt gekeken, is het moeilijk om deze te handhaven, omdat het ontwerp in dit geval toch vrij kleinschalig is en de talloze onderlinge relaties binnen MOVIS in dit geval moeilijk te benoemen zijn.
1 Technische Bedrijfsvoering deel 1: D.C. Boshuizen, P.J.J. Renders, J.E. Rooda
Daarom is er gekozen om met de drie eerder genoemde onderdelen van MOVIS verder te gaan. Het is belangrijk om te kijken welke volgorde gehanteerd moet worden.
Uit het inleidende verhaal is gebleken dat het grootste deel van de productie van de componentenfabriek voor de Nederlandse CombiGroep-leden zal zijn. Er kan daarom gezegd worden dat er voor het productiesysteem naar verhouding kleine veranderingen te verwachten zijn.
Dit is anders bij het distributiesysteem. Waar de componenten eerst binnen Nederland vervoerd moesten worden, is de transportafstand in de nieuwe situatie verveelvoudigd, waardoor de invloed (kosten) van het transport op het geheel groter wordt.
Dit heeft ertoe geleid om het distributiesysteem boven het productiesysteem te plaatsen. Dan blijven de producten over. Van deze groep zal als eerste een beschrijving worden gegeven, omdat het toch om de producten gaat: er kan geen systeem ontworpen worden wanneer niet bekend is welke producten centraal staan. Daarnaast vindt er voor elke stap die plaatsvindt binnen het ontwerp van het industriële systeem een terugkoppeling plaats om te kijken of het bovenstaande systeem aansluit bij het volgende.
In figuur 3.4 is de aangepaste aanpak te zien.
De verschillende onderwerpen zullen in de volgende hoofdstukken aan bod komen:
• hoofdstuk 4: beschrijving van producten en afnemers;
• hoofdstuk 5: keuze van het distributiesysteem;
• hoofdstuk 6: ontwerp van het productiesysteem;
• hoofdstuk 7: implementatie en kostenoverzicht;
4. Producten
In dit hoofdstuk wordt een overzicht gegeven van de producten die de componentenfabriek moet gaan leveren aan de verschillende afnemers. Er wordt per partij gekeken welke producten er gevraagd worden en welke distributiemogelijkheden er zijn.
In hoofdstuk 2 is al aandacht geschonken aan de mogelijke afnemers. In de volgende figuur zijn deze te zien.
Links is de nieuwe componentenfabriek te zien. Deze levert aan een drietal partijen. De carrosseriefabriek van Compaan in Nováky, de Nederlandse CombiGroep-leden al dan niet via een magazijn in Swifterbant en als laatste wordt er geleverd aan externe afnemers.
4.1 CombiGroep Nederland
De eerste partij die wordt bekeken, bestaat uit de Nederlandse CombiGroep-leden. De componenten die voor deze groep op dit moment in de fabriek in Swifterbant geproduceerd worden, zijn de volgende:
• grondramen (het frame waarop de laadruimte gebouwd wordt);
• achterramen (het frame waaraan de deuren of de laadklep en tipklep gemonteerd worden);
• deuren (bestaande uit achter- en zijdeuren);
• tipkleppen (wordt gebruikt om de achterkant volledig af te sluiten, wanneer er een laadklep wordt gebruikt);
• wandpanelen;
• kappen.
Het gaat hier alleen om componenten die voor de standaardtypes gemaakt worden. Deze standaardtypes zijn de producten die een grote afname hebben en die op een eenvoudige manier uit standaardcomponenten opgebouwd konden worden. Men heeft in de loop der jaren een drietal standaardtypes ontworpen:
• Combi 2000;
• Combi Systeem;
• Combi Plywood.
De gestandaardiseerde voertuigen hebben alle een dichte laadruimte. Het verschil bij deze wagens ligt in het type lading dat er in vervoerd wordt. De Combi Plywood is geschikt voor zware pallets en de Combi 2000 voor een lichtere lading. De Combi Systeem zit hier tussenin. Vanwege deze verschillende ladingen verschillen de materialen waaruit de types zijn opgebouwd ook. De Plywood moet wat steviger zijn en bestaat daarom veelal uit een stalen frame, waar bij de Combi 2000 een aluminium frame volstaat. De Combi Systeem kan beide hebben. In de onderstaande figuur staat weergegeven welke componenten in welke variaties geproduceerd moeten worden. Het verschil tussen de verschillende types ligt in de constructie. De componenten voor de Combi Systeem en de Combi Plywood moeten grotere krachten kunnen dragen dan de Combi 2000-componenten. Ditzelfde geldt voor de verschillende grondramen. De ramen worden echter elders in Slowakije op maat gemaakt, waardoor ze alleen nog maar geassembleerd hoeven te worden.
Component Types Maten Aluminium
CBC Grondraam
Staal
Voor deuren 3 hoogtes
3 breedtes 2105/2255/2405 2042/2192/2342 C 2000
Voor tipkleppen 3 hoogtes
3 breedtes 2105/2255/2405 2042/2192/2242 Voor deuren 3 hoogtes
3 breedtes 2105/2255/2405 2042/2192/2342 Achterraam
C Sys / C Ply
Voor tipkleppen 3 hoogtes
3 breedtes 2105/2255/2405 2042/2192/2342
C 2000 3 hoogtes 2005/2155/2305
Wand
C Sys 3 hoogtes 2005/2155/2305
C 2000 3 breedtes 2048/2198/2348
Kap
C Sys / C Ply 3 breedtes 2048/2198/2348
C 2000 3 hoogtes
3 breedtes 974/1049/1124 1965/2115/2265 C Sys / C Ply
Achterdeur
3 hoogtes
3 breedtes 974/1049/1124 1965/2115/2265
C 2000 3 hoogtes 1991/2141/2291
Zijdeur
C Sys / C Ply 3 hoogtes 1991/2141/2291
C 2000 3 hoogtes
3 breedtes 500/650/800 1982/2132/2282 Tipklep
C Sys / C Ply 3 hoogtes
3 breedtes 500/650/800 1982/2132/2282
De componentenfabriek in Slowakije moet dus in ieder geval in staat zijn deze componenten te produceren. Het is ook mogelijk dat er in de toekomst andersoortige componenten voor de CombiGroep geproduceerd moeten worden, maar drastische veranderingen zitten er niet aan te komen. Daardoor kunnen we ervan uitgaan dat eventuele nieuwe componenten niet structureel anders zijn dan de huidige componenten [A. Breedijk, werkvoorbereider Compaan Assen, 2004]. Er wordt binnen de CombiGroep wel structurele aandacht besteed aan innovatie, maar dit gebeurt niet erg intensief, dus er valt in de nabije toekomst geen nieuw gestandaardiseerd type te verwachten. Hiervoor geven de productieaantallen van de niet-gestandaardiseerde voertuigen in Nederland ook geen aanleiding.
In hoofdstuk 5 wordt uitgewerkt hoe de distributie van de componenten plaats gaat vinden. Hier wordt gekeken of er al dan niet gebruik gemaakt moet worden van een magazijn in Swifterbant en ook zal er gekeken worden op welke manier de vrachtwagens gevuld gaan worden.
Verder is het belangrijk dat duidelijk wordt hoeveel er ongeveer van alle componenten geproduceerd moet gaan worden. In de volgende tabel is een overzicht gemaakt van de gemiddelde productieaantallen van de verschillende componenten over de afgelopen drie jaar. De gegevens zijn afkomstig uit bijlage 1.
Tabel 4.1: CombiGroep componenten
Tabel 4.2: productieaantallen CombiGroep NL
Productgroep Producttype Aantal Grondraam Aluminium
Staal CBC
110 20 170
Kap C 2000
C Sys / C Ply 110 130
Deur C 2000
C Sys / C Ply 150 80
Tipklep C 2000
C Sys / C Ply 50 80 Wandpaneel C 2000
C Systeem 220 80 Achterraam C 2000
C Sys / C Ply 110 170
Deze gegevens worden gebruikt om een geheel overzicht te krijgen van wat er geproduceerd moet worden voor alle afnemers. Dit overzicht wordt aan het eind van dit hoofdstuk opgesteld.
4.2 Carrosseriefabriek Slowakije
Compaan Slowakije is aangesloten bij de CombiGroep. Dit betekent dat er hier dezelfde producten worden aangeboden. Dezelfde componenten zijn dus ook nodig. De aantallen zijn alleen veel kleiner dan voor de Nederlandse markt.
Uit productiecijfers blijkt dat de types waarvoor in Nederland standaardcomponenten geproduceerd worden (Combi 2000, Combi Systeem en Combi Plywood) niet veel in Slowakije geproduceerd worden, dus wat betreft deze types zal de Slowaakse bijdrage marginaal zijn.
Bij de Slowaakse productie is er echter één type dat er tussenuit springt, namelijk de Combi Open, het bedrijfsvoertuig met een open laadbak, Valnik in Slowakije geheten [zie bijlage 1]. Wanneer de productieaantallen van deze Combi Open binnen de Slowaakse en Nederlandse markt bij elkaar worden opgeteld, is duidelijk te zien dat het kan wedijveren met de reeds gestandaardiseerde types. Daarbij komt dat de productietijd voor deze Combi Open in Slowakije door het vele laswerk vrij hoog ligt.
Daarom raad ik de CombiGroep aan om naar de productarchitectuur van dit type te kijken en deze aan te passen naar meer gestandaardiseerde componenten en deze ook op voorraad te produceren.
Wanneer dezelfde lijn wordt doorgetrokken van de voorgaande gestandaardiseerde types (wat te verwachten is, aangezien alle CombiGroep-producten een karakteristieke uitstraling hebben), kan gesteld worden dat de componenten waaruit de Combi Open zal bestaan, de volgende zijn:
• een grondraam;
• een achterraam en een achterraam (min of meer identieke frameonderdelen);
• deuren of een laadklep met tipklep;
• een kap.
De Combi Open heeft geen wandonderdelen, omdat hiervoor een plastic zeil in de plaats komt. Voor de rest bestaat dit model dus uit dezelfde componenten als de andere modellen. Het ‘open’ staat in dit geval voor een open zijkant, wat bij het in- en uitladen handig kan zijn.
In de rest van de scriptie ga ik er vanuit dat de Combi Open een gestandaardiseerd type is, dus de productieaantallen worden hierop aangepast. Dit betekent dat de Combi Opens die in Nederland worden geproduceerd ook worden meegerekend bij de standaardtypes. In tabel 4.3 zijn deze aantallen meegenomen.
De aantallen waar die de afgelopen jaren gemiddeld gehaald zijn, zijn de volgende (gegevens afkomstig uit bijlage 1):
Aantal NL (alleen
C Open) SK Grondraam Aluminium
Staal CBC
- - -
10 80 20
Kap C 2000
C Sys / C Ply -
- 10
20
Deur C 2000
C Sys / C Ply / C Open -
20 25
75
Tipklep C 2000
C Sys / C Ply / C Open -
20 10
60 Wandpaneel C 2000
C Systeem -
- 20
80 Achterraam C 2000
C Sys / C Ply / C Open Voorschot C Open
- 20 20
10 100
80 Tabel 4.3: productieaantallen CombiGroep SK
4.3 Externe afnemers
De laatste partij is een nieuwe voor de CombiGroep. Tot dusver werd slechts voor de eigen leden geproduceerd. Nu wil men ook voor externe afnemers gaan produceren. Daarom heeft Compaan Assen besloten onderzoek te gaan doen om te kijken waar de CombiGroep zich met de productie voor externe afnemers op moet gaan richten. Alle gegevens betreffende externe afnemers komen van Wijnand Meijer, stagiair bij Compaan Assen [2004]. Deze heeft de volgende productcategorieën voor de externe afnemers vastgesteld:
• het bouwpakket;
• het casco;
• componenten voor andere componentenleveranciers;
• onderdelen voor de opleggermarkt.
Het bouwpakket, dat bestaat uit een set componenten waarmee een complete laadruimte gemaakt kan worden, gaat geleverd worden aan andere carrosseriebouwers. Hiervoor richt men zich vooral op de buitenlandse markt.
Het casco is in feite het in-elkaar-gezette bouwpakket. Het is dus een laadruimte die in zijn geheel geleverd gaat worden. Als mogelijke afnemers van deze casco’s kan gedacht worden aan bedrijfsautofabrikanten. Voor hen is de moeite vrij gering om een laadruimte op het voertuig te monteren wanneer deze van de band rolt. Op deze eenvoudige manier kan bijvoorbeeld Scania of Mercedes een voertuig met laadruimte leveren.
De overige afnemers zijn de componentenleveranciers en de opleggerfabrikanten. Na gesprekken binnen deze markt is gebleken dat deze partijen geïnteresseerd zijn in de afname van deuren en tipkleppen, mits de prijs gunstig is.
Samenvattend kan dus gezegd worden, dat voor de externe afnemers al dan niet in-elkaar-gezette bouwpakketten en deuren en tipkleppen geproduceerd moeten gaan worden.
Naar aanleiding van interviews met potentiële afnemers is er een schatting gemaakt van de aantallen waar rekening mee gehouden kan worden:
• bouwpakketten: 50;
• casco’s: 50;
• deuren: 150;
• tipkleppen: 100.
4.4 Productkenmerken
Nu wordt per component gekeken welke kenmerken deze bezit. Er wordt gekeken of het mogelijk is om een component per serie te produceren of dat er op order geproduceerd moet worden. Om omsteltijden te reduceren is het gunstig wanneer er zoveel mogelijk op voorraad geproduceerd worden.
• Grondramen
De onderdelen voor de grondramen worden op maat aangeleverd vanuit een andere fabriek in Slowakije.
Deze hoeven dus alleen nog maar geassembleerd te worden. Hoewel de maten voor de verschillende grondramen veelal aan elkaar gelijk zijn, zijn er toch vaak afwijkende specificaties voor de verschillende grondramen. Dit heeft te maken met de verschillende werkwijzen van de carrosseriebouwers, maar ook met de wensen van de klanten [E. Karhof, 2004]. Daarom is het niet mogelijk om de grondramen op voorraad te produceren en zullen zij op order geassembleerd moeten worden.
• Achterramen
Voor de achterramen is een heel scala aan verschillende modellen te bedenken. De verschillende zaken die hierbij van invloed zijn, zijn de volgende:
- het achterraam moet voor twee verschillende types gemaakt worden: voor de Combi 2000 en voor de Combi Systeem en Combi Plywood;
- er zijn drie verschillende breedtes en drie verschillende hoogtes;
- het hangt er vanaf of er een tipklep of deuren in komen te hangen;
- voor de breedte zijn er drie maten beschikbaar.
Dit alles geeft in totaal 72 (2 x 3 x 3 x 2 x 3 = 72) mogelijkheden en aangezien er geen specifieke maten heel vaak voorkomen, geeft dit een aantal van iets meer dan 7 stuks per mogelijkheid per jaar. Hierbij zijn de voorramen nog niet meegerekend, wat nog een grotere diversiteit met zich meebrengt. Daarom zullen de achterramen op order geproduceerd worden.
Voor de zaagwerkzaamheden zijn er minder bezwaren te bedenken om dit op een seriematige manier te laten plaatsvinden. Wanneer wordt uitgegaan van de voor- en achterramen, die bestaan uit dezelfde onderdelen, zijn er onderdelen voor 640 ramen te zagen. Dit houdt in 1280 hoogtedelen en 640 breedtedelen (een raam bestaat uit twee hoogtedelen en één breedtedeel).
(3 hoogtes + 3 breedtes) x 2 types = 12 maten die gezaagd moeten worden.
In bijlage 1 is het aantal stuks dat per hoogte- en breedtemaat geproduceerd moet worden. Als nu bijvoorbeeld een seriegrootte van 10 stuks genomen wordt, varieert de productie van de series van ongeveer één keer in de maand tot één keer per twee weken. Wanneer een minimale serieproductie van één keer maand wordt aangehouden, kunnen 8 maten op voorraad geproduceerd worden, namelijk de hoogtematen 2105, 2255 en 2405 (voor zowel Combi 2000 als Combi Systeem/Plywood) en breedtemaat 2192 (voor zowel Combi 2000 als Combi Systeem/Plywood). De overige maten worden dan op order geproduceerd.
• Wanden
Voor twee verschillende types moeten wanden geproduceerd worden, voor de Combi 2000 en voor de Combi Systeem. Deze wanden hebben meestal klantgebonden specificaties en daarbij zijn losse wanden vrij kwetsbaar. Dit maakt de wanden niet geschikt om op voorraad te produceren, maar beide soorten wanden zijn opgebouwd uit modules. Deze modules kunnen wel al op voorraad gezaagd worden. Voor de hoogte van de wandpanelen zijn drie hoogtes vastgesteld.
• Kappen
Voor de kappen geldt de kwetsbaarheid nog sterker dan bij de wanden. Door de polyester overkapping kan de kap snel beschadigd worden tijdens transport of opslag. Dit is in het verleden ook al gebleken, waardoor Compaan Assen heeft besloten bij een grote order, waar een aantal componenten in Slowakije werden gemaakt, de kappen zelf te produceren.
De maten van de kapen zijn echter wel veelal standaard, zodat ook hiervoor frameonderdelen op voorraad gezaagd kunnen worden.
• Deuren en tipkleppen
Vanwege hun grote overeenkomsten kunnen de deuren en de tipkleppen samen behandeld worden. De CombiGroep biedt de mogelijkheid aan om deuren en tipkleppen op maat te produceren, maar een zeer groot aantal wordt in standaardmaten geproduceerd. De deuren en de tipkleppen worden in twee verschillende types gemaakt, een lichtere variant voor de Combi 2000 en de zwaardere variant voor de overige voertuigen. Deze componenten zijn uitermate geschikt om op voorraad geproduceerd te worden.
Qua formaat en constructie is het mogelijk om voorraden van deuren en tipkleppen aan te houden. Ze zijn vrij stevig en goed handelbaar. In bijlage 1 is te zien dat vooral bepaalde standaardtypen deuren en tipkleppen voor de Combi 2000 veel geproduceerd worden. Van deze typen kan dan een voorraad worden aangehouden:
- tipklep 1982x500;
- tipklep 2132x650;
- tipklep 2132x800;
- achterdeur 1049x1965;
- achterdeur 1049x2115;
- achterdeur 1059x2265.
Daarbij zijn ook alle drie de standaardtypen van de zijdeur geschikt om op voorraad te produceren.
Voor de zwaardere variant, voor de Combi Systeem en de Combi Plywood, is de afname zeer gevarieerd.
Dit komt ook door de Slowaakse markt, waar de standaardmaten nog niet zo worden gehanteerd [zie bijlage 1]. Daarom moeten deze op order worden geassembleerd. Het is echter goed mogelijk dat bij het aanbieden van deze standaardmaten in Slowakije, er meer structuur komt in afnamen, waardoor ook deze deuren en tipkleppen op voorraad geproduceerd kunnen worden.
Voor het overzicht kan nu de volgende tabel worden opgesteld waarin te zien is welke producten op voorraad geproduceerd kunnen worden:
Product Order / voorraad
Grondraam Op order
Achterraam Op order
Wand Op order
Kap Op order
Deur Op voorraad
Tipklep Op voorraad
In dit geval is alleen gekeken naar de eigenschappen van het product. Er moet ook naar factoren buiten het product zelf worden gekeken om te bepalen of het produceren op voorraad daadwerkelijk voordeliger is. De volgende opmerkingen zijn dan te maken voor de deuren en de tipkleppen:
• De deuren en tipkleppen hebben beiden geen grote omvang wanneer deze wordt vergeleken bij de andere componenten. Het op voorraad leggen van componenten vraagt om meer opslagruimte dan bij productie op order. Wanneer voor productie op voorraad gekozen wordt, zijn de deuren en de tipkleppen van alle componenten het meest geschikt zijn om op voorraad te leggen.
• Deuren en tipkleppen zullen ook voor externe afnemers geproduceerd gaan worden. Wanneer deze uit (gedeeltelijk) voorraad uit voorraad geleverd kunnen worden, verhoogt dat het serviceniveau.
• In hoofdstuk 6 zal te zien zijn dat na de stalen grondramen, de deuren met 3,5 uur de langste productietijd van alle componenten hebben. Wanneer de deuren vanuit voorraad geleverd Tabel 4.4: op order of op voorraad
