NEDERLANDSE POLITIEKE
V erschijn t w e ke lijks m et u itzo n de ring van de re c e s © jjp Q s J v ^ rJ ^ f4 v e e d e - K a m e r d e r S ta te n -G e ne ra al. U itgave van de H aya van S om e re nstich tin g; w a a rin o p g e n o m e n de m ede d e lin g en van het h oo fdb e stu u r van de V VD . De in ho udelijke veran tw oo rde lijkh eid b e ru st bij de o n d e rte ke na a rs van de b ijdragen; d e fra ctie s en het hoofdbestuur.
redactie: d rs L.M .L.H .A . H erm ans, H.F. H eijm ans, F.A. W ijsenbeek: o rg a n isa tie : mr. H.J. L utke -S ch ip ho lt; ab o n n e m e n te n a d m in is tratie/re d a ctie a d re s : P ostb us 30836, 2500 G V 's-G ravenhage, tel. 070-61 41 21; abo n n e m e n ts g e ld : ƒ 5 0 ,- p er ja ar; vo rm g ev in g en druk: Hofstad D ruktechniek bv, Zoe te rm e e r.
In de file staan
Het wordt steeds drukker in ons dichtbevolkte land. Dagelijks staat er een kleine honderd kilometer automobilisten in de file. Deskundigen berekenen dat ons land hierdoor 450 miljoen gulden jaarlijks aan inkomen verliest. De tijd die met wachten gemoeid is, kan beter worden besteed. De groei van het autover keer is de laatste jaren zo sterk geweest, dat het verkeer vastloopt op de knelpunten in de w eginfra structuur, speciaal in de ochtend- en avondspits. Ook het beroepsgoederenvervoer lijdt hierdoor grote ver liezen. Vandaar dat de regering onderzoek heeft laten doen naar de mogelijkheden om de bereikbaarheid van de economische centra in ons land te vergroten, het zogenaamde mobiliteitsscenario.
De aanbevelingen van de studiegroep waren drastisch, maar lang niet allemaal uitvoerbaar. Het voorstel om de accijns op benzine fors te verhogen, is resoluut door de W D -fractie in de Tweede Kamer afgewezen. De benzine-accijns is al hoog en heeft vooral in het oosten en zuiden van het land tot gevolg dat er over de grens wordt getankt. Daardoor ver liezen pompstationhouders en winkeliers jaarlijks ongeveer ƒ 250 miljoen aan omzet. Dat weglekeffect mag niet worden vergroot door de benzine-accijns nog hoger te maken.
Wil men wat aan de fileproblematiek doen, dan is een breed samengesteld beleid nodig. De grootste knelpunten in het wegennet moeten worden opgelost, er moeten een aantal oeververbindingen worden gebouwd en de dienstverlening door het openbaar vervoer moet worden verbeterd. De groei van het woon-werk-verkeer moet worden beperkt door ruim telijke ordening en stadsontwikkeling die bevorderen dat men dichter bij het werk gaat wonen. Ook is te denken aan verschillende werktijden om het spitsuur af te vlakken. De milieuproblematiek mag ook niet worden vergeten: de groei van de mobiliteit heeft toenemende luchtverontreiniging tot gevolg. Er zijn in ons land nu 5 miljoen auto’s. In het jaar 2000 zullen dat er waarschijnlijk 8 miljoen zijn. Van groot belang is dus de auto’s zuiniger en schoner te maken.
Het kabinet heeft vorige week na een maanden lange discussie besloten om alvast een drietal maatre gelen te nemen: Er zullen vier nieuwe tunnels worden gebouwd, een aantal knelpunten in het wegennet wordt opgelost, en het openbaar vervoer zal worden verbeterd. De tunnelbouw zal op een nieuwe leest worden geschoeid: particuliere beleggers worden geïnteresseerd om kapitaal te storten in financierings
maatschappijen die de tunnels gaan bouwen. De gebruiker van de tunnel zal daarvoor een bedrag moeten betalen. Dat kan in de jaren negentig met elektronische tolheffing zodat stoppen en betalen vóór de tunnel kan worden vermeden. Als in de jaren negentig prijsmechanisch rijden (road pricing) moge lijk wordt, zou de motorrijtuigenbelasting kunnen wor den verlaagd en de weggebruiker, net als de abonneé van de telefoon, volgens het profijtbeginsel kunnen betalen. Hoe dat precies moet worden ingericht, is nu nog onduidelijk. Wel is het goed dat met de tunnel bouw binnenkort wordt begonnen, omdat daardoor ook veel werkgelegenheid in de grond-, weg- en waterbouw wordt geschapen en de investeringen toe nemen.
Het kabinet gaat binnenkort met provincies en gemeenten praten over de knelpunten in de weginfra structuur en het openbaar vervoer. Daarvoor zal jaar lijks een extra bedrag ten laste van de rijksbegroting worden uitgetrokken. Helaas heeft het kabinet het ook nodig gevonden de motorrijtuigen-belasting met ƒ 25,- te verhogen met ingang van 1 juli 1988. Anders kon het kabinet de rekening niet rond krijgen om jaarlijks ƒ 400 miljoen extra voor een verbetering van de infra structuur op tafel te kunnen leggen. De W D stelt daar twee voorwaarden bij. Ten eerste: ƒ 25,- is een lichte verhoging van de lastendruk.
Die moet volgens de W D -fractie in de Tweede Kamer gecompenseerd worden door in de komende jaren de lastendruk weer dienovereenkomstig te ver lagen. Ten tweede vindt de W D dat de extra ƒ 25,- van de automobilist dan ook uitsluitend moet worden besteed aan de mobiliteit. Uit de opinie-peilingen van de ANWB en de BOVAG blijkt dat de automobilist graag bereid is iets meer te betalen, als hij dan maar waar voor zijn geld krijgt - want in de file staan is een dagelijkse bron van ergernis.
Joris J.C. Voorhoeve
UIT HET KABINET
H et bereikbaarheidsplan voor de randstad
Gateway waar je binnenkomt om direct weer vast te lopen, is niet de meest aantrekkelijke toegang die een mens zich kan voorstellen. Toch slibt door de snelle groei van het autover keer een aantal belangrijke verkeersaders in de Randstad de laatste jaren steeds verder dicht. Om dat proces een halt toe te roepen, is op initiatief van Minister Smit-Kroes door alle verantwoordelijke bestuurders in de Randstad besloten een bereikbaarheidsplan voor dat gebied op te stellen; het Mobiliteitsscenano.
De voorstellen van de Projectgroep die het Mobili- teitsscenario op heeft gesteld waren, samen met de rappor tage van een Stuurgroep die onderzoek heeft gedaan naar de mogelijkheden van private financiering van infrastructu rele werken in Nederland, de bouwstenen voor de besluiten die m dit kader op 11 december dit jaar m de ministerraad zijn genomen.
De conclusie van de Projectgroep Mobiliteitsscenano Randstad (PMR) was, dat het mobiliteitsprobleem over een periode van 10 jaar is op te lossen met een pakket van maatregelen. Het pakket steunt op de volgende pijlers: - faciliterende maatregelen, dat wil zeggen: maatregelen
die vervoersmogelijkheden tot stand brengen. Het gaat hier om investeringen m het openbaar vervoer en de weg infrastructuur;
- mobiliteitsremmende maatregelen. Daaronder vallen bij voorbeeld een strenger parkeerbeleid en de (politiek niet haalbaar gebleken) variabilisatie van de autokosten - maatregelen dus, die de kosten van de auto verplaatsen naar het gebruik ervan en met het bezit;
- verkeersregulerende maatregelen. Het beste voorbeeld hiervan is de zogenaamde road pricing. Dit is een systeem dat uitgaat van het schaarstebeginsel: wie op een „dure" weg rijdt op een duur moment, betaalt daarvoor. Ook dit systeem heeft, met name tijdens de spits, een remmende werking op het verkeer. De nadruk ligt echter op het regulerende effect. Het is immers niet gezegd dat met een dergelijk systeem de automobilist uitemdelijk duurder af moet zijn.
Met name de road pricing sluit goed aan op de kern van het probleem: de file m de spits. De capaciteit van de Neder landse wegen voldoet het grootste gedeelte van de dag. Het zijn de files m de ochtend- en avondspits die voor de frustratie en de maatschappelijke kosten zorgen.
Voor de faciliterende maatregelen is geld nodig. Ex tra geld. Voor een belangrijk gedeelte kan dat geld worden gevonden bij particuliere beleggers. Dat is de reden waarom het kabinet heeft besloten over te gaan tot het particulier financieren van vier nog te bouwen tunnels in de Randstad. Dat betekent weliswaar dat tol zal moeten worden geheven, maar het discriminerende effect daarvan wordt teniet gedaan door het gelijktijdig invoeren van de road pricing op de meest zwaar belaste wegen m de Randstad.
Voordat de vruchten van de road pricing kunnen worden geplukt, moet een tijdelijke financieringsbron wor den gekozen. De keuze is gevallen op een verhoging van de motorrijtuigenbelasting. Die verhoging heeft weliswaar geen regulerend effect (het wordt duurder een auto te bezitten, niet er mee te rijden), maar de ongewenste neveneffecten die de oorspronkelijk voorgestelde verhoging van de motor rijtuigenbelasting zou hebben, worden er mee voorkomen. Het is dan ook een tijdelijke maatregel. Al met al is nu m de geest van en voor het belangrijkste deel op basis van de oorspronkelijke voorstellen een pakket aan maatregelen overeengekomen, die de bereikbaarheid van de Randstad op termijn kunnen veiligstellen.
Een tijdelijke verhoging van de motorrijtuigenbelas ting is een lastenverzwaring. Maar deze lastenverzwaring nu, is een verlichting voor de nabije toekomst.
De files kosten immers niet alleen veel ergernis, maar ook veel geld.
Een gezamenlijke aanpak van die files is heel hard nodig. Deze maatregel zal de autobezitter tijdelijk ƒ 28,- per jaar gaan kosten. Een bedrag wat gezien moet worden als een investering in de toekomst.
Er wordt gegarandeerd dat deze ƒ 25,- uitsluitend zal worden gebruikt om knelpunten m het Nederlandse verkeer op te lossen. En dat is hard nodig voor het openbaar vervoer en voor de automobilist.
UIT DE TWEEDE KAMER
Begroting Volkshuisvesting 1988
Wij staan met de volkshuisvesting m Nederland op een belangrijk keerpunt. Een algemene herbezinning is gaande over de taak en toekomst van de volkshuisvesting m het resterende deel van deze eeuw. Het terugdringen van de collectieve sector eist, dat de rijksoverheid zich ook op het terrein van de volkshuisvesting terugtrekt. Maar dan niet slechts financieel! Wanneer wij dan zien hoezeer wordt bezuinigd op de volkshuisvestmgsuitgaven, kan de W D - fractie dat alleen maar ondersteunen indien deregulering, liberalisatie, decentralisatie en afslanking van het overheids apparaat daarmee gelijke tred houden. Er is een goed begin gemaakt met het Stadsvernieuwingsfonds en de Wijziging van de Woningwet, maar daar mag het niet bij blijven. Op het departement worden thans geen projecten van beteke nis meer voorbereid om de deregulering verder voort te zetten. Woordvoerder De Beer zei dat nog veel verder kan en moet worden gedereguleerd. Met name noemde hij de subsidieregelingen, het huurbeleid en de woonruimteverde ling. Meer markt en minder overheid houdt m dat de markt dan ook voldoende speelruimte moet krijgen. Dit zou het uitgangspunt moeten worden van de Nota Volkshuisvesting, die de regering volgend jaar gaat uitbrengen.
De Beer wees voorts op een interessant feit. Hoewel m de afgelopen 10 jaar het aantal (zwaar) gesubsidieerde woningen van jaar tot jaar sterk verschilde, bleef de totale woningproduktie redelijk constant. Dit wijst erop dat wan neer de overheid veel gesubsidieerde (huur- en koop)wo- ningen op het programma zet, de vrije sector wordt terugge drongen. Treedt de overheid terug, dan vult de markt het ontstane gat op. Dit moet de regering stof tot overdenken geven bij het uitzetten van het toekomstig beleid.
De W D zette vraagtekens bij de effectiviteit van de eenmalige bijdrage van ƒ 5000 m de premie-C sector. Te vrezen valt dat dit bedrag al lang verloren is gegaan aan hogere grond- en bouwkosten. Bovendien, bij een woning van bijvoorbeeld ƒ 165.000 is een dergelijke premie niet echt onmisbaar. De woordvoerder lanceerde daarom het idee om de premie aan de gemeenten uit het keren, maar dan alleen in die gevallen waarin de grondkosten een zeker bedrag niet te boven gaan. Op die manier worden gema tigde grondkosten aangemoedigd; en dat is voor de consu ment veel aantrekkelijker dan de huidige gang van zaken. De kans, dat hij echt van de premie kan profiteren, wordt daarmee veel groter. De staatssecretaris zou dit nader overwegen.
toege-stane grondkosten voor woningwetwoningen laag te houden. De staatssecretaris beloofde, dit probleem mee te nemen in de op handen zijnde Nota Volkshuisvesting.
Verder kwamen nog diverse onderwerpen aan bod, waaronder de subsidieregelingen voor eigen woningen, de kadastertarieven en de financiering van de woningbouw. De huurverhoging en de bezuinigingen op de individuele huur subsidie waren een week eerder al aan bod gekomen tijdens een commissievergadering.
(Voor n ad ere inlichtingen: L.M. d e B eer, tel. 070-182880.)
Begroting Onderwijs
De W D-fractie had gehoopt dat de in de Memorie van Toelichting bij de begroting gepresenteerde „Schets van het onderwijs- en onderzoeksbeleid voor de jaren negentig" de onderwijspolitiek discussie van het najaar 1987 zou bepalen. Het heeft niet zo mogen zijn. Aan het eind van deze kabinetsperiode moeten de kaders waarbinnen het gehele onderwijs zich de komende decennia moet kunnen ontwikkelen, duidelijk zijn vastgesteld. Wat nu aan inhoude lijke ontwikkeling en vernieuwing begint, moet daarna volop tot bloei komen. De discussie over de „schets” moet daarom doorgaan en leiden tot heldere conclusies over de kwalita tieve verbetering van het onderwijspeil als geheel en over de vraag hoe meer mensen op een hoger niveau kunnen komen.
De komende jaren laten geen ruimte voor een forma listisch onderwijsbeleid. Na de totstandkoming van wetge ving zal meer dan ooit de mhoudsvraag en de toerusting van de mensen die de taken moeten uitvoeren centraal komen te staan. Wat we willen is duidelijk! Cruciaal is de vraag hoe we de doelen willen bereiken. En dat in een tijd waarin bezui nigd dient te worden om het economisch herstel te bevorde ren. Over de bezuinigingsplannen het volgende. In het kader van het beheer van het openbaar onderwijs en de verhouding tot de gemeenten, stelde de Minister een doel- matigheidskortmg op de gemeentelijke uitgaven voor om zo de gemeenten er toe te dwingen een strakker financieel beleid te gaan voeren met betrekking tot het openbaar onderwijs.
De conclusies van een eerdere I.O.O.-studie en het recentere heroverwegingsrapport over het beheer van het Openbaar Onderwijs bevatten voor ingewijden geen of wei nig nieuws. De wijze waarop ons Openbaar Onderwijs wordt beheerd kun je niet het toppunt van doelmatigheid noemen. Dat de Minister met het heroverwegingsrapport m de hand de publieke discussie daarover heeft willen stimuleren is op zich zelf goed, maar de uiteindelijke verantwoordelijkheid ligt en dient te blijven rusten bij de gemeenten. Het is bovendien hun geld. Het intrekken van de oorspronkelijke voorstellen was een verstandige beslissing.
Ondanks de bezuinigingen vraagt de roep om meer kwaliteit en betere toerusting van onderwijsgevenden om inzet van meer middelen. Als een verantwoorde uitkomst van een discussie over schaalgrootte van onderwijsvoor zieningen kan leiden tot een financiële opbrengst die kan worden aangewend voor verbetering van de kwaliteit van het onderwijs, dan zijn wij bereid daar positief op m te steken. De oorzaak van de budgettaire problemen is voor een belangrijk deel gelegen in de uitgavenoverschrijdin- gen. De W D-fractie vindt dat die overschrijdingen terugge drongen moeten worden. Essentieel daarbij is de verbete ring van ramingsmethoden.
Op verbetering van de leerlingenramingen hoeft met zo lang te worden gewacht. De W D wil meer uniformiteit in de methodieken die bij de ramingen worden gehanteerd.
De roep om meer hoger opgeleiden is alom te horen. Het rendement van het onderwijs moet verbeterd worden. Meer mensen zullen het vernieuwde Middelbaar Beroepsonder wijs, het HBO en WO met succes moeten doorlopen. Ter versterking van de kwaliteit van het onderwijs en ter verbe tering van de relatie onderwijs-arbeidsmarkt moeten zo snel mogelijk sterke multisectorale instellingen voor vernieuwd Middelbaar Beroepsonderwijs, bestaande uit korte en lange, theoretischer en praktischer opleidingen in volle tijd en deeltijd op regionaal niveau en in nauwe samenwerking met het bedrijfsleven tot stand komen. Juist vanwege het vor mend belang van goed beroepsonderwijs voor grote groe pen jongeren en het economisch belang voor de samenle ving al geheel, heeft de W D-fractie zeer grote moeite met de uitgavenbeperking van ƒ 93 miljoen voor de vernieuwing van de inventarissen, ƒ 300 miljoen was al een druppel op een gloeiende plaat.
Het Hoger Onderwijs heeft samen met het departe ment in het compromis over de studieduurbeperking annex collegegeldmaatregelen voor een algehele oplossing voor de ƒ 40 miljoen beperking in die sector gezorgd. In de nu voorgelegde begroting voor het overige éénmalig ƒ 40 miljoen vinden is niet mogelijk gebleken. Om die reden is gekozen voor een oplossing die blijvend voordeel voor de scholen inhoudt en per saldo aan het eind van deze
Kabinetsperiode het te investeren bedrag doet uitkomen op 354 miljoen. Het door ons ingediende amendement om struc tureel ƒ 14 miljoen extra voor investeringen uit te trekken, moet het MTO en de MEAO extra steun geven. Voor 1989 en later wachten wij nadere voorstellen van de bewindslieden af. Dan willen wij wat ruimte creëren voor het LBO. Het is niet het beleid van het Kabinet dat het LBO in een neer waartse spiraal deed terechtkomen, maar veel meer de niet- ophoudende geluiden van Middenschool fanaten die het LBO steeds opnieuw tot rest-onderwijs bestempelen, waar door het LBO niet de maatschappelijke waardering krijgt die het verdient. Het wordt hoog nodig tijd dat de Staatsse cretaris ook voor het MAVO perspectief biedt. Komt er nog een MAVO-nota? Wat doet de Staatssecretaris om de leeg loop van LBO en MAVO tegen te gaan? Veel HAVO/VWO- scholen nemen ten onrechte leerlingen aan die niet op die scholen thuishoren, die het niveau niet aankunnen en bij mislukking in een neerwaartse spiraal terechtkomen. Hier kan niet lijdzaam worden toegezien. Leerlingen moeten niet alleen op de juiste plek terechtkomen. Leerlingen moeten ook binnen een school dat onderwijs aangeboden krijgen dat bij hen past.
De W D is altijd sterk voor een gedifferentieerd on derwijssysteem geweest. Liberaal onderwijsbeleid schept ruim baan voor begaafden en hoogbegaafden en geeft extra hulp aan zwakkeren. Zorg en aandacht voor zwakkere leer lingen is nodig. In het beleid moet ook ruime aandacht voor de problematiek van de hoogbegaafden zijn. Wij verwach ten vöör de zomer van 1988 de beleidsnotitie en wij willen continuïteit en voortgang voor de projecten. Technologische vernieuwing, schaalvergroting en internationalisering zijn toverwoorden van deze tijd. Als de Regering enerzijds een nota over de internationalisering van het Hoger Onderwijs uitbrengt - en terecht - dan zal er ook volop ruimte moeten komen voor de ontwikkeling van het Internationaal Baccalau reaat.
principe aan. Evenzeer een bedreigende ontwikkeling vormt de situatie van de leerlingen uit culturele minder heidsgroepen. Ondanks alle inspanningen blijven onder wijsresultaten en kansen op werk achter, terwijl cultureel isolement blijft. Het bestaan van zwarte en witte scholen kan niet geduld worden. De risico’s voor de samenleving als geheel van geïsoleerd staande allochtonen zijn te groot. Wat zijn de bewindslieden van plan?
Eindtermen
We kunnen nog zo veel voor allerlei soorten leerlin gen willen doen, als de mhoud van ons onderwijs niet aansluit bij de verwachtingen van de samenleving, bereiken we weinig of niets. Iedere onderwijssoort stelt zijn eigen eisen. Om te beginnen is het hard nodig dat er eindtermen voor het Basisonderwijs komen. Er moet absolute duidelijk heid komen over wat leerlingen van taal, rekenen, lezen, schrijven en van de zaakvakken moeten weten. Er moet getoetst worden. Niet om het kind van de wal in de sloot te helpen; wel om een bij het kind passende begeleiding vorm te kunnen geven. De basisschool zal ook moeten presteren. Over wat basisvorming is en over het vakkenpakket zal nog menig robbertje gevochten moeten worden. 14 vakken is veel, l-uurs vakken zijn verre van ideaal. De discussie over de mhoud van de basisvorming moet een einde maken aan de discussie over geïntegreerd voortgezet onderwijs. Geïn tegreerd voortgezet onderwijs is het onderwijsmodel van een voorbije periode. De inhoud van de basisvorming moet gericht worden op toerusting van mensen die in de eerste decennia van de volgende eeuw van wanten weten op een arbeidsmarkt die een grote variëteit aan banen/functies zal kennen.
De nieuwe school
Het algemeen kennisniveau moet omhoog, meer leer lingen moeten verder zien te komen, onderwijsinhouden moeten up-to-date zijn en snel aangepast kunnen worden. Niet primair door de overheid, maar veeleer door een nieuw type school: de school voor de toekomst. Die school is groter dan de huidige. Die school krijgt met een steeds gevarieer dere leerlingpopulatie te maken. Die school doet aan omge vingsonderzoek, imago-onderzoek, ontwikkeling van nieuwe vakken, aanboren van nieuwe markten in de vorm van contract-onderwijs, geprivatiseerde cursussen. Zo'n school krijgt een grotere verantwoordelijkheid over de eigen finan ciën; optimaal gebruik van de gebouwen, verhuur van gebouwen aan derden, energiebesparende maatregelen enz. Zo’n school doet aan goede werving, selectie-begelei- ding en waar mogelijk carrièreplanning van docenten. Zo’n school voelt zichzelf verantwoordelijk voor de kwaliteit van zo’n produkt; de in- en uitstroomresultaten. Zo’n school ver koopt zichzelf.
Zo'n school heeft een nieuw, een ander type schoollei der nodig, die minder primus inter pares zal zijn en meer over bestuurlijke vaardigheden en bevoegdheden moet beschikken. De bewindslieden hebben een management versterkend beleid m gang gezet. Over de kwaliteit van de management-cursussen horen we echter meer negatieve dan positieve geluiden. Waarom wordt niet meer de hulp mgeroepen van objectieve en ervaren schoolleiders. Die nieuwe, tot meer in staat zijnde school, vraagt ander over heidsoptreden; die school kijkt ook anders tegen nascholing en verzorging aan. Dat zal consequenties hebben voor de wetgeving na de periode van de huidige WOV. Scholen zullen meer en meer zelf hun nascholingsbehoefte moeten kunnen formuleren. Scholen zullen daartoe zelf over meer faciliteiten en keuze-mogelijkheden moeten beschikken.
Scholen zullen over hun resultaten ook publiek verantwoor ding moeten afleggen.
De opleiding
De school kan niet zonder de leerkracht. Over de kwaliteit van de lerarenopleiding maken wij ons grote zor gen. Ik doel met name op de PABO’s. In het Regeeraccoord zijn duidelijke afspraken gemaakt, gericht op verbetering van de kwaliteit, omdat in een autonome school met meer bevoegdheden de rol van de man of vrouw voor de klas nog belangrijker wordt. De W D-fractie wil als bijlage bij de begroting 1989 een actieplan tot verbetering van de kwaliteit van de lerarenopleiding. Aan een aantal nader te noemen aspecten moet daarin aandacht worden besteed:
- de selectie van de studenten moeten worden verbeterd. Zorgvuldiger moet worden gekeken naar de potentiële beroepsgeschiktheid op cognitief, didactisch en sociaal- agogisch gebied.
- de opleiding tot all-round leraar basisonderwijs moet wor den heroverwogen. Splitsing in een onderbouw en boven bouw, mede om meer aandacht te kunnen geven aan de specifieke eisen die de kleuterleeftijd stelt.
- omdat de inhoud van de lerarenopleiding primair een beroepsopleiding is, moet de eigen kennis van de studen ten op niveau zijn. Zeker voor de leraar bovenbouw is een VWO-vooropleiding meer voor de hand liggend dan een HAVO of MBO diploma.
- de wisselwerking tussen theorie en praktijk moet worden verbeterd om te voorkomen dat studenten zich te snel conformeren aan gewoonten die ze in de oefenscholen ervaren.
- aan de opleiding, eigen beroepservaring en de bijscho ling van de lerarenopleiders moeten nadere eisen worden gesteld.
- er moeten landelijke normen worden ontwikkeld voor de inhoud van de opleidingsprogramma’s; de instelling van een landelijk eindexamen moet opnieuw worden overwogen.
- er moet blijven worden uitgegaan van de eenheid scho ling, bij- en nascholing en verzorging.
WIO is een mislukking. We moeten een andere kant op. Door verbetering van de opleiding, door continue bij- en nascholing, door taak- en functiedifferentiatie en door het bieden van een carrière-perspectief, moet het leraarberoep weer aantrekkelijk worden gemaakt.
(Vooi n a d ere inlichtingen: J. Franssen, tel. 070-182886.)
Paspoortbeleid (II)
Vorige week werd het debat over het paspoortbeleid halverwege gestaakt, om de staatssecretaris van buiten landse zaken de gelegenheid te geven schriftelijk te reage ren op zeer vele nog onbeantwoorde vragen (zie W D - expressevan 11 december 1987).
Het rapport gaf de W D-fractie aanleiding tot het volgende voorlopige commentaar: „De W D-fractie is van mening dat het kabinet - op basis van het rapport - zelf moet afwegen of de invoering van het nieuwe paspoort per 1 janu ari aanstaande nog verantwoord is. Het kabinet heeft name lijk zijn eigen verantwoordelijkheid genomen door met dit project - m weerwil van de wens van de Tweede Kamer - vooruit te lopen op de paspoortwet. Na de kabinetsbeslis sing dient verantwoording hierover te worden afgelegd aan de Tweede Kamer”. Een dag later besliste het kabinet tot een kort uitstel van de beoogde invoering. In het daaropvol gende verkorte vervolg van het Kamerdebat deelde de WD-woordvoerder mede de beslissing tot uitstel te begrij pen, gegeven de stand van zaken. Hij maakte zich echter zorgen over een mogelijke schadeclaim jegens de staat, die hierop zou kunnen volgen. De staatssecretaris van buiten landse zaken gaf te kennen dat hiervoor geen aanleiding was.
Na beantwoording van de schriftelijke vragen zal de Tweede Kamer naar het zich laat aanzien begin februari een afrondend debat wijden aan de paspoortproblematiek, waarbij het rapport van de Algemene Rekenkamer mede aan de orde zal zijn.
(Voor n a d ere inlichtingen: mr. J.G.C, W ieben ga, T w eed e Kamer, tel. 070-183904.)
Europese Raad Kopenhagen
WD-woordvoerder Frans Weisglas begon met de vraag of Gorbatsjov zijn tussenstop op weg naar de topconfe rentie met Reagan m Kopenhagen of m Brussel en niet in Londen zou hebben gemaakt - om te spreken met rege ringsleiders namens de gehele EG - als de Europese Raad van Kopenhagen wel was geslaagd? Waarschijnlijk niet! Maar het is wel beschamend dat Europa niet in staat is intern orde op zaken te stellen en tot grotere eenheid en eensge zindheid te komen, aan de vooravond van de Top Reagan- Gorbatsjov waar voor datzelfde Europa belangrijke beslis singen genomen werden.
„Beter een mislukking dan een wazig compromis”, zei Minister Van den Broek al vóór Kopenhagen. „Een slecht besluit zou een veel grotere ramp zijn geweest dan geen besluit”, zei Minister Ruding. „Het is belangrijk dat we over de top van de heuvel heen zijn", zei de Mimster-President m zijn onnavolgbaar jargon. Zo kan ik er ook nog wel een paar verzinnen, zei Frans Weisglas. Maar feit is toch dat de regeringsleiders niet naar Kopenhagen gingen om wazige compromissen of slechte besluiten te nemen of om over de top van een heuvel te turen, maar om tot concrete beslissin gen te komen. Dat is niet gebeurd en dus is de Top m onze ogen mislukt. Dat neemt niet weg dat het goed is dat in februari aanstaande een „tussentop” zal worden gehouden, om te proberen alsnog tot overeenstemming te komen.
De overeenstemming tussen de Bondsrepubliek en Frankrijk op landbouwgebied in Kopenhagen was opval lend! Verder is van belang dat in Kopenhagen over de hoofdlijnen van het zogenaamde plan Delors overeenstem ming bestaat, dus over:
- het terugbrengen van het aandeel van de landbouwuitga ven in de begroting
- betere begrotingsdiscipline in de EG - meer eigen middelen voor de EG
- verhoging van de structuurfondsen (ten behoeve van de zuidelijke landen)
- een BNP/BTW sleutel voor de eigen middelen
en dat de verdeeldheid dus ging over de - uiteraard zeer
belangrijke - concrete invulling van deze punten. Het is toch beschamend dat er een maand voor het nieuwe jaar nog geen EG-begrotmg voor 1988 is! Dat ver kleint de mogelijkheid voor nieuw beleid in 1988, nu het aandeel van de landbouwuitgaven niet verminderd en de verhoging van de eigen middelen - onder de huidige omstandigheden terecht! - achterwege blijft. Heeft Kopen hagen wel een impuls gegeven aan de besluitvorming om in
1992 één Interne Europese markt tot stand te kunnen bren gen. Alleen daarmee zal Europa de concurrentie met Japan en de VS aankunnen en zal de Europese burger werkelijk profijt hebben van de EG. Ook hier neemt het particulier bedrijfsleven - begrijpelijk - het voortouw! Philips president Van de Klugt zei dat één interne markt ondermeer betekent dat elektronicaprodukten voor de Europese consument 10-
15% goedkoper zullen zijn! Ondanks het gratuite karakter' van een politieke verklaring vanuit een besluiteloze top, stemmen wij m met de oproep aan de Sovjetunie om zich onvoorwaardelijk terug te trekken uit Afghanistan. Ook onze instemming met het toejuichen van het INF-accoord. Wij blijven erbij dat het wat aanmatigend is om als EG zonder enige reserve achter een internationale vredesconferentie voor het Midden-Oosten te blijven staan, terwijl daarover m één van de meest betrokken landen - Israël - intern grote verdeeldheid bestaat en dat het te betreuren is dat geheel wordt voorbijgegaan aan de mogelijke nadelen van een dergehjke conferentie.
(Voor n a d ere inlichtingen: drs. F.W. Weisglas, tel. 070- 182903.)
UIT DE EERSTE KAMER
Samenvoeging Raden van Arbeid en de
Sociale Verzekeringsbank
Mevrouw Vonhoff-Luyendijk voerde namens de W D - fractie het woord bij dit wetsvoorstel dat na unanieme zware kritiek m de Tweede Kamer toch unaniem was aangenomen. Mevrouw Vonhoff deelde die kritiek.
Met name toonde zij zich bezorgd over de centralise rende tendens die er opnieuw bij de uitvoering van de sociale verzekeringswetten valt te duchten.
Hoewel staatssecretaris De Graaf spreekt van „een versterking van de cliëntgerichte uitvoeringsstructuur” blijkt daar in concreto weinig van. Ook het feit dat er nog geen zicht is op de totale structuur van de uitvoeringsorganisatie van de sociale verzekenngswetgevmg stemde de woord voerster van de W D weinig optimistisch. Het geheel overziende was mevrouw Vonhoff niet erg overtuigd van de wenselijkheid om dit wetsvoorstel op dit moment te behan delen. Dat haar fractie uitemdehjk toch accoord is gegaan met behandeling grondde zij op twee oogmerken.
In de eerste plaats is het takenpakket van de Raden van Arbeid verminderd door de invoering van de studiefi nanciering en de uitvoering daarvan, zoals niemand meer kan zijn ontgaan, die is overgenomen door het Ministerie van Onderwijs en Wetenschappen. In de tweede plaats is behandeling van het wetsontwerp in het belang van de medewerkers en medewerksters van de Raden van Arbeid opdat duidelijkheid wordt geschapen ten aanzien van hun toekomst.
De WD-fractie heeft uiteindelijk haar stem met aan dit wetsvoorstel willen onthouden.
