U leest het jaarverslag van 2020 van Stichting Kringloopbedrijf Het Warenhuis.

JAARVERSLAG

2020

Inleiding

U leest het jaarverslag van 2020 van Stichting Kringloopbedrijf Het Warenhuis.

Begin 2020 brak de Coronapandemie uit, dit heeft op de verschillende facetten binnen onze organisatie effect gehad. Niet per definitie allemaal negatief, er zijn ook positieve zaken uit naar voren gekomen. De flexibiliteit en wendbaarheid van alle medewerkers werd flink op de proef gesteld bijvoorbeeld bij het (her)inrichten van de winkel. Niets dan lof voor onze medewerkers en hoe ze met de situatie omgegaan zijn.

In 2020 is er iets meer dan 3 miljoen kilo goederen ingezameld. In 2019 was dit 2,8 miljoen kilo. De inwoners uit de regio hebben flink de huizen, zolders en schuren opgeruimd. Daarnaast groeit de bewustwording rondom het thema duurzaamheid en circulariteit. Steeds meer mensen brengen hun afgedankte goederen naar ons kringloopbedrijf.

Ondanks de groei in ingezamelde kilo’s en de tijdelijke sluiting van onze winkels i.v.m. de

coronapandemie is het gelukt om 30% van de aangeleverde goederen te voorzien van een nieuwe eigenaar via de verkoop in onze winkels.

In maart moesten we de deuren van het Circulair Warenhuis op de Haarlemmerstraat sluiten door lekkage. In november heropende wij onze deuren op het terrein van partner DZB Leiden met een nieuwe versie van Het Circulair Warenhuis. Vier gerenommeerde ontwerpers hebben vanuit vier reststromen (glas, keramiek, spaanplaat en textiel) een nieuw product ontworpen. Door middel van het produceren van deze producten wordt werkgelegenheid gecreëerd voor onze doelgroep en een reductie van de afvalstroom gerealiseerd.

Overige restmaterialen worden steeds beter gescheiden zodat we deze kunnen aanbieden bij de verschillende recyclebedrijven. In totaal is er in 2020 ruim 1.800 ton gered van de verbrandingsoven.

Dit heeft een co2-besparing opgeleverd van 1.200 ton; wat weer gelijk staat aan de groei van ruim 160.000 bomen in een jaar.

Op het gebied van werkgelegenheid is 2020 een minder succesvol jaar geweest. Dit is geheel toe te schrijven aan het uitbreken van de coronapandemie. Door alle maatregelen hier omtrent zijn veel van onze vrijwilligers thuis komen te zitten, zijn leer-werktrajecten vroegtijdig beëindigd en zijn er geen nieuwe trajecten opgestart. We hebben het jaar afgesloten met 121 medewerkers die werkzaam zijn binnen de stichting.

Op financieel-economisch gebied hebben we een positief resultaat geboekt en kunnen we weer een bescheiden nettoresultaat aan onze reserves toevoegen.

Als we terugkijken op 2020 is het een heel vreemd jaar geweest door de coronapandemie. Maar door de manier waarop iedereen binnen de stichting omgegaan is met deze omstandigheden sluiten we 2020 met een positief gevoel af. De kringloopmarkt, de arbeidsmarkt en circulaire/duurzame markt zijn volop in beweging. Dit biedt de komende jaren voldoende uitdagingen en kansen die we met beide handen zullen aanpakken.

Rutger Bos

Directeur/bestuurder

Duurzaamheid: investeren in mens en milieu

Circulair Warenhuis: nieuwe wegen naar hergebruik

In 2019 is Het Warenhuis gestart met het concreet maken van de plannen op het gebied van duurzaamheid in de vorm van het Circulair Warenhuis op de Haarlemmerstraat. Om de

toekomstbestendigheid van de stichting te vergroten werd er naast hergebruik (door verkoop in de winkels) ook ingezet op het hergebruiken van materialen naar nieuwe producten in het Circulair Warenhuis.

Door een lekkage in het pand op de Haarlemmerstraat moesten de activiteiten op die locatie stopgezet worden. Op dat moment waren er ruim 40 mensen werkzaam in onder andere een

naaiatelier, fietsenwerkplaats en repair café. Door het repareren, recyclen en upcyclen van goederen en materialen werden er in de werkplaats veel werk- en opleidingsplekken gecreëerd voor

vrijwilligers en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Naast het beperken van de afvalstroom is sociale werkgelegenheid een van de hoofddoelstellingen van de stichting.

Na de sluiting van de Haarlemmerstraat is er gezocht naar een nieuwe locatie om het Circulair Warenhuis opnieuw vorm te geven samen met partner PTSA-architecten. Dit heeft geresulteerd in de heropening van het Circulair Warenhuis in november 2020. Er is op het terrein van partner DZB Leiden een expositie/winkel ingericht. Door vier gerenommeerde industrieel ontwerpers is uit één van de reststromen (keramiek, glas, textiel en spaanplaat) van Het Warenhuis een prototype ontwikkeld. Het achterliggende doel van de prototypes is dat deze producten gemaakt kunnen worden in een eigen werkplaats door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en vrijwilligers die het leuk vinden hiermee aan de slag te gaan.

Naast de vier producten van de ontwerpers worden er ook samenwerkingen aangegaan met partijen die duurzame producten maken zoals houten stopcontacten en houten koptelefoons. In de

houtwerkplaats worden van hout (oude meubels) nieuwe producten gemaakt. Productontwikkeling is en blijft in volle gang. Hierdoor wordt er minder afgevoerd en meer werkgelegenheid gecreëerd.

www.circulairwarenhuis.nl

Duurzaamheid en circulaire economie; Wat is het verschil?

Wanneer men spreekt over circulaire economie dan kijkt men voornamelijk naar grondstoffen en producten. In een ware circulaire economie wordt niets meer weggegooid of verbrand. Producten zullen langer worden gebruikt en indien nodig gerepareerd. Als reparatie niet meer mogelijk is worden de onderdelen opnieuw gebruikt of worden de delen teruggebracht naar de materialen waarvan ze zijn gemaakt.

Duurzaamheid is een ruimer begrip. Het kijkt naar producten en grondstoffen, maar ook naar mensen, dieren, natuur en energie. Soms is een initiatief circulair, maar niet duurzaam. Bijvoorbeeld producten vervoeren over grote afstanden om ze te laten terugbrengen tot bruikbare grondstoffen en die vervolgens transporteren naar een volgende bestemming waar ze weer omgezet worden in producten. Dat is zeker circulair, maar gezien alle vervoer weinig duurzaam.

Bij het maken van keuzes is het balanceren van beide doelen belangrijk.

Minder afvoeren

Naast het hergebruik in het Circulair Warenhuis zijn wij continu op zoek naar manieren om minder materialen af te voeren en daarmee het milieu te ontlasten en kosten te besparen. Hieronder enkel voorbeelden uit 2020:

Vinyl:

Voor elpees (vinyl) die onverkoopbaar zijn is een partner gevonden die alle elpees ophaalt bij Het Warenhuis. Zij maken er klokken, onderzetters en gitaarplectrums van. Het snijafval van de elpees wordt afgevoerd naar een bedrijf dat dit maalt en weer gebruikt om nieuwe grondstof van te maken.

Dus de elpees worden voor de volle 100% hergebruikt. Een mooi resultaat want het verbranden van 1 elpee in de vuilverbrandingsoven staat gelijk aan het verbranden van een vuilniszak huisvuil aan uitstoot.

Cd’s & dvd’s:

De stroom aan inkomende cd’s en dvd’s is zo groot bij Het Warenhuis dat die niet allemaal verkocht kunnen worden in de winkels. Daarnaast daalt de animo voor deze producten door de technologie die zich in een rap tempo doorontwikkeld. Daarom heeft Het Warenhuis een shredder aangekocht waarmee plastic vermalen kan worden naar granulaat dat herbruikbaar is als grondstof. De cd en dvd-schijfjes worden apart verzameld en de plastic hoezen gescheiden in drie plasticsoorten. Nadat het tot granulaat vermalen is wordt het opgeslagen in bigbags en afgehaald door een partner die het plastic gebruikt als nieuwe grondstof. Ook de cd’s en dvd’s gaan naar dezelfde partner voor

herverwerking.

Hout, glas, keramiek, textiel, spaanplaat:

Deze materialen zijn in 2020 op beperkte schaal verwerkt binnen het Circulair Warenhuis. Voor 2021 wordt een flinke reductie verwacht in het aantal kilo’s dat binnen deze materialen afgevoerd wordt doordat de circulaire werkplaatsen dan volop draaien. Daarnaast blijven we nieuwe reststromen aanpakken om deze te verminderen door circulair design en verwerking in onze werkplaatsen.

Kleding:

Ook kleding is een onophoudelijke stroom aan materiaal die ingeleverd wordt. Onverkoopbare kleding is deels overgenomen door partner Climpex die hoogwaardige recycling als doel heeft (www.climpex.nl). In het naaiatelier van het Circulair Warenhuis wordt spijkerstof en vilt vermaakt tot onder andere mooie keukenschorten, tassen, wasmanden en pannenlappen.

Medewerkers en hun begeleiding

Personeelsbestand 2020

In 2020 is er een daling geweest in het personeelsbestand door de uitbraak van de coronapandemie.

Waar we aan het begin van het jaar 170 mensen in het personeelbestand hadden daalde dat door het jaar heen naar 121 mensen eind 2020. Dit werd veroorzaakt door het sluiten van het pand op de Haarlemmerstraat en de maatregelen rondom corona. Door die maatregelen was er niet genoeg ruimte in het gebouw om iedereen veilig en op 1,5 meter afstand een werkplek te bieden. Met name mensen in leer-werktrajecten, stagiaires en vrijwilligers moesten we onvrijwillig laten “uitstromen”.

Maar deze groep mensen zijn wij niet vergeten en we hopen ze dan ook weer te verwelkomen in 2021 als de maatregelen rondom corona opgeheven zijn. Daarnaast is de doelstelling om in het Circulair Warenhuis weer nieuwe uitdagende werkplekken te creëren. Binnen deze werkplekken is voldoende tijd voor ieder individu en de begeleiding die mensen verdienen.

Samenstelling van het personeelsbestand

In het plaatje hierboven ziet u hoe de bezetting van Het Warenhuis werkt. In de vaste kern zitten alle betaalde krachten, een aantal mensen dat gedetacheerd is via de WSW en enkele vaste vrijwilligers.

Daaromheen zit een flexibele schil. Hierin zitten voornamelijk mensen die bij Het Warenhuis werken met een persoonlijk ontwikkeldoel. Veel voorkomende ontwikkeldoelen zijn het opdoen van

werknemersvaardigheden en werkritme, het vergroten van het zelfvertrouwen of het leren van specifieke werkzaamheden bijvoorbeeld bij de kassa, aan de telefoon of in de lunchroom. De voortgang hiervan wordt, samen met de vrijwilliger en diens begeleiding, gevolgd. In onze kweekvijver zitten onder andere mensen voor wie de komst naar Het Warenhuis eigenlijk al de uitdaging is of mensen die hun eerste stappen buiten de eigen organisatie zetten. Hierbij kunt u denken aan stagiairs uit het speciaal onderwijs, mensen in activeringstrajecten of mensen voor wie de dagbesteding niet voldoende uitdaging meer heeft.

Bewegen tussen de schillen is mogelijk. Mensen uit de kweekvijver kunnen vaste vrijwilligers worden en mensen uit de flexibele schil kunnen in aanmerking komen voor een betaalde baan in de vaste kern.

Vrijwilligers

Normaal gesproken een vast onderdeel op de agenda bij Het Warenhuis, het vrijwilligersuitje. Ook dat kon door de omstandigheden helaas niet doorgaan. Zonder onze vrijwilligers zou Het Warenhuis niet bestaan, ze zijn een belangrijk onderdeel van onze organisatie voor het bereiken van onze doelen. Om toch onze waardering voor hun inzet in 2020 uit te spreken heeft iedereen een mooi kerstpakket gekregen met daarbij een VVV-bon om iets mooi van te kopen.

Evenementen & workshops

Het wordt een herhaling van zetten maar ook workshops en evenementen konden in 2020 geen doorgang vinden. Maar het is toch belangrijk om deze te benoemen omdat het activiteiten zijn waar de medewerkers en klanten door het jaar heen naar uitkijken. De energie waarmee evenementen worden georganiseerd en beleefd is een groot gemis dit jaar.

In 2019 waren er bijvoorbeeld een laagdrempelige veiling met zo’n 100 waardevolle en leuke betaalbare goederen. Tijdens de Boekenweek waren de boeken in de aanbieding en werd met een knipoog aandacht besteed aan het thema “De moeder, de vrouw”. Voor het evenement Duizend-en- een-nacht werd de hele winkel werd omgetoverd tot een oosters sprookje en ook de jaarlijkse kerstmarkt is een grote happening. We hopen volgend jaar ook weer een aantal workshops te organiseren en ook bieden wij graag een plek in de winkel voor creatieve mensen die iets willen organiseren.

Helpende handen

De bibliotheek in Leiden bezorgt boeken aan huis voor mensen die niet in staat zijn naar de bibliotheek te komen. Door corona kwam die dienstverlening te vervallen.

Het Warenhuis vervoerde nog wel steeds goederen en omdat we onderling warme contacten hebben was een samenwerking snel geregeld. Met onze elektrotruck werden de boeken zoals vertrouwd bij de mensen thuis opgehaald en bezorgd.

Coronaverveling

In coronatijd hebben we onze klanten in de winkel erg gemist. Gelukkig bleef onze goedereninname open en was daar nog enig contact. Omdat we dankbaar waren voor de loyaliteit van onze klanten en we hoorden dat veel mensen zich thuis verveelden, ontstond het idee ze een plezier te doen. We gingen verrassingspakketjes met leengoederen uitdelen. Iedereen die goederen kwam afgeven kreeg een doosje mee met daarin een aantal cd’s, dvd’s, boeken, strips, bordspellen of puzzels.

De doos konden ze bij een volgend bezoek weer inruilen voor een nieuwe doos. De actie werd door de meeste klanten zeer gewaardeerd en een van hen schreef zelfs een bedankbriefje en deed het terug in de doos.

Keurmerk BKN

Elke drie jaar wordt Het Warenhuis gekeurd door officiële auditors van de Branchevereniging Kringloopbedrijven Nederland. Het Warenhuis is al sinds 2016 houder van het Keurmerk. Begin 2021 is Het Warenhuis weer aan de beurt voor een tussentijdse audit om het keurmerk te behouden.

Waar moet een kringloopbedrijf aan voldoen om het keurmerk te krijgen?

Het bedrijf moet een veilige werkplek zijn. Alle ARBO-richtlijnen moeten door de medewerkers nageleefd worden. Dat betekent natuurlijk veiligheidsschoenen en hesje aan. Maar ook dat de nooduitgangen altijd vrij zijn, er geen troep of apparaten op de grond liggen en dat de brandblussers bereikbaar zijn.

De medewerkers moeten werken volgens de regels van het bedrijf. Werken volgens vaste regels zorgt voor veiligheid en een goede inwerking van nieuwe mensen. Iedereen, inclusief de directie, moet vervangbaar zijn zonder dat het bedrijf daar schade van ondervindt.

De financiën moeten op orde zijn. Er mag niet gesjoemeld worden met cijfers. Goederen en geld moeten goed geregistreerd worden.

Samenwerkingen

Het Warenhuis streeft samenwerking met zo veel mogelijk (regionale) partners na op het gebied van duurzaamheid, circulariteit, sociale werkgelegenheid en scholing. Hieronder een overzicht van de partners waar Het Warenhuis in 2020 mee heeft samengewerkt:

Op het gebied van sociale werkgelegenheid en begeleiding

• Stichting Piëzo

• Stichting Libertas

• Stichting Lumen

• Stichting Radius

• iDoe

• Gemiva SVG Groep

• Stichting De Binnenvest

• Gemeente Leiden, Project Ja, Jas, Ja+

• DZB Leiden

• Prodeba

Waarom een keurmerk?

Iedere opkoper mag zichzelf kringloopbedrijf noemen. Maar sommige kringloopbedrijven willen meer doen dan geld verdienen met de verkoop van gebruikte spullen. Die kringloopbedrijven willen zich inzetten voor mens en milieu. Ze bieden mensen een werkplek die bij een regulier

(commercieel) bedrijf moeilijk aan een baan kunnen komen. En met de verkoop van spullen willen ze voorkomen dat herbruikbare goederen naar de verbrandingsoven gaan. Daarnaast zorgen ze voor een milieuvriendelijke afvoer van restmaterialen (afval). Om voor iedereen duidelijk te maken welke kringloopbedrijven zich op een professionele manier inzetten voor mens en milieu heeft de BKN (Branchevereniging Kringloopbedrijven Nederland) het keurmerk in het leven geroepen

• UWV en jobcoaches

• Radar Arbeidskundig bureau

Op het gebied van scholing

• Het Waterland

• De Delta

• Prof. Dr. Leo Kanner Onderwijsgroep

• MBO Rijnland

Op het gebied van duurzaamheid

• Gemeenten Leiden, Leiderdorp, Oegstgeest en Zoeterwoude

• Wecycle

• Climpex

• Renewi

• Kras recycling

• Yesterdays Vinyl

•

•

•

• Stichting Stokroos

• Fonds 1818

• Creative Industries Fund NL

• Museum de Lakenhal, Museum Volkenkunde, Rijksmuseum van Oudheden, Rijksmuseum Boerhave

• Studio Makking & Bey

• Nienke Hoogvliet

• Max Lipsey

• Fraser McPhee

Overige samenwerkingspartners

• Branchevereniging Kringloopbedrijven Nederland (BKN)

• Technolab

• Stichting Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB)

• Exodus Nederland

• Reclassering Nederland

• BDO-accountants

• MBO71 (Maatschappelijk Betrokken Ondernemen)

Andere organisaties helpen

Het Warenhuis krijgt door het jaar heen diverse verzoeken voor het leveren van goederen aan organisaties voor speciale evenementen of het inrichten van bijvoorbeeld een buurthuis. Hieronder een aantal voorbeelden uit 2020:

Leiden Education Fieldlab (LEF)

Het Leiden Education Fieldlab (het LEF) is van én voor het Leidse onderwijs. Een netwerk met een fysieke locatie waar onderwijsprofessionals met passie en een actieve rol binnen het onderwijs samen kunnen innoveren en onderzoeken. Het Warenhuis leverde een tafel en stoelen in bruikleen om in de ruimte van LEF te zetten.

Sol Netwerk Leiden

Een gezond, veilig en kansrijk Leiden dat is het uitgangspunt van SOL voor de komende vijf jaar in Leiden. Waarbij de bewoners en hun talenten centraal staan. We ontwikkelen ‘lerende wijken’, community ’s die ontstaan met de inzet, kracht en hulp van bewoners en onze

samenwerkingspartners. Samen denken, samen doen en samen leren is de kern van onze aanpak.

Het Warenhuis heeft SOL geholpen aan spullen voor de inrichting van buurthuis Morschwijk.

Gemiva SVG Groep

Bij Gemiva is een plek ingericht voor mensen met o.a. beginnende dementie. Op deze plek kunnen dagelijks tien mensen terecht voor aandacht, gezelligheid, spelletjes en muziek. Mede door de inrichting (60-70er jaren) voelen de mensen zich thuis op die plek.

Stichting Dekenindustrie

In het voormalig V&D gebouw is een tijdelijk museum gemaakt met werken van Zaalberg, van Wijk en Scheltema. Het Warenhuis heeft een aantal dekens van deze makers geleverd voor de

tentoonstelling.

Technolab

Het Technolab maakt lesmateriaal en verzorgt workshops voor kinderen van de lagere school. Dit wordt ontwikkeld door studenten van o.a. MBO, HBO en WO. Het Warenhuis heeft op diverse momenten goederen geleverd ter ondersteuning van het lesmateriaal zoals elektrische apparaten, bloempotten en bloembakken.

Behaalde resultaten

Nawoord

Termen zoals duurzaamheid en circulaire economie zijn de laatste tijd steeds meer in het nieuws. Er wordt veel over gesproken en gediscussieerd over wat de beste manier is om de klimaatdoelen, die gesteld zijn voor 2030 en 2050, te behalen. In onze visie moet er geïnvesteerd worden in mensen en processen om aan deze doelen bij te dragen, en dat blijven wij volop doen.

Voor 2021 betekent dit dat we zoveel mogelijk goederen blijven verkopen in onze twee winkels.

Daarnaast zoveel mogelijk goederen en materialen hergebruiken en verkopen in het Circulair Warenhuis zodat we bijdragen aan het beperken van de afvalstroom.

Dit wordt ook in 2021 weer mogelijk gemaakt door al onze klanten, partners, vrijwilligers en personeel. Met hen kunnen we ons blijven inzetten voor de sociale werkgelegenheid en het milieu, zonder daarvoor subsidies nodig te hebben en zonder winstoogmerk.

Zodra de maatregelen rondom corona opgeheven worden gaat de focus ook weer op de leuke evenementen en workshops voor onze klanten. En natuurlijk hopen wij al onze medewerkers weer te kunnen belonen zoals het hoort, met een gezellig vrijwilligersuitje en leuke bedrijfsfeesten.

Stichting Kringloopbedrijf Het Warenhuis, meer dan kringloop alleen!