Vrijheid en

(1)

---

Vrijheid en

democratie

WEEKBLAD VAN

VOOR VRIJHEID

Dl V-OLKSPARTIJ

EN DEMOCRATIE

NUMMER 969 VRIJDAG 6 SEPTEMBER 1968

Mevrouw Van Someren gaat

Kamer verlaten

,. Als ik met mijn zoon speelde, voelde ilc mij een slecht Kamerlid; als ik met Kamerwerk bezig was, voelde ik mij een slechte moeder.

Ik wil nu eenmaal graag alles goed doen. Ik ben eigenlijk een heel erge perfectioniste".

1\IIevrouw Van Someren-Downer, die velen, met ons, zal hebben doen opschrikken door het bericht dat zij de Kamer gaat verlaten, zegt dit met de spontane openheid, die haar terecht zo populair heeft gemaakt.

Zij zat, keimeiijk opgelucht nu haar toch wel heel moeilijke beslissing eenmaal gèvallen is, in een der vertrekken van het · Kamergebouw tegenover ons voor een persoonlijk gesprekje tijdens de pauze van het debat over Tsjechoslo- wakije. "Toen Bart Jeroen pas geboren was en de eerste tijd daarna dacht ik mijn zorgen als moeder en mijn Ka1ner- lidmaatschap nog wel te kunnen combi- neren, maar nu hij van baby tot kleuter is gewor,den, gaa:t dat niet meer."

Het is duidelijk: mevrouw van Some- ren vat haar moederschap even serieus op als zij het gedurende bijna tien jaar lang haar Kamerlidmaatschap heeft gedaan. En de eonsequentie daarvan is:

afscheid van de Kamer.

"Men kan een luier omdoen desnoods nog wel delegeren, maar· het vertellen van een verhaaltje, het zingen van een liedje, moet je als moeder zelf doen", zo zegt zij ons met een vertederde lach, in gedachten alweer bij Bart Je- roen.

1\<B.ART 1959

De voor de VVD zo uitzonderlijk gunstige Kamerverkiezingen van maart 1959 brachten zes nieuwe VVD-leden in de Tweede Kamer. Een van hen was Haya van Someren, een jonge vrouw van even in de dertig, die - uiteraard - op dat ogenblik nog slechts in be- perkte kring bekendheid genoot. Als geboren . Amsterdamse had zij in de hoofdstad het gymnasium gevolgd en vervolgens enige jaren geschiedenis en wijsbegeerte gestudeerd, in wellre beide vakken zij haar kandidaats deed. Zij bekleedde diverse functies bij de "Ne- derlandse Padvinders'', waar zij ook commissaris mr. Van Someren leerde lrennen, · die haar echtgenoot zou worden. Vóór haar kandidaatstelling voor de Kamer was zij redactrice-kunst- Cl'itica van De Telegraaf, voor welk blnd zij de laatste maanden van haar

Einde

vakanties

Nu in septeli1ber de vakanties afgelopen zijn, verschijnt Vrijheid en Democratie weer wekelijks.

De volgende editie van ons blad zal dus gedateerd zijn : vrijllag· 13 september.

journalistieke loopbaan ook Kamercom- mentaren sehreef. Reeds heel jong maakte zij in Amsterdam deel uit van de bestuursraad van de VVD.

Vriend en politieke tegenstander er- kennen dat "Haya van Someren" reeds binnen enkele jaren na haar intrede in de Kamer een begrip was . geworden in onze Nederlandse politiek. Het elan waarmee zij zich aan haar Kamerwerk wijdde, haar strijdvaardigheid, haar ge- vatheid in het politieke debat, de reelts spreelrbeurten, die zij in het land ver- vulde en haar vermogen om in dat

"harde politieke bedrijf" toch de char- mante jong·e vrouw te blijven die zij nog altijd is, verschaften haar een onge- kende populariteit.

Ondanks de bestaande regeling van de Kieswet, welke voorkeurstemmen eerder tegengaat dan in de hand werkt, behaalde mevrouw Van Someren in het gehele land zowel in 1963 als in 1967 meer dan 32.000 voorkeurstemmen.

Voor 1967 betekende dat: na minister Luns de meeste van alle kandidaten, die lager dan nummer één op hun lijsten stonden.

Welk een steun voorkeurstemmen on- dertussen kunnen betekenen, blijkt wel hieruit dat mevrouw Van Someren in ons gesprek zei: "Die voorkeurstemmen waren één van de redenen waarom ik aanvankelijk geaarzeld heb bij het·

nemen van mijn besluit tot heengaan.

Daar ik zelf echter het gevoel heb, mijn werk in de Kamer niet goed genoeg meer te kunnen doen, is het toeh eerlijker, ook tegen die voorkeurstem- mers te zeggen: het is beter dat ik ga".

Neemt dat Kamerlidmaatschap dege- ne, die het goed wil doen, dan zó in beslag? Op die vraag antwoordde mevrouw Van Someren in mei 1963 in een gesprek met een medewerkster van het Algemeen Handelsblad reeds: "Het is zwaar, maar fijn werk. Mevrouw Forta- nier-de Wit waarsehuwde mij indertijd

al: je moet er een betonnen gezondheid voor hebben. En zij heeft gelijk. Het eist je hele persoonlijkheid op, en tijd voor een privéleven heb je nauwelijks meer. Er zijn drie vergaderingen per week, die vaak tot laat in de nacht duren. Dan is er het fractie-overleg, het doorlezen van: alle stukken, er zijn de spreekbeurten, vlak voor de verldezin- gen wel vijf of zes maal per week. Ja, wel vermoeiend, ma::tr toeh ook heer- lijk, als je contact voelt met je publiek".

CONTACTEN

Contact met het publiek! Met even een wat gekweld lachje zegt onze gast- vrouw: "Men wil een sterkere band tussen kiezer en afgevaárdigde. Onlangs vroegen ze mij: wilt u meer contact? Ik moest antwoorden dat ik niet meer contact zou kun n e n hebben. Ze bren·

gen de post soms met stapels bij mij binnen. Ik krijg honderden brieven van mensen met allerlei problemen en ver·

zoeken. Dat geeft e~ll. berg werk aan uitzoeken, getelefoneer, enz. Anderen moet ik naar bepaalde instanties ver·

wijzen. Maar allen moeten toch een ant·

woord hebben".

(Vel'volg op pag. 7)

1\fevrouw G. V. "(zo luiden haar voorletters nu eenmaal, maar ieliereen l>ent haar als llaya) van Someren-Downer met zoon BaTt Jeroen.

• Pag. 3: Tsjechoslowakiie

• Pag. 5: Kritiek op BNG

• Pag. 8 e.v.: Pre-advie:ten culturele dag

(2)

,, '·

,,

I

,, 1:

----~-~---~--~---::::---

2 - vrijdag 6 september 1968

.Kopij •oor deze i'llbriek zen- den aan: mevr. mr. E. de Rooek-Bedding, Stadhouders- plantsoen lllll, Den Haag.

Rechten van de Mens

Ook voor wie wel eens 1neer een internationale conferentie bezocht ·heeft, is het een belevenis een congres bij te wonen van 800 vrouwen van 37 nationa- liteiten. Graag wil ik u een en ander vertellen over de driejaarlijkse conferentie van de Internationale Federàtie van Vrouwen met Academische Oplei- ding, die deze zomer (8--15 aug.) plaats had te Karlsruhe en gewijd was aan de Rechten van de Mens. ·

Het was heel boeiend om daar vrou- welijke professoren, advocaten, artsen, leraressen uit de gehele wereld te ont- moeten en te kunnen waarnemen hoe zich onder iien de drie generaties van

"Aletta en later" duidelijk aftekenden, en ook van hoezeer verschillend niveau haar opleiding bleek te zijn. De- deelneming vari Amerikaanse zijde was nume- riek zeer sterk (ca 120), ook Nederland was uitstekend· vertegenwoordigd (ca 50). Verder waren er veel_ kleinere gro_epjes uit o.a. Thailand, Egypte, Ni- geria en Nieuw Zeeland. .

De conferentie had ulteraard een aantal ,.huishoudelijke zaken te regelèn.

Speciaal vermeldenswaard .is wel dat, voor de tweede maal in het 50-jarig bestaan van de Federatie, een Neder- landse tot -president!) werd gekozen, nl.

prof. dr. E. Hulst-Steyn Parvé. Voorts

· werden de statuten en. reglementen her- zien, hetgeen dank zij een goede verga- dertechniek redelijk vlot verliep. Als Nederlandse voel je je daarbij steeds weer bevoorrecht om je talenkennis, waardoor je, ook zonder tolken, alle de- batten en gesprekkén gemakkelijk kunt volgen.

Het hoogtepunt van de lezingen was naar mijn smaak de voordracht van prof .. Jeanne Hersch uit Genève over

"De Rechten van de Mens, middel of doel." Een glashelder en zeer origineP 1 opgebouwd betoog, waar ik graag eens afzonderlijk op zou terugkomen.

De conferentie werd van tijd tot tijd gesplitst ir. e_nkele discussiegroepen.

Een daarvan was gewijd aan de politie•

ke rechten van de vrouw. Mij was de eer (en het- werk) ten deel gevallen, een referaat te houden over de politieke rechten van de vrouw in Europa. Het departement van buitenlandse zaken haä mij daartoe nuttige gegevens verstrekt, zoals het rapport van mej. A.

Kok voor de Raad van Europa.

Wist u dat in die Europese landen,·

waar vrije verkiezingen voor de landelijke volksvertegenwoordiging worden gehouden, het percentage gekozen vrouwen varieert van 1--11, en slechts in éên land 16 bedraagt? Dat de Scandina- vische landen daarbij vooraan staan en dat Nederland een goede plaats innee.~ü

met bijna 10 pct? Vrijwel overal ligt het gemiddelde in de"senaat" .of Eerst.~

Kamer veel lager, te schatten op de helft. Ook in de provinciale en gemeen- telijke bestuurscolleges hebben naar verhouding minder vrouwen zitting dan in de landelijke. De Franse en Belgische _vrouwen kregen het volledig actief en passief kiesrecht pas na de tweede we- 'reldoorlog, in landen als de VS, Austra · lië en Nieuw Zeeland kwam de vro•tw reeds in de 19e eeuw aan bod.

Na mijn uiteenzetting werd lang gefi- . losofeerd over de oorzaken van dit al-

Vrijheid e.nrvl

Democratie ⁰

lihniupV .. M c! VOh'!ifO..,...,.u VO<>IO: VR!,!H!IO !N paM§êU• .. flll

Weekblad van de Volkspartij voor V rijbeid en Democratie.

Adres van de administratie- (zowel voor abonnementen als voor advertenties) : Witte de Withstraat 73 te Rotterdam (postbus 824 te Rotterdam).

Tel. 010-11 10 00, ahOimemen- ten toestel 219, advertenties toestel 224. Postgiro: 245103 iJl~~!!min.J§tn!i! Y!~~~!~ en Democratie te Rotterdam. · · -- · Hoofdredacteur:

Ph. C. la Chapelle jr.

Adres van de redactie 1

Nieuwe Herengracht 89 B te Amsterdam-C.

r, les, zoals de WIJze waarop kancii- daatstelling en verkiezing plaats heeft, kwaliteit en richting van het ondenvijs, de opva_tting van de kerk enz. Ik heb daarbij de nadruk gelegd op de hou·

ding, die de vrouw zelf aanneemt en de )o'erantwoordelijkheîd, die zij bereid is te dragen.

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

In een der andere discussiegroepû.1 g8.f mevr_ouw Regensburger, een politieke rádiocorp.mentator uit Berlijn, die l113 joodse de ·oorlogstijd in Amerika hctd doorgebracht, een beschrijving van de Duitse dagbladpers, welke zij als de vervelendste van West-Europa karakte- r-iseerde. Zij beklaagde zich over de ge- ringe speelruimte, die de pers en de jeurnalist in Duitsland heeft en verweüt de politieke partijen, welke in haar land overheidssubsidie krijgen, gebrèk aan obJectiviteit en onafhankelijkheid.

Dé radio- en televisieuitzendingen van de VVD worden, na die zomervakanties, hervat.

• De eerste radio-uitzenaing in het nieuwe seizoen kan men beluisteren op donderdag 12 september van 18.20 tot 18.30 uur via Hilversum 11 {298 m.)

e De eerste televisie-uitzending is op woensdag 18 september van 20.20 tot 20.30 uur via Nederland I.

Ook de discussie over dit onderwet·p was -zeer de moeite waard; helaas leem zii zich nauwelijks voor korte weergave.

De conferentie als geheel was een uitstekende bijdrage tot de gedachtenwis- seling over de Rechten van de Mens.

Rechten, die niet alleen in theorie moeten worden besproken, maar ook en vooral door elk land en ellr individu in praktijk moeten worden gebrachte!

UIT DE PARTIJ

• AMSTERDAM

Mr. E .. VEDER-SMIT

Piefersbergconferentie

"Wenen en werken in het Amsterdam van 1980" is het onderwerp van een congres dat op zaterdag 12 oktober in het Minervapaviljoen in de hoofdstad zal worden gehouden voor de leden van de afdeling Amsterdam en van de afde- lingen in 'de omtrek. De raadsleden G.

W. Keja en drs. A. Pais zullen preadvie- zen opstellen, die aan alle deelnemers tijdig zullen worden toegezonden. Het programma van het congres vermeldt o.m. korte inleidingen door de heren Keja en Pais, een aanvullend commen- taar door wethouder G. K. J. M. Hamm en door dr .. ir. R. van der Wal, direc- teur van de Provinciale Planologisèhe Dienst te Haarlem, discussie in groepen door de deelnemers en een forum, waarin alle Amsterdamse VVD-raadsleden zitting hebb~n. De deelneming aan het congres kost f 3,50, de lunch f 5,50.

Men kan zich aanmelden pij de Con- grescommissie p/a Secretariaat van de Afdeling Amsterdam van de VVD, He-

rengracht 35, A'dam-C.

De convocaties voor de Pietersberg- conferentie op 12 en 13 oktober a.s. zijn eind augustus verzonden naar de cen- trale ·vertegenwoordigsters, die V(){]r de verdere distributie hiervan- zullen zorg- , dragen. Wilt u zich tijdig opgeyen?

BRANDBEVEILING Officieel goedgekeurd

Talrijke attesten

• STATEN HILVERSUM SIMPLUS N.V. DORDRECHT

Visstraat 6- 8 - Tel. 43355 * {01850)

De Statencentrale Hilversum (Hil- versum, Naarden, Nederhorst den Be;rg,

Spreekbeurten

Periode van 6 september tot en met 7 ol;:tober

9 september Sittard (Kamercentrale Maastricht;

onderwerp: Kiezer-Gekozene) 12 september Naaldwijk (Arjos)

13 september 16 septem)Jer 17 september 23 september

23 september 25 september 27 september 30 september

30 september- 1 oktober 4 oktober

4 oktober 7· oktober

Zuidlaren (VVD+ JOVD; onderwerp:

Kiezer-Gekozene)

Hengelo (18.00-20.00 uur; "liberale boterham")

Amsterdam-USA, forum over onder- nemingsrecht

Venhuizen (,20.00 uur, Hotel De Rode Leeuw; oprichtingsvergadering afdeling Drieban)

Oegstgeest (20.00 uur, gem.centrum;

openbare bijeenkomst)

Am~terdam (20.00 uur, De Brakke Grond, JOVD; onderwerp: Miljoenennota)

Zaanstreek (statencentrale Zaandam) Breda (20.30 uur, hotel Cosmopolite, West-Brabant; onderwerp: de rijks- beg-roting)_

Tilburg (20.15 uur, Stadsschouwburg, Ónderwerp: de nieuwe begroting) Utrecht (20.00 uur, restaurant Jaarbeurs) Vleuten-De Meern (20.00 uur, Haarzui- îens-de 4 Balken; onderwerp: . de alge-

mene politiek) Eelde

Ede (20.00 uur, de Reehorst; onderwerp:

Kiezer-Gekozene)

A. J. B. Hubert Mr. A. Geurtsen A. J. B. Hubert R. Zegering Hadders Drs. G. M. van Aardenne

Mr. dr. C. Berkhouwer Mr. J. G. Rietkerk

H. J. L. Vonhoff H. Wiegel

Mr. E. H. Toxopeus Drs. Th. H. Joekes R. Zegering Hadders

H. Wiegel

R. Zegering Hadders H. Wiegel

's Graveland, Kortenhoef, Ankeveen, -Bussum, Laren, Blaricum en Huizen) houdt maandag 9 september in hotel Hamdorf te Laren een vergadering die is gewijd aan het rapport Kiezer-Geko- zene. Mr. dr. W. K: J. J. van Ommen Kloeke· ult Den Haag zal een aantal saillante punten uit het rapport bespre- ken. Drs. G. H. Scholten uit Amsterdam zal een minderheidsstandpunt toelich-- ten. Aanvang 8 uur.

• AlKMAAR

In de raadsfractie van Alkmaar is ir.

W. G. Boltje, die heeft bedankt, opgevolgd door de heer G. G. van Manen.

Deze zal in verband daarmee binnen- kort als afdelingsvoorzitter aftreden. '

• ST A TEN HOORN

De Statencentralè Hoorn houdt maandag 16 september in De Roskam te Hoorn een vergadering over interge- meentelijke problemen in het eigen gebied. Inleidingen zullen worden gehouden door de heer Van de Ven, voorzitter van de Kamer van Koophandel voor West-Friesland, en de heer De Wit, wet- . houder · te Hoorn. Op dezelfde bijeenkomst zal ook het rapport Kiezer-Geko- zene aan de orde worden gesteld.

• HENNAARDERADEEl

Te Warurnels is 24 augustus de heer F.

H. Kingsma, 82 jaar oud, overleden. Hij heeft meer dan dertig jaar deel uitge- maakt van het afdelingsbestuur. Mede door zijn ijver en volharding kon onze kleine afdeling in deze zo rechtse gemeente staande blijven. De heer Kingsma heeft het genoegen gesmaakt dat steeds één raadszetel door de VVD werd bezet. Bij zijn aftreden uit het bestuur, nu al weer jaren geleden, werd hem een zeer welverdiende dank gebracht. Ook nadien bleef zijn belangstel- ling voor onze partij, tot een slepende ziekte zijn deel werd.

• BERGEN OP ZOOM

De afdeling Bergen op Zoom houdt maandag 9 september in samenwerking met de Werkgroep West-Brabant van de VVD in theater Luxor een bijeenkomst.

waarin een aantal deskundigen uiteen- zettingen zal geven over de industria- lisatieplannen in dit gebied. Burge- meester Van der Laar (Bergen op Zoom) zal spreken over het Rei- merswaalplan, burgemeester Schaminée (Zevenbergen) over het Zeklusaplan en burgemeester Merkx (Breda) over de mogelijkheden en problemen voor in- dustrialisatie in West-Brabant. Daarna zal een forum worden gehouden waarin ook zitting zullen hebben de Tweede-Ka- merleden mr. H. E. Koning en m1·. J.

G. F. Schlingemann en het Statenlid drs. IJ. P. W. van der Werff. Beide genoemde Kam~rleden hebben op 26 en 28 augustus een tournee gemaakt door het gebied.

• HEEMSKERK

Het VVD-raadslid mevrouw C. J.

Boonstra-Belgraver, die op medisch ad- vies b'èdankte als lid van de Heemskerkse gemeenteraad, zal worden opgevolgd door mevrouw J. H. Vervel- de-Wagenaar, wier geloofsbrieven reeds in orde werden bevonden.

(3)

VRIJHEID EN DEMOCRATIE vrijdag 6 september 1968 - 3

Bruut en agressief geweld

Voor de derde maal in d~rtig jaren moet -,Tsjechoslowakije bukken voor bruut geweld. De invasie door legers van het Russische "broedervolk" en 1>ier van zijn satellieten was wreed.

vooral na de akkoorden van Cierna en Bratislawa. Daar was men het immers na lange, zware onderhandelingen ,.eens" geworden. De overval op een communistische staat uit het eigen communistische blok toont aan, hoe de heersers in het Kremlin met hun vrienden weten om te gaan. Welke genade zÜ tegen eventuele vijanden zullen betrach- ten, kan men zich gemal(kelijk voorstel- len.

Dat hier het volkenrecht - onder

me~r het Handvest van de Verenigde Naties - met voeten werd getreden is duidelijk. Het land, dat · altijd ande~en agressie verwijt, toonde met 5.000 tanks een oervoorbeeld van agressie.

Wat vooral óok walging wekt, is het systeem van leugens die hier als waar- l1eden de wereld worden. ingestuurd. Het

broedervol_k had om bescherming gevraagd (s1c). Er waren "contra-revolutionairen" in Praag. En Dubeek en de zijnen, die men kortgeleden nog met omhelzingen had begroet, waren "ver- raders". Wat niet vermeld en verwacht werd is, dat de Russische bezetters meer dan ooit tevoren de Tsjechen en Slowaken tot een eenheid hebben gesmeed. De weinige Quislings in Tsje- choslowakije en vooral ·ook de eigen Russische geheime dienst moeten de po- tentaten in Moskou verkeerd hebben in·

geHcht. Vandaar de verbijstering bij de jonge Russische soldaten die -kwamen als 100 pct. ongewenste vreemdeliilgen, Jees vijanden. Een deel van hen moest

da~1 ool' worden vervangen.

Dictaat

Wat na de invasie en later na vijf dagen .,onderhandelen" in Moskou over·

bleef. is een produkt dat The Times terecht als dictaat betiteld heeft. Hoe dit zogenaamde akiword van Moskou tot stand is gekomen, daarnaar kunnen wij Rlechts raden. Dubcel' en zijn vrienden waren gevankelijk naar de Russische hoofdstad gevoerd. Zij werden daar blijkbaar gedurende een aarital dagen geïsoleerd. In hoeverre zij ook lijfelijk of door hersenspoeling onder dwang werden gezet, is niet bekend. Maar ook daarzrnnder moet de druk. waaraan zowel president Svoboda als partij-secretaris Dubeek bloot stonden. formidabel

;o;ijn geweest. Zij hadden blijlebaar de keus - zo men van keuze mag spreken tussen inlijving van een deel van hun

land bij Rusland, benevens een protec- toraat over het andere deel, én een zich buigen voor de Russen. Gezien hun dwangpositie kan men moeilijk zeggen, dat zij door de knieën zijn gegaan. De vraag is nu, of de Russen Svoboda en Dubeek niet hebben toegestaan in het ambt te blijven om in de loop der maanden hun populariteit te zien tanen bij het eig-en volk. Na de overgangstijd zouden er in de Russische gedachten- gang waarschijnlijk genoeg Quislings te vinden zijn, waaraan het in de eerste dagen van de overrompeling de Russen zo pijnlijk ontbroken heeft.

Bewondering

Intussen heeft de wereld de moed.

vindingrö jkheid en vooral de overtuiging bewonderd. waarmede het Tsjechoslo- waakse volk dat stellig voor 95 pct.

liberale protesten na inval ¹ⁿ•

Ool• de Federatie van liberale stmle::- i(,u-\•erenigingen in Nederlanil, de onaf- hankel\jke liberale jongerenorganisatie

.rov-n en een vergadering van, clc Lihe- ral!' Internationale hebben in afzonder- lijke verklaringen geprotesteerd tegeil dr- agressie door de Sowjet-Uni:l,

o .. st-Duitsland, Polen, Hongarije en Buigadje tegen Ts,ïechoslowaldje. In ou;. vorige nummer publiceerden WIJ r·eed<; de verklaring van het dagelijks hestuur van de VVD, waarin o.m. werd

\astgesteld dat de hoop van velen 011

ontspanning tussen Oost en West, met name in Europa door deze o\·errompe·

ling de bodem is ingeslagen.

Hieronder laten wij de andere liberale

Y<c rlüaringen volgen:

LSVN

Met grote verontrusting heeft de Fe- deratie van Liberale Studenten-Vereni- gingen in Nederland kennis genomen van het onaangekondigd binnentrelilcen van buitenlandse troepen in Tsjechoslo- wakije. Deze gewelddadige onderdruk- lc:ng van het liberaliseringsproces in 1~jechoslowakije is naar de :mening van de liberale studenten in flagrante strijd met de meest elementaire beginselen '-'an vrijheid en democratie, en moet uit dien hoofde ten strengste verooFdeelrl wor·den. De LSVN spreekt haar solidari- teii uit met de studenten in Tsjechoslo- waldje, en hun streven om te komen tot een herstel van de academische, cultu- rne en -maatschappelijl;:e vrijheden, die de basis vormen van elke democra- tische samenleving.

JOVD

Praag

van het feit, dat Tsjechoslowakije donr troepen van Rusland, Polen, Oost-Duitsland, Hongarije en Bulgarije is bezet. Het hoofdbestuur acht deze bezetting een duidelijke stap terug in de betrekkingen tussen Oost en West en m het bijzonder tussen die van landen van Oost- en West-Europa. Velen in het westen hoopten reeds, dat het mogeliJl' zou worden, dat staten en volkeren van Europa elkaar zouden vinden op basis van normaal menselijlc contact. Het hoofdbestuur acht in een militaire bezetting als deze . van een soevereine staat, de ingrediënten aanwezig vour een herleving van het imperialisme.

Thans gaan onze gedachten in het bij- zender uit naar het lot van het Tsje- chische volk. Het is een trieste dag vov·

allen, die willen leven en werken in vrijheid.

lib. Internationale

Uit naam van de Liberale Internarlo- nale heeft de president van de organisa- tie mr. E. ·H. Toxopeus op een vergade- rir.g op 25 augustus in Den Haag officieel zijn afschuw en -veroordeling uit- gesproken over de agressieve daad clie is begaan door de Sowjet-Unie, Polen, Oost-Duitsland, Bulgarije en Hongarijé'.

Hij zei opnieuw ervan overtuigd te zijn da1 vrijheid en communisme onverenigbaar zijn. Hij drukte zijn diepe sympa- thie uit met het Tsjechische volk en zijn bewondering voor de standvastige w~i

gering van dat volk en terug te treden van een politiek naar meer vrijheid. De

·vergadering sprak de hoop uit dat de wereldopinie zich zou verenigen achter een nadrukkelijke eis dat de integriteit en de onafhankelijkheid van Tsjechoslo- , Het . hoofdbe~tuur van de_ or:afhanke-, . '":llkije en 4a~r p~V:?~k,ing wordt geëerbie- l!Jke lrberale Jongerenorgamsatw JOVD, , drgd :en dat, de ;bi1111engevallen, troepen:

heeft met ontsteltenis l;:ennis genomen worden teruggetrol,ken.

achter ZIJn leiders stond, de Russen en hun trawanten het dagelijks leven moeilijk heeft gemaakt. Daarbij hebben vooral de journalisten van de diverse geheime radio-statioos magnifiek en in- ventief werk verricht. Dat dit alles nu tot zwijgen is gebracht, past in het ha- telijk akkoord van Moskou. Heeft Dub- eek zijn volk niet moeten aanraden - wij zullen de laatsten zijn, hierin een bewijs van zwakte te zien - om te trachten het "vertrouwen" van de Rm·- sen te herwinnen? Of ooit de Russen het vertrouwen der Tsjechoslowaken zullen herwinnen, is een vraag die binnen de omheining zijner tanden bleef.

Voorlopig - voor hoe lang? - is het dus afgelopen met de vrije meningsuiting in het Boheemse land. Hoe zal het gaan met de "liquidatie" van de 40.000 dus genoemde contra-revolutionairen, die door de Russen op zo delicate wijze in uitzicht werd gesteld?

Eén en ander, men kan het niet genoeg onderstrepen, ondanks het feit dat Dubeek en de andere leiders in Praag kennelijk oprecht hun status als communistisch land wensten te handhaven bi1.1nen het Warschau-pact.

Motieven

Gezien de grote tegemoetkomendheid door Svoboda, Ducelr cum suis te voren te Cierna en Bratislawa getoond, loont het de moeite na te gaan welke motieven de Russische despoten hebben be- wogen gebruik te maken van hun ge- haat, agressief geweld. Wij menen dat tweeërlei redenen Brezjnjew en consor- ten tot hun afzichtelijke interventie de- den besluiten.

Ten eerste was er het feit dat zij het bescheiden liberaliseringsstreven als een infectiehaard , beschouwden, diE.

noodlottig kon worden voor het Leni- nistisch-Marxistisch regime. Een regime nl. dat noch vrije meningsuiting.

noch oppositie in welke vorm ook duldt.

Het voortbestaan van dit Leninisme wil- den zij n i e t bedréigd zien. En dit zo min in de satellietstaten, als in het eigen land.

Als tweede overweging moet hebben gegolden dat volgens oude en nieuwe imperialistische machtspolitiek. de for- matie zoals die geïnitieerd werd door de akkoorden van Yalta. tot elke prijs be- veiligd moest worden. Dat dit OostbloJ;

in Westerse. dus niet door. angst ben,-..

velde ogen. n i e t in gevaar was. is het Kremlin blijkbaar ontgaan. Maar dat zij met hun daad van klassieke agressie de wereldopinie hebben ge- trotseerd en de vriendschap van 73 buitenlandse communistische partijen ^OJ) het spel hebben gezet, hebben zij blijkbaar "einkalkuliert". Of de calculatie juist was, en of die schade niet immen:,;

veel groter dan het voordeel is, zal de naaste toekomst leren.

Overigens moet men niet vergeten dat de Sowjet-imperialistische machtspolitiek de laatste tijd ook buiten het eigen blok geenszins heeft stilgezeten. :l>fe:t denke slechts aan de sterke Russische vloot in de Middellandse Zee en aan de met wapenen en listen opererende Russische expansiedrift in, het ArabLsche

·l\~i~den-Oosten.

(Vervolg Ol) pag. ⁶⁾

Fel protest

van Kamer

De gebeurtenissen van deze dagen hebben weer eens aangetoond, dat er van vrijheid onder een communistisch regime geen sprake is. Democratie en communisme zijn onverenigbaar.

Onze fractievoorzitter in de Tweede Kamer, mr. E. H. Toxopeus, stelde dit vast tijdens het debat dat volgde op de door minister-president De Jong afge- legde regeringsverklaring in verband met de Sowjet-Russische overval op Tsj echoslowakij e.

Gespannen hebben we toegezien - al- dus onze woordvoerder - hoe in het communistische Tsjechoslowakije het streven naar althans een beetje meer vrijheid opkwam. In Hongarije wilde men in 1956 veel verder gaan: een meerpartijenstelsel en uittreding uit het Warschaupact. In Tsjechoslowakije wilde men dat niet eens, en toch werd het overvallen.

Het ]eek eerst even goed te gaan, maar des te harder kwam de slag thans aan. Wij achten het onze plicht onze gevoelens ·ook in deze Kamer uit te spreken. al zal het de Tsjechen weinig helpen.

Bij de algemene politieke beschouwin- gen van het vorig jaar had spr. reeds twijfel Hitgesproken aan de echtheid - van de .,ontspanning". Wij zullen nu niet uitroepen: op, naar de oorlog. maar we zullen wel een krachtige politiek moeten voeren, ter verdediging van onze vrijheid. Me€r dan ooit is gebleken, dat we de NATO niet kunnen missen. Het vrije westen zal alleen uit een krachtige posi- tie naar ontspanning kunnen en mogen streven. Màar dan moet het ook inder- daad ee>1 efficiënte NATO ZlJn. Mr.

Toxopeus vroeg de regering en 'cte NA- TO zich te bezinnen op de consequen, ties. wmmeer de Russische troepen aan de westelijke NATO-grens (bij West-DvitoJa--d l zouden blijven op- gesteld. Hii deelde het standpunt van de regering. dat thans geen bilaterale ma- nifestaties lmnnen worden gehouden.

Onze fractie gaf haar stem a8n de mede door mr. Toxopeus met i•lstem- ming ook van de regering in'"ed'e'de motie, luidend: ,.De Kamer, ge''oord de regeringsverlclaring over de bezettin<:;

,van Tsjechoslowakije door de Sowjet- Unie, Bulgarije, de DDR, Hon;-arije en- Polen; stelt vast dat dit optreden in flagrante strijd is met het handvest der Verenigde Naties en met het recht van elk volk op zelfbeschikicing in vrijheid:

veroordeelt deze aanslag op de vrijheid van Tsjechoslowakije en betuigt haar solidariteit me.t de bevolking van dat land in haar verzet tegen deze onder- druklüng".

Met alleen de stem der CPN tegen, werd deze motie door de Kamer aan- vaard.

A.W.A.

(4)

,, :I

4 ....; vrijdag 6 september 1968

Geluidshirlder, ernstige zaak

IN de loop van deze maand kan de opening worden verwacht van het klachten- en informatiebureau met be- trekking tot de geluidshinder van vliegtuigen. De taak van dat bureau zal zijn om inlichtingen te geven aan inwoners en overheidsinstanties in het gebied rond Schiphol,- het ontvangen en behan- delen van vragen en klachten, en het geregeld rapporteren aan de overheid van de aard en inhoud van deze vragen en klachten. In het klachten- en .. informatiebureau zijn vertegenwoordigd de rijksluchtvaartdienst, de gedeputeerde staten van Noord-Holland, de gemeente- besturen van Amsterdam,- Amstelveen en Haarlemmermeer en de directie ..van de luchthaven Schiphol. _-- ,_ ---.

Op zichzelf is de installatie van . het bureau een verheugende zaak; er. is :;tl

vaak en veelvuldig over gesproken, de oprichting ervan is al bij de begro_tings- behande!ing in januari van dit jaar toe·

gezegd. De wetenschap dat het bureau er nu zal komen, is te vinden in de antwoorden die het liberale raadslid drs. A.

. Pais, dezer dagen heeft gekregen op zijn reel>:s van vragen over geluidshin-

der van vliegtuigen. Uit vroegere Amsterdamse kroniekjes op deze plaats en uit de dagbladen zal bekend zijn dat dit raadslid zich met de vraagstukken val). de geluidshind()r intens en metter- daad heeft bezig gehouden. Met name heeft hij zich . ook verstaan met de akoestische deskuildiget, van TNO om zich grondiger· over deze materie te laten informeren. Deze TNO dienst is onpartijdig en deskundig. Vandaar dat het enige verwonderinL' moet wekken dat een vertegenwoordiger van TNO niet aan het klachtenbureau is ·toegevoegd.

Belangrijker echter is dat er blijk·

baar tot nu toe nog ·veinig aandacht _?.an _het ernstige vraagstuk van de geluidshinder is besteed. Immers_ als het klachtenbureau, er tot nu toe niet is, kan er ook nog geen registratie van klachten zijn. Maar daarerloJoven is er ook nog niet gemeten hoe ernstig de geluidshinder wel of niet is. Een van de vragen van de heer Pais. was. wat de resultaten zijn van de !'-bjectieve metingen van geluids.produktie door,- vliegtuigen. Het antwoord is dat deze· meting door één instantie dient te geschieden,

Straatverontrëiniging _.:.,·

D^E aanhouder wint. Dit oude ge- . zegde lijkt volledig vap. toepassing te zijn op de actie van de liberale raadsfractie in Rotterdam voor een krachtiger tegengaan van de straatverontreiniging. Die actie was verre van ongemotiveerd. Hoe het precies koint is niet één, twee, drie te zeggen, maar het feit bestaat !lat het in onze goede Maas- . stad met de vervuiling van de openba-

re weg soms de spuigaten uitloopt.

Zulks dan ondanks de langdurige en te- vens kostbare acties onder het motto -;,Opgeruimd st~t netjes"; · ·

-Voor de gehele liberale raadsfractie is deM ervaring in april aanleiding gec weest het college van burgemeester eh wethoudès schriftelijk te yragen waarom, behalve in extreme gevallen, het 'artikel In de algemene , politieverordening niet wordt gehanteerd dat het~ weg- wet:pen van papier op straat strafbaar stelt met een boete van f 50 maximaal.

Iets det;gelijks werd gevraagd _ten aan- zien van straatverontreiniging door ilit- werpselen van honden. · ' · ·· _-

Met enige nadruk _voegde de· fractie daar nog de vraag aan toe of :het coliec ge zou willen bevorderen dat de de~be

treffende artikelen zullen wordeh toegè- past "na voorafgaande waarschuwing aan het publiek." · · _- · · · "

In zijrr antwoord heeft het college· la'

ten weten dat aan de bepalingeiï van cie algemene politieverordening ter · zake wan de straatverontreiniging zoveel mogelijk de hand wordt gehouden en dat dit ook in de toekomst het geval zal zijn.

Overigens maakte het college- er geen geheim van dat "de-po~itie. slechts ver- baliserend optreedt als er. een. gerede kans .bestaat dat het openbaar ministerie tot vervolging zal overgaan". Wat de _straatverontFeiniging .deqr, .uitwerpse- len van honden betreft /ieelde het .college mede dat van -poli.tiëwege bij herha- ling acties worden gehouden die een vrij groot aantal processen-verbaal op- leveren. Daarmee, zo heette het, zàl pe·

riodiek worden doorgegá:an.

Dat was nu niet bepaa!d een veelzeg- gend antwoord. Het was zeker ge{lri antwoord waarmee_ degert~n. ·die .zich over het vervuilingsprobleem. zorgen. _maken, vrede konden hebben. Tot diegil.nllri be- hoorde, naast de leden ·van de liberale raadsfractie, ook ·het • liberale Twee- de-Kamerlid mr: A. UèUrtsen; Nadat burgemeester en wethoûders van_ R,ot- terdam hun zienswijze hadden gepubli~

ceerd heeft deze van de gelegenheid gebruik gemaakt om ';e minister van justitie, eveneens · langs - de weg van schriftelijke vragen, te polsen over het vervolgingsbeleid inzake de straatverontreiniging in Rotterd8J'l,

Tegen het einde van juli kwam het antwoord van de minister. Volgens hem zouden burgemeester en wethouders niet meer hebben willelf zeggen dan dat de politie in Rotterdam alleen dan .proces-verbaal opn).aakt wanneer voldoende bewijs voor een gepleegd strafbaar feit voorhanden is. Slechts dan immers kan het openbaar ministerie tot vervolging overgaan. Van de officier van justitie te

De Haagse woningnood

O^NSbekruipt wel eens het moedelo:,;e gevoel dat er in Den Haag nooit. een einde zal komen aan de woningnood.

Het aantal woningzoekenden schommelt nu al enige jaren rond 13.000. We zijn ons bewust dat dit getal nog veel groter :r.ou zijn als niet een deel van de wo- n.ingzoekenden zou zijn uitgeweken naar de randgemeenten. Deze "emigranten"

behoren veelal tot de wat beter gesitu- eerden: Jonge mens,en, die nog maar aan het begin van hun loopbaan staa.n, hobben het· veel moeilijlter.

Het is natuurlijk een gelukkige omstandigheid dat de randgemeenten _in staat en bereid zijn een deel van de Haagse woningzoekenden op te nemen.

Niettemin blijven· er meer dan 13.000 personen, die een zelfstandige woning in Den Haag zelf zoeken. Voor eer. deel zullen zij_ daar waarschijnlijk niet m slagen, omdat er in Den Haag maar mondjesmaat wordt gebouwd, althans wat betreft woningen met huren bene-

·den f 200 per maand, het soort waar- naar de grootste vraag is. Men kan erkentelijk zijn voor het werk, dat dç woningbouwverenigingen verrichten, maar ook hun pogen betekent ·~'lpe

lijks meer dan een druppel op de gloei- ende plaat, vooral wanneer men in aan·

merking neemt dat een toenemend aantal woningen wordt afgebroken,

De gemeenteraad heeft nu onlangs

..

:'.

besloten enige duizenden woningwelwo- ningen van voor de oórlog te vernieu- wen. Dat was een belangrijke beslia- sing, omdat deze woringen daardoor langer mee zullen kunnen en in elk 'geval weer meer in trek zullen komen.

Een andere poging om _de woningnood te verlichten, de zg. doorstromingsregeling van 1967 blijkt nog weinig resultaP.t

· te hebben opgeleverd. Volgens deze regeling subsidieert de gemeente twee

~oorten verhuizingen : van groot naar klein en van goedkoop naar duur.

Met name het aantal bejaarden dat bereid bleek van groot naar klein te verhuizen is tot nu toe bijzonder gering gebleken. Het blad Sociaal Den Haag, een uitgave van de stichting Sociale Raad, heeft over dit verschijnsel een interview gehad met de heren J. M. Bouman enE, lP. Peers., resp. voorzitilw en secretaris van de Haagse afdeling van de Alg.

Bond van bejaarden. Aannemende dat genoemd blad niet door de gehele Haagse burgerij wordt ~·elezen, menen we er goed aan te doen het volgende aan het interview te ontlenen. Het werpt -o.i. een belangwekkend licht op het vraagstuk:

Bejaardendoorstroming kan niet los worden gezien van bejaardenproblema.- tiek. Natuurlijk, de gemeente doet VeE~l:

voor de bejaarden. Er zijn bejaardërl,- die helemaal niet. klein~";" willen wonen,

met name de rijltsluchtvaartdienst, en dat deze dienst zich nóg beraiadt over de vraag aan welke methode van meting

de voorkeur moet worden gegeven.

Dat is toch wel een antwoord om de ogen bij uit te wrijven. Al meer dan zes jaren is de kwestie van de geluidshinder in de aandacht van bijna iedereen, en al meer dan drie jaar geleden is de wense- lijkheid van objectieve metingen duidelijk uitgesprol,en .. Maar h,et l,leraad over de beste meetmethode· duwt' riog voort!

Er zijrt nog )yel enk,e1:~ aptW,oÇt:d~n die geen . erg ).levredigeri\lë. lnêlruK, ml'!cken.

Zo wordt ,öp . de 'yril~g: ,11~,ar _ gegevens over aard en frequ@H,e ·van het gebrun' van qe. b~nen_ .'(gege'vells di,e ,berusten bij d,e ,rijksluqhtvaartdienst). geantwoord dat · er voor het periO:(li'ek verstrekken van df:ize gegevens ~tot ·_nq to.e onvoîdoen- de aanleiding is gewe.est. .

De hele reeks van antwoorden. op de negen vragen wekt de indruk dat b. en w. er ook een beetje mee gezeten hebben. -Ais antwoord' op 'de laatste vraag, naai- de. béreidneici te bevorderen dat vliegttügbewegingen als regel niet meer

'Rotterdam had- de minister vernomen .dat nog nooit een proces-verbaal op·

gr,,ond van ·een desbetreffende bepaling in de algemene politieverordening werd geseponeerd.

Ergo meende de ministet dat .. het on- juist is te verori4erstellen qat· het openbaar ministerie hi de Maasstad !üèt al te zeer geneigd is tot vervolging ·over te gaan als de politie voor een overtreding proces-verbaal heeft opgemaakt.

En daarmee was de zaak meteen weer~ op het niveau 'van de gemeenteraad terug. Het viel de leden van de liberale fractie namelijk niet moeilijk te concluderen dat het antwoord van de miniElter op min of . meer gespannen voet stond met het antwoord van burgemeester en wethouders. -Hetgeen het college door middel van nadere schrif·

telijke vragen onder het oog werd ge- _bracht.

Dat was begin augustus. Op dat ogenblik werd het al merkbaar dat het hard- nekkige lJveren van de · liberale raadsfractie niet zonder effect zou blijven. Want op 6 augustus begon de politie eensklaps een actie tegen .de eigena- ren van honden die hun honden· in strijd met de APV niet aangelijnd uitlieten.

De politie deed dit zonder voorafgaande waarschuwing, hoewél -'de liberale fractie . daarom uitdrukkelijk had ver- zocht. Men kan zeggen dat dit optredèn van de politie niet helemaal tactisch was. Aan de andere kant verloren de horidenliefhebbers alle proporties uit het oog door over de politionele actie een

. .

om well{e reden dan ook (gebondenheid aan vertrouwde omgeving, enz.). Geluk- kig leven we in een maatschappij, r:!ie dat "niet willen" wenst te respecteren.

Dan is er een categorie, die wel wil verhuizen, maar niet durft. De heer Bouman: "Mensen' die ouder worden·

ziju vaak bang dat verhuizen hun dood betekent. Het is nog steeds het oude gezegde: een oude boom moet je niet verplanten. Ik ben het daar niet me~

eens, maar wat doe je er aan?" Trou- wens, zo heeft hij geconstateerd, 1.-è- jaarden zijn in het algemeen moeilijk te bewegen om te verhuizen. "De praktijl' heeft hen zo gemaakt," zegt hij. "Be- jaarden die willen ruilen, !>:rijgen vaak het mes op de keel gezet. Ze worden beduveld en bedonderd : ik zeg het maar zoals het is. Of ze moeten honderden guldens neertellen om een waarde·

loze inventaris over te nemen, of ze worden gechanteerd met sleutelgeld."

De verhuiskosten mogen dan ingevolge de doorstromingsregeling vergoed worden, voor alleen van AOW levende bejaarden is de goedlwopste nieuwbouw- flat nog te duur._

De heer Bouman: "Het verhaaltje, dat ze dan bij de bijstand kunnen aan- kloppen, gaat niet op. Deze generatie , P<!j:;tarden , heeft. !'l~Il: e,no~me dl'Çm\)e,l-

Vl'ees voor de bijstand. Ik zeg altijd : ga er maar ria ar toe en haal maar! Ha:1l

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

boven de bebouwde Amsterdamse agglo- meratie zullen plaatsvinden, wijzen b.

en w. hoopvol op de in aanleg zijndé baan OIL-19R (dat is de westelijke noord-zuidbaan) die begin volgend jaar wel in gebruik zal zijn en een zekere ont- lasting voor Amsterda,m zou kunnen betekenen (al kan men daar nog niet al te zeker van zijn). ·

Afgezien van dit laatste punt ma,ken de antwoordellc van. b: en w. een wat niatte indruk, 11,lsof men zelf ook niet er•g gelukkig is met dat deel van de ant- woor.den. dat van de rijksluchtvaartdienst afkoin;<Jtig is .. Want juist bij dat gedeelte van de antwoorden zou iemand het gevoel lmnnen pekruipen dat de kwestie van de geluidshinder van vliegtuigen voor grote delen van Amsterdam niet die grote· en ernstige aandacht krijgt die de bevordering, van een goed leefklimaat in Amsterdam verdient. Amsterdmü mag blij zijn met de nationale luchthaven, maar er moet w~l alles worden gedaan om de overlast tot het onvermijdelijk mi- nimum tei'ug te brengen. En geluids:

hinder is daarbij een zeer ernstig·e zaak.

geweldige deining te schoppen. Ten slot- te Wl)ten zij - behoren zij althans te weten ~ dat het niet-=-aangelijnd uitla- ten van honden verboden is.

Maar dat daargelaten. Onder dagteke- ning van 21 augustus verscheen het nadere antwoord val_l burgemeester eri wethouders. )Daarin werd bestreden dat het antwoord van de minister strijdig zou zijn met dat van het college. Tege- lijkertijd werd het evenwel niet uit- gesloten geacht da_t het. criterium, dat de politie hanteert, .. enigszins vérruimd zou kunnen WOJ:'den. De burgemeester verklaarde zich bereid deze verruiming te willen bevorderen.

Daarnaast ·zei het college van oordeél te zijn dat een belangrijke stap in de goede· richting gezet zou kunnen ·worden als de mogelijkheid werd geopend over- tredingen van de bepalingen in_ 'de APV aanstonds met de politie te "schil,ken".

Daardoor toch zouden een directer optreden en een onmiddellijke bestraffing mogelijk worden. Ten departemente, zo meenden burgemeester en wethouders te weten, is hierover in landelijk verband een studie gaande.

De conclusie van deze hele geschiedenis kan zijn dat de liberale raadsfractie niet onverdienstelijk heeft gemanoeu- vreerd. Het laatste antwoord van burgemeester en wethouders lijkt in elk ge- -val perspectieven te openen voor een

actiever en effectiever optreden tegen het euvel van de straatverontreiniging.

Dat mag zonde1: voorbehoud een suc- cesje voor de .fractie worden genoemd.

wat er te halen valt, je hebt er recht op! Maar ze durven niet; ze generen zich, lijden nog liever honger. Sommige - gelukkig echter lang niet alle - bijstandsambtenaren wakkeren die drempelvrees eerder aan dan te trachten ze weg te nemen. Dié bijstand is een lachertje."

"Tot op zekere hoogte zie ik wel mogelijkheden om de bejaarden aan de doorstroming te laten deelnemen. Zoals gezegd, bejaarden zijn in het algemeen moeilijk tot verhuizen te bewegen. Gee:1 ambtenaar, die daarin slaagt. Maar in- dien de gemeente de bejaardenbonden zou inschakelen, zou zij met die doorstromingsregeling ongetwijfeld belangrijk meer succes boeken. De bon·

den genieten immers h~t vertrouwen van hun leden. En dat is voor het leggen van contacten met bejaarde doorstl·o- mingskandidaten zeer belangrijk. Wil de gemeente het toch zelf doen, dan zal zij een groep ambtenaren speciaal voor ((it moeilijke werk moeten opleiden."

Tot zover het interview. We hebben er weinig aan toe te voegen. Het is duidelijk dat in het interview vooral aan de minder gesitueerde bejaarden is ge- dacht. Het probleem speelt echter, naar ,onze mening, eveneens bij beter gesitu- 'eet;deri,' zij 't dat daar ook nog andere

factoren een rol ·(kunnen) spelen.