GERAADPLEEGDE BRONNE.

GERAADPLEEGDE BRONNE.

l. Boeke.

Bavinck, H.: (a) Bybelsche en Religieuse Psychologie.

J.H. Kok, Kampen. 1920.

(b) Paedagogische Beginselen (Tweede Druk).

Kok, Kampen. 1917.

(c) De Opvoeding der Rypere Jeugd (Tweede Druk). Kok, Kampen. 1932.

Bosman, H.S.: Een Terugblik op Kerkelyke en Gods- dienstige Toestanden in de Transvaal. Van de Sandt de Villiers Drukpers Maats. Bepkt., Kaapstad. 1923.

Bot, A.K.: Honderd Jaar Onderwys in Transvaal 1836 - 1936. Staatsdrukker, Pretoria. 1936.

Brede11, H.C. en Grob1er, P.: Gedenkschriften van Paul Kruger. Nyhoff, New York en •s Graven- hage. 1902.

Bryce, James: Impressions of South Africa. (Third Edition). Macmillan & Co., Ltd., New York.

1900.

Burgers, Thos.: Schetsen uit de Transvaal. J.H. de Bussy, Pretoria. 1934.

Cachet, F. Lion: De Worstelstryd der. Transvalers, aan het Volk van Nederland verhaald (Derde

Druk). H8veker en Wormser, Amsterdam-Pretoria.

1899.

Cachet, J. Lion: Gedenkboek van het 50-Jarig Bestaan der Geref. Kerk van Zuid-Afrika. A.H. Koomans, Potchefstroom. 1909.

Charters, W.W.: Curriculum Construction. The Macmil-

lan Co., New York. 1929.

Cloete, Henry: The History of the.Great Boer Trek and the Origin of the South African Republics.

John Murray, London. 1900.

Coetzee, J. Chr.: (a) Die Gereformeerde Beginsel en die Onderwys in die Transvaal, 1859- 1937.

Nasionale Pers Bpk., Bloemfontein. 1939.

(b) Die Geskiedenis van die Onderwys in Pot- chefsiroom (in

Potchefstroom"). Stadsraad, Potchefstroom. 1939.

{c) Die Geref. Gemeente, Potchefstroom en die Onderwys 1863 - 1930. Westelike Stem, Potchef- stroom. 1931.

(d) Inleiding tot die Algemene Teoretiese Opvoedkunde. F.c.s.v., Stellenbesch. 1944.

{e) Onderwys in Transvaal 1838- 1937. J.L.

van Schaik, Bepk., Pretoria. 1941.

(f) Die Eerste Beginsels van die Calvini~­

tiese Opvoeding. Pro-Ecclesia-Drukkery, Stel- lenbosch. 1940.

_(g) Vraagstukke van die Opvoedkundige Politiek.

Die Weste Drukkery, Potchefstroom. 1930.

(h) Die Kind en sy Godsdiens- 1. J.L. van Schaik, Bepk., Pretoria. (s.j.)

Coetzee, J. Chr. en Bingle, H.J.J.: (a) Beginsels en Metodes van die Laer Onderwys. J.L. van

Schaik, Bepk., Pretoria. 1947.

(b) Beginsels en Metodes van die Middelbare Onderwys. J.L. van Schaik, Bepk~ Pretoria.

1947.

Cory, Geo. E.: The Rise of South Africa, Vol lV .•

Longmans, Green & Co., Ltd., London. 1926.

De Bruin, G.H.P.: •n Studie van die Groot Trek. Nasio-

nale Pers Bpk., Kaapstad. 1943.

Devereux, R.: Side Lights on South Africa (Second

4

Edition). Sampson Low, Marston & Co., Ltd., London. 1900.

Distant, W.L.: A Naturalist in the Transvaal. R.H.

Porter, London. 1892.

Dominicus, F.C.: Het Huiselik en Maatschappelik Leven van de Zuid-Afrikaner. Martinus Nyhoff, 's Gravenhage. 1919.

Dreyer, A.: (a) Eeuwfeest-Album van de Nederduits Geref. Kerk in Zuid-Afrika 1824- 1924. Pub1i- kasie-Kommissie van de Z.A. Bybelvereniging, Kaapstad. 1924.

(b) Die Voortrekkers en hul Kerk. Nasionale Pers Beperk, Kaapstad. 1932.

(c) Historisch Album van de Nederduitsche Geref. Kerk in Z.A. Cape Times Beperkt, Kaap- stad. 1910.

DuPlessis, C.N.J.: Uit de Geschiedenis van de Zuid- Afrikaansche Republiek en van de Afrikaanders.

(Tweede Druk). J.H. deBussy, Amsterdam- Pretoria. 1900.

Du Toit, J.D.: (a) Christelyk Onderwys met of zonder Dogma. Vereeniging van Christelyke Be1angen, Pretoria. 1908.

(b) Ds. S.J. du Toit in Weg en Werk. Paarl Drukpers Maatschappy Beperkt, Paarl. 1917.

Du Toit, P.S.: {a) Onderwys aan die Kaap onder die Bataafse Republiek. J.L. van Schaik Bepk., Pretoria. 1944.

(b) Onderwys in Kaapland (Tweede Druk). J.L.

van Schaik Bepk., Pretoria. 1951.

Editorial Committee: Handbook of Christian Teaching.

The Sheldon Press, London. 1939.

Engelbrecht, S.P.: (a) Die Nederduitsch Hervormde Gemeente Rustenburg 1850 - 1950. Kerkraad.

1950.

(b) Die Nederduitsch Hervormde Gemeente Pot- ohefstroom 1842- 1942. J.H. deBussy, Pretoria.

1942.

(c) Die Nederduitsch Hervormde Gemeente Pieters- burg 1852 - 1952. Kerkraad. 1952.

(d) Geschiedenis van de Nederduitseh Hervormde Kerk in Zuid-Afrika. J.H. deBussy, Amsterdam- Pretoria. {Deel 1 - 1920, Deel 11- 1925.)

{e) Thomas Francois Burgers. J.H. deBussy, Pretoria. 1933.

Eybers, G.W.: Select Constitutional Documents illustra- ting South African History 1795 - 1910. George Routledge & Sons, Limited, London. 1918.

Garrett Fisher, W.E.: The Transvaal and the Boers.

Chapman and Hall, London. 1896.

Greyling, E.: (a) Christelike en Nasionale Onderwya (Dele 1 & 11). Nasionale Pers Bpk., Bloemfon- tein. 1941.

(b) Godsdiensonderwys in die Skool. Sondag- skool Depot, Bloemfontein. 1946.

(c) Godsdiensonderwys in dia Kerk. Sondagskool Depot, Bloemfontein. 1942.

Grosheide, F.W. en ander: Christelijke Encyclopaedie voor het Nederlandsche Volk, deel II. J.H.

Kok, Kampen. {s.j.)

Beckford, S.: A Lady Trader in the Transvaal. (s.j., ens.)

Hofmeyr, S.: Twintig Jaren in Zoutpansberg. J.H.

Rose & Co., Kaapstad. 1890 •.

Jeppe, C.: The Kaleidoscopic Transvaal (Second Edition).

J.C. Juta & Co., Cape Town. 1906.

Jorissen, E.J.P.: Transvaalsche Herinneringen 1876- 1896. J.H. deBussy, Amsterdam-Pretoria. 1897.

Joubert, W .A.: Godsdiensonderwys in die L.aer Skool.

Nasionale Pers Beperk, Kaapstad. 1947.

Kamp, J.: De School hoort aan de Ouders. Hoofdbe- stuur van C.N.O., Het Westen Drukkery, Pot- chefstroom. c~.j.)

Kotze, J.: Het Stichten der Zuid Afrikaansche Repu- bliek en Haare Grondwet. John Keith, Pretoria.

1894.

Landon, Joseph: The Principles and P~actice of Teaching and Class Management. Meiklejohn & Son, Lon- don. 1916.

Langlois, C.V. en Seignobos, Ch.: Introduction to the Study of History (Fourth Edition). Duckworth, London. 1932.

Leyds, W.J.: De Eeerste Annexatie van de Transvaal.

Albert de Lange, Amsterdam. 1906.

Lugtenburg, A.H.: Geskiedenis van die Onderwys in die Suid-Afrikaanse Republiek 1836- 1900. J.L.

van Schaik Bepk., Pretoria. 1925.

Lugtenbur&A.H. (en ander): Wonderdade van God (Jubi- leum-Gedenkboek van die Ned. Herv. of Geref.

Kerk van S.A. 1842 - 1942). Eeufeeskommis- sie. 1942.

Lumb, J.R.: Religious Instruction in the Elementary School. S.P.C.K., London. 1934.

Malherbe, E.G.: Education in South Africa (1652 -

1922). Juta & Co., Ltd., Cape Town and

Johannesburg. 1925.

Mansvelt, N.: Het Onderwys in Zuid-Afrika. J.H. de Bussy, Amsterdam. 1902.

Merensky (en ander): De Transvaal-Republiek en de Hollandsche Boeren. Seyffardt's Boekhandel, Amsterdam. 1876.

Muller, C.F.J.: Die Britse Owerheid en die Groot Trek.

Juta & Kie, Bpk., Kaapstad. 1947.

Nixon, J.: The Complete Story of the Transvaal from the "Great Trek" to the Convention of London.

Sampson Low, Marston, Searle and Rivington, London. 1885.

Postma; W.: Onderwys. De Nationale Pers, Bpk., Bloem- fontein.

Potgieter. c. en Theunissen, N.H.: Hendrik Potgieter.

Afrikaanse Pers Bpk., Johannesburg. 1938.

Preller, Gustav. S.: (a) Dagboek van Louis Trichardt 1836- 1838 (Twee~e Uitgaaf). Nasionale Pers Beperk, Kaapstad, ens. 1938.

(b) Voortrekkermense, Dele 1 - Vl. Die Nationale Pers, Beperkt, Kaapstad. 1918, 1920, 1922, 1925, 1938, 1938.

(c) Andries Pretorius. Afrikaanse Pers Bpk., Johhnnesburg. 1937.

(d) Voortrekkerwetgewing, Notule van die Natalse Volksraad (1839-1845). J.L. van Schaik, Pre-

toria. 1924.

(e) Piet Retief (Tiende Druk). De Nationale Pers, Beperkt, Kaapstad. 1920.

Rayment, T.: The Principles of Education. Longmans, Green & Co., London. 1920,

Rempel-Koopman, L.: Wat Mevrouw Generaal Joubert Ver-

telt (Tweede Druk). H.A.U.M., Kaapstad. 1916.

Smuts, J.P.: Godsdiensonderwys. J.L. van Schaik, Bpk., Pretoria. 1931.

Spoelstra, B.: Ons Volkslewe (Tweede Druk). J.L. van·

Schaik, Bepkt., Pretoria. 1924.

Spoelstra, C.: Het Kerkelyk en Godsdienstig Leven der Boeren na den Grooten Trek. J.H. Kok, Kampen, 1915.

Stuart, J.: De Hollandsche Afrikanen en Hunne Repu- bliek in Zuid-Afrika. G.W. Tielkemeijer, Amsterdam. 1854.

Theal, G.M.: History of South ~rica Vol.lll & lV.

George Allen and Unwin, London.

Uys, C.J.: In the Era of Shepstone. Lovedale Press, Lovedale, S.A. 1933.

Vander Merwe, J.P.: Die Kaap onder die Bataafse Re- publiek 1803 - 1806. Swets en Zeit1inger, Amsterdam. 1926.

Van OOrdt, J.F.: Paul Kruger en de Opkomst der Zuid- Afrikaansche Repub1iek. Jaques Dusseau & Co., Amsterdam. 1898.

Ven Wyk, A.H. du Preez: Die Inv1oed van die Engelse Skoolwese op die Kaapse Skoolwese, 1806 -

1925. J.L. van Schaik, Bpk., Pretoria. 1947.

Venter, E.L.J.: Die Verband tussen Kerk en Skool in Suid-Afrika. H.A. van Bottenburg, Amsterdam.

1929.

V.O.O.Z.A.: Gedenkboek uitgegeven door de Vereniging van Onderwyzers en Onderwyzeressen in de Z.A.R.

J.L. van Schaik, Pretoria. 1918.

Waterink, J.: (a) De Paedagogiek als Wetenschap.

G.J.A. Ruys' U.-M., Zeist. 1926.

(b) De Historie van de Paedagogiek. G.J.A.

Ruys' U.-M., Zutphen. 1932.

(c) Theorie der Opvoeding. J.H. Kok, Kam- pen. 1951.

Wilson, Dorothy F.: Child Psychology and Religious Edu- cation. S.C.M.P., London. 1946.

Wolmarans, A.D.W.: Kerkhistoriese Feiten- 11. Com- missie der Algemene Kerkvergadering van de Ned.

Herv. Kerk van Afrika; Wallachs Bpt., Pre- toria. (s.j.)

Woltjer, J.: (a) Wat ~ het Doel van het Christelyk Nationaal Schoolonderwys? (Derde Druk) J.H.

Kok, Kampen. 1936.

(b) Godsdienstonderwys-Vereeniging voor Voor- bereidend Universitair Onderwys, Amsterdam. 1911.

II. Gepubliseerde verslae, brosjures, ens.

1. Zuid-Afrikaansche Republiek.

(a) De Locale Wetten der Zuid-Afrikaansche Republiek, 1849-1899.

(b) Staatscourant 1858-1900, (Gewoon, Buiten- gewoon en Byvoegsels tot - insluitende die Transvaalsche Gouvernements Courant tydens die Engelse besetting 1877-l881).

{c) Superintendent van Onderwys, Z.A.R.:

Jaarverslae 1878-1898 (opgeneem in die Staats Courant en afsonderlik uitgegee).

(d) Superintendent van Onderwys: De School- gids (1892-1895, 1898) ten behoeve van School- besturen en Onderwyzers in de Z.A.R. {asook Supplement-Schoolgids, 1895).

(e) Inspeksierapporte opgeneem in die Superin-

tendentsverslae en ook afsonderlik uitgegee.

(f) Staatssecretaris: Staats-Almanak der Z.A.R., 1894, 1896, 1898.

(g) Bok, W.E. (op las van die Volksraad):

Brosjure bevattende o.m. die redevoering van Pres. S.J.P. Kruger met sy insweripg op 8 Mei 1888.

(h) Verrichtingen van het Onderwys-Congres te Germiston 29 en 30 Maart 1899. Volksstem Drukkery, Pretoria. 1899.

2. Kroonkoloniale Tydperk.

(a) Correspondence Colonial Secretary, 4100/01, 14998/02.

(b) Milner Papers, 11, 279 (Milner aan Cham- berlain, 29.9.02).

(c) Lt. G. 129:114/7, 129:1~4/8, 137-120/6.

(d) Transvaalse Blouboeke, T.K.-serie.

(e) United Kingdom 3lue Books, C.D.-serie.

(f) Government Gazette.

(g) Witwatersrand Council of Education: 'n Beskouing oor die onderwys in die Z.A.R.

(opgeneem in Direkteursverslag 1900-1904).

(h) Direkteur van Cl}derwys: Jaarverslae tot 1907. (veral belangrik is: .Director of Edu- cation: Report of, Transvaal and Orange River Colony, Nov. 1900 to Feb. 1904, Long~mans, Green & Co., London, 1905.

(i) Skoolregulasies tot 1907.

(j) Director of Education: Recommendations

Respecting the Development of the Government

Secondary Schools of the Transvaal, other

than High Schools. T.E.D., Dec. 1904.

(k) Religious Instruction in Schools Com- mission: Report of 1904-1905, Government Printing Office, Pretoria, 1905.

(1) Transvaal Legislative Assembly: De- bates, 1907.

(m) Transvaal Legislative Council: De-

,

bates, First Parliament, 1907.

3. Provinsie van Transvaal.

(a) Rapport van die Provinsiale Onderwys- kommissie 1917. Staatsdrukker, Pretoria.

1920.

(b) Verslag van die Provinsiale Onderwys- kommissie van 1937. Staatsdrukker, Pretoria.

1939.

(c) Ontwerp-Onderwysordonnansie (0.0.25 - '52), 1952.

(d) Verbatim-Vers1ag van die Debatte oor die Ontwerp-Onderwysordonnansie, Vierde Sessie, 1952.

4. Uitgawes van die Transvaalse Onderwysdepartement.

(a) Verslae van die Direkteur van Onder- wys 1907 - 1949.

(b) Departementele Omsendbriewe 1910-1953.

(c) A1gemene Omsendbriewe 1910-1953.

(d) Bepalinge en Leergange vir Buiteskole en gewone 1aersko1e, asook regu1asies be- treffende 1aersko1e, uitgawes van 1909, 1913, 1917, 1918, 1923, 1927, 1929, 1942 en 1952.

Staatsdrukker, Pretoria.

(e) Voorgestelde Leerp1an vir Godsdiensonder-

wys in Ho~rsko1e, Staatsdrukker, Pretoria. 1948.

(f) Notule van Skoolraadskonferensies (op- geneem in Direkteursverslae).

5. Kerklike uitgawes.

(a) Ned. Herv. of Geref. Kerk: Handelinge en Agendas van Sinodale Sittings, Jaarboeke, Wette en Bepalings en Handelinge van die Raad van N.G. Kerke.

(b) Ned. Herv. Kerk: Almanakke en Notules van Algemene Vergadering {gedeeltelik onge- publiseer). Sien ook boeke van Engelbrecht.

(c) Geref. Kerk: Almanakke en Handelinge van Sinodale Sittings. Geref. Gemeente, K:rugersdorp: Gedenkskrif by Geleentheid van die Viering van die Half-Eeu Fees, 1946.

(Kerklike organe opgeneem onder hoof

Tyd- skrifte.")

(d) Gefff'. Kerk:

Geskiedenis van die Chris- telike Kerk vir gebruik in Katkisasies. Die Kalvyn Jubileum Boekfonds, Potchefstroom.

6. Algemeen.

(a) Commissie voor C.N.O.: Leerplan voor de Scholen voor Christelyk Nationale Onderwys.

(b) House of Assembly: Report of the Select Committee on Public Education. Government Printers, Cape Town. 1911.

(c) Departement van Onderwys, Natal: Bybel- studie Sillabus vir Gebruik in Goewernements- en Goewernementsonderst.eunde Skole in Natal.

The Natal Witness, Ltd., Maritzburg, 1925.

(d) F.A.K.: Christelik-Nasionale Onderwys-

beleid. I.C.N.O., Johannesburg. 1948.

(e) Minister van Binnelandse Sake (op las van): Argief-jaarboek vir Suid-Afrikaanse Geskiedenis. Cape Times Ltd., Kaapstad vir Staatsdrukker. 1941.

(f) Minister van Onderwys, Kuns en Wetenskap:

S.A. Argiefstukke, die I - V. Goewt. Druk- ker, Pretoria,

(g) Transvaalse Onderwysersvereniging~ Grand- wet en Reglement.

(h) Christelike Onderwysbeweging: 'n Skema vir Christalike Onder',vys in Suid-Afrika.

C.E.M., Johannesburg. 1952.

{i) Universiteite: Jaarboeke, Jaarblaaie en Prospektusse.

(j) Onderwyserskolleges: Jaarblaaie en Prospektusse.

("k) Ho~rskole: Jaarb1aaie.

(1) Afsonderlik:

(i) Normaalkollege, Pretoria: Toetrede tot die Professie.

(ii) Potchefstroomse Universiteitskol-

1ege: Hoeksteenlegging van Hoofgebou, 1930.

(iii) Potchefstroomse Universiteit vir C.H.O.: Ge,.~enkprogram, 14-17 Maart 1951.

(m) Statute van die Vereniging vir Kriste- like Hoger Onderwys, 1920.

(n) Die Gewetensklousule in ons Universiteite en die Groepbeginse1. Die Kristelike Unie, Potchefstroom. (s.j.)

(o) Wette:

(1} Wet tot Additionele Regeling van het

Hoger Onderwys 1917- Wet No. 20.

(ii) Universiteit van Zuid-Afrika Wet, 1916 - Wet No. 12.

(iii) Private ivet No. 5 van 1933.

(iv) Wet No. 19 van 1950.

III. Ongepub1iseerde verslae en bronne.

1. Argiefstukke, Unie-gebou, ^Pretori~.

(a) O.D. Bande: Correspondentie Registers, ens.

(b) Notule van die Uitvoerende Raad, 1859-1899.

(c) Notule van die Volksraad (R-stukke en V.R.) 1839-1891 (gedeeltelik gepubliseer).

(d) Notule van die Eerste Volksraad (E.V.R.) 1892-1899.

(e) Preller-Versameling, afdeling Onderwys.

2. Verhandelinge.

Badenhorst, W.J.: Geskiedenis van die Ned. Geref.

Kerk in Transvaal 1842-1885. Vir D.Litt.- graad, P.U.K. vir C.H.O. (s.j.)

Easson, M.A.: Die Britse Invloed in die Transvaalse Onderwys (1836-1907). Vir D. Ed.-graad, U.P., Pretoria. 1950.

Bekker, J.H.: Onderwys in die Bo-Moot, gesien teen die Agtergrond van die Transvaalse Onderwysge-

skiedenis, 'n Histories-Kritiese Oorsig. Vir M. Ed.-graad, P.U.K. vir C.H.O., Potchefstroom, 1950.

Marais, W.L. duM.: Leerplan vir Opieiding van Onder- wysers in Transvaal. Vir. M. Ed.-graad, P.U.

K. vir C.H.O., Potchefstroom. 1947.

Ploeger, J.: (a) Onderw~s en Onderwysbeleid in die

Zuid-Afrikaanse Republick. Vir M.A.-graad,

U.P., Pretoria. 1942.

{b) Onderwys en Onderwysbe1eid in die Zuid-

Afrika~se Repub1iek onder Ds. S.J. du Toit en Dr. N. Mansve1t (1881-1900). Vir D.Litt.- graad, P.D.K. vir C.H.O., Potchefstroom. (~.j.)

Erasmus, F.W.L.: Ds. Dirk van der Hoff- 'n Kritiese Beoorde1ing van ray Werksaamhede in die Zuid- Afrikaansche Republiek. Vir M.A.-graad, P.U.K. vir C.H.O., Potchefstroom. 1949.

Snyman, J.J.: 'n Histories-Kritiese Studie van die Smuts-Onderwyswet van 1907. Vir D. Ed.-graad,

P~u. vir C.H.o., Potchefstroom. 1951.

Symington, F.C.: Onderwys in Transvaal gedurende die Kroonkolonie-Periode, 1900-1907. Vir M.Ed.- graad, U.P., Pretoria. 1948.

Van der Vyver, G.C.P.: Die .q.ereformeerde Kerk, Pre- toria, 1859-1904. Vir M.Div.-graad, P.U. vir C.H.O., Potchefstroom. 1952.

VanWyk, L.A.: Godsdiensonderwys en die Vorming van die Sede1ike Persoonlikheid (met besondere verwysing na Transvaalse Laerskole). Vir M.Ed.-graad, U.P. Pretoria. 1949.

Venter, P.: Die Groei van Onderwysaange1eenthede in Johannesburg 1886-1920. Vir D.Ed.-graad, P.U.K. vir C.H.O., Potchefstroom. 1950.

Vos, W.H.: 'n Histories-Kritiese Studie van die Leer- plan en die Leerboek in Hollands/Afrikaans op op die Kaap1andse Middelbare Skole, 1806 -

1940. Vir D.Ed.-graad, P.U.K. vir C.H.O.,

Potchefstroom,. 1948.

3. Inrigtings van Onderwys.

(a) Universiteite:

(i) Witwatersrand: Constitution and Regu- lations of the Students' Representative Council.

( ii) Pretoria:· Sentrale Studenteraadskonsti- tusie.

~immemuurse A.S.B.-tak - Konstitusie.

C.S.V.- Konstitusie.

Hervormde Studentevereniging-Konstitusie.

Deo Gloria Konstitusie.

Medies€ Christelike Vereniging-Konstitusie.

(iii) Potchefstroom: Studenteraadbrosjure.

Studentebrosjure.

Studenteraad~rondwet.

Gereformeerde Studentekorps: Veritas Vincet - Grondwet.

Bond van Oudstudente-Grondwet.

Afrikaanse Studentebond-Grondwet.

Algemene Bestuur vir Kuns en Kultuur-Grond- wet.

Alabama-Boereorkes-Grondwet.

Toneelvereidging-Grondwet.

Debatsvereniging-Grondwet.

Vreugdedag-Grondwet.

Sentrale ~portbostuur-Grondwet.

-~b) OnderV<,ryse~skolleges: Johannesburg, Pretoria, Heidelberg en Potchefstroom.

(i) Studenteverenigings - Grondwette.

(ii) Kursusse en Leerplanne (godsdiensonder- wys). (Heidelbergse Normaalkollege ook nog

Skoolpraktykregisters 1909-1911.)

(c) Ho~rskole: Verskeie leerplanne en skemas in gods- diensonderwys.

(d) Laerskole: Skooljoernale en inspeksierapporte van verskeie skole, meer bepaald Hekpoortskool. Ook

notule van vergaderings van Hekpoort-Skoolkommissie.

4. Korrespondensie.

(a) Tussen J.H. Bekker en verskeie akademiese per- soonlikhede, registrateurs, inspekteurs, do- sente aan onderwyserskolleges, hoofde en gods- diensonderwysers aan middelbareskole, studente- rade, kerklike ampsdraers, onderwyskommissies, Provinsiale Raadslede en onderwysdepartemente.

{b) Korrespondensie oor godsdiensonderwys vervat in die volgende leers:

(1) Potchefstroomse Universiteit.

(ii) Prof. dr. J. Chr. Coetzee.

(iii) Inspekteur L. de Villiers.

(iv) Skriba van die Interkerklike Kommis- sie vir Godsdiensonderwys.

(v) Ds. H.F.V. Kruger.

(vi) Pretoriase Normaalkollege: Gods- diensonderrig-kursusse 1945 en 1946.

5. Onderhoude met persone verbonde aan universiteite, onderwyserskolleges, middelbare skole, inspekteurs van onde~wys, oud-C.N.-onderwysers, ens.

6. Algemeen.

(a) Witwatersberg Skoolraad: Notule van Vergaderings

1908 -·1937.

(b) Witwatersrand-Wes Skoolraad: Notu1e van Verga- derings 1908 - 1910.

(c) Kring van Afrikaanse Hoofde: Verslag van Kom- missie van Ondersoek na die Posisie van Gods-

diensonderwys op Randse Skole, 1937.

(d) Notu1e van Vergaderings van die Afrikaanse Hoofde en Onderhoofde aan die Rand.

(e) Notu1e van C.N.O.-Kongres, Joh~esburg,

4 Okt. 1935.

(f) Aantekeninge van lesings tydens verskeie vakan- siekursusse in godsdiensonderwys.

(g) Ongepubliseerde departementele omsendbriewe aan skoolrade en inspekteurs.

(h) Omsendbriewe van inspekteurs aan hoofde van skole.

(i) Notu1e van Gesamentlike Vergadering van Ver- teenwoordigers van die drie Afrikaanse Kerke te Potchefstroom, 23.6.50, e.a • .

(j) Notu1e van Vergadering van Sinodale Kommissie van Onderwys en Opvoeding (N.H. of G. Kerk) 14 • 8 • 51 , e • a •

IV. Tydskrifte.

Christelike Schoolblad, De (Kristelike Skoolblad).

Christian Education.

Diamond Fields Advertiser.

Gereformeerde Vaande1, Die Gerefor:meerde Vroueblad

Gesament1ike Teologiese Studenteb1ad

Hervormer, De (Di8)

Huisgenoot, Die In span

Kerkblad, Het (Die) Kerkbode, De (Die) Koers

Land en Volk Maandbode, De Onderwysblad

Onderwysgaset, Die

Potchefstroom Budget and Western Chronicle Pretoria News

Republikei~, Die

Staats Courant (reeds elders vermeld) Star, The

Star Weekly, The

Transvaal Advertiser, The Transvaal Educational News Transvaalsche Kerkbode, De Transvaler, Die

Tydskrif vir Middelbare ^Onder~Js.

Vereeniging, De Volksstem, De (Die)

Witwatersrand Kerk- en School Blad der

Ned. Hev. of Geref. Gemeenten.

BYLAE I.

VOORGESTELDE LEERPLAN VIR DIE LAERSKOOL:

GODSDIENSONDERWYS.

INLEIDING.

A. Godsdiensonderwys is in ho~ mate karaktervormend.

Die skoal moet derhalwe sy deel van hierdie ver- name werk doen. Daar moet egter in gedagte ge-

hou word dat die waarde van die vak nie in die leer- plan te vinde is nie maar wel in die wyse waarop en die gees waarin dit gedoseer word. Die onderwyser wat hom net tot die denkende verstand en die geheue van die kind rig, het nog geen begrip van die doel wat met die godsdiensonderwys beoog word nie.

Die kern van die saa~ is die persoonlike hou- ding van die onderwyser; sy voorbeeld bly die hoof- faktor. Hy moet nie alleen die leerstof beheers nie, maar hy moet oortuig wees dat die onderwys werklik vormende waarde besit vir die kind. As hy onverskillig of ongelowig is, sal hy geen goeie in- vloed kan uitoefen nie; inteendeel, sy invloed sal nadelig wees.

B. Die algemene gedagtegang waarvan die vak deurdring moet wees is die volgende:-

I. Alge~ene id.e~ van di.e Vaderskap van God waar- uit Sy liefde en sorg vir die mens blyk.

II. (a) Die openbaring van die Vaderskap van God deur die groot helde van die Bybelse Ge- skiedenis en selfs deur ander groot helde van die ongewyde geskiedenis.

(b) Die uitverkore volk en ~ul geskiedenis.

III. Die openbaring van die Vaderskap van God deur die geboorte, lewe en dood en op- standing van Christus.

IV. Die groot broederskap van die dissipels van Christus.

C. Di'3 leerplan wat hieronder volg, is nie opgestel

me~ die doel om slaafs gevolg en deurgewerk te word in die verskillende klasse nie. Dit most eer- der beskou word as 'n nuttige leidraad vir die onderwyser by die opstel van sy eie algemene skema en die ui tw-:3rk van sy eie lesse.

D. Wenke.

(l) Uit die stof wat vir die verskillende groepe voorgeskryf is, moet die onderwyser 'n keuse vir sy eie klas doen. Hy moet egter daarvoor sorg dat dieselfde stof nie jaar na jaar met dieselfde klas of groep behandel word nia. Vir die laer omvang (Gr~de - Std. II) word 'n groot aantal onderwerpe aan die hand gegee waaruit 'n verstandige keuse gedoen kan word. Dit behoort moontlik te wees om vir genoeg afwisseling voor- •

siening te maak.

(2) In die laer klasse word die les aangebied in die vorm van 'n verhaal. In hierdie klasse moet die doel nie juis wees om die leerstof chronologies te behandel nie, uitgenome in heel besondere gevalle.

(3) Die onderwyser moet trag om die lesse in die .laer groepe sover moontlik aanskoulik te maak.

Om die kleintjies aktief aan die les te laat

deelneem, kan sekere geskikte episodes van die

verhaal gedramatiseer en prente vir indiwiduele

klasalbums versamel word. Prenteboeke en muur-

plate kan goeie diens doen in hierdie groepe, mits hul goed gekies word. Illustratiewe

en boetseerwark is ~idr op die regte plek.

Modelle van Oosterse huise, tente, ens., kan uit karto~ uitgeknip of van kunsklei gemaak word.

(4) Waar dit enigsins moontlik is, moet skets- kaarte op die bord en deur die leerlin~in

hul eie boeke geteken word om die lesse te illustreer. Vir ouer leerlinge is die wand- kaart van Palestina en die omliggende lande asook die atlas onontbeerlik. 'n Kort skets op die swartbord dra veel daa~e by om die behandelde stof in die geheue vas te le.

(5) Veral in die ho~r groepe sal die Bybel met vrug in die klas gelees kan word. Toepas- like tekse of dele wat betrekking het op die behandelde les kan deur die onderwyser of deur die leerlinge voorgelaes word. Die be- dealing is om die Woord self te laat spreek.

Dia Bybel moet egter nie a~ 'n gewone klas- leesboek gebruik word nie.

{6) Die Bybel is genoem 'n

Boek van Skoonheid".

Dit bevat sommige van die mooiste letter- kundige juwele van alle tye en ook hiermee wil ons die kinders laat kennismaak. Leer- linge moet aangemoedig word om van hierdie juwele in hul bloemlesings te versamel.

(7) Dele wat van buite geleer moet word, moet as 'n re~l gekies word omdat hul in verband met in behandelde les of reeks lesse staan.

Te moeilike of te lang verse of stukke word

nie aanbeveel nie.

(8)

(Voorbeeld:- By die behandeling van die ge- skiedenis van Elia by Karmel, leer die klas 1 Kon. 18 vs. 21:

Hoelank hink ju11e op twee gedagtes? As die Here God is, vo1g Hom na, en as BafH dit is, volg hom na".) Godsdiensonderwys sluit ook die sing van lof- sange, psalms en gcwyde liedt:re in, en bier- aan moet daar meer aandag gegee word. In alle klasse behoort soveel gewyde liedere as moontlik geleer en gesing te word. Ge- samentlike sang by die opening van die skool word st8rk aanbev0el.

(9) By die behandeling van die gewyde geskiede- nis moet die ond~rwyser die aandag van die

lJerlinge bepaal by die meer verhewe eien- skappe van die Bybe1karakters. Hi~rin le juis die opvocdende krag van die onderwyser.

(10) Spesia1e lesse op spesifieke tye kan in die leerplan ingew0rk word. So, byvoorbeeld, kan daar aan die end van die ecrste kwartaal spesiale 1esse gegee word oor die Lydensge- skiedenis van Christus en aan die end van die skooljaar oor die verhaal van Sy geboorte.

(11) Die bespreking, of behandeling van 'n leer of dogma wat eie is aan 'n bepaalde godsdiens- tige gesindte of sekte, of van kontensieuse godsdienstige onderwerpe moet vermy word.

(12) Indisn die onderwyser 'n sukses van sy gods- diensonderwys wil mo.•ak, sal hy grondige

studie van die Bybe1boek asook van ander

boeke moet maak, waarin hy meer kennis kan

opdoen omtrent hierdie vak.

GRADE - STANDERD II.

Voorgestelde vertellings uit die Ou en Nuwe Testament:- A. Die Ou Testament.

(1) Die Skepping.

Skeiding tussen land en water; plante.

Son, maan en sterre.

Visse, vo~ls, diere.

Die mens.

(2) Die Paradysverhaal.

Adam en Eva onder die diere - ge~ hulle name.

Adam en Eva in die tuin - die verbode boom.

Adam en Eva ongelukkig as gevolg van hul on- gehoorsaamheid.

(3) Kain en Abel in die ouorhuis.

Kain en Abel in hul werk.

Kain en Abel in hul godsdiens.

(4) Die Sondvloed.

Noag bou die ark.

Die diere in die ark.

Die groot reen.

Die lewe in die ark.

Die end van die reen; die re~nboog.

(5) Die toring van Babel.

(6) Abraham, die Vriend van God.

Abraham, in Ur; sy roeping.

Abraham en Lot.

Abraham word deur die engele besoek by Mamre.

Abraham en sy seuns Isak en Ismael.

Offerande van Isak op Moria.

( 7) I sak.

Eli~ser rE:is na Haran om 'ri vrou vir Isak

te soek.

Isak en Rebekka.

(8) Jakob.

Jakob en sy broer Esau in die huis van Isak.

Esau verkoop sy eersgeboortereg aan Jakob.

Jakob word deur Isak ^gese~n.

Droom en gesig van Jakob te Bet-el.

Jakob se terugkoms en ontmoeting met Esau.

(9) Josef.

In die huis van sy vader; sy drome.

Josef by sy broers in Dotan.

Jos;;;f in Egipte.

Josef in die gevangenis; le drome uit vir die skinker en die bakker.

J os.sf verklaar die drome van Farao.

Jos~f onderkoning van Egipte.

Jos0f se broers besoek Egiptc.

Jakob se dankoms in Egipte.

(10) Moses.

Die Israeliete in Egipte; verdrukking.

Geboorte en redding van Moses.

Moses in die ouerhuis.

Moses aan die hof van Farao.

Moses in Midian.

Die brandende doringbos; roeping van Moses.

Moses onder sy volk terug.

Moses en A~ron voor Farao.

Installing van die Paasfees.

Deurtog deur die Rooi See.

Die Israeliete in die woestyn; Mara; Elim;

kwartels; manna; ens.

Moses op die berg.

Die goue kalf. _•

Die twaalf verspieders.

Die staf van A~ron.

Die koperslang.

Moses sien Kana~n en .sterf.

(11) Josua.

Deurtog deur die Jordaan.

Die Gedenkteken te Gilgal opgerig.

Inname van Jerigo.

Israel woon in Kana~n; tabernakel te Silo.

(12) Gideon.

Sy roeping.

Die tekens met die wolvlies.

Gideon met sy 300.dapperes.

(13) Jefta bevry sy land.

(14) Simson.

Geboorte en groot krag; verslaan 'n leeu.

Huwelik en raaisel.

Simson en Delila.

(15) Die verhaal van Naomi en Rut.

(16) Samuel.

Sy moeder bid in die tabernakel by Silo.

Samuel en Eli.

Samuel as rigter en profeet.

Saul soek die esels van sy vader.

Samuel salf vir Saul as koning.

(17) Dawid.

(18)

Dawid as skaapwagter in diens van sy vader.

Dawid deur Samuel gesalf as koning.

Dawid en Goliat.

Dawid en Jonathan - hul vriendskap.

Dawid en Saul.

Dawid en Absalom.

Salomo.

Sy droom en varsoek.

Sy paleis, rykdom en wysheid.

Die tempelbou.

Besoek van die Koningin van Skeba.

(19) Elia, die Profeet.

Elia by die spruit Krit.

Elia by die weduwee van Sarfat.

Elia op Karmel.

Llia in die woestyn en by die berg Horeb.

Nabot.

Die mantel van Elia.

(20) Elisa, die Profeet.

Die olie van die weduwee.

By die Sunamitiese vrou.

Elisa en Na~an.

Die byl op die water.

Die Siri~rs verblind.

(21) Dani~l.

Dani~l en sy vriende aan die hof in Babilon.

Die droom van Nebukadnesar.

Die vurige oond.

Die hand teen die muur.

Dani~l in die leeukuil.

(22) Die geskiedenis van Ester.

B. Nuwe Testament.

(A) Die geboorte van Jesus.

Die ac,nkondiging (Luk. 1).

Die geboorte (Luk. 2).

Die engele en die skaapwagters (Luk. 2).

Die wyse manne ui t die Ooste (lVlatt. 2).

(B) Die kinderjare van Jesus.

Die vlug na Egipte (Matt. 2).

In die ouerhuis in Nasaret (Luk.2).

In die tempel (Luk. 2).

J-ohannes die Doper. (Luk.1).

Die doop van Jesus (Matt. 3).

Versoeking van Jesus in die woestyn (Luk. 4).

(C) Die werke van Jesus.

Roeping van die eerste dissipe1s (Joh.l-35-52).

Die bruilof by Kana (J.,h. 2 1-11).

Die reiniging van die tempel (Luk. 19: 45-48).

Genesing van die seun van die koninklike be- a111pte (Joh. 4~ 43-54).

Die wondGrlike visvangs (Luk. 5~ 1-11).

Genesing van 'n melaatse (Mark. 1: 40-45).

Genesing van 'n kneg van die Kaptein van ::Capernatim (Matt. 8: 5-13).

Opwekking van die seun van die weduwee van Narn (Luk. 7: 11-17).

Jesus maak die storm stil (Matt. 8: 23-27).

Opwekking van die dogtertjie van Jairus (Matt. 9: 18-26).

Genesing van die siek man in Betesda (Joh. 5~ 1-9).

Spysiging van die 5,000 (Ivlatt. 14: 15-21).

Jesus loop op die mGer (~att. 14: 22-32).

Genesing van 'n blinde (Mark. 8: 22-26).

Genesing van tien me1aatse (Luk. 17: 11-19).

Opwekking van Lasarus (Joh. 11~ 11-44).

Genesing van twee blindes (Matt. 20: 29-34).

(D) Gelykenisse van Jesus.

Die saaier (Matt. 13: 1-23).

Die barmhartige Sruuaritaan (Luk. 10: 25-37).

Die afgedwaalde skaap (Luk. 15: 3-7).

Die verlore penning (Luk. 15: 8-10).

Die verlore seun (Luk. 15: ll-32).

Lasarue en die ryk man (Luk. 16: 19-31).

Die Fariselr en die tollenaar (Luk. 18: 9-14).

Gelykenis van die ponde (Luk. 19: 11-27).

Die goeie herder (Joh. 10: 1-18).

Ge1ykenis van die landbouers (Matt. 21: 33-46).

Die groot brui1of (Matt. 2: 1-14).

Die tien jong meisies (Matt. 25: l-13).

Die talente (Matt. 25: 14-30).

(E) Paasv'erhale.

Die koninklike intog in Jerusalem (Luk. 19:

29-44).

Die l&aste paasfees van Jesus en die inste11ing van die Nagmaal (Luk.22: 7-38).

Jesus in Getsemane (Matt. 26: 36-46).

Jesus voor Pi1atus (Matt. 27: 11-31).

Die kruisiging (Matt. 27: 32-56).

Die opstanding (Matt. 28).

Die heme1vaart (Hand. 1: 1-14).

Die uitstorting van die Hei1ige Gees (Hand.

2: 1-13).

STi.NDERDS III - IV.

--·

I. 'n Kort oorsig van die Aardrykskunde van die Bybe1- lande.

II. Die Ou Testament.

(A) Van die Skepping tot by die Sondv1oed.

(1) Die skeppingsverhaal.

(2) Die paradysgeskiedenis.

(3) Afstammelinge van Adam en Eva: Kain, Abel, Set.

(4) Noag en die Sondv1oed.

(B) Van die Sondvloed tot die Trek.na Egipte.

(1) D~e toring van Babel en die verspreiding van die mense.

(2) Afstammelinge van Sem, Gam en Jafet: die ontstaan van aparte vo1kere.

(3) Die roeping ^v~n Abraham.

(4) Die geskiedenis van Abraham.

(5) Die geskiedenis van Isak.

(6) Die geskiedenis van Jakob en Esau.

(7) Die geskiedenis van Josef.

(C) Van die Trek na Egipte tot die Uittog.

(1) Die Israe1iete in Egipte tot by die dood van Josef.

(2) Die groei van die vo1k en Farao se po1i- tiek van ond~rdrukkung en uitroeiing.

(3) Moses:-

(a) Sy geboorte en opvoeding in die huis van sy ouers en aan die hof van Farao.

(b) Moses in Midian.

(c) Moses geroep as redder van sy vo1k.

(4) Die Tien Plae.

(5) Die instelling van die Paasfees.

(6) Die begin van die Uittog uit Egipte.

(D) Van die Uittog uit Egipte tot die Rigt~rs.

(1) Die trek na en deur die Rooi See (Lees Moses en Mirjam se Oorwinningslied, Exod. 15).

(2) Die trek tot by Sinai (Ge8 mededelings omtrent die Wetgewing, die Tabernakel,

d~ Pinksterfees.)

(3) Die trek van Sinar tot by Kades.

(4) Die Verspieders.

(5) Omswerwing in die woestyn.

(6) Dood van A~ron.

(7) Aankoms by die Jordaan en dood van Moses.

(8) Die intog in Kana~n onder Josua.

(9) Die verowering van Kana~n.

(10) Die verdeling van die land onder die Israelitiese stamme,

(11) Die 'Nerk ·van die vernaamste Rigters, o.a., Gideon, Jefta, Simson.

(12) Eli, Samuel.

III. Die Nuwe Testament.

(A) Die Joodse volk ten tyde van die geboorte van Jesus.

Politieke, godsdienstige en maatskaplike toestande.

(B) Die lewe en werke van Christus.

(1) Geboorte van Jesus (Matt. 1: 18-25; ^{IJ1a tt.}

2: 1-23; Luk. 1: 26-56; Luk. 2: 1-40).

(2) Johannes die Doper (Matt. 3: 1-17; Markus

1~ 1-13; Luk. 1: 5-15; 57-80; ^Lukas 3:

1-22; Joh. 1: 15-34).

(3) Die versoeking in die woestyn.

(4) Jesus se omwandeling en wonderwerke.

(5) Jesus se leer en vernaamste gelykenisse.

(6) Jesus se dood, opstanding en hemelvaart.

STANDERDS V- VI.

I. Die Ou Testament.

(A) Die Koninkryk van Israel.

{1) Saul, die eerste koning. (Besondere ver-

wysing na die vriendskap tussen Dawid

en Jonatan.)

( 2) Die regering van Dawirl.. (Verwys na sy Psalms, veral die wat betrekkung het ^op sy eie lewe, soos Ps. 51.)

( 3) Die regerine, van Salome. ( Verwys na sy Spreuke e.a. geskrifte.)

(B) Die skeuring van die Ryk.

(1) Oorsig v&n die geskiedenis van die Ryk van Isrctel en Juda in bre~ trekke.

(Grusame tonel&en bloedige oorlo~ moet sever moontlik uitgelaat word, maar aan- dag moet gegee word aan die lewe en werk van die profete, soos Elisa, e.a.)

J

(2) Die verdwyning van Israel en die verwoes- ting van Jerusalem en die ballingskap van Juda (lees Ps. 79 en Ps. 137 en be- handel kortliks die geskiedenis van

Dani~l en Ester).

(3) Die terugkeer uit Babilon en die herbou- ing van Jerusalem en van die Tempel.

(Let op die werk van Esra en Nehemia.) II. Die Nuwe Testament.

Die oDBtaan en uitbreiding van die Christelike Kerk.

( 1) Inleiding - Geen georganiseerde kerk as sodanig in die Ou Testament nie;

Israel draer van godsdiens.

(2) Voorbereidingswerk vir die stigting van die Christslike Kerk deur Johannes die Doper en Christus. (Verwys bier kortliks na die lyding, dood, opstanding en

hemelv~art van Christus.)

(3) Uitstorti~g van die Eeilige Gees (Pink-

ster) en die o~taan van die cerste

Christ"'like gemeente in Jerusalem. (Ver-

wys na die werke van p.__trus en Johannes.)

(4) Die eerste stappe in verband met die organi- sasie van die Christelike Kerk: Lerende Ouderlinge (Apostels) en Diakens. (Ver- wys bier na die kerkregering in sommige Protestantse kerke: (a) Lerende ouder- linge - Predikant; (b) Regerende ouder- linge- oudcrlinge; (c) Diakens.)

(5) Die eerste vervolging van die Christelike Kerk: dood van Stefanus, gevangeneming

·van Petrus, dood van Jakobus.

(6) Uitbreiding van die Kerk deur-

(~) Kragtige sendingwerk deur Petrus eers in Jerusalem, bv. gemeentes gestig te Joppe, Antiochi~, ens. (lets omtrent die latere geskiedenis van Petrus kan hier vertel word.)

(b) Paulus.

(7) Die lewe en werk van Paulus.

(a) Sy geboorte e"~ kinderjare in Tarsus.

(b) Sy opvoeding in Jerusalem.

(c) Sy bekering tot die Christelike gods- diens.

(d) Sy drie sendingsreise:-

(i) Eerste Reis (Paulus, Barnabas en Johannes Markus); Antiochi~,

Ciprus, ens., en terug na Antiochi~.

(ii) Tweede Reis (Paulus, Silas en TimotheUs): Antiochi~, en deur

Siri~ en Cilici~ na Troas. Uit- breiding van die Christelike Kerk na Europa- 'n uiters belangrike gebeurtenis - Filippi, Thessalonika,

Athene~ Korinthe, Efese en terug

na Antiochi~.

(iii) Derde Reis (Paulus alleen); An-

tiochi~, Efese, Klein-Asi~, Korinthe, Athene en terug na Jerusalem.

(e) Vervolging in Jerusalem.

(f) Reis na Rome.

(g) Sy later geskiedenis.

(h) 'n Kort karakterskets van Paulus.

B Y L A E II.

(Referensies weggelaat.) ·

VOORGESTELDE L~ERPLAN VIR GCDSDIENSONDERWYS IN TRM~SVAALSE HO~RSKOLE

STANDERD VI - X.

INLIID::c};.: OPMERKlNGS.

1. Met die indeling van die leerstof is daar van die veronderstelling uitgegaan dat, afgesien van die daelikse opening met 'n gebed of die algemene samekomste van die hele skool, di~ volgende aantal lesperiodes van 35-45 minute elk aan bepaalde gods- diensonderrig gewy sal word:-

Std. VI ••.••.•• Minstens 3 periodes per week.

Std. VII-VIII •• Minstens 2 periodes per w&ek.

Std. IX-X •••.•• Minstens 1 periode per week.

2. Die leerplan is so saamgestel dat die meeste leerstof t.o.v. agtergrond, Bybelse v~rwysings, ens.

gevind sal word in die boek~ waarna daar in die leer- plan verwys word. Sommige van hierdie boeke is vir meer uitgebreide studie bedoel, maar ander kan met groot voordeel as handboeke gebruik word. Leerkr&gte wat hierdie boeke gebruik, sal vind dat godsdiens-

onderwys vir hul 'n pr&ktiese en aangename onderneming sal wees. Skole word derhalwe ten sterkste aangeraai om enkele van hierdie boeke aan te skaf want sommige van hul bevat nie alleen waardevolle stof nie maar ook nuttige wenke t.o.v. wyse van aanbieding en behande- ling van die lesse.

3. Afgesien van die voorgeskrewe l~ergang vir

die verskillende klaBse behoort onderwysers 'n paar

spesiale lesse op sekere spesifieke tye te gee. So, bv. kan die Lydensgeskiedonis van Christus in enkele lesse behandel word aan die einde van die eerste kwar- taal en die verhaal van Sy geboorte weer aan die einde van die laaste kwartaal.

4. Die beginsel van kontinufteit is in die leer- planne van Std. VI, VII en VIII gevolg. Daar rus na- tuurlik geen verpligting op die onderwyser om die hele veld te dek nie, maar waar verskillende afdelings of tydperke behandel word, behoort die lesse so gekies te word dat die opeenvolgende orde wel deeglik in ag ge- neem word.

5. Vir die twee hoogste klasse word daar 'n aantal studietemas aan die hand gedoen. Dit behoort prakties moontlik te wees om 'n taamlik intensiewe studie van, s~ nie minder as vyf van hierdie temas, in elkecin van hierdie twee klasse te maak nie, en onder- wysers word versoek om 'n poging aan te wend om aan hierdie wenk uitvoering te gee. Die doel moet egter nooit wees om 'n groot aantal temas haastig en opper- vlakkig te behandel nie maar veel liewer om 'n gron- dige studie van 'n kleiner aantal te maak.

6. Daar is 'n poging aangewend om in die voor- gestelde leerplan 'n aaneengeskakelde oorsig van die ontwikkeling van die Christelike godsdiens te gee.

Die leerplan vir Std. VI, VII en VIII skets die ont- wikkeling deur die Ou en Nuwe Testament, die tydperk tussen die twee Testamente ~n die verspreiding van die Christelike geloof dwardeur die Romeinse Ryk en ge-

J-:.ot"

durende die Middeleeue en die Moderne Tye ~~~ vandag toe. In die le~rplan ~ir Std. IX en X word die nadruk

gel~ op die betekenis en invloed van al die onderwerpe

wat tot op hierdie stadium bestudeer is, nl. die Bybel,

uitst~ande karakters van die Ou en Nuwe Testament as- ook van die Middeleeue en iv:ioderne Tye, en bo alles, van Christus self, op on eie denk- en lewenswyse as enkelinge, as lede van 'n gesi11, van die samelewing, van 'n volk en as burgers van 'n bre~r w~reldgemeenskap.

STANDERD VI.

INLEIDENDE OPMERKINGS.

1. Die uitgangspunt van die Bybelse geskiedenis moet die Bybel self wees. Die werk mo~t dus nie los van die Bybel.gedoen word nie.

2. Daar moet aangeneem word dat die kinuers in die laer klasse reeds vertoud geraak het met die meeste gebeurtenisse soos vermeld in die Ou Testa'llent. Op hierdie stadium moet die hoofdoel wees om die leerlinge

'n geskiedkundige perspektief te gee

die feite in hul chronologiese volgorue te laat sien, die aardrykskun- dige agtergrond van die Heilige Land te laat ken en die maatskaplike lewe van Israel, veral in vergelyking met die van heidense volke, te laat verstaan. Fyne besonderhede moet dus vermy word. Dis slegs op bier- die wyse d&t 'n helder beeld van die ontwikkelingsgang van Israel verkry kan word.

3. By die behandeling van die geskiedkundige oorsig moet op gepaste geleenthede die deurlopende gods- gedagte onder die volgende hoofde aan die leerlinge verduidelik word:-

(a) Daar is een ware God, in teenstelling met ^di~ heidense geloof van af- en veel- godery.

(b) Uit liefde het God belowe om die mens

volgens Sy v~rlossingsplan uit 'n sonde- toestand te red en het aan hom die ver- sekering van die koms van 'n Verlosser of Messias gegee.

Skriftuurlike Bewyse.

(1) Gen. 3: 15.

(ii) Die Verloss~ sal in Bethlehem gebore word. Miga 5: 1.

(iii) Die Verlosser sal uit 'n maagd·ge- bore word. Jes. 7: 14.

(iv) Die verlosser sal as kind na Egipte gaan. Hosea 11: 1.

(v) Die kindermoord deur Herodes. Jer.

31 ^~ 15.

(vi) Voorspelling van Johannes die Doper as Voorloper van Christus. Jes.

40: 3 en Maleagi 3: 1.

(vii) Verwerping en lyding van Jesus.

Jes. 53.

(viii) Voorspelling van die intog van Jesus in Jerusalem. Sagaria 9: 9.

(c) Israel is die uitverkore volk wat die ge- loof aan een ware God moes bewaar

wat Sy

•

gebooie moes onderhou en gehoorsaam, en uit wie die Verlosser gebore sou word.

(d) Die volvoering van die Godsplan het ee~s

na 'n lang tydperk plaasgevind - onge-

veer 2,000 jaar na die roeping van Abraham, Hierdie tydperk is gekenmerk deur menig- vuldige afdwalings van die volk en tereg- wysings detir profete en ander godsmanne.

(e) Die hele geekiedenis van die Ou Testament

is 'n tydperk van voorbereiding vir die

koms van Christus.

DIE SKEMA.

A. Die Bybel. - Benaminge~ indeling, skrywers, soorte boeke (hisories, profeties, ens.) tale waarin oorspronklik geskrywe, vertalings, ens.

B. Die opstel en gebruik van 'n tydkaart van die Ou en die Nuwe Testament.

Opmerking. - Voor en tydens die behandeling van onderstaande afdeling van die le~rplan, moet daar op gepaste geleenthede aandag geskenk word aan die vol- gende faktore ten einde 'n bet6r insig te kry van die volk van Israel met 'n besondere tuisland, 'n geskied- kundige agtergrond en 'n eie maatskaplike lewe:-

(i) Die aardrykskunde van die Heiligc Land (in besonderhede) en van die volgende Bybellande

(in bre~ trekke): Egipte, Assiri~, Babiloni~

en lVlesopotamil:i t.o.v. ligging, bou, klimaat, landbcu, veeteelt, lasdiere, vernaamste stede, handelsroetes, ens. ^Kana~n die midde~punt

en kruispunt tussen drie w~relddele. Geleent- heid vir Israel om aan reisigers van sy geeste- like verligting mee te deel.

(ii) Geskiedkundige agtergrond:

Verspreiding van volere na die sondvloed. 1-

~

Abraham in Ur van die Galdel:irs.

Patriargale stelsel.

(iii) Godsdiens.

Monotefsme van Abraham en die Joodse volk

vergeleke met die politefsme en afgodediens

van omliggende volere. Die: plek .van die

tabernakel, die tempel in Jerusalem en later

die sinagoge in di0 godsdienstige lewe van

Israel.

(Y) Die maatskaplike lewe van Israel:

Woonstede, kleredrag, voedsel, Sabbat, Joodse f6este, Joodse wet, ens.

c. Oorsig in ^bre~ trekke van die ontstaan en ontwikkeling van Israel as 'n selfstandige volk, met

'n eie tuiste, tot aan sy terugkeer uit Babilon en die herbouing van die tempel en die mure van Jerusalem.

Die volgende stadia van ontwikkeling moet bena- druk word:-

(a) Die roeping van Abraham - sy aankoms in Kanaa.n, trek na Egipte en uiteindelike verbly:L' in Kanaan.

(b) Israel as slawevolk in Egipte.

Josef, Gosen as tuiste, slawewerk.

(c) Uittog uit Egipte en omswerwings in die woestyn.

·''ioses, Sinar.

(d) A1nkoms in en verowering van Kanaan.

Josua, Debora en Barak, Gideon, Simson, Samuel.

(e) Toename in krag van Israel en sy vorming tot 'n groot volk.

Saul, Dawid en Salomo, die tempel.

(f) Skeuring en verval van die ryk van Salomo.

Rehabeam, Jerobeam, Eli a, Elisa.

(g) Onder gang en ballingskap, eers van Israel en daarna van Juda.

DanHH, :Gster.

(h) Terugkee.r na Jerusalem. her·bouing van die tempel en later van die mure van Jerusalem.

Serubbabel, Esra, Nehemia.

STANDERD VII.

I. Die profete en hul plek in die volkslewe.

1. Vergelyking tussen Priester en Profeet.

'n Priester was 'n afstammeling van Levi; sy . pligte het hoofsaaklik in verband gestaan met waar-

neming van eredienste in die tabernakel, tempel en sinagoge.

'n Profeet kon uit enige volkstand gebore word. Hy het namens God tot die volk gespreek,

2. Roeping van 'n Profeet.

(a) remand wat kon geraadpleeg word, bv.

Samuel.

(b) 'n Verkondiger of tolk van die gedagtes en bevele van God. Praat namens God.

Boodskap van God oorgedra aan die volk.

('c) remand wat ook, maar nie hoofsaaklik nie, die wil van God met toekomstige ge- beurtenisse kon voorspel, veral in ver- band met oordeelsprediking.

3. Behandel 'n paar van die volgende profete.

Elia; Elisa; Hosea; Amos; Jesaja; Jeremia;

Dani~l; Esegi~l; Jona; Maleagi.

II. Oorsig van tydperk tussen die Ou en die Nuwe Testament.

Inleiding.

Van hierdie tydperk maak die Bybel geen melding nie. Tussen Maleagi en MattheUs het ongeveer 400 jaar verloop; geen profeet het sy verskyning gemaak nie.

Dit was 'n tydperk van bittere ondervinding vir die

Jode.

1. Oorheersers.

(a) Die Meders en Perse. Jode geniet vryheid van godsdiens maar is staatkundig onderhorig.

(b) Alexander die Grote. Grieks word w~reld­

taal. Jode vergrieks.

(c) Egipte. Ptolomeus. Griekse kolonie in Alex-

andri~. Stigting van groot biblioteek aldaar. Ver- taling van Ou Testament in Grieks. Vryheid van gods- diens, maar staatkundig onderhorig.

(d) Siri~. Jode vervolg om hul godsdiens. Ver- set van die Makkabe~rs. Burgeroorlog.

(e) Die Romeine. Jerusalem verower deur Pompe- jus. Burgeroorlog in Romeinse Ryk. Antipater en He- redes. Prokurators oor Judea en Galilea. Skrikbewind van Heredes. Christus gebore onder regering van laas- genoemde.

2. Die Verstrooiing.

Meeste Jode het na die Babiloniese ballingskap nie na Palestina teruggekeer nie. Baie gaan woon in Egipte, Klein-Asie en Europa. Verstrooide Jode praat Grieks. Die Septuaginta.

3. Inwendige toe stand van die Joodse volk in die Heilige land.

(a) Beproewings onder vreemde oorheersers.

(b) Stryd van die Makkabe~rs.

(c) Pales tina die middelpunt tuss.:.-n Asi~, :E.'uropa en Afrika. Verbeterde verkeerswe~ deur Romeina aange~

le. Geleentheid op die kruispunt van handelsroetes om die leer van een ware God aan vreemdes te verkondig.

(d) Tale. Grieks as wereldtaal is bekend in ge-

leerde en owerheidskring, Aramees die volkstaal.

(e) Gesag. Staatkundig onderhorig. Godsdienstig betreklik vry. Die Sanh~drin.

(f) Volksgroepe - Farise~rs en Slduse~rs. Hul

~

ontstaan en verskil in opvattings.

(g) Plekke van aanbidding. Oorspronklik die tabernakel, da~rna·die tempel. Ontstaan van bede- plekke in Babiloni~ en later van sinagoges. Bede- vaarte na Jerusalem. Slegs een God, een tempel, een stad.

(h) Die bevolking. Ook ander volksgroepe, be- halwe Jode. Verskil van kleredrag tussen Jode en Romeine. Verna~ste siektes,

4. Die Messiasverwagting.

Die Jode, wat vier eeue lank onder vreemde juk gebuk gegaan het, het wel nog 'n Messias verwag, maar geglo dat Hy die volk slegs op staatkundige ge-

bied sou verlos. Klem is gel~ op die koninklike amp van die Messias.

Op godsdienstige gebied was Israel bankrot.

Ontaarding van godsdiens tot 'n lewelose vorm. Self- voldaanheid van volk; nasionale hoogmoed - Israel die uitverkore volk; eiegeregtigheid van geestelike leiers.

Eirtdelik was die tyd ryp vir •n nuwe open- baring van God anders as die volk se verwagting.

III. Die lewe, werke en leer van Jesus.

Opmerking.

By wyse van inleiding moet op die volgende hoof- gedagtes gewys word:-

(a) Met die koms van Christus het die volheid van die tyd aangebreek. (Gal. 4: 4;

Efese 1: 10; Kol. 3: 9 en·lo).

(b) Christus was die beloofde Verlosser. Sy koninkryk is nie van hierdie w~reld nie, en sluit in mense uit alle lande en nasies.

(c) Jesus was 'n held en 'n groot leier - jonk, sterk, manlik en onverskrokke. Deur Hom lief te h~ ervaar ons die hoogste vorm van heldeverering.

(d) Jesus stel vir ons die volmaakte voorbeeld van wat die mens se lewe behoort te wees.

(e) Jesus is die s~un van God wat die mense van hul sondes salig maak. Hy moet dus aanbid word. Ons moet daartoe kan kom om saam met Thomas uit te roep:-

My Here en my God!"

(a) Geboorte van Johannes.die Doper.

(b) Geboorte van Jesus. Sy voorstelling in die tempel.

Wyse manne uit die Ooste. Vlug na Egipte.

(c) Kinderjare:-

(i) Op sesjarige leeftyd waarskynlik na skool.

Daar geleer om die Wet en die Profete in He- bre<:::us te lees. Huistaal was Aramees.

(ii) Gegroei en sterk geword in die gees en vol van verstand en wysheid. (Lukas 2: 40, 46, 47 en 52). 'n Gehoorsame kind. (Lukas 2: 51.) (iii) Jesus in die tempel op twaalfjarige le~ftyd.

(Lukas 2: 41-51).

(iv) Tuiste in Nasaret. Die seun van 'n timmerman •.

Artikels vervaardig: Jukke, stoele, taf~ls,

kaste, ploe~, ens.

{v) As oudste seun het Hy waarskynlik na Josef se

dood sy moeder en jonger broers en susters

versorg.

(d) Voorbereiding vir Sy lewenstaak:- (i) Bediening van Johannes die Doper.

(ii) Die doop van Jesus.

(iii) Die versoeking van Jesus.

(e) Begin van Jesus se optrede:-

(i) Roeping van cerste dissipe~s.

(ii) Bruilof te Kana.

(f)Jeeue in Jerusalem en in Judea.

{i) Tempelreiniging.

(ii) Gesprek met Nikodemus.

(iii) Laaste getuienis van Johannes die Doper.

(g) Jesus in Galilea en Srunaria:- (i) Die Samaritaanse vrou.

(ii) Sy oorwinning oor siektes:

Melaatsheid •••••••••• Markus. 1:40-44.

Verlamming ... Markus 2: 3-12. '

Geestelike krankheid. Markus 1: 23-27.

Dood •••...•...••••• Markus 5: 35-42.

(h) Wonderwerke van Jesus:-

(i) Hy maak die storm stil. {Mark. 4: 35-41).

( ii) Hy voed vyfdui send. (iviark. 6: 30-44) • (iii) Opwekking van die dogtertjie van Jairus.

(Lukas 8: 40-56).

(iv) Jesus wandel op die see. (Mark. 6:45-52.) (v) Die wonderlike visvangs. (Luk. 5: 1-9.) (vi) Di~ opwekking van Lasarus. (Joh. 11: 1-44.) (i) Jesus leer deur middel van gelykenisse;-

(i) Aa~gaande die koninkryk van God:- Die Saaier. (Matt. 13: 1-12.)

Die vyf verstandige en vyf onverstandige

jong meieies. (Matt. 25: 1-13.)

(ii) Van die barmhartigheid van God:-

Die ver1ore seun. (Luk. 15: 11-32.)

(iii) Arbeiders in die wingerd. (Matt. 9: 36-38;

Matt. 20: 1-16.)

(iv) Liefde tot die naaste:-

Die barmhartige Samaritaan. (Luk. 10: 25-37.) (v) Ge1ykenis van die ponde. (Luk. 19: 11-26.)

(j) Wat Jesus nog ge1e~r het:-

(i) Betreffende ons aardse goed:-

Die ryk jong man. (Mark. 10: 17-30.)

(ii) Aangaande die sorge van die 1ewe. (Luk. 12:

22-34.)

( iii ) Die gr o o t ge bod • (Matt • 2 2 : 3 7-- 3 8 • )

(iv) Bewys diens aan die medemens. (Luk. 4: 17-19.) Jesus was die voete van sy dissipe1s.

(Joh. 13: 1-17.)

(v) Ju11e moet ge1oof h~. (Matt. 17: 20; Luk.

17: 6.)

(vi) Aangaande die gebed. (Matt. 6: 5-15.) (k) Jesus bestraf die Farise~rs:-

(i) Hul1e is b1inde 1eiers van b1indes. (Matt.

15: 14.)

(ii) Hu1le glo n~e in Jesus nie. (Mark. 6: 6.) (iii) Hu11e is geveinsdes. (Markus 7: 6; Matt.

23: 23-25.)

(iv) Hulle soek die voorste plekke. (Matt. 23:

5-7 fi)

( v) Hu1le is soos gewi tte grafte. (Ivla tt. 23:

27.)

(vi) Hulle is sl~nge, addergeslag. (Matt. 23:

33.)

(1) Jesus weier die w~rldse kroon. (Joh, 6: 14-15.) (m) Jesus voorspel sy lyding. (Luk. 18: 31-34.) (n) Die verheerliking op die berg. (Mark. 9: 2-13.) (o) Begin van die laaste week van Jesus se aardse

lewe. Sy intog in Jerusalem op Sondag. (Matt.

21: 1-11.)

(p) Donderdagaand: die laaste aand.

In die oppersaal.

In Getsemane.

Gevangeneming.

(q) Vrydag:-

Verhoor voor die Joodse Raad en Pilatus.

Kruisiging.

Begrafnis.

(r) Sond,ag:-

( s)

Oorwinning van Jesus.

Opstanding.

Verskyning a an Maria Magdalena, die gangers en dissipels sender Thomas.

Hemelvaart:-

Sy tuiskoms in die vaderhuis.

Sy kroning. (Ps. 24.)

STANDERD VIII.

INLEIDENDE OPMERKINGS.

Emmaus-

•

Die lc&rgang vir hierdie klas word in vier af- delings verdeel. Die sentrale gedagte is die ont- wikkeling van dieC¢hristelike gemeenskap na die hemel- vuart van Jesus Christus.

Dit begin met die stigting en uitbreiding van