Vraag- en antwoordenlijst aardgasvrij Buitenoord
Versie 1.8 20 maart 2019 Algemene vragen
1. Waarom is het nodig dat Barendrecht van het aardgas af gaat? Voorlopig is dat nog niet concreet aan de orde, maar er zijn veel verontrustende ontwikkelingen waardoor de rijksoverheid heeft besloten om het aardgas uit Groningen stap voor stap te verminderen tot nul in 2030; maar ook omdat het
verstoken van fossiele brandstoffen niet duurzaam is, is er in Barendrecht al sinds jaren een aanpak om dit te veranderen door een duurzame energietransitie.
2. Vanaf wanneer moet een besluit worden genomen over de mogelijke alternatieven voor aardgas? Er is geen wettelijk verplicht tijdpad, maar om meerdere redenen is het wenselijk om een besluit over de alternatieven te nemen binnen een paar jaar.
3. Kan de gemeente de garantie geven dat de bewoner altijd wordt voorzien van warmte? Ja, er komt een wettelijke regeling waarin het recht op (alternatieve) warmte wordt vastgelegd; dit komt in de plaats op het aansluitrecht op aardgas. Bestaande gasaansluitingen worden gegarandeerd totdat het alternatief beschikbaar is.
4. Wie zijn er naast de gemeente betrokken bij het proces aardgasvrij? Alle belanghebbenden zullen erbij worden betrokken, zoals wooncorporatie Patrimonium, netbeheerder Stedin, energiebedrijf Eneco, WoonWijzerWinkel etc. Zodra er een Warmtevisie is vastgesteld door de gemeenteraad, naar verwachting in 2019, worden inwoners betrokken bij het opstellen van wijkplannen voor de warmtetransitie d.m.v. een buurtproces.
5. Hoe kunnen VvE’s werken aan een aardgasvrij complex? Door de alternatieven goed in beeld te(laten) brengen inclusief kostenplaatje; hiervoor kunt u gebruik maken van de adviezen van de
WoonWijzerWinkel (www.woonwijzerwinkel.nl)
6. Zullen de huurwoningen ook over gaan op een alternatief voor aardgas? Ja het geldt voor alle woningen in Nederland, weliswaar wordt dit uitgevoerd over een periode van jaren.
7. Hoe worden de andere wijken in Barendrecht aardgasvrij? Dat kan verschillend zijn, omdat voor oudere woningen vaak andere oplossingen nodig zijn dan voor nieuwe woningen.
8. Heeft de gemeente nagedacht over een collectieve aanpak (lokaal dan wel regionaal)? Ja, een collectieve aanpak is altijd voordeliger dan een individuele aanpak en dit zal de gemeente stimuleren;
ook wordt er intensief overleg gepleegd met de regio waar dezelfde warmtetransitie dient plaats te vinden.
9. Zijn er al andere wijken in Barendrecht aardgasvrij? Ja, in Carnisselande zijn ruim 800 woningen aangesloten op een warmtenet
10. Waarom is ervoor gekozen om de wijk Buitenoord aardgasvrij te maken? Dat is omdat het een wijk is uit de jaren 70, omdat diverse straten gerenoveerd gaan worden, omdat de gasleidingen voor een groot deel verouderd zijn en omdat deze groene wijk aantrekkelijk kan blijven als deze duurzaam wordt ingericht; het college en de raadscommissie Ruimte hebben hiermee ingestemd in oktober 2017.
11. Hoe gaat de gemeente transparant communiceren over aardgasvrij Buitenoord? Door met alle belanghebbenden contact te leggen, door onderling alle informatie te delen op de gemeentelijke website en in een proces van overleg na te gaan wat het beste alternatief is voor een wijk.
12. Welke informatiebronnen gebruikt de gemeente?
Dat zijn de volgende bronnen: de Warmtetransitieatlas(WTA) van de provincie Zuid Holland (zie: )met een algemene inventarisatie; het onderzoeksrapport van adviesbureau DWA d.d. 21 maart 2028 wat meer specifiek ingaat op de mogelijkheden in Barendrecht; de Regionale Energie Strategie (RES) welke in 2019 met name de vraag en het aanbod van duurzame energie in de regio Rotterdan –Den Haag inventariseert en de daarbij behorende strategische ruimtelijke inpassing; verder zal er in 2019 een landelijke Leidraad beschikbaar komen van het PBL voor het opstellen van de gemeentelijke Transitievisie Warmte, waarin opgenomen de laagste maatschappelijke kosten van een aardgas alternatief en de globale kostenverdeling tussen overheid, netbeheerder en particulieren.
13. Hoe creëert de gemeente draagvlak voor het proces? Door bewoners goed en tijdig te informeren over de ontwikkelingen en de mogelijkheden van alternatieven.
14. Hoe ondersteunt de gemeente de bewoners in het proces? Met de regionale gemeenten is een uitgebreid energieloket ingericht, de WoonWijzerWinkel, gevestigd op Heijplaat Rotterdam Zuid; daar kunnen bewoners een objectief advies krijgen over de te nemen maatregelen in hun woning. Ook
worden door de WoonWijzerWinkel acties opgezet voor collectieve inkoop. De gemeente informeert de inwoners hierover via het huis-aan-huis-blad De Schakel.
15. Passen de huidige ambities over aardgasvrij wonen ook in de huidige wetgeving? De ambitie
“aardgasvrij wonen” van Barendrecht en veel andere gemeenten die werken aan aardgasvrije wijken is niet gebaseerd op wettelijke verplichtingen maar op de Green Deal Aardgasvrij met het ministerie van Klimaat en Economische zaken, waarin vrijwillig gezocht wordt naar alternatieve oplossingen op wijkniveau.
16. Hoe staan het college van B&W en de gemeenteraad tegenover de ambitie om te streven naar CO2
neutraliteit in 2030? Positief, want in 2016 is er besloten om dit met een Uitvoeringsprogramma na te streven. Het college 2018-2022 gaat dit Uitvoeringsprogramma herijken en de haalbaarheid van het tijdpad onderzoeken.
17. Geef een concreet tijdpad op voor de gehele transitie en waar het definitieve keuze moment voor de bewoners ligt voor de uitvoer.
Het tijdpad voor de (inter)nationale transitie is om in 2050 grotendeels CO2 neutraal te zijn, conform het akkoord van Parijs, gesloten in 2016 tussen 194 landen. De EU en NL hebben zich daaraan geconformeerd. Barendrecht kan ambitieuzer zijn, maar in 2019 wordt onderzocht of dit wenselijk is.
In het ontwerp Klimaatakkoord staat het volgende: gemeenten dienen een transitievisie warmte op de stellen voor 2021 (Barendrecht wil dat doen in 2019 om inwoners en organisaties z.s.m. duidelijkheid te verschaffen.) Verder dienen gemeenten wijkplannen op te stellen i.o.v. met inwoners en deze dan te laten vaststellen door de gemeenteraad (in de wijk Buitenoord wordt daar als eerste ervaring mee opgedaan). Na vaststelling van een wijkplan kan de uitvoering volgens het Klimaatakkoord pas na 8 jaar beginnen, zodat inwoners de tijd krijgen om in te spelen op de energietransitie (zoals het isoleren van hun huizen).
Technische vragen
18. Wordt er ook rekening gehouden met innovatie, zo ja hoe? Ja daar wordt voortdurend naar gekeken;
de realiteit is echter dat de gemeente alleen bewezen en betaalbare oplossingen kan stimuleren omdat anders de risico’s voor de bewoners te groot worden. Elke huiseigenaar is natuurlijk vrij om de meest geavanceerde apparatuur toe te passen.
19. Is het niet verstandig om te wachten op nieuwe en goedkopere technieken? Voor isolatie en ventilatie technieken niet, want het aardgas zal duurder worden. V.w.b. de ketel voor de centrale verwarming en het warme tapwater is wachten op nieuwere technieken geen probleem, tenzij de ketel vervangen moet worden. Hiervoor is het huren van een (hybride)ketel een tijdelijke oplossing om desinvesteringen te voorkomen. Anderzijds is het zo dat nieuwe technieken pas betaalbaar worden als deze massaal worden toegepast, dus is het ook verstandig de technieken die nu betaalbaar zijn geworden, toe te passen.
20. Heeft de gemeente al besloten om warmtenetten te gaan toepassen? Nee, dat heeft de gemeente nog niet besloten. De gemeente ziet wel de trend in de regio dat dit in woonwijken steeds meer wordt toegepast, vanwege de mogelijkheden tot verduurzaming. Daarom wordt in de toekomstvisie “Samen bouwen aan Barendrecht” deze ontwikkeling gesignaleerd, maar het is geen besloten feit. Dat is aan de gemeenteraad.
21. Is een grotere inzet van kernenergie mogelijk? Het voordeel van kernenergie is dat deze geen CO2 uitstoot. Het nadeel is echter dat deze niet duurzaam is, omdat het afval door minimaal 10
generaties(300 jaar) bewaard moet worden. Maatschappelijk is er momenteel geen draagvlak voor in NL. De piekvraag op zon- en wind-loze dagdelen zal worden opgelost met slimme af- en bij-schakeling van energiebuffers (smart grid en storage) en gascentrales.
22. Kan er in plaats van aardgas niet overgeschakeld worden op waterstof gas? Waterstof komt in de natuur niet voor en moet worden gemaakt. Dat kan op een duurzame manier met groene stroom. Als vervanger voor ons aardgasverbruik zijn daar echter zoveel grote windturbines of zonnevelden voor nodig dat dit op nationale schaal als alternatief voor woningverwarming niet snel zal gebeuren. Wel wordt er ge-experimenteert met woningen op waterstof. Deze hoogwaardige energiedrager zal naar verwachting vooral worden ingezet voor de industrie, het vrachtvervoer en de luchtvaart.
Praktische vragen
23. Waar gebruik ik nu eigenlijk aardgas voor? Voor het verwarmen van uw woning via de CV- ketel, voor het verwarmen van douchewater en voor het koken met een gasfornuis.
24. Wat gebeurt er met de gasleidingen onder de grond van Buitenoord? Die gasleidingen dienen voor 2030 vervangen te worden door netbeheerder Stedin i.v.m. veiligheid, tenzij alle bewoners overgaan op een alternatief.
25. Wat zijn de alternatieven van aardgas? Elektrisch koken op groene stroom, warmtapwater uit een zonneboiler, een elektrische warmtepomp i.p.v. een CV-ketel of duurzame warmte uit een ondergronds warmtenet; naast deze duurzame alternatieven zijn er nog hout, kolen, olie en lpg, echter deze eerlagen onze CO2 uitstoot niet en dat is het doel van de uitfasering van aardgas.
26. Hoe gaat mijn huis eruit zien zonder aardgas? Dat is heel erg afhankelijk van het alternatief dat wordt gekozen; om dit enigszins in beeld te brengen heeft de gemeente een app laten ontwikkelen waar op dit is te zien voor een tussenwoning en een hoekwoning.
27. Ik weet nog niet op welke manier ik aardgasvrij word. Wat kan ik nu al wél doen? Uw woning goed isoleren zodat het gasverbruik zo laag mogelijk wordt, maar ook overgaan op elektrisch koken.
28. Kunnen we iets collectiefs doen, bijvoorbeeld met onze buren? Ja, dat is heel verstandig want dat drukt de prijs; het gemeentelijk energieloket de WoonWijzerwinkel heeft regelmatig collectieve acties met kortingen voor isolatie, zonnepanelen etc.
29. Hoe gaat een warmtenet aansluiting er uit zien in de woning, zoals ruimte beslag, sloop oude voorziening en installatie nieuwe voorziening ? In plaats van de gasmeter komt er een warmte- afleverset met een digitale warmte meter. Dit past in een royale meterkast. Als de meterkast heel krap is, moet deze wat dieper/breder worden gemaakt. De gasmeter wordt verwijdert door Stedin. De Cv- ketel dient in eigen beheer (mogelijk collectief) verwijdert te worden en er zullen twee nieuwe leidingen moeten worden aangelegd in eigen beheer (mogelijk collectief) tussen de meterkast en de bestaande hoofdaansluitingen van de centrale verwarming, daar waar de ketel stond.
30. Zijn de huidige radiatoren nog te gebruiken of moeten die ook vervangen worden? Ja, de huidige radiatoren zijn geschikt voor aansluiting op een warmtenet. Als het warmtenet een hoge temperatuur krijgt van bv 80°C kan het zonder problemen, als het een warmtenet wordt met een temperatuur van 50°C dat dienen de radiatoren te worden voorzien van kleine “booster”-ventilatoren.
31. Als koken op gas verdwijnt en vervangen moet worden door elektrisch koken, moet hiervoor ook de meterkast worden aangepast? Bij een 3-fase toestel (400Volt) wel, maar bij een 1 of 2 fase toestel (240Volt) niet
32. Welke woning isolatiemaatregelen zijn echt nodig voor het woningbestand in Buitenoord om bij een warmtenet aansluiting comfortabel de winter door te komen? In principe zijn er geen extra isolatie maatregelen nodig voor meer comfort bij een warmtenet met 80 graden watertemperatuur. Het is wel raadzaam om met isolatie maatregelen de energiekosten omlaag te brengen of als het huidige comfort te wensen overlaat. Bij een warmtenet van 50 graden is isolatie wel noodzakelijk voor een goed comfort.
Financiële vragen
33. Wat kost het aardgasvrij maken van een woning? Dat kan variëren van €5000 tot wel €50.000 afhankelijk van de leeftijd van de woning en de maatregelen die nodig zijn voor een gekozen alternatief.
34. Wat zijn de financiële implicaties van de gezamenlijk gekozen aardgasvrije oplossing(-en)?
Collectief inkopen van maatregelen kan 10 tot 20% goedkoper zijn; een collectief warmtenet vraagt aanzienlijk minder investeringen voor de huiseigenaar, maar een warmtenet in een woonwijk moet wel betaald worden en wordt dan verrekend met de warmtetarieven en aansluitkosten.
35. Wat zijn de financiële implicaties van de individuele gekozen oplossing(-en)?
De implicatie is dat u gelijk een forse investering moet doen om de voorzieningen te treffen.
36. Vanaf wanneer is er duidelijk wanneer de bewoners moeten investeren? Het is al jaren duidelijk dat bewoners er verstandig aan doen te investeren in energie-beperkende maatregelen; het moment waarop hierin het beste geïnvesteerd kan worden is bij een verbouwing, een verhuizing of bij het vervangen van versleten apparatuur. Het is niet verstandig te wachten tot het aardgas eraf gaat ook al zal dat nog jaren duren.
37. Wat zijn de subsidiemogelijkheden of tegemoetkomingen voor het treffen van energiebesparende maatregelen? Betaald de gemeente hier aan mee? Of zijn dit vooral landelijke subsidies? Het zijn vooralsnog landelijke subsidies, zoals voor warmtepompen met de ISDE-regeling, maar ook gunstige belastingregels zoals voor zonnepanelen met de salderingsregeling. De gemeente spant zich in om de landelijke subsidie t.b.v. voorlopers (“decentralisatie uitkering voor proeftuinen”) te verwerven t.b.v. de inwoners van Buitenoord.
38. Hoe kan ik de aanpassingen in mijn woning financieren? Met een 2e hypotheek, met een groen-lening of met de nationale energie-bespaarlening die allen op naam komen te staan van een persoon;
landelijk wordt er op dit moment gewerkt aan een lening op naam van de woning, een zogenaamde woning-gebonden-financiering, die het mogelijk moet maken om de lening met de woning mee te verkopen als dat aan de orde.
39. Is er een gedetailleerd kostenplaatje voor de bewoner bij een overgang van aardgas naar een warmtenet (en ook voor andere alternatieven)?
Onderstaand de investeringen voor warmtealternatieven per woningeenheid(CAPEX), uitgesplitst over de huiseigenaar, warmteleveranciers en (warmte)netbeheerders. Het uitgangspunt is dat de
huisaanpassingen bij de huiseigenaar terecht komen (verbeterde woningisolatie, warmteafgifte- systemen en oplossingen tot het opwaarderen van warmte). Bron: rapport TKI WINST d.d. 3dec18.
(de onderste balk zijn de watersysteem-temperaturen weergegeven en TEO betekent Thermische Energie uit Oppervlaktewater)
40. Ziet de gemeente nog mogelijkheden om subsidie van het Rijk te verkrijgen en zo ja over welk bedrag als tegemoetkoming denkt men dan?
Ja, de gemeente wil de mogelijkheid benutten van de “proeftuin” subsidie die in 2018 naar ca. 25 anderen gemeenten is gegaan en waar in 2019 weer op ingeschreven kan worden. De
randvoorwaarden en de subsidie bedragen zijn nog niet bekend. In 2018 ging het om €4 miljoen voor een wijk van 500 woningen.
41. Hoe zal het de komende jaren gaan met de salderingsregeling voor zonnepanelen?
De salderingsregeling is een fiscale regeling waarbij elke kleinverbruiker van stroom, deze mag terug leveren tegen hetzelfde tarief als wat men betaalt, ca. €0,23/kWh inclusief belastingen. De marktprijs van stroom is echter nauwelijks €0,04/kWh. Omdat deze regeling de overheid steeds meer
belastinggeld kost, wordt deze regeling in 2023 aangepast. Minister Wiebes heeft in 2018 gezegd dat er een nieuwe regeling komt, waarbij zonnepanelen zich voor de particulier in ca. 7 jaar
terugverdienen.
42. Hoe zit het met de tarieven voor warmtelevering uit een warmtenet?
De warmtetarieven zijn volgens de Warmtewet gebonden aan een maximum. Dat heeft als gevolg dat de warmte net zoveel mag gerekend worden als de warmte uit aardgas. Dit noemt men het “niet- meer-dan-anders-tarief”. Dit betekent dat inwoners die zijn aangesloten op een warmtenet, voor hun warmte nooit meer betalen dan de inwoners op aardgas. Dat geldt echter niet voor de
aansluittarieven. Omdat deze nogal eens verschillen, zijn hier regelmatig klachten over. Het is overigens zo dat de warmteleverancier wel een lager warmtetarief mag rekenen. Nu de aardgasprijs stijgt, gebeurt dat ook bij sommige leveranciers.
43. Waarom moet er worden betaald voor het afsluiten van gas in een woning?
Het is wettelijk zo geregeld dat de netbeheerder deze kosten in rekening moet/mag brengen. Omdat dit door velen als onredelijk wordt gezien, wordt er over gesproken deze kosten van ca. €700 per woning te laten socialiseren, d.w.z. voor rekening van de netbeheerder( zoals Stedin) te laten komen.
