Creëer. Inspireer. Verwonder.

(1)

Creëer. Inspireer.

Verwonder.

De kracht van het Hollands straatbeeld

1 2

EXPRESSIEF HOLLANDS CREËER. INSPIREER. VERWONDER.

(2)

Een uitbundig kleurenpalet, een gedetailleerd mozaïektapijt, bijzondere patronen of abstracte vormen. Op straten en pleinen in Nederland worden steeds vaker bijzondere ontwerpideeën tot leven gebracht met creatieve toepassingen van keramische bestrating.

Expressief Hollands

(3)

INHOUD

Verzachting en vergroening | ⁷

Dr. Molewaterplein, Rotterdam

Natuur en menselijke cultuur

verbonden | ²⁵

Artisplein, Amsterdam

EXPRESSIEF HOLLANDS

RUIMTELIJKE KWALITEIT, IDENTITEIT EN VERKEER IN

HET HOLLANDS STRAATBEELD

Kleinschalig en intiem | ⁴¹

Europaplein, Rijssen

Verbinden van culturen | ⁵³

Ter Haarplein, Leiden

5 6

(4)

Verzachting

en vergroening

Herinrichting Dr. Molewaterplein, Rotterdam

(5)

Rotterdam, een immer bruisende wereldstad met meer dan 170 nationaliteiten. Dynamisch en stoer met rauwe randjes. Tegelijk wil Rotterdam ook een stad zijn, waar je graag verblijft. Het beleid van de binnenstad is hierop gericht. Verzachting en vergroening. Waarden die

naadloos aansluiten bij de herinrichting van het immense Dr. Molewaterplein voor het Erasmus Medisch Centrum.

DR. MOLEWATERPLEIN, ROTTERDAM CREËER. INSPIREER. VERWONDER.

10 9

(6)

“ Ons ultieme doel was om voor iedereen een fijne,

warme verblijfsplek te creëren.”

Cor Geluk, Landschapsarchitect Juurlink [+] Geluk

EEN NIEUW PLEIN MOET Z’N EIGEN PLEK VEROVEREN

Een plein is niet zomaar een plein. Zeker niet als het om een nieuw plein gaat – dat moet z’n eigen plek veroveren. Daarom wilde Cor Geluk iets maken, waar je niet zo maar aan voorbij loopt of rijdt. Het moest een plek worden waar je graag naartoe komt en verblijft.

(7)

13 14

(8)

VERKEERDE BEEN

Om te zorgen voor de juiste sfeer en uitstraling en om te voorkomen dat het verkeer gewoon doorraast, koos Cor Geluk voor een onconven tionele aanpak. “We wilden een plek maken, waar je als automobilist niet onmiddellijk weet waar je aan toe bent. Hierdoor vertraag je zodra je het plein oprijdt: je kijkt eerst om je heen om te ontdekken wat je precies moet doen.

Dit effect wordt versterkt door het ontbreken van strakke belijning. We zetten je een beetje op het verkeerde been, ook omdat het creëren van verwarring kan helpen om plekken te begrijpen.”

“ Ik was vooral

geïnspireerd door het fenomeen

gedeelde ruimte.”

(9)

“ Het creëren van verwarring kan

helpen om plekken te begrijpen.”

NIEUWE REGELS

Naast sfeer en uitstraling hebben de bakstenen op het plein ook een duidelijke functie. Lichte klinkers accentueren het voetgangersgebied, de donkere zijn voor het autoverkeer. Fietsers mogen overal rijden, behalve in het voetgangersgebied. Auto’s zijn ‘te gast’ op het plein en met de voetgangers wordt altijd rekening gehouden.

17

18

(10)

ENORM CONTRAST

Cor: “Wat me direct opviel aan deze plek, is de grote hoeveelheid moderne ziekenhuisarchitectuur. Witte gevels, glas, industrieel, stedelijk; het komt echt op je af.

Aan de overkant van het ziekenhuis ligt het Erasmiaans Gymnasium, gebouwd in een heel traditionele Hollandse baksteen. Dat zorgt voor een enorm contrast.”

(11)

“ Het creëren van contrasten

– zoals de warmte van het plein versus de stedelijke architectuur van het ziekenhuis – is een

bewuste keuze. Een klassieker in de ontwerpwereld.”

21 22

(12)

Ontwerp/architect:

Juurlink [+] Geluk BNSP, Rotterdam en Amsterdam Opdrachtgever:

Gemeente Rotterdam.

Erasmus Medisch Centrum Jaar van realisatie:

2017-2018

Toegepaste straatbakstenen:

Wienerberger - Mastiek, Omber, Paviona en Siena DF

(13)

Natuur en

menselijke cultuur

verbonden

Herinrichting Artisplein, Amsterdam

25 26

(14)

(15)

“ Een park met meer dan 180 jaar historie dat in alles kwaliteit of grandeur wil uitstralen. Dan kom je vanzelf bij keramiek uit.”

Diederik van den Bouwhuijsen, projectleider

Op de hoek van de Plantage Kerklaan en de Plantage Middenlaan in Amsterdam ligt het Artisplein. Het plein ontstond door de sloop van het Geologisch Museum en de Flamingoserre van ARTIS. De open verbinding met de stad en de vermaarde dierentuin werd op zeer bijzondere wijze ingevuld door landschapsarchitect Michael van Gessel. Vooral zijn oosterse tapijt van baksteen draagt bij aan de intieme sfeer van het plein, dat aanvoelt als een oase van rust.

MONUMENTALE GEBOUWEN

Het Artisplein ligt midden in het stadscentrum en is vrij toegankelijk voor bezoekers. Zij weten het plein inmiddels goed te vinden. Het Artisplein verbindt cultuur, natuur en stad en voelt haast als een vakantie in eigen stad. Het bakstenen tapijt brengt daarbij de verschillende onderdelen aan het plein bij elkaar en onderstreept de intieme sfeer van de buitenruimte. Het openbare plein en het park vloeien op aangename wijze ineen, omgeven door monumentale gebouwen van weleer.

WATERTAFEL

Naast het bijzondere oosterse tapijt van baksteen springt de 62 meter lange en twee meter brede natuurstenen watertafel in het oog. Technisch adviseur Francien van Kempen, verantwoordelijk voor de detaillering van het gehele project. “In de watertafel worden vier spiegelende watervlakken afgewisseld met fonteinen, bedriegers, nevel, watervallen en cascades. Kinderen spelen er naar hartenlust, terwijl hun ouders plaatsnemen op het nonchalant geplaatste tuinmeubilair.

Vanaf daar kunnen zij genieten van het uitzicht op de flamingo’s en op de Hollandse Polder, de monumentale volière met de grootste collectie lepelaars ter wereld. De lepelaars en andere weidevogels leven hier in een landschap, zoals het was voordat de stad hier kwam.”

OASE

VAN RUST

CREËER. INSPIREER. VERWONDER.

30 29

ARTISPLEIN, AMSTERDAM

(16)

“ Genieten van

spelende kinderen

en het uitzicht op

de lepelaars.”

(17)

“ Het is echt een plek voor de stad. Omsloten door monumentale gebouwen en met een Franse uitstraling. De ARTIS-groene

stoeltjes op het oosterse tapijt doen denken aan een stadspark in Parijs.”

Francien van Kempen, Technisch adviseur

34 CREËER. INSPIREER. VERWONDER.

33

(18)

“ Deze oase van rust, midden in het centrum, is teruggegeven aan de

Amsterdammers en kent een goede balans tussen architectuur, natuur en recreatie. De historische elementen zijn er in acht genomen en de verfijnde

inrichting van het plein maakt het tot een prachtig filter tussen stad en park.”

Michael van Gessel en Natura Artis Magistra wonnen met het Artisplein de publiekprijs van de Amsterdamse Architectuur Prijs 2015. De jury schreef erover:

(19)

KLEURRIJK TULPENTAPIJT

Om het voorjaar te vieren, bracht ARTIS eenmalig het tapijt tot leven met tulpen. De tulpen

vertaalden gedurende een maand de bakstenen sierbestrating naar levende natuur, waarin ook olifanten wandelden. Het kleed bestond uit 52.400 tulpen: 28.000 rode Tulipa Red Princess, 8.400 roze Tulipa Double Princess en 16.000 witte Tulipa Mondial. Gekozen door Ton Hilhorst, ontwerper van het tapijt, samen met Michael van Gessel, landschapsarchitect van het plein.

38 37

(20)

Landschapsarchitect Michael van Gessel, Amsterdam

Designteam:

Erik de Jong, ARTIS-hoogleraar Cultuur, Landschap en Natuur

Francien van Kempen, Technisch adviseur Opdrachtgever:

Natura Artis Magistra, Amsterdam Jaar van realisatie:

2014

Wienerberger - Euroton Brons vormbak DF en Nero wasserstrich vormbak DF

(21)

Kleinschalig en intiem

Reconstructie – Europaplein, Rijssen

41 42

(22)

“ Het plein ging van kaal

en verlaten naar kleurig

en warm. Meer leven in

de brouwerij!”

(23)

In 2008 werd het oude gemeentehuis in Rijssen gesloopt.

Op dezelfde plek verrees een nieuw gebouw, met ervoor het Europaplein dat werd voorzien van grijze natuurstenen tegels. Mooi en functioneel, maar achteraf gezien ook erg saai en eentonig van uitstraling. Toen de ondernemers hierover gingen klagen, wezen ze naar het andere plein in de gemeente, Plan Tusveld, dat wél leefde. Het grote verschil werd gemaakt door de toepassing van gebakken straatstenen en groenvoorziening.

KLEINSCHALIGER EN INTIEMER

Samen met Gemeentelijk landschapsontwerper Jeroen Korenromp en de firma Steggink Infra uit Reutum gingen Raymond Burger en zijn collega Peter Seinen nadenken over de nieuwe inrichting. “We zijn gekomen tot een ontwerp met drie parallelle vlakken. Het middelste vlak, de loper, hebben we extra geaccentueerd met een lichtere kleur klinkers. De driedeling heeft gezorgd voor een kleinschaliger, intiemer plein. De toepassing van gebakken straatstenen maakt ons plein warm en levendig.”

EEN PLEIN OM TE ONTMOETEN EN TE VERBLIJVEN

LR

46 CREËER. INSPIREER. VERWONDER.

EUROPAPLEIN, RIJSSEN

45

(24)

“ Om de herbergzaamheid te vergroten en meer kleur te creëren, is het eentonige

grijze natuursteen vervangen voor een mix van hoogwaardig gebakken straatstenen.”

Jeroen Korenromp, Gemeentelijk landschapsontwerper

(25)

KLEURRIJKE

MIX VOOR MEER

HERBERGZA AMHEID

Een belangrijke doelstelling van het project in Rijssen-Holten was het vergroten van de herbergzaamheid. Dat vroeg om een andere indeling en een menselijker maat. Maar ook om meer kleur. Daarom werd ter vervanging van het grijze natuursteen gekozen voor een mix van hoogwaardig gebakken straatstenen; de Wienerberger Porto WF, Auraton WF en Westfalen KK. Gekozen is voor aardse kleuren die passen bij de kleurstelling van het aangrenzende gemeentehuis.

STIPPENPATROON

De bestrating wordt onderbroken door een stippenpatroon, waarbij een aantal stippen werd ingevuld met ronde plantenbakken van cortenstaal, gevuld met meerstammige bomen. Het groen zorgt voor een levendige uitstraling. De menselijke maat wordt verder benadrukt door een interactief speeltoestel en lange banken rondom de plantenbakken, waarop ouders en voorbijgangers even lekker kunnen ontspannen.

EUROPAPLEIN, RIJSSEN CREËER. INSPIREER. VERWONDER.

50 49

(26)

Jeroen Korenromp, Landschapsontwerper gemeente Rijssen-Holten

Steggink Infra, Reutem Opdrachtgever:

Gemeente Rijssen-Holten Jaar van realisatie:

2018

Wienerberger - Porto WF, Auraton WF, Westfalen KK, 200 x 100 x 52 SP met vellingkant

(27)

Verbinden

van culturen

Ontwikkeling – Ter Haarplein, Leiden

54 53

(28)

“ Oer-Hollands product in oosterse symboliek.”

Sander van den Bosch, DELVA Landscape Architects

(29)

“De opdracht was om er een openbaar plein van te maken dat past bij de identiteit van het Islamitisch centrum én de omgeving”, vertelt landschapsarchitect Sander van den Bosch, die het plein namens DELVA ontwierp. Het Islamitisch centrum Alhijra werd in 2016 opgeleverd aan de westkant van het centrum van Leiden.

“Het plein, dat het kopstuk vormt van de ontwikkeling ‘Haagwegkwartier’, wordt omzoomd door water en is onder andere toegankelijk door één van de bruggen die wordt ingezet in het Haagweg-kwartier. De beleving van water stellen we zo centraal.” Aan de oostkant bij de Ter Haarkade is de gracht weer gevuld met water. “Het weer openen van dit soort wateren is een belangrijk middel voor de gemeente om het water weer terug te brengen in de stad, zoals het vroeger ook al was.”

ZO OPEN MOGELIJK

Het islamitisch centrum ligt midden in een nieuwbouwwijk en heeft een eigen karakter. Hoe gaat het pleinontwerp met dat gegeven om?

“Dat is inderdaad een aandachtspunt geweest.

Ons idee is altijd geweest om het plein zo open en toegankelijk mogelijk te houden. Het is immers openbaar. Buiten de dagen dat er diensten zijn, heeft het plein een verblijfsfunctie.

Veel mensen maken dan gebruik van de grote cirkelvormige

bank en lopen over het plein naar het centrum van Leiden. Sander ziet dat het plein de mensen én de omgeving verbindt. Niet in de laatste plaats dankzij de gebakken klinkers die zijn toegepast. “Het aardige vind ik: we maken met gebakken straatstenen, een oer-Hollands product, oosterse symbolen en laten zo twee culturen samengaan. Eigenlijk naadloos, zoals die elkaar ook op het plein ontmoeten.”

OPEN EN

TOEGANKELIJK

58 57

TER HAARPLEIN, LEIDEN

(30)

(31)

DELVA Landscape Architects, Sander van den Bosch Opdrachtgever:

Gemeente Leiden Jaar van realisatie:

2016

Wienerberger - DF Nero en DF Brons onbezand

61 62

TER HAARPLEIN, LEIDEN CREËER. INSPIREER. VERWONDER.

(32)

Aan de slag met

Expressief Hollands?

Hebben we je kunnen inspireren en wil je zelf aan de slag met een kleurrijke, expressieve of uitbundige toepassing van onze keramische bestrating?

Wij zijn benieuwd hoe jij creatieve invulling wilt geven aan Expressief

Hollands en we helpen je graag verder. Wil je persoonlijk advies of monsters aanvragen, neem dan contact met ons op. Of ga naar onze website voor meer inspiratie, informatie en online services.

Creëer. Inspireer. Verwonder.