Paul C.H. van der Goor, Tösse vroeg- en naojaor · dbnl

(1)

Paul C.H. van der Goor

bron

Paul C.H. van der Goor, Tösse vroeg- en naojaor. Met illustraties van Tom Franssen. Vereniging tot instandhouding en bevordering van de Limburgse volkscultuur, Heerlen 1977

Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/goor005toss01_01/colofon.php

© 2013 dbnl / erven Paul C.H. van der Goor, Tom Franssen

(2)

Feminis lugere honestum est, viris meminisse.

Vrouwluuj moge bedreuf zeen, manskaerels mótte zich herinnere.

Tacitus, Germania 27.

Paul C.H. van der Goor, Tösse vroeg- en naojaor

(3)

Doe bös

Shall I compare thee to a summer's day?

Shakespeare.

wie nao ein raegenbuuj de eerste zónnesjtraole wie nao de sjtórm de sjpegel van ein meer wie vraemp gelök det laef in aaj verhaole wie van ein samezeen de leste keer

en wie 't leefste det nog is gebleve es al 't anger is veurbiejgegaon wie ein gedich

det nooit waerde gesjreve wie ein gefluuster det neet is versjtaon mer doe bös auch

wie ich nooit zal kinne sjrieve omdet daoveur

neet genóg wäörd besjtaon en daoróm mót

ónoetgesjpraoke blieve waat ich dich zo gaer had wille doon versjtaon

(4)

Laeve

Und dennoch sagt der viel, der ‘Abend’ sagt.

Hugo von Hofmannsthal

Laeve is de sóm van väöl klein dinger:

de zón, de raegen en 't aovesrood,

'n sjtum die me van wied kint heure zinge, meziek, 't kleuresjpeel van glaas in lood.

Laeve det is sjnachs neet kinne sjlaope en loestere nao 't kume van de windj, op gelök det nooit kump blieve haope, en wachte op de vootsjtep in 't grindj.

Laeve is 't roesje van 't kaore, de sjterrehemel van ein zomernach, de waeljerige prach van maedjeshaore, en blome, vrunj en eine kienjerlach.

Laeve is baeje óm 't dageleks brood, en laeve is oeteindelek de dood.

(5)

Simmenarie

De veurdeur is oet 't gehing gesjaove, de bel guf einen haolen, doefe klank, en de eikehoute trap nao baove haet óm de anger traej ein losse plank.

In de kepèl verklónke de kómplete, den harmonium zjwieg es 't graaf;

de luipers óm den altaor zeen versjlete, verf sjilfert langsaam van de moere-n-aaf.

In de refter is de sjtilte noe volmaak;

de muibels zeen al jaore aafgesjreeve, Paus Pius is zien glaasplaat kwietgeraak.

't Geroesj van de rochette ging veurbiej, en 't insigste waat is gebleve

is de lóch van sjproetemoos en balkebriej.

(6)

(7)

Biej eine graafsjtein

Zo hat ter 't biej zien laeve nog besjreve:

bring, es mien vrunj kaddiesj höbbe gezag, mien liek nao Beth-ha-chajiem, wo 't vlak biej de ingangspórt weurd neergelag.

Zo gebeurde; ich höb 't graaf gezeen;

de naam is door de raegen oetgesjlete, de sjtein half weggezak, 't voelgreun mós zeuk ziene waeg veurzichtig door de sjplete.

Mer God zij dank; dem kint nieks meer gebeure, en es de ingele op de wölk gaon sjtaon

en zich op häör trómpete laote heure is hae den eerste dae op waeg kint gaon, want 't leste oordeil is veur hem gilgoel-ha-métiem: trök nao Jerusalem.

(8)

De Joedehook

Wintjernaomiddaag óm ein oer of drie;

veur de Zandjsjtraot is vandaag veurbiej.

De leste pakhoesdeur velt in 't sjlaot;

gein laevende zeel meer in de ganse sjtraot.

In de ziep biejeingekaerde pratsj en drek, ein handjker en vergaete voelnisbek.

Gein inkel hoes guf meer van laeve bliek:

jerôsche van ein doezjendjäöbrig riek.

Taege den hemel, zjwaor van sjnee, en gries, sjteit, wie de wachter van 't parredies, de Zujertore, haol en zjwart en groot:

Melech Hamowes: ingel van de dood.

(9)

Saudade

‘A vida é immenso tristura’

Waat ister van det park gewaore?

En van dae viever, en van dich?

En zeen die aenje nog gebaore?

Kump nog dae lach op dien gezich es-toe dae waeg geis door 't kaore en in gedachte mit dien handj ein leus oet al die goldjgael aore en ruuks nao zomer, zónnebrandj?

En höbs-toe nog waal ins geloesterd nao Roussels veerde symfonie?

Of bös-toe, net wie ich, gekloesterd en is dit, auch veur dich, veurbiej?

(10)

(11)

Noe is de sjool ein verhaol

Biej den aafbraok van 't Keleezje op 't Munstersplein

Toen de sjool d'r nog sjtóng.

In de klasse bezaarlevenheers

en ein moerplaat: Imperium Romanum of Vins et Fromages de France.

In de geng haos gein daagleech of zón;

sóms de sjtank van sjummel en vóch.

De lerare heette perfessers.

Veer hadde nog poefbókse-n-aan en wölle gesjtrikde sjlibbovers in de kleure broen en voelgries.

Aldaag goof 't ein Mes

of sjtraofsjtudie, keze-n-of deile, en ins in 't jaor kwame paters

ós temptere mit hel en mit doodzuunj.

Noe is de sjool ein verhaol.

Nog get moere sjtaon euverinj en auch al riep veur de sjloop.

Op 't plein nog dezellefde buim, 't kiosk, mer al jaore gein hermenie.

'nen Inkele keer kump t'r nog eine perfesser veurbiej.

(12)

Bienao feertig

Wie langer wie minder doon ich mit, wie langer wie meer gaon ich opziej sjtaon, en wach mer aaf en laot de luuj

mer häöbre gank gaon.

Want waat kómme mót det kump, of ich auch hoog of leeg sjpring.

Dao doon gein doezjende get aan en geinen einling.

(13)

In Paradisum

in memoriam soceri

Veur ós had 't nog moge doere mit den haof en de hermenie;

mer de Man van hiejbaove meinde: noe is 't veurbiej.

Geer mót 'm mich langsaam ins bringe:

't is waal genóg gewaes hiej.

En veer höbben 'm weggedrage langs den haof mit de hermenie.

(14)

(15)

Remunj in de dertiger jaore

veur Jo Hansen

Ze zote-n-in sjtraote van somers taege de gevels geläönd op sjteul van jaore geleje

te sjantje-n-op waem veurbiejging.

Sóms klónk door den aovend de roop van de naam van ein kiendj det nao bed mós, en es de aovessjter kwaam,

häör ein sjoevering euver 't lief leep, ginge ze wie sjlekke-n-'t hoes in.

Om teen oer waar 't al nach.

(16)

Surgit amarum aliquid

Aan 't zellefde vinster van veur twintjig jaor sjtóng d'r en keek nao boete wo de windj de leste naojaorsblajer van de buim biejeinbloos biej 't haofbeeld op 't gezón.

‘Hiej is mien vreugjaor’, dach-ter, 'ins begós, det nooit toet volle zomer oet kós bleuje, juus wie ein bioom die 't auch neet gelök óm taege de verdrökking in te greuje.’

En mit 'ne vinger sjreef-ter in gedachte op de besjlage roete ein veur ein de teikes van veur jaore, en hae wis det nog nieks van toen vergaete waar, en det waat óngerhoets waar blieve laeve op 'm invroot wie ein carcinoom.

(17)

Breitneriana

Dit is veurgood veurbiej, dit kump nooit trök:

dae ventersroop biej aovend op de brök;

de fóddelekremer mit zien gammel ker;

veur daag en dauw ein zate morgesjter;

de kar-ga-door mit ziene sjnever-aom dae zich begaaijt aan eine heringkraom in sjnee en windj en wintjernaomendaagleech op den hook van 't Singel en de Korsjespórtsjteeg.

(18)

(19)

De vaerman

Hae mót altied biej mich gewaes zeen, wiewaal ich 't nooit höb gemerk;

zien sjtum nooit geheurd, ziene vootsjtap:

te drök mit laeve en werk.

Mer noe, mit de gank van de jaore, ich tied óm te loestere höb, waer ich mich aldaag bewuster det einen achter mich löp.

Wie lang nog veur d'r mich inhaolt, miene sjouwer bereurt mit zien handj:

‘mien sjeep ligk gereid aan de sjteiger, veer gaon nao den angere kantj.’

(20)

Les roses d'antan

Waar 't inbeel of hadde de roze dae zomer deper gebleujd, en waerde-n-'t greun van de blajer toet langer blieve geneujd?

Waar 't inbeel of roezjde de wingerd van eeuwige jónkheid en vóng ein sjtum aan gans zaag oet te sjpraeke waat al ónoetgesjpraoke besjtóng?

De roze van toen zeen gesjtórve, de windj haet de blajer verweijt, en waatter is euvergebleve is 't laeve det geine versjteit.

(21)

Leedje in de Zaltsjteeg

veur M

Ich had dich trökgerope, Ich had dich trökgevlook, Ich had dich trökgekraope, Ich had dich trökgebaejd.

Ich waar dich naogezjwórve, Ich waar dich naogesjtórve....

Doe bös mich biej gebleve, Doe bös mich leef.

A'dam 26-8-76

(22)

In den trein

Waat mót ich zegke es ich biej dich bön, des-toe mich in dien elenj kins versjtaon?

Wo vinj ich wäörd det ich dich rake kin in alles waas-toe sjpietig höbs verdaon?

Mesjiens zeen d'r waal gaar gein wäörd vandoon?

ich bön gekómme; is det auch genóg?

en det veer same zeuke nao 't gelók wo's-toe zo lang allein nao höbs gezóch.

Zal ich mer loestere, es ich biej dich bön?