PARATE KENNIS CHEMIE 4e JAAR
SCHEMA
ZUIVERE STOF
één stof, gekenmerkt door welbepaalde fysische constanten zoals kooktemperatuur, massadichtheid, … . MENGSEL
bestaat uit meerdere zuivere stoffen, de kooktemperatuur, massadichtheid, … zijn afhankelijk van de samenstelling van het mengsel.
ENKELVOUDIGE STOF
Een stof die is opgebouwd uit één atoomsoort SAMENGESTELDE STOF
Een stof die is opgebouwd uit meerdere atoomsoorten ANALYSE
een reactie waarbij een stof ontleed wordt in nieuwe stoffen SYNTHESE
een reactie waarbij stoffen worden samengevoegd tot een nieuwe stof BOUW VAN EEN ATOOM
Een atoom bestaat uit:
- een kleine, massieve, positieve kern (protonen en neutronen) - een grote, ijle, negatieve elektronenmantel.
lading kern
proton (p+) +1
neutron (no) 0 mantel elektron (e-) -1
ATOOM
Kleinste deeltje waaruit een stof is opgebouwd ELEMENTEN
H Li Be B C N O F Na Mg Al Si P S Cl K Ca Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ge As Br Ag Cd Sn
MOLECULE
Groepering van atomen INDEX
aantal keer dat een atoom voorkomt in een molecule COEFFICIENT
geeft het aantal moleculen of atomen weer NAAM ENKELVOUDIGE STOFFEN H2 N2 O2 F2 Cl2 Br2 I2
O3 S8 P4
DIATOMISCHE MOLECULEN H2 N2 O2 F2 Cl2 Br2 I2
INFORMATIE UIT HET PERIODIEK SYSTEEM KUNNEN OPZOEKEN atoomnummer (Z)
massagetal (A)
elektronegatieve waarde groep & periode
GROEP
elementen behoren tot eenzelfde groep als ze evenveel valentie-elektronen bezitten PERIODE
elementen met evenveel gevulde schillen behoren tot dezelfde periode BELANGRIJKE GROEPEN IN HET PERIODIEK SYSTEEM
Alkalimetalen Aardalkalimetalen Aardmetalen Koolstofgroep Stikstofgroep Zuurstofgroep Halogenen Edelgassen
NAAM EN LADING VAN DE BELANGRIJKSTE POLYATOMISCHE IONEN Naam van het ion Formule
hydroxide nitraat nitriet chloraat sulfaat sulfiet carbonaat fosfaat bromaat jodaat
OH- NO3- NO2-
ClO3- SO42-
SO32-
CO32-
PO43-
BrO3-
IO3-
ammonium NH4+
A
Z X
ENKELE BELANGRIJKE TRIVIALE NAMEN
HCl-opl. zoutzuur HNO3-opl. salpeterzuur
H2SO4-opl. zwavelzuur HNO2 salpeterigzuur H2SO3 zwaveligzuur H3PO4 fosforzuur
H2O water H2CO3 koolzuur NH3 ammoniak CH4 Methaan VALENTIE-ELEKTRONEN
elektronen op de buitenste schil
OCTETSTRUCTUUR = EDELGASCONFIGURATIE 8 elektronen op de buitenste schil
ELEKTRONEGATIEVE WAARDE (EN-waarde – e.n.w.)
De elektronegatieve waarde is een maat voor de kracht waarmee een gebonden atoom de bindingselektronen aantrekt.
Metalen hebben een kleine EN-waarde; ze geven dus gemakkelijk elektronen af.
Niet-metalen hebben een grote EN-waarde; ze trekken gemakkelijk elektronen aan.
IONVERBINDING
Verbinding tussen positieve en negatieve ionen.
Verbinding tussen een metaal (positief ion) en een niet-metaal (negatief ion).
Bij een ionverbinding is het verschil in EN-waarde groter dan of gelijk aan 1,6.
Metaaloxiden, zouten en basen zijn ionverbindingen.
COVALENTE VERBINDINGEN (ATOOMVERBINDING) Verbinding tussen niet-metalen.
Bij een covalente verbinding is het verschil in EN-waarde kleiner dan 1,6.
Niet-metaaloxiden en zuren zijn covalente verbindingen
ATOOMMASSA-EENHEID
massa van 1 proton of 1 neutron (1 u = 1,66.10-27 kg) MOLAIRE MASSA (M)
massa van één mol deeltjes (uitgedrukt in g/mol), zie PSE HOEVEELHEID STOF (n)
uitgedrukt in mol
1 mol = 6,02 .1023 deeltjes n = m/M
GETAL VAN AVOGADRO 6,02 .1023 deeltjes
MOLAIRE CONCENTRATIE (C)
Aantal mol opgeloste stof per liter oplossing (mol/l) c= n/V
CHEMISCH REKENEN
EXO- EN ENDOENERGETISCHE REACTIES
exo-energetische reactie: reactie waarbij energie vrijkomt endo-energetische reactie: reactie waarbij energie nodig is REACTIEVERGELIJKINGEN UITBALANCEREN
REACTIEVERGELIJKINGEN OPSTELLEN AAN DE HAND VAN GEGEVEN FORMULES NEUTRALISATIEREACTIE
Een neutralisatiereactie is een reactie tussen een zuur en een base met vorming van een zout en water.
EEN NEERSLAGREACTIE
een neerslagreactie is een reactie tussen stoffen waarbij een onoplosbare stof wordt gevormd.
Gebruik van de oplosbaarheidstabel EEN GASVORMINGSREACTIE
Een gasvormingsreactie is een reactie tussen 2 stoffen waarbij een gasvormige stof ontstaat.
De belangrijkste gassen : CO2, H2S, NH3, SO2
pH-SCHAAL
:
INDICATOREN:
indicator Kleur in zuur milieu Kleur in basische milieu
lakmoes rood blauw
fenolftaleine kleurloos paars
methyloranje rood geel
H2
knalgas
Massa (m)
gram
Hoeveelheid stof (n)
mol X M
: M
Aantal deeltjes x NA
: NA
Molaire concentratie (c)
X V : V
reductor
e-
REDOXREACTIE
Een redoxreactie is een elektronenuitwisselingsreactie. Hierbij treedt steeds een reductie en een oxidatie op.
OXIDATIE
Een chemische reactie waarbij de oxidatiegetal (OG) stijgt.
Tijdens een oxidatie worden er elektronen afgestaan.
REDUCTIE
Een chemische reactie waarbij de oxidatiegetal (OG) daalt.
Tijdens een reductie worden er elektronen opgenomen.
REDUCTOR
Een stofdeeltje dat elektronen afgeeft.
OXIDATOR
Een stofdeeltje dat elektronen opneemt.
Aan de hand van de tabel OG kunnen gebruiken
POLAIRE VERBINDINGEN
Polaire verbindingen zijn verbindingen waaraan we een positieve en een negatieve pool kunnen onderscheiden.
Water (H2O) is een polair oplosmiddel.
Zuren, zouten, hydroxiden zijn polaire verbindingen.
Polaire verbindingen lossen op in polaire oplosmiddelen.
APOLAIRE VERBINDINGEN
Aan apolaire verbindingen kan men geen positieve en negatieve pool onderscheiden.
Ether, CCl4, white-spirit zijn apolaire oplosmiddelen.
Olie (vet) is een apolaire verbinding.
Apolaire verbindingen lossen op in apolaire verbindingen.
ELEKTROLYT
Elektrolyten zijn stoffen die in opgeloste toestand en gesmolten toestand vrije ionen vormen en daardoor de elektrische stroom geleiden.
Zuren, hydroxiden en zouten zijn elektrolyten.
Alcohol en suiker zijn voorbeelden van niet-elektrolyten.
ANORGANISCHE VERBINDINGEN
Zuur Base metaaloxide Niet-
metaaloxide
Zout Algemene
formule
HxZ M (OH)y NH4OH
MxOy NMxOy MxZy
Formulevorming: aan de hand van de tabel met OG.
ORGANISCHE VERBINDINGEN
Alkanen zijn opgebouwd uit verzadigde koolwaterstoffen
e-
oxidator
NAAM EN LADING VAN DE BELANGRIJKSTE MONOATOMISCHE IONEN; deze tabel kunnen gebruiken .
Naam van het ion Symbool met bijhorende lading waterstof
natrium kalium zilver magnesium calcium barium aluminium kwik tin koper lood ijzer
H+ Na+ K+ Ag+ Mg2+
Ca2+
Ba2+
Al3+
Hg+, Hg2+
Sn2+, Sn4+
Cu+, Cu2+
Pb2+ , Pb4+
Fe2+ , Fe3+
fluoride chloride bromide jodide oxide sulfide
F- Cl- Br- I- O2- S2-
