Jaarplan Verpleegkundige Adviesraad 2021
De VAR verbindt, inspireert en maakt toekomstbestendig
1.0 Inleiding
De Verpleegkundige Adviesraad1 is een onafhankelijk adviesorgaan welke de belangen van de verpleegkundige beroepsgroep2 vertegenwoordigt binnen het Medisch Centrum Leeuwarden. De VAR heeft zich tot doel gesteld proactief mee te denken en te praten over verpleegkundige, organisatorische en landelijke ontwikkelingen. Dit om de MCL verpleegkundigen verder te professionaliseren en te faciliteren in het uitvoeren van hun dagelijkse werkzaamheden binnen het MCL. Deze werkzaamheden omvatten naast zorgtaken ook kwaliteitsontwikkeling, professionalisering van de beroepsgroep, kennis en kunde passend bij een STZ3 ziekenhuis, meedenken in de organisatie van het werk en doorontwikkelen van werkprocessen en verpleegkundig leiderschap.
2.0 Terugblik op 2020
In 2020 heeft de VAR zich gericht op o.a. 3 speerpunten 1. Epic
2. Functiedifferentiatie 3. Profilering van de VAR 1. Epic
Het participeren van verpleegkundigen in de Gebruikersgroep Kliniek
De Gebruikersgroep Kliniek is aangevuld met vanuit elke ZE4 een verpleegkundige. Zo hoopt de VAR dat er een betere aansluiting is tussen de inrichting van het EPD EPIC, de digitale ontwikkelingen en de praktijk. De VAR is blijvend kritisch over de facilitering van de verpleegkundige vanuit het ZE- management en de stem van de verpleegkundige in deze Gebruikersgroep kliniek. De praktijk leert dat verpleegkundigen niet altijd aanwezig kunnen zijn bij de Gebruikersgroep Kliniek i.v.m.
bijvoorbeeld personeelskrapte op de werkvloer. De VAR is van mening dat dit beter gefaciliteerd moet worden om Epic beter te kunnen laten aansluiten bij de praktijk. Voor 2021 blijft de samenwerking met de Gebruikersgroep Kliniek en het doorontwikkelen van het verpleegkundig dossier in Epic een speerpunt.
2. Functiedifferentiatie
Functiedifferentiatie voortkomend uit het project ‘Floor’
De eerste proeftuinen ‘Floor’ zijn afgerond binnen het MCL en mede op basis van deze ervaringen is het theoretisch kader vastgesteld in de notitie ‘Notitie naar toekomstbestendige verpleegkundige functies’. Deze notitie is samen met de projectleider ‘Floor’ tot stand gekomen en zal in december 2020 door de VAR aangeboden worden aan de Raad van Bestuur. Functiedifferentiatie zal binnen het MCL uitgerold worden met als doel de positionering en professionalisering van de MCL
1 Verpleegkundige Adviesraad: hierna te noemen VAR
2 Met de verpleegkundige beroepsgroep worden alle verpleegkundige disciplines in het MCL bedoeld, hierna te noemen: de (MCL) verpleegkundigen
3 STZ: Samenwerkende Topklinische Ziekenhuizen
4 ZE: Zorgeenheid
Jaarplan Verpleegkundige Adviesraad 2021
verpleegkundigen verder te stimuleren. Onderdeel van deze transitie is het uitrollen van
‘verpleegkundig leiderschap’ samen met het Lectoraat van het MCL en NHL.
3. Profilering van de VAR
Profilering VAR en het aanstellen van een nieuwe voorzitter
De VAR wil meer zichtbaar worden in de organisatie en als volwaardige gesprekspartner gezien worden binnen het MCL. Hiervoor is vanuit de Raad van Bestuur het aantal uren voor de functie van
‘voorzitter VAR’ uitgebreid van 4,6 naar minimaal 16 tot maximaal 24 uur per week. Per september 2020 is Arno Huisman aangenomen als voorzitter VAR voor 16 uren per week. Ondertussen maakte de Raad van Bestuur zich hard voor de participatie van de VAR in het Bestuursberaad. Eind 2020 zijn de bestuurders en de co-bestuurders overeengekomen dat de VAR als vaste partij zitting gaat nemen in het Bestuursberaad. In het Bestuursberaad zitten twee leden van de Raad van Bestuur, de bestuurssecretaris, drie co-bestuurders (specialisten) en nu dus ook de voorzitter van de VAR. De leden van dit beraad adviseren over en bereiden besluiten van de Raad van Bestuur voor. Ook zal er vanaf november 2020 1 x in de 6 weken een Verpleegkundig Klankbord plaatsvinden waarin de Raad van Bestuur, P&O, MCLacademie, een medisch specialist en het lijnmanagement aanschuiven. De samenstelling en het doel van dit klankbord is terug te lezen in bijlage 1. Met de urenuitbreiding voor de voorzitter VAR, als VAR zitting nemen in het Bestuursberaad en het Verpleegkundig Klankbord, is de VAR van mening dat het gestelde doel ‘profilering van de VAR’ behaald is. Hierbij dient opgemerkt te worden dat voor 2021 deze profilering ook zichtbaar moet worden op de werkvloer.
3.0 Het jaar 2021 3.1 Missie VAR
o De VAR is de representatieve vertegenwoordiger van de verpleegkundigen in het MCL die onafhankelijk, maar als volwaardige gesprekspartner binnen het MCL, proactief advies geeft, meedenkt en -praat op bestuurlijk-, ZE- en afdelingsniveau binnen het MCL.
o De VAR inspireert de verpleegkundigen om verder te bouwen aan kwalitatieve, innovatieve en veilige patiëntenzorg.
o De VAR staat voor leiderschap en het inspireren en ontwikkelen van de MCL verpleegkundigen in het continue veranderende zorglandschap en de toenemende (complexe) zorgvraag passend bij een STZ-ziekenhuis.
3.2 Visie VAR
In 2020 heeft de VAR een positieve ontwikkeling meegemaakt:
- uitbreiding uren voor de voorzitter VAR - een eigen Verpleegkundig Klankbord
- toetreding als volwaardig gesprekspartner in het Bestuursberaad
Deze professionalisering wil de VAR voortzetten binnen het MCL, binnen de verschillende afdelingen en bij de individuele MCL verpleegkundige. Hierbij is de zichtbaarheid van de VAR en het intensiveren van het contact met de intermediairs5 een belangrijke pijler.
5 Intermediair: is verpleegkundig VAR contactpersoon op iedere afdeling
Jaarplan Verpleegkundige Adviesraad 2021
De visie van de VAR is dat elke individuele verpleegkundige o persoonlijk leiderschap laat zien, ongeacht functieniveau o verder kijkt dan het individuele belang
o in een open en veilige sfeer continue streeft naar de meest optimale patiëntenzorg, passend bij de individuele patiënt, het ziektebeeld en de continue veranderende doorontwikkeling in de zorg.
3.3 Speerpunten 2021
1. Verdere professionalisering van de VAR en de verpleegkundige beroepsgroep 2. Functiedifferentiatie: van theorie naar de praktijk
3. Optimalisatie van werkprocessen en optimale ondersteuning door digitalisering 4. Ontwikkeling verpleegkundigen door scholing, onderzoek en innovatie
3.3.1 Verdere professionalisering van de VAR en de verpleegkundige beroepsgroep De verpleegkundige beroepsgroep heeft invloed op alle besturingsniveaus
De VAR is van mening dat in 2020 goede stappen zijn gezet op organisatieniveau (meso). Op landelijk niveau (macro) worden de ontwikkelingen gevolgd m.b.t. het meer zeggenschap geven aan verpleegkundigen in organisaties. Deze vertaling zal in 2021 gemaakt worden richting de werkvloer (micro). Als VAR zullen we meer zichtbaar zijn en het contact met de intermediairs zal geïntensiveerd worden. Elke afdeling heeft een VAR-contactpersoon, intermediair (IM), zij zijn de oren en ogen voor de VAR. De VAR wil weten wat er speelt op de werkvloer en wat verpleegkundigen belangrijke bespreekpunten vinden binnen het MCL. Hiervoor is het contact met de intermediairs van belang. In 2021 zal de VAR een advies opstellen over de vorm waarin de MCL verpleegkundige meer inspraak krijgt op afdelings-/ZE-niveau. Er is eerder gesproken over het ‘verpleegkundig platform’; in 2021 zal duidelijk worden hoe dit vorm te geven.
In 2021 is de VAR voorzitter van het Verpleegkundig Klankbord overleg en heeft zitting in het Bestuurs-, Digitaal- en Kwaliteitsberaad. 2021 zal in het teken staan van het leren benutten van deze overlegorganen en hoe de stem van de VAR/verpleegkundige hierin te laten horen.
De samenstelling van de VAR is nu op basis van belangstelling; als er een vacature is, kan iedere verpleegkundige solliciteren. Gezien de huidige organisatieontwikkeling, van RVE6 naar ZE (7), wil de VAR zich ook op die manier organiseren. Het streven is om in 2023 een VAR te hebben met een verpleegkundige vertegenwoordiging uit iedere ZE. Hiermee willen we bereiken dat de VAR breed zichtbaar is in het MCL en dat alle specialismen gehoord en vertegenwoordigd zijn/worden.
De VAR-leden hebben allen 4,6 uur per week om hun werkzaamheden uit te voeren, elk VAR-lid heeft hierin zijn/haar eigen specifieke aandachtsgebieden. Belangrijk uitgangspunt is dat de VAR- leden aan bed staan en die ervaring meenemen. De uren voor de VAR-leden willen we voor 2021- 2023 aanhouden met uitzondering voor de vicevoorzitter. Gedacht wordt om de vicevoorzitter voor
6 RVE: Resultaat Verantwoordelijke Eenheid
Jaarplan Verpleegkundige Adviesraad 2021
meer uren te faciliteren zodat de participatie in de verschillende beraden verdeeld kan worden tussen de vicevoorzitter en voorzitter. Daarnaast wil de VAR toewerken naar aandachtsgebieden welke verdeeld worden onder de VAR-leden zodat de verantwoordelijkheden en taken verdeeld worden. Deze aandachtsgebieden willen we definiëren en zouden als standaard voor elke ZE kunnen gelden.
Mogelijke aandachtgebieden:
Patiënt journey
Kwaliteit en STZ
Scholing/ontwikkeling
Digitalisering en innovatie
Beroepsontwikkeling, verpleegkundig leiderschap
Organisatie ontwikkeling
Om de zichtbaarheid van de VAR te vergroten willen we de sociale netwerken beter benutten door de MCL verpleegkundigen en het externe netwerk te informeren over onze gespreksonderwerpen en adviezen. Onderdeel hiervan zal zijn het intensiveren van de intermediairbijeenkomsten en het organiseren van webinars/lunchbijeenkomsten ‘Broodje Kennis’ om kennis te delen.
3.3.2 Functiedifferentiatie van theorie naar de praktijk
Functiedifferentiatie maakt het MCL toekomstbestendig en is het ‘nieuwe normaal’
In 2020 is op een aantal afdelingen de proeftuin ‘floor’ afgerond.
Floor:
Om te kunnen voldoen aan de complexere zorgvraag is de verpleegkundige van de toekomst een verpleegkundige die is toegerust om in te spelen op de steeds veranderende zorgvraag van de patiënt, de technologische ontwikkelingen en de omgeving waarin zorg wordt verleend. De verpleegkundige werkt volgens professionele standaarden en is toegerust om in te spelen op alle veranderingen. De zorg wordt professioneel verleend, georganiseerd en ontwikkeld om patiëntveiligheid en kwaliteit van zorg, passend bij de ambities van het ziekenhuis, te waarborgen.
Om deze doelstelling te behalen is het theoretisch kader in de ‘Notitie naar toekomstbestendige verpleegkundige functies’ uitgewerkt welke dient als onderlegger voor de verdere uitrol van ‘Floor’
in de organisatie. Voor 2021 wil de VAR deze theorie vertalen naar de praktijk en bewaken dat de kaders gehandhaafd blijven maar ook dat de juiste randvoorwaarden gecreëerd worden om toekomstbestendige zorg te kunnen bieden. De zorg van de VAR is dat het succes van ‘Floor’
afhankelijk kan zijn van de individuele manager en ZE. De VAR wil hierin standaardiseren en komen tot een aantal aandachtsgebieden (pijlers) waarop het ziekenhuis de ZE verpleegkundig kan organiseren. De VAR gaat dit, samen met de leden van het Verpleegkundig Klankbord, de intermediairs en verpleegkundigen, uitwerken en als advies voorleggen aan de Raad van Bestuur.
Naast de aandachtsgebieden wil de VAR de individuele verpleegkundige uitdagen om
‘verpleegkundig leiderschap’ te laten zien. Leiderschap en Gedrag is vanuit de organisatie MCL en Raad van Bestuur één van de speerpunten; verpleegkundig leiderschap sluit hierop aan. In 2020 is door het lectoraat MCL en NHL gewerkt aan dit thema en is de vraag ‘wat is verpleegkundig
Jaarplan Verpleegkundige Adviesraad 2021
leiderschap’ beantwoord. Margreet van der Cingel (lector) heeft dit onderzoek begeleid en uitgevoerd. Het jaar 2021 staat in het teken van de vertaling naar de praktijk. De VAR zal hierin een adviserende en motiverende rol hebben. Verpleegkundig leiderschap is een competentie welke een directe relatie heeft met ‘Floor’. Deze vorm van leiderschap wordt van de verpleegkundige gevraagd mede gezien de dagelijks veranderende en specifieke zorgvraag. Daarnaast heeft de reorganisatie van het middenkader (2020), waarbij de teammanager zorgproces verder van de afdeling en het primaire zorgproces komt te staan, invloed op het verpleegkundig handelen en het nemen van
‘eigenaarschap en leiderschap’. Door in te steken op verpleegkundig leiderschap denkt de VAR, samen met het Lectoraat, dat de kwaliteit en veiligheid van zorg beter geborgd kan worden.
Belangrijke verandering die de VAR wil bewerkstelligen is dat de MCL verpleegkundige mee gaat denken op afdelings- en organisatiebelang en minder op het individuele belang. Hiermee bedoelen we dat je naast je persoonlijke belang ook oog moet hebben voor overstijgende vraagstukken welke de afdeling, de ZE en organisatie aangaan en dat je, indien nodig, hierover zelf informeert. Denken van micro (eigen belang en de afdeling) naar meso (ZE en MCL) en macro (regio en landelijk) niveau.
3.3.3 Optimalisatie van werkprocessen en optimale ondersteuning door digitalisering Het creëren van een sfeer van continue verbeteren in plaats van ‘zo deden we het altijd’
‘De verpleegkundige is mede-eigenaar van Epic’ en ‘systemen voor je laten werken’ zijn uitspraken welke de VAR wil ondersteunen. Dit doen we door samen met de Gebruikersgroep Kliniek een optimaal, wettelijk verantwoord en gebruiksvriendelijk digitaal dossier in te richten. De VAR wil het huidige verpleegkundige Epic dossier evalueren en toetsen aan de huidige verpleegkundige praktijk, het theoretische kader en de wetgeving. Vanuit hier wil de VAR samen met de Gebruikersgroep Kliniek streven naar minimalisatie van administratieve last voor de MCL verpleegkundige door het automatiseren van papieren processen ((Ont)regel de zorg, administratieve last omlaag) en Epic laten werken voor de verpleegkundige in plaats van andersom. Hierbij is de stem van de verpleegkundige vanuit de praktijk belangrijk. Een samenwerking met de ondersteunende diensten zoals afdeling Kwaliteit en ZAM, als faciliterende en op de afhankelijkheden toetsende bedrijfsonderdelen, is hierbij van belang. De VAR participeert in het digitaal beraad en praat mee in het tot stand komen van keuzes in de ‘position paper Virtual Health: digitalisering en innovatie van het zorgproces’ en de ‘strategische prioriteiten 2021-2023’.
De VAR is van mening dat we in 2021 moeten werken aan de ‘basis op orde’ en vandaar uit verder kunnen bouwen aan innovatieve oplossingen. Hierbij kan gedacht worden aan de inzet van bijvoorbeeld: my chart bedsite, mobile devices/apparaten, koppelingen met aanverwante systemen zowel in- als extern, bloeddrukmeters en infuus- en perfusorpompen. De stip aan de horizon is een digitale verpleegafdeling waarbij digitalisering en innovatieve toepassingen de verpleegkundige steeds meer ondersteunen. Naast digitalisering vindt de VAR het belangrijk dat verpleegkundigen van de werkvloer betrokken worden bij het evalueren en zo nodig herinrichten van bestaande werkprocessen met de patiënten reis als uitgangspunt. De VAR is van mening dat dit een vast onderdeel van het werk dient te zijn zodat het MCL kan voldoen aan de veranderende zorgvraag en het landschap waarin dit toegepast wordt.
Jaarplan Verpleegkundige Adviesraad 2021
3.3.4 Ontwikkeling
Het verpleegkundige beroep is kennis delen en ophalen, continue ontwikkelen, onderzoeken en innoveren.
Het MCL is een STZ ziekenhuis welke zich onderscheidt op 6 gebieden:
Oncologie
Hart- en vaatziekten
24/7 acute geneeskunde
Bariatrie
Infectieziekten
Voortplantingsgeneeskunde en geboortezorg
De VAR ondersteunt dit STZ predicaat en wil hierin de rol van de MCL verpleegkundige onderzoeken en inzetten. De VAR is van mening dat het begrip ‘STZ’ nog onvoldoende tot uiting komt bij de MCL verpleegkundige en dat het ‘trots zijn op’ nog onvoldoende gevoeld wordt. De VAR wil hier samen met Raad van Bestuur, medisch specialisten en de MCLacademie richting aan geven.
Bij de STZ status hoort ook scholing en borging van kwaliteit van zorg door periodieke toetsing. De VAR wil onderzoeken welke scholing passend is voor een STZ ziekenhuis, welk budget hierbij hoort en hoe dit ingebed kan worden in het werken en in de organisatie. Naast de scholing is ook de jaarlijkse en driejaarlijkse BIG-toetsing een terugkerend patroon ten behoeve van de kwaliteitsverbetering. De vraag is of de huidige wijze van toetsen nog past bij deze tijd, de MCLacademie is al gestart met deze evaluatie. De VAR sluit graag aan om vanuit de praktijk een advies te geven. Hierin speelt verpleegkundig leiderschap en het nemen van de eigen regie een belangrijke rol. De vraag die de VAR zichzelf stelt, is of je verplichte niet frequent voorkomende handelingen allemaal moet toetsen of dat hiervoor het ‘intercollegiaal consult’ ingezet kan worden.
Dit idee van ‘intercollegiaal consult’ komt voort uit het intermediair overleg. Doel hiervan is om elkaar op basis van specifieke kennis te ondersteunen zodat het aantal verplichte toetsingen gereduceerd kan worden maar de patiënt nog wel de juiste kwalitatief goede zorg ontvangt.
Samen met de MCLacademie wil de VAR het geven van ‘klinische lessen’ inbedden in de organisatie en wordt ‘klinisch redeneren’ het nieuwe normaal. Hiervoor volgt een leidraad vanuit de MCLacademie welke de VAR ondersteunt.
De VAR wil samen met de MCLacademie de inzet van de verpleegkundig wetenschapper/
onderzoeker in de organisatie vorm geven. De VAR is van mening dat een verpleegkundig wetenschapper in de organisatie/per ZE van toegevoegde waarde is om het verpleegkundig onderzoek te stimuleren en zo te werken aan de sfeer van ‘continue verbeteren’, op elk niveau, zowel medisch als verpleegkundig. De ambitie is dat er in 2021-2023 binnen elke ZE minstens één verpleegkundig wetenschapper werkzaam is die naast de dagelijkse zorgtaken gefaciliteerd wordt in het uitvoeren en begeleiden van verpleegkundig onderzoek.
De Verpleegkundige Adviesraad
Jaarplan Verpleegkundige Adviesraad 2021
Bijlage 1
Verpleegkundige Klankbordgroep:
Werkafspraken 8 december 2020
Achtergrond
MCL staat voor grote verpleegkundige uitdagingen. Naast een krappe arbeidsmarkt is ook de borging van kwalitatief hoogwaardige verpleegkundige zorg op basis van verpleegkundig leiderschap een belangrijke ontwikkeling.
Het MCL heeft de besturing recentelijk aangepast. De nieuwe ZE structuur draagt zorg voor de tactische en operationele aansturing. In verschillende beraden (Bestuursberaad, Kwaliteitsberaad, Onderwijsberaad, Wetenschapsberaad, etc.) wordt de ontwikkeling op deelterreinen bevorderd en vinden op strategisch niveau overleggen plaats. Het is passend om ook voor de verpleegkundige ontwikkeling een vergelijkbaar verpleegkundig overleg in te stellen.
Doel:
Structureel overstijgend overleg waarbinnen door een representatieve vertegenwoordiging vanuit de organisatie MCL en de verpleegkundige beroepsgroep, landelijke, organisatie en verpleegkundige ontwikkelingen/ adviezen besproken en gedeeld worden.
Dit met als doel gevraagde besluiten zo goed mogelijk voor te bereiden, te controleren op de afhankelijkheden en zo volledig mogelijk aan te bieden ter besluitvorming aan de RvB via de VAR.
Door structureel de juiste vertegenwoordigers aan tafel te hebben kan er slagvaardig gewerkt worden aan (de uitvoering van) het gevraagde besluit. De vertegenwoordiger per afdeling dient het mandaat te hebben om over de besproken onderwerpen een advies te mogen geven.
Samenstelling van het Verpleegkundig Klankbord:
Arno Huisman Voorzitter Verpleegkundig Klankbord en VAR VAR –lid VAR
Koos Komdeur Leerhuismanager MCL Academie Elbrich Regts Senior personeelsadviseur Erica Bakkum Raad van Bestuur
Ankelien Langeveld ZE manager snijdend Esther de Waal internist-hematoloog MCL Martina Onderstijn Secretaresse VAR
De Verpleegkundige Klankbordgroep vergadert 1 x 6 weken (60 minuten) op basis van een vooraf bepaalde agenda. De agenda punten kunnen ingediend worden bij Martina Onderstijn, zij verstuurt de agenda en bijbehorende stukken 1 week van tevoren toe.
Er wordt gewerkt met een actie en besluitenlijst (eventueel aangevuld met een korte besluiten notitie).
