Betoog dr. De Jong

I

Naar aanleiding van de recente rede

;~an dr. L. de Jong wijdt de heer G.

Koudijs, defensiedeskundige in de fr·actie van de VVD in de Tweede Kamer.. nevenstaande beschouwing aan de toestand waarin onze defensie .-erkeert en aan de wenselijkheid om daarover tot duidelijke standpunten

t~ komen.

A KANTIE

verband met de ·zomervakantie-

•rrode zullen enige nummers van

\ r•ljheid en Democratie niet· verschij- n•n. De volgende editie van ons blad ::nl gedateerd zijn vrijdag 24 juli.

Daarna verschijnen wij op vrijdag 21 augustus en vervolgens weer elke

•rertien dagen ( 4 sept .. 18 sept. etc.)

beralen op nieuwe wegen. Dat is de Hel van het verkiezingsprogram

•11armee de VVD de Kamerver·kiezin- gm van 1971 ingaat. Dit program is :tians in concept verschenen, als dis- mssiestuk voor de partij. Men vindt

ct afgedrukt in een bij dit blad .voegde bij lage.

• •

over ver e ^IQI

Al:: een ::~ool"l l'!r·hol>golf zijn de woor- dt:n vun dl'. L. de Jong over de toestru1d

\'311 onze defensie door het land gegaan.

Zijn opmerkingen, gema[lkt op het lustltllnrongres van de Nederlandse ve1·eniglng van ex-politieke gevangenen, schokten vermoeclelijli meer doordat ziJ vun onze "nationale" historicus kwa- men dan door de feitelijkheden die hij venneldde.

Immers de toestand wa;lrin onze ue- feusie verlteel't lmn nauwelijlts een ge- heim zijn: minister en staatssecretu- rissen ltehben el' zij het in bedelde e11 politieke tPrmen - bij de behandeJjng van defensiebegrotingen op gewezen, het aandeel van onze cterenr;ie-uîtgaven is in tien jnar {;·ezakt \'"all 6 pc.t. van hf'l llf·lto nationani inkomen tol rnh1àer ciHn i"l.f! pet .. chefs van stayen hebben in het

•)pr:>nl•nar vcronttusting uitgesproken, en velP wool'dvoerders in de I{amers heb- ben gewezen op d.e onbevl'edigende toestand. Zelf heb ik namens onze frac- tie over de defensiebegroting voor lf\68

~·ezegd dal die de afbl·aak van onze de- fenfli<' inluiclde. Neen, men kan niet zeg·- .e;en dnl er niel eei·der gewaat·sr-huwct

w~~~.

Betoog dr. De Jong

l:~h,,fvt" d.: veie Y.Pel g.u~ue ~1\ belang r·ijke dilJgcn di.e dr. De Jong zei, heeft hij helaas een ze!{er·e eenzijdigheid e11 ongenmmceenlheW niet weten te vel"- mijclen; daardoor is hij tegeli.ikertijd t~:>

somber en niet sombet• genoeg geweest.

Eenxi:iclig omdat hij (zoals hij zelf ze.e;ll r.ijn betoog hoofdz;;tkelijk hepet'l1t tot on;; leger in Elueopa. Daarbij gaal een ve1·gelijking met de toeHlancl v>m

1'001' 1940 in zovet•re mank dat wij toen alleen stonden c-n l1ll deel uitmaken VAn een bondgenootschnp dat een strategie heeft ontwikkeld di~ zir'h in eer·ste ini<Lélnlie ba~eel't op hel nuwlüi'leven- wir-J.ll en de afselu'i kkende wet·ki..J1o- v•m hPt kN·nwnpen. In die stJ•n.teg-ie ;pelen onze conventionele strijdknwllten een helangl'ijkfo' rol met de .. flexil>l.- respo.nse'" en de r:t'isiRbeheersing, en het

i;; huiten lrijf dat zij voor het doeltref- fE>nd ver•vtJllen van diP !"OI beter· uitgP-

J'URt dienen te zijn dfl.n nu hel geval i~<

Mmu dal is niet alles. Etder;,; fu·eigPll g-e-vat·en die voor de n<tbije toeknm"t grolet· zijn dan hel geva11r· vf!n een r·on- flid in Eur·opa dnl immer·R !1ct on:<nn V<Htl"tllmar risü:o vnn e<>n oorlng nwt

kernwnpen~ inhoudt.

SU in opmars

Tie Sowj .. t-t'nie rs \'lln een r•orHitwnla·

le nwgenclheid in :<nel tempo een mat'i·

tremt> mogr•ndhcid gewnt'den. zrj vu<•t·t Pen tnondhde f!tr·aleg-ic. HMll' st.rrjcl krHL"Ilten beYindun zidl <~Yet'nl ter we t"eld en mo>l n:1n1e in de g·elJieden W<l:ll

de V\' est Purnl'""'" rnv ... Jt d \'c.nlweuen i:<

of veJ'dwijnt: lwl llfidrll'n-Oosl<•n en (.(, lndi>wlle Ü<"('>Htn. fn \'t'i<' ;,;lalt'n vnn ^h<'l lVlidden-Oo;.;tf>n hr•t'ft dl" Sowjet-Unie e"n overheer,.;ende invluf'd \'f'l"\I'<H"I""Il. in d l 'er;~;isl"llb Golf i., zij ~··<"> ndief. \\'i,• cl<"

>-<iltlll it> clrHII' VC'J'_!!"di.!iil 1111'1 di(' Vil 11 (H'll

jn:u· g-eJellen z;;tl 'Zit·¹n Vlt..dke ge,veJtiig{

vurdering<•n zij th:tr lwbhen ;.:·ern:t.lld en hOf'ZN·t cl< zuidfl:•nl; v;tn dt• N:tvn r~

vet·..:w;•kl.

Mt~<"hl de Sllll"jCl-l fnie vnur verbindrng,

V;ln IH111r !<l.djdlu·al"l1len gil!lll be.<;t"hrk·

ken over hc>t Suexkmual, ho"l)?;een niet ttitgeRlolen i;;, en mod1t luwr invltw<l 111

de Janden Hl111 d<' Pf'ri:iR<'h" UoH verder loAnem<•n. dnn znl zij Pen slt"l·rleg-,,;t·h bijzondeL belangr:i.ik gebied nncler haar

ber:: r.Hl kunnen bewegen de olieltt·.1an nl't(;IT l!luropa dicht te àranien en dun worden de moeilijkheden acuut. De 8ow- jel-Unie is Îll volle opmarR. zij het nit>t in West-Etu·o_pa

Deze outwildtelingen en hun betel{en'is voor Eut·opa betrok dl'. De .Jong le wei- nig in zijn beschouwingen. dam·door 1rind ik zijn algemeen beeld le beperltt en zijn beschouwing niet sombt>r ge-

noc~. Waar hij zegt dat vijfzesde deel

v~n ons legerlwrps niet tijdig ter pla<tlse zal kUtmen zijn :Hdlt ik zijn be- toog· ongeuuan<,eerd. Hii heeft. er Le wei- nig t•e!;euing mee gelH;uden clat. ons le- gerkorps geheel gentet:lw niseerd en g·e·

rqotoriseerd _i!': en dal. al ;jarenlang de N"Hvo-alat·meringsproeedure en ,.coun- Lerprise measUt'eR'' wol'tlen beoefend ..

Hier i:'l hij dan ool< te smn6er. Of hel hele legerkops Lijdig ter plflatse zal zijn is overigens iets dnl. ook bi.i mij aan.

tw(if.el onderhevig is.

Niettemin heeft de harlekreet van dr.

De Jong g-rote ve1·dienste; hopelijk zal hij et·toe bijdragen dat velen die clnt nog nieL inzagen zullett beseffen d~t on- ze krijgsmacht verbetering behoeft. en dal. zij steun zullen geven aan de d!lnr- loe nodige maatl'egelen.

· Accentverschuiving

Velt" woordvoercle).'S in de KnnH:rs, wmtl'oncler die van de VVD, hebben jn- renlallg voor die verbetering gepleit. Zij bel.hPn tevens gepleil voor een zo goed tnoge!i_il(e beHteding v~n de begro- ting-sgelden, mede door ac.l'ent- l'eU4<'hUivi.ng in ~le pat·r1le st~tl<le waar- door de exploitatiekosten kunnen wot- den l'el·minderd, nl 'lnede voor inleJ'na- riomtle inte~rmie die ,;tewk ko;;tenhespa- rencl Z<tl werl;en. Reeds in oktobl'l i96ll lleefl. onze fr:wtievoorZil te1' de reger:ing- geVI"flioigd om een stuctie ovet• de toe-

kotrt~'<L nm onze defensie de l1ee1·

Geertsema nchlle het juif'l d:<t ,,bi.i de kabinetsft·rmalie in 1971 de I'esulto1Len I'Hn di.P ~ludie bmwhikbftar zijn wnnt dan Zltllen ten aanzien van im'ze de- fpn:;ie beslissing••n moeten wot·den aeno- men en op da.t moment onlbrel"l~t dP tijd voor el:'n sel'ieus ondenoE'k n:.Hlt'

<Jlle rplevante faetr,ren. ·

· Verhoging van het bud~·et, niet nlleen van Nc•de.l'land mn:-IJ. van Hllt· Westt-uro-

pe~t· l:1nden, is nr•oclzaJ;pliik. Dn.a1·van i.

onzP pH t·ti.i ;"i<'ll bt•wust. Óp de jlUIJ"\'et·-

~"dt'ring te Brpcla. op 6 m;,~at·t. (u>t>ft onze fr;•rtit•v .. nrzittE'l <'t"OP gewt•zen ctnt de ru·hterstand rn om:e ctl'fensie-in.·p:;ll1- ning behoort te o,~·o,·den ing·eh<lnld: in het onill'l'l'p-v<' t•kioZtnf!"prng·r .r ntmn. vo<~!

1971 (/.ie pagina 8 van de bijlag va.n dit nuntnH""' l'- tl:~t "tundinnt weeq.:<'-P,e·

\'t•n Gt'htkl<if' hehh<'n anclet en ]1Pt \"llot-

l>t'l'ld l'<lH <1<' ht>er GePt"l;.;ema ,Zf'\'Olf;d.

De AR!' en dt• 'Hl' Jwhbl'n ~1vh in

~···lijl<e zin uitge:-;pl'oken, de vnor•;;:itlet

\'nn dt• I\:VP 1wn:~r dt>;;:c %nk•'n zoals wU w!'len wac JIH<~'ili.tl;et liggcnr !JePft ver- ld•l n t'd e<m verlw;;-i ng vn n de cte- fensie-llitg:wen nit>t impli<'h•l Hf tP wij-

Z~ll.

~t.-llig kan hel, hie1 en d:t<ll" dns iet- v:;.JL .!;et..hnq.!-ef•Jdf' hetodg· Yfln dr. De J,,ng nutlig zijn. al znl de 7.1\R]{ rne~

t'lt'llstig nVet·le~ tus~en lnrl\Otn~l.!,g'e l'eg"~­

l"ill~:-llflt·tnc-r·R mrde in hr•t Jir'hl v:u1 vele

flJld<·•·•· pnhlit>ke pnonl<>llen,

"'"'''·-·,·hijnlijk ltd besf gl•cliend zijn. De Wllorcl<-n van dt. lle .Jon.!.\ znllPn lwpeltjl<

er·lof' il'irlen dn t de n1el'rdet·heid dit> een V<'l"Ht:Jnrlig- pro;.:r·:tmmn ondt>t·sleunt gro-

fl'r z:rl worden.

Reacties

c•oJ1tJ·ole h0bbcn. Dftll iR lwL ge<'n;.;,.;rn:< l>P redt• Vfll1 onze hi,..Loric·us heeft VC'Ie

llilg<·~loten dat zij de Jqk;de tn:H·htiteb· rPn<"ll''" t~pgerocpen, dwt~·htj r.ijn post-

Burgemeester Coevorden

Met i11gang van 15 jtmi 19ï0 is de heer R. S. Bef.'3lee Hollrop, bul'g-emeester van Ooslerhr.sselen.

to• burgemeN<lP-J \'all Coevordeti benoemd

Hif·rmet' he.efl C'ot'l!twdon we- derom een liberale> IJurgem eMter gekregen. Wij" wense11 dt' heer Hofstt•e Boltr::~p. een goecle

it m btsperiode i~l zijn nieuwe ge- meent<' toe.

lie1•e (zoa.ls die van tie hel"r Bieslleuvel) m~<.ar ooJr ne~·atieve. ln de rulnick "On·

der de loep'· op pagina. 3 van dil num- mer wordt doar ook op ingegaan. Mij heeft, behalve de t'ea.ctie vm1 Het Vrije Volk <lat de pe1·soon van dr. Da Jong in het g-eding bracht. die van drs.

Den Uyl bijznndet· g·etl'offen die meende J<Jt de heeP De Jong zil'll .,in de luren

heef~ laten leggen." 'll,'elli<'ht. kan de l!eer Den U~rl niet anclt:n·s wftnneer hi.i nog steects wil \' Hsthoud en aa11 de one- venwi<·htige PvdA--nota Doehnolig de- t"Pmüebeleid. die de daJencte tendens ww het dr.fensiel eleid wil voortzetten. Hij zou er beter uan doen zich vast te hou·

Jen aan de fieee woorden uit het ee1·ste bnvellgeonctse nummer van Vrij Neder- Innel V<ln 17 mei lA-45: .,Vr·ijheid ir-; geen ma r.'kt wnar! 1\fen ''erk\1'111\8elt ham• niel voor de rust; wij mogen lw •u· niet rui, I en l'~tol· w:1 I g'l'otf're wel v:wl't.''

Enfin, de <lttidetijldwid in de p;}litiek i;. e1•n•ee :.;ed>end. EJn d11Üielijl;:heid is- ook hiel' hn r·d nodü:. wHm de vetwar-

l"ing- neE> rnt toe. w;.,nneer· wlj dan ook lezen dnt 1Uil€H1<tnl-lwlonel Von Meijen- fcldt, verbonden nnn de ,;tn( van Staats-

se~;r~tads Hnex, zijn bijd1·age levert door eeJ·st de tar·ti;whe 1)1lzin te verkon- digen uat het westen f'enzijdig dient te verklnt·en ingL•vrtl vAn een gewapend r·onflid af lE' zien Yan ltel gebruik a.l~

e('t"sÜ• vun kernwapens. en nu· met hel gt>weldloos vet·xer Jwm Mrndt'ftgen 'bli.ikba<\1" blind voo1 h<'t lot van de T,;jer·hen) dnn htnnen we blijldlanr niet dttidC'lijl, genoeg ~tjn. Ministel Den Toc.>lll Rtn·a ]{ in d:• t vt>r·band al ove1 lll'J·m be;;eL

AIR we dnn t .. n slnltt• en diJt doet de

dP•n· divht no;.: lezen ¹¹¹ De.

Voll•sl<rnnl vlln 2~ iuni dnl minif<tl'r-pre-

~ident P. de .Jong- voor >~i.in Jn·itiek op de

\1 oordt'n \"Htl zijn Jllu:-;tere naft mgenoot dt• l"ompli rnf'nlt•n vun <le pa rlijrrtnd V<Hl

de PSP in ontvang-si moel nemen. dan manl<ef'rt e1· l;ennC'Iijl' ook bij de heer

P. de Jong· iPLl' aan de ttuicleli.ildwicl.

BRANDBEVEILING Olficiet'l goedgckeunt

'l'(d rij kt> al tt>sten SIMPLUS N.V. DORDRECHT Visstrailt 6 • 8 - Tel. 43355 • (01850)

~tgave

van de volkspartij voor vrijheid en dem oe 'a tie nummer 1022 vrijdag 26 1um 1970

2 - vriic:Jag 26 iuni 1970

Groslijst Kamerkandidaten

Onderwijs- congres

Nieuws uit de partij

Op de groslijst van kamerkandidaten, die in Vrijheid en Democratie van 12 juni werd gepubliceerd, zijn ·nog enkele aanvullingen binnengekomen, terwijl voorts enige wijzigingen dienen te wor- den aangebracht.

Lijst van kandidaten voor een v e r - k i e s b a r e plaats:

Deze lijst. dient.

te

worden· aangevuld met de volgende kandidaten:

Van Aken, W.A. te Epe 11 18---:12-1924 11 7. Kon. Ir..sUtuut' v.d. Marine 11 8.

Export manager ener N.V. // 9.

Raadslid gemeente · Epe; bestuurslid Centrale Gelde·rland I 1 10. Bestuurslid Groene Kruis 11 a, h en m.

Blekman, H. J. ·te Epe // 4----6-1918 11 7. HBS; MO Ec. 11 8. verkoopleider middelgrote Met. Ind.; Dir. KI. Met.

W.Fabriek; Alg. Proc. H. Dochterond. v.

Zw. Concern // 9. voorz. aid. Epe;

bestuurslid Kamercentrale Arnhem;

fractievoorz. raad; wethouder gem. Epe I 1 10. bestuurslid VVV; bestuurslid

Groene Kruis; bestuurslid

Rem.Br.schap I I a, c, j, m en p.

Slingenberg, Mr. M. A. V. te Haarlem 11 2-8-1914 /1 7. Gymnasium-A;

Op 3 oktober a.s. organiseert de VVD in Apeldoorn in Orpheus een onder- wijscongres. Ter bespreking op mt con- gres vindt men hieronder afgedrukt zes punten, die als leidraad bij de discussie kunnen dienen.

Deze zes punten zijn zo gekozen dat zij in het verlengde liggen van datgene wat door de VVD-kamerleden in de af- gelopen jaren in de Kamers over onder- wijs is betoogd. Daarbij is er van uitge- gaan dat het noodzakelijk is om voor de komende jaren tot een onderwijs-strate- gie te komen waarop een onderwijspoli- tiek in zijn totaliteit kan worden ge- baseerd.

Verdere inlichtingen over aanmelding voor het congres en over de indeling

van·~tle congresdag zullen in komende nummers van Vrijheid en Democratie worden gepubliceerd.

De zes discussiepunten zijn:

1. DoelsteUingenonderzoek, onder-

~jsexperiment, inhouds- en structuur- veranderingen in het onderwijs zijn on- derling samenhangende voortdurende processen, die tezamen het instrument voor een bewuste onderwijspolitiek

moeten vormen.

• Onder de titel "Een liberale zomer- avond" vervult het Tweede Kamerlid L.

M. de Beer op 6 juli een spreekbeurt te Delft. De bijeenkomst wordt gehouden op het adres Beestenmarkt 26 en begünt om 20.30 uur.

• De deelcommissie Regering- en Sta- ten-Generaal der Grondwetscommissie vergaderde op 17 juni in Den Haag.

De commissie kwam gereed met haar rapport over hoofdstuk 2, par. 1 "Ko- ning" en voltooide haar rapport over hoofdstuk <i "Vaste colleges". ·

Tevens besprak zij hoofdstuk 3, "Sta- ten-GeneraaJl" voor zover niet door de commissie Kiezer/Gekozene behandeld.

In haar volgende vergadering zal de comm'ÏSsie zich buigen over een rapport over hoofdstuk 2, par. 2 "Ministers".

--e ne·

afdeling Wèst' zeeuwsllh~Vtaande­

ren koos op 29 mei een nieüw bestuur en besloot het aantal bestuursleden we- gens de belangrijk toeneming van het ledental te verhogen van 5 tot 7. Het

&

Rijksuniversiteit Leiden I I 8.

1959-1970: Dir. Kantoor Haarlem v.d.

Amsterdam-Rotterdam Bank NV, alsme- de Dir. vjh Distr. Haarlem v.d. Amro Bank NV (omvattend Noord Holland);

sedert 1-4-1970: Dir. vlh Distr; Arn- hem (omvattende ongeveer geheel Gel- derland) van de Amro Bank NV I I 9.

1966-1970 lid Gemeenteraad Haarlem;

lid aidelingsbesturen· Oegstgeest en Haarlem; 1970 ~didaat Provinciale Staten Noord Holland I/ . 10. voorz., penn.m. of bestuurslid van tal van 'vere- nigingen op het gebied van maatschap- pelijke zorg, sport, etc.; fur..oties die thans worden bekleed: lid best. "Zui- derhout" (Stichting Vriendenhulp Zieke Bejaarden Zuid Kennemerland) van 1961 tot heden; vice-voorz. Kon. Ned.

Cricket Bond van 1968-heden; penn.m.

en gewoon lid Bestuur Cricket Touring Club "de Flamir..go's" I I a, c, i, j, k en

n. \

Van deze lijst dienen te worden afge- voerd: het zittEnde Tweede-Kamerlid de heer Mr. J. F. G. Scblinge.mann te Goes, die inmiddels is verkozen tot lid van Gedeputeerde Staten van Zeeland,

2. Uit onderzoek van onderwijsresul- taten blijkt dat betrekkeliJk grote aan- tallen kinderen niet van het onderwijs profiteren omdat het hun aan de basis- vaardigheden voor het volgen van on- derWijs ontbreekt. Onderzoek naar doelstellingen van het onderwijs is daarom dringend geboden. Dit onder- zoek moet de gegevens verschaffen over de wijze waarop het onderwijs moet functioneren om de ontplooiing tot vol- waardig mens mogelijk te maken.

3. In een moderne samenleving zal kennis zeer snel verouderen. Daarom moeten geïnteresseerden van alle leef- tijdsgroepen bij voortduring in de gele- genheid · gesteld worden om tot ken- nisvermeerdering en -vernieuwing te komen. Onderwijsinstituten moeten zo- danig functioneren dat zij in de~ be- hoefte kunnen voorzien. De massamedia ziin in di:t proces onontbeerlijk.

<i. Grotere aantallen leerlingen en studenten moeten in staat gesteld wor- den meer geïndividualiseerd onderwijs

te volgen. Daarop gerichte onder- wijstechnologieën zijn noodzakelijk. De toerusting van de onderwijsinstellingen zal ditt mogelijk moeten maken. De op-

bestuur is thans als volgt samengesteld:

J. Hoekstra (voorz.); K. F. Malcorps (sec.; adres: Boul. de -Wielingen 14 te Cadzand); A. F. Rosendaal (pen- ningm.); I. H. I van Waes; C. Bron; W.

J. Bruijnooge en L. de Rooij.

• Naar aanleiding van de opening van . de nieuwe IJsselbrug bij Zwolle, die een zeer belangrijke schakel vormt tussen het westen en het noordim en oosten van het land, organiseert de afdeling Zwolle op zaterdag 17 oktober in het Odeon te Zwolle een bijeenkomst -onder het motto "Een brug tussen twee pro- bleemgebieden". Een aantal gezagheb- bende deskundigen uit de VVD-kring zal spreken over het verkeer, het wonen en het welzijn, de werkgelegenheid en de recreatie, waarbij elkens één spreker de westelijke en de andere de noor- doostelijke inbreng zal verzorgen. Ver- . volgens zal er ruime gelegenheid tot

groepsdiscussie zijn. U wordt verzocht 17 oktober nu reeds voor deze bijeen- komst te reserveren. Nadere inlichtin- gen volgen.

FriesclrGroningsche Hypotheekbank N.V.

meerdan 1 miljard aan hyRotheken

MISteldiJn -Arrhlm- Eid1wen-Enschede 'a-Gravemage- Grorüngen- Rotterdam

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

en de Staatssecretaris van Justitie, Zij- ne Excellentie Mr. K. Wlersma te Lei- den, die uitsluitend voor een niet-ver- kiesbare plaats in aanmerking wenst te komen.

Helaas sloop in de naam van drs. F.

W. van der Sçhaar te Berkel, die als eerste onder de S wordt genoemd, een zetfout. Men 1~ dus Van der Schaar i.p.v. Van der Scheer.

Foutief stond op deze lijst vermeld de woonplaats van·

de

heer H. J. Slootweg.

De heer Slootweg is woonachtig te Delft.

Lijst van kandidaten voor een n i e t - v e r k i e s b a r e plaats:

Deze lijst dient te worden aangevuld met de volgende kar..didaten:

S<"hlingemann, Mr . . J. F. G. te Goes (zie boven).

Wag«maar, A. te Vaassen, 19-11-1912, Inspecteur Commerciële

Zaken KNBM.

Wiersma, Z.Exc. Mr. K. te Leidel). (zie boven),

Abusievelijk stond op deze lijst bij de heer J. G. C. Wiebenga te Leiden de mr.-titel vermeld. De heer Wiebenga is (nog) niet in het bezit van deze titel.

Aanvulling advies

In het technisch advies van het hoofd- bestuur, gepubliceerd op pagina 8 van de bijlage bij het nummer van 12 juni van ons blad, is helaas een regel weg- gevallen.

Punt 4 van het advies dient, zoals uit de toelichting wel bleek, te luiden:

Op de plaatsen 14 tlm 23 op elke lijst dezelfde kandidaten in dezelfde volgor- de.

i

leiding,' l;ler- én bijscholing van het on-

deny~jz!end .Personeel moet hen in staat stel1en gebruik te maken van experi- menteer-resultaten, en. moderne techno- logische onderwijsvoorzieningen toe te passen ..

5. Een daartoe in te stellen orgaan zal de ontwikkeling van onderwijsmetho- den, leer- · en hulpmiddelen moeten coördineren, waarbij rekening moet worden gehouden met in het buitenland reeds bereikte resultaten en lopende on- derzoekingen. Hierbij dienen niet alleen de rechtstreeks bij he·t onderwijs be- trokkenen, maar ook de producenten van onderwijsmateriaal te worden be- trokken. De vrijheid tot bepaalde keu- zen mag niet worden aangetast.

6. Bij het overwegen van onze onder- wijsuitgaven zal het scheppen van die voorwaarden, die achterstanden op soci- aal, cultureel en intellectueel gebied kunnen voorkomen of verminderen, voorrang moeten genieten. Zeker de eerste jaren zal derhalve aan maatrege- len ten behoeve van kleuter- en basiR- onderwijs, alsmede aan voorzieningen ten behoeve van werkende jongeren pri- oriteit moeten worden gegeven.

Landelijke Onderwijscommissie VVD

vrijheid en democratie

De redactie van Vrijbeid en Democra- tie is gevestigd te Amsterdam, Nieuwe Herengracht 89-B. Hoofdredacteur en voorzitter van de redactiecommissie is de beer Ph. C. la Cbapelle.

De abonnementen-administratie wordt verzorgd door bet algemeen secreta- riaat van de VVD, Koninginnegracbt 61 te Den Haag (telefoon 070 • 604803).

V oor adreswijzigingen etc. wende men zich dus tot bet algemeen secretariaat.

De advertentie-exploitatle wordt ver- zorgd door de Nederlandse Dagblad Unie, Witte Withstraat 7S (postbus 824)

te

Rotterdam. Telefoon: 010 - 111000.

algemeen secretariaat

Het ·algemeen secretariaat v:u.

de VVD is gevestigd te Den Haag, Koninginnegracht 61, tele- foon (070)-604803. Postrekening:

67880 ten name van de algemeen secretaris van de VVD te Den Haag.

secretariaat

tweede kamer fractie

Het secretariaat van

de VVD-

fractie

in

de Tweede Kamer is

gevestigd

in

het gebouw van de

Tweede Kamer, Binnenhof lA

te

Den Haag. Telefoon: (070)-614911.

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Onder de loep

door A. W. Abspoel

Prikkels

• De heer Koekoek, wiens Boe- renpartij van de totaal 333 ge- meenteraadszetels er sleohta 21 behield, in een .interview van De Telegr111af: "De Boerenpartij wist wat het best-e was voor het Ne- derlimdse volk, maar niemand wilde luisteren( ... ) ZOnder ons heeft Nederland geen toekomst meer; 't is zonde dat ik het zeg- gen moet, maar waarom ziet nie- mand dat? ( ... ) Ik heb de basis gelegd voor een betere wereld, maar de mensen willen er niet aan, · nou even goeie vrienden hoor, ik slaap er geen minuut minder om."

• Minister Luns in een gesprek me Het Parool: "Op een studen- tenbijeenlio~st stond een meisje op die zei: als u de reactionaire regeringen :i:n Nederland, België, Engeland en Amerika ziet, wat vindt u dan van de kansen om de vrede te bewaren? Ik zei: Ik ben iets ouder dan u en daarom kan ik uw generatie met de mijne vergelijken. Ik ben bereid toe te geven dat u meer geïnteresseerd

bent en minder materialistisch dan destijds mijn generatie. Maar

u bent veel agressiever, u bent veel arroganter, u bent minder democratisch, u bent niet ver-

draagzaam en u bent oneindig slechter geïnformeerd. U weet

nauwelijks willar u het over heeft.

Als .ik de mentaliteit van een deel van de jeugd zie dan zeg ik, dat deel van de jeugd slaat hardnek- kig een gevaarlijke richting in."

• De correspondent van De Volkskrant in Groningen: "In !het College van Gedeputeerde Staten van Groningen werden drie socia- listen, twee confessionelen en één communist gekozen. De VVD die sedert jaren· in het college verte- genwoordigd was door een om zijn capacititen en kwaliteiten ge- prezen gedeputeerde, moest plaats maken voor de CPN.

• Hoofdredacteur Brugsma in De Haagse Post: "Wie wil er na de jongste twee· verkiezingen nog ontkennen dat D'66 op sterven na dood is? Voor zover het dlt D'66 betreft, hoeft daar niet om ge- treurd te worden. Vooral niet als het snel gebeurt, want necrose is geen fris verschijnsel. Voor zover het 't oorspronkelijke D'66 be- treft, zou het erg jammer zijn."

• Bericht in Het Vrije Volk:

"De Amsterdamse kerkgangers hebben een kabouterzondag be- leefd (op 14 juni). In verscheide- ne katholieke en protestantse ker-

~en waren kab<;mters aanwezig, dt_e de gemeente toespraken.

Bmnenkort zullen de kabou- terpreken gebundeld verschijnen.

De ·belangrijkste kabouterdienst was in de Westerkerk, waar ka- bouterdominee Karel Eykman voorg.ing."

• Eindeloze AAP-terwarring

De Anti-Revolutionaire Partij Is einde·

lijk van bet meest luidruchtige en meest radicale deel van haar

"spijtstemmers" verlost. In ons num·

mer van 20 februari maakten we in deze rubriek al een onderscheid tussen de antirevolutionaire radicalen (mr.

Idenburg, e.a.) en de nog radicaler ar.ti- revolutionaire radicalen, die men als de ultraradicale antirevolutionairen zou

kunnen aanduiden. ·

We gaven toen al te kennen dat wij het persoonlijk in alle opzichten als een zui- vering. van de politieke verhoudingen zouden beschouwen als de radicalen in de ARP uittraden en zich bijvoorbeeld - bij de PPR aansloten.

Natuurlijk moet binnen een partij een zekere .. spe~~ruimte van nuanceringen

~ogehJk ZIJD. Confessionele partijen ZIJn .. van nature echter reeds vrij ondui-

d~hJke factoren in de politieke verhou- dingen. Wanneer zij dan tevens nog le- den tellen die (zoals drs. Bas de Gaay Fortman) zo ver gaan om in verkie- zingstijd hun medeleden op te wekken niet ARP te stemmen maar op de PPR, PvdA of een andere linkse oppositiepar- tij, dan is dat toch wel het toppunt van verwarring.

Ondertussen zijn andere radica,Ien, zo.

als de groep-Idenburg, voorlopig nog lid van de ARP gebleven. Daar . zulleB de ARP zelf en degenen die in de naaste toekomst mogelijk politieke besprekin-

g·~n met haar zullen moeten voeren nog last genoeg van kUllJlen krijgen! Daar- naast stalilt dan in feite nog een derde groep, die weigert de uiterste conse-

q~enties van de bewapening en van ons hdmaatschap van de Nato te aanvaar- den.

Ds. Schut, uit Utrecht deelde mee voor· zijn lidmaatschap

v~

de ARP te zullen bed,anken wanneer het hoofdstuk defensiepolitiek van het antirevolutio- naire. . or.:t':'l'erp verkiezingsprogram, waartn m wterste instantie het gebruik van ABC-wapens niet wordt afgewezen , ongewijzigd zou . worden aangenomen:

Prof. Verkuyl viel hem daarin bij.

Daarmee was ten tweede male de ver- warring ten top gedreven. Er moest besloten woroen de hele kwestie van de defensie uit te stellen tot het na- jaarsconvent en de zaak eerst te bespreken in een "vrij samengestelde"

c?mmissie, waarin ook prof. Verkuyl zitting zou krijgen.

_Het is nauwelijks nodig te zeggen, dat dtt alles ons in hoge mate verontrust.

Aan de sfeer van onzekerheid en onrust rond de ARP zal toch eindelijk eens· een einde moeten komen. Het Nederlandse

~olk, de ~iezers en ook de andere poli- tieke partiJen hebben er ter wille van de duidelijkheid recht op te weten waar ook de Anti Revoluitonaire Partij staat.

De voorzitter van de ARP, dr. Veer- man, wekte inmiddels de indruk dat men zich ten aanzien van zijn standpunt omtrent een bredere politieke samen- werking geen illusies hoeft te maken.

CNV-voorzitter Lanser had gevraàgd of de "onV'erstandige" afwijzing door de PvdA ook zou betekenen dat er zonder meer ja gezegd zou worden tegen de VVD als partner om mee samen te wer- ken. Het antwoord van de heer Veer- man was, dat hij het "verschrikkelijk"

zou vinden als men zou aannemen dat de ARP dan automatisch zou kiezen voor de VVD. Later verklaarde hij nog eens, dat een "groot regeerakkoord"

van de coP..fessionele partijen met een of t':'l'ee _andere partijen er in de huidige situatle niet in zit. "De PvdA en D'66 houden zich afzijdig van ons en een keuze voor. de . ene overblijvende partij, de VVD, vmd tk geen werkelijke keus."

De redenering is zo onlogisch, dat wij haar maar zullen toeschrijven aan de

a~emene verwarring in deze kring.

Ntemand hoeft trouwens "automatisch"

t~ kiezen. Een stembusakkoord wordt

me~ "automatisch" gesloten, maar na serieuze besprekingen en aan de hand van de diverse programma's. Iedere deelnemer aan dergelijke besprekingen moet dan echter wel weten wat hij zelf wil. Dat geldt dan óók voor de ARP die in de eigen kring dan wel tot klaa.r'heid

z~l moeten zijn gekomen, wil zij als se-

r~euze en betrouwbare mogelijke rege- rmgspartner kunnen worden beschouwd.

• Defensie dient versterkt

In zijn jaarrede op onze algemene Veilgadering eind februari te Breda heeft onze fractievoorzitter in de Twee- de. Kamer~ mr. Geertsema, sprekend

over de defensie, er o.a. op gewezen dat de huidige Nato-sterkte reeds een mint-

m~e sterkte betekent. Iedere tekortko- mmg van een . der partners brengt het totaal beneden het peil waarop een de- fensiestelsel nog toereikend en zinvol kan wurden geacht. Beneden dte grens is het geld, dat we er in steken, weg.ge- gooid geld.

O.a. ten gevolge van een bij de kabi- netsformatie gemaakte plafondafspraak heeft onze defensie in . de lopende kabi- netsperiode een achterst$.Dd opgelopen.

Met erkentelijkheid stelde de heer

Gee~ema vast, dat dank ziJ het voor- treffelijke werk van minister Den Toom

~. gevolgen daarvan tot een minimum ZIJD teruggebracht, maar dat de ach- terstand toch zal moeten wurden inge-

h~ald. Verho.ging van de voor defensie wt te t~ekken ~elden zal voor de volgen- de kabmetspen.ode dringend noodzake- lijk zijn.

Het was trouwens niet voor de eerste·

ma~ dat uit onze fractie een dergelijk

~elutd kwam. Bij verschillende begro- · tmgsbehandelingen en bij andere gele- genheden had onze defensie-specialist de heer Koudijs, mede gezien de inter- nationale situatie en de noodzaak van

d~ han~aving van het machtseven- Wicht, ztch reeds in gelijke geest uitge·

l~~n. We zouden ·bepaald onvolledig ZIJD, wanneer we in dat verband ook niet herinnerden aan de indringende be·

togen, die mr. Van Riel voor en na in

d~ ~rste Kamer all!D de internationale s1tuabe en de dringende noodzaak van

e~n krachtig defensie-apparalllt heeft ge-

Wijd. . ·

Vrijwel geiJ.ijk met de heer Geertsema·

sprak ook de AR-fractie-voorzitter mr.

Biesheuvel als zijn overtuiging uit, dat voor de volgende kabinetsperiode pro·

~ntueel meer voor defensie nodig zal zvn. En nu heeft de historicus prof. dr.

L. de Jong, schrijver van het bekende standaardwerk "Het K-oninkrijk der Ne- derlanden in de Tweede Wereldoorlog"

eveneens zijn waarschuwende stem Ia:

ten horen. Het valt ook z.i. niet te ont- kennen: de gevechtsvaardigheid van

I?et n?'me onze landmacht is de laatste ben Jaar sterk achteruitgegaan. En geen wond~r! Terwijl in die ti,en jaren

h_~t overhetdsbudget is verdrievoudigd, ZIJD de defensie-uitgaven relatief ge- daald van 20 pct. van het totaal tot 13 pct., een derde minder. Maar binnen de defensie-uitgaven zijn bovendien de zui-

vere exploitatiekosten (d.w.z. het_ geld

vriidag 26 juni 1970 3

dat alleen reeds nodig is om de bestaan- de landmacht in stand te houden) tot 83

pct. gestegen .

. Het is begrijpelijk dat dr. De J-or..g zwh vooral richtte tot wat hij kennelijk met steeds meer moeite nog zijn geest- verwanten kan noemen: de Partij van de Arbeid (ol is ook hij ten slotte al- gesplitst ~r DS '70?). Hij betreUrde

~et in ~oge mate dll!t de grootste opposi- tiepartij, de Partij van de Arbeid zich .,weer gaat wiegen in illusies dle de vooroorlog$e SDAP al te boven was ge- komen." Dat de PvdA, die nog niet zo heel lang geleden een zuiver begrip toonde voor een verstandige defensie- inspii;DDing, nu ook al afglijdt iR de ~1chting van uitholling van ons de·

fen?te-apparaat.. achtte hij een emstig n111tionaal vèr1lles. En wánneer het bestuur van die partij er ter ver- ontschuldiging op wijst dat zij de Nato trouw wil blijven, dan wilde dr. De Jong daaraan toevoegen: trouw moet blijken.

De wijze waarop in het socialistische dagblad Het Vrije Volk daarop is gerea- geerd was bepaald beneden peil. Boven ZIJn hoofdredactionele commentaar plaatste dit blad de kop: "Havik de Jong". Het blad gewaagde van de ver- bindingen" die dr. De Jong heeft" met

"regering en vorstenhuis" en het noem- de dit. .,een precaire positie, waarbij men ztch ongemerkt een gouvernemen- tele houding kan gaan aanmeten." Het had het blad "scherp getroffen" dat dr.

De Jong zich

"tot

spreekbuis van de generaals" had gemaakt. En het liet daarop de demagogische passus volgen:

"Alsof de krijgsmacht niet miljarden .opslokt, zich trouw en volgzaam voegt m de Nato-gelederen, via de vereende krachten van de minister-president, Luns en Den 'I1oom. Alsof er niet vorig jaar met het grootste gemak 225 mil- joen gulden zijn uitgetrokken om tanks te kur.nen kopen tot schade van wel- zijnsvoorzieningen in eigen land. • •

Het is duidelijk, dat we van de.' onder , Nieuw Linkse dict111tuur staande Partij van de Arbeid op het stuk VIIID de de- fensie niets meer te verwachten hebben.

Reden te meer voor _ alle anderen die

~~t levensbelang bij een zo sterk moge-

liJk~. defensie wel inzien, om zich ook pollbek zo nauw mogelijk aaneen te sluiten.

• Geen gesleDfel aan kiesstelsel

Minister Beernink heeft kort geleden namens . de regering een verheugende mededelmg gedaan. Het kabinet is niet van plan voorstellen te doen om via

G~?~d~etsherziening tot ingrijpende WIJZtgmg van het kiesselsel (en de ka·

binetsformatie) te komen. ·

Gelet op de tegenstellingen in de Staatscommissie Cals-Donner en gezien ook de bekende onoverkomelijke bezwa- ren van VVD-zijde tegen gesJeutel aan de grondslagen van ons kiesstelsel had- den wij niets anders verwacht.

T~ch

is

h~t altijd prettig een stellige verwach- tmg ook officieel bevestigd te krijgen.

(vervolg op pagina 9)

4 - vrijdag 26 _ juni 1970 . VRIJHEID EN DEMOCRATIE

.De VVD ^{1n •} het parle.,.ent

Justitie: De heer Koning bepleitte be- vordering Vl1-n een betere opzet van de organisatie van he't kinderbescher- mingswezen, o.a. door per maatschap- pelijk werker minder kinderen te laten begeleiden. Hij zag voorts veel in goede arbeidsvoorwaarden voor het personeel.

Sociale zaken : Bij_ de discussie over he·t minimumloon. wees de heer Rietkerk op het feit dat eet;t evèntuele . verhoging verderstrekkende · ·consequenties zou hebben, mede voor de a.o.

w.

en andere

voor:~;ieningen.

·-

In cleze rubriek geven wij een J.eer beknopt overzicht van de VVD- adiviteiten in de Tweede Kamer;

Men vindt er in o.a. de vragen, die onze Kamerleden aan de regering stelden, de houding van de fractie bij verschillende stemmingen en . enkele punten waarop de VVD bij de.

debatten in het biizonder de aandacht vestigde.

Oe ^grondwet in de steigers

HOTEL BOUWES

~ANDVOORT

Kamers met meest modern comfort Gerenommeerde keuken

Tijden'? de behandeling in de Tweede Kamer van de wijziging van de ar- beidswet sprak de heer Rietkerk zich·

uit voor het voorwaardelijk arbeidsver- bod voor 15-jarigen per 1 augustus van dit jaar, vooruitlopend op meer uitge- breide maatregelen voor de we~·l{ende

jeugd.

Fractievoorzitter mr. Geertsema greep de behandeling van de Nota Bestuur~

lijke Organisatie aan om kanttekenin- gen te plaatsen bij de. richtlijnen van minister Beemink voot· de gemeente- lijke herindeling. Hij was verheugd dat niet wordt gedacht aan een algehele herziening van de gemeentelijke inde- ling. JtJen soort blauwdruk voor heel Ne- derland ?.OU enorme onrust teweeg bren- gen. De heer Geertsema toonde. zich groot voorstander van autonome, ntet te grote gemeenten. Wanneer te kleme ge~

meenten llUn taak niet meer aankunnen, zijn de liberalen zeker bereid aan een herindeling mee te werken opdat wel autonomie kan bestaan. De bewijslast moet dan echter bij de minister be- rusten, het mag, aldus de heer Geertse- ma, niet zo zijn dat de gemeenten maar moeten bewijzen dat ze bestaansrecht hebben. Ten aanzien . van de wet ^ge~

meenschappelijke regelingen. merkte hij op dat hij · uitdrukkelijk denkt aan een nieuwe, omgewerkte wet waarin -- ge-.

zien het huidige gebrek daaraan ·-- de openheid beter l.s geregeld.

De nota zelf werd door de heer De Beer behandeld. Deze stelde 74ch achter de grote lijne\]. ervan, omdat de ontwikke- ling van gewesten volgens de VVD ge- leidèlijk via experimenten moet geschie- den.

De heer Koning sprak zich naar aanlei- ding van de initiatiefvoorstellen-van Thijn-Franssen (pvda) . uit tegen het voorgestelde recht van aanbevel<ing voor gemeenteraden en provinciale sta- ten bij de benoeming van bm·ge- 'meesters en commissarissen der Konin- gin. Dit zou een eerste stap naar ver- kiezing van deze functionarissen zijn en daar ^is· de VVD tegen.

Bij de bellaudeling van het veTslag van een mondeling overleg over !let kernen·

ergiebeleid pleitte de heer Portheïne voor een duidelijker, meer gecoördi- neerd kernenergie/industriebeleid.

Daartoe zal z.i. wijziging van de depar- tementale indeling - het brengen van o.m. technologie/techniek en weten- ehappen onder . één ministede - een belangrijke bijdrage kunnen leveren.

Mevr. Veder-Smit stemde, toen de wet op de luchtverontreiniging aan de orde kwam, in met het beginsel van "de vervuiler betaalt''. Zij wees op onvolko- menheden in de regeling van het scha- defonds en pleitte voor gelijke concurren- tievoorwaarden ook op dit gebied tussen llet Nedel'landse en het buitenlandse be-

"De Grondwet in de steiger:~" is de aardig gevonden titel voor een uitgave van N. Samsom NV te Alphen a:an -den Rijn (paperback,

J

13,50). . Het is een nuttig en zeer overziclltelijk stuk docu- mentatie, verzorgd door de journalisten P.J. P. Mulder, Haags redacteur vanHet Parool en D. J. Hoekstra, parlementair

redacteur van het ANP.

In 1966 verscheen als produkt van de afdeling Grondwetszaken van het Mi- nisterie van Binnenlandse Zaken een proeve voor een geheel "gemoderniseer- de" Grondwet, ter vervanging van de .thans bestaande. .Het had nadrukkelijk het karakter van een discusSlestuk. De minister van binnenlandse zaken droeg uitsluitend de verantwoordelijkheid voor het besluit tot publikatie, manr niet voor de inhoud zelf.

Gelegenheid voor congressen en partijen tot 300 personen

Cabaret-Dancing dagelijks

drijfsleven. Zij sprak 2lich 1,1it tegen het lJestrijden· van de kosten van zuiver we- tenschappelijk onderzoek door het rijk uit de heffingen.

Naar aanleiding van een interpella- tie-Nijpels verklaarde de heer De Beer

?.ich akkoord met de individuele huursubsidieregeling. flij betwijfelde echter

ot

de voorgestelde subsidie-af- braakregeling in voldoende mate zou werken, vandaar da:t hij de individuele huursubsidieregeling een , ,noodver- band'' noemde.

De Experimentenwet voor net Onder- wijs kreeg nog wat meer inhoud door n menderingen door de heer Vonhoff. Hij stelde voorts een aantal mondelinge vragen aan de minister van CRM over haar geruchtmakende brief aan de NOS De verhoging van de. a.o.w.-uitkeringen, de invoering van vakantie-uitkerin~ en aanverwante maatregelen was voor de

!leer Rietkerk - die de voorstellen steunde -- aanleiding een (later aange- houden) motie in te dienen

tot

bevrie- zing van de kinderbijslaguitkeringen voor het eerste kind, om daarmee de premieverhoging te verminderen.

Ten aanzien van de wet Ziekenhuisvoor- zieningen drong mevrouw Veder-Smit aan . op een landelijke planning en het stellen van prioriteiten. Haar amende- ment om de positie van het college. voor de ziekenhulsvoorzieningen duidelijker in de. wet vast te leggen werd met alge- mene stemmen aanvaard.

De standpunten van de VVD tijdens een aantal , openbare commissiever~ader­

ingen luidden als volgt :

Onderwijs: De heer Vonnoft inaakte

~ich zorgen over de onderwijzerooplei- ding. De aanmelding met name noemde hij teleurstellend. Hij vroeg zicll ^af of er niet sprake is van een structureel probleem in. die zin, dat moet worden verwacht dat de onderwijrersople-i- dingen in de toekomst scherper becon- curreerd zullen worden door de lerare- nopleidingen. In dit verband releveerde hij de statussamenhang en -stelde hij dat aandacht voor de werkomstandighe- den en de salariëling geboden is. Mevr.

Dettmeijer-Labberton betreurde dat de seholen in een scholengemeenscllap' nog zo verspreid liggen. Beide liberalen we- zen op het belang van kwalitatief hoge gebouwen boven zgn. "wegwerpscho- len", vooral ook ten behoeve van - avond-ondePWijs voor volwassenen.

Overeenkomstig de bedoeling en daar- toe opgewekt door de regering, · zijn hierop talrijke adviezen uitgebracht en comJinent-.:tren geleverd 'door de we- tenschappelijke bureaus van een aantal partijen (o.a. door de liberale Teld~rs'

Stichting), door maatschappelijk orga- nisat;jes van allerlei aard en ook door officiële adviesinstanties.

De verzorgers van deze uitgave heb- ben de uitgebrachte adviezen en com- mentaren nu achter elk artikel van deze

"Proeve voor een nieuwe Grondwet'' sa- mengevat,. vootafgegf1:an door een alge- mene inléiding en een samenvatting

tér:

kenmale per onderwerp. Tevens hebben zij daarin verwerkt de conclusies en lloofdlijnen van het (tweede) rapport van de Staatscommissie van Advies in-

Eerste Kamer

In de Eèrste ·Kamer heeft mr. H. van Riel bij de· begroting van buitenlandse zaken o.m. opnieuw a;angedrongen op versterking en verbetering van !let eon- tingent Nederlandse strijdkrachten }n de Navo. Ons land zal z.i. in West-Duitsland meer dan zes brigadeB gestationeerd moeten hebben. Het lijkt hem zaak dat Nederland het initiatief neemt op langere termijn tot een geïn- tegreerd Navo-budget te komen, met als maatstaven het nationale inkomen ge- deeld door het aantal inwoners, de op- pervlakte van het land en de bijdragen in mensen en know-how. Landen als.

Duitsland en Nederland zullen op d.en duur meer soldaten moeten leveren en ook meer mili-taire !elders tegenover de Amerikaanse bijdrage. De nationale de- fensie-kosten zullen naar zijn persoon- lijke overtulging 'aanzienlijker oplopen dan de· meesten verwachten.

Met betrekking tot -het conflict in het Midden-Oosten merkte hij op dat de .Ne- derlandse reg·ering tot de conclusie zou kunnen komen dat zij de Israëlische wens om meer jachtvliegtuigen te krij- gen in Washington moet steunen.

Vragen

De afgelopen H dagen werden de vol- gende vragen gesteld :

• De· heer Koudijs informeerde· of het kabinetsberaad over het verlenen van financiële faciliteiten aan oud-dienst- plichtigen al tot bepaalde opvattingen heeft gele!d:

• Met anderen stelde de heer Van Dijk vragen over het toekomstige tracé van de rijksweg tussen Hoogeveen en Assen.

• De heren Schlingemann en Tuijn- mann vroegen nadere informatie over Fmnse prijsmaatregelen fu de land- bouw- en zuivelsector.

• De heren Koudijs en Vonlloff stelden

\Tagen naar aanleiding van militaire oefeningen langs de wegen. De eerste informeerde met de heer Zegering Had- ders ten slotte ook naar de omstandig- heden waaronder. met een militair voer- tuig een ongeluk plaatsvond d&t een groot aantal slachtoffers eiste.

zake Grondwet en Kieswet ide Commis- Hie-Cals·Donner).

Aan het eind zijn opgenomen: de vol- ledige tekst van de Proeve; de tekst

· van de bestaande Grondwet; een verge- lijkend overzicht van de artikelen be- treffen<le de , ,klassieke" grondrechten in de Grondwet, ip de Proeve en in het rapport van de Staatscommissie, en tenslotte een beknopt register van de uitgebrachte adviezen op de Proeve.

De tegenwoor•dige minister ·van Bin- nenlándse Zaken, mr. H. K .

.l.

Beer- 11ihk, schl'eef een ,;Ten Geleide..,...bij de- ze voor belanghebbenden en voor lief- hebbers van ons formele staatsrecht zeer handige uitgave.

A.W.A.

APPARTEMÉNTENHOTEL BÓUWES PALACE

·zANDVOORT

Kamers

en

appartementen met modern comfort.

Restaurant op 70 m hoogte • panorama • lounge bar - sauna - overdekt zwembad - congreszaal.

Unieke accommodatie voor kaderbijeenkomsten.

8EIDE HOTELS HET GEHELE JAAR GEOPEND - TELEFOON 5041

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Gemeenten en ;hun geld

door drs. G. M. V. ~éln

Aardenne, voorzitter van de sociaal-economische

commissie van de ·VVO

Mr. J. Drijber, burgemeester van· Zwolle:

De kruitdamp van de verkiezings- strijd in de gemeenten is nu wel opge- trokken - of soms vervangen door een niet minder fel gevecht over de sa- menstelling van de wethouderscolleges.

In het laatste stadium van de verkie- zingscampagne heeft de PvdA zich be- diend van het financiële argument, dat de gemeenten van de boze ministers Witteveen en Beernink geen geld kregen en dus niet genoeg voor hun burgers konden doen. Of dit de ·socialisten enige steun heeft bezorgd is onnaspeurbaar maar liet moet voor ons wel aanleiding zijn ons in deze ::u·gumentatie te verdie- pen.

Hoe zit het nu met die financiële ver- houding Rijk-gemeenten? We moeten al- lereerst onderscheid maken tussen de gewone dienst en de kapitaaldienst, op welke laatste de investeringen worden geboekt. Voorzover die niet rendabel zijn komen gedurende de afschrijYings- periode de jaarlijkse kapitaallasten van deze.. investeringen op de gewone dienst te drul>ken.

Dat betekent dat - net als een ge- woon burger - ·de gemeente bij het doen van investeringen. zich moet afvra- gen of de gewone dienst.die lasten In de komende jaren kan drag'èn. Dat is het criterium · bij ^het afwegen: van hèt al dan niet' doen van· onrendabele ^in~

vesteringen.

· G~m•entefQnds

vuld en bovendien. voor de ·toekomst het relatieve aandeel van het gemeente- fonds vergroot.

Doeluitkeringen

Een tweede belangrijke bron van in-·

komsten vormen de doeluitkeringen van het Rijk (bijv. voor politie of bepaalde takken van onderwijs) die volgens be- paalde normen wovden verricht.

Tenslotte zijn er dan· nog de gemeen- telijke belastingen ·.en ·retributies. Die vormen slechts eert gering deel van de gemeentelijk·e .inkomsten,. en eigenlijk.

zit daar toch wel de moeilijkheid.

Doet een gemeente nu te.. veel ten opzichte van haar inkomsten dan gaat er

·een noodkreet naar Den Haag, en als de regering niet gauw over de brug liomt is de kritiek (ook van niet-socialisten) niet van de lucht.

Weliswaar is nu al geruime tijd een wetsontwerp bij de Tweede Kamer aan- hangig om het gemeentelijk belastingge- bied te verruimen maar het vlot, niet erg met de behandeling. Dat is. overi- gens een reëel punt van kritliek v.an de kant der gemeenten : op grond van dit wetsontwerp zouden .zij meer inko.Qlsten kunnen verwerven door een verschui- ving ten koste van het. Rijk, dat

nu

het verschil in zijn schatkist llOUdt.

Priorite(ten

Hoe komt de gewone dienst .aan zijn, :.

inkomsten? Een heel belangrijk. deel daarvan wordt gevormd door de uitke- ringen uit het gemeentefonds; dat i!' een fonds, gevoed uit door het rijk gein- de belastingen, waaruit de gemeenten volgens een bepaalde verdeelsleutel bij- dragen ontvangen, en waarbij tot in· de- tails (,.verfijningen") rekening is ge- houden met de eigen aat•d van de ge·

meenten.

Toch· zal m.i. dit wetsontwerp de fundamentele moeilijkheid ook rii,et op- lpssen:

die

komt erop neer, Wie

de

beslissing neemt om iets nuttigs te doen, ook moet zorgen voor het geld om het te doen (misschien wel door iets anders op te schorten). Zo'n priori- teitsbepaling op déze wijze is voorwaar- de voor het werlrelijk goed fmlCtiOJ;leren van de gemeentelijke autonomie, ja zelfs van de gemeentelijke democratie.

Zo'n verdeelsleutel is natuurlijk niet · volmaakt en ziedaar een ·bron van ge- meentelijke ontevredenheid. Als de ene gemeente meer krijgt dan gaat dat in het fonds in principe ten koste

van

een andere. In de praktijk · hebben de gemeenten tezamen het fonds meer dan opgesoupeerd, en heeft de regering - dus· de verguisde heren . Witteveen en Beernink - het ontstane tekort aange-

Mr. J. Drijber, 46 jaar, burge- meester van Zwolle sinds 16 november 1969, voordien acht ' ~·jàroo burge- meester van Middelburg, · -daarvoor diie jaren wethouder, ~.na vijf jaren gemeenteraadslid van Leiden. Een sneldenkende energieke man die na zo'n zeventien jaren ervaring in bestuurswerk nog kritisch genoeg staat tegenover de overheidstal•en om warm te pleiten voor herzieningen in de benoemingsprocedure van burge·

meesters, en meer nog in de sfeer van vanzelfsprekendheid ··die de functie vervolgens kenmerkt.

Dat betekent geenszins · dat hij voorstander zou zijn van een gekozen burgemeester. Afgezien van de opval- lend vage argumenten die voorstan- ders van een gekozen burgemeester aanvoeren, is het grote voordeel van de "càrrièreburgemeester'' dat het een man is 'die voor dat vak voelt.

zich daartoe heeft ontwikkeld en al:'<

regel de nodige ervaring heeft opge- daan. De burgemeester moet een vak- man zijn. Daarbij lwmt dat de zwakke argumenten verder worden ontkracht door de omstandigheid dat in onze bestuursconstructie· een burgemeester niets vermag zonder de medewerking van wethouders en raadsleden. De si- tuatie is dus dat de in het val' geschool-

Naar mijn mening maakt het afschuifsysteem ·(op "Den Haag'.'.• de kiezer ook kopschuw tegenovf:lr de .raadsleden die immers de meest nabije

vertegenwoordigers zijn die hij k.ent.

Ook op dit gebied lijkt mij een funda- mentele herwaardering en doorzichtiger maken van ons democratisch stelsel ge- .boden .. Zaken die in De11 Haag nweten worden beslist horen niet in de. gemeen-

zin hebben. Het wordt steeds dringen- der gewenst dat adspirant-buzoge- meesters niet alleen medisch, maar ook psychologisch getest worden. ·

Belangrijker nog is dat in de ontwik- lteling van mentaliteiten en taken ·die in een gemeente gevonden worden, waarbij de "breuk in de tijd'' die in toenemende mate de verhoudingen tussen generaties kenmerkt, oo1r de technische inzichten toenemende bete- kenis krijgen. De burgemeester-van-nu

· moet voöral manager zijn. Zijn taak groeit en wijzigt voortdurend, en. dat le1dt vrijwel automatisch tot de ei~<

van nascholing. . De burgemeester moet "om· leiding te kunnen geven· 'bij- blijven. Managerscursussen voor bur- gemeesters (en évenzeer voor sec:r-eta··

rissen, wethouders en andere functiona- rissen) waar problemen worden . be- handeld van bijv. inspraakmethoclielr, planologie, .J.eef-werkvèrhoudlngen. ·sa- neringsvt·aagstukken en vele andere zaken, zijn ·zeer gewenst. Nu z;~l een managerscursus weliswaar niet nlle problemen oplossen. maar het "'ou toch in elk geval de gedaehten itr lw- weging zetten. en het inzicht in de ba-

sisproblemen verruimen.

_ Collegesamenstelling

de burgemeester wel leiding kan ge- Een ander punt uit het lange en ven, maar de beslissingen liggen bij boeiende gesprek dat wij met mr.

de democratisch gekozen ·t·epresen- .•. Prijoer hadclen- is de kwestie van clc tanten zodat de benoemde bt;rge;.·'· ;\,samenstelling van wethouderseollcge,..

meeste~· ~P geen enkele ,wl~. de ·de" :;Enkele maanden geleden is plotseiing moeratle m het bestuur. v;ermrnttel~L ···.\het woord programcollege geva'!en.

<'Eu

zoals door de "breuk in de tijd'"

Selectie en .. ' nasèho.

^{fin_" .}

9 ·

-met de drift van alternatieven ertoe·;·

leidt dat oolr in Zwolle (mam; daar niet alleen) een plan voor een n'euw stadhuis als · een plan van het e:;ta- blishment-en-dus·fout wordt gezien. is .nu ooj;: het programcollege plotselipg tot een soort alternatief opges<:hroefct.

Maar 4et grote voordeèl van:de \'ak' bekwaamheid mag wel: meer aandacht.

krijgen. De ei~en van het burge- meesterschap worden steeds zwaarder.

zodat moderner se!eëtiemethoden wel

vrijdag 26 juni 1970 - 5

CO PIJN

•

GROÈNEKAN

·*

REEDS MEER DAN TWEE EEUWEN EEN BEG:ÇIP VOOR

boomkwekerij- produkten

EN

tu.iliarchüectttu.r

TELEFOON 03461 - 12 0'7

telijke . sf~er ,, maar wat werl•elijk der gemeente · is moet de gemee1;1te · (de

·raad) óok uilt eigen middelen, van de eigen inwoners verkregen, financieren.

Ik besef dat deze regelen makkeilijker zijn neergeschreven dan dat de oplos- sing is gevonden. Doch aan een onder- zoel• in deze richting· is· - wmen wij onze democratie naar behoren laten functioneren - niet te ontkomen.

Kapitaaldienst

Een enkel woord nog over de kapi- taaldienst, waarover de socialisten spe- ciaal hun jammerklachten hebben geuit.

Bij een rentepeil zoals we dat nu bele- ven is iedereen (Rijk, gemeente en par- ticulier) gebaat met een zo beheerst mogelijk opereren op de kapitaalmarkt.

Als het Rijk zichzelf beperkingen oplegt mogen de gemeenten hterover niet te erg klagen, al is zo'n afremming hin- derlijk. Ze mag natuurlijk ook niet

te

lang duren, want dan ontstaan uttwij- kingen naar financiering met kort geld of via speciale contracten. wat onge- wenst is.

Maar in wezen zijn de moeilijklleden di'e men ondervindt bij het lenen va.u geld een ldeinigheid bij die well•e men bij de gewone dienst gaat ondervinden als men zoveel zou investeren

met

te- gen heel hoge rente geleend geld.

De gemeenten vormen een zeer be- langrijke groep "uitgevers" van

ons

na- tionale inkomen. Het laatste woord over hun financiën is zeker nog niet gespra.

ken.

Voor wat? In een gemeenteraad zijn controversiële kwesties amper aanwe- zig omdat er zoveel gezamenlijke wensen te vervullen zijn, dat - geluk- kig - de politieke scheidslijnen niet scherp zijn. Er zullen in de praktijk wel verschillen van inzicht zijn over bijv. belastingverhoging, maar het voorzieningsbelang van een gemeente is in doorsnee een direet op de prak- tijk gerichte . zaak, waarbij verschillen van opvatting dwars door partijen heenlopen. Er is een belangrijk ·prï,nci- pieel verschil tussen de gemeenteraad en de landsregering. Kabine.t en panle- ment. l!àjn beide verántwoordelijk voor het landsbelang, • maar door de iohlJ,f-

hankelljke opstelling van' "beide . orga- nen zit er een zekere tegenstelling in de contructie; bij de gemeenteraad behoort dat zeker niet het geval

te

zijn. College en raad zijn samen ver- antwoordelijk voor de ontwikkeling van de gemeente en het is een taak van de raad om zonder negatie van het eigen inzicht te streven naar de gmotste mogelijke eensgezindheid;

zoelren naar tegenstellingen kan alleen maar verlammend werken.

Om de;r,elfde redenen is de neiging die de laatste tijd wel bestaat bij madsfracties om zich sektarisch op te stellen een nare -zaak;. De hele raad heeft tot. taak het belang te dienen! van de. hele gemeente, dus niet, allee:r( het belang van een groepering. Dat i~ _zo vanzelfsprekend dat pet eigenlijk zot is dat het gezegd. moet 'worden, even wt als de letis ,.zet meer burgers naast het bestuur''. Immers de' ge- nieenreraadsverkiezingen ·zi~l'l er ~u~st

voor om de beste burgers m (en

i

niet naast l· . het. bestuur te · breagen. ·Wie niet daar van uitgaat, of het nu~ ge- meentelijke of landelijke verkiezihgen betreft, gebrulkt zijn ste;n.n'ec:llt onvol-

doende. · ·

uNascholing. burgemeesters gewenst"